Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kar ayakkabısı, kar üzerinde batmadan rahat yürüyebilmek için dıştan ayakkabı altına kenetlenen . Ağırlığı kar yüzeyine yayıp batmamak için ayakkabı boyutundan daha geniş ve delikli olarak tasarlanır. Geleneksel kar ayakkabıları daha çok söğüt, melez ve huş ağacı gibi ağaçların dal ve kabuklarından dar deri kayışlarla örülerek yapılırken, modern tasarımlarda hafif metal, plastik ve sentetik kumaş kullanılabilmektedir. Esnek ve hafif olan kar ayakkabıları rahat manevra yapabilmek için ön ucu yukarı kalkık olarak dizayn edilir. Arktik ve Subarktik bölgeler başta olmak üzere yıllık kar yağışı yoğun olarak görülen yerlerde daha yaygın kullanılır. Tarihöncesinde tekerleğin icadından daha önce bulunduğu düşünülüyor. Etnografik olarak kar ayakkabılarını en yoğun biçimde kullanan yerli halklar, Kuzey Amerika'da Eskimolar ile Kızılderililer, Doğu Sibirya'da ise Çukçiler, Koryaklar ve İtelmenler gibi Çukçi-Kamçatka halklarıdır. Günümüzde geleneksel örme kar ayakkabılarını en yoğun biçimde kullanan yerli halklar Alaska yerlileri ile Kanada Kızılderilileridir. Sportif faaliyet olarak kar ayakkabılı yürüyüş (snowshoeing) 1974 yılından beri dahil edilmektedir.
Adlandırma
Dünya dillerinde iki temel adlandırma yaygındır. Bunlardan en yaygını İngilizceden çevrilen «Kar Ayakkabısı», diğeri ise Fransızcadan çevrilen «Kar Raketi» adlandırmasıdır.
- Kar ayakkabısı : İngilizce snowshoe, Almanca Schneeschuh, Felemenkçe sneeuwschoen, Danca snesko, Norveççe snøsko, İsveççe snöskor, Fince lumikenkä, Macarca hócipő, Türkçe kar ayakkabısı, İbranice נעלי שלג, Tamilce பனித்தூவி காலணி, Çince 雪鞋, Esperanto neĝŝuo
- Kar raketi : Fransızca raquette à neige, Katalanca raquetes de neu, İspanyolca raquetas de nieve, Portekizce raquete de neve, İtalyanca racchette da neve, Lehçe rakiety śnieżne
- Kar tabanı : Macarca hótalp
- Kar üzümü : İzlandaca snjóþrúgur
- Kar + Basmak : Rusça снегоступы
- Kar + Ek : Çekçe sněžnice
Tarih
Gelişimi tarihöncesine uzanır. Kar ayakkabılarının MÖ 3.500 yılındaki tekerleğin bulunuşundan daha önce bulunduğu düşünülüyor. Norveç'te MÖ 6.000 yılına tarihlenen kayaya çizilmiş kayak resmi de bunu destekliyor.
Bir hipoteze göre kar ayakkabılarının ana merkezi olarak bugünkü Baykal Gölü civarındaki o zamanın Orta Asya halkları gösterilmektedir. Orta Asya'dan Arktika (Avrasya ve Amerika) bölgesine dağıldığı sanılıyor. MÖ. 30.000 den 5.000 lere kadar Buz Devrinde (Ice age) Bering kara köprüsünden Kuzey Amerika'ya ulaştığı muhtemeldir.
Büyük Britanyalı arkeolog 'un hipotezine göre, Avrupa'da 5.300 yıllık olduğu tahmin edilen Ötzi mumyasındaki daha önce sırt çantası olarak yorumlanan parçanın aslında kar ayakkabısı olabileceği de düşünülmektedir.
Yunan tarihçi ve coğrafyacı Strabon (MÖ 64 - M.S. 24) Kafkasya'daki yerli halkların ayakları altında deriden ve yuvarlak tahtadan blok benzeri düz yüzeyler iliştirerek kullandıklarını yazar.
Bununla birlikte, tenis raketini andıran (Fransızcada raquette de neige «kar raketi» denmesi bu yüzdendir) ağ gibi örgülü delikli klasik kar ayakkabılarının Kuzey Amerika yerli halklarınca Avrupalılardan önce de kullanıldığı biliniyor. Fransız kâşif Samuel de Champlain'in seyahat anılarında (V.III, sayfa: 164) Huronlar ve Kriler gibi yerli halkların karın çok olduğu yerlerde kar üzerinde batmadan gitmek üzere Fransa'daki kravatların biçiminde ve onların iki ya da üç katı büyüklüğünde kar ayakkabıları kullandığını yazar.
Etnografya
Etnografik olarak kar ayakkabılarını en yoğun biçimde kullanan yerli halklar, Kuzey Amerika'da Eskimolar ile Kızılderililer, Doğu Sibirya'da ise Çukçiler, Koryaklar ve İtelmenlerdir. Kar ayakkabılarının yapımında yöre malzemeleri kullanılır. Tahta iskeleti daha çok melez, huş ve söğüt ağaçlarından, örgü şeritleri ise rengeyiği ya da fok derisinden, son zamanlarda ise ayı ve at derisinden de yapılır.
Kuzey Amerika'nın Batı dünyası tarafından keşfinden önceleri Eskimo-Aleut halkları ve Kızılderililer gibi Amerika yerlileri farklı stillerde kar ayakkabıları geliştirmiştir. Keşiften sonra özellikle Kanada ve Amerika Birleşik Devletlerinin kuzey eyaletlerinde beyazlarca da yaygın olarak kullanılmaya başlamıştır.
Alaska'da kar ayakkabısını en fazla kullanan yerli halk Kızılderili Alaska Atabasklarıdır ve bunlar kar ayakkabılarını daha çok huş ağacının kabuğundan imal ederler. Alaska Atabaskları kışın çok yaygın biçimde kar ayakkabılarını kullanarak yaya yürür ve seyahat ederler.Kanada'da kar ayakkabısını en fazla kullanan yerliler ise yine Kızılderili Algonkin halkları ile Kanada Atabasklarıdır. ABD ve Kanada'da Büyük Düzlüklerde yaşayan Ova Kızılderililerinden Karaayaklar, Arapaholar, Nakotalar, Nakodalar, Şayenler, Komançiler, Apsalokeler, Atsinalar, Kiowa, Lakotalar, Siyular, Apaçiler ve Kriler gibi Ova Kızılderilileri kışın Amerika bizonunu önceleri kar ayakkabılarını takarak yaya avlarken, atın Avrupalılarca getirilmesinden sonra atlı avlamaya başlamışlardı. Kuzey Kızılderililerinin yumuşak karlı arazide beslenen rengeyiği ve sığın gibi hayvanları avlamasının ön koşulu kar ayakkabısı kullanmaktır.
Atabask dillerinde kar ayakkabısı için kullanılan adlar: Denağinaca ush, Ahtnaca ‘aas, Değinakça oyh, Holikaçukça oyh, Koyukonca osh (Yukarı Koyukonca), oyh (Aşağı ve Merkezî Koyukonca), Tanakrosça aayh, Yukarı Tananaca aayh ya da aay, Guçince aih, Hanca ‘a, Tlınçonca ʔah Denetaca ʔah, Danezaca maaahéʔ («onun kar ayakkabısı»), Denesulinece ʔaih, Nadoten-Vetsuvetence ‘ayh, Çilkotince ʔash. Ahtnalar ‘aas dışında da tsidatl’uuni, tsedatl’uun, tsistl’uuni (hill snowshoe) ve datsaaggi (temporary snowshoe) gibi farklı kar ayakkabıları da kullanır.
Algonkin dillerinde kar ayakkabısı için kullanılan adlar: İnnuca asham, Ova Kricesi asāmak (ᐊᓵᒪᐠ), Güney ve Kuzey Doğu Kricesi asaamich (ᐊᓵᒥᒡ) ya da asaam (ᐊᓵᒻ),Naskapice asaam (ᐊᓵᒻ), Ojibvaca aagim (ᐋᑭᒻ), ôgem (eski yazı: ȣgem), Potavatomice agmoseʼ, Karaayakça awámi, alaqami'g ya da lasguaw. Algonkin halklarından Ojibvalar kar ayakkabısının (aagim) kasnağını yani çerçevesini (Severn şivesinde: aagimaakwaatig, kuzeybatı Ontario ve Manitoba şivesinde: aagimaatig) tahtadan, bağcıklarını (ashkimaneyaab) ve yan bağcıklarını (bizhimaaneyaab) ham deriden yaparlar. Minnesota ve Wisconsin Ojibvaları (Chippewa) makwaasagim adlı ayı pençesi kar ayakkabısı (bear paw snowshoe) da kullanırlar. Ojibvalardan Québec Algonkinleri kar ayakkabısının ön ve arka çapraz braceʼlerine okogaatig, kuyruk bölümü için kullanılan tahtaya da ozhedoowaatig adını verirler.
Batı dillerindeki “Eskimo” kelimesinin etimolojilerinden en yaygın olarak kabul göreni Smithsonian Institution'dan 'ın ileri sürdüğü Algonkin dillerinden İnnuca (Montagnais) “snowshoe-netter” («kar ayakkabısı [ağ gibi] ören») anlamına gelen kelimedir. İnnucada assime·w kelimesi «she laces a snowshoe» anlamına gelir.
Bütün Eskimo-Aleut halkları kar ayakkabısı kullanır ve bunlar birkaç çeşittir. Kuzey Alaska'daki İnyupikçe tagluk, Kanada Nunavut'taki Doğu Kanada İnuitçesi talluk (ᑕᓪᓗᒃ), Kanada Labrador'daki Nunatsiavut İnuitçesi talluk, Batı Alaska'daki Yupikçe tangluk, Güney Alaska'daki Supikçe tangluk en yaygın kar ayakkabısıdır. İnyupikler tagluk denen uzun kar ayakkabılarını tundradaki çalılık alanlarda yumuşak karda kullanırken, puyyugiak denen kısa kar ayakkabıları daha çok kaba deniz buzu üzerinde yürümek içindir.Alaska Yupikleri de tangluk dışında ayrıca pupsugcetaat adını verdikleri kar ayakkabılarını da kullanır. Nunivak Çupikleri ise buna pupsugcet'ar adını verirler. Doğu Kanada İnuitçesinde talluk (ᑕᓪᓗᒃ) dışında da değişik kar ayakkabısı türleri vardır. Kızılderililerin yuvarlak kar ayakkabılarına allaatautik (ᐊᓪᓛᑕᐅᑎᒃ), uzun kar ayakkabılarına amittukaaq (ᐊᒥᑦᑐᑳᖅ), kısa yuvarlak ve geniş olanları ise ammalukitaak (ᐊᒻᒪᓗᑭᑖᒃ) ya da angmalukitaak (ᐊᖓᒪᓗᑭᑖᒃ) olarak adlandırılır. Kar ayakkabısı için Grönland İnuitçesinde aput («kar») kelimesinden köken alan apusiut ya da apusiuut adı kullanılır. Aleutça qaniigim sapuugii («kar'ın ayakkabısı») adlandırması İngilizce karşılığının (snow shoe) birebir çevirisidir.
Eskimolar kar ayakkabılarını yörelerindeki malzemeyi kullanarak yaparlar. Kuzey Alaska İnyupikleri Grönland balinasının balina çubuğu denen çok uzun esnek lifli dişlerini kullanır. Kuzeybatı Alaskadaki Malimiut İnyupikleri ise ise söğüt dallarından yaparlar. Çerçevesi (kasnağı) ladin ya da melez ağacı daha yeşil taze iken bükülerek yapılır ve rengeyiği ya da fokun derisinden kayışlarla örülür. Topuk ve burun kısımları rengeyiğinin sinir ipliğiyle çok sarmalanır.Yupikler fok derisinden kesilen kayışlarla örerler.
Avrupa ve Asya kar ayakkabısı örnekleri binlerce yıldır ilkel kalmışken, Kuzey Amerika Kızılderililerininkiler mükemmelleşmişlerdir.
Geleneksel Kızılderili ve Sibirya yerli kar ayakkabıları 4 tipte görülür:
- 1. Kunduz kuyruğu : pist, parkur ve açık alanlarda kullanılır.
- 2. Kırlangıç kuyruğu : ucu kalkıktır.
- 3. Yuvarlak uçlu : dağlık ve tepelik arazide kullanılır.
- 4. Ayı pençesi : yuvarlak ve düz olup ormanlık ve engebeli arazide kullanılır.
Alaska'da modern sanat ürünleri olarak kar ayakkabısı küpeleri de yapılmaktadır.
Spor
ilk kez 1974 yılında Anchorage, Alaska'da yapılan oyunlarla giren kar ayakkabılı yürüyüş sporu (snowshoeing) o tarihten itibarek kış oyunlarının en gözde ve önemli sporları arasında yer almıştır.
Hayvanlarda
Alaska ve Kanada'da Atabask ve Algonkin halklarının coğrafyasında yaşayan kar ayakkabılı tavşanın (Lepus americanus) arka ayakları kara batmamak için evrim geçirmiş ve oldukça büyüyüp genişlemiş ve kalın ve uzun tüylerle kaplanmıştır.
Karlı yüzeylerde daha iyi yürüyebilmek için Sibirya haskisi adlı köpek ırkının ayak parmakları tüylüdür ve “kar ayakkabılı ayak” (snow shoe feet) olarak adlandırılır.
Kaynakça
- ^ Þættir úr sögu Austfirðinga. Austri, 18. tbl. 1887, bls. 72. (İzlandaca)
- ^ a b c . 13 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2012.
- ^ "Times Online - Iceman was wearing 'earliest snowshoes'". 18 Aralık 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Ekim 2012.
- ^ . 22 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2012.
- ^ Kaj Birket-Smith: "Folke- og kulturvandringer i det nordlige Nord-Amerika. Foredrag holdt ved det 18. skandinaviske naturforskermøde i København 1929" (Geografisk Tidsskrift, Bind 33; 1930) 19 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Danca)
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Kasım 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Ekim 2012.
- ^ . 2 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2012.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Haziran 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Ekim 2012.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 9 Mart 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Ekim 2012.
- ^ "Miqmaq : Listuguj". 14 Ekim 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Ekim 2012.
- ^ "Ojibwe Concrete Noun Final Examples" (PDF). 19 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 31 Ekim 2012.
- ^ Israel, Mark. . Alt-usage-english.org. 16 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2012.
- ^ Goddard, Ives (1984). "Synonymy." In Arctic, ed. David Damas. Vol. 5 of Handbook of North American Indians, ed. William C. Sturtevant, pp. 5–7. Washington, D.C.: Smithsonian Institution. Cited in Campbell 1997
- ^ Campbell, Lyle (1997). American Indian Languages: The Historical Linguistics of Native America, pg. 394. New York: Oxford University Press
- ^ a b . 18 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2012.
- ^ . 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2012.
- ^ "Yuungnaqpiallerput : Pissurcuutet Imarpigmi". 2 Kasım 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Ekim 2012.
- ^ "Alaska Native Crafts: Snow Shoe ear rings". 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Kasım 2012.
- ^ "Arctic Winter Games Whitehorse 2012". 2 Kasım 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Ekim 2012.
- ^ . 2 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2012.
| Wikimedia Commons'ta Kar ayakkabısı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kar ayakkabisi kar uzerinde batmadan rahat yuruyebilmek icin distan ayakkabi altina kenetlenen Agirligi kar yuzeyine yayip batmamak icin ayakkabi boyutundan daha genis ve delikli olarak tasarlanir Geleneksel kar ayakkabilari daha cok sogut melez ve hus agaci gibi agaclarin dal ve kabuklarindan dar deri kayislarla orulerek yapilirken modern tasarimlarda hafif metal plastik ve sentetik kumas kullanilabilmektedir Esnek ve hafif olan kar ayakkabilari rahat manevra yapabilmek icin on ucu yukari kalkik olarak dizayn edilir Arktik ve Subarktik bolgeler basta olmak uzere yillik kar yagisi yogun olarak gorulen yerlerde daha yaygin kullanilir Tarihoncesinde tekerlegin icadindan daha once bulundugu dusunuluyor Etnografik olarak kar ayakkabilarini en yogun bicimde kullanan yerli halklar Kuzey Amerika da Eskimolar ile Kizilderililer Dogu Sibirya da ise Cukciler Koryaklar ve Itelmenler gibi Cukci Kamcatka halklaridir Gunumuzde geleneksel orme kar ayakkabilarini en yogun bicimde kullanan yerli halklar Alaska yerlileri ile Kanada Kizilderilileridir Sportif faaliyet olarak kar ayakkabili yuruyus snowshoeing 1974 yilindan beri dahil edilmektedir Ayaga takili modern kar ayakkabilarigeleneksel kar ayakkabisiAdlandirmaDunya dillerinde iki temel adlandirma yaygindir Bunlardan en yaygini Ingilizceden cevrilen Kar Ayakkabisi digeri ise Fransizcadan cevrilen Kar Raketi adlandirmasidir Kar ayakkabisi Ingilizce snowshoe Almanca Schneeschuh Felemenkce sneeuwschoen Danca snesko Norvecce snosko Isvecce snoskor Fince lumikenka Macarca hocipo Turkce kar ayakkabisi Ibranice נעלי שלג Tamilce பன த த வ க லண Cince 雪鞋 Esperanto neĝŝuo Kar raketi Fransizca raquette a neige Katalanca raquetes de neu Ispanyolca raquetas de nieve Portekizce raquete de neve Italyanca racchette da neve Lehce rakiety sniezne Kar tabani Macarca hotalp Kar uzumu Izlandaca snjothrugur Kar Basmak Rusca snegostupy Kar Ek Cekce snezniceTarihduvara asili kar ayakkabilari Gelisimi tarihoncesine uzanir Kar ayakkabilarinin MO 3 500 yilindaki tekerlegin bulunusundan daha once bulundugu dusunuluyor Norvec te MO 6 000 yilina tarihlenen kayaya cizilmis kayak resmi de bunu destekliyor Bir hipoteze gore kar ayakkabilarinin ana merkezi olarak bugunku Baykal Golu civarindaki o zamanin Orta Asya halklari gosterilmektedir Orta Asya dan Arktika Avrasya ve Amerika bolgesine dagildigi saniliyor MO 30 000 den 5 000 lere kadar Buz Devrinde Ice age Bering kara koprusunden Kuzey Amerika ya ulastigi muhtemeldir Buyuk Britanyali arkeolog un hipotezine gore Avrupa da 5 300 yillik oldugu tahmin edilen Otzi mumyasindaki daha once sirt cantasi olarak yorumlanan parcanin aslinda kar ayakkabisi olabilecegi de dusunulmektedir Yunan tarihci ve cografyaci Strabon MO 64 M S 24 Kafkasya daki yerli halklarin ayaklari altinda deriden ve yuvarlak tahtadan blok benzeri duz yuzeyler ilistirerek kullandiklarini yazar Bununla birlikte tenis raketini andiran Fransizcada raquette de neige kar raketi denmesi bu yuzdendir ag gibi orgulu delikli klasik kar ayakkabilarinin Kuzey Amerika yerli halklarinca Avrupalilardan once de kullanildigi biliniyor Fransiz kasif Samuel de Champlain in seyahat anilarinda V III sayfa 164 Huronlar ve Kriler gibi yerli halklarin karin cok oldugu yerlerde kar uzerinde batmadan gitmek uzere Fransa daki kravatlarin biciminde ve onlarin iki ya da uc kati buyuklugunde kar ayakkabilari kullandigini yazar EtnografyaKar ayakkabisi yapan Kizilderili 1900 1930George Catlin in fircasindan Algonkin Kizilderililerinden Ojibvalarin kar ayakkabisi dansi 1835Kar ayakkabilariyla bizon avlayan Kizilderililer Etnografik olarak kar ayakkabilarini en yogun bicimde kullanan yerli halklar Kuzey Amerika da Eskimolar ile Kizilderililer Dogu Sibirya da ise Cukciler Koryaklar ve Itelmenlerdir Kar ayakkabilarinin yapiminda yore malzemeleri kullanilir Tahta iskeleti daha cok melez hus ve sogut agaclarindan orgu seritleri ise rengeyigi ya da fok derisinden son zamanlarda ise ayi ve at derisinden de yapilir Kuzey Amerika nin Bati dunyasi tarafindan kesfinden onceleri Eskimo Aleut halklari ve Kizilderililer gibi Amerika yerlileri farkli stillerde kar ayakkabilari gelistirmistir Kesiften sonra ozellikle Kanada ve Amerika Birlesik Devletlerinin kuzey eyaletlerinde beyazlarca da yaygin olarak kullanilmaya baslamistir Alaska da kar ayakkabisini en fazla kullanan yerli halk Kizilderili Alaska Atabasklaridir ve bunlar kar ayakkabilarini daha cok hus agacinin kabugundan imal ederler Alaska Atabasklari kisin cok yaygin bicimde kar ayakkabilarini kullanarak yaya yurur ve seyahat ederler Kanada da kar ayakkabisini en fazla kullanan yerliler ise yine Kizilderili Algonkin halklari ile Kanada Atabasklaridir ABD ve Kanada da Buyuk Duzluklerde yasayan Ova Kizilderililerinden Karaayaklar Arapaholar Nakotalar Nakodalar Sayenler Komanciler Apsalokeler Atsinalar Kiowa Lakotalar Siyular Apaciler ve Kriler gibi Ova Kizilderilileri kisin Amerika bizonunu onceleri kar ayakkabilarini takarak yaya avlarken atin Avrupalilarca getirilmesinden sonra atli avlamaya baslamislardi Kuzey Kizilderililerinin yumusak karli arazide beslenen rengeyigi ve sigin gibi hayvanlari avlamasinin on kosulu kar ayakkabisi kullanmaktir Atabask dillerinde kar ayakkabisi icin kullanilan adlar Denaginaca ush Ahtnaca aas Deginakca oyh Holikacukca oyh Koyukonca osh Yukari Koyukonca oyh Asagi ve Merkezi Koyukonca Tanakrosca aayh Yukari Tananaca aayh ya da aay Gucince aih Hanca a Tlinconca ʔah Denetaca ʔah Danezaca ma aaheʔ onun kar ayakkabisi Denesulinece ʔaih Nadoten Vetsuvetence ayh Cilkotince ʔash Ahtnalar aas disinda da tsidatl uuni tsedatl uun tsistl uuni hill snowshoe ve datsaaggi temporary snowshoe gibi farkli kar ayakkabilari da kullanir Algonkin dillerinde kar ayakkabisi icin kullanilan adlar Innuca asham Ova Kricesi asamak ᐊᓵᒪᐠ Guney ve Kuzey Dogu Kricesi asaamich ᐊᓵᒥᒡ ya da asaam ᐊᓵᒻ Naskapice asaam ᐊᓵᒻ Ojibvaca aagim ᐋᑭᒻ ogem eski yazi ȣgem Potavatomice agmoseʼ Karaayakca awami alaqami g ya da lasguaw Algonkin halklarindan Ojibvalar kar ayakkabisinin aagim kasnagini yani cercevesini Severn sivesinde aagimaakwaatig kuzeybati Ontario ve Manitoba sivesinde aagimaatig tahtadan bagciklarini ashkimaneyaab ve yan bagciklarini bizhimaaneyaab ham deriden yaparlar Minnesota ve Wisconsin Ojibvalari Chippewa makwaasagim adli ayi pencesi kar ayakkabisi bear paw snowshoe da kullanirlar Ojibvalardan Quebec Algonkinleri kar ayakkabisinin on ve arka capraz braceʼlerine okogaatig kuyruk bolumu icin kullanilan tahtaya da ozhedoowaatig adini verirler Kiizlderili kar ayakkabisi Karl May Museum Radebeul Bati dillerindeki Eskimo kelimesinin etimolojilerinden en yaygin olarak kabul goreni Smithsonian Institution dan in ileri surdugu Algonkin dillerinden Innuca Montagnais snowshoe netter kar ayakkabisi ag gibi oren anlamina gelen kelimedir Innucada assime w kelimesi she laces a snowshoe anlamina gelir Renkli posta karti Kar ayakkabili Eskimo kizi Alaska Butun Eskimo Aleut halklari kar ayakkabisi kullanir ve bunlar birkac cesittir Kuzey Alaska daki Inyupikce tagluk Kanada Nunavut taki Dogu Kanada Inuitcesi talluk ᑕᓪᓗᒃ Kanada Labrador daki Nunatsiavut Inuitcesi talluk Bati Alaska daki Yupikce tangluk Guney Alaska daki Supikce tangluk en yaygin kar ayakkabisidir Inyupikler tagluk denen uzun kar ayakkabilarini tundradaki calilik alanlarda yumusak karda kullanirken puyyugiak denen kisa kar ayakkabilari daha cok kaba deniz buzu uzerinde yurumek icindir Alaska Yupikleri de tangluk disinda ayrica pupsugcetaat adini verdikleri kar ayakkabilarini da kullanir Nunivak Cupikleri ise buna pupsugcet ar adini verirler Dogu Kanada Inuitcesinde talluk ᑕᓪᓗᒃ disinda da degisik kar ayakkabisi turleri vardir Kizilderililerin yuvarlak kar ayakkabilarina allaatautik ᐊᓪᓛᑕᐅᑎᒃ uzun kar ayakkabilarina amittukaaq ᐊᒥᑦᑐᑳᖅ kisa yuvarlak ve genis olanlari ise ammalukitaak ᐊᒻᒪᓗᑭᑖᒃ ya da angmalukitaak ᐊᖓᒪᓗᑭᑖᒃ olarak adlandirilir Kar ayakkabisi icin Gronland Inuitcesinde aput kar kelimesinden koken alan apusiut ya da apusiuut adi kullanilir Aleutca qaniigim sapuugii kar in ayakkabisi adlandirmasi Ingilizce karsiliginin snow shoe birebir cevirisidir Eskimolar kar ayakkabilarini yorelerindeki malzemeyi kullanarak yaparlar Kuzey Alaska Inyupikleri Gronland balinasinin balina cubugu denen cok uzun esnek lifli dislerini kullanir Kuzeybati Alaskadaki Malimiut Inyupikleri ise ise sogut dallarindan yaparlar Cercevesi kasnagi ladin ya da melez agaci daha yesil taze iken bukulerek yapilir ve rengeyigi ya da fokun derisinden kayislarla orulur Topuk ve burun kisimlari rengeyiginin sinir ipligiyle cok sarmalanir Yupikler fok derisinden kesilen kayislarla orerler Avrupa ve Asya kar ayakkabisi ornekleri binlerce yildir ilkel kalmisken Kuzey Amerika Kizilderililerininkiler mukemmellesmislerdir Geleneksel Kizilderili ve Sibirya yerli kar ayakkabilari 4 tipte gorulur 1 Kunduz kuyrugu pist parkur ve acik alanlarda kullanilir 2 Kirlangic kuyrugu ucu kalkiktir 3 Yuvarlak uclu daglik ve tepelik arazide kullanilir 4 Ayi pencesi yuvarlak ve duz olup ormanlik ve engebeli arazide kullanilir Alaska da modern sanat urunleri olarak kar ayakkabisi kupeleri de yapilmaktadir Sporilk kez 1974 yilinda Anchorage Alaska da yapilan oyunlarla giren kar ayakkabili yuruyus sporu snowshoeing o tarihten itibarek kis oyunlarinin en gozde ve onemli sporlari arasinda yer almistir HayvanlardaAlaska ve Kanada da Atabask ve Algonkin halklarinin cografyasinda yasayan kar ayakkabili tavsanin Lepus americanus arka ayaklari kara batmamak icin evrim gecirmis ve oldukca buyuyup genislemis ve kalin ve uzun tuylerle kaplanmistir Karli yuzeylerde daha iyi yuruyebilmek icin Sibirya haskisi adli kopek irkinin ayak parmaklari tuyludur ve kar ayakkabili ayak snow shoe feet olarak adlandirilir Kaynakca THaettir ur sogu Austfirdinga Austri 18 tbl 1887 bls 72 Izlandaca a b c 13 Subat 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Ekim 2012 Times Online Iceman was wearing earliest snowshoes 18 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Ekim 2012 22 Subat 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Ekim 2012 Kaj Birket Smith Folke og kulturvandringer i det nordlige Nord Amerika Foredrag holdt ved det 18 skandinaviske naturforskermode i Kobenhavn 1929 Geografisk Tidsskrift Bind 33 1930 19 Kasim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Danca Arsivlenmis kopya 2 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Ekim 2012 2 Ekim 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Ekim 2012 Arsivlenmis kopya 29 Haziran 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Ekim 2012 Arsivlenmis kopya 9 Mart 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Ekim 2012 Miqmaq Listuguj 14 Ekim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Ekim 2012 Ojibwe Concrete Noun Final Examples PDF 19 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 31 Ekim 2012 Israel Mark Alt usage english org 16 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Haziran 2012 Goddard Ives 1984 Synonymy In Arctic ed David Damas Vol 5 of Handbook of North American Indians ed William C Sturtevant pp 5 7 Washington D C Smithsonian Institution Cited in Campbell 1997 Campbell Lyle 1997 American Indian Languages The Historical Linguistics of Native America pg 394 New York Oxford University Press a b 18 Eylul 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Ekim 2012 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Ekim 2012 Yuungnaqpiallerput Pissurcuutet Imarpigmi 2 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Ekim 2012 Alaska Native Crafts Snow Shoe ear rings 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Kasim 2012 Arctic Winter Games Whitehorse 2012 2 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Ekim 2012 2 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Ekim 2012 Wikimedia Commons ta Kar ayakkabisi ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir