Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Güzellik, bir canlının, somut bir nesnenin veya soyut bir kavramın algısal bir haz duyumsatan; hoşnutluk veren hususiyetidir. Güzellik, estetiğin, toplumbilimin, toplumsal ruhbiliminin ve kültürün bir parçası olarak incelenmektedir.
Gözle görülen nesneler (güzel bir yüz, güzel bir bina gibi), kulakla işitilen bir müzik, dil ile tadılan bir yemek, koklanan bir çiçeğin kokusu gibi beş duyu ile algılananlar yanında güzel ahlak gibi soyut kavramlar da güzellikle ilgilidir.
Felsefedeki estetik yaklaşımda ruhbilimsel güzellik tanımı tarihte felsefenin incelediği bir konu ve felsefenin temel dallarından bir oldu. Değişik çağlarda filozoflar güzelliğe farklı tanımlar getirdiler. Eski Yunan filozoflarından Plotinus güzelliğin ilahi aklın eşya alemindeki ışıltısı olarak tanımladı. 19. yüzyılda Alman filozof Hegel'e göre güzellik, tabiatın kendisinin bütünündeki Mutlak Ruhun görüntüsüydü. Kant güzelliğin subjektifliğini vurguladı, ancak onun sadece duyumsama ile ilgili değil kişinin güzel ve çirkin ile ilgili yargılarının sonucu olduğunu ortaya koydu. Güzel olanın bakılana değil bakana göre belirlendiğini, öznel olduğunu yaklaşıma karşılık; bir başka yaklaşım, güzelliğin tanımını, bakana değil bakılana özgü olan ve simetri, oran gibi tartışılmaz matematik formüllere bağlanmış bir kurallar dizgesi olduğunu savunan, fenomenik güzellik tanımıyla açıklar. Toplumların beğenileri kültürlere ve zamana göre değişim gösterdiğinden mutlak ve ideal güzellikten bahsedilebilmenin mümkün olmadığı öznel güzellik tanımını destekleyen örneklerdir.
Estetik
Felsefe disiplininde güzelliği onun ve tabiatını anlamanın anahtar temalarından biri estetiktir. Yunanca duygu, duyum ve algı anlamlarına gelir. Felsefede doğruluğu temel alan mantığın ve iyiliği temel alan ahlakın yanında üçüncü inceleme alanı güzelliği temel alan estetiktir.
Besteci ve eleştirmen Robert Schuman iki çeşit güzellik ayırt etmiştir, tabii ve şiirsel. İlki tabiatın tefekküründe görünür, hâlbuki ikincisi insanın bilincinde ve tabiata yaratıcı müdahalesinde yatar. Schuman, müzikte veya başka bir sanatta her iki türlü güzelliğin de ortaya çıktığını ama tabii güzelliğin duyumsanan zevkler olduğuna işaret eder. Şiirsel güzellik tabii güzellğin bittiği yerde başlar.
Güzellik meselesi üzerine Alman felsefesi ve özellikle Alman Romantizmi ile birlikte belirgin bir teorik gelişme döneminin başladığı söylenebilir. Estetik termini ilk olarak Alman Filozof Alexander Gottlieb Baumgarten aynı isimli kitabında kullanmıştır. Estetik kuramıyla bu konuda söz sahibi olan filozof Immanuel Kant, güzelliğin hem öznel hem de nesnel niteliklere sahip olduğunu kaydetmiştir. Buna göre "güzellik, sonsuzun sonlu olarak kendini göstermesidir". Kant, güzellik deneyimini vurgular; burada özne ya da nesneden öte, deneyimin kendisi önemsenir. Çünkü Kant için güzellik, farklı bir felsefi kategori olarak, nesnelerin duyusal görünümleridir ve duyusallık bu anlamda deneyimle ilintilidir. Hegel'de güzelliği bir idea olarak değerlendirmiştir. Bu düşüncede güzellik-doğruluk ilişkisi bir özdeşlik olarak ele alınmaktadır. Güzellik, idea'nın bir sanat yapıtı olarak gerçekleşmesidir. Hegel'e göre tabiatın kendisi mutlak ruhun bir yansımasıdır ve duyular ile algılanan aslında maddeden ayrılmış olan mutlak ruhun kendisidir.
