Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Şeyh Cüneyd, Safeviye Tarikatı'nı devlet yapmak isteyen ve Şiiliğe temayül ettiren ilk şeyhi.
Tarihçe
Safeviye Tarikatı'nın reisi olan İbrahim vefat edince yerine oğlu Cüneyd (1447-1460) geçti. Şeyh Cüneyd posta oturuncaya kadar Erdebil Şeyhleri siyasetle ilgilenmez, sadece dinsel işlerle uğraşırlardı. Şeyhlikten şahlığa geçmek isteyen Şeyh Cüneyd, etrafında toplanan müritlerlerle savaş etmek için silahlanmaya başladı.
Kendisi de bir Şii olan Karakoyunlu Hükümdarı Cihanşah tarikat mensuplarının çoğalmasından ürkerek Şeyh Cüneyd'in amcası Şeyh Cafer'e başvurarak Cüneyd'in Azerbaycan'dan çıkmasını sağladı. Cihanşah tarafından sınır dışı edilen Şeyh Cüneyd, Anadolu'ya gelerek oradaki Türkmenler üzerinde amacına uygun çalışmalar yapmak istedi. Fakat Sultan Murat tarafından amacı anlaşıldığından kendisine yüz verilmedi. Buna rağmen Anadolu'da pek çok mürit kazanarak Erdebil Tekkesi, Anadolu'da güçlenmiş ve küçümsenmeyecek bir etki alanı oluşturmuştu.
Şeyh Cüneyt Karaman Beyliği'ne gitti, fakat Konya’da mezhep tartışmasından dolayı orada da fazla tutunamadı ve Konya’dan ayrılarak Varsak Türklerinin bulunduğu, Toros Dağları'na doğru yola koyuldu. Ancak Karaman Beyi İbrahim, Varsak aşireti reisine, Şeyh Cüneyt’in yakalanıp hapsedilmesini emredince Memluk Sultanı Çakmak’a sığındı. Burada da Şii propagandası yaparak Anadolu, Suriye ve Irak’tan birçok kişiyi kendi etrafında toplaması üzerine Halep’teki Mevlevî şeyhi Ahmet Bekri, Şeyh Cüneyt’i Sultan Çakmak’a şikâyet etti. Memluk Sultanı da Halep valisini Şeyh Cüneyt’in üzerine gönderdi. Çıkan savaşta Şeyh Cüneyt yenildi ve merkezi Samsun olan Canik’e kaçtı.
Kısa zamanda başına birkaç bin mürit toplayan Şeyh Cüneyt, bu müritlerle Trabzon İmparatorluğu'na saldırdı, başkentini kuşatıp aldıysa da kaleyi alamadığı için geri çekildi. Osmanlı Sultanı II. Mehmet’in Trabzon’u almak için harekete geçtiğini duyunca Trabzon’u terk etti ve Amid’e (Diyarbakır) gitti.
Diyarbakır’a geldiğinde şehrin dışında karşılanan Şeyh Cüneyt, şehre Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan’la birlikte girdi. Üç yıl Diyarbakır’da kaldı, Uzun Hasan’ın kız kardeşi Hatice Begüm ile evlendi.
10.000 kişilik ordusuyla Şiranşahların üzerine yürümüş, Şirvan hâkimi Halil ile yapılan savaşta bir ok ile vurularak ölmüş, cesedi müritleri tarafında yakın bir yere gömülmüştür.
Ölümünden sonra karısı Hatice Begüm’den doğan oğlu Haydar, dayısı Uzun Hasan’ın yardımları ile Erdebil postuna oturdu ve Uzun Hasan’ın kızını alarak ona damat oldu.
Safevî Hanedanı soyağacı
| Pîrûz el-Kürdî es-Sencânî (Firuz Şah Zerrin Külah) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| I. Aleksios Komnenos | VIII. Mihail | Aved | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| I. Manuil Komnenos | II. Andronikos | Kutbeddin Muhammed | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| II. İoannis Komnenos | IX. Mihail | Selahaddin Raşid | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| II. Aleksios Komnenos | III. Andronikos 1297-1341 | Kutbeddin Ebu Bekir | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Basileios Komnenos Ölüm 1340 | İrini Paleologina Ölüm 1341 | Zahid Gilani | Emin el-Din Cebrail | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| V. Bagrat ö. 1393 | III. Aleksios Komnenos | Theodora Kantakuzini | Bibi Fatıma | Şeyh Safiyüddin İshak Erdebili 1252-1334 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| I. Konstantin (Gürcü Kralı) 1369-1412 veya 13 | I. Alexandr İmeretili | III. Manuil Komnenos 1364-1417 | Şeyh Sadreddin Musa | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| I. Aleksandr (Gürcü Kralı) 1386-1446 | Prenses Tamar İmeretili Ölüm 1455 | IV. Aleksios Komnenos 1382-1429 | Kara Yülük Osman Bey | Hoca Alâ ed-Dîn Ali | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Gürcistan Prensesi Bagrationi (Bagrationi Hanedanından) 1415-1463 | IV. İoannis Komnenos 1403-1459 | Ali Bey | Şeyh İbrahim | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Aleksios 1455-1463 | Teodora Megale Komnini (Despina Hatun) | Hasan (Akkoyunlu) 1423-1478 | Hatice Hatun | Cüneyd-i Safevî | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Chatrina (Alemşah Halime Begüm) | Şeyh Haydar | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Sultan Ali 1488 - 1494 & I. İsmail Temmuz 17 1487-Mayıs 23 1524 Hükümdârlık Müddeti: 1502-1524 | İbrahim | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| I. Tahmasb 22 Şubat 1514-14 Mayıs 1576 Hükümdârlık Müddeti: 1524-1576 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| II. İsmail 1537-1577 Hükümdârlık Müddeti: 1576-1577 | Muhammed Hüdabende 1532-1595 Hükümdârlık Müddeti: 1577-1587 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| I. Abbas Ocak 27 1571-Ocak 19 1629 Hükümdârlık Müddeti: 1587-1629 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Safi Mirza Doğum. 1587 Ölüm 1615 Taht varisi 1587-1615 | Imam Kulu Mirza Taht varisi 1627 Ölümü 1627 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1611- 12 Mayıs 1624 R. 1629-1642 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| II. Abbas 31 Aralık 1632-25 Ekim 1666 Hükümdârlık Müddeti: 1642-1666 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| I. Süleyman (Şah II. Safi) 1659-Temmuz 29 1694 Hükümdârlık Müddeti: 1666-1694 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| I. Hüseyin 1669-Nisan 25 1726 Hükümdârlık Müddeti: 1694-1722 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| II. Süleyman Hükümdârlık Müddeti: 1749-1759 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| II. Tahmasb 1704 - 1740 Hükümdârlık Müddeti: 1729-1732 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| III. Abbas ? - 1740 Hükümdârlık Müddeti: 7 Eylûl 1732 - 1736 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kaynakça
- ^ Tufan Gündüz, Son Kızılbaş Şah İsmail, 5. baskı, s. 24
- ^ Uzunçarşılı, İ.Hakkı. Osmanlı Tarihi Cilt II, Ankara, T.T.K Yayanı, 1949
- ^ Serap Şah, Safvetü's-Safâ'da Safiyyüddîn-i Erdebîlî'nin hayatı, tasavvufi görüşleri ve menkibeleri, Doktora tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü / Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı Tasavvuf Bilim Dalı, İstanbul 2007, s. 26 ve s.224
- ^ http://www.iranica.com/newsite/index.isc?Article=http://www.iranica.com/newsite/articles/v8f1/v8f1010.html
- ^ Anthony Bryer 1975 Greeks and Türkmens: The Pontic Exception", Dumbarton Oaks Papers, Vol. 29., (1975), Appendix II - Genealogy of the Muslim Marriages of the Princesses of Trebizond
- ^ http://www.iranica.com/newsite/index.isc?Article=http://www.iranica.com/newsite/articles/unicode/v10f5/v10f504a.html
- ^ http://www.iranica.com/newsite/articles/v13f3/v13f3004a.html Encyclopaedia Iranica. R. N. Frye. Peoples of Iran
Ayrıca bakınız
 | Bir biyografi ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Seyh Cuneyd Safeviye Tarikati ni devlet yapmak isteyen ve Siilige temayul ettiren ilk seyhi TarihceSafeviye Tarikati nin reisi olan Ibrahim vefat edince yerine oglu Cuneyd 1447 1460 gecti Seyh Cuneyd posta oturuncaya kadar Erdebil Seyhleri siyasetle ilgilenmez sadece dinsel islerle ugrasirlardi Seyhlikten sahliga gecmek isteyen Seyh Cuneyd etrafinda toplanan muritlerlerle savas etmek icin silahlanmaya basladi Kendisi de bir Sii olan Karakoyunlu Hukumdari Cihansah tarikat mensuplarinin cogalmasindan urkerek Seyh Cuneyd in amcasi Seyh Cafer e basvurarak Cuneyd in Azerbaycan dan cikmasini sagladi Cihansah tarafindan sinir disi edilen Seyh Cuneyd Anadolu ya gelerek oradaki Turkmenler uzerinde amacina uygun calismalar yapmak istedi Fakat Sultan Murat tarafindan amaci anlasildigindan kendisine yuz verilmedi Buna ragmen Anadolu da pek cok murit kazanarak Erdebil Tekkesi Anadolu da guclenmis ve kucumsenmeyecek bir etki alani olusturmustu Seyh Cuneyt Karaman Beyligi ne gitti fakat Konya da mezhep tartismasindan dolayi orada da fazla tutunamadi ve Konya dan ayrilarak Varsak Turklerinin bulundugu Toros Daglari na dogru yola koyuldu Ancak Karaman Beyi Ibrahim Varsak asireti reisine Seyh Cuneyt in yakalanip hapsedilmesini emredince Memluk Sultani Cakmak a sigindi Burada da Sii propagandasi yaparak Anadolu Suriye ve Irak tan bircok kisiyi kendi etrafinda toplamasi uzerine Halep teki Mevlevi seyhi Ahmet Bekri Seyh Cuneyt i Sultan Cakmak a sikayet etti Memluk Sultani da Halep valisini Seyh Cuneyt in uzerine gonderdi Cikan savasta Seyh Cuneyt yenildi ve merkezi Samsun olan Canik e kacti Kisa zamanda basina birkac bin murit toplayan Seyh Cuneyt bu muritlerle Trabzon Imparatorlugu na saldirdi baskentini kusatip aldiysa da kaleyi alamadigi icin geri cekildi Osmanli Sultani II Mehmet in Trabzon u almak icin harekete gectigini duyunca Trabzon u terk etti ve Amid e Diyarbakir gitti Diyarbakir a geldiginde sehrin disinda karsilanan Seyh Cuneyt sehre Akkoyunlu hukumdari Uzun Hasan la birlikte girdi Uc yil Diyarbakir da kaldi Uzun Hasan in kiz kardesi Hatice Begum ile evlendi 10 000 kisilik ordusuyla Siransahlarin uzerine yurumus Sirvan hakimi Halil ile yapilan savasta bir ok ile vurularak olmus cesedi muritleri tarafinda yakin bir yere gomulmustur Olumunden sonra karisi Hatice Begum den dogan oglu Haydar dayisi Uzun Hasan in yardimlari ile Erdebil postuna oturdu ve Uzun Hasan in kizini alarak ona damat oldu Safevi Hanedani soyagaci Piruz el Kurdi es Sencani Firuz Sah Zerrin Kulah I Aleksios Komnenos VIII Mihail Aved I Manuil Komnenos II Andronikos Kutbeddin Muhammed II Ioannis Komnenos IX Mihail Selahaddin Rasid II Aleksios Komnenos III Andronikos 1297 1341 Kutbeddin Ebu Bekir Basileios Komnenos Olum 1340 Irini Paleologina Olum 1341 Zahid Gilani Emin el Din Cebrail V Bagrat o 1393 III Aleksios Komnenos Theodora Kantakuzini Bibi Fatima Seyh Safiyuddin Ishak Erdebili 1252 1334 I Konstantin Gurcu Krali 1369 1412 veya 13 I Alexandr Imeretili III Manuil Komnenos 1364 1417 Seyh Sadreddin Musa I Aleksandr Gurcu Krali 1386 1446 Prenses Tamar Imeretili Olum 1455 IV Aleksios Komnenos 1382 1429 Kara Yuluk Osman Bey Hoca Ala ed Din Ali Gurcistan Prensesi Bagrationi Bagrationi Hanedanindan 1415 1463 IV Ioannis Komnenos 1403 1459 Ali Bey Seyh Ibrahim Aleksios 1455 1463 Teodora Megale Komnini Despina Hatun Hasan Akkoyunlu 1423 1478 Hatice Hatun Cuneyd i Safevi Chatrina Alemsah Halime Begum Seyh Haydar Sultan Ali 1488 1494 amp I Ismail Temmuz 17 1487 Mayis 23 1524 Hukumdarlik Muddeti 1502 1524 Ibrahim I Tahmasb 22 Subat 1514 14 Mayis 1576 Hukumdarlik Muddeti 1524 1576 II Ismail 1537 1577 Hukumdarlik Muddeti 1576 1577 Muhammed Hudabende 1532 1595 Hukumdarlik Muddeti 1577 1587 I Abbas Ocak 27 1571 Ocak 19 1629 Hukumdarlik Muddeti 1587 1629 Safi Mirza Dogum 1587 Olum 1615 Taht varisi 1587 1615 Imam Kulu Mirza Taht varisi 1627 Olumu 1627 1611 12 Mayis 1624 R 1629 1642 II Abbas 31 Aralik 1632 25 Ekim 1666 Hukumdarlik Muddeti 1642 1666 I Suleyman Sah II Safi 1659 Temmuz 29 1694 Hukumdarlik Muddeti 1666 1694 I Huseyin 1669 Nisan 25 1726 Hukumdarlik Muddeti 1694 1722 II Suleyman Hukumdarlik Muddeti 1749 1759 II Tahmasb 1704 1740 Hukumdarlik Muddeti 1729 1732 III Abbas 1740 Hukumdarlik Muddeti 7 Eylul 1732 1736 Kaynakca Tufan Gunduz Son Kizilbas Sah Ismail 5 baski s 24 Uzuncarsili I Hakki Osmanli Tarihi Cilt II Ankara T T K Yayani 1949 Serap Sah Safvetu s Safa da Safiyyuddin i Erdebili nin hayati tasavvufi gorusleri ve menkibeleri Doktora tezi Marmara Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Temel Islam Bilimleri Anabilim Dali Tasavvuf Bilim Dali Istanbul 2007 s 26 ve s 224 http www iranica com newsite index isc Article http www iranica com newsite articles v8f1 v8f1010 html Anthony Bryer 1975 Greeks and Turkmens The Pontic Exception Dumbarton Oaks Papers Vol 29 1975 Appendix II Genealogy of the Muslim Marriages of the Princesses of Trebizond http www iranica com newsite index isc Article http www iranica com newsite articles unicode v10f5 v10f504a html http www iranica com newsite articles v13f3 v13f3004a html Encyclopaedia Iranica R N Frye Peoples of IranAyrica bakinizSafevi Devleti Safeviyye Sah Ismail Hatai Seyh HaydarBir biyografi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz