Canton Sinagogu (İtalyanca: Scuola Canton), İtalya'nın Venedik kentindeki Yahudi gettosunda bulunan beş sinagogdan biridir. Yakınındaki 'ndan (1528) sadece dört yıl sonra tamamlanmıştır ve Venedik'in en eski ikinci sinagogudur. Venedik'e yeni gelen Provence Yahudilerince ya da zengin bir aile tarafından yaptırıldığı düşünülmektedir. Tarihi boyunca defalarca yeniden tasarlanan kilisenin iç dizaynı, ağırlıklı olarak barok ve rokoko tarzlarındadır.
Ghetto Nuovo'dan sinagogun görünümü. | |
![]() | |
Temel bilgiler | |
---|---|
Konum | |
Koordinatlar | 45°26′42″K 12°19′36″D / 45.44500°K 12.32667°D |
İnanç | Ortodoks Yahudilik |
Durum | Kullanım dışı |
Mimari | |
Tamamlanma | 1532 |
Sinagog, en son 2016-2017 yıllarında Dünya Anıtlar Fonu tarafından restore edilmiştir ve halkın ziyaretine açıktır.
Adı
Venedik'teki diğer dört sinagog gibi Canton Sinagogu da Yidiş dilinde sinagogun shul (שול) olarak adlandırıldığı gibi sinagoga (sinagog) yerine scuola (okul) olarak adlandırılmıştır. Bununla birlikte scuola, Venedik'teki kiliseye bağlı hayır kurumlarına verilen isimdi. Canton Sinagogu da yakınındaki gibi yüzyıllar boyunca çeşitli hayır işlerine ev sahipliği yaptı.
Canton kelimesinin kökeni hakkında en çok kabul gören varsayım, sinagogun isminin Ghetto Nuovo meydanının güney köşesinde kaldığı için midraş köşesi anlamına gelen canton del medras'tan geldiğidir. Buna benzer şekilde meydandaki bir diğer köşe ise fırın köşesi anlamına gelen canton del forno olarak adlandırılmıştır. Bir diğer varsayıma göre ise adını sinagogun inşasına katkıda bulunan Canton (ya da Cantoni) ailesinden almıştır. Meydanda eskiden bulunan Scuola Luzzatto, Scuola Coanim ve Scuola Meshullamim sinagoglarının adlarını onları yaptıran ailelerden alması da bu iddiayı desteklemektedir.
Geçmiş

Canton Sinagogu, Ghetto Nuovo'da (29 Mart 1516'da kurulan Venedik Gettosu'nun en eski kısmı) bulunan ve ile beraber üç sinagogdan biridir. Sinagog, 1531-1532 yıllarında kentteki Aşkenazlar tarafından inşa edilmiştir.Bemanın soluna yerleştirilmiş bir taş levhada, 1532'de Şlomo adlı biri tarafından sinagogun inşası için bağışlanan 180 dukalık hediye kaydedilmiştir. Aynı tarih (İbrani takvimine göre 5292), giriş kapısının üstünde de görülebilir.
Canton Sinagogu'nun yakınlardaki bir başka Aşkenaz sinagogu olan 'ndan dört yıl sonra inşa edilmesi, sinagogun kuruluşunun kentteki Aşkenazi cemaati içindeki bir bölünmenin sonucu olabileceği ihtimalini beraberinde getirmektedir. Kanıtlar ise sinagogun Venedik'e yapılan yoğun Yahudi göçü sırasında Provence'dan gelen Yahudilerce inşa edildiğini göstermektedir. Provence'ın Fransa'ya ilhak edilmesinden sonra (1484) Provence Yahudileri, Arles'dan sürüldüler ve bu Yahudilerden birçoğu Venedik'e yerleşti. Sinagogdaki birkaç unsur Canton Sinagogu'nun Provence kökenlerini kanıtlarken bunlardan biri, tarafından söylenen Leha Dodi ilahisinin Venedik'te söylendiği tek sinagog olmasıdır. Ayrıca, eski Avrupa sinagoglarında nadiren görülen bir aranjman olan ve bima ve Tevrat sandığının kutsal alanın karşı uçlarında birbirine bakmasıyla yaratılan sinagogun "bifokal etkisi", Carpentras ve Cavaillon'unki gibi Provence kökenli sinagog binalarının ortak bir özelliğidir.
Sinagog binası başlangıçta hem dinî hem de sosyal amaçlara ev sahipliği yaptı. Zemin kat, cemaat üyeleri için cenaze hizmetleri sağlayan bir Yahudi kurumu olan Fraterna della Misericordia degli Hebrei Tedeschi'nin tabut deposu olarak kullanıldı, 19. yüzyılda ise bu işlevini Fraterna dei Poveri'ye bıraktı. Sinagogun ikinci katında ise yerel Talmud Tora (Fraterna sive Scuola Talmud Torah di Ghetto Nuovo) adlı Yahudi okulu bulunuyordu.
Canton Sinagogu 1630'ların sonlarında ve 1650'lerde, 1730'larda ve 1770'lerde yapılan tadilatlarla on altıncı, on yedinci ve on sekizinci yüzyıllar boyunca birçok kez yeniden şekillendirildi. Venedik'teki diğer sinagoglarla birlikte, yerel Yahudi cemaatinin dağılmaya zorlandığı Ekim 1917'de sinagogun düzenli olarak kullanımı sona erdi. Bu sırada tüm Yahudi ibadethanelerinin yönetimi ise Templi Israelici Uniti kurumu tarafından devralındı.
