Çankaya, Ankara

Çankaya, Ankara ilinin bir ilçesi. Ankara ilinin orta kesiminde bulunan ilçe, Ankara'nın başkent olması ile birlikte Türkiye'nin yönetim merkezi durumuna gelmiştir. 2024 yılı nüfus verilerine göre Ankara ilinin birinci, Türkiye'nin ise en büyük ikinci ilçesi konumundadır. Türkiye'nin en kalabalık ilçelerinden biri olarak nüfusu pek çok ilden daha fazladır. Gün içinde iki milyona kadar çıkabilmektedir. 102 lise ve 13 üniversitesi ile ilçe önemli bir eğitim kentidir. Türkiye Cumhuriyeti Sanayi Ve Teknoloji Bakanlığının yaptığı araştırmaya göre Türkiye'nin en gelişmiş 2. ilçesi seçilmiştir.

Çankaya
İlçe
Kızılay Meydanı
Ankara
İlçe sınırları haritası
Ülke	Türkiye
İl	Ankara
Coğrafi bölge	İç Anadolu Bölgesi
Coğrafi bölüm	Yukarı Sakarya
İdare
• Kaymakam	Murat Duru
• Belediye başkanı	(CHP)
Yüzölçümü
• Toplam	1157 km²
Rakım	1000 m
Nüfus  (2018)
• Toplam	920,890
• Kır	-
• Şehir	-
Zaman dilimi	(TSİ)
Posta kodu	06690
İl alan kodu	0312
İl plaka kodu	06
Resmî site cankayakaymakamligi.gov.tr Çankaya

Tarihçe

Çankaya sırasıyla Hatti, Hititler, Frigyalılar, Lidyalılar, Pers İmparatorluğu, Makedonya Krallığı, Galatlar, Roma İmparatorluğu, Doğu Roma İmparatorluğu, Büyük Selçuklu İmparatorluğu, Anadolu Selçuklu Devleti, Ahiler ve Osmanlı İmparatorluğu dönemlerini yaşamıştır.19. yüzyılda önemini kaybeden yerleşim, 20. yüzyılın başlarında Bağdat Demiryolu'nun yapılması, daha sonra Mustafa Kemal Atatürk'ün, Kurtuluş Savaşı'nı buradan yönetmesi ile gelişti. Ankara'nın, 13 Ekim 1923 tarihinde, yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti'nin başkenti olmasının ardından gelişen Çankaya, 15 Haziran 1936 tarihinde 3012 No.lu Kanun ile ilçe statüsüne erişmiştir. Ayrıca, bu tarihte Elmadağ ve Gölbaşı bucakları Çankaya ilçesine bağlanmıştır. 1960 yılında bucak teşkilatının kaldırılmasıyla Kayaş, Cebeci, Bahçelievler ve Dikmen bucakları bu statülerini kaybetmiştir. 30 Kasım 1983 tarihinde Çankaya sınırlarına dâhil olan Gölbaşı ve Mamak, ilçe statüsüne kavuşarak Çankaya'dan ayrılmıştır.

Coğrafya

Çankaya, İç Anadolu Bölgesi'nin kuzeybatısındaki (Yukarı Sakarya Bölümü)'nde yer alır. Çankaya'nın doğu ve kuzeydoğusunda yine Ankara iline bağlı Mamak, Altındağ ve Elmadağ, güneyinde Gölbaşı, batısında ise Etimesgut ilçeleri bulunur. Çankaya, Orta Anadolu'nun düzlükleri ortasında kayalık bir alanda kurulmuştur. Bu kayalık alan, artık kentin merkezinde küçük bir ada niteliğindedir. Bu adayı yükseltiler çevreler, ortada bir çanak bırakırlar. Eskiden bataklık olan bu çanak, Cumhuriyet döneminde kurutularak yerleşime açılmıştır.

Mahalleler

Çankaya'nın 124 mahallesinin 99'u merkezde bulunmaktadır. Merkez mahallelerinde 710.283 kişi (%77) yaşamaktadır. En uzak mahallesi ise 57,3 km uzaklıktaki Akarlar'dır. İlçede nüfusu en fazla olan, 30.111 kişi ile Birlik mahallesidir. Çankaya'nın nüfusu 2017 yılında %0,31 artmıştır.

Mahalleler

• 100. Yıl
• 50. Yıl
• Ahlatlıbel
• Akarlar
• Akpınar
• Alacaatlı
• Anıttepe
• Arka Topraklık
• Aşağı Dikmen
• Aşağı İmrahor
• Aşağı Öveçler
• Aşıkpaşa
• Ata
• Aydınlar
• Ayrancı
• Aziziye
• Bademlidere
• Bağcılar
• Bahçelievler
• Balgat
• Barbaros
• Bayraktar
• Beytepe
• Birlik
• Boztepe
• Büyükesat
• Cebeci
• Cevizlidere
• Cumhuriyet
• Çamlıtepe
• Çankaya
• Çavuşlu
• Çayyolu
• Çiğdem
• Çukurambar
• Devlet
• Dilekler
• Dodurga
• Doğuş
• Ehlibeyt
• Emek
• Ertuğrulgazi
• Erzurum
• Esatoğlu
• Eti
• Evciler
• Fakülteler
• Fidanlık
• Gaziosmanpaşa
• Gökkuşağı
• Göktürk
• Güvenevler
• Güzeltepe
• Harbiye
• Hilal
• Huzur
• İleri
• İlkadım
• İlkbahar
• İlker
• İncesu
• İşçi Blokları
• Karahasanlı
• Karapınar
• Karataş
• Kavaklıdere
• Kazım Özalp
• Keklikpınarı
• Kırkkonaklar
• Kızılay
• Kızılırmak
• Kocatepe
• Konutkent
• Korkutreis
• Koru
• Kömürcü
• Küçükesat
• Kültür
• Malazgirt
• Maltepe
• Mebusevleri
• Meşrutiyet
• Metin Akkuş
• Metin Oktay
• Mimar Sinan
• Muhsin Ertuğrul
• Murat
• Mustafa Kemal
• Mutlukent
• Mürsel Uluç
• Naci Çakır
• Namık Kemal
• Nasuh Akar
• Oğuzlar
• Or-An
• Orta İmrahor
• Osman Temiz
• Ön Cebeci
• Öveçler
• Prof. Dr. Ahmet Taner Kışlalı
• Remzi Oğuz Arık
• Sağlık
• Sancak
• Seyranbağları
• Sokullu Mehmet Paşa
• Söğütözü
• Şehit Cengiz Karaca
• Şehit Cevdet Özdemir
• Tınaztepe
• Tohumlar
• Topraklık
• Umut
• Ümit
• Üniversiteler
• Yakupabdal
• Yaşamkent
• Yayla
• Yeşilkent
• Yıldızevler
• Yukarı Bahçelievler
• Yukarı Dikmen
• Yukarı Öveçler
• Yücetepe
• Zafertepe

Semtler

• Ahlatlıbel
• Anıttepe
• Ayrancı
• Bahçelievler
• Balgat
• Beysukent
• Bilkent
• Cebeci
• Çayyolu
• Demirtepe
• Dikmen
• Gaziosmanpaşa
• Kavaklıdere
• Kırkkonaklar
• Kızılay
• Küçükesat
• Maltepe
• Öveçler
• Seyranbağları
• Sıhhiye
• Söğütözü
• Topraklık
• Yıldız

İklim

İlçede karasal iklim hüküm sürmektedir. Kışları soğuk ve kar yağışlı, yazları sıcak ve kuraktır. Kışları kuru bir ayaz görülür. İlkbahar mevsiminde kırkikindi olarak adlandırılan yükselim yağışları düşer. İç Anadolu Bölgesi'nde Türkiye'nin en az yağış alan bölümü olduğu için ilçede yılın üçte biri güneşli geçer.Ankara il merkezi'nin yıllık yağış ortalaması 404,5 milimetredir. En çok yağış 51,8 mm ile mayıs ayında düşerken, en az yağış 14,4 mm ile ağustos ayında düşer.

Ankara iklimi
Aylar	Oca	Şub	Mar	Nis	May	Haz	Tem	Ağu	Eyl	Eki	Kas	Ara	Yıl
En yüksek sıcaklık (°C)	16	19	25	30	33	37	40	42	35	32	24	17	42
Ortalama en yüksek sıcaklık (°C)	1	4	10	15	20	24	27	28	24	18	10	4	15
Ortalama sıcaklık (°C)	0,4	1,9	6,0	11,2	15,9	19,9	23,4	22,9	18,5	12,9	6,6	2,3	10
Ortalama en düşük sıcaklık (°C)	−6	−5	−1	3	6	9	12	12	8	3	−1	−3	3
En düşük sıcaklık (°C)	−31	−31	−27	−11	−6	2	3	3	−2	−8	−18	−25	−31
Ortalama yağış (mm)	40	31	36	51	52	39	17	15	18	32	36	48	415
Kaynak: Worldweather.org Weatherbase.com,

