Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kahraman şehir (Rusça: город-герой, gorod-geroy, Ukraynaca: місто-герой, misto-heroy, Beyaz Rusça: горад-герой, horad-heroy) II. Dünya Savaşı sırasında çarpışmalar sırasında olağanüstü direniş gösterilen yerleşim yerlerine verilen onursal Sovyet unvanıdır. Aynı zamanda Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti de şehirlere bu unvanı vermiştir. Brest Kalesi ise benzer şekilde "kahraman tahkimat" unvanına layık görülmüştür. Unvan, kişilere verilen Sovyetler Birliği Kahramanı unvanının şehirlere verilen hali olarak düşünülebilir. İlgili yasa uyarınca kahraman ilan edilen şehre Lenin Nişanı ile birlikte kahramanlık madalyasının yanı sıra Yüksek Sovyet Prezidyumu tarafından hazırlanan sertifika verilmekteydi. Ayrıca şehre kahramanlık anıtı yapılırdı.
Tarihçe
Kahraman şehir tanımlaması II. Dünya Savaşı'nda Doğu Cephesi'nde Barbarossa Harekatı ile Nazi Almanyası'nın saldırısına maruz kalan Sovyetler Birliği topraklarında verilen savaş sırasında direniş gösteren yerleşim yerleri için ilk olarak Pravda gazetesinde 1942 yılında kullanılmıştır. Resmi yazışmalarda ise ilk kez 1 Mayıs 1945 tarihinde başkomutan Josef Stalin tarafından yayınlanan 20 numaralı emirde geçmiştir. Emirde kahraman şehirler Leningrad, Stalingrad, Sivastopol ve Odessa için top atışı yapılması istenmiştir.
Büyük Vatanseverlik Savaşı'nın başlangıcı olarak alınan 22 Haziran 1941'in yirminci yıldönümü olan 1961 yılında Kiev kenti kahraman şehir ilan edilmiş ve ilgili madalyalar sunulmuştur. 1988 yılına kadar verilen unvan aşağıdaki tarihlerde belirlenmiştir.
| № | Ülke | Kahraman şehir | İlan ediliş tarihi |
|---|---|---|---|
| 1 |  Rusya | Leningrad (Sankt-Peterburg) | 8 Mayıs 1965 |
| 2 |  Ukrayna | Odessa | 8 Mayıs 1965 |
| 3 | Ukrayna | Sivastopol | 8 Mayıs 1965 |
| 4 | Rusya | Stalingrad (Volgograd) | 8 Mayıs 1965 |
| 5 | Ukrayna | Kiev | 8 Mayıs 1965 |
| 6 |  Belarus | Brest Kalesi (Kahraman tahkimat) | 8 Mayıs 1965 |
| 7 | Rusya | Moskova | 8 Mayıs 1965 |
| 8 | Ukrayna | Kerch | 14 Eylül 1973 |
| 9 | Rusya | Novorossiysk | 14 Eylül 1973 |
| 10 | Belarus | Minsk | 26 Haziran 1974 |
| 11 | Rusya | Tula | 7 Aralık 1976 |
| 12 | Rusya | Murmansk | 6 Mayıs 1985 |
| 13 | Rusya | Smolensk | 6 Mayıs 1985 |
Kahraman şehirler
Brest Kalesi
Bugün Belarus sınırları içindeki ünlü tahkimat Brest Kalesi 1965 yılında kahraman tahkimat unvanıyla onurlandırılmıştır. Kalenin bulunduğu topraklar 1941 yılında Alman-Sovyet Saldırmazlık Paktı'nın ardından Polonya Seferi ile oluşan yeni Alman-Sovyet sınırında yer alıyordu. Bu yüzden tahkimat askerî personeli 22 Haziran 1941 günü aniden başlayan Barbarossa Harekatı karşısında önlem almaya fırsat bulamamışlardı. Kale, Sovyet sınır birlikleri ile Wehrmacht arasındaki ilk önemli muharebeye sahne olmuştur. Yoğun topçu ateşi altında başlayan saldırıya rağmen kalenin piyadelerle hızla ele geçirilemeyeceği ortaya çıkınca Almanlar uzun bir kuşatma başlatırlar. Dış dünyadan yalıtılmış ve yiyeceksiz, susuz kalmış olmasına rağmen garnizon sürekli olarak savaşmaya ve karşı-saldırılara son ana kadar devam etmiştir. Almanların zırhlı birlikler saldırısı yanı sıra kimyasal silah ve napalm kullandıkları saldırı sonucu harabeye dönen tahkimat büyük ölçüde ele geçirilmiştir. Ağır kayıplar veren Alman birlikleri kalenin tamamını Temmuz sonunda ele geçirebilmiştir. Bu dönemde cephe artık yüzlerce kilometre içeri girmiştir.
