Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İtalya Savaşları (1494-1559), Orta Çağ'dan Yeni Çağ'a geçiş döneminde Avrupa ve Akdeniz coğrafyasının büyük güçlerini karşı karşıya getiren savaşlar dizisidir.
| İtalya Savaşları | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 İtalya Savaşları | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Fransa Krallığı  Venedik Cumhuriyeti  Osmanlı İmparatorluğu |  Habsburg Hanedanı  İspanyol İmparatorluğu | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| VIII. Charles I. François I. Süleyman | V. Karl II. Felipe | ||||||
Haçlı Seferleri sonrasında İtalya parçalanmış halde, zayıf fakat oldukça zengindi. Bu haliyle tüm Avrupalı güçlerin ilgisini çekiyordu. İtalya'daki küçük prensliklerin kendi aralarında çatışmasıyla başlayan savaşlar, büyük devletlerin de karışmasıyla tüm kıtayı etkiledi.
Medici, Borgia, Habsburg ve Valois hanedanları savaşta önemli rol oynadı.
Savaşlar
1494 ile 1516 yılları arasındaki dönem içinde Fransa kralları VIII. Charles, XII. Louis ve I. François Napoli Krallığı ile Milano Dükalığını ele geçirmek için seferler düzenlediler. Bu dönemde beş savaş yaşanmıştır.
| Savaş | Dönem |
|---|---|
| I. İtalya Savaşı | 1494 - 1497 |
| II. İtalya Savaşı | 1499 - 1500 |
| III. İtalya Savaşı | 1501 - 1503 |
| IV. İtalya Savaşı | 1508 - 1513 |
| V: İtalya Savaşı | 1515 - 1516 |
1516 yılında Papa X. Leon ile Fransız kralı I. Françoise arasında Noyon Anlaşması imzalandı. Fransızlar savaşa Fransızlar aleyhine katılan İsviçrelilerle bir anlaşma imzaladılar. Ancak bu barış dönemi sadece beş yıl sürdü. 1521 yılında sadece İtalya topraklarında değil daha da geniş bir alana yayılarak sürdü. 1521 ile 1559 arasındaki savaşlara ise Valois-Habsburg savaşları denildi.
Kutsal Roma İmparatoru I. Maximilian (Kutsal Roma İmparatoru)'ın ölümü sonrasında V. Karl (Şarlken) 1519'da Alman imparatoru seçilerek Avrupa'daki en büyük imparatorluğun hükümdarı oldu. V. Karl dört krallık ailesinin birden varisi idi. Habsburg, Burgonya, Aragon ve Kastilya tahtları üzerinde çeşitli akrabalık ilişkileri ile egemenlik sağlamıştı. 1520'de Kutsal Roma İmparatoru da ilan edilince gücünü daha da artırdı. Buna karşın I. François de imparatorluk için aday olmuştu. Her ikisi de İngiltere kralı VIII. Henry'yi kendi safına çekmeye çalıştı. Şarlken'in başarılı olması üzerine hem İtalya hem Fransa'da iki güç arasında savaş başladı.
Şarlken ile Françoise arasındaki savaş, bir dönem Françoise'in esir düşmesi üzerine anlaşma (14 Ocak 1526 Madrid Anlaşması) ile bitmiş gibi görünse de yeniden başlayarak 1559 yılına kadar sürdü. Bu dönemde Fransa Osmanlı Devleti ile ittifak yaptı, Protestan Alman prensliklerinin desteğini almaya çalıştı. Françoise ölüp yerine oğlu II. Henry, Şarlken ölüp yerine II. Felipe geçtikten sonra da savaş oğullar arasında devam etti. II. Felipe İngiltere kraliçesi Mary Tudor ile evlenmiş olduğu için, Fransa hem İspanya hem de İngiltere ile savaşmak zorunda kaldı.
Nihayet 1559 yılında Fransa, İspanya ve İngiltere arasında Cateau-Cambresis Anlaşması imzalandı. II. Henry bu anlaşma ile İtalya topraklarından vazgeçiyor ancak Fransa'nın kuzey ve kuzeydoğusunda güçlenmiş oluyordu. Ayrıca II. Felipe'nin kızlarından biriyle evlenmeyi kabul ediyordu. Ancak Temmuz 1559'da, evlilik kutlamaları sırasında gözünden yaralanarak öldü.
Cepheler
Kuzey İtalya
En stratejik noktası Milano şehriydi. Floransa ise Papa'ya karşı reform çağrılarının yapıldığı yer olması nedeniyle dinî ve siyasi önem taşıyordu.
Fransızların istilası karşısında Habsburg ülkeleri birlikte karşı saldırıya geçti, Alman ve İspanyol orduları bölgeye girdi. 1525 Pavia Muharebesi'nde Fransız ordusu yenilerek kralı esir düştü.