1968'den itibaren bina, Dünya Anıtlar Fonu ve İtalyan Kültür Varlıkları ve Çevre Bakanlığı tarafından yürütülen, temellerin stabilizasyonu ve duvar yalıtımı dahil olmak üzere büyük bir restorasyon geçirdi.1989'da sinagog, Ghetto Nuovo'nun üç sinagogunun yanı sıra Venedik Yahudi Sanatı Müzesi'ni (şimdiki Venedik Yahudi Müzesi) birleştiren yeni bir müze alanının parçası olarak halka yeniden açıldı. Dünya Anıtlar Fonu tarafından 2014 ve 2016-2017 yıllarında David Berg Vakfı'nın desteğiyle başka restorasyonlar da yürütülmüştür.
Mimari

Sinagogun ana odası, yakındaki 'nun zemin planındaki belirgin uyumsuzluğun aksine, sadece hafif derecede asimetrik olan (12,9 x 7,1 x 12,7 x 6,5 m) dikdörtgen bir plana sahiptir. Sinagog, gettonun ana meydanına bakan dört katlı yerel bir binanın üçüncü katında göze çarpmayan bir yer kaplar ve dışarıdan pek fark edilmez. On altıncı yüzyılın başlarında Venedik'te inşa edilen sinagoglar için görülmesi güç bir dış cephe vazgeçilmez bir özellikti, çünkü o zamanlar Yahudilerin ibadethaneleri, her ne kadar müsamaha tanınsa da hâlâ resmen yasaktı. Sinagog, sinagog mimarisiyle ilgili talmudlara uygun olarak, yakınlardaki Büyük Alman Sinagogu ve ile benzer şekilde yüksek bir konumda durmaktadır. Binanın bulunduğu parsel, Venedikli soylu Erizzo ailesine ait olsa da sinagogun yüksek yerleşimi, sinagogu doğrudan Yahudi cemaatinin kontrolüne aldı.
Sinagog binasının birinci kat girişi, iki beyaz Toskana sütunuyla bölünmüş geniş ve aydınlık bir lobiden oluşur. Topluluğun önde gelen üyelerini anmak için on dokuzuncu yüzyıl plakalarıyla kaplı bir merdiven, onu üçüncü kat sinagoguna bağlar. Hem salonun hem de merdivenin şu anki görünümü 1850'lerin sonlarında yapılan bir restorasyonun sonucudur. Üçüncü kattan sinagoga peykelerle kaplı dar bir vestibülden erişilir. Vestibülün batı duvarına yerleştirilen dört pencere, ana odaya bakmaktadır. Orta Avrupa sinagog binalarında sıklıkla bulunan ve antreyi anımsatan bu mekânın asıl işlevi belirgin değildir ancak düzeni başlangıçta bir matroneum olarak hizmet etmiş olabileceğini düşündürür. Yeni bir kadın galerisi tamamlandığı 1736'dan 1847'ye kadar, antrenin ana odada oturmaya maddi gücü yetmeyen insanlar tarafından kullanıldığı düşünülüyor. Sinagogun görece küçük boyutu nedeniyle yerlerin sayısı oldukça sınırlıydı. Sinagogda bir koltuğa sahip olmak bir statü sembolü olarak kabul edildi ve koltuklar genellikle önde gelen ailelerde nesiller boyunca aktarıldı.
İç mimari
Dışarıya açılan on bir büyük pencere sayesinde sinagog büyük ölçüde doğal ışıktan yararlanır. On sekizinci yüzyıl restorasyonlarıyla büyük ölçüde değiştirilen iç mekân, bazı rokoko unsurlarıyla barok tarzında dekore edilmiştir. Ana odak noktaları olan bima ve Tevrat sandığı, kutsal alanın karşıt uçlarına yerleştirilmiştir. 'nun orijinal olarak geleneksel "merkezî bimah" konfigürasyonuna uygun olarak odanın ortasına yerleştirilmiş olan kürsüsü sonradan taşındığından Canton Sinagogu, orijinal olarak "iki odaklı etki" ile inşa edilen ilk Venedik sinagogudur.

Girift bir şekilde dekore edilmiş Tevrat sandığı, Çıkış Kitabı'nda belirtilen Ahit Sandığı gibi tamamen yaldızlıdır. Sandığın üzerindeki yaldızlar, on yedinci yüzyılın sonlarında Venedik'teki dekoratif anlayışı yansıtmaktadır. Sandık, tipik olarak eski sinagoglarda görüldüğü gibi, Kudüs'e bakan güney duvarında derin bir oyukta yer almaktadır. Oyuğun dışa doğru yaptığı çıkıntı, dışarıdan görülebilir. Venedik ev mimarisinin karakteristiği olan ve bir zamanlar şehirdeki binalarda yaygın olarak görülen bu özelliğe liagò veya diagò denir ve muhtemelen İslam mimarisi kökenlidir. Sandığın üzerinde mavi, sarı, kırmızı ve yeşil vurgulu küçük bir vitray pencere odaya ek ışık sağlar. Sandık üç parçalı bir yapıya sahiptir. Sandığın merkezî bölümü, parşömen rulosu hâlindeki Tevrat için bir niş barındırır, barok bir kırık alınlıkla örtülür ve iki kare sütun ve iki kanelürlü Korint sütunu ile çevrilidir. İki yan bölüm ise şatafatlı ve kavisli sırtlı, daha küçük kırık alınlıklarla taçlandırılmış ve her iki tarafta eğik ve dikey yivli Korint sütunlarıyla çevrelenmiş için koltuklara sahiptir. Dolaba giden mermer basamaklarda, "Yeşua Moşe'nin keçi gibi katledilen kardeşinin anısına armağanı. Doğduğu gün onun için zor bir gündü. 44. doğum gününde kanı Tanrı'ya kurban olarak sunulabilir. Menahem Baldosa'nın oğlu Mordekay, 1672." şeklinde İbranice yazıt bulunmaktadır. Yazıtta bahsedilen tarih, sandığın inşa tarihini yaklaşık olarak göstermektedir.Parnas koltuklarının üstünde, iki şabat duasından metinler içeren iki ahşap panel mevcuttur.

