Üçüncü Tapınak veya Hezekiel Tapınağı (İbranice: Beit ha Mikdaş haşalişi בית המקדש השלישי), Hezekiel kitabında mimari olarak tasvir edilen tapınaktır. Hezekiel burası için, ebedi mabet ve Kudüs'te bulunan Tapınak Tepesi'ndeki İsrail'in Tanrısı'nın kalıcı mekanı demektedir.
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTh4THpGbEwxWnBjMmx2Ym1GeWVWOUZlbVZyYVdWc1gxUmxiWEJzWlM1cWNHY3ZNakl3Y0hndFZtbHphVzl1WVhKNVgwVjZaV3RwWld4ZlZHVnRjR3hsTG1wd1p3PT0uanBn.jpg)
Ön bilgi
Hezekiel kitabında Üçüncü Tapınak ile ilgili bölüm 40. konuda başlar. Hezekiel, bu tapınağın mimarisiyle ilgili kehanetleri İbrani takvimine göre 3372 yılının 9 Av gününde görmüştür. Görüme göre İsrail Tanrısı'nın gireceği sabit kapı tapınağın doğu duvarında bulunmaktadır.
Mimari
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTgyTHpabUx5VkVOeVU1TVNWRU55VTVPU1ZFTnlWQlFWOGxSRGNsUVRrbFJEY2xPVU1sUkRjbE9Ua2xSRGNsUVRrbFJEY2xPVGt1Y0dSbUwzQmhaMlV4TFRNd01IQjRMU1ZFTnlVNU1TVkVOeVU1T1NWRU55VkJRVjhsUkRjbFFUa2xSRGNsT1VNbFJEY2xPVGtsUkRjbFFUa2xSRGNsT1RrdWNHUm1MbXB3Wnc9PS5qcGc=.jpg)
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTh4THpGbEwxWnBjMmx2Ym1GeWVWOUZlbVZyYVdWc1gxUmxiWEJzWlM1cWNHY3ZNekF3Y0hndFZtbHphVzl1WVhKNVgwVjZaV3RwWld4ZlZHVnRjR3hsTG1wd1p3PT0uanBn.jpg)
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTgzTHpjM0x6TnlaRjlVWlcxd2JHVmZSWHBsYTJsbGJGOUNMbEpsYVc1a1pYSnpYMlpoWTJGa1pYTXVhbkJuTHpNd01IQjRMVE55WkY5VVpXMXdiR1ZmUlhwbGEybGxiRjlDTGxKbGFXNWtaWEp6WDJaaFkyRmtaWE11YW5Cbi5qcGc=.jpg)
Tapınağın mimari detayları Hezekiel kitabının 40 ile 42. konuları arasında anlatılır. Rambam, bu konuların sıradan bir okuyucu ve hatta deneyimli bir okuyucu için karmaşık olduğunu dile getirmiştir. Eski Ahit'teki tanımlara göre tapınağın dizayn detaylarıyla ilgili yorum yapanlar arasında Rashi, , ve bulunur ve bu kişilerin tanımları birbirine çok yakındır. Tapınağın ölçüleri ve dekorlar kitapta detaylıca aktarılmıştır.
Yahudi duasında
Üçüncü Tapınak, Yahudilik'te, birçok duada dile getirilen, Babilliler ve Romalıların yıktığı Birinci Tapınak ve İkinci Tapınağın bulunduğu yerde yeni bir Kudüs Tapınağının inşa edilmesinin arzulandığı dini bir kavramdır.
70 yılında Kudüs Tapınağının yıkılmasının ardından dindar Yahudiler, Tapınak Tepesi'nde Üçüncü Tapınağın inşasını arzu ettiklerini dile getirmektedir. Bu arzu, günde üç kere okunan Amida dualarında da dile getirilir. İnşa edilmemiş olmasına rağmen, başta Ortodoks Yahudilik olmak üzere Yahudilikte, içinde ibadet etmek için beklenen Üçüncü Tapınak kutsal bir kavramdır. Peygamberler ve Tanah inşaatın hemen önce ya da Mesih çağıyla birlikte gerçekleşeceğini belirtir.
Üçüncü Tapınağın mimari planı, İkinci Tapınak döneminden önce yazılan Hezekiel kitabının 40 ila 47. konularında aktarılır ve bazı dinadamlarınca da Üçüncü Tapınak ile ilgili bilgiler sunar.
Bazı Yahudi dinadamlarınca Yahudi mesihin geleceği tarih İbrani takvimine göre 6000 yılıdır (MS 2240), bu nedenle tapınağın inşasının en geç bu tarihte başlanacağına inanmaktadırlar.[]
Ortodoks Yahudilik
Genel görüş
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTh3THpBd0x5VXlPRlpsYm1salpTVXlPVjlNWVY5a2FYTjBjblY2YVc5dVpWOWtaV3hmZEdWdGNHbHZYMlJwWDBkbGNuVnpZV3hsYlcxbFh5MUdjbUZ1WTJWelkyOWZTR0Y1WlhwZkxWOW5ZV3hzWlhKcFpWOUJZMk5oWkdWdGFXRmZWbVZ1YVdObExtcHdaeTh5TlRCd2VDMGxNamhXWlc1cFkyVWxNamxmVEdGZlpHbHpkSEoxZW1sdmJtVmZaR1ZzWDNSbGJYQnBiMTlrYVY5SFpYSjFjMkZzWlcxdFpWOHRSbkpoYm1ObGMyTnZYMGhoZVdWNlh5MWZaMkZzYkdWeWFXVmZRV05qWVdSbGJXbGhYMVpsYm1salpTNXFjR2M9LmpwZw==.jpg)
Ortodoks Yahudilik, Üçüncü Tapınağın yeniden inşa edilmesi ve kurban ibadetlerinin kaldığı yerden devam etmesinin gerekliliğine inanır fakat fikir ayrılığına düşülen nokta, tapınağın nasıl inşa edileceğidir. Ortodoks dinadamları ve rabinik yetkililer genel olarak tapınağın Yahudi Mesih geldiği zaman Tanrı'nın eliyle inşa edileceğine inansa da, az sayıda inanan Rambam'ın fikirlerini takip edip mümkün olan bir zamanda kendileri tarafından inşa edilmesi gerektiğini savunmaktadır. Ortodoks otoriteler, tapınak inşa edildikten sonra kurban ibadetlerinin kaldığı yerden devam edeceğine inansa da Muhafazakârlar, Reformistler ve Yeniden yapılanmacılar kurban ibadetlerinin artık terk edilmesi gerektiğini savunmaktadır. Kurban inancı, Ortodoks Yahudilikte, günde üç kere okunan Amida duasında bahsedilir ve buna göre kurbanlar kesildiği zaman Mezmurlar ve Levililer kitaplarından şarkılar söylenecektir.
