Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Deniz kürk ticareti, deniz samuru ve diğer deniz memelilerinin kürklerinin Alaska yerlileri ile Pasifik Kuzeybatısı Kızılderilileri tarafından avlanılması yoluyla sürdürülen gemi temelli sistemidir. Deniz kürk ticareti (maritime fur trade) terimi karadaki kürk ticaretinden ayırt edebilmek için sonradan tarihçilerce türetilmiştir ve döneminde bu adla değil, Kuzey Batı Kıyısı ticareti (North West Coast trade) ya da Kuzey Batı ticareti (North West Trade) adlarıyla anılırdı. Bu ticarette elde edilen kürklerin çoğu Çin'e satılırken, ufak bir kısmı da Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri'ne ihraç edilmiştir. Çin'e verilen kürkler çay, ipek, porselen ve diğer gözde Çin mallarıyla değiş tokuş edilmiştir. Kürk ticaretinde arz ve talep dengesinde talep kısmını Çinliler, arz kısmını ise uzunca bir süre Rus promışlennikler yerine getirmiştir. Deniz kürk ticaretine öncülük eden Ruslar, Kamçatka'nın doğusundan Aleut Adaları boyunca Alaska'nın güney kıyılarına kadar uzanmışlardır. 1780 lerde bu ticarete dahil olan Britanyalılar ile Amerikalılar ise daha çok 'na odaklanmışlardır. 19. yüzyıl başlarında birdenbire patlama yaşanan deniz kürk ticaretindeki düşüş ise 1810'larda yıllara yayılarak devam etmiştir. Kontrolsüz ve aşırı avlanmanın sonucu olarak deniz samuru kolonilerinin acımasızca yokedilmesi nüfuslarını tükenme noktasına getirmiş, ticaret bunun üzerine Pasifik Kuzeybatısı ile Çin'de samur dışı deniz memelilerinin kürküne yönelmiş ve 19. yüzyılın ortalarına kadar sürmüştür. Alaska kıyılarının kontrolü büyük ölçüde Rusların elindeydi. Alaska'nın güney kıyıları ise Britanyalılar ile Amerikalılar arasında rekabete sahne olmuştur. Güneyde faaliyete ilk başlayanlar Britanyalılardır ve 1790 lardan 1830 lara kadar dönemde Amerikan rekabetine karşı koyamamışlardır. 1820 lerde Britanyalı Hudson's Bay Company Amerikalılardan uzak durdular. 1840 larda ise Hudson's Bay Company ile Rus-Amerikan Kumpanyası ticareti yürütmüşlerdir.
Alaskan sea otter = Kuzey deniz samuru (E. l. kenyoni)
Asian sea otter = bayağı deniz samuru (E. l. lutris)
Californian sea otter = Kaliforniya deniz samuru (E. l. nereis)
Deniz kürk ticareti sömürgeciliğin büyük parçası değil, global kapitalizm temelli yeni uluslararası ticaret ağını Pasifik Okyanusu'nun kuzeyinde Amerika'da Kuzey Pasifik Kıyılarına getirmiştir. Üç ayaklı olan bu ticaretin bir ayağını Pasifik Kuzeybatı Kıyısı siğer ayağını ise Çin oluşturur. Üçüncü ayağı olan Hawaii ticaretin son dönemlerinde Batı dünyasınca keşfedilmiştir. Ticarette hayvanları avlayıp postunu yüzenler yöredeki yerli halklardır ve bunlar batıdan doğuya Aleutlar, Supikler, Tlingitler, Haydalar, ve Çinuklardır. Bu ticarette Kuzeybatı Kıyısı yerlilerinde hızlı bir "zenginlik" görülürken, aynı zamanda artan kabile ve yerleşimci savaşları, köleleştirme ve tüccar ve gemicilerce getirilen yabancı hastalıkların salgınlara dönüşüp nüfuslarını düşürmesi gibi olumsuz yönleri de olmuştur. Yerli kültürlerinde çok hızlı bir değişim yaşanmış, ortak ticaret dili olan bu dönemde oluşmuştur. Hawaii yerlilerinde de benzer durum olmuş, hem zenginlik hem de yabancı hastalıklarla tanışmışlardır. Ticaretin Çinli ve Avrupalılara etkisi en az düzeyde kalmış, tarım toplumundan sanayii toplumuna geçişe katkı yapmıştır. Debiz kürkü ticaretinden elde edilen gelir özellikle tekstil imalatına yatırım olarak değerlendirildi. Atlantik kıyısındaki Yeni İngiltere tekstil sanayii ABD'deki köleliğin gelişimine etki etmiştir. Güneydeki pamuk tarlalarının alanı ve bu tarlalarda çalışacak zenci kölelerin sayısı artan talep doğrultusunda gelişmiştir.
Kürkü en fazla kâr getiren Kuzey deniz samuru (Enhydra lutris kenyoni), en az kâlı olanı ise Kaliforniya deniz samuru (Enhydra lutris nereis) alt türüdür. Kuzey alt türü ticaret süresince aşırı avlandığından yok olma eşiğine gelip azalınca, tüccarlar Güney (Kaliforniya) alt türüne yönelmişlerdir. Çin liman kenti Kanton (Guangzhou) Britanyalı ve Amerikan kürklerini almış ve Kanton Sistemi denen bir sistem dahilinde işlemiştir. Rus kürkleri ise daha çok 1727 açılan Buryatya'daki Kyahta (Кяхта) ticaret kasabasından Çin'e ihraç edilmiştir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Mackie, Richard Somerset (1997). Trading Beyond the Mountains: The British Fur Trade on the Pacific 1793–1843. Vancouver: University of British Columbia (UBC) Press. s. 123. ISBN .
- ^ Farrow, Anne; Lang, Joel; Frank, Jennifer (2006). Complicity: How the North Promoted, Prolonged, and Profited from Slavery. Random House. ss. xiv, 25-26, 35-37. ISBN .
- ^ Fur trade 10 Şubat 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Northwest Power & Conservation Council
- ^ Haycox, Stephen W. (2002). Alaska: An American Colony. University of Washington Press. ss. 53-58. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Deniz kurk ticareti deniz samuru ve diger deniz memelilerinin kurklerinin Alaska yerlileri ile Pasifik Kuzeybatisi Kizilderilileri tarafindan avlanilmasi yoluyla surdurulen gemi temelli sistemidir Deniz kurk ticareti maritime fur trade terimi karadaki kurk ticaretinden ayirt edebilmek icin sonradan tarihcilerce turetilmistir ve doneminde bu adla degil Kuzey Bati Kiyisi ticareti North West Coast trade ya da Kuzey Bati ticareti North West Trade adlariyla anilirdi Bu ticarette elde edilen kurklerin cogu Cin e satilirken ufak bir kismi da Avrupa ve Amerika Birlesik Devletleri ne ihrac edilmistir Cin e verilen kurkler cay ipek porselen ve diger gozde Cin mallariyla degis tokus edilmistir Kurk ticaretinde arz ve talep dengesinde talep kismini Cinliler arz kismini ise uzunca bir sure Rus promislennikler yerine getirmistir Deniz kurk ticaretine onculuk eden Ruslar Kamcatka nin dogusundan Aleut Adalari boyunca Alaska nin guney kiyilarina kadar uzanmislardir 1780 lerde bu ticarete dahil olan Britanyalilar ile Amerikalilar ise daha cok na odaklanmislardir 19 yuzyil baslarinda birdenbire patlama yasanan deniz kurk ticaretindeki dusus ise 1810 larda yillara yayilarak devam etmistir Kontrolsuz ve asiri avlanmanin sonucu olarak deniz samuru kolonilerinin acimasizca yokedilmesi nufuslarini tukenme noktasina getirmis ticaret bunun uzerine Pasifik Kuzeybatisi ile Cin de samur disi deniz memelilerinin kurkune yonelmis ve 19 yuzyilin ortalarina kadar surmustur Alaska kiyilarinin kontrolu buyuk olcude Ruslarin elindeydi Alaska nin guney kiyilari ise Britanyalilar ile Amerikalilar arasinda rekabete sahne olmustur Guneyde faaliyete ilk baslayanlar Britanyalilardir ve 1790 lardan 1830 lara kadar donemde Amerikan rekabetine karsi koyamamislardir 1820 lerde Britanyali Hudson s Bay Company Amerikalilardan uzak durdular 1840 larda ise Hudson s Bay Company ile Rus Amerikan Kumpanyasi ticareti yurutmuslerdir 1790 1840 yillari arasinda Pasifik Kuzeybatisi yoresindeki deniz kurk ticareti noktalari ve ticaret karakollari 1784 yilinda Rus Grigoriy Selihov onderliginde promislennikler tarafindan yerli Supikler Awa uq Katliami nda vahsice katledildikten sonra kurulan Three Saints Koyu ndaki ticaret karakolu trading post guneydogu Alaska kiyilarindaki ilk noktadir ve otuz yil icinde guneye ilerleyerek devam etmistir Rus kurk tuccarlarinin vahsetine sahne olan 1784 1818 yillari Supik tarihinin en karanlik donemi olarak nitelendirilirDeniz samuru alt turleri ve avcilik guzergahi Alaskan sea otter Kuzey deniz samuru E l kenyoni Asian sea otter bayagi deniz samuru E l lutris Californian sea otter Kaliforniya deniz samuru E l nereis Deniz kurk ticareti somurgeciligin buyuk parcasi degil global kapitalizm temelli yeni uluslararasi ticaret agini Pasifik Okyanusu nun kuzeyinde Amerika da Kuzey Pasifik Kiyilarina getirmistir Uc ayakli olan bu ticaretin bir ayagini Pasifik Kuzeybati Kiyisi siger ayagini ise Cin olusturur Ucuncu ayagi olan Hawaii ticaretin son donemlerinde Bati dunyasinca kesfedilmistir Ticarette hayvanlari avlayip postunu yuzenler yoredeki yerli halklardir ve bunlar batidan doguya Aleutlar Supikler Tlingitler Haydalar ve Cinuklardir Bu ticarette Kuzeybati Kiyisi yerlilerinde hizli bir zenginlik gorulurken ayni zamanda artan kabile ve yerlesimci savaslari kolelestirme ve tuccar ve gemicilerce getirilen yabanci hastaliklarin salginlara donusup nufuslarini dusurmesi gibi olumsuz yonleri de olmustur Yerli kulturlerinde cok hizli bir degisim yasanmis ortak ticaret dili olan bu donemde olusmustur Hawaii yerlilerinde de benzer durum olmus hem zenginlik hem de yabanci hastaliklarla tanismislardir Ticaretin Cinli ve Avrupalilara etkisi en az duzeyde kalmis tarim toplumundan sanayii toplumuna gecise katki yapmistir Debiz kurku ticaretinden elde edilen gelir ozellikle tekstil imalatina yatirim olarak degerlendirildi Atlantik kiyisindaki Yeni Ingiltere tekstil sanayii ABD deki koleligin gelisimine etki etmistir Guneydeki pamuk tarlalarinin alani ve bu tarlalarda calisacak zenci kolelerin sayisi artan talep dogrultusunda gelismistir Kurku en fazla kar getiren Kuzey deniz samuru Enhydra lutris kenyoni en az kali olani ise Kaliforniya deniz samuru Enhydra lutris nereis alt turudur Kuzey alt turu ticaret suresince asiri avlandigindan yok olma esigine gelip azalinca tuccarlar Guney Kaliforniya alt turune yonelmislerdir Cin liman kenti Kanton Guangzhou Britanyali ve Amerikan kurklerini almis ve Kanton Sistemi denen bir sistem dahilinde islemistir Rus kurkleri ise daha cok 1727 acilan Buryatya daki Kyahta Kyahta ticaret kasabasindan Cin e ihrac edilmistir Ayrica bakinizKuzey Amerika kurk ticaretiKaynakca Mackie Richard Somerset 1997 Trading Beyond the Mountains The British Fur Trade on the Pacific 1793 1843 Vancouver University of British Columbia UBC Press s 123 ISBN 0 7748 0613 3 Farrow Anne Lang Joel Frank Jennifer 2006 Complicity How the North Promoted Prolonged and Profited from Slavery Random House ss xiv 25 26 35 37 ISBN 978 0 345 46783 6 Fur trade 10 Subat 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Northwest Power amp Conservation Council Haycox Stephen W 2002 Alaska An American Colony University of Washington Press ss 53 58 ISBN 978 0 295 98249 6