Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Astronomi, kökenleri tarih öncesi dönemin dini, mitolojik, kozmolojik, takvimsel, astrolojik inanç ve uygulamalarına dayanan, antik çağlara kadar uzanan en eski doğa bilimlerinden biridir. Bunların izleri, uzun süre halk ve devlet astronomisi ile iç içe geçmiş bir disiplin olan astrolojide hala görülmektedir. Astronomi ve astroloji, Avrupa'da 1543 yılında başlayan Kopernik Devrimi sırasında tam olarak ayrılmamıştır. Bazı kültürlerde astronomik veriler astrolojik tahminler için kullanılmıştır.
Tarih öncesi Avrupa
Dünya'daki ilk rasathane olan MÖ 4900 yıllarında Almanya'da kurulmuştur. Bu gözlemevi 1991'de keşfedilip, Çek Cumhuriyeti ve Avusturya'da Goseck çemberine benzeyen tahta çubuklardan oluşan oluşumlar bulunmuştur.
Goseck çemberi yakınlarında bulunan Nebra gök tekeri ise Almanya'da bulunan başka bir tarihöncesi astronomiyle alakalı bir arkeolojik bulgudur. Nebra gök tekeri yaklaşık 30 cm çapında, mavi-yeşil kayaç kiri kaplı, üzerinde güneş ya da dolunay olduğu sanılan, ayrıca içlerinde Ülker yıldız kümesinin de bulunduğu yıldızlar ve çok kürekli bir güneş teknesi olduğu düşünülen birçok çizgi, hilal şeklinde altın işleme işaretler bulunan bronz bir tekerdir. Ve Almanya'da 2011 yılında Magdalenenberg'de bir ay takvimi keşfedilmiştir.
Mezopotamya
Asur, Sümer ve Babil uygarlıklarının yaşadığı yer olan Mezopotamya'da modern astronominin temelleri atılmıştır. Sümerler astrolojiyle bağlantılı bir dinleri olduğundan ziggurat adlı tapınakların en üst katında yıldızları gözlemlerlerdi.
Mezopotamya'da Babillere ait matematiksel ve astronomik tabletler bulunmuştur. Babillerin (Anlamlı çevirisi:An ve Enlil'in zamanı) adında 68-70 tabletlik bir tablet serisi bulunmuştur. Venüs ile alakalı tabletler de bulunmaktadır.
Mezopotamya'daki milattan önce 100'lü yıllarda yaşayan Selevkos İmparatorluğu'ndan günmerkezlilik teorisini desktelemiştir.
Antik Yunan
Antik Yunanlar, astronomiyi matematiğin bir dalı-branşı olarak görmüştür. Antik Yunanistan'da özgür düşünce ortamı sayesinde Tales, Demokritos, Öklid gibi astronom ve matematikçiler yetişmiştir.
Milattan önce 100-200'lü yıllarda yaşayan , okulunda Dünya'nın kendi çevresinde döndüğünü söylemiştir.
Antik Yunanistan'da MÖ 100-150 yılları arasına ait astronomik birimlerin tespit edilmesini sağlayan bir mekanik hesap makinesi bulunmuştur. İsmi Antikythera düzeneğidir.
İlk yıldız sistemlerinin çoğunun temeli Antik Yunanistan'da ve İyonya'da Aristoteles ve tarafından atılmıştır. Kopernik'in sisteminin temeli ve benzeri milattan önce Batlamyus tarafından ortaya atılmıştır.
Çin
Doğu Asya'da astronomiyle ilk Çin tanışmıştır. Çin astronomiyle çok erken tanışmıştır. Astronomik gözlemlerin MÖ 6. yüzyılda başlandığı söylenmektedir. Zhang Heng gibi bazı Çinli astronomlar Güneş tutulmasını önceden hesaplayabiliyor ve bazı takvimlerden astronomik olayları ve yıldızları tahmin edebiliyordu.
Ayrıca tarihte insan tarafından tespit edildiği bilinen ilk süpernova olan Çin'de 1054 yılında gözlemlenmiştir. İlk yıldız kataloğu da Çin'de oluşturulmuştur.
Maya ve Aztek
Mayaların takvim ve astronomik bilgisi dönemin oldukça ilerisindeydi. Ay'ın evreleri, tutulmalar, Venüs'ün çıkışı ve kayboluşu hakkında tabletler bulunmuştur. Ülker Yıldız Kümesi, Mars, Venüs, Güneş, Samanyolu'nun evreleri ve döngüleri hakkında çalışmaları ve takvimleri vardır.
Orta Çağ İslam dünyası
Müslüman olan Pers ve Arap dünyası Çin biliminin yükselişinde barut, kâğıt ve pusulayı Avrupa'dan önce alıp inceleme şansı buldu. Böylece Hint eserleri Arapçaya çevrildiğinde Orta Çağ İslam dünyası bilimde altın çağını yaşadı. Astronomide, gözlemsel astronominin değerini her zaman vurgulamışlardır. 9. yüzyılda büyük gözlemevleri kuruldu. Yıldız katalogları bu gözlemevlerinde üretildi. 10. yüzyıl'da Abdurrahman es-Sufî, yıldızların parlaklık ve renk gibi özelliklerini adlı kitabında topladı. Ayrıca Andromeda Galaksisi'ni Küçük bulut olarak adlandırmıştır.[] 10. yüzyılın sonuna doğru Tahran'da büyük bir gözlemevi inşa edildi. Bu gözlemevinde Güneş ve Dünya ile, güneşin açısıyla alakalı çalışmalar yapılmıştır.
11. yüzyılda Ömer Hayyam, Gregoryen takvimine yakın bir takvim yapmıştır. İslam dünyasında astronomi, doğal felsefe ve fizikten ayrı olup matematiğin bir dalı değildi.
Orta Çağ Avrupası
Orta Çağ Avrupası'nda astronomi de dahil çoğu bilimsel alanda gelişme olmamıştır. Kilisenin etkisi ve derebeylik rejimi bunun en büyük nedenlerindendir. Orta Çağ Avrupası'na ait astronomik eserlerden kayda değer olan sadece 'nun ve birkaç papazın eserleri vardır.
Rönesans
Rönesans astronomisi; Kopernik'in gezegenlerin Dünya değil, Güneş etrafında döndüğü bir teori önermesiyle başlamıştır. Sistemi sonradan Johannes Kepler ve Galileo Galilei tarafından savunulmuştur. Galileo ise astronomi amaçlı teleskopların mucididir. Kendi yaptığı 20x Jüpiter'in İo, Ganymede, Callisto ve Europa adlı 4 uydusunu 1610'da gözlemlemiştir. Venüs'ün Ay gibi evrelere sahip olduğunu, Güneş lekeleri ve Ay'ın kraterlere sahip olduğunu keşfetmiştir.
Güneş Sistemi'nin tamamlanması
Rönesans'tan sonra Sanayi Devrimi döneminde asıl modern astronomiye başlangıç yapılmıştır. William Herschel'ün Uranüs'ü keşfi, Halley Kuyruklu Yıldızı, Ceres, Pallas ve asteroitlerinin keşfiyle Güneş Sistemi'nin büyük bir kısmı keşfedilmiş oldu. bulundu.
Modern astronomi
19. yüzyılın sonları ve 20. yüzyılın başlarına doğru spektrometre icat edilmiştir. Kirchoff ve Bunsen adlı iki fizikçi, spektrometrenin astronomi alanında kullanılabileceğini gösterdi ve Güneş'in materyal analizini yapıp hidrojen ve helyum elementlerinden oluştuğunu kanıtlamıştır. Ayrıca 20. yüzyılın başlarına dek genellikle erkekler astronom idi. Ancak 19. yüzyılda Annie Jump Cannon ve gibi kadın astronomlar yetişip, söz sahibi olmuşlardır.
Kozmoloji ve Evrenin büyümesi
20. yüzyılda kozmoloji adlı bir bilim dalı daha ortaya çıkmıştır. Edwin Hubble'ın Andromeda'nın farklı bir galaksi olduğunu, farklı galaksilerinde varlığını tespit etmesi kozmoloji için temeldir. Böylece Hubble kanunu ortaya çıkmıştır. Büyük Patlama teorisi de bu dönemde ortaya atılmıştır. Doppler etkisi, spektrometre, gelişmiş teleskopların ve gama ışınının bulunmasının astronomiye etkisi çok fazladır.
Kozmik mikrodalga arka planın da keşfiyle evrenin genişlediği astronomi dünyasında kabul görmeye başlanmıştır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Astronomi kokenleri tarih oncesi donemin dini mitolojik kozmolojik takvimsel astrolojik inanc ve uygulamalarina dayanan antik caglara kadar uzanan en eski doga bilimlerinden biridir Bunlarin izleri uzun sure halk ve devlet astronomisi ile ic ice gecmis bir disiplin olan astrolojide hala gorulmektedir Astronomi ve astroloji Avrupa da 1543 yilinda baslayan Kopernik Devrimi sirasinda tam olarak ayrilmamistir Bazi kulturlerde astronomik veriler astrolojik tahminler icin kullanilmistir Tarih oncesi AvrupaDunya daki ilk rasathane olan MO 4900 yillarinda Almanya da kurulmustur Bu gozlemevi 1991 de kesfedilip Cek Cumhuriyeti ve Avusturya da Goseck cemberine benzeyen tahta cubuklardan olusan olusumlar bulunmustur Nebra gok tekeri Goseck cemberi yakinlarinda bulunan Nebra gok tekeri ise Almanya da bulunan baska bir tarihoncesi astronomiyle alakali bir arkeolojik bulgudur Nebra gok tekeri yaklasik 30 cm capinda mavi yesil kayac kiri kapli uzerinde gunes ya da dolunay oldugu sanilan ayrica iclerinde Ulker yildiz kumesinin de bulundugu yildizlar ve cok kurekli bir gunes teknesi oldugu dusunulen bircok cizgi hilal seklinde altin isleme isaretler bulunan bronz bir tekerdir Ve Almanya da 2011 yilinda Magdalenenberg de bir ay takvimi kesfedilmistir MezopotamyaHalley kuyruklu yildiziyla alakali MO 164 yilinda yazilmis bir Babil tableti Asur Sumer ve Babil uygarliklarinin yasadigi yer olan Mezopotamya da modern astronominin temelleri atilmistir Sumerler astrolojiyle baglantili bir dinleri oldugundan ziggurat adli tapinaklarin en ust katinda yildizlari gozlemlerlerdi Mezopotamya da Babillere ait matematiksel ve astronomik tabletler bulunmustur Babillerin Anlamli cevirisi An ve Enlil in zamani adinda 68 70 tabletlik bir tablet serisi bulunmustur Venus ile alakali tabletler de bulunmaktadir Mezopotamya daki milattan once 100 lu yillarda yasayan Selevkos Imparatorlugu ndan gunmerkezlilik teorisini desktelemistir Antik YunanAntikythera duzenegi Antik Yunanlar astronomiyi matematigin bir dali bransi olarak gormustur Antik Yunanistan da ozgur dusunce ortami sayesinde Tales Demokritos Oklid gibi astronom ve matematikciler yetismistir Milattan once 100 200 lu yillarda yasayan okulunda Dunya nin kendi cevresinde dondugunu soylemistir Antik Yunanistan da MO 100 150 yillari arasina ait astronomik birimlerin tespit edilmesini saglayan bir mekanik hesap makinesi bulunmustur Ismi Antikythera duzenegidir Ilk yildiz sistemlerinin cogunun temeli Antik Yunanistan da ve Iyonya da Aristoteles ve tarafindan atilmistir Kopernik in sisteminin temeli ve benzeri milattan once Batlamyus tarafindan ortaya atilmistir CinDogu Asya da astronomiyle ilk Cin tanismistir Cin astronomiyle cok erken tanismistir Astronomik gozlemlerin MO 6 yuzyilda baslandigi soylenmektedir Zhang Heng gibi bazi Cinli astronomlar Gunes tutulmasini onceden hesaplayabiliyor ve bazi takvimlerden astronomik olaylari ve yildizlari tahmin edebiliyordu Ayrica tarihte insan tarafindan tespit edildigi bilinen ilk supernova olan Cin de 1054 yilinda gozlemlenmistir Ilk yildiz katalogu da Cin de olusturulmustur Maya ve AztekChichen Itza Meksika da bulunan El Caracol gozlemevi Mayalarin takvim ve astronomik bilgisi donemin oldukca ilerisindeydi Ay in evreleri tutulmalar Venus un cikisi ve kaybolusu hakkinda tabletler bulunmustur Ulker Yildiz Kumesi Mars Venus Gunes Samanyolu nun evreleri ve donguleri hakkinda calismalari ve takvimleri vardir Orta Cag Islam dunyasiMusluman olan Pers ve Arap dunyasi Cin biliminin yukselisinde barut kagit ve pusulayi Avrupa dan once alip inceleme sansi buldu Boylece Hint eserleri Arapcaya cevrildiginde Orta Cag Islam dunyasi bilimde altin cagini yasadi Astronomide gozlemsel astronominin degerini her zaman vurgulamislardir 9 yuzyilda buyuk gozlemevleri kuruldu Yildiz kataloglari bu gozlemevlerinde uretildi 10 yuzyil da Abdurrahman es Sufi yildizlarin parlaklik ve renk gibi ozelliklerini adli kitabinda topladi Ayrica Andromeda Galaksisi ni Kucuk bulut olarak adlandirmistir kaynak belirtilmeli 10 yuzyilin sonuna dogru Tahran da buyuk bir gozlemevi insa edildi Bu gozlemevinde Gunes ve Dunya ile gunesin acisiyla alakali calismalar yapilmistir 11 yuzyilda Omer Hayyam Gregoryen takvimine yakin bir takvim yapmistir Islam dunyasinda astronomi dogal felsefe ve fizikten ayri olup matematigin bir dali degildi Orta Cag AvrupasiOrta Cag Avrupasi nda astronomi de dahil cogu bilimsel alanda gelisme olmamistir Kilisenin etkisi ve derebeylik rejimi bunun en buyuk nedenlerindendir Orta Cag Avrupasi na ait astronomik eserlerden kayda deger olan sadece nun ve birkac papazin eserleri vardir RonesansGalileo Galilei 1564 1642 Ronesans astronomisi Kopernik in gezegenlerin Dunya degil Gunes etrafinda dondugu bir teori onermesiyle baslamistir Sistemi sonradan Johannes Kepler ve Galileo Galilei tarafindan savunulmustur Galileo ise astronomi amacli teleskoplarin mucididir Kendi yaptigi 20x Jupiter in Io Ganymede Callisto ve Europa adli 4 uydusunu 1610 da gozlemlemistir Venus un Ay gibi evrelere sahip oldugunu Gunes lekeleri ve Ay in kraterlere sahip oldugunu kesfetmistir Gunes Sistemi nin tamamlanmasiRonesans tan sonra Sanayi Devrimi doneminde asil modern astronomiye baslangic yapilmistir William Herschel un Uranus u kesfi Halley Kuyruklu Yildizi Ceres Pallas ve asteroitlerinin kesfiyle Gunes Sistemi nin buyuk bir kismi kesfedilmis oldu bulundu Modern astronomiGiovanni Schiaparelli tarafindan cizilen Mars haritasi 19 yuzyilin sonlari ve 20 yuzyilin baslarina dogru spektrometre icat edilmistir Kirchoff ve Bunsen adli iki fizikci spektrometrenin astronomi alaninda kullanilabilecegini gosterdi ve Gunes in materyal analizini yapip hidrojen ve helyum elementlerinden olustugunu kanitlamistir Ayrica 20 yuzyilin baslarina dek genellikle erkekler astronom idi Ancak 19 yuzyilda Annie Jump Cannon ve gibi kadin astronomlar yetisip soz sahibi olmuslardir Kozmoloji ve Evrenin buyumesi20 yuzyilda kozmoloji adli bir bilim dali daha ortaya cikmistir Edwin Hubble in Andromeda nin farkli bir galaksi oldugunu farkli galaksilerinde varligini tespit etmesi kozmoloji icin temeldir Boylece Hubble kanunu ortaya cikmistir Buyuk Patlama teorisi de bu donemde ortaya atilmistir Doppler etkisi spektrometre gelismis teleskoplarin ve gama isininin bulunmasinin astronomiye etkisi cok fazladir Kozmik mikrodalga arka planin da kesfiyle evrenin genisledigi astronomi dunyasinda kabul gormeye baslanmistir Ayrica bakinizKozmoloji Fizik tarihi Evrenin yasiKaynakca Arsivlenmis kopya 12 Nisan 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Nisan 2014 Meydan Larousesse Buyuk Lugat ve Ansiklopedi Ptolemaios maddesi Micheau Francoise The Scientific Institutions in the Medieval Near East pp 992 3 in Rashed amp Morelon 1996 pp 985 1007