Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Üç Krallık Savaşları (İngilizce: Wars of the Three Kingdoms) 1639 - 1651 yılları arasında İngiltere, İrlanda ve İskoçya'yı da içine alacak şekilde gerçekleşen çok sayıda olayı kapsar. Bu olaylardan en önemlisi İngiliz İç Savaşıdır ve savaşın sonunda 1649 yılında Parlamento tarafından alınan kararla kral I. Charles idam edilmiştir. Üç Krallık Savaşları dönemi 1660 yılında II. Charles'ın tahta çıkmasıyla başlayan Restorasyon dönemine kadar uzatılır. Savaşlar toplumsal hayatta dini ve sosyal meselelere dair biriken sorunların patlaması olarak da değerlendirilebilir. Din alanında halk, monarşisinin müdahalesi olmaksızın özgürce ibadet etme arzusunu dile getirmiştir. Sosyal alanda da monarşinin yetkilerinin parlamento tarafından düzenlenmesi arzusu bulunuyordu. İngiltere, İrlanda ve İskoçya topraklarında yaşanan bu toplumsal olayların bir de ulusal boyutu olmuştur. İrlanda ve İskoçya birleşik krallık altında İngiliz hakimiyetine de başkaldırmıştır. Oliver Cromwell komutasındaki Parlamento yanlılarının monarşi, İrlanda ve İskoçya'ya galip gelmesi günümüzdeki meşruti monarşiyle yönetilen Londra merkezli Büyük Britanya'nın da temellerini atmıştır. Aynı dönemde meydana gelen ve İspanyol İmparatorluğuna karşı yaşanan Portekiz ve Hollanda bağımsızlık savaşları da bu dönemde yaşanmıştır.
Arka planı
Üç ayrı krallığın tek kralın idaresinde olması aslında çok eskilere dayanmamaktadır. 1541 yılından itibaren İngiliz kralları İrlanda'daki topraklarını ayrı bir parlamentonun yardımıyla bir krallık olarak yönetip, daha yakın olan Galler bölgesini doğrudan ilhak etme yönünde hareket etmişlerdir. Üçüncü ayrı krallık olan İskoçya ise tarafından idare edilirdi. Üç krallık 1603 yılında VI. James tahta çıktığında aynı kralın altında birleşmiş olur. James ve ondan sonra gelen I. Charles için aynı toplumsal ve dini siyaseti üç ayrı krallıkta aynı şekilde yürütmek, çok çeşitli sorunlar ortaya çıkartmıştır. Her krallıkta farklı dini inanış kuvvetliydi. İngiliz Reformundan sonra kral VIII. Henry kendisini İngiliz Protestan Kilisesinin lideri ilan ederek İngiltere ve Galler'de Katolik inancını yasadışı ilan etmişti. 16. yüzyıl boyunca Protestanlık İngiliz ulusal bilinciyle ayrılmaz bir biçimde bütünleşmeye başlar. Halk özellikle Fransa ve İspanya'da vücut bulan Katolik inancını ulusal bir düşman olarak görür. Ancak İrlanda'da ise halkın çoğu Katolikliğe sahip çıkarak İrlanda'nın İngiltere tarafından fethine karşı ulusal bir direniş unsuru olarak görülür. İskoçya'da Protestan Reformu destek bulur, burada Katolik ve Protestan gruplar birbirlerine hakimiyet kurmak için sürekli olarak mücadele içinde olurlar.
İskoçya
VI. James olarak İskoçya kralı olan James, İngiltere tahtına çıkma umutlarını devam ettirmek için Protestan olarak kalır. 1603 yılında I. James olarak İngiltere tahtına çıkar ve Londra'ya taşınır. İlk yıllarında İngiliz Parlamentosuyla ilgilenmiş ve İskoçya'yı da İskoç Parlamentosu aracılığıyla idare etmeye çalışmıştır. 1625 yılında oğlu I. Charles başa geçince İskoçya ile ilişkilerde daha becerikli davranamamıştır.