Savaşlar sırasında bölgede artan Fransız ve Avusturya etkisi ve rekabeti, XIX. yüzyılda İtalyan Birliği'nin kuruluşuna dek sürecekti.
Güney İtalya
İspanyolların buraya sızması kolay oldu, ancak 1481'de çıkarma yapan Osmanlıların varlığı İspanyollar için tehditti. Osmanlıların Korfu Adası seferi üzerine düzenlenen deniz harekâtı başarısız olunca İspanyol varlığı tehlikeye girdi.
Denizler
Venedik ve Cenova arasındaki rekabet, Osmanlı ve İspanya'nın da karışmasıyla büyük savaşlara yol açtı.
Fransa'nın Cenova'yı işgali, Cenovalı korsanları İspanya ile ittifaka itti. Öte yandan Osmanlı baskısı altında kalan Venedik de çareyi İspanya ile işbirliği yapmakta buldu. Buna karşın Osmanlı da Fransa ile güç birliği yaptı ve Cezayir üzerinden Kuzey İtalya limanlarına saldırılar düzenledi.
Papalık
Papa VI. Alexander'ın oğlu Cesare Borgia, İtalya'yı bir uçtan bir uca istila ettiği zaman Papalık, kendini savaşların ortasında buldu. Borgia ailesinin tasfiyesinden sonra bile Papa II. Julius çatışmaları sürdürdü. Fransız taraftarı VII. Clement'in Papa olmasıyla beraber Habsburglar müdahalede bulunmak zorunda kaldı ve Alman orduları Roma'yı işgal ederek yağmaladı.
Sonuçlar
- Savaşın en önemli sonucu Rönesans'ın yayılması oldu. XIV. yüzyılda İtalya'da ortaya çıkan Rönesans hareketi, İtalya'ya giren yabancı kralları ve prensleri etkileyerek diğer ülkelere de yayıldı.
- Rönesans'a paralel olarak Hümanizm düşüncesi de İtalya'dan tüm Avrupa'ya yayıldı.
- Papalığın aktif olarak savaşa katılması ve ona karşı ittifakların kurulması, kilise karşıtlığını ve Reform hareketini güçlendirdi.
- Haçlı Seferleri ile başlayan İtalya'nın altın çağı sona erdi. İtalyan şehirleri yağmalandı ve ülke dışa bağımlı hale geldi.
- Askerî teknolojide önemli gelişmeler kaydedildi. Fransız şövalye 'ın tüfekle vurularak öldürülmesi, Orta Çağ'ın romantik şövalye geleneğinin bittiğini, ateşli silahlar döneminin başladığını gösterdi.
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Italya Savaslari 1494 1559 Orta Cag dan Yeni Cag a gecis doneminde Avrupa ve Akdeniz cografyasinin buyuk guclerini karsi karsiya getiren savaslar dizisidir Italya SavaslariItalya SavaslariTarih1494 1559BolgeGuney ve Bati Avrupa AkdenizSonucHabsburg zaferi Ispanya Avrupa nin super gucu oldu TaraflarFransa Kralligi Venedik Cumhuriyeti Osmanli ImparatorluguHabsburg Hanedani Ispanyol ImparatorluguKomutanlar ve liderlerVIII Charles I Francois I SuleymanV Karl II Felipe Hacli Seferleri sonrasinda Italya parcalanmis halde zayif fakat oldukca zengindi Bu haliyle tum Avrupali guclerin ilgisini cekiyordu Italya daki kucuk prensliklerin kendi aralarinda catismasiyla baslayan savaslar buyuk devletlerin de karismasiyla tum kitayi etkiledi Medici Borgia Habsburg ve Valois hanedanlari savasta onemli rol oynadi Savaslar1494 ile 1516 yillari arasindaki donem icinde Fransa krallari VIII Charles XII Louis ve I Francois Napoli Kralligi ile Milano Dukaligini ele gecirmek icin seferler duzenlediler Bu donemde bes savas yasanmistir Savas DonemI Italya Savasi 1494 1497II Italya Savasi 1499 1500III Italya Savasi 1501 1503IV Italya Savasi 1508 1513V Italya Savasi 1515 1516 1516 yilinda Papa X Leon ile Fransiz krali I Francoise arasinda Noyon Anlasmasi imzalandi Fransizlar savasa Fransizlar aleyhine katilan Isvicrelilerle bir anlasma imzaladilar Ancak bu baris donemi sadece bes yil surdu 1521 yilinda sadece Italya topraklarinda degil daha da genis bir alana yayilarak surdu 1521 ile 1559 arasindaki savaslara ise Valois Habsburg savaslari denildi Kutsal Roma Imparatoru I Maximilian Kutsal Roma Imparatoru in olumu sonrasinda V Karl Sarlken 1519 da Alman imparatoru secilerek Avrupa daki en buyuk imparatorlugun hukumdari oldu V