Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Dohány Sokağı Sinagogu (Macarca: Dohány utcai zsinagóga/nagy zsinagóga, İbranice: בית הכנסת הגדול של בודפשט bet hakneset hagadol şel budapeşt) ya da diğer adlarıyla Büyük Sinagog veya Tabakgasse Sinagogu, Budapeşte'nin 7. idari bölgesi olan 'ta yer almaktadır. Avrupa'nın en büyük ve dünyanın beşinci büyük sinagogudur. 3000 sandalyeli tapınak 'nin merkezidir.
 Sinagogun Dohany Sokağı'ndan görünümü | |
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | Budapeşte, Macaristan |
| Koordinatlar | 47°29′45″K 19°03′39″D / 47.49583°K 19.06083°D |
| İnanç | Yahudilik |
| Mezhep | |
| Açılış | 6 Eylül 1859 |
| Durum | Aktif |
| Web sitesi | http://dohany-zsinagoga.hu |
| Mimari | |
| Mimar(lar) | |
| Mimari tür | Sinagog |
| Mimari biçim | Moor |
| Cephe yönü | GGB |
| İnşaat başlangıcı | 1854 |
| Tamamlanma | 1859 |
| Özellikler | |
| Kapasite | 2964 |
| Uzunluk | 43.6m |
| Genişlik | 27m |
| Genişlik (merkez) | 12m |
1854 ile 1859 yılları arasında Moor stiliyle inşa edilen sinagog, genelde Kuzey Afrika İslami ve Orta Çağ İspanyası (Elhamra) motifleriyle dekore edilmiştir. Viyanalı mimar 'in inancına göre, Yahudilere özgü bir mimari stil yoktur bu nedenle "İsrailoğullarının, başta Araplar olmak üzere akrabaları olan oryantal etnik grupların mimari stili kullanılmıştır". İç dizaynın bir bölümü tarafından tasarlanmıştır.
Dohány Sokağı Sinagogu sitesi'nde, Büyük Sinagog, Kahramanların Tapınağı, mezarlık, Holokost anıtı ve bir zamanlar Theodor Herzl'in doğduğu evin yer aldığı yerde bulunan Yahudi Müzesi yer alır. Şehir merkezinde yapraklarla kaplı olan Dohány Sokağı, bir zamanlar 'sunun sınırını oluşturduğundan kuvvetli ölçüde Holokost'u çağrıştırır.
Tarihi
Peşte Yahudi cemaati tarafından, 'in planları doğrultusunda 1854-1859 yılları arasında konutsal alanda dikilen abidevi sinagogun 1492'si erkeklere ve 1472'si kadınlara ait olmak üzere 2964 sandalyesi bulunmaktadır. Avrupa'nın en büyüğü olan bu sinagog, Kudüs'teki ve Ger Bet Midraş, Ukrayna'daki ve New York'taki 'ın ardından dünyanın beşinci büyük sinagogudur. Tapınakta ilk ibadet 6 Eylül 1859'da gerçekleşti.
Sinagog, Nazi yanlısı Macar Ok Haç Partisi tarafından 3 Şubat 1939'da bombalandı. Alman Radyosu tarafından üs ve II. Dünya Savaşı'nda ahır olarak kullanıldı. Nazi işgali süresince hava saldırılarından hasar gören binaya en büyük zarar Budapeşte Muharebesi'nde geldi. Komünizm zamanında hasarlı yapı nüfusu azalan Yahudi cemaatinin tekrar dua evi halie geldi. 1991 yılında başlayan restorasyon çalışmaları 1998'de son buldu. Restorasyon, devletin yardımı ve özel bağışlarla finanse edildi.
Mimari
Dış
Binanın boyu 75m, eni 27m'dir. Moor stiliyle inşa edilen sinagogda Bizans, Romantik ve Gotik unsurlar da bulunur. iki soğan-şekilli kubbe, 43m'lik ikiz sekizgen kulenin üzerinde bulunur. Giriş kapısının üzerinde gül renkli vitray vardır.
Bazilikaya benzeyen bina üç geniş ve şehbetli döşenmiş koridordan ve iki balkondan oluşur. Kemer'de, Holokost'ta yıkılan sinagoglardan toplanmış Tora tomarları bulunur.
New York'taki , Dohány Sokağı Sinagogu'nun neredeyse bir kopyasıdır.
İç
Tora kemeri ve altın ile renkli geometrik şekilli dahili freskolar, ünlü romantik Macar mimar 'in eseridir. Dökme demir olan tek parça, tapınağın 12m'lik merkezini destekler. Zemin katındaki sandalyeler erkekler, süslü çelik kolonlarla desteklenmiş balkon bölümünde bulunan sandalyeler kadınlar içindir.
1859'da inşa edilen 5000 boruluk orijinal org, Franz Liszt ve Camille Saint-Saëns tarafından çalınmıştır. 63 sesli ve 4 manuel org, 1996 yılında bir Alman şirketi olan Jehmlich Orgelbau Dresden GmbH tarafından yapılmıştır.
Onarım
1990'larda Macaristan'a demokrasinin geri gelmesiyle onarımlar başlayabilmiştir. 3 senelik yeniden yapılandırma programı, Macar Yahudi göçmen Estée Lauder'in verdiği 5 milyon dolarlık bağışla gerçekleşmiştir ve tadilat 1996'da tamamlanmıştır.
Sinagog sitesi
Yahudi Müzesi
Yahudi Müzesi, Dohany Sinagogu'nun yanında, Theodor Herzl'in klasik stilli iki katlı evinin bulunduğu yerde alır. Sinagogun mimari stiline sadık kalınarak 1930'da inşa edilen müze 1931'de ana binaya bağlanmıştır. Müzede, Pest Hevra Kadişa (Peşte Yahudi Defin Toplumu)'dan gelen kalıntılar Yahudi Dini ve Tarihi Koleksiyonu adı altında sergilenir; ayrıca Şabat ve Yüksek Bayramlarda kullanılan dini nesnelerin barındığı müzede bir de Holokost odası bulunur.
Kahramanların Tapınağı
Kahramanların Tapınağı ve kemer altı, 250 sandalyesiyle kış günlerinde hafta içi dualarında kullanılır ve 1931'de Dohany Sokağı Sinagogu'na bağlanmıştır. Kahramanların Tapınağı, Lázlo Vágó ve Ferenc Faragó tarafından tasaralanmış olup, I. Dünya Savaşı'nda ölen Macar Yahudilerine ithafen anıt mahiyetindedir.
Yahudi mezarlığı
Mezarlık, Kahramanların Tapınağı'nın arka bahçesinde yer alır; Yahudi Müzesi ve Dohany Sinagogu ile çevrelenmiştir. Yahudi geleneklerince mezarlıklar dua evlerinin yakınında bulunmamalıdır. Bu mezarlık, II. Dünya Savaşı'nın trajik tarihi olaylarının bir ürünüdür. 1944'te Dohany Sokağı Sinagogu Yahudi gettosunun bir parçasıydı ve birçok kişi için sığınak görevi gördü. 1944 ve 1945 kışlarında açlık ve soğuktan ölen iki binden fazla kişi sinagogun avlusuna gömülmüştür.
Raoul Wallenberg Holokostu Anma Parkı
Raoul Wallenberg Emlékpark (anıt parkı)'nda Macar Yahudi Şehitleri Anıtı bulunur; en az 400.000 Macar Yahudisi Naziler tarafından öldürülmüştür. Imre Varga tarafından yapılan anıt ağlayan söğüte benzer ve her bir yaprağında kurbanların isimleri bulunur. Ayrıca başta Wallenberg olmak üzere, aralarında İsviçre Vizkonsülü ; aslen İtalyan olan fakat hileyle kendisini İspanyol konsül olarak gösterip 5000 Yahudi'nin hayatının kurtaran ; 15.000 Yahudiyi kurtaran Vatikan Papalığının Budapeşte elçisi Başpiskopos ve onun on binlerce Macar Yahudisini kurtaran sekreteri anısına Uluslararası Dürüstler anıtı bulunur.
Ek bilgi
Macarca'da Dohány tütün anlamına gelir. Theodor Herzl demeçlerinde ve Yahudi Ansiklopedisi, Dohany Sokağı Sinagogu için "Tütün Sinagogu" anlamına gelen Tabakgasse Sinagogu ismini kullanır. Yidiş dilinde ise Dohany Sinagogu'nun birebir karşılığı olan Tabak-Şul ismi kullanılır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- Notlar
- ^ Kulish, Nicholas (30 Aralık 2007). "Out of Darkness, New Life". The New York Times. 25 Mart 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Mart 2008.
- ^ See
- ^ Förster, Ludwig (1859). "Das Israelitische Verhaus in der Wiener Vorstadt Leopoldstadt". (Almanca). Viyana. Erişim tarihi: 29 Ocak 2012.
- ^ . 14 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2012.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Mayıs 2012.