İngiltere
Charles babası gibi ilahi bir şekilde hükmdarlık hakkının olduğunu düşünüp buna göre davranıyordu. Ancak bu tutumu monarşiyle Parlamento arasında gerilime neden oluyordu. İngiliz Kilisesi baskın olsa da güçlü bir Püritan azınlık varlığını koruyordu. Parlamentoyla kral arasında sürekli olarak vergilendirme, askeri harcamalar ve ülke idaresinde parlamentonun rolüne dair gerilimler yaşanıyordu. I. James oğluyla aynı fikirde olsa da kişisel önderlik kabiliyetleriyle parlamentoyu ikna edebiliyordu. Sosyal ilişkilerinde aynı derecede başarılı olamayan I. Charles 1639-42 kriz döneminde ona bağlı krallıkların iç savaşa sürüklenmesine engel olamamıştır.
İrlanda
1541 yılında hak iddia edilen ve ancak 1603 yılında topraklara dahil edilen İrlanda Krallığında çelişkiler hızla yükselmiştir. I. Charles'ın en üst düzeydeki yetkilisi konumundaki Thomas Wentworth uyguladığı İngiliz çiftçilere toprak verme politikasıyla yerel Katolik nüfusu kendisine düşman etmiştir. Katolik nüfusun ikinci sınıf sayılması ve ağır vergilere tabi tutulması da bardağı taşırır. Olaylar 1639 yılında patlama noktasına gelir. Wentworth, İskoçya'daki ayaklanmanın bastırılması için İrlandalı bir ordu meydana getirilmesi kaydıyla İrlandalı Katoliklerin istekleri reformları yapabileceklerini söyler. İşgale kalkışabilecek bir İrlanda ordusunun varlığından dehşete düşen İskoç ve İngiliz parlamentoları böyle bir durumda İrlanda'yı işgal edeceklerini ilan ederler.
Savaşlar
İç savaşın hemen öncesinde üç krallıkta da çok gergin bir durum vardır. İngiltere'deki Protestan hakimiyetinin yanı sıra İngiliz ve İskoç Parlamentolarının saldırgan tutumları İrlandalı bir grup kişi tarafından başlatılan 1641 Ayaklanmasının bahanesi olur. Kralın haklarını talep eden ayaklanmada İrlanda çapındaki Protestanlar hedef alınır. Katliamların kralın onayıyla gerçekleştirildiği dedikodusu yayılır. Bu durumda İngiliz Parlamentosu ayaklanmanın bastırılması için krala bir ordu kurması için yetki ve ödenek vermeyi reddederek kendisi ordu kurmaya başlar. Kral da bu gelişme üzerine monarşi yanlılarını silah altına çağırır. 1642 yılında patlak veren iç savaşta İskoç Presbiteryenler İngiliz Parlamentosundan yana olurlar. Parlamento tarafından sıfırdan kurulan ve Londra şehrinin mali desteğini arkasına alan Yeni Ordu kralın birliklerine karşı önemli açılardan üstünlük sağlar. Savaşın ilk aşamasının sonunda 5 Mayıs 1646 günü I. Charles Southwell'de bulunan İskoç Ordusu komutanlığına teslim olur. Teslim olmayan İngiltere ve Galler'deki monarşi yanlısı güçler de zamanla mağlup edilir. İrlanda'da ise isyancı Katolikler kendi hükûmetlerini kurarak monarşi yanlılarına siyasi otonomi karşılığında yardım etmeyi planlarlar. İngiltere ve İskoçya'dan gelen birlikler İrlanda'da savaşa dahil olur. İrlandalı birliklerin adaya çıkmasıyla beraber savaş İskoçya'ya sıçramış ve 1644 içinde İskoç iç savaşı başlamıştır. 1644-45 döneminde İskoç monarşi yanlıları galip gelseler de genel iç savaşın sonuçlanmasıyla mağlup edilirler. I. Charles İskoçlar tarafından İngilizlere savaş sırasındaki kayıplarına karşılık olarak yüklüce bir tazminat karşılığında teslim edilir. Kralın teslim olmasından sonra özellikle Yeni Ordu ile Parlamento arasında artan görüş farklılığı ortaya çıkar. bu süre zarfında güç biriktiren muhalifler, İskoçlar ve monarşi yanlıları kendilerini yeterince güçlü hissedince iç savaşın ikinci aşamasını başlatırlar. Savaşta Yeni Ordu monarşi yanlıları ve onların İskoç müttefiklerini bir kez daha yener. sonuçta Yeni Ordunun başındaki Grandee olarak tanımlanan subaylar, tutsak konumundaki kral ve Parlamentodaki çekimser Presbiteryen çoğunlukla uzlaşamayacaklarını görürler. Bu aşamada parlamento Pride Darbesi adı verilen olayla kapatılır. Oluşturulan yeni Rump Parlamento kralın yargılanabilmesi için yasa çıkartır. Vatan hainliğiyle yargılanan kral suçlu bulunur ve 30 Ocak 1649 günü idam edilir. Kralın idamından sonra Rump Parlamentosu İngiltere'yi cumhuriyet yapacak olan yasalar çıkartır ve Lordlar Kamarası olmaksızın sadece Avam Kamarasının belirlediği devlet konseyine iktidarı verir. İskoçya ve İrlanda'da ise kralın idamı üzerine savaşan taraflar birleşir ve II. Charles yasal kral olarak tanır. Birliğin bozulması tehlikesi üzerine Rump Parlamento Oliver Cromwell'i bir orduyla İrlanda'ya göndererek durumu kontrol almasını ister. İrlanda'da savaşa başlayan Cromwell, burada süren harekâtı 1650 yılı Mayıs ayında komutanlarına bırakarak İngiltere'ye döner ve İngiliz Ordusunun başında İskoçlara saldırır. 3 Eylül 1650 tarihindeki Dunbar Muharebesinde galip gelir. Buradan Edinburgh'a ilerler. Bu sırada II. Charles ve beraberindekilerin İngiltere topraklarını işgal ettiği haberi alınınca Cromwell birliklerini ikiye böler, kendisi güneye giderek II. Charles'ı takibe başlar. Monarşi ordusu monarşi yanlılarından beklediği desteği görmez. Bu yüzden doğrudan Londra'ya gidip kesin yenilgiyle yüz yüze gelmektense II. Charles Worcester'a giderek bu bölgede ayaklanma çıkartmaya çalışır. Bu başkaldırı gerçekleşmez ve Worcester Muharebesinde İskoçlar mağlup olur. Üç Krallık Savaşlarının sonuncu ve belirleyici muharebesi bu olur.
Sonrası
İngiliz Parlamentosuna bağlı Yeni Ordunun tüm düşmanlarını mağlup etmesinden sonra ordunun ileri gelenleri her üç krallıkta da idareyi Fetret Devri olarak adlandırılan 1649-1660 yılları arasında ele alır. İrlanda ve İskoçya askeri valiler tarafından yönetilmelerine rağmen buraların temsilcileri parlamentolarda yer alır. 1658 yılında Cromwell'in ölümüyle birlikte o döneme kadar Commonwealth olarak adlandırılan yapı çözülmeye başlar. Düzenli bir rejim ancak 1660 yılında İskoçya'da bulunan İngiliz Ordusunun başındaki General George Monck Londra'ya gelip iktidarı ele alınca sağlanır. Parlamentonun da desteğiyle II. Charles ülkeye davet edilir ve Restorasyon adı verilen döneme girilmiş olur. II. Charles üç krallığın da kralı olur.
Üç Krallık Savaşı modern Britanya'nın şekillenmesinde belirleyici olmuş olsa da kısa vadede çok az sorunu çözmüştür.İngiliz toprakları görece huzura kavuşsa da monarşi ve cumhuriyet arasındaki çelişkiler çözülmemiş durumdadır. Fiiliyatta Parlamentonun silahlı kuvvetlerine hakim olduğu için hüküm sürmüş olan Cromwell'in yasal ve hukuki konumu belirsizdir. Önerilen çok sayıdaki anayasa taslağından geriye sağlam bir yapı kalmamıştır.
Restorasyon döneminde iç savaştan önceki anayasal konuma geri dönülmüştür. Yeni rejim kralın idamı sürecine dahil olanlardan hayatta olanları yakalayarak tutuklar veya idam eder. Cromwell'in naaşı mezardna çıkartılarak asılır. Dini ve siyasi alanda radikal fikirleri savundukları öne sürülenler yaptırımlara uğrar. İskoçya ve İrlanda yeniden kendi parlamentolarına kavuşur, el konan topraklar sahiplerine iade edilir, Yeni Ordu dağıtılır. Ancak iç savaşın çıkmasına yol açmış olan dini ayrımlar, parlamento monarşi ilişkileri ve üç krallık arasındaki ilişkiler çözülmez ve 1688 yılındaki Muhteşem Devrimle çözülmek üzere sadece ertelenmiş olur.
Kaynakça
- ^ Bundan sonra modern İngiltere'yi oluşturan dinamikler belirginleşir; Protestan meşruti monarşiyle yönetilen ve güçlü bir orduya sahip bir devlet
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Uc Krallik Savaslari Ingilizce Wars of the Three Kingdoms 1639 1651 yillari arasinda Ingiltere Irlanda ve Iskocya yi da icine alacak sekilde gerceklesen cok sayida olayi kapsar Bu olaylardan en onemlisi Ingiliz Ic Savasidir ve savasin sonunda 1649 yilinda Parlamento tarafindan alinan kararla kral I Charles idam edilmistir Uc Krallik Savaslari donemi 1660 yilinda II Charles in tahta cikmasiyla baslayan Restorasyon donemine kadar uzatilir Savaslar toplumsal hayatta dini ve sosyal meselelere dair biriken sorunlarin patlamasi olarak da degerlendirilebilir Din alaninda halk monarsisinin mudahalesi olmaksizin ozgurce ibadet etme arzusunu dile getirmistir Sosyal alanda da monarsinin yetkilerinin parlamento tarafindan duzenlenmesi arzusu bulunuyordu Ingiltere Irlanda ve Iskocya topraklarinda yasanan bu toplumsal olaylarin bir de ulusal boyutu olmustur Irlanda ve Iskocya birlesik krallik altinda Ingiliz hakimiyetine de baskaldirmistir Oliver Cromwell komutasindaki Parlamento yanlilarinin monarsi Irlanda ve Iskocya ya galip gelmesi gunumuzdeki mesruti monarsiyle yonetilen Londra merkezli Buyuk Britanya nin da temellerini atmistir Ayni donemde meydana gelen ve Ispanyol Imparatorluguna karsi yasanan Portekiz ve Hollanda bagimsizlik savaslari da bu donemde yasanmistir Arka planiUc ayri kralligin tek kralin idaresinde olmasi aslinda cok eskilere dayanmamaktadir 1541 yilindan itibaren Ingiliz krallari Irlanda daki topraklarini ayri bir parlamentonun yardimiyla bir krallik olarak yonetip daha yakin olan Galler bolgesini dogrudan ilhak etme yonunde hareket etmislerdir Ucuncu ayri krallik olan Iskocya ise tarafindan idare edilirdi Uc krallik 1603 yilinda VI James tahta ciktiginda ayni kralin altinda birlesmis olur James ve ondan sonra gelen I Charles icin ayni toplumsal ve dini siyaseti uc ayri krallikta ayni sekilde yurutmek cok cesitli sorunlar ortaya cikartmistir Her krallikta farkli dini inanis kuvvetliydi Ingiliz Reformundan sonra kral VIII Henry kendisini Ingiliz Protestan Kilisesinin lideri ilan ederek Ingiltere ve Galler de Katolik inancini yasadisi ilan etmisti 16 yuzyil boyunca Protestanlik Ingiliz ulusal bilinciyle ayrilmaz bir bicimde butunlesmeye baslar Halk ozellikle Fransa ve Ispanya da vucut bulan Katolik inancini ulusal bir dusman olarak gorur Ancak Irlanda da ise halkin cogu Katoliklige sahip cikarak Irlanda nin Ingiltere tarafindan fethine karsi ulusal bir direnis unsuru olarak gorulur Iskocya da Protestan Reformu destek bulur burada Katolik ve Protestan gruplar birbirlerine hakimiyet kurmak icin surekli olarak mucadele icinde olurlar Iskocya VI James olarak Iskocya krali olan James Ingiltere tahtina cikma umutlarini devam ettirmek icin Protestan olarak kalir 1603 yilinda I James olarak Ingiltere tahtina cikar ve Londra ya tasinir Ilk yillarinda Ingiliz Parlamentosuyla ilgilenmis ve Iskocya yi da Iskoc Parlamentosu araciligiyla idare etmeye calismistir 1625 yilinda oglu I Charles basa gecince Iskocya ile iliskilerde daha becerikli davranamamistir Ingiltere Charles babasi gibi ilahi bir sekilde hukmdarlik hakkinin oldugunu dusunup buna gore davraniyordu Ancak bu tutumu monarsiyle Parlamento arasinda gerilime neden oluyordu Ingiliz Kilisesi baskin olsa