Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Boğdan Seferi ya da Kara Boğdan Seferi Osmanlı İmparatorluğu'na ödemekle yükümlü olduğu yıllık vergiyi ödemeyen ve isyan eden Boğdan Voyvodası Petru Rareş üzerine 1538 yılında yapılmış bir seferdir. Osmanlı padişahı Kanuni Sultan Süleyman'ın Türk ordusunun başında çıktığı on üç seferden sekizincisidir.
| Boğdan Seferi Kara Boğdan Seferi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Kara Boğdan Seferi | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Osmanlı Devleti Kırım Hanlığı |  Boğdan Prensliği | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Kanuni Sultan Süleyman Ayas Mehmed Paşa Lütfi Paşa Divane Hüsrev Paşa I. Sahip Giray | Petru Rareş | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| Bilinmiyor | Bilinmiyor | ||||||
Seferin nedenleri
Gerek seferin günlüğü olarak kaleme alınan 'de gerek Türk ordusunun kesin zaferiyle biten bu seferin bitiminde İsakçı'da yazılan Ekim 1538 tarihli fetihnamede Karaboğdan Seferi'nin Osmanlı bakış açısından ana sebebi Boğdan Voyvodası Petru Rareş'in yıllık vergiyi göndermemesi olarak vurgulanır (bu vergi 4.000 düka altını, 40 kısrak ve 20 tay olarak belirlenmişti).
Bununla birlikte, İsmail Hakkı Uzunçarşılı'nın Osmanlı Tarihi eserinde, Voyvoda Petru'nun Osmanlı Devleti aleyhine Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu ile ittifaka eğilim göstererek Avusturya Arşidükü Ferdinand'la gizli yazışmalar içine girdiği ifade edilmektedir. Hammer'in eserinde ise, Voyvoda Petru'nun Osmanlı Devleti'yle barış halindeki Lehistan Krallığı'na saldırması da gerekçelerden biri olarak gösterilir. Oysaki, Kanuni Sultan Süleyman 1529 yılında Boğdan'a kendi voyvodasını seçme hakkını vermiş, ancak Boğdan'ın dış ilişkilerinde tamamen Osmanlı Devleti'ne bağlı kalmaya devam etmesi öngörülmüştü.
Sefer
Bir (cezalandırma harekâtı) olarak tertip edilen sefere 1538 Mayıs ayında Kanuni Sultan Süleyman tarafından karar verildi. 9 Temmuz 1538'de İstanbul'dan Kanuni Sultan Süleyman komutasında harekete geçen Türk ordusu önce Edirne'ye ulaştı. Burada Basra hakimi Emir Râşid'in oğlu padişahın elini öperek şlehrin anahtarlarını padişaha sundu (Kanuni Sultan Süleyman'ın üç yıl önceki Irakeyn Seferi'yle Irak'ın büyük bölümü Bağdat'la birlikte Osmanlı topraklarına katılmıştı).
Ordu 6 Ağustos'ta Silistre'ye ulaştı. Sultançayırı olarak adlandırılan mevkide Voyvoda Petru'nun elçisi Osmanlı karargahına geldiyse de, seferin iptali bağlamında sonuç alamadı. Tuna Nehri'ni geçen Türk ordusu Dobruca'ya ilerledi. Kanuni Sultan Süleyman 17 Ağustos'ta Babadağ'da vaktiyle Selçuklular döneminde bölgeye gelerek yerleşen Sarı Saltuk Baba'nın mezarını ziyaret etti. Yaş önlerine gelindiğinde ise 10 Eylül'de Kırım Hanı I. Sahib Giray komutasındaki 8.000 süvariden oluşan Kırım birliği de Türk ordusuna katıldı.
Kırım süvarileri, Voyvoda Petru'nun bir anlamda ikinci başkenti olarak addedilen Yaş Pazarı civarında olduğunu öğrenince bölgeye taarruz ettiler. Şehir yakılıp birçok esir alınırken, Voyvoda Petru'nun Boğdan birlikleriyle Erdel'e firar ettiği anlaşıldı. Kırım süvarileri Boğdan birliklerinin takibiyle görevlendirildi.