Karl dort krallik ailesinin birden varisi idi Habsburg Burgonya Aragon ve Kastilya tahtlari uzerinde cesitli akrabalik iliskileri ile egemenlik saglamisti 1520 de Kutsal Roma Imparatoru da ilan edilince gucunu daha da artirdi Buna karsin I Francois de imparatorluk icin aday olmustu Her ikisi de Ingiltere krali VIII Henry yi kendi safina cekmeye calisti Sarlken in basarili olmasi uzerine hem Italya hem Fransa da iki guc arasinda savas basladi Sarlken ile Francoise arasindaki savas bir donem Francoise in esir dusmesi uzerine anlasma 14 Ocak 1526 Madrid Anlasmasi ile bitmis gibi gorunse de yeniden baslayarak 1559 yilina kadar surdu Bu donemde Fransa Osmanli Devleti ile ittifak yapti Protestan Alman prensliklerinin destegini almaya calisti Francoise olup yerine oglu II Henry Sarlken olup yerine II Felipe gectikten sonra da savas ogullar arasinda devam etti II Felipe Ingiltere kralicesi Mary Tudor ile evlenmis oldugu icin Fransa hem Ispanya hem de Ingiltere ile savasmak zorunda kaldi Nihayet 1559 yilinda Fransa Ispanya ve Ingiltere arasinda Cateau Cambresis Anlasmasi imzalandi II Henry bu anlasma ile Italya topraklarindan vazgeciyor ancak Fransa nin kuzey ve kuzeydogusunda guclenmis oluyordu Ayrica II Felipe nin kizlarindan biriyle evlenmeyi kabul ediyordu Ancak Temmuz 1559 da evlilik kutlamalari sirasinda gozunden yaralanarak oldu CephelerKuzey Italya En stratejik noktasi Milano sehriydi Floransa ise Papa ya karsi reform cagrilarinin yapildigi yer olmasi nedeniyle dini ve siyasi onem tasiyordu Fransizlarin istilasi karsisinda Habsburg ulkeleri birlikte karsi saldiriya gecti Alman ve Ispanyol ordulari bolgeye girdi 1525 Pavia Muharebesi nde Fransiz ordusu yenilerek krali esir dustu Savaslar sirasinda bolgede artan Fransiz ve Avusturya etkisi ve rekabeti XIX yuzyilda Italyan Birligi nin kurulusuna dek surecekti Guney Italya 1494 te Italya Ispanyollarin buraya sizmasi kolay oldu ancak 1481 de cikarma yapan Osmanlilarin varligi Ispanyollar icin tehditti Osmanlilarin Korfu Adasi seferi uzerine duzenlenen deniz harekati basarisiz olunca Ispanyol varligi tehlikeye girdi Denizler Venedik ve Cenova arasindaki rekabet Osmanli ve Ispanya nin da karismasiyla buyuk savaslara yol acti Fransa nin Cenova yi isgali Cenovali korsanlari Ispanya ile ittifaka itti Ote yandan Osmanli baskisi altinda kalan Venedik de careyi Ispanya ile isbirligi yapmakta buldu Buna karsin Osmanli da Fransa ile guc birligi yapti ve Cezayir uzerinden Kuzey Italya limanlarina saldirilar duzenledi Papalik Papa VI Alexander in oglu Cesare Borgia Italya yi bir uctan bir uca istila ettigi zaman Papalik kendini savaslarin ortasinda buldu Borgia ailesinin tasfiyesinden sonra bile Papa II Julius catismalari surdurdu Fransiz taraftari VII Clement in Papa olmasiyla beraber Habsburglar mudahalede bulunmak zorunda kaldi ve Alman ordulari Roma yi isgal ederek yagmaladi SonuclarSavasin en onemli sonucu Ronesans in yayilmasi oldu XIV yuzyilda Italya da ortaya cikan Ronesans hareketi Italya ya giren yabanci krallari ve prensleri etkileyerek diger ulkelere de yayildi Ronesans a paralel olarak Humanizm dusuncesi de Italya dan tum Avrupa ya yayildi Papaligin aktif olarak savasa katilmasi ve ona karsi ittifaklarin kurulmasi kilise karsitligini ve Reform hareketini guclendirdi Hacli Seferleri ile baslayan Italya nin altin cagi sona erdi Italyan sehirleri yagmalandi ve ulke disa bagimli hale geldi Askeri teknolojide onemli gelismeler kaydedildi Fransiz sovalye in tufekle vurularak oldurulmesi Orta Cag in romantik sovalye geleneginin bittigini atesli silahlar doneminin basladigini gosterdi Kaynakca a b c d Ortacag Yenicag Avrupa Tarihi Eskisehir Anadolu Universitesi Acik Ogretim Yayinlari s 101