Dünya'daki enler

Bu makale, Dünya'daki enleri (Dünya'daki aşırılıklar, uçlar) içeren coğrafi rekorların kaydının veya aksi takdirde jeofizik veya meteorolojik üstünlükleriyle bilinen kayıtların bir listesidir. Bu konumların hepsi Dünya-çapındaki enlerdir; sadece kıtalar veya ülkeler listelenmemiştir.

Enlem ve boylam

En kuzey

• Karanın en kuzey noktası, Grönland'ın kuzeyindeki 'nın kuzey ucudur ( sayfası içerik yok.83°40′K 29°50′B / 83.667°K 29.833°B / 83.667; -29.833), Bu nokta Grönland'daki Morris Jesup Burnu'nun (83°38′K 32°40′B / 83.633°K 32.667°B / 83.633; -32.667) biraz kuzeyinde yer alır.
• Çeşitli geçiş tortuları kuzeye doğru uzanır. En ünlüsü 'tır. Daha kuzeyde ve adaları mevcuttur ancak kalıcı olarak onaylanmamışlardır.

En güney

• Antarktika dışındaki en güneydeki kıtasal kara bölgesi Cape Froward, Magallanes Region, Chile, Güney Amerika'dadır ( sayfası içerik yok.53°56′00″G 071°20′00″B / 53.93333°G 71.33333°B / -53.93333; -71.33333)'dir.
• (Sıvı) suyun en güney noktası, Berkner Adası'nın yaklaşık 100 km (62 mil) güneyinde, Antarktika kıyısı boyunca (83°G 59°B) Filchner-Ronne Buz Sahanlığı'nda bulunan bir körfezdir.
  • Okyanusların en güney noktası Gould Kıyısı'nda tespit edilmiştir. ( sayfası içerik yok.84°30′G 150°0′B / 84.500°G 150.000°B / -84.500; -150.000). ^{[<span title="This claim needs references to reliable sources. (January 2020)">citation needed</span>]}
  • Açık okyanusun en güneyindeki nokta Ross Buz Sahanlığı'ndaki ayrıca Ross Denizi'nin bir parçası olan Whales Körfezi'nde 78°30'G noktasındadır.
    • En güneydeki ada, Vostok Gölü'nde bir ada olması ama mevcut olarak buz altında olmasından dolayı Ross Buz Sahanlığı tarafından çevrelenmiş Shackleton Kıyısı'nın kenarında Deverall Adası olduğu düşünülmektedir.

En doğu ve En batı

• Boylamı tanımlamak için kullanılan doğu-batı standardına göre Dünya'nın en doğu ve en batı noktaları, Kuzey Kutbu, Pasifik ve Güney Okyanuslarının yanı sıra Sibirya'nın bazı bölgelerinden ( dahil), Antarktika'dan ve Fiji'nin üç adasından (Vanua Levu'nun doğu yarımadası, Taveuni'nin ortası ve Rabi Adası'nın batı kısmı) geçen 180. meridyen boyunca herhangi bir yerde bulunabilir.↵
  • Bunun yerine Uluslararası Tarih Çizgisi'nin (düz bir çizgi değildir) izlediği yol kullanıldığında, karadaki en batı nokta Alaska'daki Attu Adası, karadaki en doğu nokta ise Kiribati'deki Caroline Adası'dır.

En uzun eksen hatları

Sabit enlem boyunca

• Karadaki en uzun kesintisiz doğu-batı mesafesi Fransa'nın batı kıyısından (Pointe de Corsen, 48°24′53″K 4°47′44"B) Orta Avrupa, Ukrayna, Rusya, Kazakistan, Moğolistan ve Çin üzerinden Rusya'nın doğu kıyısındaki bir noktaya (48°24′53″K140°6′3″D) kadar enlemi boyunca 10,726 km'dir (6,665 mil).
• Denizdeki en uzun sürekli doğu-batı mesafesi, Güney Amerika'nın Horn Burnu'nun güneyinde, 55° 59'G enlemi boyunca 22.471 km'dir (13.963 mil).
  • İki kıta arasındaki denizdeki en uzun sürekli doğu-batı mesafesi, Çin'in Hainan sahilinden (18°39′12″K 110°15′9"D) enlemi boyunca Pasifik Okyanusu üzerinden Michoacán, Meksika kıyılarına kadar 15.409 km'dir (9.575 mil) (18°39′12″K) 103°42′6″B).

Sabit boylam boyunca

• Karadaki en uzun kesintisiz kuzey-güney mesafesi 99°1'30 “D meridyeni boyunca Rusya Federasyonu'ndaki Sibirya'nın kuzey ucundan (76°13′6″K 99°1′30″D / 76. 21833°K 99.02500°D), Moğolistan, Çin ve Myanmar üzerinden Tayland'ın güney kıyısındaki bir noktaya (7°53′24″N 99°1′30″E / 7.89000°N 99.02500°E) kadar uzanır.
  • Afrika'da en uzunu 20°12'D meridyeni boyunca Libya'nın kuzey kıyısından (32°19′0″K 20°12′0″D / 32.31667°K 20. 20000°D), Çad, Orta Afrika Cumhuriyeti, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Angola, Namibya ve Botsvana üzerinden Güney Afrika'nın güney kıyısına (34°41′30″G 20°12′0″D / 34.69167°G 20.20000°D) kadar uzanır.
  • Afrika'da, 20°12'D meridyeni boyunca Libya'nın kuzey kıyısından (32°19′0″K 20°12′0″D / 32.31667°K 20. 20000°D), Çad, Orta Afrika Cumhuriyeti, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Angola, Namibya ve Botsvana üzerinden Güney Afrika'nın güney kıyısına (34°41′30″G 20°12′0″D / 34.69167°G 20.20000°D) kadar uzanır.
  • Kuzey Amerika'da en uzunu 97°52'30 “B meridyeni boyunca 5,813 km (3,612 mil) olup, kuzey Kanada'dan (68°21′0″K 97°52′30″B / 68.35000°K 97.87500°B), Amerika Birleşik Devletleri üzerinden güney Meksika'ya (16°1′0″N 97°52′30″W / 16.01667°N 97.87500°W) kadar uzanır.
• Denizdeki en uzun kesintisiz kuzey-güney mesafesi, 34°45'45 “B meridyeni boyunca Doğu Grönland kıyılarından (66°23′45″K 34°45′45″B / 66. 39583°K 34.76250°B) Atlantik Okyanusu boyunca Antarktika kıyısındaki Filchner-Ronne Buz Sahanlığına (77°37′0″G 34°45′45″B / 77.61667°G 34.76250°B) kadar uzanır. Pasifik Okyanusu'nda en uzun olanı 172°8'30 “B meridyeni boyunca Sibirya kıyılarından (64°45′0″K 172°8′30″B / 64. 75000°K 172.141616°B) 15.883 km'dir (9.869 mil). 75000°K 172.14167°B) Antarktika'daki Ross Buz Sahanlığı'na (78°20′0″G 172°8′30″B / 78.33333°G 172.14167°B) kadar uzanır.
• Karada (araya giren su kütlelerini göz ardı edilerek) en büyük toplam mesafeyi geçen meridyen hala belirlenmemiştir. Muhtemelen bu kritere uyan en uzun tam meridyen olan 22°D civarında yer almaktadır ve Avrupa (3,370 km veya 2,090 mil), Afrika (7,458 km veya 4,634 mil) ve Antarktika (2,207 km veya 1,371 mil) boyunca toplam 13,035 km (8,100 mil) karadan geçmektedir. Bu meridyenin uzunluğunun %65'ten fazlası karada bulunmaktadır. Karadaki toplam mesafeye göre sonraki en uzun altı tam sayı meridyeni sırasıyla şöyledir:
  • 23°D: Avrupa (3,325 km veya 2,066 mi), Afrika (7,415 km veya 4,607 mi) ve Antarktika (2,214 km veya 1,376 mi) üzerinden 12,953 km (8,049 mi)
  • 27°D: Avrupa (3,254 km veya 2,022 mi), Asya (246 km veya 153 mi), Afrika (7,223 km veya 4,488 mi) ve Antarktika (2,221 km veya 1,380 mi) üzerinden 12,943 km (8,042 mi)
  • 25°D: Avrupa (3,344 km veya 2,078 mi), Afrika (7,327 km veya 4,553 mi) ve Antarktika (2,204 km veya 1,370 mi) üzerinden 12,875 km (8,000 mi)
  • 26°D: Avrupa (3,404 km veya 2,115 mi), Afrika (7,258 km veya 4,510 mi) ve Antarktika (2,196 km veya 1,365 mi) üzerinden 12,858 km (7,990 mi)
  • 24°D: Avrupa (3,263 km veya 2,028 mi), Afrika (7,346 km veya 4,565 mi) ve Antarktika (2,185 km veya 1,358 mi) üzerinden 12,794 km (7,950 mi)
  • 28 ° E: Avrupa (3,039 km veya 1,888 mi), Asya (388 km veya 241 mi) ve Afrika (7,117 km veya 4,422 mi) üzerinden 12,778 km (7,940 mi)

Herhangi bir jeodezik boyunca

Bunlar, Dünya yüzeyindeki herhangi iki nokta arasında çizilebilen ve yalnızca kara veya su üzerinde kalan en uzun düz çizgilerdir; noktaların aynı enlem veya boylam çizgisi üzerinde yer alması gerekmemektedir.

• Kara üzerindeki en uzun kesintisiz düz hat (büyük daire) yolu 13,588 km (8,443 mil) uzunluğundadır ve Liberya, yakınlarındaki Batı Afrika kıyısı (5°2′51. 59″K 9°7′23.26″B) ile Çin'in Wenzhou kentinin yaklaşık 100 km (60 mil) kuzeydoğusundaki bir yarımada (28°17′7.68″K 121°38′17.31″D) arasında Süveyş Kanalı üzerinden geçmektedir..
  • Yalnızca kıta Afrika'sındaki en uzun sürekli düz hat kara mesafesi, Fas'ın Tanca kentinin hemen doğusunda başlayan ve Güney Afrika'daki Port Elizabeth'in 100 km (60 mil) doğusunda sona eren bir çizgi boyunca 8.402 km'dir (5.221 mil). Bu hat Fas, Cezayir, Mali, Nijer, Nijerya, Kamerun, Ekvator Ginesi, Gabon, Kongo Cumhuriyeti, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Angola, Namibya, Botsvana ve Güney Afrika'dan geçmektedir. ^{[<span title="This claim needs references to reliable sources. (June 2019)">citation needed</span>]}
  • Yalnızca Asya kıtası içinde en uzun kesintisiz düz hat kara mesafesi, Kanyakumari yakınlarındaki Hindistan kıyısında başlayıp Rusya'daki Chukchi Yarımadası'nın Bering Denizi kıyısında sona eren bir hat boyunca 10.152 km'dir (6.308 mil). Bu hat Hindistan, Nepal, Çin, Moğolistan ve Rusya'dan geçmektedir. ^{[<span title="This claim needs references to reliable sources. (June 2019)">citation needed</span>]}
  • Sadece kıta Avrupa'sında (Ural Dağları'nı Avrupa ile Asya arasındaki sınır olarak tanımlanırsa) en uzun kesintisiz düz hat kara mesafesi, Portekiz'in Vincent Burnu'ndan başlayan ve Rusya'nın Perm kenti yakınlarındaki Urallar'da sona eren bir hat boyunca 5.325 km'dir (3.309 mil). Bu hat Portekiz, İspanya, Fransa, Almanya, Polonya, Litvanya, Belarus ve Rusya'dan geçmektedir. ^{[<span title="This claim needs references to reliable sources. (June 2019)">citation needed</span>]}
  • Yalnızca Kuzey Amerika kıtası içindeki en uzun kesintisiz düz hat kara mesafesi 7.602 km (4.724 mil) olup, Amerika Birleşik Devletleri'nin Alaska eyaletindeki Point Hope'tan başlayıp Meksika'nın kasabasının 34 km (21 mil) güneybatısında sona eren bir hat boyunca uzanmaktadır. Bu hat Alaska, Kanada, bitişik Amerika Birleşik Devletleri ve Meksika'dan geçmektedir. ^{[<span title="This claim needs references to reliable sources. (June 2019)">citation needed</span>]}
  • Yalnızca Güney Amerika kıtası içindeki en uzun kesintisiz düz hat kara mesafesi, Venezuela'nın kentinin 10 km (6,2 mil) kuzeydoğusundan başlayan ve Şili'nin Punta Arenas kentinin 80 km (50 mil) güneyinde sona eren bir hat boyunca 7.248 km'dir (4.504 mil). Bu hat Venezuela, Kolombiya, Brezilya, Peru, Şili ve Arjantin'den geçmektedir. ^{[<span title="This claim needs references to reliable sources. (June 2019)">citation needed</span>]}
  • Yalnızca Avustralya kıtası içindeki en uzun kesintisiz düz hat kara mesafesi, Batı Avustralya'daki 'nın güney ucundan başlayan ve Yeni Güney Galler'deki kasabasında sona eren bir hat boyunca 4.053 km'dir (2.518 mil) ^{[<span title="This claim needs references to reliable sources. (June 2019)">citation needed</span>]}
• Büyük bir daire boyunca 19.840 km'lik (12.330 mil) antipodik uzunluktan daha fazla seyahat etmenin birçok olası yolu olduğundan, denizde herhangi bir yönde en uzun sürekli düz çizgi mesafesi için birkaç olası aday vardır. Bu tür rotalara bazı örnekler şunlar olabilir:
  • Belucistan eyaletinin güney kıyısından Pakistan'ın yakınlarında bir yerden (25°25′K 66°25′D / 25.417°K 66. 417°D) Arap Denizi boyunca, Hint Okyanusu boyunca güneybatıya, Komor Adaları yakınlarına, Güney Afrika kıyılarına yakın Namaete Kanyonu'nu geçerek Güney Atlantik Okyanusu boyunca, sonra Horn Burnu boyunca batıya, sonra Pasifik Okyanusu boyunca kuzeybatıya, Paskalya Adası yakınlarına, Emlilia adası yakınlarındaki antipodal noktayı geçerek Güney Bering Denizi boyunca ve Kamçatka'nın kuzeydoğu kıyısında, Ossora yakınlarında bir yerde sona erer (59°38′K 163°24′D / 59. 633°K 163.400°D). Bu rota 32.040 km (19.910 mi) uzunluğundadır. Bu rotanın, 18 km (11 mil) çözünürlük düzeyinde harita verileri verilen en uzun rota olduğu doğrulandı (yaklaşık 32.090 km (19.940 mil).
  • İran'ın eyaletinin güney kıyısından (25°35′K 58°22′D / 25.583°K 58. 367°D) Umman Körfezi boyunca, güneydoğuda Umman Denizi boyunca, Avustralya ve Yeni Zelanda'nın güneyinden geçerek Antarktika kıyılarına yakın bir yerde, daha sonra Güney Pasifik Okyanusu boyunca kuzeydoğuda, antipodal noktayı geçerek Ciudad Lázaro Cárdenas (17°57′K 101°57′B / 17.950°K 101.950°B) yakınlarında Meksika'nın güneybatı kıyısında sona erer. Bu rota 25,267 km (15,700 mil) uzunluğundadır.
  • Invercargill, Yeni Zelanda'dan (46°37'G 168°59'D) Horn Burnu boyunca, ardından Brezilya kıyısı açıklarında Recife yakınlarında, Yeşil Burun Adaları'nın kuzeyinden geçerek antipodal noktayı geçerek İrlanda'nın güneybatı kıyısında bir yerde sona eriyor. (52°09'K 6°34'B). Bu rota 20.701 km (12.863 mil) uzunluğundadır.

Herhangi bir çap boyunca (Dünyanın merkezinden geçen düz çizgi)

Sadece Dünya'nın sferoidal yüzeyine yansıtıldığında düz görünen jeodezik çizgilerden (yani büyük dairelerin yayları) farklı olarak, Dünya'nın merkezinden geçen düz çizgiler, Dünya'nın iç kısmından Dünya yüzeyindeki hemen hemen her iki nokta arasında inşa edilebilir (sarkan uçurumlar gibi bazı aşırı topografik durumlar nadir istisnalardır. Ekvador'daki 'nin zirvesinden (bkz. en yüksek noktalar) Dünya'nın eksenel merkezi boyunca Sumatra adasındaki antipoduna yansıtılan bir çizgi, Dünya'nın herhangi bir yerinde üretilebilecek en uzun çapla sonuçlanır. Dünya'nın değişken çevresi 40.000 kilometreye (25.000 mil) yaklaştığından, böyle bir maksimum “çap” ya da “antipodal” çizgi 13.000 kilometre (8.000 mil) uzunluğunda olacaktır.

Yükseklik

En yüksek noktalar

• Dünya yüzeyinde deniz seviyesinden ölçülen en yüksek nokta Nepal ve Çin sınırındaki Everest Dağı'nın zirvesidir. Yükseklik ölçümleri biraz farklılık gösterse de, zirvesinin yüksekliği en son 2020 yılında Nepalli ve Çinli yetkililer tarafından deniz seviyesinden 8.848,86 m (29.031,7 ft) yüksek olarak belirlendi. Zirveye ilk kez muhtemelen 1953 yılında Yeni Zelandalı Sir Edmund Hillary ve Nepalli Tenzing Norgay Sherpa ulaşmıştı.
• Dünya'nın merkezinden en uzak nokta, Dünya'nın merkezinden 6,384,4 km (3,967,1 mil) uzakta, Ekvador'daki Chimborazo zirvesidir; zirvenin deniz seviyesine göre yüksekliği 6.263,47 m'dir (20.549 ft). Dünya mükemmel bir küre yerine basık bir küre olduğundan, ekvatorda daha geniş ve her kutba doğru daha dardır. Bu nedenle Ekvator'a yakın olan Chimborazo'nun zirvesi, Dünya'nın merkezine Everest Dağı'nın zirvesinden daha uzaktadır; ikincisi, Dünya'nın merkezinden 6,382,3 km (3,965,8 mil) uzakta, 2,168 m (7,112,9 ft) daha yakındır. Peru'daki Huascarán (6.384,4 m veya 20.946 ft) Chimborazo ile yakın rekabet halindedir, ancak ilki Dünya'nın merkezine yalnızca 10 m (33 ft) daha yakındır.
• Dünya üzerindeki en hızlı nokta, diğer bir deyişle Dünya'nın dönme ekseninden en uzak nokta, Dünya'nın ekseni etrafında 1.675,89 km/saat (1.041,35 mil/saat) hızla dönen ve 6.383,95 km uzunluğundaki Ekvador'daki Cayambe zirvesidir. (3.966,80 mil) eksenden uzakta. 1.675,47 km/sa (1.041,09 mph) hızıyla dördüncü en hızlı zirve olan Chimborazo gibi, Cayambe de Ekvator'a yakındır ve Dünya'nın basık küresel şeklinden yararlanır. Ancak daha da önemlisi, Cayambe'nin Ekvator'a yakınlığı, Dünya'nın merkezine olan uzaklığının büyük kısmının Cayambe'nin Dünya'nın eksenine olan uzaklığına katkıda bulunduğu anlamına gelmektedir.

En yüksek coğrafi özellikler

• En yüksek yanardağ Arjantin-Şili sınırındaki Ojos del Salado'dur. Dünyadaki herhangi bir yanardağ arasında 6.893 m (22.615 ft) ile en yüksek zirveye sahiptir.
• En yüksek doğal göl, Arjantin tarafında 6.390 m (20.965 ft) yükseklikte Ojos del Salado'da bulunan isimsiz bir krater gölüdür. Diğer bir aday ise Tibet'teki Everest Dağı'nın kuzeydoğu yamaçlarında bulunan ve o zamandan beri kurumuş olan 6.368 m (20.892 ft) yükseklikteki Lhagba Havuzu idi.
• Gezilebilir en yüksek göl, And Dağları'nda Bolivya ve Peru sınırında bulunan 3.812 m (12.507 ft) yükseklikteki Titicaca Gölü'dür.
• En yüksek buzul, Nepal'deki Everest Dağı'nın güneybatı yamaçlarındaki Khumbu Buzulu'dur ve Lhotse'nin batı tarafında 7.600 ila 8.000 m (24.900 ila 26.200 ft) yükseklikte başlar.
• En yüksek nehir tartışmalıdır; birçok olasılık arasından bir aday, Tibet'teki büyük bir göl olan Aong Tso'ya (Hagung Tso) akan ve 32°49′30″K 81°03′45″D'deki kaynağında yaklaşık 6.100 m (20.013 ft) yüksekliğe sahip olan Ating Ho'dur.Bir diğer çok büyük ve yüksek nehir ise Tibet'teki Yarlung Tsangpo veya yukarı Brahmaputra Nehri olup, ana gövdesi olan Maquan Nehri'nin kaynağı deniz seviyesinden yaklaşık 6.020 m (19.751 ft) yükseklikte, 30°48′59″K 82°42′45″D'de bulunmaktadır. Bu yükseltilerin üzerinde sıcaklık neredeyse her zaman donma noktasının altında olduğundan sürekli akan nehirler yoktur.
• En yüksek ada, Tibet'teki Orba Co gölündeki 5.209 m (17.090 ft) yükseklikteki birkaç adadan biridir.