Her ne kadar Rambam'ın kitabı olan "" isimli eser, Tanrı'nın kasten Yahudileri kurbandan uzak tuttuğunu çünkü asıl önemli olanın dua ibadeti olduğunu belirtse de bazılarınca Yahudi kanunlarının son tanımlayıcı kitabı olarak kabul edilen Rambam'ın "Mişna Tora" eserinde Üçüncü Tapınak'ta kurban kesiminin devam edileceğini ve bunun nasıl yapılacağını anlatan bilgiler mevcuttur. Bazı kişiler, tapınakta hayvan kurbanlarının olmayacağını Rabbi 'a bağlar. Tapınak hizmetleriyle ilgili bazı görüşler yanlış yorumlanmaktadır; örneğin, Olat Reaya Malaki 3:4 baz alınarak yeni tapınakta sadece tahıl sunusu yapılacağını belirtse de Otsarot Hareaya bunun tam tersini savunur.
Duadaki yeri
Ortodoks Yahudi dualarında, her duada ve Tapınak'ta kurban sunumuyla ilgili yerlerde, Tapınağın tekrar inşası ve kurban eyleminin devamını ümit eden dua okunur. Sabah dualarında, unutmamak için, günlük tapınak ayinlerinde hayvan ve buhur sunularının nasıl yapıldığı tekrarlanır. Bu ayinde, Levilerin tapınakta okuduğu Mezmurlar tekrarlanır. Hafta içi okunan Tevrat'ın ardından "hayatımızın Evi'nin onarılması ve (İlahi Varlık)'nın burada var olması" için dua okunur. Amida'da "İsrailoğullarının yakımlık sunularının kabulü" için dua ve sonunda Tapınağın yeniden inşası için meditasyon bulunur. Tapınağın mimarisi ve ayinlerinin edebi anlamı dışında, mecazi anlamda ibadet edenle Tanrı arasında teolojik ve şiirsel bir yapı mevcuttur.
Tuma kurallarının korunuşu
Tapınağın ayinsel saflıkla ilgili detaylı kuralları bulunmaktaydı. Tuma, yani ayinsel açıdan saf olmama durumu, ölüye temas etme, döl akımı, adet görme, kaşer olmayan bir hayvana temas etme, bazı hastalıklardan muzdarip olma gibi durumlardan kaynaklanmaktaydı. Her ne kadar arınma seremonileri de bulunsa, Tapınağın yokluğu nedeniyle bu törenler gerçekleştirilememektedir. Rabinik ve ardından gelen Ortodoks Yahudilik'te ayinsel saflık ilkelerine günlük hayatta olabildiğince uyulması gerekir. "Aile saflığı" kuralları da Tapınak kurallarından türemiştir. Yom Kippur'dan önce mikveye girme, uyanınca, yemeklerden önce ve cenazeden sonra el yıkama Tapınak ilkelerinden gelir.
Tapınak Tepesi'nde Yahudi varlığını yeniden kurma çabaları
Tepenin İsrail tarafından ele geçirilişinin ardından Ağustos 1967'de, sonradan İsrail devletinin baş hahamı olacak olan zamanın IDF baş hahamı Rabbi Şlomo Geron, Tapınak Tepesi'nde Yahudiler için halka açık dua hizmetleri düzenlemeye başladı. Rabbi Goren'in Tapınak Tepesi'nde Yahudi bağımsızlığıyla ilgili tartışmalı görüşleri vardı. Protesto eden Müslüman bekçiler ve İsrail polislerine rağmen, Altı Gün Savaşı'ndan kısa bir süre sonra, 15 Ağustos 1967'de dua etmek için 50 kişilik bir Yahudi grubun liderliğini yaptı. Yıllarca Tapınak Tepesi'ne bakan Mahkeme binasında dua hizmetleri veren Goren'in, Tepe'de bir sinagog kurma çağrısını, Hayfa baş hahamı olan kayınbiraderi Şear Yaşuv Kohen de tekrarladı.
Goren'in ordudaki kıdemine rağmen uygunsuz davranışları 'nca kınandı. Lider hahamların, ayinsel açıdan saf olmayan Yahudilerin Tepe'ya gitmesinin yasaklanması istemi, İslami otorite olan Vakıf ile statükoyu koruyacağından laik kesimce kabul edildi. Meslektaşlarına katılmayan Goren, Yahudilere izin vermemenin yanlış olduğunu hatta her Yahudinin Tepe'ye gidip dua etmesi gerektiğini belirtti.
1960'lardan beri Üçüncü Tapınağın inşasını destekleyen Goren, bölgedeki mesihçi projelerle alakadar oldu. Kazılarda yer alan Rabbi Yehuda Getz, Goren ve birkaç hahamı daha yanına alarak Tepe'nin içindeki odalarda turlarken, 1983 yazında iki haham Ahit Sandığını gördüklerini iddia etti. Kısa sürede keşfedilen tünelin varlığı, genç Yahudiler ile Araplar arasında çatışmaya sebebiyet verdi. Tünelin girişi, İsrail polislerince derhal örtüldü. Kapanan tünelin duvarı, 1996'da halka açılmıştır.
İsrail baş hahamları ve , diğer lider hahamlar ile birlikte "Nesiller boyunca Tapınak Tepesi'ne girilmemesi konusunda uyardık" dedi. Yakın zamanda yapılan çalışma sonucu iddialara göre, hahamlık bu emsali görülmemiş kararı hükûmet baskısıyla Müslüman-Yahudi çatışmasını engellemek için vermiştir. Ortodoks Yahudiliğin bir parçası olan genel kanısına göre, Yahudiler Tapınak Tepesi'nin herhangi bir yerine girmemelidir. Ocak 2005'te, 1967'deki kararı teyit eden bir bildirge yayınladı.
Tutucu Yahudilikte yeri
Muhafazakâr Yahudilik, mesihin geleceğine ve Tapınağın tekrar inşa edileceğine inansa da kurban geleneğinin devam edeceğine inanmamaktadır. Buna bağlı olarak Muhafazakâr Yahudiliğin , duaları buna göre düzenlemiştir. Muhafazakâr dua kitaplarında Tapınağın tekrar inşa edilmesiyle ilgili arzular yinelenirken kurban kesiminin devam etmesi arzusu dua kitaplarından çıkarılmıştır. Ortodokslukta görülen sabah dualarındaki kurban ile ilgili çalışmalar, Muhafazakâr Yahudilik'te yerini Talmud pasajlarının okunmasına bırakmıştır.
Amida dualarındaki "İsrailoğullarının yakımlık sunuları" ve "Yehuda'nın ve Kudüs'ün tahıl sunuları" ile ilgili kısımlar çıkarılmıştır. Şabat ve Yahudi bayramlarında okunan Amida duasında geçen na'ase ve'nakriv (sunu ve kurban sunacağız), kelimeleri asu ve'hikrivu (sunu ve kurbanlık sundular) diye değiştirilip olayın geçmişte olduğu belirtilmektedir. "Hayatımızın Evi" ve "Şehina'nın burada var olması" kısımları ise dua kitaplarında yer almasına rağmen her tutucu mezhep bunu okumamaktadır. Ortodoks görüşte olduğu gibi, duaların edebi ve şiirsel/ilahi anlamları vardır. Yorumlar genelde ilahi anlamlarla ilgilidir. Kohen ve Levilerin eskiden olduğu gibi hepsi olmasa da Tapınakta bazı rolleri üstleneceğini kabul etse de, Kohenlerin kiminle evlenmesi gerektiği gibi kuralları kaldırmıştır.
