Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bosporos Krallığı, ayrıca Kimmer Bosporos (Yunanca: Βασίλειον τοῦ Κιμμερικοῦ Βοσπόρου, Basileion tou Kimmerikou Bosporou) olarak da bilinir, bugünkü Ukrayna'nın güneyindeki Kerç Boğazı üzerinde kurulmuş Antik Yunan-İskit devleti. İlk kez Yunan yazarı Diodorus'un sözünü ettiği krallık MÖ 438'e doğru kuruldu. Gücünün doruğuna MÖ 4. yüzyılda ulaştı. En önemli kenti Pantikapaion (bugün Kerç) İÖ 480-438 arasında Arkhainaks, İÖ 438-110 arasında da Spartokos hanedanları tarafından yönetildi. Bu iki hanedan, Pantikapaion'a Nymphaion'u ve bölgede İÖ 7-6. yüzyıllarda kurulmuş öteki Yunan kolonileri de kattılar. İÖ 5. yüzyılın ikinci yarısından sonra Bosporos kentlerinde Atina etkisi güçlendi. Atinalılar İÖ 404'e değin yerel ticareti denetim altında tutuyorlardı, İÖ 4. yüzyıl boyunca da Bosporos'un baş müşterisi oldular. Karadeniz'de korsanlığı önleyen Spartokosların hububat, balık ve köle ticaretini başarıyla yönetmesi sayesinde Bosporos zenginleşti. Bosporos Krallığı'nda yönetim ve maliye alanında çöküş İÖ 3. yüzyıl ortalarında başladı. İÖ 115'e doğru İskitler'e karşı koyamayan hükümdar Parisades, Pontus Kralı Mithridates'i yardıma çağırdı ve ülkesini ona bıraktı. İÖ 110'dan sonra Pontus kralları bölgenin denetimini ele geçirdiler. Mithridates'in öldürülmesinden sonra, Pompeius onun oğlu olan 'i Bosporos Kralı ilan etti (İÖ 63). Böylece MS 1. yüzyılda kurulan bu yeni hanedan Roma İmparatorluğu'nun koruması altında 300 yıl hüküm sürdü. MS 342'den sonra ülke, Got ve Hun akınlarında toprakların bir bölümü elden gitti. I. Justinianos döneminde krallığın geri kalan bölümü Bizans'ın denetimine girdi.
Bosporos Krallığı Βασίλειον τοῦ Κιμμερικοῦ Βοσπόρου Kimmer Bosporos Krallığı | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| MÖ 438 -MS 370 | |||||||||||
 | |||||||||||
| Tür |
| ||||||||||
| Başkent | Pantikapaion | ||||||||||
| Yaygın dil(ler) | |||||||||||
| Resmî din | Yunan politeizmi | ||||||||||
| Hükûmet | Monarşi | ||||||||||
| Basileus | |||||||||||
| |||||||||||
| Tarihçe | |||||||||||
| |||||||||||
| Para birimi |
| ||||||||||
| |||||||||||
| Günümüzdeki durumu | |||||||||||
Erken Yunan kolonileri
Bölgenin tamamı Yunan şehirleriyle doluydu: Batıda, bölgenin en önemli şehri olan Panticapaeum (Kerç), Nymphaeum ve Myrmekion; Doğuda Phanagoria (bölgenin ikinci şehri), Kepoi, Hermonassa, Portus Sindicus ve Gorgippia bulunmaktaydı.
Bu Yunan kolonilerine aslen MÖ 7. ve 6. yüzyıllarda Miletliler yerleşti. Phanagoria (MÖ 540) bir Teos kolonisiydi ve Nymphaeum'un kuruluşunun Atina ile bir bağlantısı olmuş olabilir; en azından 5. yüzyılda Delian Birliği'nin bir üyesi olduğu anlaşılıyor.
Coğrafya
Bosporos Krallığı, antik çağda krallığın adının geldiği yer olan Kimmer Boğazı olarak bilinen Karadeniz ile Azak Denizi arasındaki Kerç Boğazı çevresinde merkezlenmişti.
Tarihçe
MÖ 480 yılında, Kerç Boğazı ve Taman Yarımadası’nın etrafında kurulmuş krallığın başkenti Panticapaion (Pantikapaion), yaklaşık 1000 yıl boyunca ayakta kalmıştı.