Bakan kişide beğeni ve hoşlanma etkileri bırakan, haz duyumlarını uyaran nesnelerin niteliği ya da özelliği olarak tanımlanması genel olarak (estetik gerçekcilik) olarak adlandırılır. Öte yandan güzellik duyumunun, nesnenin bir niteliği olmaktansa, öznenin duyumsayış şeklinin yapılanmışlığıyla ilintili olduğu varsayımı vardır. Buna göre güzellik, bakılan ile ilgili değil asıl olarak bakış ile ilgilidir. Bu eğilimse (estetik öznelcilik) olarak adlandırılır. Güzellik kavramının nesnel mi yoksa öznel temelli mi olduğu süregiden bir tartışma konusudur. Estetik gerçekçiliğin güzelliği belirleridiğini ve nesnel olduğunu savunanlar objedeki simetrinin, altın oran'a uygunluğun ve Fibonacci serisine göre dizilişin tabiatta varlığını savunurlar. Estetik öznelciliğin ağır bastığını vurgulayanlar ise tarih boyunca güzel diye tantılan insanların vasıflarının zaman içinde ne kadar farklılaştığını ortaya koyarlar. Güzel denilenin dış etkenlere göre nasıl değişiklik gösterdiğini irdelerler. Buna göre 1800'lü yıllarda yapılmış bir Goya tablosundaki tombul görünüşlü güzel kadın tasviri ile günümüz süpermodel'leri arasında çok büyük farklar vardır. Toplumların beğenileri estetik öznelciliğe göre zaman içinde farklılaşmıştır.
Güzelliğin tarihçesi
Güzelliğin varlık alanı ile bakışın bununla ilişkisi sorunu, estetik kuramların önemle üzerinde durdukları temel meselerden biridir. Güzellik ve Doğruluk, Güzellik ve İyi, Güzellik ve Yücelik güzel ile ilişkili olarak değerlendirilen öteki konu başlıklarının bazılarıdır. Güzel, güzel olan ve güzellik gibi kavramlar üzerine Platon'dan beri süregelen birtakım tartışma ve değerlendirmeler söz konusu olmakla birlikte, felsefe-içinde güzellik kuramı gibi çok geliştirilmiş bir alan yoktur. Platon, güzelliğin mutlak olduğunu ideal bir güzelliğin var olması gerektiğini açıklar. Güzellik, güzel kadın duyumunun ideal formudur. Buna göre, güzellik, duyumların ötesinde var olan ve tek tek güzellik duyumlarını şekillendiren bir idea'dır. Plotinus'a göre güzellik, ilahi akıl'ın dünyadaki yansımasıdır. Aristoteles, "güzel olan, salt kendisi için arzulanabilir olandır" demektedir. Ayrıca ona göre, güzellik matematiksel bir orantı gibi ele alınır.Güzel olan kavranabilir olmalıdır ve bu da oran ve ölçü ile ilgilidir.
Güzelliğin batı teorisindeki en erken tanımı Socrates (Sokrat) öncesi dönemden İyonyalı Pythagoras (Pisagor) gibi düşünürlerin çalışmalarında yer bulur. Pisagor'cu okul, matematik ve güzellik arasında güçlü bir bağ olduğunu keşfetmişti. Bilhassa, nesnelerin altın oran'a göre oranlandığında daha çekici göründüğünü kaydettiler. Antik Batı Anadolu ve Atina mimarisi, bu simetri ve oran görüşüne dayanmaktaydı. Modern araştırmacılar altın orana göre ölçülendirilmiş ve simetrik olan insan yüzlerinin olmayanlarınkinden daha çekici olduğunu belirtirler.
Simetri de güzellikte çok önemlidir çünkü kalıtsal veya edinilmiş bir kusurun olmamasına işaret eder. Biçem ve modanın çok geniş ölçüde farklılık göstermesine rağmen, kültürler arası araştırmalar, insanların güzelliği algılamalarında çeşitli ortak noktalar bulmuştur. Örneğin, büyük gözler ve açık ten rengi bütün kültürlerde güzel bulunmuştur. Bebek özellikleri bütün kültürlerde tabiatından gelen bir çekiciliktedir ve gençlik, güzellik ile ilişkilidir. Güzel yüz tercihinin insanların bebeklik devirlerinden edinilmiş bir duyum olduğu ve değişik cinsiyet ve kültürlerde benzer çekicilik taşıdığı görüşü mevcuttur.
Batı uygarlığında erkek güzelliği standardı için Yunan ve Roma sanatçıları temeller koyarlar. Bu tanım hala erkeklerde yakışıklılık ve etkileyici iyi görünme tasviri olarak kabul görür.
İnsan güzelliği
Bir kişinin "güzel" olarak vasıflandırılması, ister şahsi görüş olsun ister toplumun ortak değer yargısı olsun sıklıkla, kişilik, zeka, zarafet, cazibe gibi "iç güzelliğinin" ve sağlık, gençlik, ortalamaya yakınlık ve yaygınlık, cilt gibi "dış güzelliğin" bir birleşimine dayanır. Araştırmalar insanlarda beğenilerin ortaya çıkmasında, hayvanlarda olduğu gibi eş seçimi kriterlerinin en etkili fenomen olduğu olduğunu ortaya koymuştur.
Dış güzelliği ölçmenin ortak bir yolu toplumun ortak kararı veya genel kanısı Güzellik yarışması gibi törenlerde ortaya konur. Ancak iç güzelliğin ölçülebilmesi, her ne kadar güzellik yarışmaları sıklıkla bunu dikkate aldığını iddia etse de daha zor olan bir konudur.
Ortalamaya yakınlık
Fizikî güzelliğin kuvvetli bir göstergesi, yaygınlık ve eş arama davranışıdır. Bir karma görüntü oluşturmak maksadıyla insan yüzleri görüntülerinin bir ortalaması alındığında "ideal" görüntüye tedricen daha yakın olur ve daha çekici olarak algılanır. Bu durum ilk olarak 1883 yılında Charles Darwin'in kuzeni Francis Galton tarafından vejetaryenlerin yüzleri ve et tüketenlerin yüzleri fotoğrafik olarak üst üste bindirilip birleştirildiğinde her birinde tipik bir yüz görüntsü olup olmadığının araştırılması sırasında fark edildi. Bunu yaptığı zaman fark etti ki, birleştirilmiş yüz görüntüleri herhangi bir tek fotoğraftaki yüzden çok daha çekiciydi. Araştırmacılar sonuçları daha kontrollü deney koşullarında takrarladıklarında ve bilgisayar ortamında elde edilmiş, matematik olarak ortallaması alınmış bir dizi yüz resminin tek bir resimden daha güzel olduğunu buldular. Evrimsel olarak eşeyli canlıların kendilerini baskın olan yaygın ve ortalama şekle sokarak çekmeleri gerektiği bir anlam ifade eder.Doğal seçilim sonuçları, nesillerin değişiminde faydalı niteliklerin mahzurlu yanları ile yer değiştirir. Bu durum evrimi açıklayan temel kuvvettir ve Darwin'i biyolojide unutulmaz kılan ana kavramdır. Böylece tabî seçilim, faydalı özelliklerin gittikçe bir sonraki nesilde yaygınlaşır öte yandan mahzurlu özelliklerin gittikçe azalır. Eşeyli bir canlı bu yüzden uygun bir partneri ile eşleşmek isterken tuhaf, sıra dışı görünüşlü özellikleri olan bireylerden kaçınması gerekirken ortalamaya yakın ve baskın yaygınlıkta olan bireyleri bilhassa tercih etmesi gerekirdi. Bu durum eş seçimi olarak tanımlanır.
Bel/kalça oranı
Genel olarak beğenilen bir kadının araştırmalar sonucunda belirlenmiş bir diğer dış özelliği bel/kalça ölçüsü oranının 0.7 civarında olmasıdır. Bel/kalça oranı kavramı, Austin, Texas Üniversitesi fizyolojistlerinden tarafından geliştirilmiştir. Fizyolojist, bu orantının tam olarak kadının doğurganlığına işaret etmekte olduğunu göstermiştir. Geleneksel olarak modern çağ öncesinde yiyecek daha kıt olduğu zamanlarda kilolu insanlar zayıflara göre daha çekici bulunuyordu.
Kalıtsal çeşitliliğin etkileri
Öte yandan güzellik ideali ırkî birliği güçlendirir. Karışık ırktan çocuklar genellikle ebeveynlerinden daha çekici görünürler çünkü kalıtsal çeşitlilik kendi ebeveynlerinde bulunan genetik miraslarındaki hatalardan korur.
İç güzelliği
İç güzelliği' fizîkî olarak gözlemlenemeyen bir şeyin olumlu yönlerini tanımlamada kullanılan mefhumdur.
Çoğu canlılar fizikî husûsîyetlerini ve feromonlarını eşlerini çekmek için kullandıkları halde insanlar, tercihlerinde iç güzelliğine itimat ettiklerini iddia ederler. Sevecenlik, hassasiyet, şefkat, acıma, yaratıcılık ve zekanın antik çağlardan beri arzu edilen nitelikler olduğu söylenmektedir. Hâlbuki, son araştırmaların insanların eş bulmadaki gerçek alışkanlıklarında iç güzelliğe önem verdikleri iddiası ile ilgili karşılaştırmaları iç güzelliğin sathi ve önemsiz olduğunun, eş seçmede diğer hayvanlarda olduğu gibi fizîkî husûsîyetlere ve feromonlara itimadının varlığının altını çizerler. "İç güzelliğin" insanların eş bulma davranışlarına ölçülebilir bir etkisinin olup olmadığı kesin olarak belirlenememiş bir inceleme konusudur.
Toplumsal etkileri
Güzellik standardını temsil eder ve üstesinden gelinemediği zaman gücenme ve tatminsizliğe sebep olabilir. İdeal güzelliğe yakın olmayan insanlar cemiyetlerinden dışlanabilir. Victor Hugo'nun Notre Dame'ın Kamburu romanında çirkin görünümlü Quasimodo ortalamadan farklıdır ve bu nedenle toplumdan dışlanmıştır.
Araştırmacılara göre hoş görünümlü öğrenciler öğretmenlerinden sıradan öğrencilere göre daha yüksek notlar almaktadırlar. Ayrıca çekici hastalar doktorlarından daha iyi bakım alırlar. Çalışmalar, yakışıklı suçlular, kendilerinden daha az çekici özellikteki suçlananlara göre daha hafif cezalar almaktadırlar. ABD'deki CNN internet sitesinde bahsedilen, London Guildhall Universitesi'nin 11,000 33 yaşındaki denek üzerinde yaptığı araştırmaya göre normalden daha az çekici sayılan erkekler çekici olanlardan %15 daha az kazanırken ortalama bir kadın çalışan, çekici olan rakibeisnden %11 daha az kazanmaktadır.
Güzellik ideallerinin ırkî baskıların görülmesindeki olumsuz etkileri ortaya konur. Mesela, hakim fikre göre siyah çehreli insanlar beyazlardan daha az çekici veya daha az arzu edilendir. Kendisini davranışsal ırkçılık olarak gösteren, siyahîliğin çirkinlik olduğu fikri Afrikalı Amerikalıların hissiyatına zarar verir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ (PDF). 1 Haziran 2010 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2008.
- ^ Gillian Rhodes, (2006). The evolutionary psychology of facial beauty. Annual Review of Psychology, 57, 199-226.
- ^ (PDF). 14 Haziran 2007 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2008.
- ^ Langlois, J. H., Roggman, L. A., & Musselman, L. (1994). What is average and what is not average about attractive faces? Psychological Science, 5, 214-220.
- ^ KOESLAG, J.H. (1990). Koinophilia groups sexual creatures into species, promotes stasis, and stabilizes social behaviour. J. theor. Biol. 144, 15-35
- ^ (1995). Female judgment of male attractiveness and desirability for relationships : role of waist-to-hip ratio and financial status. Austin, Texas 78712, ETATS-UNIS: Univ. Texas, dep. psychology. ISSN 0022-3514 CODEN JPSPB2.
- ^ (PDF). 10 Ekim 2007 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2008.
- ^ (2003). Mutants: On Genetic Variety and the Human Body. Viking Books, New York. .
- ^ (11 Temmuz 2005). "Do pretty people earn more?". CNN International. 12 Ekim 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Mayıs 2008.
- ^ . . Gender Forum Electronic Journal,, Cardiff University. 17 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2007.
Dış bağlantılar
Güzellik hakkında daha fazla bilgi edinin | |
 | Vikisözlük'te tanımlar |
 | Commons'ta dosyalar |
 | Vikisöz'de alıntılar |
- "Felsefe Ekibi >> Güzel". Felsefe Ekibi. 28 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Mayıs 2008.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Guzellik bir canlinin somut bir nesnenin veya soyut bir kavramin algisal bir haz duyumsatan hosnutluk veren hususiyetidir Guzellik estetigin toplumbilimin toplumsal ruhbiliminin ve kulturun bir parcasi olarak incelenmektedir Genc bir kadinin guzelligi insan guzelliginin bir remzi ve sanatin baskin motiflerindendir Gozle gorulen nesneler guzel bir yuz guzel bir bina gibi kulakla isitilen bir muzik dil ile tadilan bir yemek koklanan bir cicegin kokusu gibi bes duyu ile algilananlar yaninda guzel ahlak gibi soyut kavramlar da guzellikle ilgilidir Felsefedeki estetik yaklasimda ruhbilimsel guzellik tanimi tarihte felsefenin inceledigi bir konu ve felsefenin temel dallarindan bir oldu Degisik caglarda filozoflar guzellige farkli tanimlar getirdiler Eski Yunan filozoflarindan Plotinus guzelligin ilahi aklin esya alemindeki isiltisi olarak tanimladi 19 yuzyilda Alman filozof Hegel e gore guzellik tabiatin kendisinin butunundeki Mutlak Ruhun goruntusuydu Kant guzelligin subjektifligini vurguladi ancak onun sadece duyumsama ile ilgili degil kisinin guzel ve cirkin ile ilgili yargilarinin sonucu oldugunu ortaya koydu Guzel olanin bakilana degil bakana gore belirlendigini oznel oldugunu yaklasima karsilik bir baska yaklasim guzelligin tanimini bakana degil bakilana ozgu olan ve simetri oran gibi tartisilmaz matematik formullere baglanmis bir kurallar dizgesi oldugunu savunan fenomenik guzellik tanimiyla aciklar Toplumlarin begenileri kulturlere ve zamana gore degisim gosterdiginden mutlak ve ideal guzellikten bahsedilebilmenin mumkun olmadigi oznel guzellik tanimini destekleyen orneklerdir EstetikBir Choctaw Belle Amerikan Yerlisi Felsefe disiplininde guzelligi onun ve tabiatini anlamanin anahtar temalarindan biri estetiktir Yunanca duygu duyum ve algi anlamlarina gelir Felsefede dogrulugu temel alan mantigin ve iyiligi temel alan ahlakin yaninda ucuncu inceleme alani guzelligi temel alan estetiktir Besteci ve elestirmen Robert Schuman iki cesit guzellik ayirt etmistir tabii ve siirsel Ilki tabiatin tefekkurunde gorunur halbuki ikincisi insanin bilincinde ve tabiata yaratici mudahalesinde yatar Schuman muzikte veya baska bir sanatta her iki turlu guzelligin de ortaya ciktigini ama tabii guzelligin duyumsanan zevkler olduguna isaret eder Siirsel guzellik tabii guzellgin bittigi yerde baslar Francisco Goya nin Maja Urbana tablosu Guzellik meselesi uzerine Alman felsefesi ve ozellikle Alman Romantizmi ile birlikte belirgin bir teorik gelisme doneminin basladigi soylenebilir Estetik termini ilk olarak Alman Filozof Alexander Gottlieb Baumgarten ayni isimli kitabinda kullanmistir Estetik kuramiyla bu konuda soz sahibi olan filozof Immanuel Kant guzelligin hem oznel hem de nesnel niteliklere sahip oldugunu kaydetmistir Buna gore guzellik sonsuzun sonlu olarak kendini gostermesidir Kant guzellik deneyimini vurgular burada ozne ya da nesneden ote deneyimin kendisi onemsenir Cunku Kant icin guzellik farkli bir felsefi kategori olarak nesnelerin duyusal gorunumleridir ve duyusallik bu anlamda deneyimle ilintilidir Hegel de guzelligi bir idea olarak degerlendirmistir Bu dusuncede guzellik dogruluk iliskisi bir ozdeslik olarak ele alinmaktadir Guzellik idea nin bir sanat yapiti olarak gerceklesmesidir Hegel e gore tabiatin kendisi mutlak ruhun bir yansimasidir ve duyular ile algilanan aslinda maddeden ayrilmis olan mutlak ruhun kendisidir Bakan kiside begeni ve hoslanma etkileri birakan haz duyumlarini uyaran nesnelerin niteligi ya da ozelligi olarak tanimlanmasi genel olarak estetik gercekcilik olarak adlandirilir Ote yandan guzellik duyumunun nesnenin bir niteligi olmaktansa oznenin duyumsayis seklinin yapilanmisligiyla ilintili oldugu varsayimi vardir Buna gore guzellik bakilan ile ilgili degil asil olarak bakis ile ilgilidir Bu egilimse estetik oznelcilik olarak adlandirilir Guzellik kavraminin nesnel mi yoksa oznel temelli mi oldugu suregiden bir tartisma konusudur Estetik gercekciligin guzelligi belirleridigini ve nesnel oldugunu savunanlar objedeki simetrinin altin oran a uygunlugun ve Fibonacci serisine gore dizilisin tabiatta varligini savunurlar Estetik oznelciligin agir bastigini vurgulayanlar ise tarih boyunca guzel diye tantilan insanlarin vasiflarinin zaman icinde ne kadar farklilastigini ortaya koyarlar Guzel denilenin dis etkenlere gore nasil degisiklik gosterdigini irdelerler Buna gore 1800 lu yillarda yapilmis bir Goya tablosundaki tombul gorunuslu guzel kadin tasviri ile gunumuz supermodel leri arasinda cok buyuk farklar vardir Toplumlarin begenileri estetik oznelcilige gore zaman icinde farklilasmistir Guzelligin tarihcesiLeonardo da Vinci nin Mona Lisa portresi altin orana gore yapilmistir Guzelligin varlik alani ile bakisin bununla iliskisi sorunu estetik kuramlarin onemle uzerinde durduklari temel meselerden biridir Guzellik ve Dogruluk Guzellik ve Iyi Guzellik ve Yucelik guzel ile iliskili olarak degerlendirilen oteki konu basliklarinin bazilaridir Guzel guzel olan ve guzellik gibi kavramlar uzerine Platon dan beri suregelen birtakim tartisma ve degerlendirmeler soz konusu olmakla birlikte felsefe icinde guzellik kurami gibi cok gelistirilmis bir alan yoktur Platon guzelligin mutlak oldugunu ideal bir guzelligin var olmasi gerektigini aciklar Guzellik guzel kadin duyumunun ideal formudur Buna gore guzellik duyumlarin otesinde var olan ve tek tek guzellik duyumlarini sekillendiren bir idea dir Plotinus a gore guzellik ilahi akil in dunyadaki yansimasidir Aristoteles guzel olan salt kendisi icin arzulanabilir olandir demektedir Ayrica ona gore guzellik matematiksel bir oranti gibi ele alinir Guzel olan kavranabilir olmalidir ve bu da oran ve olcu ile ilgilidir Botticelli nin Venus un Dogusu tablosu Guzelligin bati teorisindeki en erken tanimi Socrates Sokrat oncesi donemden Iyonyali Pythagoras Pisagor gibi dusunurlerin calismalarinda yer bulur Pisagor cu okul matematik ve guzellik arasinda guclu bir bag oldugunu kesfetmisti Bilhassa nesnelerin altin oran a gore oranlandiginda daha cekici gorundugunu kaydettiler Antik Bati Anadolu ve Atina mimarisi bu simetri ve oran gorusune dayanmaktaydi Modern arastirmacilar altin orana gore olculendirilmis ve simetrik olan insan yuzlerinin olmayanlarinkinden daha cekici oldugunu belirtirler Simetri de guzellikte cok onemlidir cunku kalitsal veya edinilmis bir kusurun olmamasina isaret eder Bicem ve modanin cok genis olcude farklilik gostermesine ragmen kulturler arasi arastirmalar insanlarin guzelligi algilamalarinda cesitli ortak noktalar bulmustur Ornegin buyuk gozler ve acik ten rengi butun kulturlerde guzel bulunmustur Bebek ozellikleri butun kulturlerde tabiatindan gelen bir cekiciliktedir ve genclik guzellik ile iliskilidir Guzel yuz tercihinin insanlarin bebeklik devirlerinden edinilmis bir duyum oldugu ve degisik cinsiyet ve kulturlerde benzer cekicilik tasidigi gorusu mevcuttur Bati uygarliginda erkek guzelligi standardi icin Yunan ve Roma sanatcilari temeller koyarlar Bu tanim hala erkeklerde yakisiklilik ve etkileyici iyi gorunme tasviri olarak kabul gorur Insan guzelligiBir kisinin guzel olarak vasiflandirilmasi ister sahsi gorus olsun ister toplumun ortak deger yargisi olsun siklikla kisilik zeka zarafet cazibe gibi ic guzelliginin ve saglik genclik ortalamaya yakinlik ve yayginlik cilt gibi dis guzelligin bir birlesimine dayanir Arastirmalar insanlarda begenilerin ortaya cikmasinda hayvanlarda oldugu gibi es secimi kriterlerinin en etkili fenomen oldugu oldugunu ortaya koymustur Dis guzelligi olcmenin ortak bir yolu toplumun ortak karari veya genel kanisi Guzellik yarismasi gibi torenlerde ortaya konur Ancak ic guzelligin olculebilmesi her ne kadar guzellik yarismalari siklikla bunu dikkate aldigini iddia etse de daha zor olan bir konudur Catalhoyuk Konya da bulunan M O 5500 yilina ait kadin heykelcigiSuper model Liya Kebede 2007Ortalamaya yakinlik Fiziki guzelligin kuvvetli bir gostergesi yayginlik ve es arama davranisidir Bir karma goruntu olusturmak maksadiyla insan yuzleri goruntulerinin bir ortalamasi alindiginda ideal goruntuye tedricen daha yakin olur ve daha cekici olarak algilanir Bu durum ilk olarak 1883 yilinda Charles Darwin in kuzeni Francis Galton tarafindan vejetaryenlerin yuzleri ve et tuketenlerin yuzleri fotografik olarak ust uste bindirilip birlestirildiginde her birinde tipik bir yuz goruntsu olup olmadiginin arastirilmasi sirasinda fark edildi Bunu yaptigi zaman fark etti ki birlestirilmis yuz goruntuleri herhangi bir tek fotograftaki yuzden cok daha cekiciydi Arastirmacilar sonuclari daha kontrollu deney kosullarinda takrarladiklarinda ve bilgisayar ortaminda elde edilmis matematik olarak ortallamasi alinmis bir dizi yuz resminin tek bir resimden daha guzel oldugunu buldular Evrimsel olarak eseyli canlilarin kendilerini baskin olan yaygin ve ortalama sekle sokarak cekmeleri gerektigi bir anlam ifade eder Dogal secilim sonuclari nesillerin degisiminde faydali niteliklerin mahzurlu yanlari ile yer degistirir Bu durum evrimi aciklayan temel kuvvettir ve Darwin i biyolojide unutulmaz kilan ana kavramdir Boylece tabi secilim faydali ozelliklerin gittikce bir sonraki nesilde yayginlasir ote yandan mahzurlu ozelliklerin gittikce azalir Eseyli bir canli bu yuzden uygun bir partneri ile eslesmek isterken tuhaf sira disi gorunuslu ozellikleri olan bireylerden kacinmasi gerekirken ortalamaya yakin ve baskin yayginlikta olan bireyleri bilhassa tercih etmesi gerekirdi Bu durum es secimi olarak tanimlanir Bel kalca orani Genel olarak begenilen bir kadinin arastirmalar sonucunda belirlenmis bir diger dis ozelligi bel kalca olcusu oraninin 0 7 civarinda olmasidir Bel kalca orani kavrami Austin Texas Universitesi fizyolojistlerinden tarafindan gelistirilmistir Fizyolojist bu orantinin tam olarak kadinin dogurganligina isaret etmekte oldugunu gostermistir Geleneksel olarak modern cag oncesinde yiyecek daha kit oldugu zamanlarda kilolu insanlar zayiflara gore daha cekici bulunuyordu Kalitsal cesitliligin etkileri Ote yandan guzellik ideali irki birligi guclendirir Karisik irktan cocuklar genellikle ebeveynlerinden daha cekici gorunurler cunku kalitsal cesitlilik kendi ebeveynlerinde bulunan genetik miraslarindaki hatalardan korur Ic guzelligi Ic guzelligi fiziki olarak gozlemlenemeyen bir seyin olumlu yonlerini tanimlamada kullanilan mefhumdur Cogu canlilar fiziki hususiyetlerini ve feromonlarini eslerini cekmek icin kullandiklari halde insanlar tercihlerinde ic guzelligine itimat ettiklerini iddia ederler Sevecenlik hassasiyet sefkat acima yaraticilik ve zekanin antik caglardan beri arzu edilen nitelikler oldugu soylenmektedir Halbuki son arastirmalarin insanlarin es bulmadaki gercek aliskanliklarinda ic guzellige onem verdikleri iddiasi ile ilgili karsilastirmalari ic guzelligin sathi ve onemsiz oldugunun es secmede diger hayvanlarda oldugu gibi fiziki hususiyetlere ve feromonlara itimadinin varliginin altini cizerler Ic guzelligin insanlarin es bulma davranislarina olculebilir bir etkisinin olup olmadigi kesin olarak belirlenememis bir inceleme konusudur Toplumsal etkileriGuzellik standardini temsil eder ve ustesinden gelinemedigi zaman gucenme ve tatminsizlige sebep olabilir Ideal guzellige yakin olmayan insanlar cemiyetlerinden dislanabilir Victor Hugo nun Notre Dame in Kamburu romaninda cirkin gorunumlu Quasimodo ortalamadan farklidir ve bu nedenle toplumdan dislanmistir Arastirmacilara gore hos gorunumlu ogrenciler ogretmenlerinden siradan ogrencilere gore daha yuksek notlar almaktadirlar Ayrica cekici hastalar doktorlarindan daha iyi bakim alirlar Calismalar yakisikli suclular kendilerinden daha az cekici ozellikteki suclananlara gore daha hafif cezalar almaktadirlar ABD deki CNN internet sitesinde bahsedilen London Guildhall Universitesi nin 11 000 33 yasindaki denek uzerinde yaptigi arastirmaya gore normalden daha az cekici sayilan erkekler cekici olanlardan 15 daha az kazanirken ortalama bir kadin calisan cekici olan rakibeisnden 11 daha az kazanmaktadir Guzellik ideallerinin irki baskilarin gorulmesindeki olumsuz etkileri ortaya konur Mesela hakim fikre gore siyah cehreli insanlar beyazlardan daha az cekici veya daha az arzu edilendir Kendisini davranissal irkcilik olarak gosteren siyahiligin cirkinlik oldugu fikri Afrikali Amerikalilarin hissiyatina zarar verir Ayrica bakinizEstetik Simetri Altin Oran Plastik cerrahiKaynakca PDF 1 Haziran 2010 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 13 Mayis 2008 Gillian Rhodes 2006 The evolutionary psychology of facial beauty Annual Review of Psychology 57 199 226 PDF 14 Haziran 2007 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 17 Mayis 2008 Langlois J H Roggman L A amp Musselman L 1994 What is average and what is not average about attractive faces Psychological Science 5 214 220 KOESLAG J H 1990 Koinophilia groups sexual creatures into species promotes stasis and stabilizes social behaviour J theor Biol 144 15 35 1995 Female judgment of male attractiveness and desirability for relationships role of waist to hip ratio and financial status Austin Texas 78712 ETATS UNIS Univ Texas dep psychology ISSN 0022 3514 CODEN JPSPB2 PDF 10 Ekim 2007 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 18 Mayis 2008 2003 Mutants On Genetic Variety and the Human Body Viking Books New York ISBN 0 670 03110 0 11 Temmuz 2005 Do pretty people earn more CNN International 12 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Mayis 2008 Gender Forum Electronic Journal Cardiff University 17 Mayis 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Aralik 2007 Dis baglantilarVikipedi nin kardes projelerinden Guzellik hakkinda daha fazla bilgi edininVikisozluk te tanimlarCommons ta dosyalarVikisoz de alintilar Felsefe Ekibi gt gt Guzel Felsefe Ekibi 28 Mayis 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Mayis 2008