Odanın diğer ucunda, 1780 dolaylarında yapıldığı tahmin edilen bir bima mevcuttur. Beş ahşap basamakla ulaşılan ve rokoko tarzında dekore edilmiş çok köşeli minber, Kudüs Tapınağı'nın verandasındaki iki sütunu anımsatan, birbirine geçen dört orijinal sütun tarafından desteklenen yarı eliptik bir kemerle örtülmüştür. Bu dört sütun, 1980'lerde restorasyondan geçmiştir. Minber, 1730 civarında inşa edilmiş kubbe şeklindeki bir ışıklık ile yukarıdan aydınlatılan yarı altıgen bir niş içinde yer almaktadır. Minberi çevreleyen ahşap koltuklar, orijinal olarak cemaatin önde gelenleri için ayrılmaktaydı. Sinagogun bu bölümünün on sekizinci yüzyılda yeniden aranjmanı, aynı dönemde, 1731 dolaylarında Palazzo Ducale'nin cephesinin yenilenmesi üzerinde çalışan Venedikli Hristiyan mimar Bartolomeo Scalfurotto tarafından yapılmıştır.
Odanın uzun duvarlarına karşı, sinagogun içinin altın kaplamasıyla birlikte 1789'da dekorasyonu tamamlanmış ceviz ağacından iki peyke yer alır. Tüm duvarlar beş yatay bölüme ayrılmıştır. Beş sayısı sinagog boyunca iki uzun duvardaki açıklıklar ve bimaya giden basamaklarda da dâhil olmak üzere Yahudilikteki önemini vurgulamak amacıyla sürekli tekrarlanır.
Dört duvardan ikisinde Eriha, , Kurban Sunağı, kudret helvası, Şeria Nehri kıyısındaki Ahit Sandığı, Kârûn ve Musa'nın kayadan su fışkırtması gibi Çıkış Kitabı'ndaki ayetler, sekiz ahşap panelde tasvir edilmişlerdir. Zamklı boyayla boyanmış sekiz madalyonu öne çıkaran özelliği, sinagoglarda yaygın olmayan peyzaj tasvirleridir. Sinagogdaki bu tasvirlerin Orta Avrupa etkisinin bir göstergesi olduğu düşünülmektedir. Madalyonlar ayrıca on altıncı yüzyılın sonlarında Kraków'da basılan Yahudi kitaplarının ön yüzlerinde sergilenen oval kartuşları andırır.
Galeri
- Sinagogun kuzeye bakan girişi. Soldaki pencereler ana odaya bakmaktadır.
- Sütunlardaki oyma detaylar.
- Eriha şehrini ve yıkılan duvarlarını betimleyen kabartma madalyonlardan birinin detayı.
- Sinagogdaki çatı penceresi.
- Kubbedeki çatı penceresinin detayı.
Notlar
- ^ Gettodaki üç sinagog normalde üç varlıklı Yahudi aile tarafından özel sinagog olarak inşa edildiler. Normalde Gheto Novo yakınında bulunup sonradan 'nun zemin katına taşınan Scuola Coanim ve normalde Campo de Gheto Novo'ya inşa edilip sonradan 'nun zemin katına taşınan Scuola Luzzatto, bu kiliselerden günümüze ulaşanlarıdır.
- ^ Venedik anakarasına yerleşen Yahudiler direkt olarak Venedik kentine sığınmayı tercih ettiğinden 'nın patlak vermesiyle gettoya taşınan Yahudilerin sayısında hızlı bir artış görüldü.
- ^ Özellikle Canton Sinagogu ve Cavaillon Sinagogu, aranjman olarak çeşitli benzerlikler göstermektedir. Örneğin, her iki binada da bir dizi basamakla doğrudan dua salonuna bağlanan yükseltilmiş bir kadın galerisi bulunmaktadır.
- ^ sırasında birçok Venedik Yahudisi, Avusturya-Macaristan işgaline karşı bir önlem olarak, önemli bir Yahudi topluluğuna ev sahipliği yapan bir başka İtalyan şehri Livorno'ya nakledildi.
- ^ "İçini de dışını da saf altınla kapla. Çevresine altın pervaz yap."(); "İçini de dışını da saf altınla kapladı. Çevresine altın pervaz yaptı." ().
- ^ Beş sayısı aynı zamanda Tevrat'taki kitapların ve Zebur'daki bölümlerin sayısıdır.
Kaynakça
- ^ Concina, Camerino & Calabi 1991, s. 240.
- ^ Curiel & Cooperman 1990, ss. 81–82.
- ^ a b Concina, Camerino & Calabi 1991, s. 105.