Krallığa ait son yazılı izler MS 5. yüzyıla kadar uzanıyor.
Bölge, (Yunan kültürü) ile İskitler gibi bozkırların göçebe kültürleri arasında bir sentez yeriydi. MÖ 6. ve 3. yüzyıllar arasında Yunanlar ve İskitler, ticari ilişkilerin yanı sıra son derece yakın kültürel ilişkilerini de sürdürdüler.
Bosporos Krallığı hakkında ilk tarihi kayıtlara MÖ 5. yüzyıllarda Yunan yazar Diodoros tarafından bahsedilmektedir. Diodoros Krallığın başkenti Pantikapaion ve çevresinde MÖ 480-483 arasında Arkhainaks Hanedanı'nın hüküm sürdüğünü kaydeder. Fakat bu kralların adlarını ve hüküm sürelerini bildirmez.
MÖ 483’te iktidar Trak menşeli Spartokos’un eline geçti. Bu hanedan zamanında Yunan kolonilerinden ele geçirildi ve ayrıca etraftaki kabileler egemenlik altına alındı. Spartokos’un oğulları devri hakkında elimizde çok az bilgi vardır.
MÖ 130 sıralarında İskit kabile reislerinden Skiluros, Bosporos Krallığı'nı tehdit etmeye başladı. Spartokos Hanedanı'nın son hükümdarı V. Pairisades, bu baskıya dayanamayarak Pontus Kralı Mithridatis’den yardım istedi (MÖ 114-113). Bunun üzerine Pontus ordusu İskitleri mağlup etti. Pairisades de memleketini Mithradates’e teslim etti.
Daha sonra Bosporos’ta, Mithradates’in tayin ettiği vali Hygiainon, Mithradates’e karşı ayaklandı ve kendi adına para bastırdı. Fakat Mithradates Bosporos’u yeniden işgal etti ve oğlu Makhares’i kral olarak tahta çıkardı (MÖ 81).
Makhares ise Romalılarla birleşerek babasına karşı cephe aldı. Mithradates Pompeius tarafından ülkesinden kovulunca, büyük güçlükler içinde Bosporos Krallığı’na vardı. Makhares, babası Pantikapaion surları önüne gelince intihar etti (MÖ 65).
Kısa süre sonra Mithradates’in diğer oğlu Pharnakes de babasına karşı isyan etti ve ordu tarafından kral ilân edildi. Mithradates bu sırada öldürüldü, Pharnakes Romalılar tarafından Bosporos Kralı olarak tanındı (MÖ 63). Pharnakes iradeli ve kuvvetli bir kraldı. Topraklarını Don Nehri’ne kadar genişletti, Romalılar tarafından serbest şehir ilân edilen ’yı hâkimiyeti altına aldı, Pontus Krallığı'nı da ele geçirmek istedi.
Pontus’un birçok şehirlerini zabtedip Bithynia ve Asya üzerine yürürken Bosporos’ta vali olarak bıraktığı Asandros’un isyanı haberi üzerine geri dönmek zorunda kaldı. MÖ 47’de Zela’da (Zile) Sezar’a mağlup oldu ve Bosporos’a kaçtı, fakat Asandros’a da yenildi ve öldürüldü. Böylece Asandros, Bosporos Kralı oldu. Uzun süren saltanatı hakkında fazla bilgi yoktur, ölüm yılı da kesinlikle bilinmemektedir.
Yalnız karısı Dynamis’in kocasının ölümünden sonra birkaç yıl tek başına hükümdarlık ettiği ve Büyük Mithradates’in torunu, Augustus’un adamı Scribonius ile evlendiği bilinmektedir.
Bu durumdan hoşlanmayan Augustus, Pontus Kralı Polemon’u Bosporos üzerine göndertti. Bosporoslular Scribonius’u öldürüp I. Polemen’e boyun eğdiler (MÖ 15).
Asandros’un oğlu Aspurgos I. Polemon’i öldürttü ve tahta çıktı (MS 16). Savaşçı bir kral olan Aspurgos, etraftaki bütün âsi kabileleri egemenliği altına aldı. Aspurgos’un ölüm tarihi kesinlikle bilinmiyor. Gaius devri başlarında ölmüş olması muhtemeldir.
Aspurgos’un ölümünden sonra I. Polemon’un oğlu II. Polemon, Caligula tarafından Bosporos Kralı ilân edildi, fakat bu da imparator Claudius tarafından tahttan indirilip yerine Aspurgos ailesinden II. Mithradates, Bosporos tahtına çıkarıldı (42-46).
Bu süre içindeki yönetimden memnun kalmayan Claudius tarafından tahta Mithradates’in kardeşi Kotys geçirildi. I. Kotys'den (46-69) sonraki hükümdarlar hakkında çok az bilgi vardır.
Bu hükümdardan sonra II. Tiberios İnlios Sauromates, daha sonra da Tiberios İnlios Kotys tahta geçti. MS 154 yılından 343’e kadar gelen krallar 14 tanedir.
Bosporos kralları I. Polemon’dan itibaren Roma’yı tanıdılar ve bastırdıkları sikkelerde «Roma dostu», «imparator dostu» gibi adlar kullandılar. Fakat zamanla Bosporos Krallığı'nın Roma ile bağları azaldı; Bosporos hükümdarlarının görevleri de Roma’dan aldıkları yardım paraları karşılığında Step göçmenlerine, İskitlere daha sonra da Gotlara karşı savunmaktan ibaret kaldı. II. Kotys 123’te, II. Sauromates 193’te İskitlere karşı başarılı savaşlar yaptı.
Roma devrinde devletin toprakları küçülmedi. Bosporos Krallığı bu devirde Taman Yarımadasının, Tanais’e (Don Nehri) kadar Maiotis kıyı bölgesini, Theodosia ve bugünkü Arkat’a kadar Kırım’ın doğu parçasını içine alıyordu.
Yalnız Büyük Mithradates’in Bosporos Krallığı'na kattığı Khersonnessos (Sivastopol), Antoninus Pius zamanında serbest ve muhtar şehir oldu. Got ve Hun akınları zamanında bu toprakların bir kısmı elden gitti. Hun İmparatorluğu kurulunca Taman yarımadası ile Maiotis kıyısı Hunların eline geçti.
Kırım da Hun nüfuzu altına girdi. Nihayet Bizans İmparatoru Jüstinyen, Pantikapaion’u, Khersonessos’u ve Kırım’ın Gotlarla meskun olmayan kısmını Bizans İmparatorluğu'na kattı.
Arkeolojik buluntular, Bosporos Krallığı'nda yüksek bir Yunan – Kimmer – İskit kültürünün varlığını göstermektedir.
Doğu Roma Dönemi
Hun istilasından birkaç yüzyıl sonra Bizans ve Bulgar himayesi altında Bosporos şehirleri bir canlanma dönemi yaşadı. Antik Yunan şehri Phanagoria 632 ve 665 yılları arasında Büyük Bulgarya Hanlığı'nın başkenti oldu. Zaman zaman Doğu Romalı subaylar bir başpiskoposluk teşkil eden Bosporos'da kaleler inşa ettiler ve yetki kullandılar.
Terimin ilgili bir Doğu Roma kullanımı, "Πο⟨σ⟩φορ(ου)", yani "Kimmer Bosporos" 11. yüzyılın başlarında yaşamış bir generalin yeni bulunan mühründe bulunur.
Doğu Romalılar ayrıca boğazın doğu tarafında bulunan Tmutarakan'ı da kontrol altında tuttular; bu kasaba, 10. ve 11. yüzyıllarda Kiev Rus Tmutarakan Prensliği'nin merkezi haline gelmiş ve daha sonra Tatar egemenliğine girmiştir.
Kolhis ile ilişkiler
Bosporos Krallığı, Kolhis ile yakın ticari-ekonomik ve kültürel bağlara sahipti. Pantikapaeumos, Myrmekion, Tritake gibi antik Bosporos şehirlerinde yapılan arkeolojik çalışmalarda birçok Kolhis seramik parçası, sikkesi ve üzerlerinde "Kolhos" yazısı kazınmış kilden lambalar bulundu. Öte yandan Kolhis kazılarında Bosporos amforaları ve Pantikapaeumos, Nymphaeum antik şehirlerine ait sikkeler bulunmuştur. Bölgeler arasındaki yakın ticari-ekonomik ve kültürel bağların bir göstergesi MÖ 44'te kurulan ve Kraliçe Dinamia tarafından yönetilen Pontus, Kırım ve Kolhis'in birleşik krallığıdır.
Kaynakça
- ^ Hind, John. "The Bosporan Kingdom". Lewis, D. M.; Boardman, J.; Hornblower, S.; Ostwald, M. (Ed.). The Cambridge Ancient History. VI - The 4th Century BC. Cambridge: CUP. ss. 476-511.
- ^ Kozlovskaya, Valeriya (10 Aralık 2001). . Bryn Mawr Classical Review. 6 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2013.
- ^
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bosporos Kralligi ayrica Kimmer Bosporos Yunanca Basileion toῦ Kimmerikoῦ Bosporoy Basileion tou Kimmerikou Bosporou olarak da bilinir bugunku Ukrayna nin guneyindeki Kerc Bogazi uzerinde kurulmus Antik Yunan Iskit devleti Ilk kez Yunan yazari Diodorus un sozunu ettigi krallik MO 438 e dogru kuruldu Gucunun doruguna MO 4 yuzyilda ulasti En onemli kenti Pantikapaion bugun Kerc IO 480 438 arasinda Arkhainaks IO 438 110 arasinda da Spartokos hanedanlari tarafindan yonetildi Bu iki hanedan Pantikapaion a Nymphaion u ve bolgede IO 7 6 yuzyillarda kurulmus oteki Yunan kolonileri de kattilar IO 5 yuzyilin ikinci yarisindan sonra Bosporos kentlerinde Atina etkisi guclendi Atinalilar IO 404 e degin yerel ticareti denetim altinda tutuyorlardi IO 4 yuzyil boyunca da Bosporos un bas musterisi oldular Karadeniz de korsanligi onleyen Spartokoslarin hububat balik ve kole ticaretini basariyla yonetmesi sayesinde Bosporos zenginlesti Bosporos Kralligi nda yonetim ve maliye alaninda cokus IO 3 yuzyil ortalarinda basladi IO 115 e dogru Iskitler e karsi koyamayan hukumdar Parisades Pontus Krali Mithridates i yardima cagirdi ve ulkesini ona birakti IO 110 dan sonra Pontus krallari bolgenin denetimini ele gecirdiler Mithridates in oldurulmesinden sonra Pompeius onun oglu olan i Bosporos Krali ilan etti IO 63 Boylece MS 1 yuzyilda kurulan bu yeni hanedan Roma Imparatorlugu nun korumasi altinda 300 yil hukum surdu MS 342 den sonra ulke Got ve Hun akinlarinda topraklarin bir bolumu elden gitti I Justinianos doneminde kralligin geri kalan bolumu Bizans in denetimine girdi Bosporos KralligiBasileion toῦ Kimmerikoῦ Bosporoy Kimmer Bosporos KralligiMO 438 MS 370TurBagimsiz Krallik MO 480 MO 107 Pontus Kralligi MO 107 MO 63 Roma Cumhuriyeti ve Roma Imparatorlugu vasali MO 63 MS 63 MS 68 MS 370 Roma bolgesi Moesia Inferior parcasi 63 68 AD BaskentPantikapaionYaygin dil ler Yunanca IskitceResmi dinYunan politeizmiHukumetMonarsiBasileus MO 389 MS 341Tarihce KurulusuMO 438 DagilisiMS 370Para birimiPontus madeni parasi Roma sikkesiOnculler ArdillarYunan sehir devletleri HunlarGotlarGunumuzdeki durumu Rusya UkraynaErken Yunan kolonileriKaradeniz in kuzey kiyisindaki Pantikapeon ve diger antik Yunan kolonileri modern isimleriyle birlikte Bolgenin tamami Yunan sehirleriyle doluydu Batida bolgenin en onemli sehri olan Panticapaeum Kerc Nymphaeum ve Myrmekion Doguda Phanagoria bolgenin ikinci sehri Kepoi Hermonassa Portus Sindicus ve Gorgippia bulunmaktaydi Bu Yunan kolonilerine aslen MO 7 ve 6 yuzyillarda Miletliler yerlesti Phanagoria MO 540 bir Teos kolonisiydi ve Nymphaeum un kurulusunun Atina ile bir baglantisi olmus olabilir en azindan 5 yuzyilda Delian Birligi nin bir uyesi oldugu anlasiliyor CografyaBosporos Kralligi antik cagda kralligin adinin geldigi yer olan Kimmer Bogazi olarak bilinen Karadeniz ile Azak Denizi arasindaki Kerc Bogazi cevresinde merkezlenmisti TarihceMO 480 yilinda Kerc Bogazi ve Taman Yarimadasi nin etrafinda kurulmus kralligin baskenti Panticapaion Pantikapaion yaklasik 1000 yil boyunca ayakta kalmisti Kralliga ait son yazili izler MS 5 yuzyila kadar uzaniyor Bolge Yunan kulturu ile Iskitler gibi bozkirlarin gocebe kulturleri arasinda bir sentez yeriydi MO 6 ve 3 yuzyillar arasinda Yunanlar ve Iskitler ticari iliskilerin yani sira son derece yakin kulturel iliskilerini de surdurduler Bosporos Kralligi hakkinda ilk tarihi kayitlara MO 5 yuzyillarda Yunan yazar Diodoros tarafindan bahsedilmektedir Diodoros Kralligin baskenti Pantikapaion ve cevresinde MO 480 483 arasinda Arkhainaks Hanedani nin hukum surdugunu kaydeder Fakat bu krallarin adlarini ve hukum surelerini bildirmez MO 483 te iktidar Trak menseli Spartokos un eline gecti Bu hanedan zamaninda Yunan kolonilerinden ele gecirildi ve ayrica etraftaki kabileler egemenlik altina alindi Spartokos un ogullari devri hakkinda elimizde cok az bilgi vardir MO 130 siralarinda Iskit kabile reislerinden Skiluros Bosporos Kralligi ni tehdit etmeye basladi Spartokos Hanedani nin son hukumdari V Pairisades bu baskiya dayanamayarak Pontus Krali Mithridatis den yardim istedi MO 114 113 Bunun uzerine Pontus ordusu Iskitleri maglup etti Pairisades de memleketini Mithradates e teslim etti Daha sonra Bosporos ta Mithradates in tayin ettigi vali Hygiainon Mithradates e karsi ayaklandi ve kendi adina para bastirdi Fakat Mithradates Bosporos u yeniden isgal etti ve oglu Makhares i kral olarak tahta cikardi MO 81 Makhares ise Romalilarla birleserek babasina karsi cephe aldi Mithradates Pompeius tarafindan ulkesinden kovulunca buyuk guclukler icinde Bosporos Kralligi na vardi Makhares babasi Pantikapaion surlari onune gelince intihar etti MO 65 Kisa sure sonra Mithradates in diger oglu Pharnakes de babasina karsi isyan etti ve ordu tarafindan kral ilan edildi Mithradates bu sirada olduruldu Pharnakes Romalilar tarafindan Bosporos Krali olarak tanindi MO 63 Pharnakes iradeli ve kuvvetli bir kraldi Topraklarini Don Nehri ne kadar genisletti Romalilar tarafindan serbest sehir ilan edilen yi hakimiyeti altina aldi Pontus Kralligi ni da ele gecirmek istedi Pontus un bircok sehirlerini zabtedip Bithynia ve Asya uzerine yururken Bosporos ta vali olarak biraktigi Asandros un isyani haberi uzerine geri donmek zorunda kaldi MO 47 de Zela da Zile Sezar a maglup oldu ve Bosporos a kacti fakat Asandros a da yenildi ve olduruldu Boylece Asandros Bosporos Krali oldu Uzun suren saltanati hakkinda fazla bilgi yoktur olum yili da kesinlikle bilinmemektedir Yalniz karisi Dynamis in kocasinin olumunden sonra birkac yil tek basina hukumdarlik ettigi ve Buyuk Mithradates in torunu Augustus un adami Scribonius ile evlendigi bilinmektedir Bu durumdan hoslanmayan Augustus Pontus Krali Polemon u Bosporos uzerine gondertti Bosporoslular Scribonius u oldurup I Polemen e boyun egdiler MO 15 Asandros un oglu Aspurgos I Polemon i oldurttu ve tahta cikti MS 16 Savasci bir kral olan Aspurgos etraftaki butun asi kabileleri egemenligi altina aldi Aspurgos un olum tarihi kesinlikle bilinmiyor Gaius devri baslarinda olmus olmasi muhtemeldir Aspurgos un olumunden sonra I Polemon un oglu II Polemon Caligula tarafindan Bosporos Krali ilan edildi fakat bu da imparator Claudius tarafindan tahttan indirilip yerine Aspurgos ailesinden II Mithradates Bosporos tahtina cikarildi 42 46 Bu sure icindeki yonetimden memnun kalmayan Claudius tarafindan tahta Mithradates in kardesi Kotys gecirildi I Kotys den 46 69 sonraki hukumdarlar hakkinda cok az bilgi vardir Bu hukumdardan sonra II Tiberios Inlios Sauromates daha sonra da Tiberios Inlios Kotys tahta gecti MS 154 yilindan 343 e kadar gelen krallar 14 tanedir Bosporos krallari I Polemon dan itibaren Roma yi tanidilar ve bastirdiklari sikkelerde Roma dostu imparator dostu gibi adlar kullandilar Fakat zamanla Bosporos Kralligi nin Roma ile baglari azaldi Bosporos hukumdarlarinin gorevleri de Roma dan aldiklari yardim paralari karsiliginda Step gocmenlerine Iskitlere daha sonra da Gotlara karsi savunmaktan ibaret kaldi II Kotys 123 te II Sauromates 193 te Iskitlere karsi basarili savaslar yapti Roma devrinde devletin topraklari kuculmedi Bosporos Kralligi bu devirde Taman Yarimadasinin Tanais e Don Nehri kadar Maiotis kiyi bolgesini Theodosia ve bugunku Arkat a kadar Kirim in dogu parcasini icine aliyordu Yalniz Buyuk Mithradates in Bosporos Kralligi na kattigi Khersonnessos Sivastopol Antoninus Pius zamaninda serbest ve muhtar sehir oldu Got ve Hun akinlari zamaninda bu topraklarin bir kismi elden gitti Hun Imparatorlugu kurulunca Taman yarimadasi ile Maiotis kiyisi Hunlarin eline gecti Kirim da Hun nufuzu altina girdi Nihayet Bizans Imparatoru Justinyen Pantikapaion u Khersonessos u ve Kirim in Gotlarla meskun olmayan kismini Bizans Imparatorlugu na katti Arkeolojik buluntular Bosporos Kralligi nda yuksek bir Yunan Kimmer Iskit kulturunun varligini gostermektedir Dogu Roma DonemiHun istilasindan birkac yuzyil sonra Bizans ve Bulgar himayesi altinda Bosporos sehirleri bir canlanma donemi yasadi Antik Yunan sehri Phanagoria 632 ve 665 yillari arasinda Buyuk Bulgarya Hanligi nin baskenti oldu Zaman zaman Dogu Romali subaylar bir baspiskoposluk teskil eden Bosporos da kaleler insa ettiler ve yetki kullandilar Terimin ilgili bir Dogu Roma kullanimi Po s for oy yani Kimmer Bosporos 11 yuzyilin baslarinda yasamis bir generalin yeni bulunan muhrunde bulunur Dogu Romalilar ayrica bogazin dogu tarafinda bulunan Tmutarakan i da kontrol altinda tuttular bu kasaba 10 ve 11 yuzyillarda Kiev Rus Tmutarakan Prensligi nin merkezi haline gelmis ve daha sonra Tatar egemenligine girmistir Kolhis ile iliskilerII Sauromates tarafindan basilan Bosporos sikkeleri y MS 172 211 Bosporos Kralligi Kolhis ile yakin ticari ekonomik ve kulturel baglara sahipti Pantikapaeumos Myrmekion Tritake gibi antik Bosporos sehirlerinde yapilan arkeolojik calismalarda bircok Kolhis seramik parcasi sikkesi ve uzerlerinde Kolhos yazisi kazinmis kilden lambalar bulundu Ote yandan Kolhis kazilarinda Bosporos amforalari ve Pantikapaeumos Nymphaeum antik sehirlerine ait sikkeler bulunmustur Bolgeler arasindaki yakin ticari ekonomik ve kulturel baglarin bir gostergesi MO 44 te kurulan ve Kralice Dinamia tarafindan yonetilen Pontus Kirim ve Kolhis in birlesik kralligidir Kaynakca Hind John The Bosporan Kingdom Lewis D M Boardman J Hornblower S Ostwald M Ed The Cambridge Ancient History VI The 4th Century BC Cambridge CUP ss 476 511 Kozlovskaya Valeriya 10 Aralik 2001 Bryn Mawr Classical Review 6 Nisan 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Subat 2013