Nüfus

Botanik Parkı

Kuğulu Park

Ankara ilinin en yüksek nüfusuna sahip ilçesi olan Çankaya'nın nüfusu 2020 sayımlarına göre 925.828 kişidir. İlçe ayrıca Türkiye'nin de nüfus bakımından en büyük ikinci ilçesi konumundadır. 2000 nüfus sayımında 769.331 olan nüfus 21 yılda yaklaşık 156.497 kişi artmıştır. Bir milyona yaklaşan nüfusun 445.235'i erkek; 480.593'ü kadındır. Nüfusun tamamı kentte yaşar.

Yıl	Toplam	Şehir	Kır
1940	69.899	48.052	21.847
1945	22.571	veri yok	22.571
1950	24.551	veri yok	24.551
1955	210.294	180.989	29.305
1960	323.814	304.077	19.737
1965	496.953	470.454	26.499
1970	683.210	653.290	29.920
1975	927.809	895.005	32.804
1980	968.668	921.882	46.786
1985	667.351	665.128	2.223
1990	714.330	712.304	2.026
2000	769.331	758.490	10.841
2007	792.189	792.189	veri yok
2008	785.330	785.330	veri yok
2009	794.288	794.288	veri yok
2010	797.109	797.109	veri yok
2011	813.339	813.339	veri yok
2012	832.075	832.075	veri yok
2013	914.501	914.501	veri yok
2014	913.715	913.715	veri yok
2015	922.536	922.536	veri yok
2016	919.119	919.119	veri yok
2017	921.999	921.999	veri yok
2018	920.890	920.890	veri yok
2019	944.609	944.609	veri yok
2020	925.828	925.828	veri yok
2021	949.265	949.265	veri yok
2022	942.553	942.553	veri yok
2023	937.546	937.546	veri yok

Not: 2004 yılında köyler mahalle statüsüne geçtiğinden kır nüfusu tabloda yer almamıştır.

Eğitim

Yüksek nüfusu nedeniyle birçok ilköğretim okulu ve liseye sahip olan Çankaya genel olarak bir öğrenci kenti görünümündedir. İlçede yüzden fazla ilköğretim kurumunun yanında, onlarca lise bulunmaktadır.

Üniversiteler

Çankaya'daki on adet üniversitede yüz bini aşan öğrenci yüksek öğrenim görmektedir.Türkiye'nin önemli üniversitelerinden birçoğu ile birlikte vakıf üniversiteleri ilçede yer almaktadır. Dünya'nın en iyi bin üniversitesi listesinde, Türkiye'den dereceye giren iki üniversiteden biri Çankaya'dadır. Kentte birçok üniversitenin yanı sıra, üniversite hastaneleri, fakülteler gibi üniversite alt kuruluşları bulunmaktadır. Çankaya'daki üniversitelere sadece Ankara'dan değil, Türkiye'nin dört köşesinden ve ülke dışından öğrenciler gelmektedir. Çankaya'daki üniversiteler şunlardır:

Devlet: Ankara Üniversitesi,Gazi Üniversitesi,Hacettepe Üniversitesi,Orta Doğu Teknik Üniversitesi: Vakıf: Bilkent Üniversitesi,Çankaya Üniversitesi,TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi,Ufuk Üniversitesi,TED Üniversitesi: Askeri: Kara Harp Okulu

