Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Celal Talabani (Kürtçe: جەلال تاڵەبانی Celal Tallebanî, Arapça: جلال طالباني Jalāl Ṭālabānī) (d. 12 Kasım 1933, Süleymaniye - ö. 3 Ekim 2017, Berlin), Iraklı Kürt siyasetçi. 2005-2014 yılları arası Irak cumhurbaşkanı olarak görev almıştır. Irak'ın ilk Arap olmayan cumhurbaşkanıdır.
| Celal Talabani | |
|---|---|
 | |
| 6. Irak cumhurbaşkanı | |
| Görev süresi 7 Nisan 2005 - 24 Temmuz 2014 | |
| Başbakan | İbrahim el-Caferi Nuri el-Maliki |
| Başkan Yardımcısı | Adil Abdülmehdi Gazi Meşal Acil el-Yaver Tarık el-Haşimi |
| Yerine geldiği | Gazi Meşal Acil el-Yaver |
| Yerine gelen | Fuad Masum |
| Kürdistan Yurtseverler Birliği Lideri | |
| Görev süresi 1 Nisan 1975 - 3 Ekim 2017 | |
| Yerine gelen | Kosret Resul Ali |
| Irak Hükümet Konseyi Başkanı | |
| Görev süresi 1 Kasım 2003 - 30 Kasım 2003 | |
| Yerine geldiği | İyad Allavi |
| Yerine gelen | |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 12 Kasım 1933 , Süleymaniye İli, Irak |
| Ölüm | 3 Ekim 2017 (83 yaşında) Berlin, Almanya |
| Partisi | Kürdistan Yurtseverler Birliği |
| Evlilik(ler) | Hero İbrahim Ahmed |
| Çocuk(lar) | Bafel Talabani, Kubad Talabani |
| Bitirdiği okul | Bağdat Üniversitesi |
| Mesleği | Siyasetçi |
| Dini | İslam |
Bağdat Üniversitesi Hukuk Bölümü mezunu olan Celal Talabani, ölümüne kadar Kürdistan Yurtseverler Birliği'nin (KYB) kurucu liderliğini yapmıştır. Parti, genel olarak desteğini şehirli nüfustan ve Kürt toplumundaki radikallerden alıyor.
Siyasi kariyeri
Talabani hem siyasetçi, hem de gerilla lideriydi.[] 1933 yılında doğan Celal Talabani, siyasi kariyerine KDP'ye bağlı Kürdistan Öğrenci Birliğinin kurucu üyesi ve lideri olarak 1950'li yılların başında başladı. KDP'nin üst düzey üyelerinden biri hâline geldi. 1961 yılında, Abdülkerim Kasım hükûmetine karşı Kürt ayaklanmasına katıldı. Kasım'ı iktidardan uzaklaştıran darbenin ardından, 1963 yılında Cumhurbaşkanı Abdüsselam Arif'in hükûmetiyle yürütülen görüşmelerde Kürt delegasyonunun liderliğini yaptı.
1975 yılında KDP lideri Mustafa Barzani'yle aralarında derin görüş ayrılıkları oluşmaya başladı ve KDP'den ayrılanların kurduğu ve gelecekte kayınpederi olacak olan İbrahim Ahmed'in önderliğindeki KDP Siyasi Bürosu'na katıldı. Grup, 1966 yılında merkezî hükûmetle bir ittifak kurdu ve KDP karşıtı askerî kampanyada yer aldı. 1970 yılının Mart ayında KDP ve hükûmet arasında bir barış anlaşması imzalandığında, grubun siyasi hayatına son verildi.
KYB-KDP mücadelesi
Talabani ve Barzani uzun yıllar birbirleriyle mücadele etti. Bunun üzerine Celal Talabani ve kendisini destekleyenler, 1975 yılında Kürdistan Yurtseverler Birliği'ni kurdu. Talabani, KYB'nin sosyalist bir parti olacağını ve KDP'nin aşiret çizgisinden uzak duracağını söyledi. Bir yıl sonra, merkezî hükûmete karşı silahlı kampanya başlattı. 1988 yılında Irak hükûmeti Kürtlere karşı kimyasal silahlar kullandığında (Halepçe Katliamı), KYB ağır bir darbe aldı. Türkiye bu dönemde Barzani'yi desteklemiştir, İran ise Talabani'nin tarafını tutup güç dengesi sağlamaya çalışmıştır. Bu yüzden Talabani de, Irak'ı terk edince İran'a sığınmak zorunda kalmıştır. Talabani-Barzani ya da diğer bir deyişle KYB-KDP mücadelesi, Kuzey Irak'taki Kürt siyasi hayatının yaklaşık son 30 yılına damgasını vurmuştur. Turgut Özal döneminde Türk pasaportu taşımıştır.
Körfez Savaşı sonrası
Saddam Hüseyin'in devrilmesi, Talabani'nin siyasi kariyerinde yeni bir dönem açtı. Talabani'nin siyasi hayatı, 1991 Körfez Savaşı'ndan ve kuzeydeki Kürtlerin Irak hükûmetine karşı Süleymaniye ve çevresinde ayaklanmasından sonra yeni bir döneme girdi. Batı ittifakının uçuşa kapalı bölge ilan etmesi KDP ile kısa süren bir balayı döneminin başlamasına yol açtı. Kuzey Irak'ta seçimler yapıldı ve 1992 yılında KYB-KDP ortak yönetimi kuruldu. İki parti arasındaki gerilim, 1994 yılında silahlı çatışmalara ve iç savaşa neden oldu. ABD ve kısmen İngiltere'nin çabalarıyla, iki parti heyetleri arasında yapılan çok sayıda toplantının ardından, Talabani ve KDP lideri Mesut Barzani 1998 yılında Washington'da bir barış anlaşması imzaladı.
Talabani, verdiği demeçlerde, 1993 yılında Süleyman Demirel-Erdal İnönü koalisyon hükûmeti kurulduktan sonra Turgut Özal'ın ölümüne kadar, Türkiye ile PKK arasında gizli arabuluculuk yaptığını da iddia etmiştir.
Anlaşma, 4 Ekim 2002'de iki partiden milletvekillerinin katılımıyla bölgesel parlamentonun toplanması sonucu bir kez daha pekişti. Parlamentonun bu oturumunda, Talabani Kürtler arasındaki çatışmaların yasaklanmasını öngören bir yasanın çıkarılmasını önerdi. ABD önderliğindeki güçlerin Irak'ı işgale başladığı 2003 yılının Mart ayı öncesinde iki parti, aralarındaki anlaşmazlıkları bir yana iterek Talabani-Barzani liderliğini oluşturdu. Her iki lider de daha sonra Irak Yönetim Konseyine atandı. Hem Talabani hem de Barzani, birleşik bir Irak içinde sadece özerklik talep edeceklerini belirtti. Irak savaşı her ikisine de kazanç sağladı.
Kişisel hayatı
Hero İbrahim Ahmed ile evli olan Celal Talabani'nin Bafel ve Kubad adında iki çocuğu bulunmaktadır. Talabani'nin küçük oğlu Kubad, Kürdistan Bölgesel Hükümeti Başbakan yardımcısıdır.
Sağlığı ve ölümü
Celal Talabani 17 Aralık 2012 tarihinde başkent Bağdat'ta beyin kanaması geçirerek yoğun bakıma alındı. Bir gün sonra tedavi için ambulans uçakla Almanya'nın başkenti Berlin'e götürüldü. 18 ay süren tedavi sürecinin ardından 20 Temmuz 2014'te Süleymaniye'ye geri döndü. Talabani son olarak 12 Eylül 2017'de sağlık kontrolü için Berlin'e gitti.
3 Ekim 2017'de tedavi gördüğü Berlin'deki hastanede 83 yaşında öldü. Ölümü üzerine Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'nde yedi gün, Irak genelinde ise üç gün ulusal yas ilan edildi. 6 Ekim 2017'de düzenlenen devlet cenaze töreninin ardından evinin yakınlarındaki Dabeşan Mezarlığında defnedildi.
Dış bağlantılar
- Liderler ve yaşam öyküleri 2 Mart 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kaynakça
- ^ "Bir dönemin perde arkası trafiği". 21 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Ağustos 2009.
- ^ a b c "Celal Talabani hayatını kaybetti! Barzani 7 günlük yas ilan etti". Hürriyet. 3 Ekim 2017. Erişim tarihi: 12 Kasım 2017.
- ^ "Kubad Talabani başbakan yardımcısı oldu". 13 Kasım 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Kasım 2017.
- ^ "Abadi Announces Three Days of Mourning in Iraq after Talabani's Demise". Tasnim Haber Ajansı. 4 Ekim 2017. 28 Aralık 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Ocak 2020.
- ^ "Talabani'ye kalabalık cenaze töreni... Kriz çıktı". Hürriyet. 6 Ekim 2017. Erişim tarihi: 12 Kasım 2017.
| Parti siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen Makam oluşturuldu | Kürdistan Yurtseverler Birliği Lideri 1 Nisan 1975 - 3 Ekim 2017 | Sonra gelen Kosret Resul Ali |
| Siyasi görevi | ||
| Önce gelen İyad Allavi | Irak Yönetim Konseyi Başkanı 1 Kasım 2003 - 30 Kasım 2003 | Sonra gelen |
| Önce gelen Gazi Meşal Acil el-Yaver | Irak Cumhurbaşkanı 2005 - 2014 | Sonra gelen Fuad Masum |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Celal Talabani Kurtce جەلال تاڵەبانی Celal Tallebani Arapca جلال طالباني Jalal Ṭalabani d 12 Kasim 1933 Suleymaniye o 3 Ekim 2017 Berlin Irakli Kurt siyasetci 2005 2014 yillari arasi Irak cumhurbaskani olarak gorev almistir Irak in ilk Arap olmayan cumhurbaskanidir Celal Talabani6 Irak cumhurbaskaniGorev suresi 7 Nisan 2005 24 Temmuz 2014Basbakan Ibrahim el Caferi Nuri el MalikiBaskan Yardimcisi Adil Abdulmehdi Gazi Mesal Acil el Yaver Tarik el HasimiYerine geldigi Gazi Mesal Acil el YaverYerine gelen Fuad MasumKurdistan Yurtseverler Birligi LideriGorev suresi 1 Nisan 1975 3 Ekim 2017Yerine gelen Kosret Resul AliIrak Hukumet Konseyi BaskaniGorev suresi 1 Kasim 2003 30 Kasim 2003Yerine geldigi Iyad AllaviYerine gelenKisisel bilgilerDogum 12 Kasim 1933 1933 11 12 Suleymaniye Ili IrakOlum 3 Ekim 2017 83 yasinda Berlin AlmanyaPartisi Kurdistan Yurtseverler BirligiEvlilik ler Hero Ibrahim AhmedCocuk lar Bafel Talabani Kubad TalabaniBitirdigi okul Bagdat UniversitesiMeslegi SiyasetciDini Islam Bagdat Universitesi Hukuk Bolumu mezunu olan Celal Talabani olumune kadar Kurdistan Yurtseverler Birligi nin KYB kurucu liderligini yapmistir Parti genel olarak destegini sehirli nufustan ve Kurt toplumundaki radikallerden aliyor Siyasi kariyeriTalabani hem siyasetci hem de gerilla lideriydi kaynak belirtilmeli 1933 yilinda dogan Celal Talabani siyasi kariyerine KDP ye bagli Kurdistan Ogrenci Birliginin kurucu uyesi ve lideri olarak 1950 li yillarin basinda basladi KDP nin ust duzey uyelerinden biri haline geldi 1961 yilinda Abdulkerim Kasim hukumetine karsi Kurt ayaklanmasina katildi Kasim i iktidardan uzaklastiran darbenin ardindan 1963 yilinda Cumhurbaskani Abdusselam Arif in hukumetiyle yurutulen gorusmelerde Kurt delegasyonunun liderligini yapti 1975 yilinda KDP lideri Mustafa Barzani yle aralarinda derin gorus ayriliklari olusmaya basladi ve KDP den ayrilanlarin kurdugu ve gelecekte kayinpederi olacak olan Ibrahim Ahmed in onderligindeki KDP Siyasi Burosu na katildi Grup 1966 yilinda merkezi hukumetle bir ittifak kurdu ve KDP karsiti askeri kampanyada yer aldi 1970 yilinin Mart ayinda KDP ve hukumet arasinda bir baris anlasmasi imzalandiginda grubun siyasi hayatina son verildi KYB KDP mucadelesi Talabani ve Barzani uzun yillar birbirleriyle mucadele etti Bunun uzerine Celal Talabani ve kendisini destekleyenler 1975 yilinda Kurdistan Yurtseverler Birligi ni kurdu Talabani KYB nin sosyalist bir parti olacagini ve KDP nin asiret cizgisinden uzak duracagini soyledi Bir yil sonra merkezi hukumete karsi silahli kampanya baslatti 1988 yilinda Irak hukumeti Kurtlere karsi kimyasal silahlar kullandiginda Halepce Katliami KYB agir bir darbe aldi Turkiye bu donemde Barzani yi desteklemistir Iran ise Talabani nin tarafini tutup guc dengesi saglamaya calismistir Bu yuzden Talabani de Irak i terk edince Iran a siginmak zorunda kalmistir Talabani Barzani ya da diger bir deyisle KYB KDP mucadelesi Kuzey Irak taki Kurt siyasi hayatinin yaklasik son 30 yilina damgasini vurmustur Turgut Ozal doneminde Turk pasaportu tasimistir Talabani Bagdat ta Condoleezza Rice Donald Rumsfeld ve ile Nisan 2006Korfez Savasi sonrasi Saddam Huseyin in devrilmesi Talabani nin siyasi kariyerinde yeni bir donem acti Talabani nin siyasi hayati 1991 Korfez Savasi ndan ve kuzeydeki Kurtlerin Irak hukumetine karsi Suleymaniye ve cevresinde ayaklanmasindan sonra yeni bir doneme girdi Bati ittifakinin ucusa kapali bolge ilan etmesi KDP ile kisa suren bir balayi doneminin baslamasina yol acti Kuzey Irak ta secimler yapildi ve 1992 yilinda KYB KDP ortak yonetimi kuruldu Iki parti arasindaki gerilim 1994 yilinda silahli catismalara ve ic savasa neden oldu ABD ve kismen Ingiltere nin cabalariyla iki parti heyetleri arasinda yapilan cok sayida toplantinin ardindan Talabani ve KDP lideri Mesut Barzani 1998 yilinda Washington da bir baris anlasmasi imzaladi Talabani verdigi demeclerde 1993 yilinda Suleyman Demirel Erdal Inonu koalisyon hukumeti kurulduktan sonra Turgut Ozal in olumune kadar Turkiye ile PKK arasinda gizli arabuluculuk yaptigini da iddia etmistir Anlasma 4 Ekim 2002 de iki partiden milletvekillerinin katilimiyla bolgesel parlamentonun toplanmasi sonucu bir kez daha pekisti Parlamentonun bu oturumunda Talabani Kurtler arasindaki catismalarin yasaklanmasini ongoren bir yasanin cikarilmasini onerdi ABD onderligindeki guclerin Irak i isgale basladigi 2003 yilinin Mart ayi oncesinde iki parti aralarindaki anlasmazliklari bir yana iterek Talabani Barzani liderligini olusturdu Her iki lider de daha sonra Irak Yonetim Konseyine atandi Hem Talabani hem de Barzani birlesik bir Irak icinde sadece ozerklik talep edeceklerini belirtti Irak savasi her ikisine de kazanc sagladi Celal Talabani ABD Baskani Barack Obama nin ziyareti sirasinda Irak 7 Nisan 2009 2010 yilinda TalabaniKisisel hayatiHero Ibrahim Ahmed ile evli olan Celal Talabani nin Bafel ve Kubad adinda iki cocugu bulunmaktadir Talabani nin kucuk oglu Kubad Kurdistan Bolgesel Hukumeti Basbakan yardimcisidir Sagligi ve olumuCelal Talabani 17 Aralik 2012 tarihinde baskent Bagdat ta beyin kanamasi gecirerek yogun bakima alindi Bir gun sonra tedavi icin ambulans ucakla Almanya nin baskenti Berlin e goturuldu 18 ay suren tedavi surecinin ardindan 20 Temmuz 2014 te Suleymaniye ye geri dondu Talabani son olarak 12 Eylul 2017 de saglik kontrolu icin Berlin e gitti 3 Ekim 2017 de tedavi gordugu Berlin deki hastanede 83 yasinda oldu Olumu uzerine Irak Kurt Bolgesel Yonetimi nde yedi gun Irak genelinde ise uc gun ulusal yas ilan edildi 6 Ekim 2017 de duzenlenen devlet cenaze toreninin ardindan evinin yakinlarindaki Dabesan Mezarliginda defnedildi Dis baglantilarLiderler ve yasam oykuleri 2 Mart 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kaynakca Bir donemin perde arkasi trafigi 21 Agustos 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Agustos 2009 a b c Celal Talabani hayatini kaybetti Barzani 7 gunluk yas ilan etti Hurriyet 3 Ekim 2017 Erisim tarihi 12 Kasim 2017 Kubad Talabani basbakan yardimcisi oldu 13 Kasim 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Kasim 2017 Abadi Announces Three Days of Mourning in Iraq after Talabani s Demise Tasnim Haber Ajansi 4 Ekim 2017 28 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Ocak 2020 Talabani ye kalabalik cenaze toreni Kriz cikti Hurriyet 6 Ekim 2017 Erisim tarihi 12 Kasim 2017 Parti siyasi goreviOnce gelen Makam olusturuldu Kurdistan Yurtseverler Birligi Lideri 1 Nisan 1975 3 Ekim 2017 Sonra gelen Kosret Resul AliSiyasi goreviOnce gelen Iyad Allavi Irak Yonetim Konseyi Baskani 1 Kasim 2003 30 Kasim 2003 Sonra gelenOnce gelen Gazi Mesal Acil el Yaver Irak Cumhurbaskani 2005 2014 Sonra gelen Fuad Masum