- ^ Tibor, Frank, (Ed.) (2003). Discussing Hitler : Advisers of U.S. Diplomacy in Central Europe : 1934-1941. Budapeşte: Central European University Press. ISBN .
- ^ a b Frojimovics, Kinga; Komoróczy, Géza; Pusztai, Viktória; Strbik, Andrea (1999). Jewish Budapest : Memories, rites, history. Budapeşte: Central European University Press. ISBN .
- ^ Perlman 1991, s. 72
- ^ Jehmlich Orgelbau Dresden GmbH. "Organ of the Budapest Synagogue". 3 Haziran 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Mart 2008.
- ^ Mars 2003
- ^ Troen 1998, s. 135
- ^ Herzl, Theodor (Ocak 1898). . London Jewish Chronicle. s. 20. 18 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2008.
I was born in 1860 in Budapest in a house next to the synagogue where lately the rabbi denounced me from the pulpit in very sharp terms (...)
- ^ Rosen 2004, s. 3
- ^ Herzl, Theodor (1960). . Herzl Institute Pamphlet. Cilt 16. New Yotk: The Herzl Press. 19 Kasım 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2012.
I went...to the synagogue [in Paris] and found the services once again solemn and moving. Much reminded me of my youth and the Tabakgasse synagogue in Pest.
- Bibliyografi
- Troen, Selwyn Ilan (1998). Jewish centers & peripheries : Europe between America and Israel fifty years after World War II. New Brunswick: Transaction Publishers. ISBN .
- Perlman, Robert (1991). Bridging three worlds : Hungarian-Jewish Americans, 1848-1914. Amherst: University of Massachusetts Press. ISBN .
- Kalmar, Ivan Davidson (2001). "Moorish Style: Orientalism, the Jews, and Synagogue Architecture" (PDF). Jewish Social Studies History Culture and Society. 7 (3). ss. 68-100. doi:10.2979/JSS.2001.7.3.68. JSTOR 4467611. 8 Nisan 2008 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 19 Mart 2008.
- Rosen, Ilana (2004). Hungarian Jewish Women Survivors Remember the Holocaust. Dallas: University Press of America. ISBN .
- Mars, Leonard (Nisan 2003). "Coming Out: Jewish Identity in Contemporary Hungary". Acta Ethnographica Hungarica. 48 (1–2). ss. 35-48. doi:10.1556/AEthn.48.2003.1-2.4.
Dış bağlantılar
- YouTube'da The Dohány Street Synagogue in Budapest
- Photo by Csaba Legány
- 360° interactive high resolution panoramic photo of the interiors of the Synagogue 8 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Photo by Hans von Weissenfluh
- Photo by Sandor Veress
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Dohany Sokagi Sinagogu Macarca Dohany utcai zsinagoga nagy zsinagoga Ibranice בית הכנסת הגדול של בודפשט bet hakneset hagadol sel budapest ya da diger adlariyla Buyuk Sinagog veya Tabakgasse Sinagogu Budapeste nin 7 idari bolgesi olan ta yer almaktadir Avrupa nin en buyuk ve dunyanin besinci buyuk sinagogudur 3000 sandalyeli tapinak nin merkezidir Dohany Sokagi Sinagogu Dohany utcai ZsinagogaSinagogun Dohany Sokagi ndan gorunumuTemel bilgilerKonumBudapeste MacaristanKoordinatlar47 29 45 K 19 03 39 D 47 49583 K 19 06083 D 47 49583 19 06083InancYahudilikMezhepAcilis6 Eylul 1859DurumAktifWeb sitesihttp dohany zsinagoga huMimariMimar lar Mimari turSinagogMimari bicimMoorCephe yonuGGBInsaat baslangici1854Tamamlanma1859OzelliklerKapasite2964Uzunluk43 6mGenislik27mGenislik merkez 12m 1854 ile 1859 yillari arasinda Moor stiliyle insa edilen sinagog genelde Kuzey Afrika Islami ve Orta Cag Ispanyasi Elhamra motifleriyle dekore edilmistir Viyanali mimar in inancina gore Yahudilere ozgu bir mimari stil yoktur bu nedenle Israilogullarinin basta Araplar olmak uzere akrabalari olan oryantal etnik gruplarin mimari stili kullanilmistir Ic dizaynin bir bolumu tarafindan tasarlanmistir Dohany Sokagi Sinagogu sitesi nde Buyuk Sinagog Kahramanlarin Tapinagi mezarlik Holokost aniti ve bir zamanlar Theodor Herzl in dogdugu evin yer aldigi yerde bulunan Yahudi Muzesi yer alir Sehir merkezinde yapraklarla kapli olan Dohany Sokagi bir zamanlar sunun sinirini olusturdugundan kuvvetli olcude Holokost u cagristirir TarihiPeste Yahudi cemaati tarafindan in planlari dogrultusunda 1854 1859 yillari arasinda konutsal alanda dikilen abidevi sinagogun 1492 si erkeklere ve 1472 si kadinlara ait olmak uzere 2964 sandalyesi bulunmaktadir Avrupa nin en buyugu olan bu sinagog Kudus teki ve Ger Bet Midras Ukrayna daki ve New York taki in ardindan dunyanin besinci buyuk sinagogudur Tapinakta ilk ibadet 6 Eylul 1859 da gerceklesti Sinagog Nazi yanlisi Macar Ok Hac Partisi tarafindan 3 Subat 1939 da bombalandi Alman Radyosu tarafindan us ve II Dunya Savasi nda ahir olarak kullanildi Nazi isgali suresince hava saldirilarindan hasar goren binaya en buyuk zarar Budapeste Muharebesi nde geldi Komunizm zamaninda hasarli yapi nufusu azalan Yahudi cemaatinin tekrar dua evi halie geldi 1991 yilinda baslayan restorasyon calismalari 1998 de son buldu Restorasyon devletin yardimi ve ozel bagislarla finanse edildi MimariDis Binanin boyu 75m eni 27m dir Moor stiliyle insa edilen sinagogda Bizans Romantik ve Gotik unsurlar da bulunur iki sogan sekilli kubbe 43m lik ikiz sekizgen kulenin uzerinde bulunur Giris kapisinin uzerinde gul renkli vitray vardir Bazilikaya benzeyen bina uc genis ve sehbetli dosenmis koridordan ve iki balkondan olusur Kemer de Holokost ta yikilan sinagoglardan toplanmis Tora tomarlari bulunur New York taki Dohany Sokagi Sinagogu nun neredeyse bir kopyasidir Ic Tora kemeri ve altin ile renkli geometrik sekilli dahili freskolar unlu romantik Macar mimar in eseridir Dokme demir olan tek parca tapinagin 12m lik merkezini destekler Zemin katindaki sandalyeler erkekler suslu celik kolonlarla desteklenmis balkon bolumunde bulunan sandalyeler kadinlar icindir 1859 da insa edilen 5000 boruluk orijinal org Franz Liszt ve Camille Saint Saens tarafindan calinmistir 63 sesli ve 4 manuel org 1996 yilinda bir Alman sirketi olan Jehmlich Orgelbau Dresden GmbH tarafindan yapilmistir Onarim 1990 larda Macaristan a demokrasinin geri gelmesiyle onarimlar baslayabilmistir 3 senelik yeniden yapilandirma programi Macar Yahudi gocmen Estee Lauder in verdigi 5 milyon dolarlik bagisla gerceklesmistir ve tadilat 1996 da tamamlanmistir Sinagog sitesiDohany Sokagi Sinagogu sitesine kusbakisiYahudi Muzesi Yahudi Muzesi Dohany Sinagogu nun yaninda Theodor Herzl in klasik stilli iki katli evinin bulundugu yerde alir Sinagogun mimari stiline sadik kalinarak 1930 da insa edilen muze 1931 de ana binaya baglanmistir Muzede Pest Hevra Kadisa Peste Yahudi Defin Toplumu dan gelen kalintilar Yahudi Dini ve Tarihi Koleksiyonu adi altinda sergilenir ayrica Sabat ve Yuksek Bayramlarda kullanilan dini nesnelerin barindigi muzede bir de Holokost odasi bulunur Kahramanlarin Tapinagi Kahramanlarin Tapinagi ve kemer alti 250 sandalyesiyle kis gunlerinde hafta ici dualarinda kullanilir ve 1931 de Dohany Sokagi Sinagogu na baglanmistir Kahramanlarin Tapinagi Lazlo Vago ve Ferenc Farago tarafindan tasaralanmis olup I Dunya Savasi nda olen Macar Yahudilerine ithafen anit mahiyetindedir Yahudi mezarligi Mezarlik Kahramanlarin Tapinagi nin arka bahcesinde yer alir Yahudi Muzesi ve Dohany Sinagogu ile cevrelenmistir Yahudi geleneklerince mezarliklar dua evlerinin yakininda bulunmamalidir Bu mezarlik II Dunya Savasi nin trajik tarihi olaylarinin bir urunudur 1944 te Dohany Sokagi Sinagogu Yahudi gettosunun bir parcasiydi ve bircok kisi icin siginak gorevi gordu 1944 ve 1945 kislarinda aclik ve soguktan olen iki binden fazla kisi sinagogun avlusuna gomulmustur Macar Yahudi Sehitler Aniti Imre Varga 1989 Raoul Wallenberg Holokostu Anma Parki Raoul Wallenberg Emlekpark anit parki nda Macar Yahudi Sehitleri Aniti bulunur en az 400 000 Macar Yahudisi Naziler tarafindan oldurulmustur Imre Varga tarafindan yapilan anit aglayan sogute benzer ve her bir yapraginda kurbanlarin isimleri bulunur Ayrica basta Wallenberg olmak uzere aralarinda Isvicre Vizkonsulu aslen Italyan olan fakat hileyle kendisini Ispanyol konsul olarak gosterip 5000 Yahudi nin hayatinin kurtaran 15 000 Yahudiyi kurtaran Vatikan Papaliginin Budapeste elcisi Baspiskopos ve onun on binlerce Macar Yahudisini kurtaran sekreteri anisina Uluslararasi Durustler aniti bulunur Ek bilgiMacarca da Dohany tutun anlamina gelir Theodor Herzl demeclerinde ve Yahudi Ansiklopedisi Dohany Sokagi Sinagogu icin Tutun Sinagogu anlamina gelen Tabakgasse Sinagogu ismini kullanir Yidis dilinde ise Dohany Sinagogu nun birebir karsiligi olan Tabak Sul ismi kullanilir Ayrica bakinizKaynakcaNotlar Kulish Nicholas 30 Aralik 2007 Out of Darkness New Life The New York Times 25 Mart 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Mart 2008 See Forster Ludwig 1859 Das Israelitische Verhaus in der Wiener Vorstadt Leopoldstadt Almanca Viyana Erisim tarihi 29 Ocak 2012 14 Ekim 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Mayis 2012 Arsivlenmis kopya 8 Mayis 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Mayis 2012 Tibor Frank Ed 2003 Discussing Hitler Advisers of U S Diplomacy in Central Europe 1934 1941 Budapeste Central European University Press ISBN 963 9241 56 3 a b Frojimovics Kinga Komoroczy Geza Pusztai Viktoria Strbik Andrea 1999 Jewish Budapest Memories rites history Budapeste Central European University Press ISBN 963 9116 37 8 Perlman 1991 s 72 Jehmlich Orgelbau Dresden GmbH Organ of the Budapest Synagogue 3 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Mart 2008 Mars 2003 Troen 1998 s 135 Herzl Theodor Ocak 1898 London Jewish Chronicle s 20 18 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Mart 2008 I was born in 1860 in Budapest in a house next to the synagogue where lately the rabbi denounced me from the pulpit in very sharp terms Rosen 2004 s 3 Herzl Theodor 1960 Herzl Institute Pamphlet Cilt 16 New Yotk The Herzl Press 19 Kasim 2005 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Mayis 2012 I went to the synagogue in Paris and found the services once again solemn and moving Much reminded me of my youth and the Tabakgasse synagogue in Pest BibliyografiTroen Selwyn Ilan 1998 Jewish centers amp peripheries Europe between America and Israel fifty years after World War II New Brunswick Transaction Publishers ISBN 1 56000 373 1 Perlman Robert 1991 Bridging three worlds Hungarian Jewish Americans 1848 1914 Amherst University of Massachusetts Press ISBN 0 87023 468 4 Kalmar Ivan Davidson 2001 Moorish Style Orientalism the Jews and Synagogue Architecture PDF Jewish Social Studies History Culture and Society 7 3 ss 68 100 doi 10 2979 JSS 2001 7 3 68 JSTOR 4467611 8 Nisan 2008 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 19 Mart 2008 Rosen Ilana 2004 Hungarian Jewish Women Survivors Remember the Holocaust Dallas University Press of America ISBN 0 7618 2704 8 Mars Leonard Nisan 2003 Coming Out Jewish Identity in Contemporary Hungary Acta Ethnographica Hungarica 48 1 2 ss 35 48 doi 10 1556 AEthn 48 2003 1 2 4 Dis baglantilarYouTube da The Dohany Street Synagogue in Budapest Photo by Csaba Legany 360 interactive high resolution panoramic photo of the interiors of the Synagogue 8 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Photo by Hans von Weissenfluh Photo by Sandor Veress