2006'da alınan karara göre, Tapınağa kimin girmesine karar veren aile saflığı kuralı, antik çağ ile modern çağ arasında tutarsızdır ve önemli olan görüş "kurulmuş her aile kutsaldır". Ayrıca Tutucu Yahudiliğe göre, dualar ve ibadetler modern zamana uygun olarak yapılmalıdır.
Reformist ve Yeniden yapılanmacı Yahudilikte yeri
Reform ve Yeniden yapılanmacı Yahudilik, merkezi bir Tapınağa, Tapınak ibadetlerine ve Tapınak'ta kurban sunumuna inanmamaktadır. Tapınak'ta kurban sunulan dönemin ilkel çağlar olduğunu ve modern zamanlarda bu ilkelliğe dönülmemesi gerektiğini savunmaktadır. Kohen ve Levilerin bir kast sistemi oluşturduğunu ve bunun modern eşitlik ilkesine aykırı olduğunu dile getirmektedirler. Reform görüşe göre her sinagog, adı geçen Tapınak kadar kutsaldır ve bu yüzden birçok Reformist sinagogun adında Tapınak (Temple) adı bulunmaktadır. Yahudilerin bir gün Kudüs'teki Tapınağa döneceği inancı Reformist Yahudilikte bulunmamaktadır.
Antik zamanda inşa çabaları
Bar Kohba ayaklanması
Şimon Bar Kohba, Kudüs'ü Romalıların elinden 132'de alınca yeni tapınağın inşasına başladı ve tapınak hizmetlerini yeniledi. Ayaklanma başarısızlıkla sonuçlanınca, dini liderler tapınağın inşasına başlama asırlar sürebileceğinden, törenler ve uygulamalar ile ilgili anıların zamanla kaybolmaması için Mişna'yı yazmaya başladılar.
Julianus
Roma imparatoru Julian (361-363), imparatorluk çapında yerel kültleri onarmak ve canlandırmak için yeni bir program başlattı. Bu program altında, Yahudilere "Üçüncü Tapınak" inşasına izin verdiyse de bu proje yarım kaldı. Zamanın önde gelen hahamlarından Rabbi Hilkiya, Tapınağın yeniden inşası için goylardan para alınmasına karşı çıkınca Julian'ın parasını reddetti.
Bu zamanın kaynaklarından, tarihçi 'in (~400-450) Historia Ecclesiastica eserine ve Julian'ın yakın arkadaşı pagan tarihçi Ammianus Marcellinus'e göre, ne zaman tapınak inşa edilmeye başlansa işçiler ya dünyanın içinden gelen ateşle kavruluyorlardı ya da depremle tekrar sil başa dönüyorlardı:
Julian, bir zamanlar Kudüs'te bulunan gururlu Tapınağın yeniden inşasını düşündü ve abartılı masraflarla iş için 'u görevlendirdi. Coşkulu şekilde işine başlayan Alypius, Roma valisi tarafından da desteklendi; korkunç ateş topları, temelin yakınındaki kırılmalar, saldırılarına devam etti, ta ki işçiler kavrulmaktan daha fazla ilerliyemeyene kadar: bu nedenle çabalarından vazgeçti.
Tapınak inşasının gerçekleşmemesi ve Yahudilerin umursamazlığına bağlanmaktadır. Sabotaj veya kazayla gerçekleşmiş bir yangın da olasıdır. Zamanın Hristiyan tarihçilerine göre bu ilahi bir takdirdi. Kısa bir süre sonra Julian savaşta ölünce, Hristiyanlar tekrar imparatorluğun başına geçti.
Ortaçağda inşa çabaları
Sasani uydu devleti
610 yılında Sasani İmparatorluğu, Bizans İmparatorluğu'nu Ortadoğu'dan çıkardı ve asırlar sonra ilk defa Kudüs'ü Yahudilerin kontrolüne bıraktı. Yeni liderler, Bar Kohba'dan sonra ilk defa kurban hayvan sundular. Kısa bir süre sonra Bizanslılar bölgeyi geri alınca Persler bölgenin kontrolünü Hristiyan nüfusa bıraktı ve bu nüfus yarım kalan mabedi yıktı. 630'larda Halife Ömer şehri alınıca bu yığınla karşılaştı.
Müslümanların Suriye fethi
7. yüzyıl Ermeni tarihçilerden psikopoz Sebeos'un yazdığına göre sırasında Yahudiler ile Müslümanlar dinlerinin farklılıklarından dolayı tartışıyorlardı; lakin, İsmailoğullarından Muhammed adında biri verdiği vaazda, Yahudiler ile Arapların, babaları İbrahim'in sancağı altında birleşmeleri ve Kutsal Topraklara birlikte girmelerinin Tanrı'nın emri olduğunu söyledi. Gazeteci Robert Wright'ın kitabı 'da Yahudilerin Tapınak Tepesi'nde tapınaklarını inşa etmeye başladıkları fakat oradan kovuldukları anlatılmaktadır.
Moğolların Suriye'yi istila ettiği dönem
1260'a kadar Levant'ı kontrolleri altında tutan Haçlılarla 1291'de Levant'ta Memluklular dönemi başlayana kadar bölgenin hakimi yoktu. 1267'de Suriye ve Filistin'e Moğol istilaları gerçekleşti. Bu zamanda oğluna gönderdiği mektupta Nahmanides şöyle demiştir:
Bu toprak hakkında ne diyeyim ... Yer ne kadar kutsalsa o kadar perişan. Kudüs bunlardan en perişanı ... Yaklaşık 2000 yerlisi var ... fakat Yahudi yok, "Tartarların varmasıyla Yahudiler kaçtı, bazıları kılıçtan geçirildi. Şimdi, boyalarını hükûmetten alan iki boyacı kardeş var. Şabat için ibadet edenler onların evinde buluşuyor, onları destekliyoruz, onlara sütunlar üzerine kurulmuş güzel kubbesi olan bir harabe bulduk ve sinagoga çevirdik ... Şam'dan, Halep'ten, ülkenin her yerinden kadınlar ve erkekler Kudüs'e geliyor, Tapınağı görüp hâline ağlamak için. Bize Kudüs'ün harabelerini göstermeyi nasip eden Tanrı, bize onun tekrar inşasını ve yerine gelişini göstersin ve ilahi takdirin onuru geri gelsin.
Modern inşa çabaları
Her ne kadar ana Ortodoks akım Tapınağın inşasının başlaması için mesihi ve ilahi takdiri beklese de aralarından azınlık gruplar Üçüncü Tapınağın yakın zamanda inşa edilmesi amacını taşıyan örgütler kurmuşlardır.
Örgütler
ve 'nin amacı, Tapınak Tepesi'nde Üçüncü Tapınağı kurmaktır. Tapınak Enstitüsü, Üçüncü Tapınak'ta kullanılmak üzere bazı dini nesneler hazırlamıştır.
Engeller
Tapınak inşası amacına ulaşmanın önündeki en bariz engel, 13 asırlık iki İslami yapı olan Mescid-i Aksa ve Kubbetü's-Sahre'nin Tapınak Tepesi'nde bulunmasıdır. Kubbetü's-Sahre'nin eski Tapınakların bir zamanlar durduğu yerde bulunduğuna inanılmaktadır. İsrail devleti, uluslararası zorunluluklar nedeniyle bu binalara girişin korumasını sağlamaktadır. Müslümanlar için kutsal yerlerden biri olan bu madetlere hasar veya kısıtlı giriş izni verme ya da bu mabetlerin bulunduğu alanda, iki mabedin arasında, altında, yanında veya asma kat olarak üzerinde bir Yahudi mabedi kurmak uluslararası anlaşmazlığa sebebiyet verecektir. Bazı uzmanlara göre Birinci ve İkinci Tapınakların bulunduğu yer Kubbetü's-Sahre'nin olduğu yerde değil, ya biraz kuzeyinde ya da biraz güneyindedir. En son teoriye gere Tapınakların yeri Kubbetü's-Sahre ile Mescid-i Aksa'nın ortasındadır.
Ortodoks akımın mesih gelmeden Tapınak inşasına karşı çıkmalarının sebeplerinden biri, Tapınağın tam yeri üzerinde şüpheler olmasıdır. Örneğin, ölçü birimi olarak kullanılan arşının 46 cm mi yoksa 61 cm mi olduğu bilinmemektedir. Eğer arşının gerçek uzunluğu bilinmezse altar inşa edilemez. Talmud'a göre İkinci Tapınak, , ve Malaki'nin kehanetleri doğrultusunda inşa edilebilmiştir. Şu anda bu yerde cami olmasa bile, kahisnel vahiy gelmeden Tapınağın tekrar inşası imkânsızdır.
Tapınak Tepesi'nin statüsü
Bugün itibarıyla İsrail, Yahudilerin, gerek dini gerek siyasi amaçlarla Tapınak Tepesi'ne girmesini kısıtlamaktadır. Baş hahamlık kurulu, halahaya dayanarak, Tapınak zamanında girilmesi yasak olan yerlerin bugün dahi kutsal olduğunu, dolayısıyla dinen girilmesi yasak yerlere kazayla girilmesini engellemek için Yahudilerin Tapınak Tepesi'ne gitmesinin yasak olduğunu belirtmiştir. Bundan da öte, siyasetçiler de Tapınak Tepesi'ne girilmesine karşıdır çünkü Yahudi ve Müslümanlar arasında çıkan olası bir çatışma, bölgenin hassas arkeolojik ve siyasi dokusuna zarar verebilir.
2006 yılındaki Sukkot bayramında, Milli Birlik partisine bağlı Knesset üyesi Uri Ariel Tepe'ye çıkıp burada bir sinagog inşa edileceğini söyledi. Fakat onun bahsettiği sinagog, şu anda bulunan caminin yerine değil, kalıcı hahamların kararlarınca Tepe'nin başka bir yerinde olacaktı. Ariel'e göre, böyle bir ibadethanenin yapımı, Müslümanlara karşı yapılan haksız tarihsel önyargıyı silecek ve tüm dünyaya Müslümanlığın bir hoşgörü dini olduğunu gösterecekti.
İslami görüş
Eskiden Yahudilik için en kutsal yerler olan Tapınakların bulunduğu yerde Mescid-i Aksa ve Kubbetü's-Sahre bulunmaktadır. Bu İslami yapıları kaldırıp yerine Üçüncü Tapınağı dikmek, birçok Müslüman tarafından kendilerine karşı yapılmış bir saldırı olarak algılanacaktır. Bugün bu yapılar Müslümanlar tarafından en kutsal üçüncü bölge olarak kabul edilmektedir. Buna ek olarak, Cami ve türbelerin varlığı, Tapınağın varlığından daha uzun sürmektedir. Bu nedenle Müslümanlar, Tepe'nin tamamiyle Müslümanların bağımsızlığına bırakılması gerektiğini düşünmektedir. Bazı Müslümanlar ise Tapınak Tepesi ile Yahudi Tapınakları arasındaki ilişkiyi tamamiyle reddetmektedir.
Ayrıca bakınız
- Kutsal Kabir Kilisesi
- Birinci Tapınak
- İkinci Tapınak
- Pesah
- Hezekiel kitabı (40 ila 48. konular)
- Omphalos
- Korban
Daha fazla bilgi
- Gorenberg, Gershom. The End of Days : Fundamentalism and the Struggle for the Temple Mount. Free Press, 2000. (Journalist's view)
- . Reclaiming the Temple Mount. HaMeir L'David, 2006. (Overview of the History of the Temple Mount and advocacy of immediate rebuilding of a Third Temple)
- Grant R. Jeffrey. The New Temple and The Second Coming. WaterBrook Press, 2007.
- N. T. Wright, (1994) (Jesus claimed to do and be what the Temple was and did)
- Ben F. Meyer. "The Temple at the Navel of the Earth," in Christus Faber: the master builder and the house of God. Princeton Theological Monograph Series no. 29. Allison Park, Pa.: , 1992. (Arguing that, for Jesus, the real referents of the imagery of biblical promise—Zion, or cosmic rock and, on it, God's gleaming temple of the end of days—were himself and his messianic remnant of believers.)
Notlar
- ^ Hezekiel 43:2
- ^ "Reb Chaim HaQoton: Building the Third Holy Temple". 12 Kasım 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Ağustos 2012.
- ^ Malaki 3:4
- ^ "Forcing the End. (Evangelicals and rabbis' look at the Six day War and views about End Times)". pbs.org. 24 Ocak 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Ağustos 2012.
- ^ "Preparations for a Third Jewish Temple. (Goren about Temple Mount)". templemount.org. 18 Ocak 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Ağustos 2012.
- ^ Lapidoth, Ruth (1994). The Jerusalem Question and Its Resolution: Selected Documents. Kudüs: Martinus Nijhoff. s. 542. ISBN .
- ^ Hassner, Ron E., "War on Sacred Grounds," Cornell University Press (2009), pp.113-133
- ^ These rabbis include: , former Sefardi Chief Rabbi of Israel; , rosh yeshiva of the ; , former rabbinical judge in the Rabbinical Supreme Court of the State of Israel; , Chief Rabbi of Palestine (Mikdash-Build (Vol. I, No. 26) 27 Eylül 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .); , Rabbi of the of Jerusalem.
- ^ These rabbis include: Rabbis (Ashkenazi Chief Rabbi of Israel); (Sefardi Chief Rabbi of Israel); Ovadia Yosef (spiritual leader of Sefardi Haredi Judaism and of the Shas party, and former Sefardi Chief Rabbi of Israel); Eliyahu Bakshi-Doron (former Sefardi Chief Rabbi of Israel); Shmuel Rabinowitz (rabbi of the ); (former Ashkenazi Chief Rabbi of Israel); ( of ); (former Ashkenazi Chief Rabbi of Israel and current Chief Rabbi of Tel Aviv). Source: Leading rabbis rule Temple Mount is off-limits to Jews 24 Eylül 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Rabbi Susan Grossman, Mikveh and the sanctity of being created human, Committee on Jewish Law and Standards, Rabbinical Assembly, December 6, 2006" (PDF). 7 Nisan 2008 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 28 Ağustos 2012.
