Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde önerilmeyen biçimde kaynaklandırılmıştır. () |
Emevî halifeleri listesi, Emevî Hanedanı'nın halifelik unvanına sahip olan hükümdarlarının yer aldığı liste. Emevî ismi Dört Halife döneminden (632-661) sonra İslam Devleti'ne egemen olan Emevî Hanedanı'nın kurucusu Muaviye'nin büyük-büyük-babası Ümeyye bin Abdişems'ten ve Mekkeli Kureyş kabilesine bağlı Ümeyye ailesinden gelmektedir. Muaviye, Ömer döneminin sürdüğü 641'de Şam valisi olarak atanmış ve Suriye'yi denetimi altına almıştı. 661'de kurduğu halifelik devletinin başkenti de Şam'dı. Emevîler, Muhammed'in ölümünden sonra kurulan dört Arap halifelik devletinin ikincisidir. Kurulmasından sonra oldukça büyüyen Emevî Devleti bir imparatorluk haline gelmiş ve arazi yüzölçümü bakımından birbirine bağlı arazilerden oluşan imparatorlukların en büyük dördüncüsü olmuştur.
Muaviye'nin 661'de halifeliğini ilan etmesi ile son Emevî halifesi II. Mervan'ın 750'de Abbâsîler tarafından bozguna uğratılması arasında geçen sürede on dört Emevî hükümdarı halifelik yapmıştır. Bunlardan ilk üçü olan Muaviye, I. Yezid ve II. Muaviye Ebu Süfyan bin Harb'ın soyundan geldiği için Süfyaniler kolu adını taşırlar. II. Muaviye'nin ardından gelen I. Mervan'la sülalenin diğer bir koluna geçildiğinden dolayı bundan sonra gelen diğer tüm Emevî halifelerine Mervanîler kolu adı verilmiştir.
Abbâsîler uzun süren bir propaganda dönemi ve 747'de açıkça başlayan savaş sonunda Emevî halifelerini 750'de Şam'dan atmışlardır. Abbâsîlerin ilk halifesi olan Ebu'l Abbas Seffah bütün Emevî Hanedanı mensuplarının öldürülmesini emretmiştir. Bu Emevî katliamından kaçabilen 10. Emevî Halifesi Hişam bin Abdülmelik'in torunu Abdurrahman Endülüs'e sığınmış ve Kurtuba'da Endülüs Emevî Devleti'ni kurmuştur. Bu devletin sekizinci emiri olan III. Abdurrahman, 929 yılında Bağdat'ta idare kuran Abbâsî halifelerinin meşruluğunu kabul etmeyerek kendisini Endülüs Emevî halifesi ilan etmiştir.
Süfyanîler kolu
| İsim | Doğum | Unvan kaynağı | Halife olma tarihi | Halifeliğin sonu | Ölüm | Olaylar/Notlar |
|---|---|---|---|---|---|---|
| I. Muaviye | 602 | Şam valisi iken dördüncü halife Ali ile savaşıp Emevî Hanedanı'nı kurdu. | 661 | 680 | 6 Mayıs 680 | |
| I. Yezid | 645 | I. Muaviye'nin oğlu | 680 | 683 | 683 | * Kendine biat etmeyen ve halife ilan edilen Hüseyin'in 10 Ekim 680'de Kufe'ye giderken Kerbela'da öldürülmesi. * Abdullah bin Zübeyr'in Mekke'de isyan etmesi. * 683'te gönderilen Suriye ordusunun Harre Muharebesi'ni kazanıp Medine'ye girip talan etmesi. *Suriye ordusunun Mekke'yi kuşatması, şehir ve Kabe'nin zarar görmesi. * 682'de Ukbe bin Naif'in tekrar İfrıkiyye valiliği ve Cezayir ve Fas'ı zaptı. * Ukbe'nin Biskra Savaşı'nda ölümü ve İfrıkiyye'den Arapların çekilmesi. * 683'te Şam'ın Hevran köyündeki bir av kasrında beklenmedik ölümü. |
| II. Muaviye | 661 | I. Yezid'in oğlu | 683 | 684 | 684 | * Hicaz'da isyancı olan Abdullah bin Zübeyr ile aralarındaki ateşkes uygulaması. * Elçi göndererek Abdullah bin Zübeyir'i varis yapma teklifi ve bunun reddi. * Hayatı garanti edilirse halifelikten feragat etme teklifi ve bunu reddi. * 40 günlük saltanattan sonra tahttan feragat etmesi. * Feragatten iki hafta sonra ölümü. |
Mervanîler kolu
| İsim | Doğum | Unvan kaynağı | Halife olma tarihi | Halifeliğin sonu | Ölüm | Olaylar/Notlar |
|---|---|---|---|---|---|---|
| I. Mervan | 684 | Osman bin Affan'ın kuzeni, Hakem bin Ebi'l As'ın oğlu | 684 | 685 | 7 Mayıs 685 | *II. Muaviye'nin Abdullah bin Zübeyr üzerine gitmeyip halifelikten feragat etmesi üzerine yüksek devlet idarecileri ile görüşüp halife seçilmesi. *Abdullah bin Zübeyr'i halife kabul eden Şam Valisi ad-Dahkak ve kabilesi ile Merj Rahit'de çarpışmalar ve ad-Dahkak'ın öldürülmesiyle isyanın sonu. *Abdullah bin Zübeyr'in kardeşinin komuta ettiği Mısır ordusunun elimine edilmesi ve Mısır'ın devlete bağlanması. *I. Yezid'in küçük oğlu ve halife adayı Halid'in annesi ile evlenmesi. *Kendi oğlu Abdülmelik'i varis seçmesi. *Vebadan ya da varislikten ayırdığı Halit'in annesi ve yeni eşi tarafından öldürülmesi. |
| Abdülmelik | 645 | I. Mervan'ın | 685 | 705 | 705 | *Babasının 685'te Kufe'yi ele geçiren Harici isyancı Muhtar Ebu Ubeyd üzerine gönderdiği Ubeydullah bin Ziyad'ın değiştirilmemesi. *686'da Kufelilerin Haricilere isyanı ve Muhtar Ebu Ubeyd'ın öldürülmesi. *Musul'daki isyancı Hariciler üzerine giden Ubeydullah bin Ziyad'ın şehir önündeki muharebede yenilip öldürülmesi. *688'de Irak'a giderken Şam'da naip olarak bıraktığı Amr bin Said'in kendini halife ilan etmesi, Abdülmelik'in Şam'a dönerek Amr'ı idam ettirmesi. *Abdullah bin Zübeyr'in Basra Valisi Abdullah el-Harit'i yenip Basra'yı ele geçirmesi. * 691'de Haccac komutanlığındaki Şam ordusunun Hicaz'a Abdullah bin Zübeyr üzerine göndermesi. *Haccac'ın takviyeli yeni ordusu ile 7 ay Mekke'yi kuşatması ve Kabe'nin mancınık bombardımanıyla yıkılması. *Ekim 692'de bir muharebede Zübeyr'in öldürülüp isyanın sona ermesi. *Haccac'ın Hicaz valisi olarak atanması ve Kabe'yi yeniden yaptırması. *Haccac'ın Irak yöresine serbest yetkili vali tayin edilmesi. *Haccac'ın sert idaresi sırasında çıkan çeşitli dinsel isyanların bastırılması. * 699 ve 701 arasında Abdulrahman bin Muhammed isyanı ve Haccac tarafından bastırılması. Abdulrahman'ın Türkistan'a kaçması ve Haccac orduları tarafından takibi. *Doğu Roma İmparatoru II. Justinianos'un Doğu Anadolu, Ermenistan, Gürcistan ve Kuzey Suriye üzerine saldırılarının püskürtülmesi. Doğu Roma ile yapılan anlaşma ile Doğu Roma'dan daha fazla tazminat alınması. Kıbrıs'ın kondominyum ile idaresi. Ermenistan ve Gürcistan vergilerinin eşit paylaşılmasının öngörülmesi. *Gürcistan ve Ermenistan üzerinde Doğu Roma'yla yeni anlaşmazlık ve Sebastapolis Muharebesi'nde Slav kökenli Doğu Roma paralı askerlerinin ordularını terk etmeleri nedeniyle Abdülmelik'in galip gelmesi. *Doğu Anadolu, Ermenistan ve Gürcistan'ın zaptı. *Arapların elinden çıkmış olan İfrikıyye'yi geri almak için 686'da Züheyr bin Kays adlı komutasında bir Arap ordusunun Kuzey Afrika'ya gönderilmesi. Bu ordunun Mama Muharebesi'nde Berberî ve Doğu Romalıları yenmesi. Sicilya'dan gönderilen Doğu Roma donanması ve ordusunun karaya çıkıp Züheyr bin Kays'ı öldürmesi ve İfrikıyye'nin ikinci defa Araplarin elinden çıkması. *692'de 400.000 kişilik bir Arap ordusunun Hasan bin en-Numan komutasında tekrar İfrikıyye fethi. Kartaca'nın Doğu Romalılar'dan alınması. 695'te Meskiye Vadisi Muharebesi'nde liderleri Kahine adlı bir kadın olan Berberîlere yenilmesi ve Berka'ya çekilmesi. İfrikıyye'nin tümü ve Kartaca'nın tekrar elden çıkması. *702'de Hasan bin en-Numan'a yeni bir güçlü Arap ordusu gönderilmesi. Berberîlerin tüm İfrikıyye'yi yakıp yıkıp yaşanmaz hale getirmeleri. Berberîlerin Bir Kahine Muharebesi'nde bozguna uğratılması. Kartaca'nın da Arapların eline geçmesi, yakılıp yıkılması. Kayravan'ın imarı ve Tunus'ta tersane kurulması. *704'te Hasan bin en-Numan'ın İfrikıyye valiliğinden azli. *705'te ölümü. |
| I. Velid | 668 | Abdülmelik'in büyük oğlu | 705 | 715 | 715 | |
| Süleyman bin Abdülmelik | 674 | Abdülmelik'in ikinci oğlu, I. Velid'in küçük kardeşi | 715 | 717 | 717 | *Horasan Valisi Kuteybe bin Müslim'in isyanı ve isyanın bastırılışı. * Denizden ve karadan büyük bir ordu ile Mesleme bin Abdülmelik idaresinde Kasım 717'den Ağustos 718'e kadar Konstantinopolis Kuşatması. *Gürgan ve Taberistan'daki karışıklıklar sonucu Yezid bin Mühelleb tarafından bu bölgelerin yeniden Emevî idaresine girişi ve isyanın bastırılışı. *Irak valisi olarak atanan Yezid bin Mühelleb hakkında yolsuzluk söylentilerinin yayılması. *Ekim 717'de Dabık'ta ölümü. |
| Ömer bin Abdülaziz | 682 | Abdülmelik'in ikinci kardeşi, Abdülaziz'in oğlu, Süleyman bin Abdülmelik'in kuzeni | 717 | 720 | 720 | *Seçimle halife olması. *Konstantinopolis Kuşatması'ndan başarısızlıkla dönen Mesleme bin Abdülmelik'i huzuruna kabul etmemesi. *Yezid bin Mühelleb'in önceki halife sırasında Horasan valisi iken topladığı yağma serveti ve Irak valisi iken çıkan yolsuzluk söylentileri üzerine Şam'a çağrılması. Orada tutuklanması ve 720'ye kadar hapiste kalması. *Azerbaycan'a giren karşı Arap ordusu gönderilmesi. *Abbâsîlerin, Emevîler aleyhine propaganda kampanyasına 719'da Muhammed bin Abbas önderliğinde başlamaları. *Bir Harici isyanını bastırmak için şahsi görüşmelere girmesi. *Üst tabakaların komplosu sonucu bir kölesi tarafından zehirlenmesi ve 720'de Halep'te ölümü. |
| II. Yezid | 687 | Abdülmelik'in oğlu | 720 | 724 | 724 | *Yezid bin Mühelleb'in hapisten kaçışı. Basra'ya gelişi ve üzerine yapılan seferler sonucu ölümü. *Maveraünnehir Valisi olarak Said bin Amrelharec'in Fergana Sultan'ı üzerine seferleri. *İfrikiye'ye vali olan Muhammed bin Yezid yerine 720'de Yezid bin Müslim'in atanması ve sert idaresi dolayısı ile bir isyanla öldürülüp eski valinin tekrar getirilmesi. *Endülüs'teki Arap ordularının yıllık Fransa akınlarında 721'de Narbonne'u fethedip üs olarak kullanmaları. Toulouse'a kadar yapılan bir akın seferinde yenilip Narbonne'a çekilmeleri. *El-Tübayt Nahran komutasında Arapların Hazarlara üzerine seferleri. 721'de Dağıstan'daki Derbent Geçidi'ni geçip Marj el-Hacar Muharebesi'nde Hazar ordularına yenik düşüp geri çekilmesi. *Cerrah el-Hakemi komutasındaki Arapların 723'te Hazar seferi. Dağıstan geçitlerinden geçerek Hazar başkenti Belencer şehrini ele geçirmeleri. *724'te II. Yezid'in veremden ölümü. |
| Hişam bin Abdülmelik | 691 | Abdülmelik'in oğlu | 724 | 743 | 743 | *Sind isyanının bastırılması. * 730'da büyük bir Hazar ordusunun Azerbaycan, Gürcistan ve Doğu Anadolu'yu eline geçirerek Erdebil'e kadar gelişi. Marj Erdebil Muharabesi'nde Arap komutanı ve Ermenistan Valisi Cerrah El Hakem'in öldürülmesi. *Yeni Ermenistan valisi ve halifenin kardeşi Mesleme bin Abdülmelik'in Musul Muharebesi'nde Hazarlara karşı galip gelişi, Hazarların geri çekilişi. *25 Ekim 732'de İspanya'dan hücum için Fransa'ya gelen bir Arap ordusunun Puvatya Muharebesi'nde Frank ordusunu komuta eden Charles Martel tarafından yenilip geri püskürtülüşü. *Doğu Roma'ya yıllık (731-742 arası her yaz) hücumların yapılışı. 739'da Afyon yakınlarında Akrinion Savaşı'nda Doğu Romalı III. Leo'nun galip gelişi fakat Arap hücumlarını durduramaması. *Horasan'da Arap ordularının Semerkand, Merv şehirlerini ve civarlarını ellerine geçirmeleri. *740 ve 741'de İfrikıyye'de Hariciler tarafından kışkırtılan Berberîlerin isyan etmesi. İsyanın 742'de kuşatılan Kayravan'da bir huruç ile çıkan muharebeden sonra bastırılması. *Şii İmam Zeyd bin Ali isyanı ve Zeyd'in Kufe'de bir camide kıstırılıp öldürülmesi. *Abbâsîlerin Horasan ve Irak'ta propaganda kampanyalarına devam etmeleri. *6 Şubat 743'te difteriden ölümü. |
| II. Velid | 709 | II. Yezid'in oğlu | 743 | 743 | 16 Nisan 744 | *Şam'da isyan çıkması. *744'te El Agdaf'ta av köşkünde Süleyman bin Hişam ordusuyla savaşta öldürülmesi. |
| III. Yezid | 701 | I. Velid'in oğlu | 744 | 744 | 744 | *II. Velid'e kurduğu komplo ile halifeliği ele geçirmesi ve II. Velid'in bir av köşkünde öldürülmesi. * El Nakıs (zayıf) lakabını edinmesi. *Şam'da ve Filistin'de çıkan iç isyanların bastırılması. *Kufe'de karışıklıklar ve vali değişimleri. *Horasan'da Abbâsî propagandası ve vali Nasr ile ilgili sorunlar. *Hoşnutsuz olan Azerbaycan valisi ve amcası olan Mervan'a yeni valilikler vermesi. *Halifeliğinin 6. ay 2. gününde beyin tümöründen ölümü. |
| İbrahim bin Velid | Yok | II. Velid'in oğlu | 744 | 744 | 750 | *Şam'ı kuşatan amcası II. Mervan'a sadakat yemini etmesi ile halifeliğinin 2 aydan daha az sürmesi. |
| II. Mervan | 683 | I. Mervan'ın küçük oğlu olan Muhammed'in oğlu | 744 | 750 | 750 | *744'te Şam'a yürüyüp halifeliği eline alması. *Başkenti Harran'a taşıması. *Humus'u kuşatıp alması. *Hariciler ve Süleyman bin Hişam isyanları ile uğraşması. *747'de Abbâsîlerin savaş bayrağı açmaları; Horasan ve Hicaz'da üstün gelmeleri. Abbâsîlere Zap Muharebesi'nde yenilmesi. *Şam, Ürdün, Filistin üzerinden Mısır'a kaçması. *Mısır'da bir çarpışmada öldürülmesi. |
Emevî Hanedanı soyağacı
Soyağacı renk anahtarı
Kaynakça
- Bartold, W. (çev. Fuat Koprülü), (1939) İslam Medeniyeti Tarihi, Ankara.
- Hitti, Philip H. (çev. Salih Tuğ), (1986) Siyasi ve Kültürel İslam Tarihi (IV Cilt), İstanbul:Boğaziçi Yayınları.
- Üçok, Bahriye (1968), İslam Tarihi: Emevîler ve Abbasiler Ankara.
- Lewis, Bernard (çev. H.D.Yıldız) (1969), Tarihte Araplar, İstanbul.
- Zeydan, Corci (çev. Z. Meganiz) (1328/19..), İslam Medeniyeti Tarihi (IV Cilt), İstanbul (Osmanlıca)
- Wellhausen, J. (çev. Fikret Işıltan) (1963) Arap Devleti ve Sukutu, Ankara.
- Muhammad ibn Jarir al-Tabari (ed. Ehsan Yar-Shater çev. David Stephan Powers)(1989-2007) The History of al-Ţabarī 40 Cilt, Albany: State University of New York Press (Cilt 24) (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde onerilmeyen bicimde kaynaklandirilmistir Gosterilen kaynaklar kaynak gosterme sablonlari kullanilarak dipnot belirtme bicemine uygun olarak duzenlenmelidir Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Emevi halifeleri listesi Emevi Hanedani nin halifelik unvanina sahip olan hukumdarlarinin yer aldigi liste Emevi ismi Dort Halife doneminden 632 661 sonra Islam Devleti ne egemen olan Emevi Hanedani nin kurucusu Muaviye nin buyuk buyuk babasi Umeyye bin Abdisems ten ve Mekkeli Kureys kabilesine bagli Umeyye ailesinden gelmektedir Muaviye Omer doneminin surdugu 641 de Sam valisi olarak atanmis ve Suriye yi denetimi altina almisti 661 de kurdugu halifelik devletinin baskenti de Sam di Emeviler Muhammed in olumunden sonra kurulan dort Arap halifelik devletinin ikincisidir Kurulmasindan sonra oldukca buyuyen Emevi Devleti bir imparatorluk haline gelmis ve arazi yuzolcumu bakimindan birbirine bagli arazilerden olusan imparatorluklarin en buyuk dorduncusu olmustur Muaviye nin 661 de halifeligini ilan etmesi ile son Emevi halifesi II Mervan in 750 de Abbasiler tarafindan bozguna ugratilmasi arasinda gecen surede on dort Emevi hukumdari halifelik yapmistir Bunlardan ilk ucu olan Muaviye I Yezid ve II Muaviye Ebu Sufyan bin Harb in soyundan geldigi icin Sufyaniler kolu adini tasirlar II Muaviye nin ardindan gelen I Mervan la sulalenin diger bir koluna gecildiginden dolayi bundan sonra gelen diger tum Emevi halifelerine Mervaniler kolu adi verilmistir Abbasiler uzun suren bir propaganda donemi ve 747 de acikca baslayan savas sonunda Emevi halifelerini 750 de Sam dan atmislardir Abbasilerin ilk halifesi olan Ebu l Abbas Seffah butun Emevi Hanedani mensuplarinin oldurulmesini emretmistir Bu Emevi katliamindan kacabilen 10 Emevi Halifesi Hisam bin Abdulmelik in torunu Abdurrahman Endulus e siginmis ve Kurtuba da Endulus Emevi Devleti ni kurmustur Bu devletin sekizinci emiri olan III Abdurrahman 929 yilinda Bagdat ta idare kuran Abbasi halifelerinin mesrulugunu kabul etmeyerek kendisini Endulus Emevi halifesi ilan etmistir Sufyaniler koluIsim Dogum Unvan kaynagi Halife olma tarihi Halifeligin sonu Olum Olaylar NotlarI Muaviye 602 Sam valisi iken dorduncu halife Ali ile savasip Emevi Hanedani ni kurdu 661 680 6 Mayis 680I Yezid 645 I Muaviye nin oglu 680 683 683 Kendine biat etmeyen ve halife ilan edilen Huseyin in 10 Ekim 680 de Kufe ye giderken Kerbela da oldurulmesi Abdullah bin Zubeyr in Mekke de isyan etmesi 683 te gonderilen Suriye ordusunun Harre Muharebesi ni kazanip Medine ye girip talan etmesi Suriye ordusunun Mekke yi kusatmasi sehir ve Kabe nin zarar gormesi 682 de Ukbe bin Naif in tekrar Ifrikiyye valiligi ve