Ulaşımla ulaşılabilecek en yüksek noktalar

• Kara taşıtıyla ulaşılabilen en yüksek nokta Şili'deki Ojos del Salado'da bulunan 6.688 m (21.942 ft) yüksekliktir. 21 Nisan 2007 tarihinde Şilili Gonzalo ve Eduardo Canales Moya ikilisi tarafından modifiye edilmiş bir Suzuki Samurai ile ulaşılan bu yükseklik, dört tekerlekli bir araç için yüksek irtifa rekorunu kırmıştır.
• Karayoluyla erişilebilen en yüksek nokta (çıkmaz yol), Şili'deki Aucanquilcha'nın zirvesine giden ve 6.176 m (20.262 ft) yüksekliğe ulaşan bir maden yoludur. Bir zamanlar 20 tonluk maden kamyonları tarafından kullanılabilirdi. Yol artık kullanılmamaktadır. Konumu: 21.214°G 68.475°B
• Karayolu ile erişilebilen en yüksek nokta (dağ geçidi) tartışmalıdır; “motorlu geçit” tanımı (yani, yüzeyli bir yol veya sadece bir araç tarafından geçilebilir) nedeniyle bu unvan için bir dizi rakip iddia vardır:
  • En yüksek asfalt yol, Hindistan'ın Ladakh bölgesindeki Demchok'un 17 km (11 mil) batısında bulunan ve 5.800 m'ye (19.029 ft) ulaşan Umling La'ya giden tek şeritli yoldur (“Dünyanın En Yüksek Motorlu Geçidi” olarak tanınan Sınır Yolları Organizasyonu tabelasına göre “19.300 feet”). Umling La üzerindeki yolun asfaltlanmasından önce, asfaltlanmış en yüksek yol 5,565 m (18,258 ft) ile Tibet'in Semo La geçidiydi. Bu geçit kamyon ve otobüsler tarafından düzenli olarak kullanılmaktadır. Peru'nun Merkez Yolu üzerindeki Ticlio geçidi, 4.818 m (15.807 ft) yüksekliğiyle Amerika kıtasındaki en yüksek yüzeyli yoldur.
  • En yüksek asfaltsız yol konusunda birkaç farklı iddia bulunmaktadır. Hindistan ile Tibet arasında bulunan ve 5,610 m'ye (18,406 ft) ulaşan çakıllı bir yolla geçilen Mana Geçidi de dahil olmak üzere hepsi asfaltsız veya çakıllı yollardır. Ladakh'taki yoğun trafiğe sahip Khardung La 5,359 m'de (17,582 ft) yer almaktadır. Ladakh'taki Marsimik La'yı 5,582 m'de (18,314 ft) muhtemelen motorlu bir çakıl yol geçmektedir.
• Trenle ulaşılabilen en yüksek nokta, Çin'in Qinghai/Tibet bölgesindeki Tanggula Dağları'nda Qinghai-Tibet (Qingzang) Demiryolu üzerinde bulunan ve 5.072 m (16.640 ft) yükseklikteki Tanggula Geçidi'dir. Tanggula tren istasyonu 5,068 m (16,627 ft) ile dünyanın en yüksek tren istasyonudur. Qingzang Demiryolu inşa edilmeden önce en yüksek demiryolu Peru'da Lima ile Huancayo arasında uzanıyordu ve Ticlio'da 4.829 m'ye (15.843 ft) ulaşıyordu.
• Okyanus gemilerinin erişebildiği en yüksek nokta, Ren-Main-Tuna Kanalı'nın Bavyera, Almanya'daki Hilpoltstein ve Bachhausen kilitleri arasındaki bölümüdür. Kilitler, kanaldaki suyun yüzey seviyesini yapay olarak ortalama deniz seviyesinin 406 m (1,332 ft) üzerine çıkararak, dünyadaki diğer kilit sistemlerinden daha yükseğe çıkarır ve şu anda okyanusa açılan ticari deniz taşıtları tarafından erişilebilen en yüksek nokta haline getirir.
• En yüksek ticari havaalanı 4.411 m (14.472 ft) ile Çin'in Sichuan kentindeki 'dır. Tibet'te tasarlanan Nagqu Dagring Havaalanı, inşa edilmesi halinde 25 m (82 ft) daha yüksek (4.436 m (14.554 ft)) olacaktır.
• En yüksek helikopter pisti, deniz seviyesinden 6.400 m (20.997 ft) yükseklikte bulunan Hindistan'daki Siachen Buzulu'ndaki Sonam'dır.
• En yüksek kalıcı insan yerleşimi, Peru'daki And Dağları'ndaki 5.100 m (16.732 ft) La Rinconada, Peru'dur.
• Dünyanın merkezinden en uzak yol, deniz seviyesinden 4.850 m (15.912 ft) yükseklikte ve Dünya'nın merkezinden 6.382,9 km (3.966 mil) uzaklıkta bulunan Ekvador And Dağları'ndaki Carrel Kulübesine Giden Yol'dur.