- ^ Tigay 1994, s. 542.
- ^ a b Canton Synagogue 22 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. jvenice.org. Retrieved July 14, 2016.
- ^ Calimani 2013.
- ^ a b Curiel & Cooperman 1990, s. 58.
- ^ Curiel & Cooperman 1990, ss. 89, 123, 128–131.
- ^ Curiel & Cooperman 1990, s. 30.
- ^ a b c The synagogues 11 Temmuz 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Venedik Yahudi Müzesi. Retrieved July 14, 2016.
- ^ Stiefel 2016, ss. 47–48.
- ^ Curiel & Cooperman 1990, ss. 61, 68.
- ^ Ottolenghi 1932, s. 7.
- ^ Sander 2000, s. 513.
- ^ Curiel & Cooperman 1990, ss. 10–12.
- ^ Finlay 1982, s. 140.
- ^ a b Curiel & Cooperman 1990, s. 57.
- ^ Wischnitzer 1952, s. 284.
- ^ Davis & Ravid 2001, s. 43.
- ^ Concina, Camerino & Calabi 1991, ss. 105, 107–108, 113.
- ^ Calimani, Sullam Reinisch & Vivante 2000, s. 45.
- ^ Curiel & Cooperman 1990, s. 55.
- ^ Curiel & Cooperman 1990, s. 68.
- ^ Curiel & Cooperman 1990, ss. 68, 157.
- ^ Schola Canton 22 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. World Monument Fund. Retrieved July 14, 2016.
- ^ Venice Synagogues Window Restoration 9 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. World Monument Fund. Retrieved March 16, 2020.
- ^ a b c Curiel & Cooperman 1990, s. 62.
- ^ Eisenberg 2004, s. 321.
- ^ Levy 1963, ss. 29–34.
- ^ Concina, Camerino & Calabi 1991, s. 95.
- ^ Curiel & Cooperman 1990, s. 59.
- ^ Ottolenghi 1932, s. 12.
- ^ Concina, Camerino & Calabi 1991, ss. 102, 107.
- ^ Turner 1979, s. 293.
- ^ a b Ottolenghi 1932, s. 10.
- ^ Curiel & Cooperman 1990, s. 65.
- ^ Hachlili 1976, s. 43.
- ^ Calimani, Sullam Reinisch & Vivante 2000, s. 24.
- ^ a b c d e Curiel & Cooperman 1990, s. 66.
- ^ Great German Synagogue 22 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. jvenice.org. Retrieved October 25, 2019.
- ^ Curiel & Cooperman 1990, ss. 62–64.
- ^ Curiel & Cooperman 1990, s. 64.
- ^ Concina, Camerino & Calabi 1991, s. 108.
- ^ Concina, Camerino & Calabi 1991, ss. 108–109.
- ^ Concina, Camerino & Calabi 1991, s. 161.
- ^ Concina, Camerino & Calabi 1991, s. 98.
- ^ Concina, Camerino & Calabi 1991, s. 162.
Bibliyografya
- (1977). Contemporary Halakhic Problems. 1. New York–Hoboken: . ISBN . 22 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Aralık 2021.
- (2013). The Venetian Ghetto: The History of a Persecuted Community. . ISBN . 22 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Aralık 2021.
- Calimani, Riccardo; Sullam Reinisch, Giovannina; Vivante, Cesare (2000). Venezia: guida alle sinagoghe, al museo e al cimitero (İtalyanca). Venedik: Marsilio. ISBN . 22 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Aralık 2021.
- Concina, Ennio; Camerino, Ugo; Calabi, Donatella (1991). La Città degli Ebrei. Il Ghetto di Venezia: Architettura e Urbanistica (İtalyanca). Venedik: Albrizzi Editore. ISBN . 8 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Aralık 2021.
- Curiel, Roberta; Cooperman, Bernard Dov (1990). The Ghetto of Venice. London–New York: . ISBN .
- Davis, Robert C.; Ravid, Benjamin, (Ed.) (2001). The Jews of Early Modern Venice. Baltimore–London: Johns Hopkins University Press. ISBN . 8 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Aralık 2021.
- Eisenberg, Ronald L. (2004). Jewish Traditions: A JPS Guide. Philadelphia: . ISBN . 22 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Aralık 2021.
- Finlay, Robert (1982). "The Foundation of the Ghetto: Venice, the Jews, and the War of the League of Cambrai". . 126 (2): 140–154.
- Hachlili, Rachel (1976). "The Niche and the Ark in Ancient Synagogues". . 223 (223): 43-53. doi:10.2307/1356719. JSTOR 1356719.
- Levy, Isaac (1963). The Synagogue: its History and Function. Londra: Vallentine Mitchell. 22 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Aralık 2021.
- Ottolenghi, Adolfo (1932). Per il IV centenario della Scuola Canton. Notizie storiche sui templi veneziani di rito tedesco e su alcuni templi privati con cenni della vita ebraica nei secoli XVI-XIX (İtalyanca). Venedik: Tipografia del Gazzettino Illustrato.
- Sander, Mae E. (2000). Jewish Time-travel: A Travel Narrative and Guide to Jewish Historic Sites in Europe and Israel. Northvale, N.J.: . ISBN . 22 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Aralık 2021.
- Shulvass, Moses A. (1973). The Jews in the World of the Renaissance. Leiden: & Spertus College of Judaica Press. ISBN . 22 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Aralık 2021.
- Stiefel, Barry L. (2016). Jews and the Renaissance of Synagogue Architecture, 1450–1730. London–New York: Routledge. ISBN . 8 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Aralık 2021.
- Tigay, Alan M., (Ed.) (1994). The Jewish Traveler: Hadassah Magazine's Guide to the World's Jewish Communities and Sights. Northvale, N.J.–Jerusalem: Jason Aronson. ISBN . 8 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Aralık 2021.
- Turner, Harold W. (1979). From Temple to Meeting House: The Phenomenology and Theology of Places of Worship. The Hague–Paris–New York: . ISBN . 8 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Aralık 2021.
- Wischnitzer, Rachel (1952). "Jewish art". The Jewish People, Past and Present. 3. New York: Jewish Encyclopedic Handbooks. 22 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Aralık 2021.
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Canton Sinagogu ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Venedik Yahudi Müzesi web sitesi 11 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Canton Sinagogu Italyanca Scuola Canton Italya nin Venedik kentindeki Yahudi gettosunda bulunan bes sinagogdan biridir Yakinindaki ndan 1528 sadece dort yil sonra tamamlanmistir ve Venedik in en eski ikinci sinagogudur Venedik e yeni gelen Provence Yahudilerince ya da zengin bir aile tarafindan yaptirildigi dusunulmektedir Tarihi boyunca defalarca yeniden tasarlanan kilisenin ic dizayni agirlikli olarak barok ve rokoko tarzlarindadir Canton SinagoguGhetto Nuovo dan sinagogun gorunumu Temel bilgilerKonumVenedik ItalyaKoordinatlar45 26 42 K 12 19 36 D 45 44500 K 12 32667 D 45 44500 12 32667InancOrtodoks YahudilikDurumKullanim disiMimariTamamlanma1532 Sinagog en son 2016 2017 yillarinda Dunya Anitlar Fonu tarafindan restore edilmistir ve halkin ziyaretine aciktir AdiVenedik teki diger dort sinagog gibi Canton Sinagogu da Yidis dilinde sinagogun shul שול olarak adlandirildigi gibi sinagoga sinagog yerine scuola okul olarak adlandirilmistir Bununla birlikte scuola Venedik teki kiliseye bagli hayir kurumlarina verilen isimdi Canton Sinagogu da yakinindaki gibi yuzyillar boyunca cesitli hayir islerine ev sahipligi yapti Canton kelimesinin kokeni hakkinda en cok kabul goren varsayim sinagogun isminin Ghetto Nuovo meydaninin guney kosesinde kaldigi icin midras kosesi anlamina gelen canton del medras tan geldigidir Buna benzer sekilde meydandaki bir diger kose ise firin kosesi anlamina gelen canton del forno olarak adlandirilmistir Bir diger varsayima gore ise adini sinagogun insasina katkida bulunan Canton ya da Cantoni ailesinden almistir Meydanda eskiden bulunan Scuola Luzzatto Scuola Coanim ve Scuola Meshullamim sinagoglarinin adlarini onlari yaptiran ailelerden almasi da bu iddiayi desteklemektedir GecmisBimanin sol tarafina yerlestirilmis iki ahsap sutun Sol alt kosede sinagogun insasi icin 1532 de 180 dukanin hediye edildigini kaydeden yazit var Canton Sinagogu Ghetto Nuovo da 29 Mart 1516 da kurulan Venedik Gettosu nun en eski kismi bulunan ve ile beraber uc sinagogdan biridir Sinagog 1531 1532 yillarinda kentteki Askenazlar tarafindan insa edilmistir Bemanin soluna yerlestirilmis bir tas levhada 1532 de Slomo adli biri tarafindan sinagogun insasi icin bagislanan 180 dukalik hediye kaydedilmistir Ayni tarih Ibrani takvimine gore 5292 giris kapisinin ustunde de gorulebilir Canton Sinagogu nun yakinlardaki bir baska Askenaz sinagogu olan ndan dort yil sonra insa edilmesi sinagogun kurulusunun kentteki Askenazi cemaati icindeki bir bolunmenin sonucu olabilecegi ihtimalini beraberinde getirmektedir Kanitlar ise sinagogun Venedik e yapilan yogun Yahudi gocu sirasinda Provence dan gelen Yahudilerce insa edildigini gostermektedir Provence in Fransa ya ilhak edilmesinden sonra 1484 Provence Yahudileri Arles dan surulduler ve bu Yahudilerden bircogu Venedik e yerlesti Sinagogdaki birkac unsur Canton Sinagogu nun Provence kokenlerini kanitlarken bunlardan biri tarafindan soylenen Leha Dodi ilahisinin Venedik te soylendigi tek sinagog olmasidir Ayrica eski Avrupa sinagoglarinda nadiren gorulen bir aranjman olan ve bima ve Tevrat sandiginin kutsal alanin karsi uclarinda birbirine bakmasiyla yaratilan sinagogun bifokal etkisi Carpentras ve Cavaillon unki gibi Provence kokenli sinagog binalarinin ortak bir ozelligidir Sinagog binasi baslangicta hem dini hem de sosyal amaclara ev sahipligi yapti Zemin kat cemaat uyeleri icin cenaze hizmetleri saglayan bir Yahudi kurumu olan Fraterna della Misericordia degli Hebrei Tedeschi nin tabut deposu olarak kullanildi 19 yuzyilda ise bu islevini Fraterna dei Poveri ye birakti Sinagogun ikinci katinda ise yerel Talmud Tora Fraterna sive Scuola Talmud Torah di Ghetto Nuovo adli Yahudi okulu bulunuyordu Canton Sinagogu 1630 larin sonlarinda ve 1650 lerde 1730 larda ve 1770 lerde yapilan tadilatlarla on altinci on yedinci ve on sekizinci yuzyillar boyunca bircok kez yeniden sekillendirildi Venedik teki diger sinagoglarla birlikte yerel Yahudi cemaatinin dagilmaya zorlandigi Ekim 1917 de sinagogun duzenli olarak kullanimi sona erdi Bu sirada tum Yahudi ibadethanelerinin yonetimi ise Templi Israelici Uniti kurumu tarafindan devralindi 1968 den itibaren bina Dunya Anitlar Fonu ve Italyan Kultur Varliklari ve Cevre Bakanligi tarafindan yurutulen temellerin stabilizasyonu ve duvar yalitimi dahil olmak uzere buyuk bir restorasyon gecirdi 1989 da sinagog Ghetto Nuovo nun uc sinagogunun yani sira Venedik Yahudi Sanati Muzesi ni simdiki Venedik Yahudi Muzesi birlestiren yeni bir muze alaninin parcasi olarak halka yeniden acildi Dunya Anitlar Fonu tarafindan 2014 ve 2016 2017 yillarinda David Berg Vakfi nin destegiyle baska restorasyonlar da yurutulmustur MimariGhetto Nuovo dan bakan birisi sinagogun tek binanin uzerindeki kubbesini gorebilir Sinagogun ana odasi yakindaki nun zemin planindaki belirgin uyumsuzlugun aksine sadece hafif derecede asimetrik olan 12 9 x 7 1 x 12 7 x 6 5 m dikdortgen bir plana sahiptir Sinagog gettonun ana meydanina bakan dort katli yerel bir binanin ucuncu katinda goze carpmayan bir yer kaplar ve disaridan pek fark edilmez On altinci yuzyilin baslarinda Venedik te insa edilen sinagoglar icin gorulmesi guc bir dis cephe vazgecilmez bir ozellikti cunku o zamanlar Yahudilerin ibadethaneleri her ne kadar musamaha taninsa da hala resmen yasakti Sinagog sinagog mimarisiyle ilgili talmudlara uygun olarak yakinlardaki Buyuk Alman Sinagogu ve ile benzer sekilde yuksek bir konumda durmaktadir Binanin bulundugu parsel Venedikli soylu Erizzo ailesine ait olsa da sinagogun yuksek yerlesimi sinagogu dogrudan Yahudi cemaatinin kontrolune aldi Sinagog binasinin birinci kat girisi iki beyaz Toskana sutunuyla bolunmus genis ve aydinlik bir lobiden olusur Toplulugun onde gelen uyelerini anmak icin on dokuzuncu yuzyil plakalariyla kapli bir merdiven onu ucuncu kat sinagoguna baglar Hem salonun hem de merdivenin su anki gorunumu 1850 lerin sonlarinda yapilan bir restorasyonun sonucudur Ucuncu kattan sinagoga peykelerle kapli dar bir vestibulden erisilir Vestibulun bati duvarina yerlestirilen dort pencere ana odaya bakmaktadir Orta Avrupa sinagog binalarinda siklikla bulunan ve antreyi animsatan bu mekanin asil islevi belirgin degildir ancak duzeni baslangicta bir matroneum olarak hizmet etmis olabilecegini dusundurur Yeni bir kadin galerisi tamamlandigi 1736 dan 1847 ye kadar antrenin ana odada oturmaya maddi gucu yetmeyen insanlar tarafindan kullanildigi dusunuluyor Sinagogun gorece kucuk boyutu nedeniyle yerlerin sayisi oldukca sinirliydi Sinagogda bir koltuga sahip olmak bir statu sembolu olarak kabul edildi ve koltuklar genellikle onde gelen ailelerde nesiller boyunca aktarildi Ic mimari Disariya acilan on bir buyuk pencere sayesinde sinagog buyuk olcude dogal isiktan yararlanir On sekizinci yuzyil restorasyonlariyla buyuk olcude degistirilen ic mekan bazi rokoko unsurlariyla barok tarzinda dekore edilmistir Ana odak noktalari olan bima ve Tevrat sandigi kutsal alanin karsit uclarina yerlestirilmistir nun orijinal olarak geleneksel merkezi bimah konfigurasyonuna uygun olarak odanin ortasina yerlestirilmis olan kursusu sonradan tasindigindan Canton Sinagogu orijinal olarak iki odakli etki ile insa edilen ilk Venedik sinagogudur Sinagogdaki Tevrat sandigi Girift bir sekilde dekore edilmis Tevrat sandigi Cikis Kitabi nda belirtilen Ahit Sandigi gibi tamamen yaldizlidir Sandigin uzerindeki yaldizlar on yedinci yuzyilin sonlarinda Venedik teki dekoratif anlayisi yansitmaktadir Sandik tipik olarak eski sinagoglarda goruldugu gibi Kudus e bakan guney duvarinda derin bir oyukta yer almaktadir Oyugun disa dogru yaptigi cikinti disaridan gorulebilir Venedik ev mimarisinin karakteristigi olan ve bir zamanlar sehirdeki binalarda yaygin olarak gorulen bu ozellige liago veya diago denir ve muhtemelen Islam mimarisi kokenlidir Sandigin uzerinde mavi sari kirmizi ve yesil vurgulu kucuk bir vitray pencere odaya ek isik saglar Sandik uc parcali bir yapiya sahiptir Sandigin merkezi bolumu parsomen rulosu halindeki Tevrat icin bir nis barindirir barok bir kirik alinlikla ortulur ve iki kare sutun ve iki kanelurlu Korint sutunu ile cevrilidir Iki yan bolum ise satafatli ve kavisli sirtli daha kucuk kirik alinliklarla taclandirilmis ve her iki tarafta egik ve dikey yivli Korint sutunlariyla cevrelenmis icin koltuklara sahiptir Dolaba giden mermer basamaklarda Yesua Mose nin keci gibi katledilen kardesinin anisina armagani Dogdugu gun onun icin zor bir gundu 44 dogum gununde kani Tanri ya kurban olarak sunulabilir Menahem Baldosa nin oglu Mordekay 1672 seklinde Ibranice yazit bulunmaktadir Yazitta bahsedilen tarih sandigin insa tarihini yaklasik olarak gostermektedir Parnas koltuklarinin ustunde iki sabat duasindan metinler iceren iki ahsap panel mevcuttur Sinagogdaki bima Odanin diger ucunda 1780 dolaylarinda yapildigi tahmin edilen bir bima mevcuttur Bes ahsap basamakla ulasilan ve rokoko tarzinda dekore edilmis cok koseli minber Kudus Tapinagi nin verandasindaki iki sutunu animsatan birbirine gecen dort orijinal sutun tarafindan desteklenen yari eliptik bir kemerle ortulmustur Bu dort sutun 1980 lerde restorasyondan gecmistir Minber 1730 civarinda insa edilmis kubbe seklindeki bir isiklik ile yukaridan aydinlatilan yari altigen bir nis icinde yer almaktadir Minberi cevreleyen ahsap koltuklar orijinal olarak cemaatin onde gelenleri icin ayrilmaktaydi Sinagogun bu bolumunun on sekizinci yuzyilda yeniden aranjmani ayni donemde 1731 dolaylarinda Palazzo Ducale nin cephesinin yenilenmesi uzerinde calisan Venedikli Hristiyan mimar Bartolomeo Scalfurotto tarafindan yapilmistir Odanin uzun duvarlarina karsi sinagogun icinin altin kaplamasiyla birlikte 1789 da dekorasyonu tamamlanmis ceviz agacindan iki peyke yer alir Tum duvarlar bes yatay bolume ayrilmistir Bes sayisi sinagog boyunca iki uzun duvardaki acikliklar ve bimaya giden basamaklarda da dahil olmak uzere Yahudilikteki onemini vurgulamak amaciyla surekli tekrarlanir Dort duvardan ikisinde Eriha Kurban Sunagi kudret helvasi Seria Nehri kiyisindaki Ahit Sandigi Karun ve Musa nin kayadan su fiskirtmasi gibi Cikis Kitabi ndaki ayetler sekiz ahsap panelde tasvir edilmislerdir Zamkli boyayla boyanmis sekiz madalyonu one cikaran ozelligi sinagoglarda yaygin olmayan peyzaj tasvirleridir Sinagogdaki bu tasvirlerin Orta Avrupa etkisinin bir gostergesi oldugu dusunulmektedir Madalyonlar ayrica on altinci yuzyilin sonlarinda Krakow da basilan Yahudi kitaplarinin on yuzlerinde sergilenen oval kartuslari andirir GaleriSinagogun kuzeye bakan girisi Soldaki pencereler ana odaya bakmaktadir Sutunlardaki oyma detaylar Eriha sehrini ve yikilan duvarlarini betimleyen kabartma madalyonlardan birinin detayi Sinagogdaki cati penceresi Kubbedeki cati penceresinin detayi Notlar Gettodaki uc sinagog normalde uc varlikli Yahudi aile tarafindan ozel sinagog olarak insa edildiler Normalde Gheto Novo yakininda bulunup sonradan nun zemin katina tasinan Scuola Coanim ve normalde Campo de Gheto Novo ya insa edilip sonradan nun zemin katina tasinan Scuola Luzzatto bu kiliselerden gunumuze ulasanlaridir Venedik anakarasina yerlesen Yahudiler direkt olarak Venedik kentine siginmayi tercih ettiginden nin patlak vermesiyle gettoya tasinan Yahudilerin sayisinda hizli bir artis goruldu Ozellikle Canton Sinagogu ve Cavaillon Sinagogu aranjman olarak cesitli benzerlikler gostermektedir Ornegin her iki binada da bir dizi basamakla dogrudan dua salonuna baglanan yukseltilmis bir kadin galerisi bulunmaktadir sirasinda bircok Venedik Yahudisi Avusturya Macaristan isgaline karsi bir onlem olarak onemli bir Yahudi topluluguna ev sahipligi yapan bir baska Italyan sehri Livorno ya nakledildi Icini de disini da saf altinla kapla Cevresine altin pervaz yap Icini de disini da saf altinla kapladi Cevresine altin pervaz yapti Bes sayisi ayni zamanda Tevrat taki kitaplarin ve Zebur daki bolumlerin sayisidir Kaynakca Concina Camerino amp Calabi 1991 s 240 Curiel amp Cooperman 1990 ss 81 82 a b Concina Camerino amp Calabi 1991 s 105 Tigay 1994 s 542 a b Canton Synagogue 22 Aralik 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde jvenice org Retrieved July 14 2016 Calimani 2013 a b Curiel amp Cooperman 1990 s 58 Curiel amp Cooperman 1990 ss 89 123 128 131 Curiel amp Cooperman 1990 s 30 a b c The synagogues 11 Temmuz 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Venedik Yahudi Muzesi Retrieved July 14 2016 Stiefel 2016 ss 47 48 Curiel amp Cooperman 1990 ss 61 68 Ottolenghi 1932 s 7 Sander 2000 s 513 Curiel amp Cooperman 1990 ss 10 12 Finlay 1982 s 140 a b Curiel amp Cooperman 1990 s 57 Wischnitzer 1952 s 284 Davis amp Ravid 2001 s 43 Concina Camerino amp Calabi 1991 ss 105 107 108 113 Calimani Sullam Reinisch amp Vivante 2000 s 45 Curiel amp Cooperman 1990 s 55 Curiel amp Cooperman 1990 s 68 Curiel amp Cooperman 1990 ss 68 157 Schola Canton 22 Aralik 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde World Monument Fund Retrieved July 14 2016 Venice Synagogues Window Restoration 9 Aralik 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde World Monument Fund Retrieved March 16 2020 a b c Curiel amp Cooperman 1990 s 62 Eisenberg 2004 s 321 Levy 1963 ss 29 34 Concina Camerino amp Calabi 1991 s 95 Curiel amp Cooperman 1990 s 59 Ottolenghi 1932 s 12 Concina Camerino amp Calabi 1991 ss 102 107 Turner 1979 s 293 a b Ottolenghi 1932 s 10 Curiel amp Cooperman 1990 s 65 Hachlili 1976 s 43 Calimani Sullam Reinisch amp Vivante 2000 s 24 a b c d e Curiel amp Cooperman 1990 s 66 Great German Synagogue 22 Aralik 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde jvenice org Retrieved October 25 2019 Curiel amp Cooperman 1990 ss 62 64 Curiel amp Cooperman 1990 s 64 Concina Camerino amp Calabi 1991 s 108 Concina Camerino amp Calabi 1991 ss 108 109 Concina Camerino amp Calabi 1991 s 161 Concina Camerino amp Calabi 1991 s 98 Concina Camerino amp Calabi 1991 s 162 Bibliyografya 1977 Contemporary Halakhic Problems 1 New York Hoboken ISBN 0870684507 22 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Aralik 2021 2013 The Venetian Ghetto The History of a Persecuted Community ISBN 978 1480417939 22 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Aralik 2021 Calimani Riccardo Sullam Reinisch Giovannina Vivante Cesare 2000 Venezia guida alle sinagoghe al museo e al cimitero Italyanca Venedik Marsilio ISBN 8831776304 22 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Aralik 2021 Concina Ennio Camerino Ugo Calabi Donatella 1991 La Citta degli Ebrei Il Ghetto di Venezia Architettura e Urbanistica Italyanca Venedik Albrizzi Editore ISBN 8831754890 8 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Aralik 2021 Curiel Roberta Cooperman Bernard Dov 1990 The Ghetto of Venice London New York ISBN 1850432368 Davis Robert C Ravid Benjamin Ed 2001 The Jews of Early Modern Venice Baltimore London Johns Hopkins University Press ISBN 0801865123 8 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Aralik 2021 Eisenberg Ronald L 2004 Jewish Traditions A JPS Guide Philadelphia ISBN 0827610394 22 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Aralik 2021 Finlay Robert 1982 The Foundation of the Ghetto Venice the Jews and the War of the League of Cambrai 126 2 140 154 Hachlili Rachel 1976 The Niche and the Ark in Ancient Synagogues 223 223 43 53 doi 10 2307 1356719 JSTOR 1356719 Levy Isaac 1963 The Synagogue its History and Function Londra Vallentine Mitchell 22 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Aralik 2021 Ottolenghi Adolfo 1932 Per il IV centenario della Scuola Canton Notizie storiche sui templi veneziani di rito tedesco e su alcuni templi privati con cenni della vita ebraica nei secoli XVI XIX Italyanca Venedik Tipografia del Gazzettino Illustrato Sander Mae E 2000 Jewish Time travel A Travel Narrative and Guide to Jewish Historic Sites in Europe and Israel Northvale N J ISBN 9780765760999 22 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Aralik 2021 Shulvass Moses A 1973 The Jews in the World of the Renaissance Leiden amp Spertus College of Judaica Press ISBN 9004036466 22 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Aralik 2021 Stiefel Barry L 2016 Jews and the Renaissance of Synagogue Architecture 1450 1730 London New York Routledge ISBN 978 1317320326 8 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Aralik 2021 Tigay Alan M Ed 1994 The Jewish Traveler Hadassah Magazine sGuide to the World s Jewish Communities and Sights Northvale N J Jerusalem Jason Aronson ISBN 9781568210780 8 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Aralik 2021 Turner Harold W 1979 From Temple to Meeting House The Phenomenology and Theology of Places of Worship The Hague Paris New York ISBN 1850432368 8 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Aralik 2021 Wischnitzer Rachel 1952 Jewish art The Jewish People Past and Present 3 New York Jewish Encyclopedic Handbooks 22 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Aralik 2021 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Canton Sinagogu ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Venedik Yahudi Muzesi web sitesi 11 Mayis 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde