Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mayalar ökaryot, tek hücreli, fungi (mantarlar) alemi içerisinde sınıflandırılan mikroorganizmalardır. Kökenleri 300 milyon yıl öncesine kadar uzanmaktadır ve bilinen en az 1500 türü bulunmaktadır. Tanımlanmış tüm mantar türlerinin tahminen %1'i mayalardır. Mayalar çok hücreli atalardan evrimleşmiş, tek hücreli organizmalardır, fakat bazı türleri, pseudohif olarak bilinen, birbirine zincirleme eklenen tomurcuklanmış hücre dizileri oluşturarak, çok hücreli organizma benzeri özellikler gösterme yeteneğine sahiptirler. Maya hücreleri, türe ve çevresel ortama göre, genellikle 3–4 µm (mikrometre) olsalar da, 40 µm'ye kadar varan farklı boyutlarda olabilirler.
Mayalar tek bir taksonomik veya filogenetik grup içerisinde yer almazlar. Filogenetik çeşitlilikleri nedeniyle iki farklı şube altında sınıflandırılırlar: Ascomycota ve Basidiomycota. Tomucuklanan mayalar veya diğer bir tabirle "gerçek mayalar" Ascomycota şubesinin Saccharomycetales ordosunda yer alırlar.
Bazı türleri ekmek kabartmak, alkollü içki fermantasyonu ve hatta yakıt pillerinin çalışmasında kullanılır. Bazı mayalar, örneğin Candida albicans insanlarda enfeksiyona yol açar (kandidiyaz). Pembe mayalar (Rhodotorula), duş perdelerinde ve evdeki nemli yüzeyde yaşar, yüzeyler üzerinde lekeli bir görünüm oluşturur. Binden fazla maya türü tanımlıdır. En yaygın kullanılan maya olan Saccharomyces cerevisiae, binlerce yıl önce şarap, bira ve ekmek yapımı için evcilleştirilmiştir. Maya sözcüğü Türkçeye Farsçadan girmiştir.
Fizyoloji
Maya türleri zorunlu aerobik veya (fakültatif anaerobik) fizyolojiye sahip olabilirler. Zorunlu anaerobik maya türü bilinmemektedir. Oksijen yokluğunda fermantatif mayalar enerji elde etmek için karbonhidratları karbon dioksit ve etanol (alkol) veya laktik asite dönüştürürler. Biracılık ve şarapçılıkta ortaya çıkan etanol şişelenir, ekmek yapımında ise etanol buharlaşır, açığa çıkan karbondioksit ekmeği kabartır.
Örneğin, glukoz fermantasyon reaksiyonu özetle şöyledir:
- C6H12O6 (glikoz) → 2 C2H5OH + 2 CO2
Biyoteknolojide kullanımı
Mayanın faydalı fizyolojik özellikleri onun biyoteknoloji alanında kullanılmasına yol açmıştır. Şekerlerin maya tarafında fermantasyonu bu teknolojinin en eski uygulamasıdır.
Ekmek mayası ekmek imalatında kullanılır. En yaygın maya olarak Saccharomyces cerevisiae kullanılır. bira fermantasyonunda kullanılır. Maya şarap yapımında da kullanılır.
Modern biyoteknolojide maya başka canlılara ait proteinlerin ucuz yolla üretiminde kullanılmaktadır. Örneğin, insülin, interferon gibi insan proteinleri, hepatit B virüsünün kabuk proteinleri (aşı üretimi için) maya tarafından üretilebilmektedir.
Üreme
- Tomurcuklanma
- Konjugasyon
- Spor
Mayalar da diğer mantarlar gibi, eşeyli ve eşeysiz olarak üreme döngülerine sahiptirler. En yaygın görülen vejetatif çoğalma şekli tomurcuklanma'dır. Tomurcuklanmada ana hücreden tomurcuk veya yavru hücre adı verilen bir yapı gelişir. Ana hücrenin nukleusu bir yavru nukleus oluşturmak üzere bölünür ve yavru nukleus tomurcuğa taşınır. Tomurcuk, ana hücreden ayrılıp yeni bir hücre oluşturuncaya dek büyümeye devam eder. Oluşan yeni hücre genellikle ana hücreden daha küçüktür. Schizosaccharomyces pombe gibi bazı mayalar tomurcuklanma yerine bölünerek çoğalırlar ve aynı boyutta iki yavru hücre meydana getirirler.
Genellikle, besin azlığı gibi çevresel stres koşullarında haploid hücreler ölürler, ancak aynı ortamda diploid hücreler sporla eşeyli üreme (mayoz) yoluna giderler ve haploid sporlar oluştururlar. Haploid sporlar ise yetişkin hale geldiklerinde, konjugasyon yoluyla tekrar diploid hücreleri oluştururlar.
Büyüme ortamı
Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
Çoğu maya, yüksek şekerli çevresel nümunelerden izole edilebilir. Meyvelerde, örneğin üzüm, elma veya şeftaliden, bitki özsuyu sızmalarında bulunur. Bazı mayalar toprak ve böceklerde bulunurlar.
Maya üretmek için kullanılan yaygın bir büyüme ortamı patates dekstroz agar (PDA) veya . 200 dilimlenmiş patates 5-10 dakika suda haşlanır, sıvı kısım başka bir kaba aktarılır. Daha sonra üzerine saf su eklenerek 1 l'ye tamamlanır. Dekstroz (glikoz) eklenir (20 g/l) veya PDA için ilaveten 20 g agar eklenir, ortam otoklavlanarak sterilize edilir.
Kaynakça
- ^ Zhenguo Lin, Wen Hsiung Li (2014). "Comparative Genomics and Evolutionary Genetics of Yesat Carbon Metabolism". Molecular Mechanisms in Yeast Carbon Metabolism. Springer. s. 97. 14 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Temmuz 2021.
The second completely sequenced yeast genome came 6 years later from the fission yeast Schizosaccharomyces pombe, which diverged from S. cerevisiae probably more than 300 million years ago.
- ^ Hoffman CS, Wood V, Fantes PA (Ekim 2015). "An Ancient Yeast for Young Geneticists: A Primer on the Schizosaccharomyces pombe Model System". Genetics. 201 (2): 403-423. doi:10.1534/genetics.115.181503. (PMC) 4596657 $2. (PMID) 26447128.
- ^ Kurtzman CP, Piškur J (2006). "Taxonomy and phylogenetic diversity among the yeasts". Sunnerhagen P; Piskur J (Ed.). Comparative Genomics: Using Fungi as Models. Topics in Current Genetics. 15. Berlin: Springer. ss. 29-46. doi:10.1007/b106654. ISBN .
- ^ Yong E (16 Ocak 2012). "Yeast suggests speedy start for multicellular life". Nature. doi:10.1038/nature.2012.9810. 6 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Temmuz 2021.
- ^ Kurtzman CP, Fell JW (2005). Gábor P; de la Rosa CL (Ed.). Biodiversity and Ecophysiology of Yeasts. The Yeast Handbook. Berlin: Springer. ss. 11-30. ISBN .
- ^ "Cutaneous lesions showing giant yeast forms of Blastomyces dermatitidis". Journal of Cutaneous Pathology. Walker K, Skelton H, Smith K. 29 (10): 616-618. 2002. doi:10.1034/j.1600-0560.2002.291009.x. (PMID) 12453301.
- ^ . Yeast Virtual Library. 15 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2021.
- ^ a b Balasubramanian MK, Bi E, Glotzer M (2004). "Comparative analysis of cytokinesis in budding yeast, fission yeast and animal cells". Current Biology. 14: 806-818. doi:10.1016/j.cub.2004.09.022. (PMID) 15380095.
- ^ Yeong FM (2005). "Severing all ties between mother and daughter: cell separation in budding yeast". Molecular Microbiology. 55 (5): 1325-1331. doi:10.1111/j.1365-2958.2005.04507.x. (PMID) 15720543.
- ^ Neiman AM (2005). "Ascospore formation in the yeast Saccharomyces cerevisiae". Microbiology and Molecular Biology Reviews. 69 (4): 565-584. doi:10.1128/MMBR.69.4.565-584.2005. (PMC) 1306807 $2. (PMID) 16339736.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mayalar okaryot tek hucreli fungi mantarlar alemi icerisinde siniflandirilan mikroorganizmalardir Kokenleri 300 milyon yil oncesine kadar uzanmaktadir ve bilinen en az 1500 turu bulunmaktadir Tanimlanmis tum mantar turlerinin tahminen 1 i mayalardir Mayalar cok hucreli atalardan evrimlesmis tek hucreli organizmalardir fakat bazi turleri pseudohif olarak bilinen birbirine zincirleme eklenen tomurcuklanmis hucre dizileri olusturarak cok hucreli organizma benzeri ozellikler gosterme yetenegine sahiptirler Maya hucreleri ture ve cevresel ortama gore genellikle 3 4 µm mikrometre olsalar da 40 µm ye kadar varan farkli boyutlarda olabilirler En iyi bilinen maya turlerinden birisi olan Saccharomyces cerevisiae hucrelerinin SEM goruntusu Bazilarinda tomurcuklanma gozleniyor Insanlarda hastalik olusturabilen bir maya turu Candida albicans Mayalar tek bir taksonomik veya filogenetik grup icerisinde yer almazlar Filogenetik cesitlilikleri nedeniyle iki farkli sube altinda siniflandirilirlar Ascomycota ve Basidiomycota Tomucuklanan mayalar veya diger bir tabirle gercek mayalar Ascomycota subesinin Saccharomycetales ordosunda yer alirlar Bazi turleri ekmek kabartmak alkollu icki fermantasyonu ve hatta yakit pillerinin calismasinda kullanilir Bazi mayalar ornegin Candida albicans insanlarda enfeksiyona yol acar kandidiyaz Pembe mayalar Rhodotorula dus perdelerinde ve evdeki nemli yuzeyde yasar yuzeyler uzerinde lekeli bir gorunum olusturur Binden fazla maya turu tanimlidir En yaygin kullanilan maya olan Saccharomyces cerevisiae binlerce yil once sarap bira ve ekmek yapimi icin evcillestirilmistir Maya sozcugu Turkceye Farscadan girmistir FizyolojiMaya turleri zorunlu aerobik veya fakultatif anaerobik fizyolojiye sahip olabilirler Zorunlu anaerobik maya turu bilinmemektedir Oksijen yoklugunda fermantatif mayalar enerji elde etmek icin karbonhidratlari karbon dioksit ve etanol alkol veya laktik asite donustururler Biracilik ve sarapcilikta ortaya cikan etanol siselenir ekmek yapiminda ise etanol buharlasir aciga cikan karbondioksit ekmegi kabartir Ornegin glukoz fermantasyon reaksiyonu ozetle soyledir C6H12O6 glikoz 2 C2H5OH 2 CO2 dd Biyoteknolojide kullanimi Mayanin faydali fizyolojik ozellikleri onun biyoteknoloji alaninda kullanilmasina yol acmistir Sekerlerin maya tarafinda fermantasyonu bu teknolojinin en eski uygulamasidir Ekmek mayasi ekmek imalatinda kullanilir En yaygin maya olarak Saccharomyces cerevisiae kullanilir bira fermantasyonunda kullanilir Maya sarap yapiminda da kullanilir Modern biyoteknolojide maya baska canlilara ait proteinlerin ucuz yolla uretiminde kullanilmaktadir Ornegin insulin interferon gibi insan proteinleri hepatit B virusunun kabuk proteinleri asi uretimi icin maya tarafindan uretilebilmektedir UremeMaya hucresinin hayat dongusu TomurcuklanmaKonjugasyonSpor Mayalar da diger mantarlar gibi eseyli ve eseysiz olarak ureme dongulerine sahiptirler En yaygin gorulen vejetatif cogalma sekli tomurcuklanma dir Tomurcuklanmada ana hucreden tomurcuk veya yavru hucre adi verilen bir yapi gelisir Ana hucrenin nukleusu bir yavru