En düşük noktalar

En düşük doğal noktalar

• Okyanusun atmosferik yüzeyinin altındaki en derin nokta, Mariana Çukuru'nun dibinde, deniz seviyesinin 11.034 m (36.201 ft) altındaki 'tir. Challenger Deep'e ilk kez 1960 yılında Jacques Piccard ve ABD Donanması'ndan Teğmen Don Walsh Trieste batiskafıyla ulaşmış, ardından 2012 yılında film yapımcısı James Cameron Deepsea Challenger gemisiyle ulaşmıştır. 2020 ve 2022 yılları arasında DSV Limiting Factor Challenger Deep'e 19 dalış gerçekleştirmiş ve beraberinde 19 ziyaretçi daha taşımıştır.
• Bilinen en derin mağara Gürcistan'daki Veryovkina Mağarası'dır; mağaranın girişi ile keşfedilen en derin noktası (maksimum derinlik) arasındaki yükseklik farkı 2.209 metredir (7.247 ft). 2019 yılında bir Perovo-speleo ekibi tarafından ulaşılmış ve 2024 yılında daha hassas bir şekilde yeniden ölçülmüştür.
• Karadaki sıvı suyla kaplı olmayan en alçak nokta, Antarktika'daki Denman Buzulu'nun altındaki kanyondur ve ana kayası deniz seviyesinden 3.500 m (11.500 ft) aşağıdadır.
• Karadaki en alçak nokta, İsrail, Filistin ve Ürdün tarafından paylaşılan, deniz seviyesinin 432,65 m (1,419 ft) altındaki Ölü Deniz (Lut Gölü) kıyısıdır. Ölü Deniz suları çekildikçe su yüzeyi seviyesi yılda 1 metreden (3,3 ft) fazla düşüyor
• Atmosfer yüzeyinde Dünya'nın merkezine en yakın nokta (bir kişi tarafından erişilebilen kara veya denizin doğal yüzeyi olarak yorumlanır), Coğrafi Kuzey Kutbu'ndaki Arktik Okyanusu'nun yüzeyidir (6,356,77 km veya 3,950 mil).
  • Dünya kabuğunun yüzeyinde Dünya'nın merkezine en yakın nokta (kara yüzeyi veya deniz tabanı olarak yorumlanır) Kuzey Buz Denizi'ndeki Litke Derinliği'nin dibidir ve Dünya'nın merkezinden 6,351.7043 km (3,947 mil) uzaklıktadır; derinliğin deniz seviyesine göre derinliği 5,449 m'dir (17,877 ft). Dünya mükemmel bir küre yerine basık bir sferoid olduğu için ekvatorda daha geniş ve her iki kutba doğru daha dardır. Bu nedenle, Kuzey Kutbu'na yakın olan Litke Derinliği'nin dibi Dünya'nın merkezine Challenger Derinliği'nin dibinden daha yakındır; ikincisi Dünya'nın merkezinden 6.366,4311 km (3.955,9 mil) uzaklıkta 14,7268 km (48.316,3 ft) daha uzaktadır. Yine Arktik Okyanusu'nda bulunan Molloy Derinliği (Dünya'nın merkezinden 6,357.5178 km ya da 3,950 mil) Litke Derinliği ile yakın bir rekabet içindedir; Dünya'nın merkezinden farkı sadece 389 m'dir (1,276 ft).
  • Okyanus yüzeyinde deniz seviyesinin en altındaki nokta Hint Okyanusu'nda, Hindistan'ın yaklaşık 1.200 km (750 mil) güneybatısında, küresel ortalama deniz seviyesinin yaklaşık 106 m (348 ft) altında bulunan Hint Okyanusu Geoid Alçağı'dır.

En düşük yapay noktalar

• Yeraltında şimdiye kadar ulaşılan en alçak nokta 12.262 m (40.230 ft) derinlikteydi (Kola Superdeep Kuyusu'ndaki SG-3, o zamandan beri kapatılmıştır).
• Yeraltında insan boyutundaki en alçak nokta, Carletonville, Güney Afrika'daki TauTona Madeni'nde yerin 3.900 m (12.800 ft) altındadır.
• Açık gökyüzüne sahip yapay olarak yapılmış en alçak (deniz seviyesinden) nokta, deniz seviyesinin 293 m (961 ft) altında bir derinliğe ulaşan Hambach yüzey madeni, Almanya olabilir.
• Açık gökyüzüne sahip yapay olarak yapılmış en alçak (yüzeyden) nokta, yüzey seviyesinin 1.200 m (3.900 ft) altındaki Bingham Canyon Açık Ocak Bakır Madeni, Utah, Amerika Birleşik Devletleri olabilir.
• Su altındaki en alçak nokta, Meksika Körfezi'ndeki Tiber Petrol Sahasında açılan 10.685 m (35.056 ft) derinliğindeki (deniz altı kuyu başından ölçüldüğü üzere) petrol ve gaz kuyusudur. Bu kuyunun kuyu başı, deniz seviyesinden ölçülen toplam 11.944 m (39.186 ft) mesafe için ilave 1.259 m (4.131 ft) su altındadır. Konum: 28.736667°K 88.386944°B