Leningrad
Bugün Sankt-Peterburg adını almış olan Leningrad şehri II. Dünya Savaşı sırasında büyük bir insanlık trajedisinin yaşandığı bir şehirdir. Savaştan önce 3 milyon kişiye ev sahipliği yapan kent mimarisi ve binalarıyla öne çıkan bir şehirdi. Barbarossa Harekâtı'nın başlamasından yaklaşık bir ay sonra Alman birlikleri şehrin dış mahallelerine ulaşmış durumdaydı. Alman saldırısını fırsat bilen Finlandiya silahlı kuvvetleri ise Kış Savaşı'nda kaybettikleri toprakları yeniden almak üzere şehrin kuzeydoğusuna doğru saldırarak 'nı ele geçirir. 8 Eylül 1941 tarihi itibarıyla şehrin diğer Sovyet topraklarıyla karayolu ulaşımı kesilir. Finladiya Körfezi de kapalı olduğundan şehre tek ulaşım yolu Ladoga Gölü üzerindendir. Alman komuta heyeti şehrin alınmasının kendileri için çok kayıp verici olacağını öngördüklerinden şehri kuşatarak boğmaya karar verirler. Çok zor durumda kalan şehirde elektrik, su ve ısınma altyapısı çöker. Tüm toplu taşım hizmetleri 1941-42 kışında durma noktasına gelir. Kuşatmanın ilk kışında binlerce Leningradlı açlıktan veya donarak ölür. Kuşatma sırasında Alman bombardımanı kesintisiz sürmüştür. Ladoga Gölü kışın donduğunda Sovyet topraklarıyla şehir arasında bağ kurulur ve kuşatma altındaki şehre ilk erzak kamyon konvoyları ulaşmaya başlar. Savaşın sonraki döneminde Kızılordu birlikleri 1944 yılı Ocak ayında kuşatmayı kaldırdığında korkunç bilanço ortaya çıkmıştır. Yaklaşık 1 milyon yurttaş açlık, soğuk ve bombardıman sırasında hayatını kaybetmiş, 300 bin Sovyet askeri de şehrin savunmasında ölmüştür. Şehir 1945 yılında ilk olarak kahraman şehir ilan edilen yerleşim yeridir.
Stalingrad
Bugünkü adı Volgograd olan Stalingrad 1942 yılı Temmuz-Kasım ayları boyunca Alman birliklerinin yoğun saldırısına maruz kalmış, şehirdeki kırılamayan Sovyet direnişi Kasım ayıyla birlikte karşı saldırıya geçerek şehri 2 Şubat 1943 günü düşmandan temizlemiştir. Muharebenin II. Dünya Savaşı'nın Avrupa cephesindeki kaderini belirlediği öne sürülür. Doğu Cephesi'ndeki Alman-Sovyet savaşının şiddetini göstermesi için muharebe örnek teşkil etmektedir. Yüzbinlerce sivili öldüren yoğun bombardıman şehri tanınmaz hale getirmiş, silahlanan tüm Sovyet vatandaşları sokak sokak ev ev düşmanla çarpışmıştır. Yoğun düşman saldırısı altında şehre İdil Nehri üzerinden takviye asker gönderilmiş ve çok kanlı bir şehir savaşı sürmüştür. Moskova Muharebesi sonrasında zafer kazanan elit Kızılordu birlikleri bölgeye kaydırılmış, tüm Sovyet hava kuvvetleri bu bölgeye yoğunlaşmıştır. Almanlar bu muharebede Doğu Cephesi'ndeki tüm askerî birliklerinin dörtte birini kaybetmiş ve bu yenilgiden sonra bir daha toparlanamamıştır. Her iki taraftaki toplam kayıp 2 milyon civarında olarak verilmektedir. Stalingrad 1945 yılında kahraman şehir ilan edilmiştir.
Odessa
Bugün Ukrayna toprakları içinde yer alan Karadeniz kıyısındaki Odessa kenti 1941 yılı Ağustos ayında Almanlarla birlikte Romanya silahlı kuvvetlerinden olauşan Mihver saldırısıyla karşı karşıya kalır. Kentteki şiddetli direniş kırılamayınca muharebe 16 Ekim gününe kadar sürer. Kentte mahsur kalan siviller ve Sovyet askerleri deniz yoluyla tahliye edilir. Şehirde partizan savaşı sürdürülür. Odessa 1945 yılında kahrama şehir ilan edilir.
Sivastopol
Kırım'da bulunan liman kenti Sivastopol kenti oldukça iyi tahkim edilmiş bir savunma hattına sahiptir. Bölgeye yaklaşan Alman ve Rumen birlikleri 30 Ekim 1941 günü şehre saldırır. Kenti almayı başaramayan Mihver birlikleri yoğun bombardıman eşliğinde kuşatma başlatır. Zırhlı trenler eşliğinde kullanıldığı cephede yoğun çatışmalar olur. İkinci dalga Mihver saldırısı 1941 yılı Aralık ayında başlasa da başarısız olur. Sovyet kara ve deniz kuvvetlerinin yoğun direnişine rağmen şehir 1942 yılı Haziran ayında düşer. Şehir tekrar 1944 yılı Mayıs ayında özgürleştirilecektir. Sivastopol 1945 yılında kahraman şehir ilan edilir.
Moskova
Alman birlikleri ilk mağlubiyetlerini 1941 kışında Sovyet başkenti Moskova önlerinde alır. Bu döneme kadar hızla ilerleyen Alman saldırısı Moskova önlerinde durdurulur. Çetin çarpışmaların şehrin dış mahallelerine kadar yaklaştığı muharebe sırasında Ekim Devrimi kutlamaları gerçekleştirilmiş, Sovyet lideri Josef Stalin de şehirde kalarak Sovyet halkına moral vermiştir. Topyekün savaş uyarınca tüm Sovyet vatandaşları şehrin savunmasında görev almıştır. Moskova metrosu muharebe sırasında hava saldırılarına karşı sığınak olarak kullanılmıştır. Şehir savunmasının komutanı olan General Georgi Jukov Sibirya bölgesinden gelen destek birliklerinin yardımıyla 5-6 Aralık 1941 tarihinde başlattığı karşı saldırı Almanları şehrin önünden atar. Muharebedeki başarı Sovyet toplumunun moralini yükseltmiştir. Moskova 1965 yılında kahraman şehir ilan edilir.
Kiev
Günümüzde Ukrayna'nın başkenti olan Kiev 1941 yazında çok büyük bir kuşatma harekâtına sahne olur. 22 Haziran 1941 günü başlayan Alman saldırısı 7 Temmuz gününe gelindiğinde Kiev önlerine gelmiştir. Şehirdeki savunma birliklerine kesinlikle sonuna kadar direniş emri verilmiş ve şehirden çıkışlar yasaklanmıştı. Topyekün savaşın bir örneğinin de Kiev'de verildiği dönemde tüm sivil nüfus şehrin savunmasının güçlendirilmesinde görevlendirilmiştir. Bütün bu önlemlere rağmen şehir 19 Eylül günü düşmüş ve yaklaşık 600 bin Sovyet askeri esir edilmiştir. Ancak şehrin uzun süren direnişi Alman blitzkrieg taktiğinin yavaşlamasına yol açmış ve planları altüst etmiştir. Askeri anlamda ise Adolf Hitler için büyük bir zafer olmuştur. Kiev'in işgali döneminde yüzbilerce sivil öldürülmüş veya köle işçi olarak kullanılmak üzere Almanya'ya sevk edilmiştir. Kiev, Sovyet karşı saldırısı sırasında yeniden muharebelerin meydanında olmuş ve 6 Kasım 1943 günü özgürleştirilmiştir. Kiev, 1965 yılında kahraman şehir ilan edilmiştir.
Novorossiysk
Karadeniz'in doğu sahillerindeki Novorossiysk Almanların 1942 yılındaki Mavi Durum harekâtına karşı önemli bir direnç noktası olmuştur. Şehirde yoğun yaşanan çarpışmalar 1942 yılı Ağustos ayından Eylül ayına kadar sürmüştür. Şehir düşmüş olsa da körfezde Sovyet denetimi kaybedilmediğinden Almanlar şehir limanını kullanamaz. Novorossiysk 1973 yılında kahraman şehir ilan edilir.
Kerç
Kırım'ın doğu kıyısındaki bir liman kenti olan Kerç, yarımadayı Rusya ana karasıyla birleştiren önemli bir noktada bulunur. Çok şiddetli çarpışmalar sonrasında Almanlar tarafından 1941 Kasım ayında ele geçirilen şehir iki ay sonra 30 Aralık 1941 günü beklenmedik bir Sovyet deniz çıkartması sonrasında yeniden ele geçirilmiştir. Şehir 1942 yılı Mayıs ayında yeniden Almanların eline geçse de dağlara çekilen Sovyet partizanları 1942 yılı Ekim ayına kadar bölgede tutunmayı başarırlar. 31 Ekim 1943 günü yeniden bir Sovyet deniz çıkartmasına sahne olan şehir 11 Nisan 1944 günü düşman işgalinden kurtarılır. Kerç 1973 yılında kahraman şehir ilan edilmiştir.
Minsk
Günümüzde Belarus'un başkenti olan Minsk 1941 yılı Haziran ayının sonlarına doğru hızla ilerleyen Wehrmacht birlikleri tarafından kuşatılır. Sıkışan Sovyet birlikleri şiddetli bir direniş gösterir. 9 Temmuz günü kırılan direniş sonrasında 300 bin Sovyet askeri esir alınır. İzleyen üç yıl boyunca Alman işgalinde kalan şehirde 400 bin sivil öldürülmüştür. Savaş boyunca Minsk ve civarı Sovyet partizanlarının aktif olarak faaliyet gösterdiği bölgelerin başında gelir. Minsk 1974 yılında kahraman şehir ilan edilmiştir.
Tula
Moskova'nın hemen güneyinde yer alan bu tarihi kent Sovyet askeri sanayisinin önemli merkezlerindendi. Alman birlikleri, Moskova bölgesindeki Sovyet direnişini kırmak için kente 24 Ekim-5 Aralık 1941 tarihleri arasında saldırsalar da başarılı olamazlar. Tula, 1976 yılında kahraman şehir ilan edilir.
Murmansk
Kola Yarımadası'nda bulunan Murmansk şehri Norveç ve Finlandiya sınırlarına yakın olan önemli bir sanayi kenti ve limanıdır. Kuzeyde bulunan ve kış aylarında suyu donmayan tek limandır. Finlandiya destekli Alman birlikleri 29 Haziran 1941 günü kente saldırır. Yoğun bombardıman altında kalan şehirdeki Sovyet direnişi ve karşı saldırıları kırılamaz. Mihver saldırıları 1941 yılı Ekim ayında sönümlenecektir. Murmansk 1985 yılında kahraman şehir ilan edilir.
Smolensk
Moskova istikametinde yer alan Smolensk kenti 1941 yaz aylarında çok şiddetli çarpışmalara sahne olur. 10 Temmuz 1941 günü Alman zırhlı birliklerinin saldırısına yoğun bir şekilde direnen Sovyet savunması, çok sayıda karşı saldırı düzenler. Kuşatılan Sovyet birlikleri bir ara kuşatmayı yarmayı bile başarırlar. Muharebe Eylül ayının ilk günlerinde sona erer. Almanlar zafer kazanmalarına rağmen Moskova isitkametine doğru yürüyüşlerinde oldukça zaman kaybetmiş durumdadırlar. Bu süre zarfında Moskova savunma hattı tahkim edilmiş, mevziler güçlendirilebilmiştir. Smolensk, 1985 yılında kahraman şehir unvanını alır.
Galeri
-
![image]()
Kahraman şehir Moskova için hazırlanan anma pulu -
![image]()
Sivastopol şehri armasında kahraman şehir nişanı -
![image]()
Kahraman şehir Smolensk için basılan hatıra parası
Diğer ülkelerde benzer unvanlar
Sovyetler Birliği'nin dışında da bazı ülkeler çeşitli savaşlar sırasında yurttaşlarının gösterdiği özveri nedeniyle bazı kentlere benzer unvanlar vermiştir.
- Fransa'da Almanlara karşı direnen kenti ve direnişçileri zaferden sonra onurlandırılır, kente kahraman şehir unvanı verilir
- İtalya'da birçok şehir Alman işgalinden kurtulma döneminde gösterdiği kahramanlık sebebiyle askerî nişanla ödüllendirilmiştir.
- İngiltere, 1942 yılında Malta'ya George Cross nişanı verilmiştir.
- Yugoslavya, II. Dünya Savaşı sırasındaki başarılı direnişleri sebebiyle 1974-75 döneminde sekiz şehre kahraman şehir unvanı vermiştir.
- Küba, önce İspanya sonra ABD'ye karşı verilen ulusal kurtuluş savaşları ve sonrasında Küba Devrimi sürecinde öne çıkan şehirlere kahraman şehir unvanı vermiştir.
- Türkiye, ulusal kurtuluş savaşı sırasında gösterilen direniş nedeniyle bazı illerin adlarını değiştirerek onurlandırmıştır.
Kaynakça
- ^ Bakınız OST-Arbeiter
- ^ Nişanın adı Città decorate al valor militare per la guerra di liberazione'dir
- ^ Belgrad, Zagreb, Ljubljana, Novi Sad, Pirlepe, Priştine, , Cetinje
- ^ En önemli örnek Santiago de Cuba kentidir
- ^ Bu şekilde isimleri değişen yerleşim yerleri şunlardır: Şanlıurfa, Gaziantep, Kahramanmaraş ve Şereflikoçhisar
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- 1965 yılındaki kahraman şehir kararnamesi 5 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Rusça) 13 Eylül 2012 tarihinde erişilmiştir
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kahraman sehir Rusca gorod geroj gorod geroy Ukraynaca misto geroj misto heroy Beyaz Rusca gorad geroj horad heroy II Dunya Savasi sirasinda carpismalar sirasinda olaganustu direnis gosterilen yerlesim yerlerine verilen onursal Sovyet unvanidir Ayni zamanda Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti de sehirlere bu unvani vermistir Brest Kalesi ise benzer sekilde kahraman tahkimat unvanina layik gorulmustur Unvan kisilere verilen Sovyetler Birligi Kahramani unvaninin sehirlere verilen hali olarak dusunulebilir Ilgili yasa uyarinca kahraman ilan edilen sehre Lenin Nisani ile birlikte kahramanlik madalyasinin yani sira Yuksek Sovyet Prezidyumu tarafindan hazirlanan sertifika verilmekteydi Ayrica sehre kahramanlik aniti yapilirdi Leningrad Kahraman Sehir AnitiTarihceKahraman sehir tanimlamasi II Dunya Savasi nda Dogu Cephesi nde Barbarossa Harekati ile Nazi Almanyasi nin saldirisina maruz kalan Sovyetler Birligi topraklarinda verilen savas sirasinda direnis gosteren yerlesim yerleri icin ilk olarak Pravda gazetesinde 1942 yilinda kullanilmistir Resmi yazismalarda ise ilk kez 1 Mayis 1945 tarihinde baskomutan Josef Stalin tarafindan yayinlanan 20 numarali emirde gecmistir Emirde kahraman sehirler Leningrad Stalingrad Sivastopol ve Odessa icin top atisi yapilmasi istenmistir Buyuk Vatanseverlik Savasi nin baslangici olarak alinan 22 Haziran 1941 in yirminci yildonumu olan 1961 yilinda Kiev kenti kahraman sehir ilan edilmis ve ilgili madalyalar sunulmustur 1988 yilina kadar verilen unvan asagidaki tarihlerde belirlenmistir Ulke Kahraman sehir Ilan edilis tarihi1 Rusya Leningrad Sankt Peterburg 8 Mayis 19652 Ukrayna Odessa 8 Mayis 19653 Ukrayna Sivastopol 8 Mayis 19654 Rusya Stalingrad Volgograd 8 Mayis 19655 Ukrayna Kiev 8 Mayis 19656 Belarus Brest Kalesi Kahraman tahkimat 8 Mayis 19657 Rusya Moskova 8 Mayis 19658 Ukrayna Kerch 14 Eylul 19739 Rusya Novorossiysk 14 Eylul 197310 Belarus Minsk 26 Haziran 197411 Rusya Tula 7 Aralik 197612 Rusya Murmansk 6 Mayis 198513 Rusya Smolensk 6 Mayis 1985Kahraman sehirlerBrest Kalesi Bugun Belarus sinirlari icindeki unlu tahkimat Brest Kalesi 1965 yilinda kahraman tahkimat unvaniyla onurlandirilmistir Kalenin bulundugu topraklar 1941 yilinda Alman Sovyet Saldirmazlik Pakti nin ardindan Polonya Seferi ile olusan yeni Alman Sovyet sinirinda yer aliyordu Bu yuzden tahkimat askeri personeli 22 Haziran 1941 gunu aniden baslayan Barbarossa Harekati karsisinda onlem almaya firsat bulamamislardi Kale Sovyet sinir birlikleri ile Wehrmacht arasindaki ilk onemli muharebeye sahne olmustur Yogun topcu atesi altinda baslayan saldiriya ragmen kalenin piyadelerle hizla ele gecirilemeyecegi ortaya cikinca Almanlar uzun bir kusatma baslatirlar Dis dunyadan yalitilmis ve yiyeceksiz susuz kalmis olmasina ragmen garnizon surekli olarak savasmaya ve karsi saldirilara son ana kadar devam etmistir Almanlarin zirhli birlikler saldirisi yani sira kimyasal silah ve napalm kullandiklari saldiri sonucu harabeye donen tahkimat buyuk olcude ele gecirilmistir Agir kayiplar veren Alman birlikleri kalenin tamamini Temmuz sonunda ele gecirebilmistir Bu donemde cephe artik yuzlerce kilometre iceri girmistir Leningrad Bugun Sankt Peterburg adini almis olan Leningrad sehri II Dunya Savasi sirasinda buyuk bir insanlik trajedisinin yasandigi bir sehirdir Savastan once 3 milyon kisiye ev sahipligi yapan kent mimarisi ve binalariyla one cikan bir sehirdi Barbarossa Harekati nin baslamasindan yaklasik bir ay sonra Alman birlikleri sehrin dis mahallelerine ulasmis durumdaydi Alman saldirisini firsat bilen Finlandiya silahli kuvvetleri ise Kis Savasi nda kaybettikleri topraklari yeniden almak uzere sehrin kuzeydogusuna dogru saldirarak ni ele gecirir 8 Eylul 1941 tarihi itibariyla sehrin diger Sovyet topraklariyla karayolu ulasimi kesilir Finladiya Korfezi de kapali oldugundan sehre tek ulasim yolu Ladoga Golu uzerindendir Alman komuta heyeti sehrin alinmasinin kendileri icin cok kayip verici olacagini ongorduklerinden sehri kusatarak bogmaya karar verirler Cok zor durumda kalan sehirde elektrik su ve isinma altyapisi coker Tum toplu tasim hizmetleri 1941 42 kisinda durma noktasina gelir Kusatmanin ilk kisinda binlerce Leningradli acliktan veya donarak olur Kusatma sirasinda Alman bombardimani kesintisiz surmustur Ladoga Golu kisin dondugunda Sovyet topraklariyla sehir arasinda bag kurulur ve kusatma altindaki sehre ilk erzak kamyon konvoylari ulasmaya baslar Savasin sonraki doneminde Kizilordu birlikleri 1944 yili Ocak ayinda kusatmayi kaldirdiginda korkunc bilanco ortaya cikmistir Yaklasik 1 milyon yurttas aclik soguk ve bombardiman sirasinda hayatini kaybetmis 300 bin Sovyet askeri de sehrin savunmasinda olmustur Sehir 1945 yilinda ilk olarak kahraman sehir ilan edilen yerlesim yeridir Stalingrad Bugunku adi Volgograd olan Stalingrad 1942 yili Temmuz Kasim aylari boyunca Alman birliklerinin yogun saldirisina maruz kalmis sehirdeki kirilamayan Sovyet direnisi Kasim ayiyla birlikte karsi saldiriya gecerek sehri 2 Subat 1943 gunu dusmandan temizlemistir Muharebenin II Dunya Savasi nin Avrupa cephesindeki kaderini belirledigi one surulur Dogu Cephesi ndeki Alman Sovyet savasinin siddetini gostermesi icin muharebe ornek teskil etmektedir Yuzbinlerce sivili olduren yogun bombardiman sehri taninmaz hale getirmis silahlanan tum Sovyet vatandaslari sokak sokak ev ev dusmanla carpismistir Yogun dusman saldirisi altinda sehre Idil Nehri uzerinden takviye asker gonderilmis ve cok kanli bir sehir savasi surmustur Moskova Muharebesi sonrasinda zafer kazanan elit Kizilordu birlikleri bolgeye kaydirilmis tum Sovyet hava kuvvetleri bu bolgeye yogunlasmistir Almanlar bu muharebede Dogu Cephesi ndeki tum askeri birliklerinin dortte birini kaybetmis ve bu yenilgiden sonra bir daha toparlanamamistir Her iki taraftaki toplam kayip 2 milyon civarinda olarak verilmektedir Stalingrad 1945 yilinda kahraman sehir ilan edilmistir Odessa Bugun Ukrayna topraklari icinde yer alan Karadeniz kiyisindaki Odessa kenti 1941 yili Agustos ayinda Almanlarla birlikte Romanya silahli kuvvetlerinden olausan Mihver saldirisiyla karsi karsiya kalir Kentteki siddetli direnis kirilamayinca muharebe 16 Ekim gunune kadar surer Kentte mahsur kalan siviller ve Sovyet askerleri deniz yoluyla tahliye edilir Sehirde partizan savasi surdurulur Odessa 1945 yilinda kahrama sehir ilan edilir Sivastopol Kirim da bulunan liman kenti Sivastopol kenti oldukca iyi tahkim edilmis bir savunma hattina sahiptir Bolgeye yaklasan Alman ve Rumen birlikleri 30 Ekim 1941 gunu sehre saldirir Kenti almayi basaramayan Mihver birlikleri yogun bombardiman esliginde kusatma baslatir Zirhli trenler esliginde kullanildigi cephede yogun catismalar olur Ikinci dalga Mihver saldirisi 1941 yili Aralik ayinda baslasa da basarisiz olur Sovyet kara ve deniz kuvvetlerinin yogun direnisine ragmen sehir 1942 yili Haziran ayinda duser Sehir tekrar 1944 yili Mayis ayinda ozgurlestirilecektir Sivastopol 1945 yilinda kahraman sehir ilan edilir Moskova Alman birlikleri ilk maglubiyetlerini 1941 kisinda Sovyet baskenti Moskova onlerinde alir Bu doneme kadar hizla ilerleyen Alman saldirisi Moskova onlerinde durdurulur Cetin carpismalarin sehrin dis mahallelerine kadar yaklastigi muharebe sirasinda Ekim Devrimi kutlamalari gerceklestirilmis Sovyet lideri Josef Stalin de sehirde kalarak Sovyet halkina moral vermistir Topyekun savas uyarinca tum Sovyet vatandaslari sehrin savunmasinda gorev almistir Moskova metrosu muharebe sirasinda hava saldirilarina karsi siginak olarak kullanilmistir Sehir savunmasinin komutani olan General Georgi Jukov Sibirya bolgesinden gelen destek birliklerinin yardimiyla 5 6 Aralik 1941 tarihinde baslattigi karsi saldiri Almanlari sehrin onunden atar Muharebedeki basari Sovyet toplumunun moralini yukseltmistir Moskova 1965 yilinda kahraman sehir ilan edilir Kiev Gunumuzde Ukrayna nin baskenti olan Kiev 1941 yazinda cok buyuk bir kusatma harekatina sahne olur 22 Haziran 1941 gunu baslayan Alman saldirisi 7 Temmuz gunune gelindiginde Kiev onlerine gelmistir Sehirdeki savunma birliklerine kesinlikle sonuna kadar direnis emri verilmis ve sehirden cikislar yasaklanmisti Topyekun savasin bir orneginin de Kiev de verildigi donemde tum sivil nufus sehrin savunmasinin guclendirilmesinde gorevlendirilmistir Butun bu onlemlere ragmen sehir 19 Eylul gunu dusmus ve yaklasik 600 bin Sovyet askeri esir edilmistir Ancak sehrin uzun suren direnisi Alman blitzkrieg taktiginin yavaslamasina yol acmis ve planlari altust etmistir Askeri anlamda ise Adolf Hitler icin buyuk bir zafer olmustur Kiev in isgali doneminde yuzbilerce sivil oldurulmus veya kole isci olarak kullanilmak uzere Almanya ya sevk edilmistir Kiev Sovyet karsi saldirisi sirasinda yeniden muharebelerin meydaninda olmus ve 6 Kasim 1943 gunu ozgurlestirilmistir Kiev 1965 yilinda kahraman sehir ilan edilmistir Novorossiysk Karadeniz in dogu sahillerindeki Novorossiysk Almanlarin 1942 yilindaki Mavi Durum harekatina karsi onemli bir direnc noktasi olmustur Sehirde yogun yasanan carpismalar 1942 yili Agustos ayindan Eylul ayina kadar surmustur Sehir dusmus olsa da korfezde Sovyet denetimi kaybedilmediginden Almanlar sehir limanini kullanamaz Novorossiysk 1973 yilinda kahraman sehir ilan edilir Kerc Kirim in dogu kiyisindaki bir liman kenti olan Kerc yarimadayi Rusya ana karasiyla birlestiren onemli bir noktada bulunur Cok siddetli carpismalar sonrasinda Almanlar tarafindan 1941 Kasim ayinda ele gecirilen sehir iki ay sonra 30 Aralik 1941 gunu beklenmedik bir Sovyet deniz cikartmasi sonrasinda yeniden ele gecirilmistir Sehir 1942 yili Mayis ayinda yeniden Almanlarin eline gecse de daglara cekilen Sovyet partizanlari 1942 yili Ekim ayina kadar bolgede tutunmayi basarirlar 31 Ekim 1943 gunu yeniden bir Sovyet deniz cikartmasina sahne olan sehir 11 Nisan 1944 gunu dusman isgalinden kurtarilir Kerc 1973 yilinda kahraman sehir ilan edilmistir Minsk Gunumuzde Belarus un baskenti olan Minsk 1941 yili Haziran ayinin sonlarina dogru hizla ilerleyen Wehrmacht birlikleri tarafindan kusatilir Sikisan Sovyet birlikleri siddetli bir direnis gosterir 9 Temmuz gunu kirilan direnis sonrasinda 300 bin Sovyet askeri esir alinir Izleyen uc yil boyunca Alman isgalinde kalan sehirde 400 bin sivil oldurulmustur Savas boyunca Minsk ve civari Sovyet partizanlarinin aktif olarak faaliyet gosterdigi bolgelerin basinda gelir Minsk 1974 yilinda kahraman sehir ilan edilmistir Tula Moskova nin hemen guneyinde yer alan bu tarihi kent Sovyet askeri sanayisinin onemli merkezlerindendi Alman birlikleri Moskova bolgesindeki Sovyet direnisini kirmak icin kente 24 Ekim 5 Aralik 1941 tarihleri arasinda saldirsalar da basarili olamazlar Tula 1976 yilinda kahraman sehir ilan edilir Murmansk Kola Yarimadasi nda bulunan Murmansk sehri Norvec ve Finlandiya sinirlarina yakin olan onemli bir sanayi kenti ve limanidir Kuzeyde bulunan ve kis aylarinda suyu donmayan tek limandir Finlandiya destekli Alman birlikleri 29 Haziran 1941 gunu kente saldirir Yogun bombardiman altinda kalan sehirdeki Sovyet direnisi ve karsi saldirilari kirilamaz Mihver saldirilari 1941 yili Ekim ayinda sonumlenecektir Murmansk 1985 yilinda kahraman sehir ilan edilir Smolensk Moskova istikametinde yer alan Smolensk kenti 1941 yaz aylarinda cok siddetli carpismalara sahne olur 10 Temmuz 1941 gunu Alman zirhli birliklerinin saldirisina yogun bir sekilde direnen Sovyet savunmasi cok sayida karsi saldiri duzenler Kusatilan Sovyet birlikleri bir ara kusatmayi yarmayi bile basarirlar Muharebe Eylul ayinin ilk gunlerinde sona erer Almanlar zafer kazanmalarina ragmen Moskova isitkametine dogru yuruyuslerinde oldukca zaman kaybetmis durumdadirlar Bu sure zarfinda Moskova savunma hatti tahkim edilmis mevziler guclendirilebilmistir Smolensk 1985 yilinda kahraman sehir unvanini alir GaleriKahraman sehir Moskova icin hazirlanan anma pulu Sivastopol sehri armasinda kahraman sehir nisani Kahraman sehir Smolensk icin basilan hatira parasiDiger ulkelerde benzer unvanlarII Dunya Savasi sirasinda ada sakinlerinin kahramanliklari sebebiyle Malta ya verilen nisan bayrakta yer alir Sovyetler Birligi nin disinda da bazi ulkeler cesitli savaslar sirasinda yurttaslarinin gosterdigi ozveri nedeniyle bazi kentlere benzer unvanlar vermistir Fransa da Almanlara karsi direnen kenti ve direniscileri zaferden sonra onurlandirilir kente kahraman sehir unvani verilir Italya da bircok sehir Alman isgalinden kurtulma doneminde gosterdigi kahramanlik sebebiyle askeri nisanla odullendirilmistir Ingiltere 1942 yilinda Malta ya George Cross nisani verilmistir Yugoslavya II Dunya Savasi sirasindaki basarili direnisleri sebebiyle 1974 75 doneminde sekiz sehre kahraman sehir unvani vermistir Kuba once Ispanya sonra ABD ye karsi verilen ulusal kurtulus savaslari ve sonrasinda Kuba Devrimi surecinde one cikan sehirlere kahraman sehir unvani vermistir Turkiye ulusal kurtulus savasi sirasinda gosterilen direnis nedeniyle bazi illerin adlarini degistirerek onurlandirmistir Kaynakca Bakiniz OST Arbeiter Nisanin adi Citta decorate al valor militare per la guerra di liberazione dir Belgrad Zagreb Ljubljana Novi Sad Pirlepe Pristine Cetinje En onemli ornek Santiago de Cuba kentidir Bu sekilde isimleri degisen yerlesim yerleri sunlardir Sanliurfa Gaziantep Kahramanmaras ve SereflikochisarAyrica bakinizSovyetler Birligi KahramaniDis baglantilar1965 yilindaki kahraman sehir kararnamesi 5 Aralik 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Rusca 13 Eylul 2012 tarihinde erisilmistir