Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
1497-1500 Osmanlı-Lehistan Savaşı, Osmanlı İmparatorluğu ile Lehistan Krallığı arasında 1497-1500 arasında süren askeri mücadele.
| 1497-1500 Osmanlı-Lehistan Savaşı | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Osmanlı-Lehistan savaşları | |||||||||
 Kozmin Korusu Muharebesi | |||||||||
| |||||||||
| Taraflar | |||||||||
 Osmanlı İmparatorluğu*  Boğdan Prensliği*  Kırım Hanlığı *  Eflak Prensliği |  Lehistan Krallığı | ||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||
| Malkoçoğlu Bali Bey Yahyapaşazade Bali Bey III. Ştefan Mehmed Giray Yahya Ağa | Johan Albrecht | ||||||||
| Güçler | |||||||||
| 30.000-35.000 | 50.000-80.000 | ||||||||
| Kayıplar | |||||||||
| Hafif | 5-10.000 ölü, çok yüksek sayıda esir | ||||||||
Savaş öncesi
Lehistan Kralı II. Ladislas Yagellon'un, Macar Kralı Sigismund'un Osmanlı İmparatorluğu'na karşı yardım talep etmesi üzerine, 1414 yılında arabuluculuk yapmak üzere bir elçisini Osmanlı başkenti Edirne'ye göndermesiyle başlayan Osmanlı-Leh diplomatik ilişkileri, Kral III. Ladislas döneminde Macaristan ve Lehistan taçlarının birleşmesiyle savaşa dönüştü. Osmanlıların zaferiyle sonuçlanan Varna Muharebesinde (1444) Kral Ladislas'ın öldürülmesinin ardından Osmanlı-Lehistan ilişkileri bir süre daha barış içinde sürdüyse de, 1456 yılından itibaren Osmanlı İmparatorluğu'na vergi vermeye başlayan Boğdan Prensliği üzerinde hâkimiyet mücadelesi Osmanlı-Leh rekâbetini yeniden kızıştırdı. Bununla birlikte, 1454'ten 1483'e dek Macarlarla savaş halinde olan Osmanlı İmparatorluğu eşzamanlı olarak Lehistan Krallığı'yla sıcak bir çatışmaya girmekten kaçındığı gibi, 1478 yılında Macar karşıtı bir ittifak kurulması amacıyla bir Osmanlı ve Kırım elçilik heyeti Brest'e Kral Kazimir nezdine gitti (ittifak teklifi Lehistan Krallığı tarafından geri çevrildi).
1480 yılında bölgedeki dinamikler çapraz ittifaklarla değişti. Nitekim, Moskova Knezliği üzerindeki hâkimiyetini empoze etmeye çalışan Altınordu Hanlığı'nın Ugra Muharebesi'nde sonuç alamaması neticesinde Moskova Knezliği fiilen bağımsız olurken, aynı yıl Altınordu-Lehistan ittifakına karşı kurulan Kırım-Moskova ittifakı (1475 yılından beri Osmanlılara tâbi olan) Kırım Hanlığı'nın Lehistan üzerine neredeyse her yıl akınlarına yolaçtı.
Macarlarla savaşı 1483 ateşkesiyle sonlandıran II. Bayezid'in 1484 yılında Lehistan destekli Boğdan üzerine seferi sonucunda kritik önemdeki Kili ve Akkerman kalelerini ele geçirmesi Lehistan'ın Karadeniz'le bağlantısının fiilen kesilmesine yolaçtı. Lehistan Krallığı, Osmanlı İmparatorluğu'na bu iki kalenin iadesini de içeren bir teklifi sunduysa da bu teklif Osmanlılarca kabul edilmediği gibi, Boğdan Prensi Büyük Ştefan'ın 1486-87 kışında bir elçiyi İstanbul’a yıılık vergisiyle (cizye) birlikte göndererek barış istemesiLehistan'in elini daha da zayıflattı. Venedik Cumhuriyeti'nin arabuluculuğuyla iki yıl boyunca süren müzakereler sonucunda 23 Mart 1489 tarihinde (Kili ve Akkirman’ın Osmanlılarda kalmasını da teyid eden) Osmanlı-Leh diplomatik ilişkilerindeki ilk yazılı antlaşma (ahidnâme) imzalandı.