Kültür

Müzeler

Pembe Köşk

Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'ün mozolesinin bulunduğu Anıtkabir, Atatürk'e ait eşyaların da sergilendiği bir müze olarak ilçe sınırları içerisinde yer alır. İsmet İnönü Evi, Türkiye Cumhuriyeti 2. Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’nün 1925’ten 1973’te ölümüne kadar 48 yıl yaşamış olduğu yer olarak, müze biçiminde varlığını sürdürmektedir. Orta Doğu Teknik Üniversitesi içerisinde yer alan ODTÜ Bilim ve Teknoloji Müzesi'nin kuruluş amacı; MÖ 7000 yılından beri Anadolu'da gelişen teknolojinin tarihini belgelemek ve günümüz teknolojisini sergilemektir. Türkiye Büyük Millet Meclisi yerleşkesinde yer alan Atatürk ve Meclis Müzesinde, 1920 ve 30'lardan kalma, Meclis, İnkılaplar ve Atatürk ile ilgili çeşitli belge ve fotoğraflar teşhir edilmektedir. Beşevler'de yer alan Atatürk Eğitim Müzesinde, Türk Eğitim Tarihi ile ilgili belge, eşya, kitap teşhir salonları, kütüphane ve Başöğretmen Atatürk arşivi bulunmaktadır. MTA Tabiat Tarihi Müzesinde, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü'nün kuruluşundan bugüne kadar yapılmış jeolojik çalışmalar sırasında bulunan mineraller, taş örnekleri, fosiller sergilenmektedir. TRT Müzesinde, 1981 yılında eski radyo malzemeleri toplanarak sergilenmektedir. Jandarma'nın tarihini ve bugününü her yönüyle tanıtmak ve korumak amacıyla kurulan Jandarma Müzesi, Jandarma Eğitim Komutanlığı içerisinde yer almaktadır. İlçede ayrıca Gazi Üniversitesi bünyesinde Gazi Üniversitesi Resim Heykel Müzesi ve Gazi Üniversitesi Somut Olmayan Kültürel Miras Müzesi, Ankara Üniversitesi bünyesinde Oyuncak Müzesi bulunur.

Şenlikler

İlçe, Ankara'da gerçekleştirilen kültürel organizasyonların merkezi konumundadır. Bu faaliyetlerin birçoğu geleneksel hale gelmiştir. Çankaya'daki sinema alanındaki önemli organizasyonlardan biri Ankara Uluslararası Film Festivali'dir. 1998 yılından beri düzenlenen festival, belgesel, uzun film ve kısa film yarışmaları barındırır. Yaklaşık 17 dalda ödül dağıtılır.

Tiyatro alanındaki önemli bir şenlik, Toplumsal Araştırmalar Kültür ve Sanat İçin Vakıf tarafından 1996 yılından beri gerçekleştirilen Uluslararası Ankara Tiyatro Festivali'dir.

Kore'de Savaşan Türkler Anıtı

Bunların haricinde Çankaya'da 1983'ten beri Ankara Uluslararası Müzik Festivali ve 1996'dan beri de gerçekleştirilir.

Anıtlar

Çankaya'da irili ufaklı birçok tarihî ya da modern anıt bulunmaktadır. Bunların en önemlilerinden biri Kızılay Meydanı'ndaki, Emniyet Anıtı olarak da bilinen Güvenpark Anıtı'dır. Anıt, 1935 yılında Prof. C. Hozlmeister ve Prof. J. Thorak'a yaptırılarak Türk Polis Teşkilatı'na hediye edilmiştir. Projesi Prof. C. Hozlmeister tarafından çizilen anıtın kabartma ve heykelleri Prof. J. Thorak ve Anton Hanak tarafından yapılmıştır. Özellikle Kızılay çevresindeki Sakarya ve Yüksel Caddelerinde birçok heykel bulunmaktadır. Bunların başlıcaları Taşankara ve Barış Heykeli'dir. Heykeltıraş Burhan Alkar tarafından 1979'da taştan yapılan Barış Heykeli, Sakarya Caddesi yaya bölgesinde bulunmaktadır. Genç bir kız ile erkeğin birlikte uçurdukları güvercin, özgürlük ve barışı simgelemektedir. Bu heykel gibi Taşankara da Danimarkalı heykeltıraş Jørgen Haugen Sørensen tarafından 1992 yılında yapılmış ve Sakarya Caddesi yaya bölgesine konmuştur.

4.30 metre yüksekliğindeki mermer Mimar Sinan Anıtı ise Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi'nin önünde bulunmaktadır. Eserde Mimar Sinan kendine özgü kıyafetleriyle ayakta dururken resmedilmiştir. Bu anıt 1956 yılında heykeltıraş Hüseyin Anka Özkan'a yaptırılmıştır.

Modern yapı ve yapıtlar

Çankaya'da 80'li yıllardan itibaren inşa edilen önemli eserler arasında, sadece ilçenin değil Ankara'nın da simgesi olan Atakule, Kocatepe Camii ve Hitit Güneş Kursu Anıtı sayılabilir. Atakule İş Merkezi, Ankara'nın başkent oluşunun 66. yıldönümü nedeniyle 13 Ekim 1989'da açılmıştır. Ankara ilinin ilk, Türkiye'de açılan ikinci alışveriş merkezi olan Atakule, 125 m yüksekliğe ve kulenin tepesinde döner restorana sahiptir.

Kocatepe semtindeki Kocatepe Camii'nin yapımına 1967 yılında başlanmış ve 1987 yılında bitirilmiştir. 88 m uzunluğunda dört minaresi vardır.

Çankaya Köşkü

1924 - 2014 yılları arası Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanları'nın ikamet etmiş olduğu köşktür. 2014 yılından itibaren Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanları'nın resmî konutunun Cumhurbaşkanlığı Külliyesi olmasıyla Çankaya Köşkü artık Türkiye Cumhuriyeti Başbakanları tarafından kullanılmaktadır. Çankaya Köşkü, Ankara'nın merkezi olan Kızılay Meydanı'nın yaklaşık 5 kilometre güneyindedir ve rakımı 1,071 metredir.

Ankara'nın yüksek bir tepesinde yer alan köşk, Kasabyan adlı bir Ermeni tüccar tarafından 1800'lü yılların son çeyreğinde bir bağevi olarak yaptırıldı. Sonrasında kentin zengin ailelerinden Bulgurzadeler'in eline geçti. Ankara Müftüsü Rıfat Efendi'nin gayretleriyle halk arasında 4500 lira toplanıp, Bulgurzade Tevfik Efendi'den satın alınan köşk, Mustafa Kemal Atatürk'e hediye edildi.

Mustafa Kemal Atatürk, 1921 yılında buraya yerleşmiştir. 1924 yılında Mimar Vedat Bey ve Mimar Arif Hikmet Bey'in yapmış olduğu ilavelerle köşk bugünkü halini almıştır.

Altyapı

Ulaşım

Ankara Kent Metro Ağı Haritası

İlçe, Ankara ilinin merkezinde bulunmaktadır.Ankaray, M1, M2, M3, M4 hatları ilçe içi ulaşımı kolaylaştırmaktadır. Bu hatlar Çankaya'yı Yenimahalle, Altındağ, Etimesgut, Sincan, Keçiören ilçelerine bağlar. Ankaray'dan Ankara Şehirlerarası Otobüs Terminali'ne direkt geçiş vardır.Başkentray'ın ilçede istasyonları mevcuttur. İlçeye havayolu ile ulaşım, 28 km mesafede bulunan, Çankaya'nın kuzeydoğusundaki Esenboğa Uluslararası Havalimanı ile mümkündür.

Yönetim

İdari bölünme

1936 yılında Ankara'nın merkez ilçesi olan Çankaya'dan, 1960 yılında Elmadağ ayrılıp ilçe olmuştur. 1983 yılında ise Çankaya'dan Mamak ve Gölbaşı ayrılarak iki yeni ilçe kurulmuştur. 1984 yılında Ankara Büyükşehir Belediyesi kurulmuş, Çankaya da bu belediyeye bağlı bir metropol olmuştur. İlçe bir belediye başkanlığına ve bir kaymakamlığa bağlıdır. İlçede 124 tane mahalle vardır.