nukleus olusturmak uzere bolunur ve yavru nukleus tomurcuga tasinir Tomurcuk ana hucreden ayrilip yeni bir hucre olusturuncaya dek buyumeye devam eder Olusan yeni hucre genellikle ana hucreden daha kucuktur Schizosaccharomyces pombe gibi bazi mayalar tomurcuklanma yerine bolunerek cogalirlar ve ayni boyutta iki yavru hucre meydana getirirler Genellikle besin azligi gibi cevresel stres kosullarinda haploid hucreler olurler ancak ayni ortamda diploid hucreler sporla eseyli ureme mayoz yoluna giderler ve haploid sporlar olustururlar Haploid sporlar ise yetiskin hale geldiklerinde konjugasyon yoluyla tekrar diploid hucreleri olustururlar Buyume ortamiBu alt basligin genisletilmesi gerekiyor Sayfayi duzenleyerek yardimci olabilirsiniz Cogu maya yuksek sekerli cevresel numunelerden izole edilebilir Meyvelerde ornegin uzum elma veya seftaliden bitki ozsuyu sizmalarinda bulunur Bazi mayalar toprak ve boceklerde bulunurlar Maya uretmek icin kullanilan yaygin bir buyume ortami patates dekstroz agar PDA veya 200 dilimlenmis patates 5 10 dakika suda haslanir sivi kisim baska bir kaba aktarilir Daha sonra uzerine saf su eklenerek 1 l ye tamamlanir Dekstroz glikoz eklenir 20 g l veya PDA icin ilaveten 20 g agar eklenir ortam otoklavlanarak sterilize edilir Kaynakca Zhenguo Lin Wen Hsiung Li 2014 Comparative Genomics and Evolutionary Genetics of Yesat Carbon Metabolism Molecular Mechanisms in Yeast Carbon Metabolism Springer s 97 14 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Temmuz 2021 The second completely sequenced yeast genome came 6 years later from the fission yeast Schizosaccharomyces pombe which diverged from S cerevisiae probably more than 300 million years ago Hoffman CS Wood V Fantes PA Ekim 2015 An Ancient Yeast for Young Geneticists A Primer on the Schizosaccharomyces pombe Model System Genetics 201 2 403 423 doi 10 1534 genetics 115 181503 PMC 4596657 2 PMID 26447128 Kurtzman CP Piskur J 2006 Taxonomy and phylogenetic diversity among the yeasts Sunnerhagen P Piskur J Ed Comparative Genomics Using Fungi as Models Topics in Current Genetics 15 Berlin Springer ss 29 46 doi 10 1007 b106654 ISBN 978 3 540 31480 6 Yong E 16 Ocak 2012 Yeast suggests speedy start for multicellular life Nature doi 10 1038 nature 2012 9810 6 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Temmuz 2021 Kurtzman CP Fell JW 2005 Gabor P de la Rosa CL Ed Biodiversity and Ecophysiology of Yeasts The Yeast Handbook Berlin Springer ss 11 30 ISBN 978 3 540 26100 1 Cutaneous lesions showing giant yeast forms of Blastomyces dermatitidis Journal of Cutaneous Pathology Walker K Skelton H Smith K 29 10 616 618 2002 doi 10 1034 j 1600 0560 2002 291009 x PMID 12453301 Yeast Virtual Library 15 Mayis 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Temmuz 2021 a b Balasubramanian MK Bi E Glotzer M 2004 Comparative analysis of cytokinesis in budding yeast fission yeast and animal cells Current Biology 14 806 818 doi 10 1016 j cub 2004 09 022 PMID 15380095 Yeong FM 2005 Severing all ties between mother and daughter cell separation in budding yeast Molecular Microbiology 55 5 1325 1331 doi 10 1111 j 1365 2958 2005 04507 x PMID 15720543 Neiman AM 2005 Ascospore formation in the yeast Saccharomyces cerevisiae Microbiology and Molecular Biology Reviews 69 4 565 584 doi 10 1128 MMBR 69 4 565 584 2005 PMC 1306807 2 PMID 16339736