Kral Kazimir'in ölümünden (1492) sonra tahta Johan Albrecht'in (1492-1501) çıkması üzerine 1489 Antlaşması yenilenerek 6 Nisan 1494'te bu defa (ilk defa olmak üzere) ticarî düzenlemeleri de içeren yeni bir antlaşma imzalandı. Bununla birlikte, koşullardan memnun olmayan Leh Kralı Albrecht 1496 yılında daha hakkaniyetli bir antlaşma imzalanması için elçi gönderdiyse de, tekliflerinin kabul edilmemesi üzerine, Kili ve Akkerman limanlarını yeniden elde etmek ve Karadeniz'e tekrar erişim sağlayabilmek amacıyla savaş hazırlıklarına girişti. Bunun üzerine, (1487 yılında Osmanlı tâbiyetini kesin olarak kabul etmiş bulunan) Boğdan Prensi Büyük Ştefan'ın II. Bayezid'e gönderdiği iki mektupla, Kral Olbracht’ın Krakov’da asker toplayarak savaş hazırlığı içinde olduğunu ikaz ederek, yardım talebinde bulundu. Aynı yıl Leh ordusunun Boğdan'a kuzeyden taarruzuyla Osmanlı-Lehistan Savaşı da başlamış oldu.
Savaş
Lehistan taarruzu (1497)
1497 Mayıs-Haziran döneminde Podolya'da toplanan Leh ordusu, Ağustos başında Turla nehrini aşarak kuzeyden Boğdan topraklarına girdi. Osmanlı Padişahı II. Bayezid'ın Boğdan Prensliği'ne yardım için görevlendirdiği Silistre Beylerbeyi Mesih Paşa voyvodası Yahya Ağa komutasında bir birlik gönderdi. 500-600 yeniçeriden oluşan bu birlik Roman kasabasında Boğdan ordusuna katıldı. Leh ordusu 24 Eylül-19 Ekim arasında başkent Suçeva'yı kuşattıysa da, yenilerek geri çekilmek zorunda kaldı.
Çekilen Leh ordusunu takip eden (Osmanlı ve Eflak askerleriyle de takviyeli) Boğdan ordusu 26 Ekim 1497'de Kozmin Korusu Muharebesi'nde Leh ordusunu ağır bir yenilgiye uğrattı.
Eşzamanlı olarak, yaz aylarında Kırım Hanlığı ordusu Lehistan Krallığı ile (bu Krallığın birlik halinde bulunduğu) Litvanya Büyük Dükalığı topraklarına girerek Mazır ve İlbav çevresindeki bölgeyi yağmalayarak büyük sayıda esir aldı. Bununla birlikte, Litvanya ordusu geri dönmekte olan Kalgay Mehmed Giray komutasındaki Kırım ordusunu Bratslav'da mağlup etmeyi başardı.
Osmanlı-Kırım karşı taarruzu (1498-1499)
Osmanlı İmparatorluğu, Lehistan Krallığı'nın 1497'deki saldırısına karşılık müteakip yıl bağlılarıyla birlikte topyekûn karşı taarruza geçti. Bu çerçevede, Akkerman Uçbeyi Malkoçoğlu Bali Bey komutasında toplanan yaklaşık 30.000 kişilik akıncı ordusu Lehistan topraklarına Osmanlı tarihinin en büyük akınlarından ikisini icra etti. 28 Nisan'da Turla nehrini aşarak Leh topraklarına giren akıncı birlikleri Nisan sonundan Haziran sonuna dek süren akında Sandomierz'e kadar ilerleyerek büyük tahribatta bulundular. Aynı sefer mevsiminde Kırım atlıları Lehistan'ın İlbav'ı savunmak için topladığı milis birliklerinin dağılmasının ardından Podolya ve Galiçya'yı yağmaladı. Keza Boğdan Prensliği de Leh topraklarına girerek bölgesini işgal ve ilhak etti. 1498 Kasım ortasında Malkoçoğlu Bali Bey komutasındaki akıncı ordusu ikinci kez Leh topraklarına girdi ve ilkbahardaki gibi büyük bir tahribata neden oldu. Bununla birlikte, alışılageldik sefer mevsiminin haricinde icra edilen bu ikinci akının ardından yeniden Osmanlı topraklarına girdikten sonra, 10-23 Ocak 1499 tarihlerinde mevsim normallerinin ötesinde soğuk geçen kış koşulları nedeniyle akıncılar ve atlardan kaydadeğer kayıplar da meydana geldi.
1499 yılında Kırım atlıları civarını, Podolya'yı ve Bratslav'ı, 1500 yılı ilkbaharında ise ise Moskova Knezliği'yle ittifak halindeki Mengli Giray'ın oğullarının komutasındaki Kırım ordusu Kiev ve Volhinya'yı yağmalarken, bazı birlikler ise Vistül nehirne kadar erişip ve Chełm çevresini tahrip etti.Lehistan Krallığı'nın harekete geçirdiği milis kuvvetleri yetişmeden Kırım ordusu büyük ganimetlerle üslerine geri döndü. Sonbaharda bu defa Mengli Giray komutasında ikinci bir akın harekâtına girişen Kırım ordusu bu defa 50.000 esirle Kırım'a döndü.
Ateşkes ve barış (1499-1501)
1499 yılına gelindiğinde Boğdan üzerindeki emellerine ulaşamayan ve Osmanlıların karşı taarruzlarıyla toprakları büyük yıkıma uğrayan Lehistan Krallığı barışa meyletmeye başladı. Keza, Osmanlı İmparatorluğu da aynı yıl Venedik'le başlayan savaş nedeniyle kuzeyindeki cepheyi kapatmak istiyordu.
Taraflar arasında 1499 yılının ikinci yarısında başlayan barış arayışları neticesinde, önce 25 Şubat 1500 tarihinde ateşkes antlaşması imzalandı ve çatışmalar durdu. 19 Temmuz 1501'de ise barış antlaşması imzalandı. Bununla birlikte, eşzamanlı olarak Leh Kralı Johan Albert'in 17 Haziran'da ölümü üzerine, kardeşi Alexander'in 12 Aralık 1501'de Leh tahtına çıkmasının ardından, 9 Ekim 1502'de antlaşma yenilendi.
25 Şubat 1500 tarihinde imzalanan ateşkes antlaşması Osmanlı-Lehistan ilişkilerinde önemli bir dönüm noktasını teşkil etti ve 1620 yılında başlayan savaşa kadar iki ülke arasında 120 yıllık bir barış dönemi hâkim oldu.
Buna mukabil, Lehistan Krallığı'yla birlik halindeki Litvanya Büyük Düklüğü ile Osmanlılara henüz 25 yıl önce tâbi olmakla birlikte dış siyasetinde halen bağımsız hareket eden Kırım Hanlığı arasındaki müzakereler, Karadeniz'in kuzeyine 1480'den beri hâkim olan Kırım-Moskova ittifakına karşı Litvanya-Altınordu ittifakı şeklindeki kamplaşma devam etti. Bu nedenle, bu kamplaşmalar arasındaki çatışmalar Osmanlı-Lehistan barışından bağımsız olarak devam etti.
Savaş sonrası
1498-1499 kışından beri zorlu geçen kış mevsimleri, ordusu atlılara dayalı Altınordu odaklı siyasi gelişmeler Karadeniz kuzeyindeki durumu ciddi anlamda etkiledi. Nitekim, Altınordu Hanı Şeyh Ahmed, Akkerman civarını yurtluk olarak kullanma talebinin Osmanlı İmparatorluğu tarafından reddedilmesi üzerine, yeniden eski müttefiki Litvanya'yla yakınlaştı. 1500-1501 dönemindeki elçi teatileri sonucunda Altınordu arzu ettiği sonucu alamazken, ülkesi Kırım akınları nedeniyle büyük tahribata uğrayan ve doğuda (Kırım Hanlığı'nın müttefiki) Moskova'nın 1500 yılında başlattığı savaşta yenilgilerle karşılaşan Litvanya Büyük Dükü Alexander en azından güney cephesinde barışı sağlama ümidiyle 27 Kasım 1500'de Kiev Voyvodası Dimitri Putyatiç'i Mengli Giray'ın huzuruna gönderdiyse de, olumlu yanıt alamadı.
11 Ocak 1501'de Altınordu Hanı Şeyh Ahmed, Litvanya ve Lehistan'a gönderdiği elçilik heyetiyle Osmanlı/Kırım-Moskova ittifakına karşı ittifak önerdiyse de, o da amacına ulaşamadı ve Kırım kuzeyindeki bozkıra yerleşmekle yetindi.
Altınordu-Litvanya/Lehistan yakınlaşmasından ve kuzeyindeki Altınordu askerî tehdidinden endişe duyan Mengli Giray 1501 ilkbaharında Lehistan Kralı Johan Albert'e elçi gönderdiyse de, 11 Haziran 1501'de Leh kralının ölümüyle bu girişim de sonuçsuz kaldı.
Bütün bu diplomatik girişimlerin sonuçsuz kalması ya da başarısız olması sonrasında sahada askeri çarpışmalar hız kazandı. 4 Kasım 1501'de Moskova ordusu Litvanya ordusunu 'da büyük bir yenilgiye uğrattı. Eşzamanlı olarak Kırım ordusu Litvanya toprakları üzerinden Lehistan'a kadar uzanarak Sandomierz Voyvodalığının topraklarını yağmaladı. Altınordu ise Moskova'ya bağlı ve 'yı ele geçirdi. Bu başarılarına güvenerek kışlamak için Litvanya'dan Kiev'i talep eden Şeyh Ahmed red yanıtı alınca, Kaniv'e yerleşti. Bununla birlikte, yine çok sert geçen 1501/1502 kışı Altınordu'nun büyük insan ve at kaybına yolaçtı. 1502 ilkbaharında Kırım üzerine yürümek isteyen Şeyh Ahmed, yıpranmış ordusunun büyük bölümünün (ve eşinin) Kırım Hanı Mengli Giray'ın safına geçmesiyle karşı karşıya kaldı. Ordusunun kalan kısmının Kırım ordusuna yenilmesinin ardından, Litvanya'ya sığınmasıylaAltınordu tarihe karıştı.
Kaynakça
- ^ "Ottoman-Polish Diplamatic Relations (15th-18th Century): An Annotated Edition of Ahdnâmes and Other Documents", Dariusz Kolodziejczyk, Leiden (2000), s.99-100
- ^ "Pamyatniki Diplomatiçeskiy Snoşeniy Moskovskova Gasudarstva s Krımskoyu i Nogayskoyu Ordamı i Turtsiyey" (Rusça), G.F. Karpov, c.1, s.16
- ^ "Țările Romăne și Polonia Secolele XIV-XVI" (Romence), Veniamin Ciobanu, s. 81
- ^ "Osmanlı Devleti ve Eflak-Boğdan İlişkileri (1574-1634)", Yusuf Heper, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (2020), s.78
- ^ "Ottoman-Polish Diplamatic Relations (15th-18th Century): An Annotated Edition of Ahdnâmes and Other Documents", Dariusz Kolodziejczyk, Leiden (2000), s.223
- ^ "Katolog dokumantów tureckich ze zbiorów polskich" (Lehçe), Zygmunt Abrachamowicz, Varşova (1959), c.1, s.22
- ^ "İslam Ansiklopedisi, "Polonya" maddesi, Türk Diyanet Vakfı, İstanbul (2007), c.34, s.311". 12 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Eylül 2022.
- ^ "Osmanlı İmparatorluğu ile Lehistan (Polonya) arasındaki münasebetlerle ilgili tarihî belgeler", Mehmet Kavala, İstanbul (tarihsiz), s.11
- ^ "İslam Ansiklopedisi, "Mesih Paşa" maddesi, Türk Diyanet Vakfı, Ankara (2004), c.29, s.310". 1 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Eylül 2022.
- ^ "Domnia lui Ștefan cel Mare. Repere cronologice" (Romence), Vasile M. Demciuc, 2004, Codrul Cosminului (10): 3–12. ISSN 1224-032X, s.11
- ^ "The Battle of Cosmin Forest", Tadeusz Grabarczyk, The Oxford Encyclopedia of Medieval Warfare and Military Technology, Oxford University Press (2010), c.1
- ^ "Devletler ve Hanedanlar", Yılmaz Öztuna, Kültür ve Turizm Bakanlığı yayınları, Ankara (2005), c.4, s.160
- ^ "The Crimean Khanate and Poland-Lithuania", Dariusz Kołodziejczyk, Brill, Leiden/Boston (2011), s.27
- ^ "Malkoçoğlu Bali Bey ve Mezarı Hakkında", Ayşegül Kılıç, Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, sy.26, 2020, s.758-759
- ^ "The Crimean Khanate and Poland-Lithuania", Dariusz Kołodziejczyk, Leiden , Boston (2011), s.27
- ^ "Oruç Beğ Tarihi (Osmanlı Tarihi – 1288-1502)", Haz. Necdet Öztürk, Çamlıca İstanbul (2008), s.188
- ^ "Başlangıcından 1584 yılına kadar Kırım-Moskova İlişkileri", Perihan Bak, İstanbul Medeniyet Ünviersitesi (2017), s.71
- ^ "The Routledge Handbook of the Mongols and Central-Eastern Europe", haz. Alexander V. Maiorov & Roman Hautala, Routledge, (2021), s.378
- ^ "The Routledge Handbook of the Mongols and Central-Eastern Europe", haz. Alexander V. Maiorov & Roman Hautala, Routledge, (2021), s.378-379
- ^ "History of the Mongols from the 9th to the 19th Century", Henry Hoyle Howorth, Longmans, Green, and Co. (1880), OCLC 49793717, c.2, s.346
- ^ "The Crimean Khanate and Poland-Lithuania", Dariusz Kołodziejczyk, Brill, Leiden/Boston (2011), s.26-27
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
1497 1500 Osmanli Lehistan Savasi Osmanli Imparatorlugu ile Lehistan Kralligi arasinda 1497 1500 arasinda suren askeri mucadele 1497 1500 Osmanli Lehistan SavasiOsmanli Lehistan savaslariKozmin Korusu MuharebesiTarih1497 1500BolgeRomanya Ukrayna Belarus ve PolonyaSonucOsmanli ve baglilarinin zaferiCografi DegisikliklerBogdan Prensligi uzerindeki Osmanli hakimiyeti kesinlestiTaraflarOsmanli Imparatorlugu Bogdan Prensligi Kirim Hanligi Eflak PrensligiLehistan KralligiKomutanlar ve liderlerMalkocoglu Bali Bey Yahyapasazade Bali Bey III Stefan Mehmed Giray Yahya AgaJohan AlbrechtGucler30 000 35 00050 000 80 000KayiplarHafif5 10 000 olu cok yuksek sayida esirSavas oncesi1386 1434 arasinda Lehistan Kralligi Lehistan Krali II Ladislas Yagellon un Macar Krali Sigismund un Osmanli Imparatorlugu na karsi yardim talep etmesi uzerine 1414 yilinda arabuluculuk yapmak uzere bir elcisini Osmanli baskenti Edirne ye gondermesiyle baslayan Osmanli Leh diplomatik iliskileri Kral III Ladislas doneminde Macaristan ve Lehistan taclarinin birlesmesiyle savasa donustu Osmanlilarin zaferiyle sonuclanan Varna Muharebesinde 1444 Kral Ladislas in oldurulmesinin ardindan Osmanli Lehistan iliskileri bir sure daha baris icinde surduyse de 1456 yilindan itibaren Osmanli Imparatorlugu na vergi vermeye baslayan Bogdan Prensligi uzerinde hakimiyet mucadelesi Osmanli Leh rekabetini yeniden kizistirdi Bununla birlikte 1454 ten 1483 e dek Macarlarla savas halinde olan Osmanli Imparatorlugu eszamanli olarak Lehistan Kralligi yla sicak bir catismaya girmekten kacindigi gibi 1478 yilinda Macar karsiti bir ittifak kurulmasi amaciyla bir Osmanli ve Kirim elcilik heyeti Brest e Kral Kazimir nezdine gitti ittifak teklifi Lehistan Kralligi tarafindan geri cevrildi 1480 yilinda bolgedeki dinamikler capraz ittifaklarla degisti Nitekim Moskova Knezligi uzerindeki hakimiyetini empoze etmeye calisan Altinordu Hanligi nin Ugra Muharebesi nde sonuc alamamasi neticesinde Moskova Knezligi fiilen bagimsiz olurken ayni yil Altinordu Lehistan ittifakina karsi kurulan Kirim Moskova ittifaki 1475 yilindan beri Osmanlilara tabi olan Kirim Hanligi nin Lehistan uzerine neredeyse her yil akinlarina yolacti Leh Krali Johan Albrecht 1492 1501 Macarlarla savasi 1483 ateskesiyle sonlandiran II Bayezid in 1484 yilinda Lehistan destekli Bogdan uzerine seferi sonucunda kritik onemdeki Kili ve Akkerman kalelerini ele gecirmesi Lehistan in Karadeniz le baglantisinin fiilen kesilmesine yolacti Lehistan Kralligi Osmanli Imparatorlugu na bu iki kalenin iadesini de iceren bir teklifi sunduysa da bu teklif Osmanlilarca kabul edilmedigi gibi Bogdan Prensi Buyuk Stefan in 1486 87 kisinda bir elciyi Istanbul a yiilik vergisiyle cizye birlikte gondererek baris istemesiLehistan in elini daha da zayiflatti Venedik Cumhuriyeti nin arabuluculuguyla iki yil boyunca suren muzakereler sonucunda 23 Mart 1489 tarihinde Kili ve Akkirman in Osmanlilarda kalmasini da teyid eden Osmanli Leh diplomatik iliskilerindeki ilk yazili antlasma ahidname imzalandi Kral Kazimir in olumunden 1492 sonra tahta Johan Albrecht in 1492 1501 cikmasi uzerine 1489 Antlasmasi yenilenerek 6 Nisan 1494 te bu defa ilk defa olmak uzere ticari duzenlemeleri de iceren yeni bir antlasma imzalandi Bununla birlikte kosullardan memnun olmayan Leh Krali Albrecht 1496 yilinda daha hakkaniyetli bir antlasma imzalanmasi icin elci gonderdiyse de tekliflerinin kabul edilmemesi uzerine Kili ve Akkerman limanlarini yeniden elde etmek ve Karadeniz e tekrar erisim saglayabilmek amaciyla savas hazirliklarina giristi Bunun uzerine 1487 yilinda Osmanli tabiyetini kesin olarak kabul etmis bulunan Bogdan Prensi Buyuk Stefan in II Bayezid e gonderdigi iki mektupla Kral Olbracht in Krakov da asker toplayarak savas hazirligi icinde oldugunu ikaz ederek yardim talebinde bulundu Ayni yil Leh ordusunun Bogdan a kuzeyden taarruzuyla Osmanli Lehistan Savasi da baslamis oldu SavasLehistan taarruzu 1497 Kozmin Korusu Muharebesi 1497 Mayis Haziran doneminde Podolya da toplanan Leh ordusu Agustos basinda Turla nehrini asarak kuzeyden Bogdan topraklarina girdi Osmanli Padisahi II Bayezid in Bogdan Prensligi ne yardim icin gorevlendirdigi Silistre Beylerbeyi Mesih Pasa voyvodasi Yahya Aga komutasinda bir birlik gonderdi 500 600 yeniceriden olusan bu birlik Roman kasabasinda Bogdan ordusuna katildi Leh ordusu 24 Eylul 19 Ekim arasinda baskent Suceva yi kusattiysa da yenilerek geri cekilmek zorunda kaldi Cekilen Leh ordusunu takip eden Osmanli ve Eflak askerleriyle de takviyeli Bogdan ordusu 26 Ekim 1497 de Kozmin Korusu Muharebesi nde Leh ordusunu agir bir yenilgiye ugratti Eszamanli olarak yaz aylarinda Kirim Hanligi ordusu Lehistan Kralligi ile bu Kralligin birlik halinde bulundugu Litvanya Buyuk Dukaligi topraklarina girerek Mazir ve Ilbav cevresindeki bolgeyi yagmalayarak buyuk sayida esir aldi Bununla birlikte Litvanya ordusu geri donmekte olan Kalgay Mehmed Giray komutasindaki Kirim ordusunu Bratslav da maglup etmeyi basardi Osmanli Kirim karsi taarruzu 1498 1499 Kirim Hani Mengli Giray ve kalgay Mehmed Giray Osmanli padisahi II Bayezid in huzurundaPrzemysl e Osmanli Bogdan taarruzu Osmanli Imparatorlugu Lehistan Kralligi nin 1497 deki saldirisina karsilik muteakip yil baglilariyla birlikte topyekun karsi taarruza gecti Bu cercevede Akkerman Ucbeyi Malkocoglu Bali Bey komutasinda toplanan yaklasik 30 000 kisilik akinci ordusu Lehistan topraklarina Osmanli tarihinin en buyuk akinlarindan ikisini icra etti 28 Nisan da Turla nehrini asarak Leh topraklarina giren akinci birlikleri Nisan sonundan Haziran sonuna dek suren akinda Sandomierz e kadar ilerleyerek buyuk tahribatta bulundular Ayni sefer mevsiminde Kirim atlilari Lehistan in Ilbav i savunmak icin topladigi milis birliklerinin dagilmasinin ardindan Podolya ve Galicya yi yagmaladi Keza Bogdan Prensligi de Leh topraklarina girerek bolgesini isgal ve ilhak etti 1498 Kasim ortasinda Malkocoglu Bali Bey komutasindaki akinci ordusu ikinci kez Leh topraklarina girdi ve ilkbahardaki gibi buyuk bir tahribata neden oldu Bununla birlikte alisilageldik sefer mevsiminin haricinde icra edilen bu ikinci akinin ardindan yeniden Osmanli topraklarina girdikten sonra 10 23 Ocak 1499 tarihlerinde mevsim normallerinin otesinde soguk gecen kis kosullari nedeniyle akincilar ve atlardan kaydadeger kayiplar da meydana geldi 1499 yilinda Kirim atlilari civarini Podolya yi ve Bratslav i 1500 yili ilkbaharinda ise ise Moskova Knezligi yle ittifak halindeki Mengli Giray in ogullarinin komutasindaki Kirim ordusu Kiev ve Volhinya yi yagmalarken bazi birlikler ise Vistul nehirne kadar erisip ve Chelm cevresini tahrip etti Lehistan Kralligi nin harekete gecirdigi milis kuvvetleri yetismeden Kirim ordusu buyuk ganimetlerle uslerine geri dondu Sonbaharda bu defa Mengli Giray komutasinda ikinci bir akin harekatina girisen Kirim ordusu bu defa 50 000 esirle Kirim a dondu Ateskes ve baris 1499 1501 1499 yilina gelindiginde Bogdan uzerindeki emellerine ulasamayan ve Osmanlilarin karsi taarruzlariyla topraklari buyuk yikima ugrayan Lehistan Kralligi barisa meyletmeye basladi Keza Osmanli Imparatorlugu da ayni yil Venedik le baslayan savas nedeniyle kuzeyindeki cepheyi kapatmak istiyordu Taraflar arasinda 1499 yilinin ikinci yarisinda baslayan baris arayislari neticesinde once 25 Subat 1500 tarihinde ateskes antlasmasi imzalandi ve catismalar durdu 19 Temmuz 1501 de ise baris antlasmasi imzalandi Bununla birlikte eszamanli olarak Leh Krali Johan Albert in 17 Haziran da olumu uzerine kardesi Alexander in 12 Aralik 1501 de Leh tahtina cikmasinin ardindan 9 Ekim 1502 de antlasma yenilendi 25 Subat 1500 tarihinde imzalanan ateskes antlasmasi Osmanli Lehistan iliskilerinde onemli bir donum noktasini teskil etti ve 1620 yilinda baslayan savasa kadar iki ulke arasinda 120 yillik bir baris donemi hakim oldu Buna mukabil Lehistan Kralligi yla birlik halindeki Litvanya Buyuk Duklugu ile Osmanlilara henuz 25 yil once tabi olmakla birlikte dis siyasetinde halen bagimsiz hareket eden Kirim Hanligi arasindaki muzakereler Karadeniz in kuzeyine 1480 den beri hakim olan Kirim Moskova ittifakina karsi Litvanya Altinordu ittifaki seklindeki kamplasma devam etti Bu nedenle bu kamplasmalar arasindaki catismalar Osmanli Lehistan barisindan bagimsiz olarak devam etti Savas sonrasi1498 1499 kisindan beri zorlu gecen kis mevsimleri ordusu atlilara dayali Altinordu odakli siyasi gelismeler Karadeniz kuzeyindeki durumu ciddi anlamda etkiledi Nitekim Altinordu Hani Seyh Ahmed Akkerman civarini yurtluk olarak kullanma talebinin Osmanli Imparatorlugu tarafindan reddedilmesi uzerine yeniden eski muttefiki Litvanya yla yakinlasti 1500 1501 donemindeki elci teatileri sonucunda Altinordu arzu ettigi sonucu alamazken ulkesi Kirim akinlari nedeniyle buyuk tahribata ugrayan ve doguda Kirim Hanligi nin muttefiki Moskova nin 1500 yilinda baslattigi savasta yenilgilerle karsilasan Litvanya Buyuk Duku Alexander en azindan guney cephesinde barisi saglama umidiyle 27 Kasim 1500 de Kiev Voyvodasi Dimitri Putyatic i Mengli Giray in huzuruna gonderdiyse de olumlu yanit alamadi 11 Ocak 1501 de Altinordu Hani Seyh Ahmed Litvanya ve Lehistan a gonderdigi elcilik heyetiyle Osmanli Kirim Moskova ittifakina karsi ittifak onerdiyse de o da amacina ulasamadi ve Kirim kuzeyindeki bozkira yerlesmekle yetindi Altinordu Litvanya Lehistan yakinlasmasindan ve kuzeyindeki Altinordu askeri tehdidinden endise duyan Mengli Giray 1501 ilkbaharinda Lehistan Krali Johan Albert e elci gonderdiyse de 11 Haziran 1501 de Leh kralinin olumuyle bu girisim de sonucsuz kaldi Butun bu diplomatik girisimlerin sonucsuz kalmasi ya da basarisiz olmasi sonrasinda sahada askeri carpismalar hiz kazandi 4 Kasim 1501 de Moskova ordusu Litvanya ordusunu da buyuk bir yenilgiye ugratti Eszamanli olarak Kirim ordusu Litvanya topraklari uzerinden Lehistan a kadar uzanarak Sandomierz Voyvodaliginin topraklarini yagmaladi Altinordu ise Moskova ya bagli ve yi ele gecirdi Bu basarilarina guvenerek kislamak icin Litvanya dan Kiev i talep eden Seyh Ahmed red yaniti alinca Kaniv e yerlesti Bununla birlikte yine cok sert gecen 1501 1502 kisi Altinordu nun buyuk insan ve at kaybina yolacti 1502 ilkbaharinda Kirim uzerine yurumek isteyen Seyh Ahmed yipranmis ordusunun buyuk bolumunun ve esinin Kirim Hani Mengli Giray in safina gecmesiyle karsi karsiya kaldi Ordusunun kalan kisminin Kirim ordusuna yenilmesinin ardindan Litvanya ya siginmasiylaAltinordu tarihe karisti Kaynakca Ottoman Polish Diplamatic Relations 15th 18th Century An Annotated Edition of Ahdnames and Other Documents Dariusz Kolodziejczyk Leiden 2000 s 99 100 Pamyatniki Diplomaticeskiy Snoseniy Moskovskova Gasudarstva s Krimskoyu i Nogayskoyu Ordami i Turtsiyey Rusca G F Karpov c 1 s 16 Țările Romăne și Polonia Secolele XIV XVI Romence Veniamin Ciobanu s 81 Osmanli Devleti ve Eflak Bogdan Iliskileri 1574 1634 Yusuf Heper Usak Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu 2020 s 78 Ottoman Polish Diplamatic Relations 15th 18th Century An Annotated Edition of Ahdnames and Other Documents Dariusz Kolodziejczyk Leiden 2000 s 223 Katolog dokumantow tureckich ze zbiorow polskich Lehce Zygmunt Abrachamowicz Varsova 1959 c 1 s 22 Islam Ansiklopedisi Polonya maddesi Turk Diyanet Vakfi Istanbul 2007 c 34 s 311 12 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Eylul 2022 Osmanli Imparatorlugu ile Lehistan Polonya arasindaki munasebetlerle ilgili tarihi belgeler Mehmet Kavala Istanbul tarihsiz s 11 Islam Ansiklopedisi Mesih Pasa maddesi Turk Diyanet Vakfi Ankara 2004 c 29 s 310 1 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Eylul 2022 Domnia lui Ștefan cel Mare Repere cronologice Romence Vasile M Demciuc 2004 Codrul Cosminului 10 3 12 ISSN 1224 032X s 11 The Battle of Cosmin Forest Tadeusz Grabarczyk The Oxford Encyclopedia of Medieval Warfare and Military Technology Oxford University Press 2010 c 1 Devletler ve Hanedanlar Yilmaz Oztuna Kultur ve Turizm Bakanligi yayinlari Ankara 2005 c 4 s 160 The Crimean Khanate and Poland Lithuania Dariusz Kolodziejczyk Brill Leiden Boston 2011 s 27 Malkocoglu Bali Bey ve Mezari Hakkinda Aysegul Kilic Kafkas Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Dergisi sy 26 2020 s 758 759 The Crimean Khanate and Poland Lithuania Dariusz Kolodziejczyk Leiden Boston 2011 s 27 Oruc Beg Tarihi Osmanli Tarihi 1288 1502 Haz Necdet Ozturk Camlica Istanbul 2008 s 188 Baslangicindan 1584 yilina kadar Kirim Moskova Iliskileri Perihan Bak Istanbul Medeniyet Unviersitesi 2017 s 71 The Routledge Handbook of the Mongols and Central Eastern Europe haz Alexander V Maiorov amp Roman Hautala Routledge 2021 s 378 The Routledge Handbook of the Mongols and Central Eastern Europe haz Alexander V Maiorov amp Roman Hautala Routledge 2021 s 378 379 History of the Mongols from the 9th to the 19th Century Henry Hoyle Howorth Longmans Green and Co 1880 OCLC 49793717 c 2 s 346 The Crimean Khanate and Poland Lithuania Dariusz Kolodziejczyk Brill Leiden Boston 2011 s 26 27