Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Konteyner taşımacılığı, çeşitli konteyner türleri sayesinde yapılan taşımacılığı anlatır. Konteynerler standart ölçülerde üretildikleri için çok çeşitli şekilde yüklenebilir, farklı araçlara aktarılabilir, bu sayede verimli bir taşıma sağlarlar. Konteynerlerin açılmaksızın gemilere, kargo uçaklarına, trenlere veya karayolu taşımasına uygun araçlara yüklenebilmeleri uluslararası alanda yaygın olarak kullanılmalarını sağlamıştır.
Tarihçe
Kökenleri
Konteyner taşımacılığının kökenleri İngiltere’deki maden sanayisine dayanır. 1795 yılında ilk kez vagon benzeri konteynerlere yüklenen kömür, yükleme boşaltma yapılmaksızın kanaldaki gemilere yüklenerek sevk edilmiştir. 1830’lu yıllara gelindiğinde artık özellikle demiryolu ve gemilerde taşınabilen çok sayıda konteyner türü yaygın hale gelmişti. Zamanla taşıma için kullanılan ahşap konteynerler yerlerini demirden konteynerlere bıraktı. 1900’lü yıllarda kapalı konteynerin ilk örnekleri görüldü. Birleşik Krallık’ta çok sayıda demiryolu şirketi birbirine benzer konteyner kullanır durumdaydı. 1920’li yılarda doğan ihtiyaç gereğince konteyner ölçüleri standartlaştırıldı. Ancak oluşturulan standart İngiltere ile sınırlı kaldı. ABD’de yoğunluklu olarak 1920’li yıllarda kullanılmaya başlayan konteyner özellikle Chicago, Milwaukee, Wisconsin bölgelerinde yaygın olarak kullanılıyordu. Konteyner taşımacılığı özellikle ABD sanayisi tarafından II. Dünya Savaşı sırasında yaygın olarak kullanılmıştır.
1955 yılında taşımacılık şirket sahibi , mühendis ile birlikte çalışarak farklı taşıma yöntemleriyle taşınabilecek evrensel konteyner ölçü standartlarını geliştirmeye koyuldular. Ortaya çıkan konteyner 8 feet (2.4 m) yüksekliğinde 8 ft (2.4 m) genişliğinde ve 10 ft (3.0 m) uzunluğunda bir konteynerdi. Konteyner 25 mm (0.98 in) kalınlığında çelik sacdan imal edilecekti. Konteynerin dört bir köşesine rahatça kaldırılıp indirilmesi için kilit mekanizmaları eklenmiştir. Tasarımın patentini alan ikili konteyner standartlaştırılmasında önemli bir adım atmış olur.
II. Dünya Savaşı sırasında ilk konteynerleri kullanan ABD Silahlı Kuvvetleri daha sonraki dönemde dahil olduğu Kore Savaşı ve Vietnam Savaşı sırasında lojistik ihtiyaçları için konteyner taşımacılığına ağırlık verecek, bu alanda gelişmeler yaşanacaktır. Sevk süresinin azalmasını sağlayan konteyner taşımacılığında, konteyner yapısal özelliklerinin de artık standartlaşması ihtiyaç haline gelir.
Konteyner gemileri
Sadece konteyner taşınan ilk sevkiyat 1951 yılında Danimarka’da gerçekleşmiştir. Aynı yıl Seattle ile Alaska arasında konteyner taşımacılığı yapılmaya başlanmıştır. Konteyner taşımacılığı için ilk üretilen özel gemi Clifford J. Rodgers 1955 yılında Montreal’de üretilmiş ve ilk yolculuğunda Vancouver – Alaska hattında 600 konteyner taşımıştır.
Standardizasyon
Konteyner taşımacılığının yoğunlaşmaya başladığı dönemde konteyner ölçülerinin standart altına alınması çabaları yavaş ilerlemiştir. Şirketler, özellikle de büyük ABD şirketleri kendileri tasarladıkları konteynerlerde ısrar ediyor ve ABD içinde çok sayıda birbiriyle uyumsuz konteyner ölçüleri bir arada var olmaya çalışıyordu. Sonunda Avrupa demiryolları, ABD demiryolları, ABD karayolları ve ABD deniz taşımacılığı yetkililerinin bir araya gelmesiyle ortak bir dil yakalanmıştır. Buna göre en öne çıkan dört ISO standardı konteyner taşımacılığını standartlaştırmıştır:
- 1968 yılı Ocak ayında yürürlüğe giren R-668 ile tanımlar, ölçüler ve kriterler belirlenmiştir
- 1968 yılı Temmuz ayında yürürlüğe giren R-790 ile tanımlama markalama işaretleri belirlenmiştir
- 1970 yılı Ocak ayında yürürlüğe giren R-1161 ile konteyner köşe aksamı tanımlanmıştır
- 1970 yılı Ekim ayında yürürlüğe giren R-1897 ile genel amaçlı taşıma konteyneri için minimum iç ölçüler tanımlanmıştır
Günümüz
Günümüzde kargo taşımacılığının neredeyse tamamına yakını konteyner taşımacılığıyla yapılmaktadır. Konteyner taşımacılığının en yoğun olduğu ülke Çin olurken en yoğun liman ise Singapur olmuştur. Konteyner taşımacılığının yük taşımacılığında ve ticari hayattaki değiştirici etkisi öngörülememiş, toplam ticaret hacminin artmasına yol açarak gelişmeye olumlu yönde katkı sağlamıştır. Bunun yanı sıra konteyner ölçülerinin standartlaşması taşımacılık alanındaki araçların da standartlarının oturmasına yol açmıştır. Konteynerin kapalı ve içeriğini göstermeyen yapısı hırsızlığı azaltmış, konteyner kapılarının elektronik aletlerle tüm yolculuk boyunca izlenebilmesi mal güvenliğini artmıştır. Demiryolu hat açıklığı farklı olan ülkelerdeki taşımacılığın artması yönünde olumlu etkisi olan konteyner sayesinde demiryolu hat farklılığı sorunu aşılmıştır.
Konteyner standartları
ISO
Konteyner ölçüleri standartlaştırıldığında beş farklı uzunlukta konteyner çeşidi 20-feet (6.1 m), 40-feet (12.2 m), 45-feet (13.7 m), 48-feet (14.6 m) ve 53-feet (16.2 m) olarak belirlenmiştir. Konteyner kapasite hacim değeri ise 20 feet konteyner eşdeğeri TEU olarak belirtilir. 20 feet konteyner dolu brüt ağırlığı 24 ton olurken 40 feet konteyner için bu değer 30.480 tondur. Konteyner yükseklik değerini belirleyen önemli bir husus da demiryolu tünellerinin yüksekliği olmuş, 8 feet (2.4 m) bu şekilde belirlenmiştir.
Havayolu
Belli başlı havayolu şirketleri kendi standart konteynerlerini kullansalar da Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA) ULD adı verilen kargo konteynerini standart hale getirmek istemektedir.
Diğer
Günümüzde sık kullanılan diğer konteyner standartlarından bazıları şunlardır:
- PODS
- Haus-zu-Haus
- SECU
Taşımacılık sorunları
Yakıt giderleri
Konteyner ağırlığının ilave olarak yüke eklenmesinden dolayı asıl taşımacılıkta harcanan yakıt miktarını artırır. Ancak artan yakıt bedeline rağmen taşımacılık verimliliğinin artması sonucu bu artış göz ardı edilebilir seviyededir. Bazı durumlarda demiryollarının müsait olmasına göre konteynerler üst üste sevk edildiğinde maliyet daha da düşmektedir.
Tehlikeler
Konteynerler çeşitli yasadışı kaçakçılık faaliyetlerinde kullanılmıştır. Silah kaçakçılığından insan kaçakçılığına kadar geniş yelpazedeki suçlar konteyner sayılarının muazzam olmasından ötürü denetlenememektedir.
Boş konteynerler
Konteynerler sürekli olarak kullanılmak üzere imal edilmişlerdir. Bir yük varış yerine götürüldükten sonra konteynerin yeniden başka bir yükü taşımak üzere çevrime dahil olması planlanmıştır. Boş konteynerlerin ihtiyacın fazla olduğu yerlere yönlendirilmesi planlama gerektiren bir çalışmadır. Ayrıca son dönemlerde yeni konteyner üretmektense kullanılmış konteynerlerin elden geçirilerek yeniden kullanılması tercih edilmektedir. Bunun yanı sıra artık taşımacılıkta kullanılmayan konteynerler de çok çeşitli amaçlarda değerlendirilmektedir.
Deniz kazaları
Konteynerler denizyolu taşımacılığı sırasında fırtınalı havalarda veya deniz kazaları sonucu denize düşüp kaybolabilmektedir. Dünyada her yıl yaklaşık 2 ila 10 bin konteyner denizde kaybolmaktadır. Denize düşen çoğu konteyner derhal batmakta, yükünün durumuna göre batmayan konteynerler de deniz taşımacılığı için tehlike arzeden engeller haline gelmektedir. Kaza sonucu denize düştükten sonra içindeki yükü dağılan konteynerler Oyuncak ördek olayı örneğinde olduğu gibi bilimsel çalışmalar için önemli veri sağlamıştır.
Konteyner kullanım alanları
Konteynerler taşımacılık alanı dışında özellikle konut alanında kullanılmaktadır. Geçici konut veya kalıcı konut olarak da kullanılabilen konteynerler kimi zaman da atölye olarak değerlendirilmektedir.
Notlar
Kaynakça
| Wikimedia Commons'ta Konteyner taşımacılığı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- ^ Dünya Bankası çalışması 27 Kasım 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) 24 Ekim 2011 tarihinde erişilmiştir
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- (İngilizce) 18 Ekim 2011 tarihinde erişilmiştir
- Konteyner taşımacılığı 22 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) 22 Mayıs 2013 tarihinde erişilmiştir
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Konteyner tasimaciligi cesitli konteyner turleri sayesinde yapilan tasimaciligi anlatir Konteynerler standart olculerde uretildikleri icin cok cesitli sekilde yuklenebilir farkli araclara aktarilabilir bu sayede verimli bir tasima saglarlar Konteynerlerin acilmaksizin gemilere kargo ucaklarina trenlere veya karayolu tasimasina uygun araclara yuklenebilmeleri uluslararasi alanda yaygin olarak kullanilmalarini saglamistir Sevk edilmeyi bekleyen konteynerlerTarihceKokenleri McLean 1957 yilinda Konteyner tasimaciliginin kokenleri Ingiltere deki maden sanayisine dayanir 1795 yilinda ilk kez vagon benzeri konteynerlere yuklenen komur yukleme bosaltma yapilmaksizin kanaldaki gemilere yuklenerek sevk edilmistir 1830 lu yillara gelindiginde artik ozellikle demiryolu ve gemilerde tasinabilen cok sayida konteyner turu yaygin hale gelmisti Zamanla tasima icin kullanilan ahsap konteynerler yerlerini demirden konteynerlere birakti 1900 lu yillarda kapali konteynerin ilk ornekleri goruldu Birlesik Krallik ta cok sayida demiryolu sirketi birbirine benzer konteyner kullanir durumdaydi 1920 li yilarda dogan ihtiyac geregince konteyner olculeri standartlastirildi Ancak olusturulan standart Ingiltere ile sinirli kaldi ABD de yogunluklu olarak 1920 li yillarda kullanilmaya baslayan konteyner ozellikle Chicago Milwaukee Wisconsin bolgelerinde yaygin olarak kullaniliyordu Konteyner tasimaciligi ozellikle ABD sanayisi tarafindan II Dunya Savasi sirasinda yaygin olarak kullanilmistir 1955 yilinda tasimacilik sirket sahibi muhendis