Cezayir ve Fas i zapti Ukbe nin Biskra Savasi nda olumu ve Ifrikiyye den Araplarin cekilmesi 683 te Sam in Hevran koyundeki bir av kasrinda beklenmedik olumu II Muaviye 661 I Yezid in oglu 683 684 684 Hicaz da isyanci olan Abdullah bin Zubeyr ile aralarindaki ateskes uygulamasi Elci gondererek Abdullah bin Zubeyir i varis yapma teklifi ve bunun reddi Hayati garanti edilirse halifelikten feragat etme teklifi ve bunu reddi 40 gunluk saltanattan sonra tahttan feragat etmesi Feragatten iki hafta sonra olumu Mervaniler koluIsim Dogum Unvan kaynagi Halife olma tarihi Halifeligin sonu Olum Olaylar NotlarI Mervan 684 Osman bin Affan in kuzeni Hakem bin Ebi l As in oglu 684 685 7 Mayis 685 II Muaviye nin Abdullah bin Zubeyr uzerine gitmeyip halifelikten feragat etmesi uzerine yuksek devlet idarecileri ile gorusup halife secilmesi Abdullah bin Zubeyr i halife kabul eden Sam Valisi ad Dahkak ve kabilesi ile Merj Rahit de carpismalar ve ad Dahkak in oldurulmesiyle isyanin sonu Abdullah bin Zubeyr in kardesinin komuta ettigi Misir ordusunun elimine edilmesi ve Misir in devlete baglanmasi I Yezid in kucuk oglu ve halife adayi Halid in annesi ile evlenmesi Kendi oglu Abdulmelik i varis secmesi Vebadan ya da varislikten ayirdigi Halit in annesi ve yeni esi tarafindan oldurulmesi Abdulmelik 645 I Mervan in 685 705 705 Babasinin 685 te Kufe yi ele geciren Harici isyanci Muhtar Ebu Ubeyd uzerine gonderdigi Ubeydullah bin Ziyad in degistirilmemesi 686 da Kufelilerin Haricilere isyani ve Muhtar Ebu Ubeyd in oldurulmesi Musul daki isyanci Hariciler uzerine giden Ubeydullah bin Ziyad in sehir onundeki muharebede yenilip oldurulmesi 688 de Irak a giderken Sam da naip olarak biraktigi Amr bin Said in kendini halife ilan etmesi Abdulmelik in Sam a donerek Amr i idam ettirmesi Abdullah bin Zubeyr in Basra Valisi Abdullah el Harit i yenip Basra yi ele gecirmesi 691 de Haccac komutanligindaki Sam ordusunun Hicaz a Abdullah bin Zubeyr uzerine gondermesi Haccac in takviyeli yeni ordusu ile 7 ay Mekke yi kusatmasi ve Kabe nin mancinik bombardimaniyla yikilmasi Ekim 692 de bir muharebede Zubeyr in oldurulup isyanin sona ermesi Haccac in Hicaz valisi olarak atanmasi ve Kabe yi yeniden yaptirmasi Haccac in Irak yoresine serbest yetkili vali tayin edilmesi Haccac in sert idaresi sirasinda cikan cesitli dinsel isyanlarin bastirilmasi 699 ve 701 arasinda Abdulrahman bin Muhammed isyani ve Haccac tarafindan bastirilmasi Abdulrahman in Turkistan a kacmasi ve Haccac ordulari tarafindan takibi Dogu Roma Imparatoru II Justinianos un Dogu Anadolu Ermenistan Gurcistan ve Kuzey Suriye uzerine saldirilarinin puskurtulmesi Dogu Roma ile yapilan anlasma ile Dogu Roma dan daha fazla tazminat alinmasi Kibris in kondominyum ile idaresi Ermenistan ve Gurcistan vergilerinin esit paylasilmasinin ongorulmesi Gurcistan ve Ermenistan uzerinde Dogu Roma yla yeni anlasmazlik ve Sebastapolis Muharebesi nde Slav kokenli Dogu Roma parali askerlerinin ordularini terk etmeleri nedeniyle Abdulmelik in galip gelmesi Dogu Anadolu Ermenistan ve Gurcistan in zapti Araplarin elinden cikmis olan Ifrikiyye yi geri almak icin 686 da Zuheyr bin Kays adli komutasinda bir Arap ordusunun Kuzey Afrika ya gonderilmesi Bu ordunun Mama Muharebesi nde Berberi ve Dogu Romalilari yenmesi Sicilya dan gonderilen Dogu Roma donanmasi ve ordusunun karaya cikip Zuheyr bin Kays i oldurmesi ve Ifrikiyye nin ikinci defa Araplarin elinden cikmasi 692 de 400 000 kisilik bir Arap ordusunun Hasan bin en Numan komutasinda tekrar Ifrikiyye fethi Kartaca nin Dogu Romalilar dan alinmasi 695 te Meskiye Vadisi Muharebesi nde liderleri Kahine adli bir kadin olan Berberilere yenilmesi ve Berka ya cekilmesi Ifrikiyye nin tumu ve Kartaca nin tekrar elden cikmasi 702 de Hasan bin en Numan a yeni bir guclu Arap ordusu gonderilmesi Berberilerin tum Ifrikiyye yi yakip yikip yasanmaz hale getirmeleri Berberilerin Bir Kahine Muharebesi nde bozguna ugratilmasi Kartaca nin da Araplarin eline gecmesi yakilip yikilmasi Kayravan in imari ve Tunus ta tersane kurulmasi 704 te Hasan bin en Numan in Ifrikiyye valiliginden azli 705 te olumu I Velid 668 Abdulmelik in buyuk oglu 705 715 715Suleyman bin Abdulmelik 674 Abdulmelik in ikinci oglu I Velid in kucuk kardesi 715 717 717 Horasan Valisi Kuteybe bin Muslim in isyani ve isyanin bastirilisi Denizden ve karadan buyuk bir ordu ile Mesleme bin Abdulmelik idaresinde Kasim 717 den Agustos 718 e kadar Konstantinopolis Kusatmasi Gurgan ve Taberistan daki karisikliklar sonucu Yezid bin Muhelleb tarafindan bu bolgelerin yeniden Emevi idaresine girisi ve isyanin bastirilisi Irak valisi olarak atanan Yezid bin Muhelleb hakkinda yolsuzluk soylentilerinin yayilmasi Ekim 717 de Dabik ta olumu Omer bin Abdulaziz 682 Abdulmelik in ikinci kardesi Abdulaziz in oglu Suleyman bin Abdulmelik in kuzeni 717 720 720 Secimle halife olmasi Konstantinopolis Kusatmasi ndan basarisizlikla donen Mesleme bin Abdulmelik i huzuruna kabul etmemesi Yezid bin Muhelleb in onceki halife sirasinda Horasan valisi iken topladigi yagma serveti ve Irak valisi iken cikan yolsuzluk soylentileri uzerine Sam a cagrilmasi Orada tutuklanmasi ve 720 ye kadar hapiste kalmasi Azerbaycan a giren karsi Arap ordusu gonderilmesi Abbasilerin Emeviler aleyhine propaganda kampanyasina 719 da Muhammed bin Abbas onderliginde baslamalari Bir Harici isyanini bastirmak icin sahsi gorusmelere girmesi Ust tabakalarin komplosu sonucu bir kolesi tarafindan zehirlenmesi ve 720 de Halep te olumu II Yezid 687 Abdulmelik in oglu 720 724 724 Yezid bin Muhelleb in hapisten kacisi Basra ya gelisi ve uzerine yapilan seferler sonucu olumu Maveraunnehir Valisi olarak Said bin Amrelharec in Fergana Sultan i uzerine seferleri Ifrikiye ye vali olan Muhammed bin Yezid yerine 720 de Yezid bin Muslim in atanmasi ve sert idaresi dolayisi ile bir isyanla oldurulup eski valinin tekrar getirilmesi Endulus teki Arap ordularinin yillik Fransa akinlarinda 721 de Narbonne u fethedip us olarak kullanmalari Toulouse a kadar yapilan bir akin seferinde yenilip Narbonne a cekilmeleri El Tubayt Nahran komutasinda Araplarin Hazarlara uzerine seferleri 721 de Dagistan daki Derbent Gecidi ni gecip Marj el Hacar Muharebesi nde Hazar ordularina yenik dusup geri cekilmesi Cerrah el Hakemi komutasindaki Araplarin 723 te Hazar seferi Dagistan gecitlerinden gecerek Hazar baskenti Belencer sehrini ele gecirmeleri 724 te II Yezid in veremden olumu Hisam bin Abdulmelik 691 Abdulmelik in oglu 724 743 743 Sind isyaninin bastirilmasi 730 da buyuk bir Hazar ordusunun Azerbaycan Gurcistan ve Dogu Anadolu yu eline gecirerek Erdebil e kadar gelisi Marj Erdebil Muharabesi nde Arap komutani ve Ermenistan Valisi Cerrah El Hakem in oldurulmesi Yeni Ermenistan valisi ve halifenin kardesi Mesleme bin Abdulmelik in Musul Muharebesi nde Hazarlara karsi galip gelisi Hazarlarin geri cekilisi 25 Ekim 732 de Ispanya dan hucum icin Fransa ya gelen bir Arap ordusunun Puvatya Muharebesi nde Frank ordusunu komuta eden Charles Martel tarafindan yenilip geri puskurtulusu Dogu Roma ya yillik 731 742 arasi her yaz hucumlarin yapilisi 739 da Afyon yakinlarinda Akrinion Savasi nda Dogu Romali III Leo nun galip gelisi fakat Arap hucumlarini durduramamasi Horasan da Arap ordularinin Semerkand Merv sehirlerini ve civarlarini ellerine gecirmeleri 740 ve 741 de Ifrikiyye de Hariciler tarafindan kiskirtilan Berberilerin isyan etmesi Isyanin 742 de kusatilan Kayravan da bir huruc ile cikan muharebeden sonra bastirilmasi Sii Imam Zeyd bin Ali isyani ve Zeyd in Kufe de bir camide kistirilip oldurulmesi Abbasilerin Horasan ve Irak ta propaganda kampanyalarina devam etmeleri 6 Subat 743 te difteriden olumu II Velid 709 II Yezid in oglu 743 743 16 Nisan 744 Sam da isyan cikmasi 744 te El Agdaf ta av koskunde Suleyman bin Hisam ordusuyla savasta oldurulmesi III Yezid 701 I Velid in oglu 744 744 744 II Velid e kurdugu komplo ile halifeligi ele gecirmesi ve II Velid in bir av koskunde oldurulmesi El Nakis zayif lakabini edinmesi Sam da ve Filistin de cikan ic isyanlarin bastirilmasi Kufe de karisikliklar ve vali degisimleri Horasan da Abbasi propagandasi ve vali Nasr ile ilgili sorunlar Hosnutsuz olan Azerbaycan valisi ve amcasi olan Mervan a yeni valilikler vermesi Halifeliginin 6 ay 2 gununde beyin tumorunden olumu Ibrahim bin Velid Yok II Velid in oglu 744 744 750 Sam i kusatan amcasi II Mervan a sadakat yemini etmesi ile halifeliginin 2 aydan daha az surmesi II Mervan 683 I Mervan in kucuk oglu olan Muhammed in oglu 744 750 750 744 te Sam a yuruyup halifeligi eline almasi Baskenti Harran a tasimasi Humus u kusatip almasi Hariciler ve Suleyman bin Hisam isyanlari ile ugrasmasi 747 de Abbasilerin savas bayragi acmalari Horasan ve Hicaz da ustun gelmeleri Abbasilere Zap Muharebesi nde yenilmesi Sam Urdun Filistin uzerinden Misir a kacmasi Misir da bir carpismada oldurulmesi Emevi Hanedani soyagaciSoyagaci renk anahtari Osman bin Affan 644 656 Emevi Devleti halifeleri 661 750 Endulus Emevi Devleti emirleri 756 929 Endulus Emevi Devleti halifeleri 929 1031 KaynakcaBartold W cev Fuat Koprulu 1939 Islam Medeniyeti Tarihi Ankara Hitti Philip H cev Salih Tug 1986 Siyasi ve Kulturel Islam Tarihi IV Cilt Istanbul Bogazici Yayinlari Ucok Bahriye 1968 Islam Tarihi Emeviler ve Abbasiler Ankara Lewis Bernard cev H D Yildiz 1969 Tarihte Araplar Istanbul Zeydan Corci cev Z Meganiz 1328 19 Islam Medeniyeti Tarihi IV Cilt Istanbul Osmanlica Wellhausen J cev Fikret Isiltan 1963 Arap Devleti ve Sukutu Ankara Muhammad ibn Jarir al Tabari ed Ehsan Yar Shater cev David Stephan Powers 1989 2007 The History of al Ţabari 40 Cilt Albany State University of New York Press ISBN 0 88706 563 5 Cilt 24 Ingilizce