Ulaşımla ulaşılabilecek en düşük noktalar

• Maden ocaklarındaki yollar hariç olmak üzere, karayoluyla erişilebilen en alçak nokta, İsrail, Filistin ve Ürdün'deki Ölü Deniz kıyısındaki yollardan herhangi biridir ve deniz seviyesinin 418 m (1,371 ft) altında yeryüzündeki en alçak noktadır.
• En alçak denizaltı karayolu tüneli, deniz seviyesinin 292 m (958 ft) altındaki Norveç'teki Ryfast tünelidir.
• Madenlerdeki raylar hariç olmak üzere, trenle ulaşılabilen en alçak nokta, Japonya'daki Seikan Tüneli'nde deniz seviyesinin 240 m (787 ft) altında yer almaktadır. Karşılaştırma yapmak gerekirse, İngiltere ve Fransa arasındaki denizaltı Manş Tüneli deniz seviyesinin 115 m (377 ft) altında bir derinliğe ulaşmaktadır.
• Gemiyle ulaşılabilen en alçak nokta, Hint Okyanusu'nda, Hindistan'ın yaklaşık 1.200 km (750 mil) güneybatısında, küresel ortalama deniz seviyesinin yaklaşık 106 m (348 ft) altında yer alan Hint Okyanusu Geoid Alçağı'dır.
• Bazı madenler, örneğin Güney Afrika'daki bazı altın madenlerinde olduğu gibi, deniz seviyesinin iki bin metreden daha altında bulunan, dışarıdan erişilebilen yollara veya demiryolu raylarına sahiptir.
• En alçak demiryolu istasyonu eskiden deniz seviyesinin 150 m (492 ft) altındaki Japon Yoshioka-Kaitei İstasyonu idi, ancak 2014 yılında kapandı. Tünel içinde olmayan en alçak demiryolu istasyonu, İsrail'deki Beit She'an tren istasyonunda deniz seviyesinin 120 m (394 ft) altındadır.
• En alçak havaalanı, deniz seviyesinden 378 m (1.240 ft) aşağıda bulunan İsrail'in Masada kenti yakınlarındaki Bar Yehuda Havaalanı'dır.
• En alçak uluslararası havaalanı, Kazakistan'ın Atyrau kenti yakınlarında, Hazar Denizi havzasında, deniz seviyesinden 22 m (72 ft) aşağıda bulunan Atyrau Havaalanı'dır.
• En alçak büyük şehir, deniz seviyesinin 28 m (92 ft) altında bulunan Bakü, Azerbaycan'dır; bu da onu dünyanın en alçak ulusal başkenti ve aynı zamanda deniz seviyesinin altında bulunan dünyanın en büyük şehri yapar.

Kıtalara göre aşırı yükseklikler ve hava sıcaklıkları tablosu

Kıta	Yükseklik (deniz seviyesinin üstü/altı)			Hava sıcaklığı (kaydedilen)^B
	En yüksek		En düşük	En yüksek	En düşük
Afrika	5.893 m (19.334 fit) Kilimanjaro, Tanzanya		−155 m (−509 feet) Assal Gölü, Cibuti	55 °C (131 °F) (disputed) Kebili, 7 Temmuz 1931^C	-239 °C (-398,2 °F) , 11 Şubat 1935
Antarktika	4.892 m (16.050 fit)		-50 m (-164 fit) Deep Lake, (aşağıdaki en derin buz kütleleri ile kıyaslayınız)	20.75 °C (69.35 °F) 9 Şubat 2020	−89.2 °C (−128.6 °F) Vostok İstasyonu 21 Temmuz 1983
Asya	8.848.86 m (29,032 feet) , Tibet–Nepal Sınırı		−424 m (−1,391 feet) Ölü deniz, İsrail–Ürdün- Filistin	54 °C (129 °F) , İsrail (o dönem Filistin İngiliz Mandası) 21 Haziran 1942	−67.7 °C (−89.9 °F) Ölçülen Oymyakon, Sibirya, Sovyetler Birliği 6 Şubat 1933
				54 °C (129 °F) Ahvaz Havaalanı, İran 29 Haziran 2017	−71.2 °C (−96.2 °F) Tahmin Oymyakon, Sibirya, Sovyetler Birliği 26 Ocak 1926
Avrupa	5.642 m (18.510 fit) Elbrus Dağı, Rusya Federasyonu		−28 m (−92 feet) Hazar denizi kıyısı, Rusya Federasyonu	48.8 °C (119.8 °F) Floridia, Italy 11 Ağustos 2021	−58.1 °C (−72.6 °F) , Sovyetler Birliği 31 December 1978
Kuzey Amerika	6,190.5 m (20,310 feet) Denali, Alaska, United States		−85 m (−279 feet) Badwater Basin, California, United States	56.7 °C (134.1 °F) Furnace Creek (eski adıyla Greenland Ranch), Death Valley, California, ABD 10 Temmuz 1913	-69.6 °C (-93.3 °F) , Grönland 22 Aralık 1991
Okyanusya	4.884 m (16.024 fit) Puncak Jaya (Carstensz Pyramid), Endonezya (, Dağı ile Kosciuszko Dağı kıyaslayınız)		−15 m (−49 feet) , Güney Avustralya, Avustralya	50.7 °C (123.3 °F) Oodnadatta, Güney Avustralya, Avustralya 2 Ocak 1960 50.7 °C (123.3 °F) Onslow, Batı Avustralya, Avustralya 13 Ocak 2022	−25.6 °C (−14.1 °F) , Otago, Yeni Zelanda 17 Temmuz 1903
Güney Amerika	6.962 m (22.841 fit) Aconcagua, , Arjantin		−105 m (−344 feet) , Arjantin	48.9 °C (120.0 °F) , , Arjantin 11 Aralık 1905	−32.8 °C (−27.0 °F) , , Arjantin 1 Haziran 1907

İnsanlar ve biyocoğrafya

Karasal tropik bölgeler gibi yaşam yoğunluğunun en yüksek olduğu yerlerin aksine ve yalnızca aşırılık yanlılarının üstesinden gelebileceği aşırı yerel koşulların yanı sıra, yaşamın son derece düşük olduğu alanlar da mevcuttur.

Antarktika Çölü'nün McMurdo Kuru Vadileri ve Don Juan Göleti gibi karasal cansız alanların yanında, okyanusta incelenen en cansız alan (daha genel ölü bölgeler dışında) Güney Pasifik Girdabı'dır, bu da okyanusun erişilmezlik kutbuna karşılık gelmektedir.

Erişilmezliğin okyanus kutbu aynı zamanda bugün Orta Asya'nın güneyinde yer alan insan nüfus merkezinin de antipodal alanıdır. Benzer şekilde, dünyanın ekonomik ağırlık merkezi de antik çağlardan bu yana Orta Asya'dan Kuzey Avrupa'ya ve günümüzde tekrar Orta Asya'ya kaymaktadır. Dünyadaki karbon salınımının ilgili ağırlık merkezi, Sanayi Devrimi sırasında Britanya'dan Atlantik'e, oradan tekrar Orta Asya'ya kaymıştır

Uzaklık

Ulaşılamazlık kutupları

Her kıtanın, kıta üzerinde herhangi bir okyanusa en uzak yer olarak tanımlanan kendi kıtasal erişilmezlik kutbu vardır. Benzer şekilde, her okyanusun, okyanusta herhangi bir karadan en uzak yer olarak tanımlanan kendi okyanus erişilmezlik kutbu vardır.

Kıtasal

Okyanus

En uzak yerler olarak kabul edilen diğer yerler

Birbirine en uzak şehirler

Merkez

Jeofiziksel enler

En uzun dağ

En büyük dikey düşüş

Yeraltı

En büyük okyanus derinlikleri

En derin buzullar

Meteorolojik enler

Dünyanın en soğuk ve en sıcak yerleşim yerleri

Zemin sıcaklıkları

Bölgelere göre aşırı noktalar

Afro-Avrasya

Amerika kıtası

Okyanusya

Antarktika

Arktik

See also

External links

Not listesi

1. ^ A 1995 realignment of the International Date Line 28 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. moved all of Kiribati to the Asian side of the Date Line, causing Caroline Island to be the easternmost point. If the previous Date Line were followed, the easternmost point would be Tafahi Niuatoputapu, in the .
2. ^ By comparison, the meridian that passes through the in Egypt (31°08'3.69"E) is 855 km (531 mi) shorter.
3. ^ The "longest continuous straight-line distance in any direction at sea" from Karachi to Kamchatka was and then confirmed by Chabukswar and Mukherjee in 2018. The source of this discovery before 2010 is unknown (Ağustos 2022 (2022 -08) itibarıyla).

1. ^ "Bay of Whales - former bay, Antarctica". . Encyclopædia Britannica. 5 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
2. ^ Whitehouse, D (25 Mayıs 2005). "Russia to resume Vostok drilling". BBC News. 4 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2011. 
3. ^ ^{a b} A bot will complete this citation soon. Click here to jump the queue arXiv:[1].
4. ^ David Shultz (30 Nisan 2018). "This ocean path will take you on the longest straight-line journey on Earth". Science Magazine. 18 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
5. ^ Global Weather & Climate Extremes 13 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. World Meteorological Organization
6. ^ "Temperature reaches 130 °F (54.4 °C) at California's Death Valley". 10 Temmuz 2021. 22 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2025. 
7. ^ "Mount Vinson". Coğrafi Adlar Bilgi Sistemi. Amerika Birleşik Devletleri Jeoloji Araştırmaları Kurumu. Erişim tarihi: 9 Ocak 2013. Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler ()
8. ^ Indicator 62 - Water levels of Deep Lake, Vestfold Hills 5 Temmuz 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Australian Antarctic Data Centre. Retrieved 15 January 2010.
9. ^ "Temperatures in Iranian city of Ahvaz hit 129.2F (54C), near hottest on Earth in modern measurements". independent.com. 30 Haziran 2017. 30 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2017.