16 Eylül 1538'de Türk ordusu Boğdan Voyvodalığının merkezi olan Suceva'ya ulaştı Kale süratle kuşatma altına alınırken, kalenin komutanı mevcut olanaklarıyla Türk ordusuna direnemeyeceğini anlayınca aman dileyerek teslim oldu. Kaleye saklanmış hazinelere el konurken, burada yedi gün kalan Kanuni Sultan Süleyman da itaatlerini bildirmek için 21 Eylül'de kendisini ziyaret eden Boğdan beylerini kabul etti ve Petro Rareş'in kardeşi Stefan Lacusta'yı yeni voyvoda olarak belirledi.
Ardından İstanbul'a doğru Türk ordusunun başında geri dönüşüne başlayan Padişah, kaçak Voyvoda Rareş'in oğlu Boğdan’ın başının yeni Voyvoda Stefan tarafından kesilerek İstanbul'a gönderildiği haberini aldı. 24 Ekim 1538'de Türk ordusu Edirne'ye ulaşırken, Padişah da yeni Boğdan Voyvodası'nın gönderdiği yıllık vergiyi teslim aldığı gibi, Barbaros Hayreddin Paşa'nın oğlundan 28 Eylül'de Türk donanmasının büyük zaferiyle biten Preveze Deniz Muharebesi'ni tafsilatını dinledi. Kasım başında Türk ordusu İstanbul'a vardı.
Seferin sonuçları
Kanuni Sultan Süleyman'ın komuta ettiği 13 Sefer-i Hümayundan sekizincisini teşkil eden Karaboğdan Seferi, diğer 12'sinden farklı olarak, yabancı bir ülkeye değil bağlı (metbu) addedilen bir devlete karşı cezalandırma amaçlı düzenlendi.
Türk ordusu ile Boğdan Voyvodalığı arasında kaydadeğer bir çatışma yaşanmamışsa da, Osmanlılar Boğdan üzerindeki hakimiyetlerini sağlamlaştırdılar. Kimi kaynaklara göre, sefer planlanırken tüm Boğdan ülkesinin Osmanlı Devleti'ne ilhak edilmesi de tezekkür edilmişse de, anılan Voyvodalığın statüsü korundu. Bununla birlikte, bugünkü Moldova toprakları (Prut ve Turla [Dinyester] nehirleri arası)ile Ukrayna'nın Karadeniz kıyısındaki bölgelerini oluşturan Bucak arazisi Boğdan'dan koparılarak Osmanlı mülküne ilhak edildi. Bu çerçevede, doğrudan Osmanlı idaresine bağlanan Akkerman, Kili, Bender, İbrail ve Cankirman'da tahrir yapıldı ve bir sancak haline getirildi.
Seferin etkileri
Boğdan Seferi'nin icra edildiği 1538 yılı Osmanlı İmparatorluğu'nun askerî gücünün tepe noktalarından birini teşkil eder. Nitekim, Kanuni Sultan Süleyman ordusunun başında Boğdan'a yürüyüp 16 Eylül'de bu prensliğin başkentini fethederken, Barbaros Hayreddin Paşa komutasındaki Osmanlı donanması da 28 Eylül'de Preveze'de Haçlı donanmasını büyük bir yenilgiye uğratmış, Hadım Süleyman Paşa komutasındaki bir başka filo ise Yemen ve Hadramut'u Osmanlı topraklarına kattıktan sonra Hindistan kıyılarına ulaşarak Portekiz'in elindeki Diu'yu kuşatmıştı.
Kanuni Sultan Süleyman'ın ordusunun başında Boğdan'ı kolaylıkla tahakküm altına alması, Almanya'yla ilişkilerini sürdüren Macar Kralı Zapolya'yı çekingenliğe sürükleyerek Osmanlı Devleti'ne yıllık 300.000 düka altını tutarındaki vergi yükümlülüğünü de içeren bağlılığını yeniden teyid etmesini sağladı.
Kaynakça
- ^ "A History of the Ottoman Empire to 1730" s. 91
- ^ Bal, Mehmet Akif (2006). Dön Bir Bak Maziye. Gahura Yayıncılık. ISBN 975006125.
- ^ Aksun, Ziya Nur (2006). İslam Tarihi 3/ Osmanlı Padişahları ve 20. Yüzyılda İslam Dünyası. Ötüken Yayıncılık. .
- ^ "Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü, Kuyûd-u Kadîme Arşiv Kataloğu, s. 83" (PDF). 4 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 4 Şubat 2020.
- ^ Uçur, Şaban (2010). Osmanlı Tarihi. Yeni Osmanlılar Yayıncılık. .
- ^ Setton, Kenneth M. (1978). The Papacy and the Levant (1204–1571), Volume II: The Fifteenth Century (İngilizce). Philadelphia: The American Philosophical Society. s. 444. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bogdan Seferi ya da Kara Bogdan Seferi Osmanli Imparatorlugu na odemekle yukumlu oldugu yillik vergiyi odemeyen ve isyan eden Bogdan Voyvodasi Petru Rares uzerine 1538 yilinda yapilmis bir seferdir Osmanli padisahi Kanuni Sultan Suleyman in Turk ordusunun basinda ciktigi on uc seferden sekizincisidir Bogdan Seferi Kara Bogdan SeferiKara Bogdan SeferiTarih1538BolgeBogdan MoldovaSonucKesin Osmanli zaferiTaraflarOsmanli Devleti Kirim HanligiBogdan PrensligiKomutanlar ve liderlerKanuni Sultan Suleyman Ayas Mehmed Pasa Lutfi Pasa Divane Husrev Pasa I Sahip GirayPetru RaresKayiplarBilinmiyorBilinmiyorSeferin nedenleriGerek seferin gunlugu olarak kaleme alinan de gerek Turk ordusunun kesin zaferiyle biten bu seferin bitiminde Isakci da yazilan Ekim 1538 tarihli fetihnamede Karabogdan Seferi nin Osmanli bakis acisindan ana sebebi Bogdan Voyvodasi Petru Rares in yillik vergiyi gondermemesi olarak vurgulanir bu vergi 4 000 duka altini 40 kisrak ve 20 tay olarak belirlenmisti Bununla birlikte Ismail Hakki Uzuncarsili nin Osmanli Tarihi eserinde Voyvoda Petru nun Osmanli Devleti aleyhine Kutsal Roma Cermen Imparatorlugu ile ittifaka egilim gostererek Avusturya Arsiduku Ferdinand la gizli yazismalar icine girdigi ifade edilmektedir Hammer in eserinde ise Voyvoda Petru nun Osmanli Devleti yle baris halindeki Lehistan Kralligi na saldirmasi da gerekcelerden biri olarak gosterilir Oysaki Kanuni Sultan Suleyman 1529 yilinda Bogdan a kendi voyvodasini secme hakkini vermis ancak Bogdan in dis iliskilerinde tamamen Osmanli Devleti ne bagli kalmaya devam etmesi ongorulmustu SeferBir cezalandirma harekati olarak tertip edilen sefere 1538 Mayis ayinda Kanuni Sultan Suleyman tarafindan karar verildi 9 Temmuz 1538 de Istanbul dan Kanuni Sultan Suleyman komutasinda harekete gecen Turk ordusu once Edirne ye ulasti Burada Basra hakimi Emir Rasid in oglu padisahin elini operek slehrin anahtarlarini padisaha sundu Kanuni Sultan Suleyman in uc yil onceki Irakeyn Seferi yle Irak in buyuk bolumu Bagdat la birlikte Osmanli topraklarina katilmisti Ordu 6 Agustos ta Silistre ye ulasti Sultancayiri olarak adlandirilan mevkide Voyvoda Petru nun elcisi Osmanli karargahina geldiyse de seferin iptali baglaminda sonuc alamadi Tuna Nehri ni gecen Turk ordusu Dobruca ya ilerledi Kanuni Sultan Suleyman 17 Agustos ta Babadag da vaktiyle Selcuklular doneminde bolgeye gelerek yerlesen Sari Saltuk Baba nin mezarini ziyaret etti Yas onlerine gelindiginde ise 10 Eylul de Kirim Hani I Sahib Giray komutasindaki 8 000 suvariden olusan Kirim birligi de Turk ordusuna katildi Firari voyvoda Petru Rareș Kirim suvarileri Voyvoda Petru nun bir anlamda ikinci baskenti olarak addedilen Yas Pazari civarinda oldugunu ogrenince bolgeye taarruz ettiler Sehir yakilip bircok esir alinirken Voyvoda Petru nun Bogdan birlikleriyle Erdel e firar ettigi anlasildi Kirim suvarileri Bogdan birliklerinin takibiyle gorevlendirildi 16 Eylul 1538 de Turk ordusu Bogdan Voyvodaliginin merkezi olan Suceva ya ulasti Kale suratle kusatma altina alinirken kalenin komutani mevcut olanaklariyla Turk ordusuna direnemeyecegini anlayinca aman dileyerek teslim oldu Kaleye saklanmis hazinelere el konurken burada yedi gun kalan Kanuni Sultan Suleyman da itaatlerini bildirmek icin 21 Eylul de kendisini ziyaret eden Bogdan beylerini kabul etti ve Petro Rares in kardesi Stefan Lacusta yi yeni voyvoda olarak belirledi Ardindan Istanbul a dogru Turk ordusunun basinda geri donusune baslayan Padisah kacak Voyvoda Rares in oglu Bogdan in basinin yeni Voyvoda Stefan tarafindan kesilerek Istanbul a gonderildigi haberini aldi 24 Ekim 1538 de Turk ordusu Edirne ye ulasirken Padisah da yeni Bogdan Voyvodasi nin gonderdigi yillik vergiyi teslim aldigi gibi Barbaros Hayreddin Pasa nin oglundan 28 Eylul de Turk donanmasinin buyuk zaferiyle biten Preveze Deniz Muharebesi ni tafsilatini dinledi Kasim basinda Turk ordusu Istanbul a vardi Seferin sonuclariBender Kalesi Kanuni Sultan Suleyman in komuta ettigi 13 Sefer i Humayundan sekizincisini teskil eden Karabogdan Seferi diger 12 sinden farkli olarak yabanci bir ulkeye degil bagli metbu addedilen bir devlete karsi cezalandirma amacli duzenlendi Turk ordusu ile Bogdan Voyvodaligi arasinda kaydadeger bir catisma yasanmamissa da Osmanlilar Bogdan uzerindeki hakimiyetlerini saglamlastirdilar Kimi kaynaklara gore sefer planlanirken tum Bogdan ulkesinin Osmanli Devleti ne ilhak edilmesi de tezekkur edilmisse de anilan Voyvodaligin statusu korundu Bununla birlikte bugunku Moldova topraklari Prut ve Turla Dinyester nehirleri arasi ile Ukrayna nin Karadeniz kiyisindaki bolgelerini olusturan Bucak arazisi Bogdan dan koparilarak Osmanli mulkune ilhak edildi Bu cercevede dogrudan Osmanli idaresine baglanan Akkerman Kili Bender Ibrail ve Cankirman da tahrir yapildi ve bir sancak haline getirildi Seferin etkileriBogdan Seferi nin icra edildigi 1538 yili Osmanli Imparatorlugu nun askeri gucunun tepe noktalarindan birini teskil eder Nitekim Kanuni Sultan Suleyman ordusunun basinda Bogdan a yuruyup 16 Eylul de bu prensligin baskentini fethederken Barbaros Hayreddin Pasa komutasindaki Osmanli donanmasi da 28 Eylul de Preveze de Hacli donanmasini buyuk bir yenilgiye ugratmis Hadim Suleyman Pasa komutasindaki bir baska filo ise Yemen ve Hadramut u Osmanli topraklarina kattiktan sonra Hindistan kiyilarina ulasarak Portekiz in elindeki Diu yu kusatmisti Kanuni Sultan Suleyman in ordusunun basinda Bogdan i kolaylikla tahakkum altina almasi Almanya yla iliskilerini surduren Macar Krali Zapolya yi cekingenlige surukleyerek Osmanli Devleti ne yillik 300 000 duka altini tutarindaki vergi yukumlulugunu de iceren bagliligini yeniden teyid etmesini sagladi Kaynakca A History of the Ottoman Empire to 1730 s 91 Bal Mehmet Akif 2006 Don Bir Bak Maziye Gahura Yayincilik ISBN 975006125 Aksun Ziya Nur 2006 Islam Tarihi 3 Osmanli Padisahlari ve 20 Yuzyilda Islam Dunyasi Otuken Yayincilik ISBN 9754375550 Tapu Kadastro Genel Mudurlugu Kuyud u Kadime Arsiv Katalogu s 83 PDF 4 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 4 Subat 2020 Ucur Saban 2010 Osmanli Tarihi Yeni Osmanlilar Yayincilik ISBN 6058884106 Setton Kenneth M 1978 The Papacy and the Levant 1204 1571 Volume II The Fifteenth Century Ingilizce Philadelphia The American Philosophical Society s 444 ISBN 0 87169 127 2