Küresel felaket riski, küresel ölçekte insan refahına zarar verebilecek, hatta modern uygarlığı tehlikeye atabilecek veya yok edebilecek varsayımsal bir gelecek olayıdır. İnsan neslinin yok olmasına neden olabilecek veya insanlığın potansiyelini kalıcı ve büyük ölçüde azaltabilecek bir olay, bir varoluşsal risk olarak bilinir.
Olası küresel felaket riskleri, insanların neden olduğu antropojenik riskleri (teknoloji, yönetişim, iklim değişikliği) ve antropojenik olmayan veya doğal riskleri içerir. Teknolojik riskler yıkıcı yapay zeka, biyoteknoloji veya nanoteknolojinin yaratılmasını içerir. Yetersiz veya kötü huylu küresel yönetişim, , genetiği değiştirilmiş organizmaları kullanan biyoterörizm, elektrik şebekesi gibi kritik altyapıyı tahrip eden siber terörizm gibi veya doğal bir pandemiyi yönetememe gibi sosyal ve politik alanda riskler yaratır. Dünya sistemi yönetişimi alanındaki sorunlar ve riskler arasında küresel ısınma, de dâhil , eşit olmayan kaynak dağılımının bir sonucu olarak kıtlık, aşırı insan nüfusu, ve sürdürülebilir olmayan tarım sayılabilir.
Antropojenik olmayan risklere örnek olarak bir asteroit çarpma olayı, bir süper yanardağ patlaması, ölümcül bir gama ışını patlaması, elektronik ekipmanı yok eden bir jeomanyetik fırtına, uzun vadeli doğal iklim değişikliği, düşmanca dünya dışı yaşam veya Dünya'yı kuşatacak bir yıldız olarak Güneş'in öngörülebilir bir (kırmızı deve dönüşmesi) sayılabilir.
Son yirmi yılda, küresel felaket ve varoluşsal riskleri araştırmak ve potansiyel azaltma önlemlerini formüle etmek için bir dizi akademik ve kâr amacı gütmeyen kuruluş kurulmuştur.
Tanım ve sınıflandırma
Küresel felaket risklerini tanımlama
Küresel felaket riski terimi "keskin bir tanımdan yoksundur" ve genellikle (zayıf bir şekilde) "küresel ölçekte insan refahına ciddi zararlar verebilecek" bir riske atıfta bulunur.
İnsanlık daha önce büyük felaketler yaşadı. Bunlardan bazıları ciddi hasara neden olmuş, ancak yalnızca yerel kapsamdaydı — ör. Kara Ölüm, Avrupa nüfusunun üçte birinin, o zamanki küresel nüfusun %10'unun ölümüyle sonuçlanmış olabilir. Bazıları küreseldi, ancak o kadar şiddetli değildi - ör. 1918 grip salgını dünya nüfusunun yaklaşık% 3-6'sını öldürdü. Küresel felaket risklerinin çoğu, dünyadaki yaşamın çoğunluğunu öldürecek kadar yoğun olmayacaktı, ancak biri öldürse bile, ekosistem ve insanlık nihayetinde iyileşecekti (varoluşsal risklerin aksine).
Benzer şekilde, Felaket: Risk ve Tepki' adlı çalışmasında , "yerel veya bölgesel" bir ölçekte değil, küresel ölçekte "mutlak yıkımı veya mahvoluşu" meydana getiren olayları bir araya getirir ve gruplandırır. Posner, insan ırkının bir bütün olarak hayatta kalmasını doğrudan veya dolaylı olarak tehlikeye atabilecekleri için bu tür olayların, maliyet–fayda gerekçesiyle özel bir ilgiye değer olduğunu vurgular.
Varoluşsal riskleri tanımlama
Varoluşsal riskler, "insanlığın uzun vadeli potansiyelinin yok edilmesini tehdit eden riskler" olarak tanımlanmaktadır. Varoluşsal riskin (bir varoluşsal felaket) ortaya çıkması ya doğrudan insanın yok olmasına neden olur ya da geri döndürülemez şekilde zorlayıcı olarak daha düşük bir konuma kilitlenir. Varoluşsal riskler, hasarın yalnızca küresel değil, aynı zamanda uç (terminal) ve kalıcı olduğu (iyileşmeyi önleyen ve böylece hem mevcut hem de sonraki tüm nesilleri etkileyen) küresel felaket risklerinin bir alt sınıfıdır.
Yok olmama riskleri
Yok olma, insanlığın uzun vadeli potansiyelinin sonlanabileceği en belirgin yol olsa da, kurtarılamaz çöküş ve kurtarılamaz distopya da dâhil başka seçenekler de vardır. İnsan uygarlığının kalıcı, geri dönüşü olmayan çöküşüne neden olacak kadar şiddetli bir felaket, yok olmadan geride kalsa bile varoluşsal bir felaket teşkil edecektir. Benzer şekilde, insanlık totaliter bir rejimin altına düşseydi ve —George Orwell'in 1949 tarihli Bin Dokuz Yüz Seksen Dört adlı romanında hayal ettiği gibi— iyileşme şansı olmasaydı, böylesi distopik bir gelecek de varoluşsal bir felaket olurdu., "belki de totaliterliğin sonsuzluğu, yok olmaktan daha kötü olurdu" diye yazmıştır. Distopik bir senaryo, yok oluşun ve (medeniyetin kurtarılamaz çöküşünün) temel özelliklerini paylaşır - felaketten önce insanlık, aralarından seçim yapabileceği çok çeşitli parlak geleceklerle karşı karşıya kalır; felaketten sonra insanlık sonsuza dek korkunç bir durumda sıkışıp kalır.
Olası olma
Doğala karşı antropojenik
Uzmanlar genellikle antropojenik varoluşsal risklerin doğal risklerden (çok) daha olası olduğu konusunda hemfikirdir. Bu risk türleri arasındaki temel fark, deneysel kanıtların doğal risk seviyesine bir üst sınır koyabilmesidir. İnsanlık en az 200.000 yıldır var olagelmiştir ve bu süre boyunca kabaca sabit bir doğal risk seviyesine maruz kalmıştır. Eğer doğal risk yüksek olsaydı, insanlığın bu kadar uzun süre hayatta kalması pek olası olmazdı. Bu görüşün resmileştirilmesine dayanarak, araştırmacılar doğal riskin yılda 14.000'de 1'den düşük olduğundan emin olabileceğimiz sonucuna varmışlardır.
Belirli doğal risklerin olasılığını incelemek için başka bir ampirik yöntem, jeolojik kaydı araştırmaktır. Örneğin, 2100 yılından önce bir kış etkisine neden olacak, dolayısıyla insanların neslinin tükenmesini tetikleyecek ölçekte bir kuyruklu yıldız veya asteroit çarpma olayının milyonda bir olduğu tahmin edilmektedir. Dahası, büyük süper yanardağ patlamaları, insanlığın hayatta kalmasını tehlikeye atabilecek volkanik bir kışa neden olabilir. Jeolojik kayıtlara göre, süper yanardağ patlamalarının ortalama olarak her 50.000 yılda bir meydana geldiği tahmin edilmekte, ancak bu tür patlamaların çoğunun insan neslinin tükenmesine neden olmak için gereken ölçeğe ulaşamayacağını göstermektedir. Tartışılır bir şekilde, süper yanardağ Toba Dağı felaketi, son püskürmesi sırasında insanlığı neredeyse yok etmiş olabilir (bu tartışmalı bir teori olsa da).
Antropojenik risk nispeten yeni bir olgu olduğundan, insanlığın hayatta kalma sicili benzer güvenceler sağlayamaz. İnsanlık nükleer silahların yaratılmasından bu yana sadece 75 yıl hayatta kaldı ve gelecekteki teknolojiler için hiçbir sicil kaydı yoktur. Bu, Carl Sagan gibi düşünürleri, —insanlığın şu anda insanlık tarihinde benzersiz derecede tehlikeli bir dönem olan ve benzeri görülmemiş risk seviyelerine maruz kaldığı, eylemlerimizle kendimize risk oluşturmaya ilk başladığımız zamandan başlayarak, 'tehlikeler zamanında' olduğu sonucuna götürmüştür.
Risk tahminleri
Olağan gözlem ve modellemenin sınırlamaları göz önüne alındığında, olasılık tahminleri elde etmek için bunun yerine sıklıkla uzman seçimi kullanılır. 2008 yılında, İnsanlığın Geleceği Enstitüsü'nün ev sahipliğinde düzenlenen bir konferansta uzmanlarla yapılan resmî olmayan bir anket, 2100 yılına kadar insanın yok olma riskinin %19 olduğunu tahmin etse de, anketin sınırlamaları göz önüne alındığında, bu sonuçların "kuşku ile karşılanması" gerektiği tahmin edilmektedir.
Risk 2100'den önce
insan neslinin tükenmesi
konusunda tahmini olasılıkGenel olasılık %19 Moleküler nanoteknoloji silahları %5 Süper akıllı Y.Z. %5 Tüm savaşlar (iç savaşlar dahil) %4 Tasarlanmış salgın %2 Nükleer savaş %1 Nanoteknoloji kazası %0.5 Doğal salgın %0.05 Nükleer terörizm %0.03 Tablo kaynağı: İnsanlığın Geleceği Enstitüsü, 2008.
Varoluşsal risk, yok olma riski veya uygarlığın küresel çöküşüyle ilgili bir dizi başka tahmin yapılmıştır:
- 1996 Yılında, önümüzdeki beş yüzyıl boyunca %30'luk bir risk tahmin etti (ortalama olarak yüzyıl başına yaklaşık %9'a eşdeğer).
- 2002'de Nick Bostrom, uzun vadede varoluşsal riskin aşağıdaki tahminini verdi: 'Benim öznel görüşüm, bu olasılığın %25'in altına düşürülmesinin yanlış yönlendirileceği ve en iyi tahminin önemli ölçüde daha yüksek olabileceği yönünde.'
- 2003 yılında Martin Rees, yirmi birinci yüzyılda uygarlığın çöküş olasılığının %50 olduğunu tahmin ediyordu.
- Küresel Zorluklar Vakfı (GCF) 2016 yıllık raporu, insan neslinin tükenme olasılığının yılda en az %0,05 olduğunu tahmin ediyor.
- Yapay zekâ uzmanlarının 2016 yılında yaptığı bir ankette, insan düzeyindeki yapay zekanın "son derece kötü (örneğin insanın yok oluşu)" bir sonuca neden olacağı %5'lik bir ortanca tahminde bulundu.
- 2020'de , The Precipice: Existential Risk and the Future of Humanity (tr: Uçurum: Varoluşsal Risk ve İnsanlığın Geleceği) adlı kitabında gelecek yüzyılda varoluşsal riski ‘6'da 1’ olarak tahmin ediyordu.
- Metaculus kullanıcıları şu anda insanlığın 2100'den önce neslinin tükenme olasılığını %3 olarak tahmin etmektedir.
Yöntembilimsel zorluklar
Küresel felaket risklerinin ve varoluşsal risklerin doğası ve azaltılması üzerine yapılan araştırmalar, benzersiz bir dizi zorluğa tabidir ve bu nedenle olağan bilimsel titizlik standartlarına kolayca tabi değildir. Örneğin, bu riskleri deneysel olarak incelemek ne mümkün ne de etik değildir. Carl Sagan bunu nükleer savaşla ilgili olarak şöyle ifade etmiştir: "Nükleer savaşın uzun vadeli sonuçlarını anlamak, deneysel doğrulamaya uygun bir sorun değildir." Üstelik, teknoloji ilerledikçe ve arka plan koşulları (uluslararası ilişkiler gibi) değiştikçe birçok felaket riski hızla değişmektedir. Diğer bir zorluk, özellikle karmaşık insani siyasi, ekonomik ve sosyal sistemlere bağlı olan atropojenik riskler için, geleceği uzun zaman dilimlerinde doğru bir şekilde tahmin etmenin genel zorluğudur. Bilinen ve somut risklere ek olarak, ek bir metodolojik sorun teşkil eden öngörülemeyen neslinin tükenmesi olayları meydana gelebilir.
Tarihsel emsal eksikliği
İnsanlık hiçbir zaman varoluşsal bir felakete maruz kalmadı ve eğer gerçekleşirse, mutlaka benzeri görülmemiş olurdu. Bu nedenle, varoluşsal riskler, gözlem seçim etkileri nedeniyle, diğer uzun vadeli olaylardan bile daha fazla tahmin için benzersiz zorluklar doğurmaktadır. Çoğu olaydan farklı olarak, geçmişte tam bir yok olma olayının gerçekleşmemesi, onların gelecekteki olasılıklarına karşı bir kanıt değildir, çünkü böyle bir yok olma olayını yaşayan her dünyanın gözlemcisi yoktur, bu yüzden sıklıkları ne olursa olsun, hiçbir uygarlık, tarihinde varoluşsal riskleri gözlemlemez. Bu antropik sorunlardan, Ay'daki asteroit çarpma kraterleri gibi bu tür seçim etkilerine sahip olmayan kanıtlara bakarak veya yeni teknolojinin muhtemel etkisini doğrudan değerlendirerek kısmen kaçınılabilir.
Benzeri görülmemiş, kurtarılamaz bir küresel (medeniyet çöküşünün) (bir tür varoluşsal risk) dinamiklerini anlamak için, insanlık tarihi boyunca meydana gelen çeşitli yerel incelemek öğretici olabilir. Örneğin, Roma İmparatorluğu gibi medeniyetler merkezi yönetim kaybıyla ve medeniyet çapında büyük bir altyapı ve ileri teknoloji kaybıyla sonuçlanmıştır. Bununla birlikte, bu örnekler toplumların felakete karşı oldukça dirençli göründüğünü göstermektedir; örneğin, Orta Çağ Avrupası, nüfusunun yüzde 25 ila 50'sini kaybetmesine rağmen, bir (medeniyet çöküşüne) benzer hiçbir şey yaşamadan Kara Ölüm'den sağ çıktı.
İsteklendirme ve eşgüdümleme
Varoluşsal risk azaltımına neden bu kadar az çaba harcandığını açıklayabilecek ekonomik nedenler vardır. Bu küresel bir kamu yararıdır, bu yüzden piyasalar tarafından yetersiz tedarik edilmesini beklemeliyiz. Büyük bir ulus risk azaltma önlemlerine yatırım yapsa bile, o ulus bunu yapmanın yararının yalnızca küçük bir kısmından yararlanacaktır. Dahası, varoluşsal riskin azaltılması nesiller arası küresel bir kamu yararıdır, çünkü varoluşsal riskin azaltılmasının faydalarının çoğundan gelecek nesiller yararlanacaktır ve gelecekteki bu insanlar teorik olarak varoluşsal riskin azaltılması için önemli meblağlar ödemeye istekli olsalar da, böyle bir işlem için hiçbir mekanizma mevcut değildir.
Bilişsel önyargılar
Kapsam duyarsızlığı, hiperbolik indirim, kullanılabilirlik buluşsal yöntemi, bağlantı yanılgısı, duygu buluşsal yöntemi ve aşırı güven etkisi dahil olmak üzere çok sayıda bilişsel önyargı, insanların varoluşsal risklerin önemine ilişkin yargılarını etkileyebilir.
Kapsam duyarsızlığı, insanların insan ırkının yok oluşunu ne kadar kötü gördüklerini etkiler. Örneğin, insanlar özgecil amaçlara para bağışlamaya motive olduklarında, vermeye istekli oldukları miktar sorunun büyüklüğü ile doğrusal olarak artmaz: insanlar kabaca 200.000 veya 2.000 kuşun ölümünü önlemeye isteklidir. Benzer şekilde, insanlar genellikle daha büyük gruplardan ziyade bireylere yönelik tehditlerden daha fazla endişe duyarlar.
Varoluşsal riskin ahlaki önemi
Derek Parfit, insan neslinin tükenmesi etiğinin en eski tartışmalarından birinde aşağıdaki düşünce deneyini sunar:
“ | İnanıyorum ki, eğer insanlığı yok edersek, şimdi yapabileceğimiz gibi, bu sonuç çoğu insanın düşündüğünden çok daha kötü olacaktır: (1) Barış. (2) (1)'den daha kötü olurdu ve (3) (2)'den daha kötü olurdu. Bu iki farktan hangisi daha büyüktür? Çoğu insan daha büyük farkın (1) ile (2) arasında olduğuna inanır. (2) ve (3) arasındaki farkın çok daha büyük olduğuna inanıyorum. | ” |
— Derek Parfit |
Varoluşsal bir felakette kaybedilenlerin ölçeği, insanlığın uzun vadeli potansiyeli tarafından belirlenir —insanlık hayatta kalırsa ne elde etmeyi bekleyebilir. Yararcı bir bakış açısına göre, insanlığı korumanın değeri, süresinin (insanlığın ne kadar süre hayatta kaldığı), büyüklüğünün (zamanla kaç insan olduğu) ve kalitesinin (ortalama olarak, gelecekteki insanlar için yaşamın ne kadar iyi olduğu) ürünüdür.:273 Ortalama olarak, türler soyları tükenmeden önce yaklaşık bir milyon yıl hayatta kalır. Parfit, Dünya'nın yaklaşık bir milyar yıl boyunca yaşanabilir kalacağına dikkat çekmektedir. Ve bunlar potansiyelimizin alt sınırları olabilir: eğer insanlık Dünya'nın ötesine genişleyebilirse, insan nüfusunu büyük ölçüde artırabilir ve trilyonlarca yıl hayatta kalabilir.:21 İnsanlığın neslinin tükenmesi durumunda kaybedilecek olan potansiyelin büyüklüğü çok büyüktür. Bu nedenle, varoluşsal riski az miktarda bile olsa azaltmak çok önemli bir ahlaki değere sahip olacaktır.
Bazı ekonomistler ve filozoflar, ahlaki açıdan konuşursak, gelecekteki insanların önemli olmadığı (veya çok daha az önemli olduğu) üstel indirim ve nüfus etiğine ilişkin kişiyi etkileyen görüşler de dahil olmak üzere görüşleri savunmuşlardır. Bu görüşler tartışmalı olsa da, varoluşsal bir felaketin hayal edilebilecek en kötü şeylerden biri olacağı konusunda hemfikirdirler. Bu, şu anda var olan sekiz milyar insanın hayatını kısaltacak, hayatlarını değerli kılan her şeyi yok edecek ve büyük olasılıkla birçoğunu derin acılara maruz bırakacaktır. Bu nedenle, gelecek nesillerin değerini bir kenara bıraksak bile, şu anda var olan insanlar için endişeye dayanan varoluşsal riski azaltmak için güçlü nedenler olabilir.
Faydacılığın ötesinde, diğer ahlaki bakış açıları varoluşsal riski azaltmanın önemine destek vermektedir. Varoluşsal bir felaket, insanlıktan daha fazlasını yok ederdi - tüm kültürel eserleri, dilleri ve gelenekleri ve değer verdiğimiz birçok şeyi yok ederdi. Dolayısıyla, değerli şeyleri koruma ve değer verme görevlerimiz olan ahlaki bakış açıları, bunu kaçınılması gereken büyük bir kayıp olarak görecektir. Geçmiş nesillere verilen görevlere dayanan nedenler de düşünülebilir. Örneğin, Edmund Burke "yaşayanlar, ölenler ve doğacaklar arasındaki... ortaklıktan" bahseder., insanlığın geçmiş nesillere olan borcunu ciddiye alırsa, bunu geri ödemenin en iyi yolunun 'ileriye kadar ödemek' ve insanlığın mirasının gelecek nesillere aktarılmasını sağlamak olabileceğini savunur.:49–51
Küresel felaket risklerinin önemini tartışan birkaç ekonomist bulunmaktadır. Örneğin, , iklim değişikliğinden beklenen ekonomik zararın çoğunun, ısınmanın orta menzilli beklentileri büyük ölçüde aşması ve felaket hasarına yol açması ihtimalinin düşük olmasından kaynaklanabileceğini savunmaktadır., insanlığın genel olarak büyük ölçekli felaketlerin küçük, tahmin edilmesi zor riskleri hakkında çok az şey yaptığını savundu.
Önerilen azaltma
Derinlemesine savunma (askeri olmayan), risk azaltma önlemlerini üç savunma katmanına ayırmak için yararlı bir çerçevedir:
- Önleme: İlk etapta meydana gelen bir felaket olasılığını azaltmak. Örnek: Yeni yüksek derecede bulaşıcı hastalıkların salgınlarını önlemeye yönelik önlemler.
- Tepki: Bir felaketin küresel düzeye yayılmasını önlemek. Örnek: Küçük ölçekli bir nükleer değişimin tam bir nükleer savaşa dönüşmesini önlemeye yönelik önlemler.
- Dayanıklılık: Küresel felaketlerle karşı karşıya kalındığında insanlığın dayanıklılığını arttırmak (yok olmaya karşı). Örnek: Nükleer bir kış sırasında gıda güvenliğini artırmaya yönelik önlemler.
İnsan neslinin tükenmesi büyük olasılıkla üç savunmanın da zayıf olduğu, yani "önlememiz muhtemel olmayan, başarılı bir şekilde yanıt vermemiz muhtemel olmayan ve karşı dirençli olma ihtimalimiz düşük olan risklerle" gerçekleşir.
Varoluşsal risklerin benzeri görülmemiş doğası, insanlığın önceki olayların geçmişinden öğrenemeyeceği için risk azaltma önlemlerinin tasarlanmasında özel bir zorluk teşkil etmektedir.
Ekolojik felaketlerin önlenmesine yönelik yaklaşımlar olarak ve saygı önerilmiştir. Bu yaklaşımlar kapsamında, jeomühendislik alanı, atmosferik kimyadaki antropojenik değişikliklerle mücadele etmek veya bunlara karşı koymak için gezegen ortamının kasıtlı büyük ölçekli mühendisliğini ve manipülasyonunu kapsar. Uzayın kolonileştirilmesi, bir yok olma senaryosunda hayatta kalma olasılığını artırmak için önerilen bir seçenektir. Bu kapsamdaki çözümler mega ölçekli mühendislik gerektirebilir. Gıda depolama küresel olarak önerilmiştir, ancak parasal maliyeti yüksek olacaktır. Ayrıca, yetersiz beslenme nedeniyle her yıl milyonlarca ölüme katkıda bulunması olasıdır.
Bazı hayatta kalanlar, çok yıllık gıda kaynakları ile hayatta kalma durumlarını stoklarlar.
Svalbard Küresel Tohum Deposu, Kuzey Kutbu'ndaki bir adadaki bir dağın içine 120 m (400 feet) gömülüdür. Dünya mahsullerini korumak için önlem olarak 100'den fazla ülkeden 2.5 milyar tohum tutacak şekilde tasarlanmıştır. Çevredeki kaya -6 °C'dir (21 °F) (2015 itibarıyla), ancak kasa yerel kaynaklı kömürle çalışan buzdolapları tarafından -18 °C'de (0 °F) tutulur.
Daha spekülatif olarak, eğer toplum çalışmaya devam ederse ve biyosfer yaşanabilir kalırsa, teorik olarak mevcut insan nüfusu için kalori ihtiyaçları, yeterli ön planlama göz önüne alındığında, güneş ışığının uzun süre yokluğunda karşılanabilir. Tahmini çözümler, felaketin ardından kalan ölü bitki biyokütlesi üzerinde mantar yetiştirmeyi, selülozu şekere dönüştürmeyi veya metan sindiren bakterileri doğalgazla beslemeyi içerir.
Küresel felaket riskleri ve küresel yönetişim
Yetersiz küresel yönetişim, sosyal ve politik alanda risk yaratmakla birlikte, yönetişim mekanizmaları teknolojik ve sosyal değişimden daha yavaş gelişmektedir. Risklerle etkin bir şekilde başa çıkmak, çeşitli ve çatışan çıkarlar arasında müzakere etmek ve karar vermek için yönetişim mekanizmalarının eksikliği konusunda hükûmetler, özel sektör ve genel kamuoyunda endişeler vardır. Bu, küresel sistemik risklerin birbirine bağlılığının anlaşılmasıyla daha da vurgulanmaktadır. Küresel yönetişimin yokluğunda veya beklentisinde, ulusal hükûmetler küresel felaketleri daha iyi anlamak, hafifletmek ve bunlara hazırlanmak için bireysel olarak hareket edebilirler.
İklim acil durum planları
2018'de Roma Kulübü daha fazla iklim değişikliği eylemi çağrısında bulundu ve küresel ortalama sıcaklık artışını 1,5 santigrat derece ile sınırlamak için on eylem noktası öneren İklim Acil Durum Planını yayınladı. Ayrıca, 2019'da Kulüp daha kapsamlı Gezegen Acil Durum Planını yayınladı.
Dünyayı Hareket Ettirmek
Birkaç milyar yıl içinde Güneş, Dünya'yı yutan bir kırmızı deve dönüşecek. Bu, Dünya'yı Güneş'ten daha uzağa hareket ettirerek, sıcaklığı kabaca sabit tutarak önlenebilir. Bu, kuyruklu yıldızların ve asteroitlerin yörüngelerini değiştirerek, Dünya'nın yörüngesine enerji katacak şekilde Dünya'ya yakın geçecek şekilde gerçekleştirilebilir. Güneş'in genişlemesi yavaş olduğu için, kabaca her 6.000 yılda bir böyle bir karşılaşma yeterli olacaktır.
Örgütler
Atom Bilimcileri Bülteni (kur. 1945), İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra halkın atom savaşının potansiyelinden endişe duymasından sonra kurulan en eski küresel risk örgütlerinden biridir. Nükleer savaş ve enerji ile ilgili riskleri araştırır ve 1947'de kurulan Kıyamet Günü Saati'ni ünlü bir şekilde sürdürür. Öngörü Enstitüsü (kur. 1986) nanoteknolojinin risklerini ve faydalarını inceler. Aksi takdirde zararsız teknolojinin küresel ölçekte çığırından çıkmasının istenmeyen karmakarışık sonuçlarını inceleyen ilk kuruluşlardan biriydi. "Gray goo"'yu öne süren tarafından kuruldu.
2000'den sonra giderek artan sayıda bilim insanı, filozof ve teknoloji milyarderi, akademi içinde ve dışında küresel riskleri incelemeye adanmış kuruluşlar yarattı.
Bağımsız sivil toplum kuruluşları (STK'lar) arasında yer alan Makine Zekası Araştırma Enstitüsü (Machine Intelligence Research Institute; kuruluşu 2000), Peter Thiel ve Jed McCaleb gibi bağışçılarla yapay zekanın neden olduğu bir felaket riskini azaltmayı amaçlamaktadır. Nükleer Tehdit Girişimi (Nuclear Threat Initiative; kuruluşu 2001) nükleer, biyolojik ve kimyasal tehditlerden kaynaklanan küresel tehditleri azaltmayı ve bir olaydan sonra hasarı sınırlamayı amaçlamaktadır. Bir nükleer malzeme güvenlik endeksi tutar. Filika Vakfı (Lifeboat Foundation; kuruluşu 2009) teknolojik bir felaketi önlemeye yönelik araştırmaları finanse etmektedir. Araştırma paralarının çoğu üniversitelerdeki projeleri finanse eder. Küresel Felaket Riski Enstitüsü (Global Catastrophic Risk Institute; kuruluşu 2011) felaket riski için bir düşünce kuruluşudur. STK, Sosyal ve Çevresel Girişimciler tarafından finanse edilmektedir. Merkezi Stockholm'de olan ve László Szombatfalvy tarafından kurulan Küresel Zorluklar Vakfı (kuruluşu 2012), küresel risklerin durumu hakkında yıllık bir rapor yayınlamaktadır. Yaşamın Geleceği Enstitüsü (Future of Life Institute; kuruluşu 2014) insanlığın karşılaştığı yeni teknolojiler ve zorluklar göz önünde bulundurularak yaşamı korumaya yönelik araştırma ve girişimleri desteklemeyi amaçlamaktadır. Elon Musk en büyük bağışçılarından biridir. Eskiden Temel Araştırma Enstitüsü (Foundational Research Institute) olarak bilinen Uzun Vadeli Risk Merkezi (Center on Long-Term Risk; kuruluşu 2016), gelişmekte olan teknolojilerden kaynaklanan astronomik zarar (Acı riskleri) risklerini azaltmaya odaklanan bir İngiliz kuruluşudur.
Üniversite temelli organizasyonlar arasında Future of Humanity Institute (kur. 2005) insanlığın uzun vadeli geleceği, özellikle varoluşsal risk konularını araştırır.Nick Bostrom tarafından kurulmuştur ve Oxford Üniversitesi'nde bulunmaktadır. Varoluşsal Risk Araştırmaları Merkezi (The Centre for the Study of Existential Risk; kuruluşu 2012), dört ana teknolojik riski inceleyen Cambridge Üniversitesi merkezli bir kuruluştur: yapay zeka, biyoteknoloji, küresel ısınma ve savaş.'ın AFP haber ajansına açıkladığı gibi, hepsi insan yapımı risklerdir, "Bu ya da gelecek yüzyılda zekanın biyolojinin kısıtlamalarından kurtulacağı makul bir tahmin gibi görünüyor." Bu gerçekleştiğinde, "artık etraftaki en zeki şeyler değiliz" ve "kötü niyetli olmayan, ancak çıkarları bizi içermeyen makinelerin insafına kalma riskini alacağını" da sözlerine ekledi.Stephen Hawking oyunculuk danışmanıydı. İnsanlık ve Biyosfer için Milenyum İttifakı (Millennium Alliance for Humanity and the Biosphere) beşeri bilim akademisyenlerini bir araya getirerek küresel felaketle ilgili birçok konuya odaklanan Stanford Üniversitesi merkezli bir organizasyondur. Bilim insanları arasından Paul Ehrlich tarafından kuruldu. Stanford Üniversitesi'nde ayrıca küresel felaket riskini azaltmak için siyasi işbirliğine odaklanan Uluslararası Güvenlik ve İşbirliği Merkezi (Center for International Security and Cooperation) bulunmaktadır. Güvenlik ve Gelişen Teknoloji Merkezi (Center for Security and Emerging Technology), Ocak 2019'da Georgetown'daki Walsh Dış Hizmet Okulu'nda (Walsh School of Foreign Service) kuruldu ve başlangıçta yapay zekaya vurgu yaparak gelişmekte olan teknolojilerin politika araştırmalarına odaklanacaktı. Open Philanthropy tarafından önerildiği gibi Good Ventures'tan 55 milyon ABD doları hibe aldılar.
Diğer risk değerlendirme grupları, hükûmet kuruluşlarında bulunur veya bunların bir parçasıdır. Dünya Sağlık Örgütü (WHO), küresel salgın krizini izleyen ve bunlara yanıt veren Küresel Uyarı ve Yanıt (Global Alert and Response; GAR) adlı bir bölümü içermektedir. GAR, üye devletlere salgın hastalıklara müdahale eğitimi ve koordinasyonu konusunda yardımcı olur.Amerika Birleşik Devletleri Uluslararası Kalkınma Ajansı (USAID), doğal olarak oluşan ve kontrol altına almayı amaçlayan Gelişen Pandemi Tehditleri Programına (Emerging Pandemic Threats Program) sahiptir. Lawrence Livermore Ulusal Laboratuvarı, hükûmet adına biyo-güvenlik ve terörle mücadele gibi konuları araştıran Küresel Güvenlik Ana Müdürlüğü adlı bir bölüme sahiptir.
Tarihçe
İnsan neslinin tükenmesi hakkında düşünmenin erken tarihi
18. ve 19. yüzyıllardan önce, insanların veya diğer organizmaların neslinin tükenme olasılığı şüpheyle karşılanırdı. Bu, mümkün olan her şeyin var olduğu öğretisi olan bolluk ilkesiyle çelişiyordu. İlke, Aristoteles'e kadar uzanıyordu ve Hristiyan teolojisinin önemli bir ilkesiydi.:121 Öğreti, doğa bilimlerinden elde edilen kanıtlarla, özellikle de artık var olmayan türlerin fosil kanıtlarının keşfedilmesi ve evrim teorilerinin geliştirilmesiyle yavaş yavaş baltalandı.:121Türlerin Kökeni çalışmasında Darwin, türlerin yok oluşunu doğal bir süreç ve doğal seçilimin temel bileşeni olarak ele alıyordu. Özellikle Darwin, ani yok olma olasılığına şüpheyle yaklaşıyor ve bunu aşamalı bir süreç olarak görüyordu. O, türlerin fosil kayıtlarından aniden kaybolmalarının felaketle sonuçlanan yok oluşların kanıtı olmadığını, aksine kayıtlardaki tanınmayan boşlukların bir işlevi olduğunu savundu.
Bilimlerde yok olma olasılığı daha yaygın hale geldikçe, insan neslinin tükenme olasılığı da arttı. Bilimin ötesinde, insanın yok oluşu yazında araştırıldı. Romantik yazarlar ve şairler özellikle konuyla ilgileniyorlardı. Lord Byron, 1816'da kaleme aldığı '' adlı şiirinde yeryüzündeki yaşamın yok olması hakkında yazdı ve 1824'te insanlığın bir kuyruklu yıldız çarpmasıyla tehdit edildiğini ve buna karşı kendini savunmak için bir füze sistemi kullanmasını öngördü. Mary Shelley'nin 1826 tarihli romanı (Son Adam), insanlığın gizemli bir veba tarafından neredeyse yok edildiği bir dünyada geçiyordu.
Atom çağı
Atom bombasının icadı, bilim adamları, aydınlar ve genel olarak halk arasında insan neslinin tükenme riski hakkında bir tartışma dalgası başlattı. 1945 tarihli bir makalede Bertrand Russell, "İnsan ırkının geleceği hakkında beklenti tüm emsallerin ötesinde kasvetlidir. İnsanlık açık bir alternatifle karşı karşıyadır: ya hepimiz yok olacağız ya da bir dereceye kadar sağduyu elde etmek zorunda kalacağız" diye yazmıştır. 1950'de yapılan bir Gallup anketi, Amerikalıların %19'unun başka bir dünya savaşının "insanlığın sonu" anlamına geleceğine inandığını ortaya koyuyordu.
1980'lerin başında, nükleer savaşın insan neslinin tükenmesine yol açabileceği özel bir mekanizma olan 'nükleer kış'ın keşfi, konuyu yeniden ön plana çıkardı. 1983'te bu bulgular hakkında yazan Carl Sagan, yok oluşun kötülüğünü yalnızca ölenler açısından ölçmenin "tam etkisini gizlediğini" ve nükleer savaşın "insanlar olduğu sürece tüm torunlarımızı tehlikeye attığını" savundu.
Modern çağ
'nin 1996 tarihli (Dünyanın Sonu) adlı kitabı, insanın yok oluşunun bilim ve etiğine akademik bir bakış açısıydı. Kitapta Leslie, insanlığa karşı bir dizi tehdit ve ortak yönlerini ele aldı. 2003 yılında İngiliz Kraliyet Gök bilimci Sir Martin Rees, belirli teknolojilerdeki ilerlemelerin insanlığın hayatta kalması için yeni tehditler yarattığını ve 21. yüzyılın insanlığın kaderinin belirlendiği tarihte kritik bir an olabileceğini savunduğu '' adlı çalışmasını yayınladı. Editör Nick Bostrom ve Milan M. Ćirković tarafından düzenlenen Global Catastrophic Risks (Küresel Felaket Riskleri), çeşitli küresel felaket ve varoluşsal riskler üzerine 26 akademisyenin makalelerinin bir derlemesi olarak 2008'de yayınlandı. Toby Ord'un 2020 çıkışlı kitabı The Precipice: Existential Risk and the Future of Humanity (Uçurum: Varoluşsal Risk ve İnsanlığın Geleceği), varoluşsal risklerin önlenmesinin zamanımızın en önemli ahlâki sorunlarından biri olduğunu savunuyor. Kitap, farklı varoluşsal riskleri tartışıyor, nicelleştiriyor ve karşılaştırıyor ve en büyük risklerin hizalanmamış yapay zeka ve biyoteknoloji tarafından sunulduğu sonucuna varıyor.
Ayrıca bakınız
- Kıyamet sonrası kurgusu
- Topluluk direnci
- Eskatoloji
- Başarısız devlet
- Fermi paradoksu
- Öngörü (psikoloji)
- Dünya'nın geleceği
- (Güneş Sisteminin geleceği)
- Büyük Filtre
- Holosen yok oluşu
- Çarpma olayları
- Nükleer çoğalma
- (Dış Bağlam Sorunu)
- (kurgu olmayan bir kitap)
- : Varoluşsal bir felaketten sonra bir gün Dünya'da yaşayabilecek varsayımsal hayvanları incelemek.
- Uzak geleceğin kronolojisi
- Evrenin nihai kaderi
Notlar
- ^ (esas olarak çevre kirliliği ve kirleticiler), İnsan etkinliklerinden kaynaklanan risklerdir.
- ^ Metaculus, Amerikan katılımına dayalı, devasa bir çevrimiçi tahmin ve talep toplama motorudur. Bkz: metaculus.com
- ^ Gray goo senaryosu esasen; nano boyutta gerçekleşen bir işleyişin, durdurulamayarak yerküre üzerindeki tüm ekolojiyi bitirene dek büyüyüp her şeyi tüketmesi düşüncesine dayalıdır.
Kaynakça
- ^ Schulte, P.; Alegret, L.; Arenillas, I.; Arz, J. A.; Barton, P. J.; Bown, P. R.; Bralower, T. J.; Christeson, G. L.; Claeys, P.; Cockell, C. S.; Collins, G. S.; Deutsch, A.; Goldin, T. J.; Goto, K.; Grajales-Nishimura, J. M.; Grieve, R. A. F.; Gulick, S. P. S.; Johnson, K. R.; Kiessling, W.; Koeberl, C.; Kring, D. A.; MacLeod, K. G.; Matsui, T.; Melosh, J.; Montanari, A.; Morgan, J. V.; Neal, C. R.; Nichols, D. J.; Norris, R. D.; Pierazzo, E. (5 Mart 2010). "The Chicxulub Asteroid Impact and Mass Extinction at the Cretaceous-Paleogene Boundary" (PDF). Science. 327 (5970). ss. 1214-1218. Bibcode:2010Sci...327.1214S. doi:10.1126/science.1177265. (PMID) 20203042. 21 Eylül 2017 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 7 Kasım 2021.
- ^ Bostrom, Nick (2008). Global Catastrophic Risks (PDF). Oxford Üniversitesi Yayınları. s. 1. 24 Aralık 2019 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 7 Kasım 2021.
- ^ a b Ripple, WJ; Wolf, C; Newsome, TM; Galetti, M; Alamgir, M; Crist, E; Mahmoud, MI; Laurance, WF (13 Kasım 2017). "World Scientists' Warning to Humanity: A Second Notice". BioScience. 67 (12). ss. 1026-1028. doi:10.1093/biosci/bix125.
- ^ Bostrom, Nick (Mart 2002). "Existential Risks: Analyzing Human Extinction Scenarios and Related Hazards". Journal of Evolution and Technology. Cilt 9. 27 Nisan 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Kasım 2021.
- ^ a b c "About the Future of Humanity Institute". fhi.ox.ac.uk (İngilizce). İnsanlığın Geleceği Enstitüsü. 13 Ekim 2005 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Ağustos 2021.
- ^ a b "About us". cser.ac.uk. Centre for the Study of Existential Risk. 30 Aralık 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Ağustos 2021.
- ^ a b "The Future of Life Institute". thefutureoflife.org. Future of Life Institute. 21 Nisan 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Mayıs 2014.
- ^ a b "Nuclear Threat Initiative". nti.org. Nuclear Threat Initiative. 26 Eylül 2001 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Haziran 2015.
- ^ a b c d e f g Bostrom, Nick (2013). "Existential Risk Prevention as Global Priority" (PDF). Global Policy. 4 (1). ss. 15-3. doi:10.1111/1758-5899.12002. 14 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 7 Kasım 2021 – Varoluşsal Risk vasıtasıyla.
- ^ Bostrom, Nick; Ćirković, Milan (2008). Global Catastrophic Risks [Küresel Felaket Riskleri] (İngilizce). Oxford: Oxford Üniversitesi Yayınları. s. 1. ISBN .
- ^ Ziegler, Philip (2012). The Black Death. Faber and Faber. s. 397. ISBN .
- ^ Muehlhauser, Luke (15 Mart 2017). . lukemuehlhauser.com. Luke Muehlhauser. 16 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2020.
- ^ Taubenberger, Jeffery; Morens, David (2006). "1918 Influenza: the Mother of All Pandemics" [1918 Gribi: Tüm Pandemilerin Anası]. Emerging Infectious Diseases (İngilizce). 12 (1). ss. 15-22. doi:10.1257/jep.24.2.163. (PMC) 3291398 $2. (PMID) 16494711.
- ^ Posner, Richard A. (2006). Catastrophe: Risk and Response [Felaket: Risk ve Müdahale] (İngilizce). Oxford: Oxford Üniversitesi Yayınları. ISBN . Introduction, "What is Catastrophe?"
- ^ Ord, Toby (2020). The Precipice: Existential Risk and the Future of Humanity [Uçurum: Varoluşsal Risk ve İnsanlığın Geleceği] (İngilizce). New York: Hachette. ISBN .
Bu, Nick Bostrom'un tanımının eşdeğer, ancak daha net bir ifadesidir: "Varoluşsal bir risk, Dünya kaynaklı akıllı yaşamın erken tükenmesini veya arzu edilen gelecekteki gelişme potansiyelinin kalıcı ve şiddetli bir şekilde yok edilmesini tehdit eden bir risktir." Kaynak: Bostrom, Nick (2013). "Küresel Öncelik Olarak Varoluşsal Riskin Önlenmesi". Küresel Politika. 4:15-31. (This is an equivalent, though crisper statement of Nick Bostrom's definition: "An existential risk is one that threatens the premature extinction of Earth-originating intelligent life or the permanent and drastic destruction of its potential for desirable future development." Source: Bostrom, Nick (2013). "Existential Risk Prevention as Global Priority". Global Policy. 4:15-31.)
- ^ Cotton-Barratt, Owen; Ord, Toby (2015). [Varoluşsal risk ve varoluşsal umut: Tanımlar] (PDF). Future of Humanity Institute – Technical Report #2015-1 (İngilizce). ss. 1-4. 19 Mart 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ a b Bostrom, Nick (2009). "Astronomical Waste: The opportunity cost of delayed technological development". Utilitas. 15 (3). ss. 308-314. CiteSeerX 10.1.1.429.2849 $2. doi:10.1017/s0953820800004076. 9 Nisan 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Kasım 2021.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s Ord, Toby (2020). The Precipice: Existential Risk and the Future of Humanity. New York: Hachette. ISBN .
- ^ Orwell, George (1949). Nineteen Eighty-Four. A novel. Londra: Secker & Warburg. 4 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Kasım 2021.
- ^ a b Bryan Caplan (2008). "id=sTkfAQAAQBAJ&pg=PA504#v=onepage&q&f=false The totalitarian threat 14 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .". Global Catastrophic Risks, eds. Bostrom & Cirkovic (Oxford University Press): 504-519.
- ^ a b Reese, Martin (2003). Our Final Hour: A Scientist's Warning: How Terror, Error, and Environmental Disaster Threaten Humankind's Future In This Century - On Earth and Beyond [Son Saatimiz: Bir Bilim Adamının Uyarısı: Terör, Hata ve Çevre Felaketi İnsanlığın Bu Yüzyıldaki Geleceğini Nasıl Tehdit Ediyor - Dünya'da ve Ötesinde] (İngilizce). Basic Books. ISBN .
- ^ a b c Bostrom, Nick; Sandberg, Anders (2008). "Global Catastrophic Risks Survey" (PDF). FHI Technical Report #2008-1. Future of Humanity Institute. 4 Nisan 2016 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 7 Kasım 2021.
- ^ a b c d Snyder-Beattie, Andrew E.; Ord, Toby; Bonsall, Michael B. (30 Temmuz 2019). "An upper bound for the background rate of human extinction" [İnsan neslinin tükenmesinin arka plan oranı için bir üst sınır]. Scientific Reports (İngilizce). 9 (1). s. 11054. Bibcode:2019NatSR...911054S. doi:10.1038/s41598-019-47540-7. ISSN 2045-2322. (PMC) 6667434 $2. (PMID) 31363134.
- ^ "Frequently Asked Questions". existential-risk.org. Future of Humanity Institute. 13 Haziran 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Temmuz 2013.
Öngörülebilir gelecekte varoluşsal riskin büyük bir kısmı antropojeniktir; yani, insan etkinliklerinden kaynaklanır. (The great bulk of existential risk in the foreseeable future is anthropogenic; that is, arising from human activity.)
- ^ a b Matheny, Jason Gaverick (2007). "Reducing the Risk of Human Extinction" (PDF). Risk Analysis. 27 (5). ss. 1335-1344. doi:10.1111/j.1539-6924.2007.00960.x. (PMID) 18076500. 27 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 7 Kasım 2021.
- ^ Asher, D.J.; Bailey, M.E.; Emel'yanenko, V.; Napier, W.M. (2005). "Earth in the cosmic shooting gallery" (PDF). The Observatory. Cilt 125. ss. 319-322. Bibcode:2005Obs...125..319A. 25 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 7 Kasım 2021.
- ^ a b c Rampino, M.R.; Ambrose, S.H. (2002). "Super eruptions as a threat to civilizations on Earth-like planets" (PDF). Icarus. 156 (2). ss. 562-569. Bibcode:2002Icar..156..562R. doi:10.1006/icar.2001.6808. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 7 Kasım 2021.
- ^ Yost, Chad L.; Jackson, Lily J.; Stone, Jeffery R.; Cohen, Andrew S. (1 Mart 2018). "Subdecadal phytolith and charcoal records from Lake Malawi, East Africa imply minimal effects on human evolution from the ∼74 ka Toba supereruption" (İngilizce). Cilt 116. Journal of Human Evolution. ss. 75-94. doi:10.1016/j.jhevol.2017.11.005. ISSN 0047-2484. (PMID) 29477183. 21 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Kasım 2021.
- ^ Sagan, Carl (1994). Soluk Mavi Nokta. Random House. ss. 305-6. ISBN .
Bazı gezegen uygarlıkları kendi yollarını görür, nelerin yapılabileceğine ve nelerin yapılmaması gerektiğine sınırlar koyar ve tehlikeler zamanından güvenle geçer. Diğerleri o kadar şanslı ya da çok ihtiyatlı değildirler, yok olurlar. (Some planetary civilizations see their way through, place limits on what may and what must not be done, and safely pass through the time of perils. Others are not so lucky or so prudent, perish.)
- ^ Parfit, Derek (2011). On What Matters Vol. 2. Oxford Üniversitesi Yayınları. s. 616. ISBN .
Tarihin esas noktasında yaşıyoruz ... Önümüzdeki birkaç yüzyılda akıllıca hareket edersek, insanlık en tehlikeli ve belirleyici dönemini atlatacaktır. (We live during the hinge of history ... If we act wisely in the next few centuries, humanity will survive its most dangerous and decisive period.)
- ^ Rowe, Thomas; Beard, Simon (2018). "Probabilities, methodologies and the evidence base in existential risk assessments" (PDF). Working Paper, Centre for the Study of Existential Risk. 27 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 26 Ağustos 2018.
- ^ Leslie, John (1996). The End of the World: The Science and Ethics of Human Extinction [Dünyanın Sonu: İnsan Yok Oluşunun Bilimi ve Etiği] (İngilizce). Routledge. s. 146.
- ^ Bostrom, Nick (2002), "Existential Risks: Analyzing Human Extinction Scenarios and Related Hazards", Journal of Evolution and Technology, 9
- ^ Rees, Martin (2004). Our Final Century. Arrow Books. s. 9.
- ^ a b Meyer, Robinson (29 Nisan 2016). . theatlantic.com. Boston, Massachusetts: Emerson Collective; The Atlantic. 29 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2016.
- ^ Grace, Katja; Salvatier, John; Dafoe, Allen; Zhang, Baobao; Evans, Owain (3 Mayıs 2018). "When Will AI Exceed Human Performance? Evidence from AI Experts". arXiv:1705.08807 $2.
- ^ Purtill, Corinne. "How Close Is Humanity to the Edge?" (İngilizce). The New Yorker. 24 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ocak 2021.
- ^ "Will humans go extinct by 2100?". metaculus.com. . 12 Kasım 2017. 24 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Ağustos 2021.
- ^ a b Sagan, Carl (1983). "Nuclear War and Climatic Catastrophe: Some Policy Implications" [Nükleer Savaş ve İklimsel Felaket: Bazı Politika Etkileri]. Foreign Affairs (İngilizce). Council on Foreign Relations. doi:10.2307/20041818. JSTOR 20041818. 11 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Ağustos 2020.
- ^ Jebari, Karim (2014). "Existential Risks: Exploring a Robust Risk Reduction Strategy" [Varoluşsal Riskler: Güçlü Bir Risk Azaltma Stratejisi Keşfetmek] (PDF). Science and Engineering Ethics (İngilizce). 21 (3). ss. 541-54. doi:10.1007/s11948-014-9559-3. (PMID) 24891130. 27 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 26 Ağustos 2018.
- ^ a b Cirkovic, Milan M.; Bostrom, Nick; Sandberg, Anders (2010). "Anthropic Shadow: Observation Selection Effects and Human Extinction Risks" [Antropik Gölge: Gözlem Seçimi Etkileri ve İnsan Yok Oluş Riskleri] (PDF). Risk cilt=30 (İngilizce), 10. ss. 1495-1506. doi:10.1111/j.1539-6924.2010.01460.x. (PMID) 20626690. 24 Aralık 2019 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 7 Ocak 2022.
- ^ Kemp, Luke (Şubat 2019). [Medeniyetin çöküşüne giden yolda mıyız?]. bbc.com (İngilizce). BBC. 28 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2021.
- ^ Ord, Toby (2020). The Precipice: Existential Risk and the Future of Humanity [Uçurum: Varoluşsal Risk ve İnsanlığın Geleceği] (İngilizce). ISBN .
Avrupa, medeniyeti sağlam tutarken, Kara Ölüm'de nüfusunun yüzde 25 ila 50'sini kaybetmekten kurtuldu (Europe survived losing 25 to 50 percent of its population in the Black Death, while keeping civilization firmly intact)
- ^ a b Yudkowsky, Eliezer (2008). "Cognitive Biases Potentially Affecting Judgment of Global Risks" [Küresel Risklerin Yargılanmasını Potansiyel Olarak Etkileyen Bilişsel Önyargılar] (PDF). Global Catastrophic Risks (İngilizce). ss. 91-119. Bibcode:2008gcr..book...86Y. 7 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 7 Ocak 2022.
- ^ Desvousges, W.H., Johnson, F.R., Dunford, R.W., Boyle, K.J., Hudson, S.P., and Wilson, N. 1993, Measuring natural resource damages with contingent valuation: tests of validity and reliability. In Hausman, J.A. (ed), Contingent Valuation:A Critical Assessment, pp. 91–159 (Amsterdam: North Holland).
- ^ a b Parfit, Derek (1984). Reasons and Persons [Nedenler ve Kişiler] (İngilizce). Oxford Üniversitesi Yayınları. ss. 453-454.
- ^ MacAskill, William; Yetter Chappell, Richard (2021). [Nüfus Etiği | Nüfus Etiği Teorilerinin Pratik Sonuçları]. Introduction to Utilitarianism (İngilizce). 23 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2021.
- ^ Todd, Benjamin (2017). [Varoluşsal risklerin azaltılması davası]. 80000hours.org (İngilizce). 80.000 Hours. 10 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2020.
- ^ Narveson, Jan (1973). "Moral Problems of Population" [Nüfusun Ahlaki Sorunları]. The Monist (İngilizce). 57 (1). ss. 62-86. doi:10.5840/monist197357134. (PMID) 11661014.
- ^ Greaves, Hilary (2017). "Discounting for Public Policy: A Survey" [Kamu Politikası için İndirim: Bir Anket]. Economics & Philosophy (İngilizce). 33 (3). ss. 391-439. doi:10.1017/S0266267117000062. ISSN 0266-2671. 8 Ocak 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Ocak 2022.
- ^ Greaves, Hilary (2017). "Population axiology" [Nüfus aksiyolojisi]. Philosophy Compass (İngilizce). 12 (11). ss. e12442. doi:10.1111/phc3.12442. ISSN 1747-9991. 7 Ocak 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Ocak 2022.
- ^ Lewis, Gregory (23 Mayıs 2018). [Varoluşsal risk azaltımının kişiyi etkileyen değeri]. gregoryjlewis.com (İngilizce). 24 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2020.
- ^ Burke, Edmund (1790). "Reflections on the Revolution in France" (PDF). Canavan, Francis (Ed.). Select Works of Edmund Burke Volume 2 [Edmund Burke Eserleri Cilt 2'yi Seçin] (İngilizce). Liberty Fund, 1999. s. 192.
- ^ Weitzman, Martin (2009). "On modeling and interpreting the economics of catastrophic climate change" [Katastrofik iklim değişikliğinin ekonomisini modelleme ve yorumlama üzerine] (PDF). The Review of Economics and Statistics (İngilizce). 91 (1). ss. 1-19. doi:10.1162/rest.91.1.1. 11 Eylül 2016 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 7 Ocak 2022.
- ^ Posner, Richard (2004). Catastrophe: Risk and Response [Felaket: Risk ve Müdahale] (İngilizce). Oxford Üniversitesi Yayınları.
- ^ a b Cotton-Barratt, Owen; Daniel, Max; Sandberg, Anders (2020). "Defence in Depth Against Human Extinction: Prevention, Response, Resilience, and Why They All Matter" [İnsan Tükenmesine Karşı Derinlemesine Savunma: Önleme, Müdahale, Dayanıklılık ve Neden Önemlidir]. Global Policy (İngilizce). 11 (3). ss. 271-282. doi:10.1111/1758-5899.12786. ISSN 1758-5899. (PMC) 7228299 $2. (PMID) 32427180.
- ^ "Mankind must abandon earth or face extinction: Hawking" [İnsanlık dünyayı terk etmeli yoksa yok olma tehlikesiyle karşı karşıya: Hawking], physorg.com (İngilizce), 9 Ağustos 2010, 4 Ocak 2012 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 23 Ocak 2012
- ^ Smil, Vaclav (2003). The Earth's Biosphere: Evolution, Dynamics, and Change [Dünyanın Biyosferi: Evrim, Dinamikler ve Değişim] (İngilizce). MIT Press. s. 25. ISBN . 7 Ocak 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Ocak 2022.
- ^ Smith, Lewis (27 Şubat 2008). [Dünyanın tohumları için kıyamet kasası Arctic dağının altında açıldı] (İngilizce). Londra: The Times Online. 12 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Goldenberg, Suzanne (20 Mayıs 2015). [Kıyamet kasası: kıyamet sonrası bir dünyayı kurtarabilecek tohumlar]. theguardian.com (İngilizce). The Guardian. 22 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2017.
- ^ "Here's how the world could end—and what we can do about it" [İşte dünyanın nasıl sona erebileceği ve bu konuda ne yapabileceğimiz]. sciencemag.org (İngilizce). Science. 8 Temmuz 2016. 23 Mart 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Mart 2018.
- ^ Denkenberger, David C.; Pearce, Joshua M. (Eylül 2015). "Feeding everyone: Solving the food crisis in event of global catastrophes that kill crops or obscure the sun" [Herkesi beslemek: Mahsulleri öldüren veya güneşi kapatan küresel felaketler durumunda gıda krizini çözmek] (PDF). Futures (İngilizce). Cilt 72. ss. 57-68. doi:10.1016/j.futures.2014.11.008. 7 Ocak 2022 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 7 Ocak 2022.
- ^ [Global Sistemik Riski Anlamak]. globalchallenges.org (İngilizce). 16 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2017.
- ^ [Küresel Felaket Riski Politikası |]. gcrpolicy.com (İngilizce). 11 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2019.
- ^ [İklim Acil Durum Planı]. clubofrome.org (İngilizce). Club of Rome. 2018. 25 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2020.
- ^ [Gezegensel Acil Durum Planı]. clubofrome.org (İngilizce). Club of Rome. 2019. 25 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2020.
- ^ Korycansky, Donald G.; Laughlin,, Gregory; Adams, Fred C. (2001). "Astronomical engineering: a strategy for modifying planetary orbits" [Astronomik mühendislik: gezegen yörüngelerini değiştirmek için bir strateji]. Astrophysics and Space Science (İngilizce). 275 (4). ss. 349-366.
- ^ Hapgood, Fred (Kasım 1986). [Nanoteknoloji: Yaşamı Taklit Eden Moleküler Makineler] (PDF) (İngilizce). . 27 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2015.
- ^ Giles, Jim (2004). "Nanotech takes small step towards burying 'grey goo'" [Nanotech 'grey gooyu gömmek için küçük bir adım attı]. Nature (İngilizce). 429 (6992). s. 591. Bibcode:2004Natur.429..591G. doi:10.1038/429591b. (PMID) 15190320.
- ^ McBain, Sophie (25 Eylül 2014). [Kıyamet yakında: bilim adamları son zamanlara hazırlanıyor]. newstatesman.com (İngilizce). New Statesman. 25 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2015.
- ^ [Yapay Zekadan Kaynaklanan Uzun Vadeli Felaket Risklerini Azaltma] (İngilizce). Machine Intelligence Research Institute. 17 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2015.
Makine Zekası Araştırma Enstitüsü, böyle bir olayın eninde sonunda gerçekleşmesi durumunda bir felaket riskini azaltmayı amaçlamaktadır. (The Machine Intelligence Research Institute aims to reduce the risk of a catastrophe, should such an event eventually occur.)
- ^ Chen, Angela (11 Eylül 2014). "Is Artificial Intelligence a Threat?" [Yapay Zeka Bir Tehdit mi?]. The Chronicle of Higher Education (İngilizce). 4 Haziran 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Haziran 2015.
- ^ Sehmar, Alexander (31 Mayıs 2015). [IŞİD Pakistan'dan nükleer silah elde edebilir, Hindistan uyardı]. independent.co.uk (İngilizce). The Independent. 2 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2015.
- ^ . The Lifeboat Foundation. 18 Aralık 1996 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2013.
- ^ Vance, Ashlee (20 Temmuz 2010). [The Lifeboat Foundation: Savaşan Asteroitler, Nanobotlar ve Yapay Zeka]. bits.blogs.nytimes.com (İngilizce). New York Times. 21 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2015.
- ^ . globalchallenges.org. 11 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2016.
- ^ Bilton, Nick (28 Mayıs 2015). ['Ex Machina'nın Ava'sı Sadece Bilim Kurgudur (Şimdilik)]. nytimes.com (İngilizce). New York Times. 23 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2015.
- ^ . Center on Long-Term {{subst:lc:Risk}}. 13 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2020.
Şu anda, dönüştürücü yapay zekaya odaklanarak, gelişmekte olan teknolojilerden kaynaklanan astronomik elemin (acı riskleri) en kötü risklerini azaltma çabalarına odaklanıyoruz. (We currently focus on efforts to reduce the worst risks of astronomical suffering (s-risks) from emerging technologies, with a focus on transformative artificial intelligence.)
- ^ Hui, Sylvia (25 Kasım 2012). [Cambridge, teknolojinin insanlar üzerindeki risklerini inceleyecek]. bigstory.ap.org (İngilizce). Associated Press. 1 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2012.
- ^ Barrett, Scott (2014). Environment and Development Economics: Essays in Honour of Sir Partha Dasgupta [Çevre ve Kalkınma Ekonomisi: Sir Partha Dasgupta'nın Onuruna Yazılar] (İngilizce). Oxford Üniversitesi Yayınları. s. 112. ISBN . 23 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Haziran 2015.
- ^ . Millennium Alliance for Humanity & The Biosphere. 17 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2015.
- ^ Madhavan, Guruprasad (2012). Practicing Sustainability [Sürdürülebilirlik Uygulaması] (İngilizce). Springer Science & Business Media. s. 43. ISBN . 19 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Haziran 2015.
- ^ . Center for International Security and Cooperation. 31 Mayıs 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2015.
- ^ a b "Georgetown launches think tank on security and emerging technology" [Georgetown, güvenlik ve gelişen teknoloji üzerine bir düşünce kuruluşu kurdu] (İngilizce). Washington Post. 14 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Mart 2019.
- ^ . who.int. Dünya Sağlık Örgütü. 16 Şubat 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2015.
- ^ Lee, Kelley (2013). Historical Dictionary of the World Health Organization. Rowman & Littlefield. s. 92. ISBN . 20 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Haziran 2015.
- ^ . USAID. 22 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2015.
- ^ . www-gs.llnl.gov. Lawrence Livermore National Laboratory. 27 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2015.
- ^ a b c d e Moynihan, Thomas (2020). X-Risk: How Humanity Discovered Its Own Extinction [X-Risk: İnsanlık Kendi Yok Oluşunu Nasıl Keşfediyor?] (İngilizce). Urbanomic. ISBN . 21 Ocak 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Ocak 2022.
- ^ a b Darwin, Charles; Costa, James T. (2009). The Annotated Origin [Açıklamalı Köken] (İngilizce). Harvard University Press. ISBN .
- ^ a b Raup, David M. (1995). "The Role of Extinction in Evolution". W. M., Fitch; Ayala, F. J. (Ed.). Tempo And Mode in Evolution: Genetics And Paleontology 50 Years After Simpson [Evrimde Ritim ve Tarz: Simpson'dan 50 Yıl Sonra Genetik ve Paleontoloji] (İngilizce). National Academies Press (US).
- ^ a b Moynihan, Thomas (2019). [Sonumuz]. aeon.co (İngilizce). Aeon. 7 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2020.
- ^ Russell, Bertrand (1945). [Bomba ve Medeniyet] (İngilizce). 7 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Erskine, Hazel Gaudet (1963). "The Polls: Atomic Weapons and Nuclear Energy" [Anketler: Atom Silahları ve Nükleer Enerji]. The Public Opinion Quarterly (İngilizce). 27 (2). ss. 155-190. doi:10.1086/267159. JSTOR 2746913. 12 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Ocak 2022.
- ^ Sagan, Carl (28 Ocak 2009). "Nuclear War and Climatic Catastrophe: Some Policy Implications" [Nükleer Savaş ve İklim Felaketi: Bazı Politika Etkileri] (İngilizce). doi:10.2307/20041818. JSTOR 20041818. 11 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Ağustos 2021.
- ^ Bostrom, Nick; Ćirković, Milan M., (Ed.) (2008). Global catastrophic risks [Küresel felaket riskleri] (İngilizce). Oxford Üniversitesi Yayınları. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kuresel felaket riski kuresel olcekte insan refahina zarar verebilecek hatta modern uygarligi tehlikeye atabilecek veya yok edebilecek varsayimsal bir gelecek olayidir Insan neslinin yok olmasina neden olabilecek veya insanligin potansiyelini kalici ve buyuk olcude azaltabilecek bir olay bir varolussal risk olarak bilinir Buyuk bir asteroit carpmasina dair bir sanatci betimlemesi Bir asteroit kus olmayan dinozorlarin yok olmasina neden olmus olabilir Olasi kuresel felaket riskleri insanlarin neden oldugu antropojenik riskleri teknoloji yonetisim iklim degisikligi ve antropojenik olmayan veya dogal riskleri icerir Teknolojik riskler yikici yapay zeka biyoteknoloji veya nanoteknolojinin yaratilmasini icerir Yetersiz veya kotu huylu kuresel yonetisim genetigi degistirilmis organizmalari kullanan biyoterorizm elektrik sebekesi gibi kritik altyapiyi tahrip eden siber terorizm gibi veya dogal bir pandemiyi yonetememe gibi sosyal ve politik alanda riskler yaratir Dunya sistemi yonetisimi alanindaki sorunlar ve riskler arasinda kuresel isinma de dahil esit olmayan kaynak dagiliminin bir sonucu olarak kitlik asiri insan nufusu ve surdurulebilir olmayan tarim sayilabilir Antropojenik olmayan risklere ornek olarak bir asteroit carpma olayi bir super yanardag patlamasi olumcul bir gama isini patlamasi elektronik ekipmani yok eden bir jeomanyetik firtina uzun vadeli dogal iklim degisikligi dusmanca dunya disi yasam veya Dunya yi kusatacak bir yildiz olarak Gunes in ongorulebilir bir kirmizi deve donusmesi sayilabilir Son yirmi yilda kuresel felaket ve varolussal riskleri arastirmak ve potansiyel azaltma onlemlerini formule etmek icin bir dizi akademik ve kar amaci gutmeyen kurulus kurulmustur Tanim ve siniflandirmaNick Bostrom un Kuresel Oncelik Olarak Varolussal Riski Onleme baslikli makalesinden kapsam yogunluk tablosuKuresel felaket risklerini tanimlama Kuresel felaket riski terimi keskin bir tanimdan yoksundur ve genellikle zayif bir sekilde kuresel olcekte insan refahina ciddi zararlar verebilecek bir riske atifta bulunur Insanlik daha once buyuk felaketler yasadi Bunlardan bazilari ciddi hasara neden olmus ancak yalnizca yerel kapsamdaydi or Kara Olum Avrupa nufusunun ucte birinin o zamanki kuresel nufusun 10 unun olumuyle sonuclanmis olabilir Bazilari kureseldi ancak o kadar siddetli degildi or 1918 grip salgini dunya nufusunun yaklasik 3 6 sini oldurdu Kuresel felaket risklerinin cogu dunyadaki yasamin cogunlugunu oldurecek kadar yogun olmayacakti ancak biri oldurse bile ekosistem ve insanlik nihayetinde iyilesecekti varolussal risklerin aksine Benzer sekilde Felaket Risk ve Tepki adli calismasinda yerel veya bolgesel bir olcekte degil kuresel olcekte mutlak yikimi veya mahvolusu meydana getiren olaylari bir araya getirir ve gruplandirir Posner insan irkinin bir butun olarak hayatta kalmasini dogrudan veya dolayli olarak tehlikeye atabilecekleri icin bu tur olaylarin maliyet fayda gerekcesiyle ozel bir ilgiye deger oldugunu vurgular Varolussal riskleri tanimlama Varolussal riskler insanligin uzun vadeli potansiyelinin yok edilmesini tehdit eden riskler olarak tanimlanmaktadir Varolussal riskin bir varolussal felaket ortaya cikmasi ya dogrudan insanin yok olmasina neden olur ya da geri dondurulemez sekilde zorlayici olarak daha dusuk bir konuma kilitlenir Varolussal riskler hasarin yalnizca kuresel degil ayni zamanda uc terminal ve kalici oldugu iyilesmeyi onleyen ve boylece hem mevcut hem de sonraki tum nesilleri etkileyen kuresel felaket risklerinin bir alt sinifidir Yok olmama riskleri Yok olma insanligin uzun vadeli potansiyelinin sonlanabilecegi en belirgin yol olsa da kurtarilamaz cokus ve kurtarilamaz distopya da dahil baska secenekler de vardir Insan uygarliginin kalici geri donusu olmayan cokusune neden olacak kadar siddetli bir felaket yok olmadan geride kalsa bile varolussal bir felaket teskil edecektir Benzer sekilde insanlik totaliter bir rejimin altina dusseydi ve George Orwell in 1949 tarihli Bin Dokuz Yuz Seksen Dort adli romaninda hayal ettigi gibi iyilesme sansi olmasaydi boylesi distopik bir gelecek de varolussal bir felaket olurdu belki de totaliterligin sonsuzlugu yok olmaktan daha kotu olurdu diye yazmistir Distopik bir senaryo yok olusun ve medeniyetin kurtarilamaz cokusunun temel ozelliklerini paylasir felaketten once insanlik aralarindan secim yapabilecegi cok cesitli parlak geleceklerle karsi karsiya kalir felaketten sonra insanlik sonsuza dek korkunc bir durumda sikisip kalir Olasi olmaDogala karsi antropojenik Uzmanlar genellikle antropojenik varolussal risklerin dogal risklerden cok daha olasi oldugu konusunda hemfikirdir Bu risk turleri arasindaki temel fark deneysel kanitlarin dogal risk seviyesine bir ust sinir koyabilmesidir Insanlik en az 200 000 yildir var olagelmistir ve bu sure boyunca kabaca sabit bir dogal risk seviyesine maruz kalmistir Eger dogal risk yuksek olsaydi insanligin bu kadar uzun sure hayatta kalmasi pek olasi olmazdi Bu gorusun resmilestirilmesine dayanarak arastirmacilar dogal riskin yilda 14 000 de 1 den dusuk oldugundan emin olabilecegimiz sonucuna varmislardir Belirli dogal risklerin olasiligini incelemek icin baska bir ampirik yontem jeolojik kaydi arastirmaktir Ornegin 2100 yilindan once bir kis etkisine neden olacak dolayisiyla insanlarin neslinin tukenmesini tetikleyecek olcekte bir kuyruklu yildiz veya asteroit carpma olayinin milyonda bir oldugu tahmin edilmektedir Dahasi buyuk super yanardag patlamalari insanligin hayatta kalmasini tehlikeye atabilecek volkanik bir kisa neden olabilir Jeolojik kayitlara gore super yanardag patlamalarinin ortalama olarak her 50 000 yilda bir meydana geldigi tahmin edilmekte ancak bu tur patlamalarin cogunun insan neslinin tukenmesine neden olmak icin gereken olcege ulasamayacagini gostermektedir Tartisilir bir sekilde super yanardag Toba Dagi felaketi son puskurmesi sirasinda insanligi neredeyse yok etmis olabilir bu tartismali bir teori olsa da Antropojenik risk nispeten yeni bir olgu oldugundan insanligin hayatta kalma sicili benzer guvenceler saglayamaz Insanlik nukleer silahlarin yaratilmasindan bu yana sadece 75 yil hayatta kaldi ve gelecekteki teknolojiler icin hicbir sicil kaydi yoktur Bu Carl Sagan gibi dusunurleri insanligin su anda insanlik tarihinde benzersiz derecede tehlikeli bir donem olan ve benzeri gorulmemis risk seviyelerine maruz kaldigi eylemlerimizle kendimize risk olusturmaya ilk basladigimiz zamandan baslayarak tehlikeler zamaninda oldugu sonucuna goturmustur Risk tahminleri Olagan gozlem ve modellemenin sinirlamalari goz onune alindiginda olasilik tahminleri elde etmek icin bunun yerine siklikla uzman secimi kullanilir 2008 yilinda Insanligin Gelecegi Enstitusu nun ev sahipliginde duzenlenen bir konferansta uzmanlarla yapilan resmi olmayan bir anket 2100 yilina kadar insanin yok olma riskinin 19 oldugunu tahmin etse de anketin sinirlamalari goz onune alindiginda bu sonuclarin kusku ile karsilanmasi gerektigi tahmin edilmektedir Risk 2100 den once insan neslinin tukenmesi konusunda tahmini olasilikGenel olasilik 19Molekuler nanoteknoloji silahlari 5Super akilli Y Z 5Tum savaslar ic savaslar dahil 4Tasarlanmis salgin 2Nukleer savas 1Nanoteknoloji kazasi 0 5Dogal salgin 0 05Nukleer terorizm 0 03 Tablo kaynagi Insanligin Gelecegi Enstitusu 2008 Varolussal risk yok olma riski veya uygarligin kuresel cokusuyle ilgili bir dizi baska tahmin yapilmistir 1996 Yilinda onumuzdeki bes yuzyil boyunca 30 luk bir risk tahmin etti ortalama olarak yuzyil basina yaklasik 9 a esdeger 2002 de Nick Bostrom uzun vadede varolussal riskin asagidaki tahminini verdi Benim oznel gorusum bu olasiligin 25 in altina dusurulmesinin yanlis yonlendirilecegi ve en iyi tahminin onemli olcude daha yuksek olabilecegi yonunde 2003 yilinda Martin Rees yirmi birinci yuzyilda uygarligin cokus olasiliginin 50 oldugunu tahmin ediyordu Kuresel Zorluklar Vakfi GCF 2016 yillik raporu insan neslinin tukenme olasiliginin yilda en az 0 05 oldugunu tahmin ediyor Yapay zeka uzmanlarinin 2016 yilinda yaptigi bir ankette insan duzeyindeki yapay zekanin son derece kotu ornegin insanin yok olusu bir sonuca neden olacagi 5 lik bir ortanca tahminde bulundu 2020 de The Precipice Existential Risk and the Future of Humanity tr Ucurum Varolussal Risk ve Insanligin Gelecegi adli kitabinda gelecek yuzyilda varolussal riski 6 da 1 olarak tahmin ediyordu Metaculus kullanicilari su anda insanligin 2100 den once neslinin tukenme olasiligini 3 olarak tahmin etmektedir Yontembilimsel zorluklarKuresel felaket risklerinin ve varolussal risklerin dogasi ve azaltilmasi uzerine yapilan arastirmalar benzersiz bir dizi zorluga tabidir ve bu nedenle olagan bilimsel titizlik standartlarina kolayca tabi degildir Ornegin bu riskleri deneysel olarak incelemek ne mumkun ne de etik degildir Carl Sagan bunu nukleer savasla ilgili olarak soyle ifade etmistir Nukleer savasin uzun vadeli sonuclarini anlamak deneysel dogrulamaya uygun bir sorun degildir Ustelik teknoloji ilerledikce ve arka plan kosullari uluslararasi iliskiler gibi degistikce bircok felaket riski hizla degismektedir Diger bir zorluk ozellikle karmasik insani siyasi ekonomik ve sosyal sistemlere bagli olan atropojenik riskler icin gelecegi uzun zaman dilimlerinde dogru bir sekilde tahmin etmenin genel zorlugudur Bilinen ve somut risklere ek olarak ek bir metodolojik sorun teskil eden ongorulemeyen neslinin tukenmesi olaylari meydana gelebilir Tarihsel emsal eksikligi Insanlik hicbir zaman varolussal bir felakete maruz kalmadi ve eger gerceklesirse mutlaka benzeri gorulmemis olurdu Bu nedenle varolussal riskler gozlem secim etkileri nedeniyle diger uzun vadeli olaylardan bile daha fazla tahmin icin benzersiz zorluklar dogurmaktadir Cogu olaydan farkli olarak gecmiste tam bir yok olma olayinin gerceklesmemesi onlarin gelecekteki olasiliklarina karsi bir kanit degildir cunku boyle bir yok olma olayini yasayan her dunyanin gozlemcisi yoktur bu yuzden sikliklari ne olursa olsun hicbir uygarlik tarihinde varolussal riskleri gozlemlemez Bu antropik sorunlardan Ay daki asteroit carpma kraterleri gibi bu tur secim etkilerine sahip olmayan kanitlara bakarak veya yeni teknolojinin muhtemel etkisini dogrudan degerlendirerek kismen kacinilabilir Benzeri gorulmemis kurtarilamaz bir kuresel medeniyet cokusunun bir tur varolussal risk dinamiklerini anlamak icin insanlik tarihi boyunca meydana gelen cesitli yerel incelemek ogretici olabilir Ornegin Roma Imparatorlugu gibi medeniyetler merkezi yonetim kaybiyla ve medeniyet capinda buyuk bir altyapi ve ileri teknoloji kaybiyla sonuclanmistir Bununla birlikte bu ornekler toplumlarin felakete karsi oldukca direncli gorundugunu gostermektedir ornegin Orta Cag Avrupasi nufusunun yuzde 25 ila 50 sini kaybetmesine ragmen bir medeniyet cokusune benzer hicbir sey yasamadan Kara Olum den sag cikti Isteklendirme ve esgudumleme Varolussal risk azaltimina neden bu kadar az caba harcandigini aciklayabilecek ekonomik nedenler vardir Bu kuresel bir kamu yararidir bu yuzden piyasalar tarafindan yetersiz tedarik edilmesini beklemeliyiz Buyuk bir ulus risk azaltma onlemlerine yatirim yapsa bile o ulus bunu yapmanin yararinin yalnizca kucuk bir kismindan yararlanacaktir Dahasi varolussal riskin azaltilmasi nesiller arasi kuresel bir kamu yararidir cunku varolussal riskin azaltilmasinin faydalarinin cogundan gelecek nesiller yararlanacaktir ve gelecekteki bu insanlar teorik olarak varolussal riskin azaltilmasi icin onemli meblaglar odemeye istekli olsalar da boyle bir islem icin hicbir mekanizma mevcut degildir Bilissel onyargilar Kapsam duyarsizligi hiperbolik indirim kullanilabilirlik bulussal yontemi baglanti yanilgisi duygu bulussal yontemi ve asiri guven etkisi dahil olmak uzere cok sayida bilissel onyargi insanlarin varolussal risklerin onemine iliskin yargilarini etkileyebilir Kapsam duyarsizligi insanlarin insan irkinin yok olusunu ne kadar kotu gorduklerini etkiler Ornegin insanlar ozgecil amaclara para bagislamaya motive olduklarinda vermeye istekli olduklari miktar sorunun buyuklugu ile dogrusal olarak artmaz insanlar kabaca 200 000 veya 2 000 kusun olumunu onlemeye isteklidir Benzer sekilde insanlar genellikle daha buyuk gruplardan ziyade bireylere yonelik tehditlerden daha fazla endise duyarlar Varolussal riskin ahlaki onemiDerek Parfit insan neslinin tukenmesi etiginin en eski tartismalarindan birinde asagidaki dusunce deneyini sunar Inaniyorum ki eger insanligi yok edersek simdi yapabilecegimiz gibi bu sonuc cogu insanin dusundugunden cok daha kotu olacaktir 1 Baris 2 Dunya nufusunun 99 unu yok eden bir nukleer savas 3 100 olduren bir nukleer savas 2 1 den daha kotu olurdu ve 3 2 den daha kotu olurdu Bu iki farktan hangisi daha buyuktur Cogu insan daha buyuk farkin 1 ile 2 arasinda olduguna inanir 2 ve 3 arasindaki farkin cok daha buyuk olduguna inaniyorum Derek Parfit Varolussal bir felakette kaybedilenlerin olcegi insanligin uzun vadeli potansiyeli tarafindan belirlenir insanlik hayatta kalirsa ne elde etmeyi bekleyebilir Yararci bir bakis acisina gore insanligi korumanin degeri suresinin insanligin ne kadar sure hayatta kaldigi buyuklugunun zamanla kac insan oldugu ve kalitesinin ortalama olarak gelecekteki insanlar icin yasamin ne kadar iyi oldugu urunudur 273 Ortalama olarak turler soylari tukenmeden once yaklasik bir milyon yil hayatta kalir Parfit Dunya nin yaklasik bir milyar yil boyunca yasanabilir kalacagina dikkat cekmektedir Ve bunlar potansiyelimizin alt sinirlari olabilir eger insanlik Dunya nin otesine genisleyebilirse insan nufusunu buyuk olcude artirabilir ve trilyonlarca yil hayatta kalabilir 21 Insanligin neslinin tukenmesi durumunda kaybedilecek olan potansiyelin buyuklugu cok buyuktur Bu nedenle varolussal riski az miktarda bile olsa azaltmak cok onemli bir ahlaki degere sahip olacaktir Bazi ekonomistler ve filozoflar ahlaki acidan konusursak gelecekteki insanlarin onemli olmadigi veya cok daha az onemli oldugu ustel indirim ve nufus etigine iliskin kisiyi etkileyen gorusler de dahil olmak uzere gorusleri savunmuslardir Bu gorusler tartismali olsa da varolussal bir felaketin hayal edilebilecek en kotu seylerden biri olacagi konusunda hemfikirdirler Bu su anda var olan sekiz milyar insanin hayatini kisaltacak hayatlarini degerli kilan her seyi yok edecek ve buyuk olasilikla bircogunu derin acilara maruz birakacaktir Bu nedenle gelecek nesillerin degerini bir kenara biraksak bile su anda var olan insanlar icin endiseye dayanan varolussal riski azaltmak icin guclu nedenler olabilir Faydaciligin otesinde diger ahlaki bakis acilari varolussal riski azaltmanin onemine destek vermektedir Varolussal bir felaket insanliktan daha fazlasini yok ederdi tum kulturel eserleri dilleri ve gelenekleri ve deger verdigimiz bircok seyi yok ederdi Dolayisiyla degerli seyleri koruma ve deger verme gorevlerimiz olan ahlaki bakis acilari bunu kacinilmasi gereken buyuk bir kayip olarak gorecektir Gecmis nesillere verilen gorevlere dayanan nedenler de dusunulebilir Ornegin Edmund Burke yasayanlar olenler ve dogacaklar arasindaki ortakliktan bahseder insanligin gecmis nesillere olan borcunu ciddiye alirsa bunu geri odemenin en iyi yolunun ileriye kadar odemek ve insanligin mirasinin gelecek nesillere aktarilmasini saglamak olabilecegini savunur 49 51 Kuresel felaket risklerinin onemini tartisan birkac ekonomist bulunmaktadir Ornegin iklim degisikliginden beklenen ekonomik zararin cogunun isinmanin orta menzilli beklentileri buyuk olcude asmasi ve felaket hasarina yol acmasi ihtimalinin dusuk olmasindan kaynaklanabilecegini savunmaktadir insanligin genel olarak buyuk olcekli felaketlerin kucuk tahmin edilmesi zor riskleri hakkinda cok az sey yaptigini savundu Onerilen azaltmaDerinlemesine savunma askeri olmayan risk azaltma onlemlerini uc savunma katmanina ayirmak icin yararli bir cercevedir Onleme Ilk etapta meydana gelen bir felaket olasiligini azaltmak Ornek Yeni yuksek derecede bulasici hastaliklarin salginlarini onlemeye yonelik onlemler Tepki Bir felaketin kuresel duzeye yayilmasini onlemek Ornek Kucuk olcekli bir nukleer degisimin tam bir nukleer savasa donusmesini onlemeye yonelik onlemler Dayaniklilik Kuresel felaketlerle karsi karsiya kalindiginda insanligin dayanikliligini arttirmak yok olmaya karsi Ornek Nukleer bir kis sirasinda gida guvenligini artirmaya yonelik onlemler Insan neslinin tukenmesi buyuk olasilikla uc savunmanin da zayif oldugu yani onlememiz muhtemel olmayan basarili bir sekilde yanit vermemiz muhtemel olmayan ve karsi direncli olma ihtimalimiz dusuk olan risklerle gerceklesir Varolussal risklerin benzeri gorulmemis dogasi insanligin onceki olaylarin gecmisinden ogrenemeyecegi icin risk azaltma onlemlerinin tasarlanmasinda ozel bir zorluk teskil etmektedir Ekolojik felaketlerin onlenmesine yonelik yaklasimlar olarak ve saygi onerilmistir Bu yaklasimlar kapsaminda jeomuhendislik alani atmosferik kimyadaki antropojenik degisikliklerle mucadele etmek veya bunlara karsi koymak icin gezegen ortaminin kasitli buyuk olcekli muhendisligini ve manipulasyonunu kapsar Uzayin kolonilestirilmesi bir yok olma senaryosunda hayatta kalma olasiligini artirmak icin onerilen bir secenektir Bu kapsamdaki cozumler mega olcekli muhendislik gerektirebilir Gida depolama kuresel olarak onerilmistir ancak parasal maliyeti yuksek olacaktir Ayrica yetersiz beslenme nedeniyle her yil milyonlarca olume katkida bulunmasi olasidir Bazi hayatta kalanlar cok yillik gida kaynaklari ile hayatta kalma durumlarini stoklarlar Svalbard Kuresel Tohum Deposu Kuzey Kutbu ndaki bir adadaki bir dagin icine 120 m 400 feet gomuludur Dunya mahsullerini korumak icin onlem olarak 100 den fazla ulkeden 2 5 milyar tohum tutacak sekilde tasarlanmistir Cevredeki kaya 6 C dir 21 F 2015 itibariyla ancak kasa yerel kaynakli komurle calisan buzdolaplari tarafindan 18 C de 0 F tutulur Daha spekulatif olarak eger toplum calismaya devam ederse ve biyosfer yasanabilir kalirsa teorik olarak mevcut insan nufusu icin kalori ihtiyaclari yeterli on planlama goz onune alindiginda gunes isiginin uzun sure yoklugunda karsilanabilir Tahmini cozumler felaketin ardindan kalan olu bitki biyokutlesi uzerinde mantar yetistirmeyi selulozu sekere donusturmeyi veya metan sindiren bakterileri dogalgazla beslemeyi icerir Kuresel felaket riskleri ve kuresel yonetisim Yetersiz kuresel yonetisim sosyal ve politik alanda risk yaratmakla birlikte yonetisim mekanizmalari teknolojik ve sosyal degisimden daha yavas gelismektedir Risklerle etkin bir sekilde basa cikmak cesitli ve catisan cikarlar arasinda muzakere etmek ve karar vermek icin yonetisim mekanizmalarinin eksikligi konusunda hukumetler ozel sektor ve genel kamuoyunda endiseler vardir Bu kuresel sistemik risklerin birbirine bagliliginin anlasilmasiyla daha da vurgulanmaktadir Kuresel yonetisimin yoklugunda veya beklentisinde ulusal hukumetler kuresel felaketleri daha iyi anlamak hafifletmek ve bunlara hazirlanmak icin bireysel olarak hareket edebilirler Iklim acil durum planlari 2018 de Roma Kulubu daha fazla iklim degisikligi eylemi cagrisinda bulundu ve kuresel ortalama sicaklik artisini 1 5 santigrat derece ile sinirlamak icin on eylem noktasi oneren Iklim Acil Durum Planini yayinladi Ayrica 2019 da Kulup daha kapsamli Gezegen Acil Durum Planini yayinladi Dunyayi Hareket Ettirmek Birkac milyar yil icinde Gunes Dunya yi yutan bir kirmizi deve donusecek Bu Dunya yi Gunes ten daha uzaga hareket ettirerek sicakligi kabaca sabit tutarak onlenebilir Bu kuyruklu yildizlarin ve asteroitlerin yorungelerini degistirerek Dunya nin yorungesine enerji katacak sekilde Dunya ya yakin gececek sekilde gerceklestirilebilir Gunes in genislemesi yavas oldugu icin kabaca her 6 000 yilda bir boyle bir karsilasma yeterli olacaktir OrgutlerAtom Bilimcileri Bulteni kur 1945 Ikinci Dunya Savasi ndan sonra halkin atom savasinin potansiyelinden endise duymasindan sonra kurulan en eski kuresel risk orgutlerinden biridir Nukleer savas ve enerji ile ilgili riskleri arastirir ve 1947 de kurulan Kiyamet Gunu Saati ni unlu bir sekilde surdurur Ongoru Enstitusu kur 1986 nanoteknolojinin risklerini ve faydalarini inceler Aksi takdirde zararsiz teknolojinin kuresel olcekte cigirindan cikmasinin istenmeyen karmakarisik sonuclarini inceleyen ilk kuruluslardan biriydi Gray goo yu one suren tarafindan kuruldu 2000 den sonra giderek artan sayida bilim insani filozof ve teknoloji milyarderi akademi icinde ve disinda kuresel riskleri incelemeye adanmis kuruluslar yaratti Bagimsiz sivil toplum kuruluslari STK lar arasinda yer alan Makine Zekasi Arastirma Enstitusu Machine Intelligence Research Institute kurulusu 2000 Peter Thiel ve Jed McCaleb gibi bagiscilarla yapay zekanin neden oldugu bir felaket riskini azaltmayi amaclamaktadir Nukleer Tehdit Girisimi Nuclear Threat Initiative kurulusu 2001 nukleer biyolojik ve kimyasal tehditlerden kaynaklanan kuresel tehditleri azaltmayi ve bir olaydan sonra hasari sinirlamayi amaclamaktadir Bir nukleer malzeme guvenlik endeksi tutar Filika Vakfi Lifeboat Foundation kurulusu 2009 teknolojik bir felaketi onlemeye yonelik arastirmalari finanse etmektedir Arastirma paralarinin cogu universitelerdeki projeleri finanse eder Kuresel Felaket Riski Enstitusu Global Catastrophic Risk Institute kurulusu 2011 felaket riski icin bir dusunce kurulusudur STK Sosyal ve Cevresel Girisimciler tarafindan finanse edilmektedir Merkezi Stockholm de olan ve Laszlo Szombatfalvy tarafindan kurulan Kuresel Zorluklar Vakfi kurulusu 2012 kuresel risklerin durumu hakkinda yillik bir rapor yayinlamaktadir Yasamin Gelecegi Enstitusu Future of Life Institute kurulusu 2014 insanligin karsilastigi yeni teknolojiler ve zorluklar goz onunde bulundurularak yasami korumaya yonelik arastirma ve girisimleri desteklemeyi amaclamaktadir Elon Musk en buyuk bagiscilarindan biridir Eskiden Temel Arastirma Enstitusu Foundational Research Institute olarak bilinen Uzun Vadeli Risk Merkezi Center on Long Term Risk kurulusu 2016 gelismekte olan teknolojilerden kaynaklanan astronomik zarar Aci riskleri risklerini azaltmaya odaklanan bir Ingiliz kurulusudur Universite temelli organizasyonlar arasinda Future of Humanity Institute kur 2005 insanligin uzun vadeli gelecegi ozellikle varolussal risk konularini arastirir Nick Bostrom tarafindan kurulmustur ve Oxford Universitesi nde bulunmaktadir Varolussal Risk Arastirmalari Merkezi The Centre for the Study of Existential Risk kurulusu 2012 dort ana teknolojik riski inceleyen Cambridge Universitesi merkezli bir kurulustur yapay zeka biyoteknoloji kuresel isinma ve savas in AFP haber ajansina acikladigi gibi hepsi insan yapimi risklerdir Bu ya da gelecek yuzyilda zekanin biyolojinin kisitlamalarindan kurtulacagi makul bir tahmin gibi gorunuyor Bu gerceklestiginde artik etraftaki en zeki seyler degiliz ve kotu niyetli olmayan ancak cikarlari bizi icermeyen makinelerin insafina kalma riskini alacagini da sozlerine ekledi Stephen Hawking oyunculuk danismaniydi Insanlik ve Biyosfer icin Milenyum Ittifaki Millennium Alliance for Humanity and the Biosphere beseri bilim akademisyenlerini bir araya getirerek kuresel felaketle ilgili bircok konuya odaklanan Stanford Universitesi merkezli bir organizasyondur Bilim insanlari arasindan Paul Ehrlich tarafindan kuruldu Stanford Universitesi nde ayrica kuresel felaket riskini azaltmak icin siyasi isbirligine odaklanan Uluslararasi Guvenlik ve Isbirligi Merkezi Center for International Security and Cooperation bulunmaktadir Guvenlik ve Gelisen Teknoloji Merkezi Center for Security and Emerging Technology Ocak 2019 da Georgetown daki Walsh Dis Hizmet Okulu nda Walsh School of Foreign Service kuruldu ve baslangicta yapay zekaya vurgu yaparak gelismekte olan teknolojilerin politika arastirmalarina odaklanacakti Open Philanthropy tarafindan onerildigi gibi Good Ventures tan 55 milyon ABD dolari hibe aldilar Diger risk degerlendirme gruplari hukumet kuruluslarinda bulunur veya bunlarin bir parcasidir Dunya Saglik Orgutu WHO kuresel salgin krizini izleyen ve bunlara yanit veren Kuresel Uyari ve Yanit Global Alert and Response GAR adli bir bolumu icermektedir GAR uye devletlere salgin hastaliklara mudahale egitimi ve koordinasyonu konusunda yardimci olur Amerika Birlesik Devletleri Uluslararasi Kalkinma Ajansi USAID dogal olarak olusan ve kontrol altina almayi amaclayan Gelisen Pandemi Tehditleri Programina Emerging Pandemic Threats Program sahiptir Lawrence Livermore Ulusal Laboratuvari hukumet adina biyo guvenlik ve terorle mucadele gibi konulari arastiran Kuresel Guvenlik Ana Mudurlugu adli bir bolume sahiptir TarihceInsan neslinin tukenmesi hakkinda dusunmenin erken tarihi 18 ve 19 yuzyillardan once insanlarin veya diger organizmalarin neslinin tukenme olasiligi supheyle karsilanirdi Bu mumkun olan her seyin var oldugu ogretisi olan bolluk ilkesiyle celisiyordu Ilke Aristoteles e kadar uzaniyordu ve Hristiyan teolojisinin onemli bir ilkesiydi 121 Ogreti doga bilimlerinden elde edilen kanitlarla ozellikle de artik var olmayan turlerin fosil kanitlarinin kesfedilmesi ve evrim teorilerinin gelistirilmesiyle yavas yavas baltalandi 121Turlerin Kokeni calismasinda Darwin turlerin yok olusunu dogal bir surec ve dogal secilimin temel bileseni olarak ele aliyordu Ozellikle Darwin ani yok olma olasiligina supheyle yaklasiyor ve bunu asamali bir surec olarak goruyordu O turlerin fosil kayitlarindan aniden kaybolmalarinin felaketle sonuclanan yok oluslarin kaniti olmadigini aksine kayitlardaki taninmayan bosluklarin bir islevi oldugunu savundu Bilimlerde yok olma olasiligi daha yaygin hale geldikce insan neslinin tukenme olasiligi da artti Bilimin otesinde insanin yok olusu yazinda arastirildi Romantik yazarlar ve sairler ozellikle konuyla ilgileniyorlardi Lord Byron 1816 da kaleme aldigi adli siirinde yeryuzundeki yasamin yok olmasi hakkinda yazdi ve 1824 te insanligin bir kuyruklu yildiz carpmasiyla tehdit edildigini ve buna karsi kendini savunmak icin bir fuze sistemi kullanmasini ongordu Mary Shelley nin 1826 tarihli romani Son Adam insanligin gizemli bir veba tarafindan neredeyse yok edildigi bir dunyada geciyordu Atom cagi Bikini Atolu nde nukleer testi Atom bombasinin icadi bilim adamlari aydinlar ve genel olarak halk arasinda insan neslinin tukenme riski hakkinda bir tartisma dalgasi baslatti 1945 tarihli bir makalede Bertrand Russell Insan irkinin gelecegi hakkinda beklenti tum emsallerin otesinde kasvetlidir Insanlik acik bir alternatifle karsi karsiyadir ya hepimiz yok olacagiz ya da bir dereceye kadar sagduyu elde etmek zorunda kalacagiz diye yazmistir 1950 de yapilan bir Gallup anketi Amerikalilarin 19 unun baska bir dunya savasinin insanligin sonu anlamina gelecegine inandigini ortaya koyuyordu 1980 lerin basinda nukleer savasin insan neslinin tukenmesine yol acabilecegi ozel bir mekanizma olan nukleer kis in kesfi konuyu yeniden on plana cikardi 1983 te bu bulgular hakkinda yazan Carl Sagan yok olusun kotulugunu yalnizca olenler acisindan olcmenin tam etkisini gizledigini ve nukleer savasin insanlar oldugu surece tum torunlarimizi tehlikeye attigini savundu Modern cag nin 1996 tarihli Dunyanin Sonu adli kitabi insanin yok olusunun bilim ve etigine akademik bir bakis acisiydi Kitapta Leslie insanliga karsi bir dizi tehdit ve ortak yonlerini ele aldi 2003 yilinda Ingiliz Kraliyet Gok bilimci Sir Martin Rees belirli teknolojilerdeki ilerlemelerin insanligin hayatta kalmasi icin yeni tehditler yarattigini ve 21 yuzyilin insanligin kaderinin belirlendigi tarihte kritik bir an olabilecegini savundugu adli calismasini yayinladi Editor Nick Bostrom ve Milan M Cirkovic tarafindan duzenlenen Global Catastrophic Risks Kuresel Felaket Riskleri cesitli kuresel felaket ve varolussal riskler uzerine 26 akademisyenin makalelerinin bir derlemesi olarak 2008 de yayinlandi Toby Ord un 2020 cikisli kitabi The Precipice Existential Risk and the Future of Humanity Ucurum Varolussal Risk ve Insanligin Gelecegi varolussal risklerin onlenmesinin zamanimizin en onemli ahlaki sorunlarindan biri oldugunu savunuyor Kitap farkli varolussal riskleri tartisiyor nicellestiriyor ve karsilastiriyor ve en buyuk risklerin hizalanmamis yapay zeka ve biyoteknoloji tarafindan sunuldugu sonucuna variyor Ayrica bakinizKiyamet sonrasi kurgusu Topluluk direnci Eskatoloji Basarisiz devlet Fermi paradoksu Ongoru psikoloji Dunya nin gelecegi Gunes Sisteminin gelecegi Buyuk Filtre Holosen yok olusu Carpma olaylari Nukleer cogalma Dis Baglam Sorunu kurgu olmayan bir kitap Varolussal bir felaketten sonra bir gun Dunya da yasayabilecek varsayimsal hayvanlari incelemek Uzak gelecegin kronolojisi Evrenin nihai kaderiNotlar esas olarak cevre kirliligi ve kirleticiler Insan etkinliklerinden kaynaklanan risklerdir Metaculus Amerikan katilimina dayali devasa bir cevrimici tahmin ve talep toplama motorudur Bkz metaculus com Gray goo senaryosu esasen nano boyutta gerceklesen bir isleyisin durdurulamayarak yerkure uzerindeki tum ekolojiyi bitirene dek buyuyup her seyi tuketmesi dusuncesine dayalidir Kaynakca Schulte P Alegret L Arenillas I Arz J A Barton P J Bown P R Bralower T J Christeson G L Claeys P Cockell C S Collins G S Deutsch A Goldin T J Goto K Grajales Nishimura J M Grieve R A F Gulick S P S Johnson K R Kiessling W Koeberl C Kring D A MacLeod K G Matsui T Melosh J Montanari A Morgan J V Neal C R Nichols D J Norris R D Pierazzo E 5 Mart 2010 The Chicxulub Asteroid Impact and Mass Extinction at the Cretaceous Paleogene Boundary PDF Science 327 5970 ss 1214 1218 Bibcode 2010Sci 327 1214S doi 10 1126 science 1177265 PMID 20203042 21 Eylul 2017 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 7 Kasim 2021 Bostrom Nick 2008 Global Catastrophic Risks PDF Oxford Universitesi Yayinlari s 1 24 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 7 Kasim 2021 a b Ripple WJ Wolf C Newsome TM Galetti M Alamgir M Crist E Mahmoud MI Laurance WF 13 Kasim 2017 World Scientists Warning to Humanity A Second Notice BioScience 67 12 ss 1026 1028 doi 10 1093 biosci bix125 Bostrom Nick Mart 2002 Existential Risks Analyzing Human Extinction Scenarios and Related Hazards Journal of Evolution and Technology Cilt 9 27 Nisan 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Kasim 2021 a b c About the Future of Humanity Institute fhi ox ac uk Ingilizce Insanligin Gelecegi Enstitusu 13 Ekim 2005 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Agustos 2021 a b About us cser ac uk Centre for the Study of Existential Risk 30 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Agustos 2021 a b The Future of Life Institute thefutureoflife org Future of Life Institute 21 Nisan 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Mayis 2014 a b Nuclear Threat Initiative nti org Nuclear Threat Initiative 26 Eylul 2001 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Haziran 2015 a b c d e f g Bostrom Nick 2013 Existential Risk Prevention as Global Priority PDF Global Policy 4 1 ss 15 3 doi 10 1111 1758 5899 12002 14 Temmuz 2014 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 7 Kasim 2021 Varolussal Risk vasitasiyla Bostrom Nick Cirkovic Milan 2008 Global Catastrophic Risks Kuresel Felaket Riskleri Ingilizce Oxford Oxford Universitesi Yayinlari s 1 ISBN 978 0 19 857050 9 Ziegler Philip 2012 The Black Death Faber and Faber s 397 ISBN 9780571287116 Muehlhauser Luke 15 Mart 2017 lukemuehlhauser com Luke Muehlhauser 16 Eylul 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Agustos 2020 Taubenberger Jeffery Morens David 2006 1918 Influenza the Mother of All Pandemics 1918 Gribi Tum Pandemilerin Anasi Emerging Infectious Diseases Ingilizce 12 1 ss 15 22 doi 10 1257 jep 24 2 163 PMC 3291398 2 PMID 16494711 Posner Richard A 2006 Catastrophe Risk and Response Felaket Risk ve Mudahale Ingilizce Oxford Oxford Universitesi Yayinlari ISBN 978 0195306477 Introduction What is Catastrophe Ord Toby 2020 The Precipice Existential Risk and the Future of Humanity Ucurum Varolussal Risk ve Insanligin Gelecegi Ingilizce New York Hachette ISBN 9780316484916 Bu Nick Bostrom un taniminin esdeger ancak daha net bir ifadesidir Varolussal bir risk Dunya kaynakli akilli yasamin erken tukenmesini veya arzu edilen gelecekteki gelisme potansiyelinin kalici ve siddetli bir sekilde yok edilmesini tehdit eden bir risktir Kaynak Bostrom Nick 2013 Kuresel Oncelik Olarak Varolussal Riskin Onlenmesi Kuresel Politika 4 15 31 This is an equivalent though crisper statement of Nick Bostrom s definition An existential risk is one that threatens the premature extinction of Earth originating intelligent life or the permanent and drastic destruction of its potential for desirable future development Source Bostrom Nick 2013 Existential Risk Prevention as Global Priority Global Policy 4 15 31 Cotton Barratt Owen Ord Toby 2015 Varolussal risk ve varolussal umut Tanimlar PDF Future of Humanity Institute Technical Report 2015 1 Ingilizce ss 1 4 19 Mart 2015 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi a b Bostrom Nick 2009 Astronomical Waste The opportunity cost of delayed technological development Utilitas 15 3 ss 308 314 CiteSeerX 10 1 1 429 2849 2 doi 10 1017 s0953820800004076 9 Nisan 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Kasim 2021 a b c d e f g h i j k l m n o p q r s Ord Toby 2020 The Precipice Existential Risk and the Future of Humanity New York Hachette ISBN 9780316484916 Orwell George 1949 Nineteen Eighty Four A novel Londra Secker amp Warburg 4 Mayis 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Kasim 2021 a b Bryan Caplan 2008 id sTkfAQAAQBAJ amp pg PA504 v onepage amp q amp f false The totalitarian threat 14 Eylul 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Global Catastrophic Risks eds Bostrom amp Cirkovic Oxford University Press 504 519 9780198570509 a b Reese Martin 2003 Our Final Hour A Scientist s Warning How Terror Error and Environmental Disaster Threaten Humankind s Future In This Century On Earth and Beyond Son Saatimiz Bir Bilim Adaminin Uyarisi Teror Hata ve Cevre Felaketi Insanligin Bu Yuzyildaki Gelecegini Nasil Tehdit Ediyor Dunya da ve Otesinde Ingilizce Basic Books ISBN 0 465 06863 4 a b c Bostrom Nick Sandberg Anders 2008 Global Catastrophic Risks Survey PDF FHI Technical Report 2008 1 Future of Humanity Institute 4 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 7 Kasim 2021 a b c d Snyder Beattie Andrew E Ord Toby Bonsall Michael B 30 Temmuz 2019 An upper bound for the background rate of human extinction Insan neslinin tukenmesinin arka plan orani icin bir ust sinir Scientific Reports Ingilizce 9 1 s 11054 Bibcode 2019NatSR 911054S doi 10 1038 s41598 019 47540 7 ISSN 2045 2322 PMC 6667434 2 PMID 31363134 Frequently Asked Questions existential risk org Future of Humanity Institute 13 Haziran 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Temmuz 2013 Ongorulebilir gelecekte varolussal riskin buyuk bir kismi antropojeniktir yani insan etkinliklerinden kaynaklanir The great bulk of existential risk in the foreseeable future is anthropogenic that is arising from human activity a b Matheny Jason Gaverick 2007 Reducing the Risk of Human Extinction PDF Risk Analysis 27 5 ss 1335 1344 doi 10 1111 j 1539 6924 2007 00960 x PMID 18076500 27 Agustos 2014 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 7 Kasim 2021 Asher D J Bailey M E Emel yanenko V Napier W M 2005 Earth in the cosmic shooting gallery PDF The Observatory Cilt 125 ss 319 322 Bibcode 2005Obs 125 319A 25 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 7 Kasim 2021 a b c Rampino M R Ambrose S H 2002 Super eruptions as a threat to civilizations on Earth like planets PDF Icarus 156 2 ss 562 569 Bibcode 2002Icar 156 562R doi 10 1006 icar 2001 6808 24 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 7 Kasim 2021 Yost Chad L Jackson Lily J Stone Jeffery R Cohen Andrew S 1 Mart 2018 Subdecadal phytolith and charcoal records from Lake Malawi East Africa imply minimal effects on human evolution from the 74 ka Toba supereruption Ingilizce Cilt 116 Journal of Human Evolution ss 75 94 doi 10 1016 j jhevol 2017 11 005 ISSN 0047 2484 PMID 29477183 21 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Kasim 2021 Sagan Carl 1994 Soluk Mavi Nokta Random House ss 305 6 ISBN 0 679 43841 6 Bazi gezegen uygarliklari kendi yollarini gorur nelerin yapilabilecegine ve nelerin yapilmamasi gerektigine sinirlar koyar ve tehlikeler zamanindan guvenle gecer Digerleri o kadar sansli ya da cok ihtiyatli degildirler yok olurlar Some planetary civilizations see their way through place limits on what may and what must not be done and safely pass through the time of perils Others are not so lucky or so prudent perish Parfit Derek 2011 On What Matters Vol 2 Oxford Universitesi Yayinlari s 616 ISBN 9780199681044 Tarihin esas noktasinda yasiyoruz Onumuzdeki birkac yuzyilda akillica hareket edersek insanlik en tehlikeli ve belirleyici donemini atlatacaktir We live during the hinge of history If we act wisely in the next few centuries humanity will survive its most dangerous and decisive period Rowe Thomas Beard Simon 2018 Probabilities methodologies and the evidence base in existential risk assessments PDF Working Paper Centre for the Study of Existential Risk 27 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 26 Agustos 2018 Leslie John 1996 The End of the World The Science and Ethics of Human Extinction Dunyanin Sonu Insan Yok Olusunun Bilimi ve Etigi Ingilizce Routledge s 146 Bostrom Nick 2002 Existential Risks Analyzing Human Extinction Scenarios and Related Hazards Journal of Evolution and Technology 9 Rees Martin 2004 Our Final Century Arrow Books s 9 a b Meyer Robinson 29 Nisan 2016 theatlantic com Boston Massachusetts Emerson Collective The Atlantic 29 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Nisan 2016 Grace Katja Salvatier John Dafoe Allen Zhang Baobao Evans Owain 3 Mayis 2018 When Will AI Exceed Human Performance Evidence from AI Experts arXiv 1705 08807 2 Purtill Corinne How Close Is Humanity to the Edge Ingilizce The New Yorker 24 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Ocak 2021 Will humans go extinct by 2100 metaculus com 12 Kasim 2017 24 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Agustos 2021 a b Sagan Carl 1983 Nuclear War and Climatic Catastrophe Some Policy Implications Nukleer Savas ve Iklimsel Felaket Bazi Politika Etkileri Foreign Affairs Ingilizce Council on Foreign Relations doi 10 2307 20041818 JSTOR 20041818 11 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Agustos 2020 Jebari Karim 2014 Existential Risks Exploring a Robust Risk Reduction Strategy Varolussal Riskler Guclu Bir Risk Azaltma Stratejisi Kesfetmek PDF Science and Engineering Ethics Ingilizce 21 3 ss 541 54 doi 10 1007 s11948 014 9559 3 PMID 24891130 27 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 26 Agustos 2018 a b Cirkovic Milan M Bostrom Nick Sandberg Anders 2010 Anthropic Shadow Observation Selection Effects and Human Extinction Risks Antropik Golge Gozlem Secimi Etkileri ve Insan Yok Olus Riskleri PDF Risk cilt 30 Ingilizce 10 ss 1495 1506 doi 10 1111 j 1539 6924 2010 01460 x PMID 20626690 24 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 7 Ocak 2022 KB1 bakim Dikey cizgi eksik link Kemp Luke Subat 2019 Medeniyetin cokusune giden yolda miyiz bbc com Ingilizce BBC 28 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Agustos 2021 Ord Toby 2020 The Precipice Existential Risk and the Future of Humanity Ucurum Varolussal Risk ve Insanligin Gelecegi Ingilizce ISBN 9780316484893 Avrupa medeniyeti saglam tutarken Kara Olum de nufusunun yuzde 25 ila 50 sini kaybetmekten kurtuldu Europe survived losing 25 to 50 percent of its population in the Black Death while keeping civilization firmly intact a b Yudkowsky Eliezer 2008 Cognitive Biases Potentially Affecting Judgment of Global Risks Kuresel Risklerin Yargilanmasini Potansiyel Olarak Etkileyen Bilissel Onyargilar PDF Global Catastrophic Risks Ingilizce ss 91 119 Bibcode 2008gcr book 86Y 7 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 7 Ocak 2022 Desvousges W H Johnson F R Dunford R W Boyle K J Hudson S P and Wilson N 1993 Measuring natural resource damages with contingent valuation tests of validity and reliability In Hausman J A ed Contingent Valuation A Critical Assessment pp 91 159 Amsterdam North Holland a b Parfit Derek 1984 Reasons and Persons Nedenler ve Kisiler Ingilizce Oxford Universitesi Yayinlari ss 453 454 MacAskill William Yetter Chappell Richard 2021 Nufus Etigi Nufus Etigi Teorilerinin Pratik Sonuclari Introduction to Utilitarianism Ingilizce 23 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Agustos 2021 Todd Benjamin 2017 Varolussal risklerin azaltilmasi davasi 80000hours org Ingilizce 80 000 Hours 10 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Ocak 2020 Narveson Jan 1973 Moral Problems of Population Nufusun Ahlaki Sorunlari The Monist Ingilizce 57 1 ss 62 86 doi 10 5840 monist197357134 PMID 11661014 Greaves Hilary 2017 Discounting for Public Policy A Survey Kamu Politikasi icin Indirim Bir Anket Economics amp Philosophy Ingilizce 33 3 ss 391 439 doi 10 1017 S0266267117000062 ISSN 0266 2671 8 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Ocak 2022 Greaves Hilary 2017 Population axiology Nufus aksiyolojisi Philosophy Compass Ingilizce 12 11 ss e12442 doi 10 1111 phc3 12442 ISSN 1747 9991 7 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Ocak 2022 Lewis Gregory 23 Mayis 2018 Varolussal risk azaltiminin kisiyi etkileyen degeri gregoryjlewis com Ingilizce 24 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Agustos 2020 Burke Edmund 1790 Reflections on the Revolution in France PDF Canavan Francis Ed Select Works of Edmund Burke Volume 2 Edmund Burke Eserleri Cilt 2 yi Secin Ingilizce Liberty Fund 1999 s 192 Weitzman Martin 2009 On modeling and interpreting the economics of catastrophic climate change Katastrofik iklim degisikliginin ekonomisini modelleme ve yorumlama uzerine PDF The Review of Economics and Statistics Ingilizce 91 1 ss 1 19 doi 10 1162 rest 91 1 1 11 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 7 Ocak 2022 Posner Richard 2004 Catastrophe Risk and Response Felaket Risk ve Mudahale Ingilizce Oxford Universitesi Yayinlari a b Cotton Barratt Owen Daniel Max Sandberg Anders 2020 Defence in Depth Against Human Extinction Prevention Response Resilience and Why They All Matter Insan Tukenmesine Karsi Derinlemesine Savunma Onleme Mudahale Dayaniklilik ve Neden Onemlidir Global Policy Ingilizce 11 3 ss 271 282 doi 10 1111 1758 5899 12786 ISSN 1758 5899 PMC 7228299 2 PMID 32427180 Mankind must abandon earth or face extinction Hawking Insanlik dunyayi terk etmeli yoksa yok olma tehlikesiyle karsi karsiya Hawking physorg com Ingilizce 9 Agustos 2010 4 Ocak 2012 tarihinde kaynagindan erisim tarihi 23 Ocak 2012 Smil Vaclav 2003 The Earth s Biosphere Evolution Dynamics and Change Dunyanin Biyosferi Evrim Dinamikler ve Degisim Ingilizce MIT Press s 25 ISBN 978 0 262 69298 4 7 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Ocak 2022 Smith Lewis 27 Subat 2008 Dunyanin tohumlari icin kiyamet kasasi Arctic daginin altinda acildi Ingilizce Londra The Times Online 12 Mayis 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Goldenberg Suzanne 20 Mayis 2015 Kiyamet kasasi kiyamet sonrasi bir dunyayi kurtarabilecek tohumlar theguardian com Ingilizce The Guardian 22 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Haziran 2017 Here s how the world could end and what we can do about it Iste dunyanin nasil sona erebilecegi ve bu konuda ne yapabilecegimiz sciencemag org Ingilizce Science 8 Temmuz 2016 23 Mart 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Mart 2018 Denkenberger David C Pearce Joshua M Eylul 2015 Feeding everyone Solving the food crisis in event of global catastrophes that kill crops or obscure the sun Herkesi beslemek Mahsulleri olduren veya gunesi kapatan kuresel felaketler durumunda gida krizini cozmek PDF Futures Ingilizce Cilt 72 ss 57 68 doi 10 1016 j futures 2014 11 008 7 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 7 Ocak 2022 Global Sistemik Riski Anlamak globalchallenges org Ingilizce 16 Agustos 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Agustos 2017 Kuresel Felaket Riski Politikasi gcrpolicy com Ingilizce 11 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Agustos 2019 Iklim Acil Durum Plani clubofrome org Ingilizce Club of Rome 2018 25 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Agustos 2020 Gezegensel Acil Durum Plani clubofrome org Ingilizce Club of Rome 2019 25 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Agustos 2020 Korycansky Donald G Laughlin Gregory Adams Fred C 2001 Astronomical engineering a strategy for modifying planetary orbits Astronomik muhendislik gezegen yorungelerini degistirmek icin bir strateji Astrophysics and Space Science Ingilizce 275 4 ss 349 366 Hapgood Fred Kasim 1986 Nanoteknoloji Yasami Taklit Eden Molekuler Makineler PDF Ingilizce 27 Temmuz 2013 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 5 Haziran 2015 Giles Jim 2004 Nanotech takes small step towards burying grey goo Nanotech grey gooyu gommek icin kucuk bir adim atti Nature Ingilizce 429 6992 s 591 Bibcode 2004Natur 429 591G doi 10 1038 429591b PMID 15190320 McBain Sophie 25 Eylul 2014 Kiyamet yakinda bilim adamlari son zamanlara hazirlaniyor newstatesman com Ingilizce New Statesman 25 Eylul 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Haziran 2015 Yapay Zekadan Kaynaklanan Uzun Vadeli Felaket Risklerini Azaltma Ingilizce Machine Intelligence Research Institute 17 Temmuz 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Haziran 2015 Makine Zekasi Arastirma Enstitusu boyle bir olayin eninde sonunda gerceklesmesi durumunda bir felaket riskini azaltmayi amaclamaktadir The Machine Intelligence Research Institute aims to reduce the risk of a catastrophe should such an event eventually occur Chen Angela 11 Eylul 2014 Is Artificial Intelligence a Threat Yapay Zeka Bir Tehdit mi The Chronicle of Higher Education Ingilizce 4 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Haziran 2015 Sehmar Alexander 31 Mayis 2015 ISID Pakistan dan nukleer silah elde edebilir Hindistan uyardi independent co uk Ingilizce The Independent 2 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Haziran 2015 The Lifeboat Foundation 18 Aralik 1996 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Nisan 2013 Vance Ashlee 20 Temmuz 2010 The Lifeboat Foundation Savasan Asteroitler Nanobotlar ve Yapay Zeka bits blogs nytimes com Ingilizce New York Times 21 Temmuz 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Haziran 2015 globalchallenges org 11 Haziran 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Nisan 2016 Bilton Nick 28 Mayis 2015 Ex Machina nin Ava si Sadece Bilim Kurgudur Simdilik nytimes com Ingilizce New York Times 23 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Haziran 2015 Center on Long Term subst lc Risk 13 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Mayis 2020 Su anda donusturucu yapay zekaya odaklanarak gelismekte olan teknolojilerden kaynaklanan astronomik elemin aci riskleri en kotu risklerini azaltma cabalarina odaklaniyoruz We currently focus on efforts to reduce the worst risks of astronomical suffering s risks from emerging technologies with a focus on transformative artificial intelligence Hui Sylvia 25 Kasim 2012 Cambridge teknolojinin insanlar uzerindeki risklerini inceleyecek bigstory ap org Ingilizce Associated Press 1 Aralik 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Ocak 2012 Barrett Scott 2014 Environment and Development Economics Essays in Honour of Sir Partha Dasgupta Cevre ve Kalkinma Ekonomisi Sir Partha Dasgupta nin Onuruna Yazilar Ingilizce Oxford Universitesi Yayinlari s 112 ISBN 9780199677856 23 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Haziran 2015 Millennium Alliance for Humanity amp The Biosphere 17 Agustos 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Haziran 2015 Madhavan Guruprasad 2012 Practicing Sustainability Surdurulebilirlik Uygulamasi Ingilizce Springer Science amp Business Media s 43 ISBN 9781461443483 19 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Haziran 2015 Center for International Security and Cooperation 31 Mayis 2000 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Haziran 2015 a b Georgetown launches think tank on security and emerging technology Georgetown guvenlik ve gelisen teknoloji uzerine bir dusunce kurulusu kurdu Ingilizce Washington Post 14 Mayis 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Mart 2019 who int Dunya Saglik Orgutu 16 Subat 2003 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Haziran 2015 Lee Kelley 2013 Historical Dictionary of the World Health Organization Rowman amp Littlefield s 92 ISBN 9780810878587 20 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Haziran 2015 USAID 22 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Haziran 2015 www gs llnl gov Lawrence Livermore National Laboratory 27 Aralik 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Haziran 2015 a b c d e Moynihan Thomas 2020 X Risk How Humanity Discovered Its Own Extinction X Risk Insanlik Kendi Yok Olusunu Nasil Kesfediyor Ingilizce Urbanomic ISBN 978 1913029845 21 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Ocak 2022 a b Darwin Charles Costa James T 2009 The Annotated Origin Aciklamali Koken Ingilizce Harvard University Press ISBN 978 0674032811 a b Raup David M 1995 The Role of Extinction in Evolution W M Fitch Ayala F J Ed Tempo And Mode in Evolution Genetics And Paleontology 50 Years After Simpson Evrimde Ritim ve Tarz Simpson dan 50 Yil Sonra Genetik ve Paleontoloji Ingilizce National Academies Press US a b Moynihan Thomas 2019 Sonumuz aeon co Ingilizce Aeon 7 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Agustos 2020 Russell Bertrand 1945 Bomba ve Medeniyet Ingilizce 7 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erskine Hazel Gaudet 1963 The Polls Atomic Weapons and Nuclear Energy Anketler Atom Silahlari ve Nukleer Enerji The Public Opinion Quarterly Ingilizce 27 2 ss 155 190 doi 10 1086 267159 JSTOR 2746913 12 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Ocak 2022 Sagan Carl 28 Ocak 2009 Nuclear War and Climatic Catastrophe Some Policy Implications Nukleer Savas ve Iklim Felaketi Bazi Politika Etkileri Ingilizce doi 10 2307 20041818 JSTOR 20041818 11 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Agustos 2021 Bostrom Nick Cirkovic Milan M Ed 2008 Global catastrophic risks Kuresel felaket riskleri Ingilizce Oxford Universitesi Yayinlari ISBN 978 0199606504