da guclu bir Puritan azinlik varligini koruyordu Parlamentoyla kral arasinda surekli olarak vergilendirme askeri harcamalar ve ulke idaresinde parlamentonun rolune dair gerilimler yasaniyordu I James ogluyla ayni fikirde olsa da kisisel onderlik kabiliyetleriyle parlamentoyu ikna edebiliyordu Sosyal iliskilerinde ayni derecede basarili olamayan I Charles 1639 42 kriz doneminde ona bagli kralliklarin ic savasa suruklenmesine engel olamamistir Irlanda 1541 yilinda hak iddia edilen ve ancak 1603 yilinda topraklara dahil edilen Irlanda Kralliginda celiskiler hizla yukselmistir I Charles in en ust duzeydeki yetkilisi konumundaki Thomas Wentworth uyguladigi Ingiliz ciftcilere toprak verme politikasiyla yerel Katolik nufusu kendisine dusman etmistir Katolik nufusun ikinci sinif sayilmasi ve agir vergilere tabi tutulmasi da bardagi tasirir Olaylar 1639 yilinda patlama noktasina gelir Wentworth Iskocya daki ayaklanmanin bastirilmasi icin Irlandali bir ordu meydana getirilmesi kaydiyla Irlandali Katoliklerin istekleri reformlari yapabileceklerini soyler Isgale kalkisabilecek bir Irlanda ordusunun varligindan dehsete dusen Iskoc ve Ingiliz parlamentolari boyle bir durumda Irlanda yi isgal edeceklerini ilan ederler SavaslarIc savasin hemen oncesinde uc krallikta da cok gergin bir durum vardir Ingiltere deki Protestan hakimiyetinin yani sira Ingiliz ve Iskoc Parlamentolarinin saldirgan tutumlari Irlandali bir grup kisi tarafindan baslatilan 1641 Ayaklanmasinin bahanesi olur Kralin haklarini talep eden ayaklanmada Irlanda capindaki Protestanlar hedef alinir Katliamlarin kralin onayiyla gerceklestirildigi dedikodusu yayilir Bu durumda Ingiliz Parlamentosu ayaklanmanin bastirilmasi icin krala bir ordu kurmasi icin yetki ve odenek vermeyi reddederek kendisi ordu kurmaya baslar Kral da bu gelisme uzerine monarsi yanlilarini silah altina cagirir 1642 yilinda patlak veren ic savasta Iskoc Presbiteryenler Ingiliz Parlamentosundan yana olurlar Parlamento tarafindan sifirdan kurulan ve Londra sehrinin mali destegini arkasina alan Yeni Ordu kralin birliklerine karsi onemli acilardan ustunluk saglar Savasin ilk asamasinin sonunda 5 Mayis 1646 gunu I Charles Southwell de bulunan Iskoc Ordusu komutanligina teslim olur Teslim olmayan Ingiltere ve Galler deki monarsi yanlisi gucler de zamanla maglup edilir Irlanda da ise isyanci Katolikler kendi hukumetlerini kurarak monarsi yanlilarina siyasi otonomi karsiliginda yardim etmeyi planlarlar Ingiltere ve Iskocya dan gelen birlikler Irlanda da savasa dahil olur Irlandali birliklerin adaya cikmasiyla beraber savas Iskocya ya sicramis ve 1644 icinde Iskoc ic savasi baslamistir 1644 45 doneminde Iskoc monarsi yanlilari galip gelseler de genel ic savasin sonuclanmasiyla maglup edilirler I Charles Iskoclar tarafindan Ingilizlere savas sirasindaki kayiplarina karsilik olarak yukluce bir tazminat karsiliginda teslim edilir Kralin teslim olmasindan sonra ozellikle Yeni Ordu ile Parlamento arasinda artan gorus farkliligi ortaya cikar bu sure zarfinda guc biriktiren muhalifler Iskoclar ve monarsi yanlilari kendilerini yeterince guclu hissedince ic savasin ikinci asamasini baslatirlar Savasta Yeni Ordu monarsi yanlilari ve onlarin Iskoc muttefiklerini bir kez daha yener sonucta Yeni Ordunun basindaki Grandee olarak tanimlanan subaylar tutsak konumundaki kral ve Parlamentodaki cekimser Presbiteryen cogunlukla uzlasamayacaklarini gorurler Bu asamada parlamento Pride Darbesi adi verilen olayla kapatilir Olusturulan yeni Rump Parlamento kralin yargilanabilmesi icin yasa cikartir Vatan hainligiyle yargilanan kral suclu bulunur ve 30 Ocak 1649 gunu idam edilir Kralin idamindan sonra Rump Parlamentosu Ingiltere yi cumhuriyet yapacak olan yasalar cikartir ve Lordlar Kamarasi olmaksizin sadece Avam Kamarasinin belirledigi devlet konseyine iktidari verir Iskocya ve Irlanda da ise kralin idami uzerine savasan taraflar birlesir ve II Charles yasal kral olarak tanir Birligin bozulmasi tehlikesi uzerine Rump Parlamento Oliver Cromwell i bir orduyla Irlanda ya gondererek durumu kontrol almasini ister Irlanda da savasa baslayan Cromwell burada suren harekati 1650 yili Mayis ayinda komutanlarina birakarak Ingiltere ye doner ve Ingiliz Ordusunun basinda Iskoclara saldirir 3 Eylul 1650 tarihindeki Dunbar Muharebesinde galip gelir Buradan Edinburgh a ilerler Bu sirada II Charles ve beraberindekilerin Ingiltere topraklarini isgal ettigi haberi alininca Cromwell birliklerini ikiye boler kendisi guneye giderek II Charles i takibe baslar Monarsi ordusu monarsi yanlilarindan bekledigi destegi gormez Bu yuzden dogrudan Londra ya gidip kesin yenilgiyle yuz yuze gelmektense II Charles Worcester a giderek bu bolgede ayaklanma cikartmaya calisir Bu baskaldiri gerceklesmez ve Worcester Muharebesinde Iskoclar maglup olur Uc Krallik Savaslarinin sonuncu ve belirleyici muharebesi bu olur SonrasiIngiliz Parlamentosuna bagli Yeni Ordunun tum dusmanlarini maglup etmesinden sonra ordunun ileri gelenleri her uc krallikta da idareyi Fetret Devri olarak adlandirilan 1649 1660 yillari arasinda ele alir Irlanda ve Iskocya askeri valiler tarafindan yonetilmelerine ragmen buralarin temsilcileri parlamentolarda yer alir 1658 yilinda Cromwell in olumuyle birlikte o doneme kadar Commonwealth olarak adlandirilan yapi cozulmeye baslar Duzenli bir rejim ancak 1660 yilinda Iskocya da bulunan Ingiliz Ordusunun basindaki General George Monck Londra ya gelip iktidari ele alinca saglanir Parlamentonun da destegiyle II Charles ulkeye davet edilir ve Restorasyon adi verilen doneme girilmis olur II Charles uc kralligin da krali olur Uc Krallik Savasi modern Britanya nin sekillenmesinde belirleyici olmus olsa da kisa vadede cok az sorunu cozmustur Ingiliz topraklari gorece huzura kavussa da monarsi ve cumhuriyet arasindaki celiskiler cozulmemis durumdadir Fiiliyatta Parlamentonun silahli kuvvetlerine hakim oldugu icin hukum surmus olan Cromwell in yasal ve hukuki konumu belirsizdir Onerilen cok sayidaki anayasa taslagindan geriye saglam bir yapi kalmamistir Restorasyon doneminde ic savastan onceki anayasal konuma geri donulmustur Yeni rejim kralin idami surecine dahil olanlardan hayatta olanlari yakalayarak tutuklar veya idam eder Cromwell in naasi mezardna cikartilarak asilir Dini ve siyasi alanda radikal fikirleri savunduklari one surulenler yaptirimlara ugrar Iskocya ve Irlanda yeniden kendi parlamentolarina kavusur el konan topraklar sahiplerine iade edilir Yeni Ordu dagitilir Ancak ic savasin cikmasina yol acmis olan dini ayrimlar parlamento monarsi iliskileri ve uc krallik arasindaki iliskiler cozulmez ve 1688 yilindaki Muhtesem Devrimle cozulmek uzere sadece ertelenmis olur Kaynakca Bundan sonra modern Ingiltere yi olusturan dinamikler belirginlesir Protestan mesruti monarsiyle yonetilen ve guclu bir orduya sahip bir devletAyrica bakinizOtuz Yil Savasi