Kaymakamlar

#	Kaymakam	Başlama Tarihi	Bitiş Tarihi	#	Kaymakam	Başlama Tarihi	Bitiş Tarihi
1	Haluk Nihat Pepeyi	28 Şubat 1936	6 Haziran 1938	2	Daniş Yurdakul	6 Ocak 1938	10 Kasım 1941
3	Necmettin Ergün	1 Aralık 1941	2 Nisan 1942	4	Cemal Dinç	27 Ağustos 1942	3 Kasım 1943
5	Cemal Gönenç	6 Ocak 1944	8 Şubat 1947	6	Ekrem Güvenç	13 Şubat 1947	10 Mayıs 1949
7	Asım Sağıroğlu	11 Mayıs 1949	15 Kasım 1951	8	İbrahim Öztürk	5 Mayıs 1954	1 Aralık 1955
9	M. Kemal Yılmaz	20 Ocak 1956	28 Mayıs 1960	10	Selahattin Özaltan	8 Mayıs 1960	25 Ekim 1961
11	Faruk Cemal Vefkioğlu	20 Kasım 1961	27 Ocak 1965	12	S. Zeki Köseoğlu	12 Ağustos 1965	30 Kasım 1968
13	Ömer Haliloğlu	13 Kasım 1968	6 Ekim 1971	14	Tacettin Özünçer	6 Ekim 1971	29 Eylül 1977
15	Agah Büyüksağış	12 Aralık 1977	15 Şubat 1978	16	Fevzi Baysan	19 Haziran 1978	7 Aralık 1979
17	İ. Cahit Ertan	18 Şubat 1980	11 Nisan 1984	18	N. Kemal Eren	17 Eylül 1984	15 Eylül 1988
19	Çetin Yücel	15 Eylül 1988	3 Eylül 1992	20	T. Fikret Saygılı	3 Eylül 1992	21 Mart 1994
21	A. Namık Tekin	8 Haziran 1994	19 Eylül 1996	22	E. Selçuk Botsalı	19 Eylül 1996	17 Ekim 2001
23	M. Yıldırım Kadıoğlu	17 Ekim 2001	6 Kasım 2006	24	M. Hulusi Arat	7 Kasım 2006	18 Eylül 2011
25	Mehmet Ali Yıldırım	18 Eylül 2011	8 Ekim 2014	26	Aydın Ergün	8 Ekim 2014	16 Aralık 2016
27	Kadir Çakır	1 Aralık 2016	2 Kasım 2018	28	Hüdayar Mete Buhara	8 Kasım 2018	16 Mayıs 2022
29	Murat Duru	18 Mayıs 2022	Görevde
Kaynak:

Belediye başkanları

Seçim	İsim	Parti
(1984)			Anavatan Partisi
(1989)	Doğan Taşdelen		Sosyaldemokrat Halkçı Parti
(1994)
(1999)			Cumhuriyet Halk Partisi
(2004)	Muzaffer Eryılmaz
(2009)
(2014)
(2019)
(2024)

Çankaya Belediye Başkanlığı, 1963 yılından itibaren on iki seçimden dokuzunu CHP ya da SHP kazanmıştır. Geriye kalan üç yönetimin ikisi bağımsız, biri Anavatan Partisi'ne mensuptur. Belediye başkanlığını 2024'te yapılan seçimler sonucunda CHP'li Hüseyin Can Güner kazanmıştır ve bu görevi yürütmeye devam etmektedir.

Kardeş kentler

Kardeş kentler:

• Berlin, Almanya
• Sidney, Avustralya
• Havana, Küba
• Köln, Almanya
• Girne, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti
• Bangui, Orta Afrika Cumhuriyeti
• Ulan Batur, Moğolistan
• Guangzhou, Çin
• Üsküp, Makedonya

Ön protokol imzalayanlar:

• Toronto, Kanada
• Atina, Yunanistan
• Kiev, Ukrayna
• Seul, Güney Kore
• Ramallah, Filistin

Görüntüler

• Anıtkabir
• Kocatepe Camisi
• Gençlik Caddesi'nden bir görünüm. Caddenin bir kısmı Maltepe'de, bir kısmı da Anıttepe semti sınırları içerisinde bulunmaktadır.
• Atakule
• Hitit Güneş Kursu Anıtı
• 100. Yıl Mahallesi'nden bir görünüm.
• Çukurambar

Ayrıca bakınız

• Türkiye Büyük Millet Meclisi
• Anıtkabir
• Kızılay Meydanı
• Kocatepe Camii

Notlar

1. ^ Elmadağ ilçesinin kurulması ile kır nüfusu azalmıştır.
2. ^ Mamak ve Gölbaşı ilçelerinin kurulması ile nüfus azalmıştır.
3. ^ Yenimahalle ilçesinin bazı mahalleleri Çankaya ilçesine bağlandığından nüfus artışı fazla olmuştur.

Kaynakça

Özel

1. ^ ^{a b c} . 13 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2009. 
2. ^ Ankara districts görüntüsünde görüldüğü gibi
3. ^ Bu illere örnek olarak; Tunceli, Hakkâri ve Karaman sayılabilir.
4. ^ "En kalabalık ilçe Esenyurt'un nüfusu, 57 ili geçti". Anadolu Ajansı. 3 Mart 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Nisan 2022. 
5. ^ ^{a b} . 14 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2009. 
6. ^ ^{a b} . 14 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2009. 
7. ^ "YÖK Universiteler". www.yok.gov.tr. 20 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Ekim 2020. 
8. ^ (PDF). 21 Haziran 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2022. 
9. ^ Dünya Tarihi Atlası. ODTÜ Yayıncılık. . 
10. ^ (PDF). İçişleri Bakanlığı, İller İdaresi Genel Müdürlüğü, İl Genel İdaresi Daire Başkanlığı, İl İdaresi ve Mülki Bölümler Şubesi. 2018. 7 Haziran 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2020. 
11. ^ . 13 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2009. 
12. ^ . Çankaya Belediyesi. 6 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2020. 
13. ^ [[:File::Ankara districts.png|Ankara districts]] görüntüsüne göre
14. ^ ^{a b} . 19 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2009. 
15. ^ . 27 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2009. 
16. ^ . 13 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2009. 
17. ^ "Worldweather.org". 9 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Mayıs 2009. 
18. ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Eylül 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Aralık 2010. 
19. ^ . 7 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2009. 
20. ^ ^{a b} "TUİK istatistikleri". 4 Şubat 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Eylül 2016. 
21. ^  . (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016. 
22. ^  . (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
23. ^  . (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
24. ^  . (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
25. ^  . (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021. 
26. ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
27. ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
28. ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
29. ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
30. ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
31. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
32. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
33. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
34. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
35. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
36. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
37. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
38. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
39. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
40. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
41. ^ ^{a b c d e f g h i}
    • "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016. 
    • "Çankaya Nüfusu - Ankara". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021. Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler ()
    • "Ankara Çankaya Nüfusu". nufusune.com. Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler ()
42. ^ . 8 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2009. 
43. ^ "Örnek olarak ODTÜ dünyanın en iyi 438. üniversitesi seçilmiştir. Hürriyet Gazetesinin konuya ilişkin sayfası". 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Mayıs 2009. 
44. ^ "Hürriyet Gazetesi konuya ilişkin sayfası". 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Nisan 2009. 
45. ^ . 11 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2009. 
46. ^ "E. Yağcı'nın konuya ilişkin makalesi" (PDF). Erişim tarihi: 21 Mayıs 2009. ^[]
47. ^ . 26 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2009. 
48. ^ . 20 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2009. 
49. ^ . 16 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2009. 
50. ^ . 14 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2009. 
51. ^ . 27 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2009. 
52. ^ . 2 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2009. 
53. ^ . 26 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2009. 
54. ^ . 26 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2009. 
55. ^ . 22 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2009. 
56. ^ . 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2012. 
57. ^ . 7 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2009. 
58. ^ . 28 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2009. 
59. ^ ^{a b} . 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2009. 
60. ^ . 21 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2009. 
61. ^ . 21 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2009. 
62. ^ . 23 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2009. 
63. ^ . 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2009. 
64. ^ . 15 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2009. 
65. ^ ^{a b} Ankara Başkentin Tarihi, Arkeolojisi ve Mimarisi - - Ankara Enstitüsü Vakfı Yayınları - Sayfa:269
66. ^ . 9 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2010. 
67. ^ Mehmet Hengirmen. Turistik Ankara. Engin Yayınları. s. 86. . 
68. ^ . 27 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2009. 
69. ^ "Aksiyon dergisi, Kasapyan Köşkü'nden Çankaya'ya sayfası". 3 Eylül 2007. Erişim tarihi: 16 Haziran 2009. ^[]
70. ^ "Zaman gazetesi, Kasapyan Köşkü'nden Çankaya'ya sayfası". 4 Eylül 2007. Erişim tarihi: 16 Haziran 2009. ^[]
71. ^ . 3 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2009. 
72. ^ . 24 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2009. 
73. ^ . 30 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2009. 
74. ^ . 24 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2009. 
75. ^ . 8 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2009. 
76. ^ . 11 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2014. 
77. ^ . 25 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2009. 
78. ^ . 20 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2014. 

Genel

• Küçük Asya'nın Bin Yüzü: Ankara, Dost Yayınları,
• Ankara, Başkentin Tarihi, Arkeolojisi, Mimarisi, Ankara Enstitüsü Vakfı Yayınları,
• Antik Ankara, Haluk Sargın,
• Turistik Ankara, Mehmet Hengirmen, Engin Yayınları,

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Çankaya ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• Çankaya Kaymakamlığı (Türkçe)
• Çankaya Belediyesi (Türkçe)
• Çankaya Millî Eğitim Müdürlüğü (Türkçe)
• YerelNET'te Çankaya 24 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Türkçe)
• (Türkçe)
• Çankaya Belde A.Ş.24 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Türkçe)