ile birlikte calisarak farkli tasima yontemleriyle tasinabilecek evrensel konteyner olcu standartlarini gelistirmeye koyuldular Ortaya cikan konteyner 8 feet 2 4 m yuksekliginde 8 ft 2 4 m genisliginde ve 10 ft 3 0 m uzunlugunda bir konteynerdi Konteyner 25 mm 0 98 in kalinliginda celik sacdan imal edilecekti Konteynerin dort bir kosesine rahatca kaldirilip indirilmesi icin kilit mekanizmalari eklenmistir Tasarimin patentini alan ikili konteyner standartlastirilmasinda onemli bir adim atmis olur II Dunya Savasi sirasinda ilk konteynerleri kullanan ABD Silahli Kuvvetleri daha sonraki donemde dahil oldugu Kore Savasi ve Vietnam Savasi sirasinda lojistik ihtiyaclari icin konteyner tasimaciligina agirlik verecek bu alanda gelismeler yasanacaktir Sevk suresinin azalmasini saglayan konteyner tasimaciliginda konteyner yapisal ozelliklerinin de artik standartlasmasi ihtiyac haline gelir Konteyner gemileri Dunyadaki en buyuk konteyner gemisi olan Emma Maersk 14 770 1000 sogutmali TEU kapasitelidir Sadece konteyner tasinan ilk sevkiyat 1951 yilinda Danimarka da gerceklesmistir Ayni yil Seattle ile Alaska arasinda konteyner tasimaciligi yapilmaya baslanmistir Konteyner tasimaciligi icin ilk uretilen ozel gemi Clifford J Rodgers 1955 yilinda Montreal de uretilmis ve ilk yolculugunda Vancouver Alaska hattinda 600 konteyner tasimistir Standardizasyon Konteyner tasimaciliginin yogunlasmaya basladigi donemde konteyner olculerinin standart altina alinmasi cabalari yavas ilerlemistir Sirketler ozellikle de buyuk ABD sirketleri kendileri tasarladiklari konteynerlerde israr ediyor ve ABD icinde cok sayida birbiriyle uyumsuz konteyner olculeri bir arada var olmaya calisiyordu Sonunda Avrupa demiryollari ABD demiryollari ABD karayollari ve ABD deniz tasimaciligi yetkililerinin bir araya gelmesiyle ortak bir dil yakalanmistir Buna gore en one cikan dort ISO standardi konteyner tasimaciligini standartlastirmistir 1968 yili Ocak ayinda yururluge giren R 668 ile tanimlar olculer ve kriterler belirlenmistir 1968 yili Temmuz ayinda yururluge giren R 790 ile tanimlama markalama isaretleri belirlenmistir 1970 yili Ocak ayinda yururluge giren R 1161 ile konteyner kose aksami tanimlanmistir 1970 yili Ekim ayinda yururluge giren R 1897 ile genel amacli tasima konteyneri icin minimum ic olculer tanimlanmistirGunumuz Gunumuzde kargo tasimaciliginin neredeyse tamamina yakini konteyner tasimaciligiyla yapilmaktadir Konteyner tasimaciliginin en yogun oldugu ulke Cin olurken en yogun liman ise Singapur olmustur Konteyner tasimaciliginin yuk tasimaciliginda ve ticari hayattaki degistirici etkisi ongorulememis toplam ticaret hacminin artmasina yol acarak gelismeye olumlu yonde katki saglamistir Bunun yani sira konteyner olculerinin standartlasmasi tasimacilik alanindaki araclarin da standartlarinin oturmasina yol acmistir Konteynerin kapali ve icerigini gostermeyen yapisi hirsizligi azaltmis konteyner kapilarinin elektronik aletlerle tum yolculuk boyunca izlenebilmesi mal guvenligini artmistir Demiryolu hat acikligi farkli olan ulkelerdeki tasimaciligin artmasi yonunde olumlu etkisi olan konteyner sayesinde demiryolu hat farkliligi sorunu asilmistir Konteyner standartlariISO Konteyner olculeri standartlastirildiginda bes farkli uzunlukta konteyner cesidi 20 feet 6 1 m 40 feet 12 2 m 45 feet 13 7 m 48 feet 14 6 m ve 53 feet 16 2 m olarak belirlenmistir