- ^ "Rabbi [[Miriam Berkowitz]], RESHAPING THE LAWS OF FAMILY PURITY FOR THE MODERN WORLD, Committee on Jewish Law and Standards, Rabbinical Assembly, December 6, 2006" (PDF). 20 Mart 2009 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 28 Ağustos 2012.
- ^ "Rabbi Avram Reisner, Observing niddah in our day: An Inquiry on the status of purity and the prohibition of sexual activity with a menstruant, Committee on Jewish Law and Standards, Rabbinical Assembly, December 6, 2006" (PDF). 7 Nisan 2008 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 28 Ağustos 2012.
- ^ See Britannica Deluxe 2002 and Stewart Henry Perowne
- ^ (The Roman History of Ammianus Marcellinus, Book 23 Chap. 1 Line 3).
- ^ See "Julian and the Jews 361–363 CE" 20 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . ve "Julian the Apostate and the Holy Temple" 20 Ekim 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ Karmi, Ghada (1997). Jerusalem Today: What Future for the Peace Process?. Garnet & Ithaca Press. s. 116. ISBN .
- ^ Sebeos' History 9 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Translated from Classical Armenian by Robert Bedrosian
- ^ Robert Wright, The evolution of God 23 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Little, Brown (2009)
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 19 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Ağustos 2012.
- ^ "CNN Archive". 8 Kasım 2005 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Ağustos 2012.
- ^ "Rightist MK Ariel visits Temple Mount as thousands throng Wall". Haaretz. 9 Ekim 2006. 7 Aralık 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Ağustos 2012.
- ^ The First Temple lasted 373 years (960BC–586BC); the Second lasted 585 years (516BC-70AD). The has been on the Temple Mount for 1318 years. The current Al-Aqsa Mosque is 976 years old.
- ^ Fendel, Hillel (6 Kasım 2006). "Israeli Sheikh: Temple Mount is Entirely Islamic". . 14 Kasım 2006 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Kasım 2006.
We remind, for the 1,000th time, that the entire Al-Aqsa mosque, including all of its area and alleys above the ground and under it, is exclusive and absolute Muslim property, and no one else has any rights to even one grain of earth in it.
- ^ Sheikh Salah: Western Wall belongs to Muslims 17 Temmuz 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., February 18, 2007
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ucuncu Tapinak veya Hezekiel Tapinagi Ibranice Beit ha Mikdas hasalisi בית המקדש השלישי Hezekiel kitabinda mimari olarak tasvir edilen tapinaktir Hezekiel burasi icin ebedi mabet ve Kudus te bulunan Tapinak Tepesi ndeki Israil in Tanrisi nin kalici mekani demektedir 19 yuzyilda Fransiz mimar ve dinadami Charles Chipiez tarafindan cizilen Vizyoner Hezekiel Tapinagi plani On bilgiHezekiel kitabinda Ucuncu Tapinak ile ilgili bolum 40 konuda baslar Hezekiel bu tapinagin mimarisiyle ilgili kehanetleri Ibrani takvimine gore 3372 yilinin 9 Av gununde gormustur Gorume gore Israil Tanrisi nin girecegi sabit kapi tapinagin dogu duvarinda bulunmaktadir Mimari Ibrani metin Hezekiel i yorumlayan Rabbi a gore Ucuncu Tapinagin zemin krokisi Hezekiel kitabindaki tasvire gore Hezekiel Tapinagi nin cizimi Hollandali Mimar in 1893 1979 Hezekiel Kitabindaki tasvirlere gore cizdigi Hezekiel Tapinagi nin kapilari Tapinagin mimari detaylari Hezekiel kitabinin 40 ile 42 konulari arasinda anlatilir Rambam bu konularin siradan bir okuyucu ve hatta deneyimli bir okuyucu icin karmasik oldugunu dile getirmistir Eski Ahit teki tanimlara gore tapinagin dizayn detaylariyla ilgili yorum yapanlar arasinda Rashi ve bulunur ve bu kisilerin tanimlari birbirine cok yakindir Tapinagin olculeri ve dekorlar kitapta detaylica aktarilmistir Yahudi duasindaUcuncu Tapinak Yahudilik te bircok duada dile getirilen Babilliler ve Romalilarin yiktigi Birinci Tapinak ve Ikinci Tapinagin bulundugu yerde yeni bir Kudus Tapinaginin insa edilmesinin arzulandigi dini bir kavramdir 70 yilinda Kudus Tapinaginin yikilmasinin ardindan dindar Yahudiler Tapinak Tepesi nde Ucuncu Tapinagin insasini arzu ettiklerini dile getirmektedir Bu arzu gunde uc kere okunan Amida dualarinda da dile getirilir Insa edilmemis olmasina ragmen basta Ortodoks Yahudilik olmak uzere Yahudilikte icinde ibadet etmek icin beklenen Ucuncu Tapinak kutsal bir kavramdir Peygamberler ve Tanah insaatin hemen once ya da Mesih cagiyla birlikte gerceklesecegini belirtir Ucuncu Tapinagin mimari plani Ikinci Tapinak doneminden once yazilan Hezekiel kitabinin 40 ila 47 konularinda aktarilir ve bazi dinadamlarinca da Ucuncu Tapinak ile ilgili bilgiler sunar Bazi Yahudi dinadamlarinca Yahudi mesihin gelecegi tarih Ibrani takvimine gore 6000 yilidir MS 2240 bu nedenle tapinagin insasinin en gec bu tarihte baslanacagina inanmaktadirlar kaynak belirtilmeli Ortodoks YahudilikGenel gorus Kudus Tapinagi nin yikimi Francesco Hayez Ortodoks Yahudilik Ucuncu Tapinagin yeniden insa edilmesi ve kurban ibadetlerinin kaldigi yerden devam etmesinin gerekliligine inanir fakat fikir ayriligina dusulen nokta tapinagin nasil insa edilecegidir Ortodoks dinadamlari ve rabinik yetkililer genel olarak tapinagin Yahudi Mesih geldigi zaman Tanri nin eliyle insa edilecegine inansa da az sayida inanan Rambam in fikirlerini takip edip mumkun olan bir zamanda kendileri tarafindan insa edilmesi gerektigini savunmaktadir Ortodoks otoriteler tapinak insa edildikten sonra kurban ibadetlerinin kaldigi yerden devam edecegine inansa da Muhafazakarlar Reformistler ve Yeniden yapilanmacilar kurban ibadetlerinin artik terk edilmesi gerektigini savunmaktadir Kurban inanci Ortodoks Yahudilikte gunde uc kere okunan Amida duasinda bahsedilir ve buna gore kurbanlar kesildigi zaman Mezmurlar ve Levililer kitaplarindan sarkilar soylenecektir Her ne kadar Rambam in kitabi olan isimli eser Tanri nin kasten Yahudileri kurbandan uzak tuttugunu cunku asil onemli olanin dua ibadeti oldugunu belirtse de bazilarinca Yahudi kanunlarinin son tanimlayici kitabi olarak kabul edilen Rambam in Misna Tora eserinde Ucuncu Tapinak ta kurban kesiminin devam edilecegini ve bunun nasil yapilacagini anlatan bilgiler mevcuttur Bazi kisiler tapinakta hayvan kurbanlarinin olmayacagini Rabbi a baglar Tapinak hizmetleriyle ilgili bazi gorusler yanlis yorumlanmaktadir ornegin Olat Reaya Malaki 3 4 baz alinarak yeni tapinakta sadece tahil sunusu yapilacagini belirtse de Otsarot Hareaya bunun tam tersini savunur Duadaki yeri Ortodoks Yahudi dualarinda her duada ve Tapinak ta kurban sunumuyla ilgili yerlerde Tapinagin tekrar insasi ve kurban eyleminin devamini umit eden dua okunur Sabah dualarinda unutmamak icin gunluk tapinak ayinlerinde hayvan ve buhur sunularinin nasil yapildigi tekrarlanir Bu ayinde Levilerin tapinakta okudugu Mezmurlar tekrarlanir Hafta ici okunan Tevrat in ardindan hayatimizin Evi nin onarilmasi ve Ilahi Varlik nin burada var olmasi icin dua okunur Amida da Israilogullarinin yakimlik sunularinin kabulu icin dua ve sonunda Tapinagin yeniden insasi icin meditasyon bulunur Tapinagin mimarisi ve ayinlerinin edebi anlami disinda mecazi anlamda ibadet edenle Tanri arasinda teolojik ve siirsel bir yapi mevcuttur Tuma kurallarinin korunusu Tapinagin ayinsel saflikla ilgili detayli kurallari bulunmaktaydi Tuma yani ayinsel acidan saf olmama durumu oluye temas etme dol akimi adet gorme kaser olmayan bir hayvana temas etme bazi hastaliklardan muzdarip olma gibi durumlardan kaynaklanmaktaydi Her ne kadar arinma seremonileri de bulunsa Tapinagin yoklugu nedeniyle bu torenler gerceklestirilememektedir Rabinik ve ardindan gelen Ortodoks Yahudilik te ayinsel saflik ilkelerine gunluk hayatta olabildigince uyulmasi gerekir Aile safligi kurallari da Tapinak kurallarindan turemistir Yom Kippur dan once mikveye girme uyaninca yemeklerden once ve cenazeden sonra el yikama Tapinak ilkelerinden gelir Tapinak Tepesi nde Yahudi varligini yeniden kurma cabalari Tepenin Israil tarafindan ele gecirilisinin ardindan Agustos 1967 de sonradan Israil devletinin bas hahami olacak olan zamanin IDF bas hahami Rabbi Slomo Geron Tapinak Tepesi nde Yahudiler icin halka acik dua hizmetleri duzenlemeye basladi Rabbi Goren in Tapinak Tepesi nde Yahudi bagimsizligiyla ilgili tartismali gorusleri vardi Protesto eden Musluman bekciler ve Israil polislerine ragmen Alti Gun Savasi ndan kisa bir sure sonra 15 Agustos 1967 de dua etmek icin 50 kisilik bir Yahudi grubun liderligini yapti Yillarca Tapinak Tepesi ne bakan Mahkeme binasinda dua hizmetleri veren Goren in Tepe de bir sinagog kurma cagrisini Hayfa bas hahami olan kayinbiraderi Sear Yasuv Kohen de tekrarladi Goren in ordudaki kidemine ragmen uygunsuz davranislari nca kinandi Lider hahamlarin ayinsel acidan saf olmayan Yahudilerin Tepe ya gitmesinin yasaklanmasi istemi Islami otorite olan Vakif ile statukoyu koruyacagindan laik kesimce kabul edildi Meslektaslarina katilmayan Goren Yahudilere izin vermemenin yanlis oldugunu hatta her Yahudinin Tepe ye gidip dua etmesi gerektigini belirtti 1960 lardan beri Ucuncu Tapinagin insasini destekleyen Goren bolgedeki mesihci projelerle alakadar oldu Kazilarda yer alan Rabbi Yehuda Getz Goren ve birkac hahami daha yanina alarak Tepe nin icindeki odalarda turlarken 1983 yazinda iki haham Ahit Sandigini gorduklerini iddia etti Kisa surede kesfedilen tunelin varligi genc Yahudiler ile Araplar arasinda catismaya sebebiyet verdi Tunelin girisi Israil polislerince derhal ortuldu Kapanan tunelin duvari 1996 da halka acilmistir Israil bas hahamlari ve diger lider hahamlar ile birlikte Nesiller boyunca Tapinak Tepesi ne girilmemesi konusunda uyardik dedi Yakin zamanda yapilan calisma sonucu iddialara gore hahamlik bu emsali gorulmemis karari hukumet baskisiyla Musluman Yahudi catismasini engellemek icin vermistir Ortodoks Yahudiligin bir parcasi olan genel kanisina gore Yahudiler Tapinak Tepesi nin herhangi bir yerine girmemelidir Ocak 2005 te 1967 deki karari teyit eden bir bildirge yayinladi Tutucu Yahudilikte yeriMuhafazakar Yahudilik mesihin gelecegine ve Tapinagin tekrar insa edilecegine inansa da kurban geleneginin devam edecegine inanmamaktadir Buna bagli olarak Muhafazakar Yahudiligin dualari buna gore duzenlemistir Muhafazakar dua kitaplarinda Tapinagin tekrar insa edilmesiyle ilgili arzular yinelenirken kurban kesiminin devam etmesi arzusu dua kitaplarindan cikarilmistir Ortodokslukta gorulen sabah dualarindaki kurban ile ilgili calismalar Muhafazakar Yahudilik te yerini Talmud pasajlarinin okunmasina birakmistir Amida dualarindaki Israilogullarinin yakimlik sunulari ve Yehuda nin ve Kudus un tahil sunulari ile ilgili kisimlar cikarilmistir Sabat ve Yahudi bayramlarinda okunan Amida duasinda gecen na ase ve nakriv sunu ve kurban sunacagiz kelimeleri asu ve hikrivu sunu ve kurbanlik sundular diye degistirilip olayin gecmiste oldugu belirtilmektedir Hayatimizin Evi ve Sehina nin burada var olmasi kisimlari ise dua kitaplarinda yer almasina ragmen her tutucu mezhep bunu okumamaktadir Ortodoks goruste oldugu gibi dualarin edebi ve siirsel ilahi anlamlari vardir Yorumlar genelde ilahi anlamlarla ilgilidir Kohen ve Levilerin eskiden oldugu gibi hepsi olmasa da Tapinakta bazi rolleri ustlenecegini kabul etse de Kohenlerin kiminle evlenmesi gerektigi gibi kurallari kaldirmistir 2006 da alinan karara gore Tapinaga kimin girmesine karar veren aile safligi kurali antik cag ile modern cag arasinda tutarsizdir ve onemli olan gorus kurulmus her aile kutsaldir Ayrica Tutucu Yahudilige gore dualar ve ibadetler modern zamana uygun olarak yapilmalidir Reformist ve Yeniden yapilanmaci Yahudilikte yeriReform ve Yeniden yapilanmaci Yahudilik merkezi bir Tapinaga Tapinak ibadetlerine ve Tapinak ta kurban sunumuna inanmamaktadir Tapinak ta kurban sunulan donemin ilkel caglar oldugunu ve modern zamanlarda bu ilkellige donulmemesi gerektigini savunmaktadir Kohen ve Levilerin bir kast sistemi olusturdugunu ve bunun modern esitlik ilkesine aykiri oldugunu dile getirmektedirler Reform goruse gore her sinagog adi gecen Tapinak kadar kutsaldir ve bu yuzden bircok Reformist sinagogun adinda Tapinak Temple adi bulunmaktadir Yahudilerin bir gun Kudus teki Tapinaga donecegi inanci Reformist Yahudilikte bulunmamaktadir Antik zamanda insa cabalariBar Kohba ayaklanmasi Simon Bar Kohba Kudus u Romalilarin elinden 132 de alinca yeni tapinagin insasina basladi ve tapinak hizmetlerini yeniledi Ayaklanma basarisizlikla sonuclaninca dini liderler tapinagin insasina baslama asirlar surebileceginden torenler ve uygulamalar ile ilgili anilarin zamanla kaybolmamasi icin Misna yi yazmaya basladilar Julianus Roma imparatoru Julian 361 363 imparatorluk capinda yerel kultleri onarmak ve canlandirmak icin yeni bir program baslatti Bu program altinda Yahudilere Ucuncu Tapinak insasina izin verdiyse de bu proje yarim kaldi Zamanin onde gelen hahamlarindan Rabbi Hilkiya Tapinagin yeniden insasi icin goylardan para alinmasina karsi cikinca Julian in parasini reddetti Bu zamanin kaynaklarindan tarihci in 400 450 Historia Ecclesiastica eserine ve Julian in yakin arkadasi pagan tarihci Ammianus Marcellinus e gore ne zaman tapinak insa edilmeye baslansa isciler ya dunyanin icinden gelen atesle kavruluyorlardi ya da depremle tekrar sil basa donuyorlardi Julian bir zamanlar Kudus te bulunan gururlu Tapinagin yeniden insasini dusundu ve abartili masraflarla is icin u gorevlendirdi Coskulu sekilde isine baslayan Alypius Roma valisi tarafindan da desteklendi korkunc ates toplari temelin yakinindaki kirilmalar saldirilarina devam etti ta ki isciler kavrulmaktan daha fazla ilerliyemeyene kadar bu nedenle cabalarindan vazgecti Tapinak insasinin gerceklesmemesi ve Yahudilerin umursamazligina baglanmaktadir Sabotaj veya kazayla gerceklesmis bir yangin da olasidir Zamanin Hristiyan tarihcilerine gore bu ilahi bir takdirdi Kisa bir sure sonra Julian savasta olunce Hristiyanlar tekrar imparatorlugun basina gecti Ortacagda insa cabalariSasani uydu devleti 610 yilinda Sasani Imparatorlugu Bizans Imparatorlugu nu Ortadogu dan cikardi ve asirlar sonra ilk defa Kudus u Yahudilerin kontrolune birakti Yeni liderler Bar Kohba dan sonra ilk defa kurban hayvan sundular Kisa bir sure sonra Bizanslilar bolgeyi geri alinca Persler bolgenin kontrolunu Hristiyan nufusa birakti ve bu nufus yarim kalan mabedi yikti 630 larda Halife Omer sehri alinica bu yiginla karsilasti Muslumanlarin Suriye fethi 7 yuzyil Ermeni tarihcilerden psikopoz Sebeos un yazdigina gore sirasinda Yahudiler ile Muslumanlar dinlerinin farkliliklarindan dolayi tartisiyorlardi lakin Ismailogullarindan Muhammed adinda biri verdigi vaazda Yahudiler ile Araplarin babalari Ibrahim in sancagi altinda birlesmeleri ve Kutsal Topraklara birlikte girmelerinin Tanri nin emri oldugunu soyledi Gazeteci Robert Wright in kitabi da Yahudilerin Tapinak Tepesi nde tapinaklarini insa etmeye basladiklari fakat oradan kovulduklari anlatilmaktadir Mogollarin Suriye yi istila ettigi donem 1260 a kadar Levant i kontrolleri altinda tutan Haclilarla 1291 de Levant ta Memluklular donemi baslayana kadar bolgenin hakimi yoktu 1267 de Suriye ve Filistin e Mogol istilalari gerceklesti Bu zamanda ogluna gonderdigi mektupta Nahmanides soyle demistir Bu toprak hakkinda ne diyeyim Yer ne kadar kutsalsa o kadar perisan Kudus bunlardan en perisani Yaklasik 2000 yerlisi var fakat Yahudi yok Tartarlarin varmasiyla Yahudiler kacti bazilari kilictan gecirildi Simdi boyalarini hukumetten alan iki boyaci kardes var Sabat icin ibadet edenler onlarin evinde bulusuyor onlari destekliyoruz onlara sutunlar uzerine kurulmus guzel kubbesi olan bir harabe bulduk ve sinagoga cevirdik Sam dan Halep ten ulkenin her yerinden kadinlar ve erkekler Kudus e geliyor Tapinagi gorup haline aglamak icin Bize Kudus un harabelerini gostermeyi nasip eden Tanri bize onun tekrar insasini ve yerine gelisini gostersin ve ilahi takdirin onuru geri gelsin Modern insa cabalariHer ne kadar ana Ortodoks akim Tapinagin insasinin baslamasi icin mesihi ve ilahi takdiri beklese de aralarindan azinlik gruplar Ucuncu Tapinagin yakin zamanda insa edilmesi amacini tasiyan orgutler kurmuslardir Orgutler ve nin amaci Tapinak Tepesi nde Ucuncu Tapinagi kurmaktir Tapinak Enstitusu Ucuncu Tapinak ta kullanilmak uzere bazi dini nesneler hazirlamistir Engeller Tapinak insasi amacina ulasmanin onundeki en bariz engel 13 asirlik iki Islami yapi olan Mescid i Aksa ve Kubbetu s Sahre nin Tapinak Tepesi nde bulunmasidir Kubbetu s Sahre nin eski Tapinaklarin bir zamanlar durdugu yerde bulunduguna inanilmaktadir Israil devleti uluslararasi zorunluluklar nedeniyle bu binalara girisin korumasini saglamaktadir Muslumanlar icin kutsal yerlerden biri olan bu madetlere hasar veya kisitli giris izni verme ya da bu mabetlerin bulundugu alanda iki mabedin arasinda altinda yaninda veya asma kat olarak uzerinde bir Yahudi mabedi kurmak uluslararasi anlasmazliga sebebiyet verecektir Bazi uzmanlara gore Birinci ve Ikinci Tapinaklarin bulundugu yer Kubbetu s Sahre nin oldugu yerde degil ya biraz kuzeyinde ya da biraz guneyindedir En son teoriye gere Tapinaklarin yeri Kubbetu s Sahre ile Mescid i Aksa nin ortasindadir Ortodoks akimin mesih gelmeden Tapinak insasina karsi cikmalarinin sebeplerinden biri Tapinagin tam yeri uzerinde supheler olmasidir Ornegin olcu birimi olarak kullanilan arsinin 46 cm mi yoksa 61 cm mi oldugu bilinmemektedir Eger arsinin gercek uzunlugu bilinmezse altar insa edilemez Talmud a gore Ikinci Tapinak ve Malaki nin kehanetleri dogrultusunda insa edilebilmistir Su anda bu yerde cami olmasa bile kahisnel vahiy gelmeden Tapinagin tekrar insasi imkansizdir Tapinak Tepesi nin statusu Bugun itibariyla Israil Yahudilerin gerek dini gerek siyasi amaclarla Tapinak Tepesi ne girmesini kisitlamaktadir Bas hahamlik kurulu halahaya dayanarak Tapinak zamaninda girilmesi yasak olan yerlerin bugun dahi kutsal oldugunu dolayisiyla dinen girilmesi yasak yerlere kazayla girilmesini engellemek icin Yahudilerin Tapinak Tepesi ne gitmesinin yasak oldugunu belirtmistir Bundan da ote siyasetciler de Tapinak Tepesi ne girilmesine karsidir cunku Yahudi ve Muslumanlar arasinda cikan olasi bir catisma bolgenin hassas arkeolojik ve siyasi dokusuna zarar verebilir 2006 yilindaki Sukkot bayraminda Milli Birlik partisine bagli Knesset uyesi Uri Ariel Tepe ye cikip burada bir sinagog insa edilecegini soyledi Fakat onun bahsettigi sinagog su anda bulunan caminin yerine degil kalici hahamlarin kararlarinca Tepe nin baska bir yerinde olacakti Ariel e gore boyle bir ibadethanenin yapimi Muslumanlara karsi yapilan haksiz tarihsel onyargiyi silecek ve tum dunyaya Muslumanligin bir hosgoru dini oldugunu gosterecekti Islami gorusEskiden Yahudilik icin en kutsal yerler olan Tapinaklarin bulundugu yerde Mescid i Aksa ve Kubbetu s Sahre bulunmaktadir Bu Islami yapilari kaldirip yerine Ucuncu Tapinagi dikmek bircok Musluman tarafindan kendilerine karsi yapilmis bir saldiri olarak algilanacaktir Bugun bu yapilar Muslumanlar tarafindan en kutsal ucuncu bolge olarak kabul edilmektedir Buna ek olarak Cami ve turbelerin varligi Tapinagin varligindan daha uzun surmektedir Bu nedenle Muslumanlar Tepe nin tamamiyle Muslumanlarin bagimsizligina birakilmasi gerektigini dusunmektedir Bazi Muslumanlar ise Tapinak Tepesi ile Yahudi Tapinaklari arasindaki iliskiyi tamamiyle reddetmektedir Ayrica bakinizKutsal Kabir Kilisesi Birinci Tapinak Ikinci Tapinak Pesah Hezekiel kitabi 40 ila 48 konular Omphalos KorbanDaha fazla bilgiGorenberg Gershom The End of Days Fundamentalism and the Struggle for the Temple Mount Free Press 2000 ISBN 0 684 87179 3 Journalist s view Reclaiming the Temple Mount HaMeir L David 2006 ISBN 965 90509 6 8 Overview of the History of the Temple Mount and advocacy of immediate rebuilding of a Third Temple Grant R Jeffrey The New Temple and The Second Coming WaterBrook Press 2007 ISBN 978 1 4000 7107 4 N T Wright 1994 Jesus claimed to do and be what the Temple was and did Ben F Meyer The Temple at the Navel of the Earth in Christus Faber the master builder and the house of God Princeton Theological Monograph Series no 29 Allison Park Pa 1992 Arguing that for Jesus the real referents of the imagery of biblical promise Zion or cosmic rock and on it God s gleaming temple of the end of days were himself and his messianic remnant of believers Notlar Hezekiel 43 2 Reb Chaim HaQoton Building the Third Holy Temple 12 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Agustos 2012 Malaki 3 4 Forcing the End Evangelicals and rabbis look at the Six day War and views about End Times pbs org 24 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Agustos 2012 Preparations for a Third Jewish Temple Goren about Temple Mount templemount org 18 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Agustos 2012 Lapidoth Ruth 1994 The Jerusalem Question and Its Resolution Selected Documents Kudus Martinus Nijhoff s 542 ISBN 0 7923 2893 0 Hassner Ron E War on Sacred Grounds Cornell University Press 2009 pp 113 133 These rabbis include former Sefardi Chief Rabbi of Israel rosh yeshiva of the former rabbinical judge in the Rabbinical Supreme Court of the State of Israel Chief Rabbi of Palestine Mikdash Build Vol I No 26 27 Eylul 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Rabbi of the of Jerusalem These rabbis include Rabbis Ashkenazi Chief Rabbi of Israel Sefardi Chief Rabbi of Israel Ovadia Yosef spiritual leader of Sefardi Haredi Judaism and of the Shas party and former Sefardi Chief Rabbi of Israel Eliyahu Bakshi Doron former Sefardi Chief Rabbi of Israel Shmuel Rabinowitz rabbi of the former Ashkenazi Chief Rabbi of Israel of former Ashkenazi Chief Rabbi of Israel and current Chief Rabbi of Tel Aviv Source Leading rabbis rule Temple Mount is off limits to Jews 24 Eylul 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Rabbi Susan Grossman Mikveh and the sanctity of being created human Committee on Jewish Law and Standards Rabbinical Assembly December 6 2006 PDF 7 Nisan 2008 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 28 Agustos 2012 Rabbi Miriam Berkowitz RESHAPING THE LAWS OF FAMILY PURITY FOR THE MODERN WORLD Committee on Jewish Law and Standards Rabbinical Assembly December 6 2006 PDF 20 Mart 2009 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 28 Agustos 2012 Rabbi Avram Reisner Observing niddah in our day An Inquiry on the status of purity and the prohibition of sexual activity with a menstruant Committee on Jewish Law and Standards Rabbinical Assembly December 6 2006 PDF 7 Nisan 2008 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 28 Agustos 2012 See Britannica Deluxe 2002 and Stewart Henry Perowne The Roman History of Ammianus Marcellinus Book 23 Chap 1 Line 3 See Julian and the Jews 361 363 CE 20 Mayis 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde ve Julian the Apostate and the Holy Temple 20 Ekim 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde Karmi Ghada 1997 Jerusalem Today What Future for the Peace Process Garnet amp Ithaca Press s 116 ISBN 0 86372 226 1 Sebeos History 9 Aralik 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Translated from Classical Armenian by Robert Bedrosian Robert Wright The evolution of God 23 Agustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Little Brown 2009 a b Arsivlenmis kopya 19 Agustos 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Agustos 2012 CNN Archive 8 Kasim 2005 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Agustos 2012 Rightist MK Ariel visits Temple Mount as thousands throng Wall Haaretz 9 Ekim 2006 7 Aralik 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Agustos 2012 The First Temple lasted 373 years 960BC 586BC the Second lasted 585 years 516BC 70AD The has been on the Temple Mount for 1318 years The current Al Aqsa Mosque is 976 years old Fendel Hillel 6 Kasim 2006 Israeli Sheikh Temple Mount is Entirely Islamic 14 Kasim 2006 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Kasim 2006 We remind for the 1 000th time that the entire Al Aqsa mosque including all of its area and alleys above the ground and under it is exclusive and absolute Muslim property and no one else has any rights to even one grain of earth in it Sheikh Salah Western Wall belongs to Muslims 17 Temmuz 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde February 18 2007