Konteyner kapasite hacim degeri ise 20 feet konteyner esdegeri TEU olarak belirtilir 20 feet konteyner dolu brut agirligi 24 ton olurken 40 feet konteyner icin bu deger 30 480 tondur Konteyner yukseklik degerini belirleyen onemli bir husus da demiryolu tunellerinin yuksekligi olmus 8 feet 2 4 m bu sekilde belirlenmistir Havayolu LD3 45 tipi kargo konteyneri Belli basli havayolu sirketleri kendi standart konteynerlerini kullansalar da Uluslararasi Hava Tasimaciligi Birligi IATA ULD adi verilen kargo konteynerini standart hale getirmek istemektedir Diger Gunumuzde sik kullanilan diger konteyner standartlarindan bazilari sunlardir PODS Haus zu Haus SECUTasimacilik sorunlariYakit giderleri Demiryolu tasimaciliginda ust uste sevk edilen konteynerler maliyet tasarrufu saglar Konteyner agirliginin ilave olarak yuke eklenmesinden dolayi asil tasimacilikta harcanan yakit miktarini artirir Ancak artan yakit bedeline ragmen tasimacilik verimliliginin artmasi sonucu bu artis goz ardi edilebilir seviyededir Bazi durumlarda demiryollarinin musait olmasina gore konteynerler ust uste sevk edildiginde maliyet daha da dusmektedir Tehlikeler Konteynerler cesitli yasadisi kacakcilik faaliyetlerinde kullanilmistir Silah kacakciligindan insan kacakciligina kadar genis yelpazedeki suclar konteyner sayilarinin muazzam olmasindan oturu denetlenememektedir Bos konteynerler Konteynerler surekli olarak kullanilmak uzere imal edilmislerdir Bir yuk varis yerine goturuldukten sonra konteynerin yeniden baska bir yuku tasimak uzere cevrime dahil olmasi planlanmistir Bos konteynerlerin ihtiyacin fazla oldugu yerlere yonlendirilmesi planlama gerektiren bir calismadir Ayrica son donemlerde yeni konteyner uretmektense kullanilmis konteynerlerin elden gecirilerek yeniden kullanilmasi tercih edilmektedir Bunun yani sira artik tasimacilikta kullanilmayan konteynerler de cok cesitli amaclarda degerlendirilmektedir Deniz kazalari Konteynerler denizyolu tasimaciligi sirasinda firtinali havalarda veya deniz kazalari sonucu denize dusup kaybolabilmektedir Dunyada her yil yaklasik 2 ila 10 bin konteyner denizde kaybolmaktadir Denize dusen cogu konteyner derhal batmakta yukunun durumuna gore batmayan konteynerler de deniz tasimaciligi icin tehlike arzeden engeller haline gelmektedir Kaza sonucu denize dustukten sonra icindeki yuku dagilan konteynerler Oyuncak ordek olayi orneginde oldugu gibi bilimsel calismalar icin onemli veri saglamistir Konteyner kullanim alanlariKonut olarak kullanilan konteynerler Konteynerler tasimacilik alani disinda ozellikle konut alaninda kullanilmaktadir Gecici konut veya kalici konut olarak da kullanilabilen konteynerler kimi zaman da atolye olarak degerlendirilmektedir Notlar En buyuk tasimacilardan Matson Navigation Company 24 feet konteynere sahipken Sea Land Service 35 feet konteyner kullaniyordu Portable On Demand Storage ABD Evden eve Almanya Stora Enso Storage Unit Isvec Finlandiya KaynakcaWikimedia Commons ta Konteyner tasimaciligi ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Dunya Bankasi calismasi 27 Kasim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce 24 Ekim 2011 tarihinde erisilmistirAyrica bakinizKonteyner Konteyner gemisiDis baglantilar Ingilizce 18 Ekim 2011 tarihinde erisilmistir Konteyner tasimaciligi 22 Mayis 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce 22 Mayis 2013 tarihinde erisilmistir