Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
McDonnell Douglas MD-80 ve MD-90; çift motorlu, orta sınıf ve tek koridorlu ticari jet uçağı. Her ikisi de DC-9 adlı modelden türetilmiştir. MD-80'ler 1980 yılında piyasaya sunulmaya başlanmasının ardından, 1989 yılında da MD-90'lar geliştirilmiştir. Her iki uçağın da yolcu kapasitesi aslen 140 iken, 172 yolcuya kadar çıkarılabilmekteydi. İlk ticari yolculuğuna ile çıkan uçak, 1998 yılında ise yerini Boeing 717'ye bıraktı. 717'nin orijinal ismi MD-95 olmasına karşın McDonnell Douglas—Boeing şirketlerinin birleşmesi sonrası yeniden adlandırıldı. 23 Mayıs 2006 tarihinde son iki Boeing 717 siparişinin teslimi ile DC-9 uçak ailesinin 41 yıllık üretim süreci sona ermiştir.
| MD-80 ve MD-90 | |
|---|---|
 Bir SAS MD-82 Heathrow Airport'dan kalkıyor. | |
| Türü | Yolcu uçağı |
| Ulusal köken |  ABD |
| Üretici | McDonnell Douglas Boeing |
| Tasarımcı | McDonnell Douglas |
| İlk uçuş | MD-80 serisi: MD-90: |
| Hizmete giriş | MD-80 serisi: 1980 da ve Austrian Airlines ile MD-90: 1995'te Delta Air Lines ile |
| Ana kullanıcı | American Airlines (MD-80: 353) |
| Diğer kullanıcılar | Delta (MD-80: 120, MD-90: 16) Alitalia (MD-80: 75) SAS (MD-80: 47, MD-90: 1) |
| Üretim aralığı | MD-80 serisi: 1979-1999 MD-90: 1993-2000 |
| Üretim sayısı | MD-80 serisi: 1,191 MD-90: 117 |
| Birim maliyeti | $41.5-48.5 milyon |
DC-9 ailesi havacılık tarihinin en çok satan uçak modellerinin başında gelir. 5,000'in üzerinde üretilen Boeing 737 ve 3,200 civarı bir sayıda üretilen Airbus A320'den sonra 2,400 adet ile tüm zamanların en çok satan üçüncü model ailesi durumundadır.
Tasarım ve Geliştirme
Douglas Aircraft firması bu modelin öncüsü sayılabilecek DC-9 modelini 1960'lı yıllarda, yüksek yolcu kapasiteli DC-8'lerin dışında ürün gamını genişletmek için bir alternatif olarak üretmeye başladı. DC-9'un tasarımı tamamen yenilikçiydi. Gövdeye monte edilmiş iki turbofan jet motor ve T şeklindeki kuyruk yapısı, bu modelin karakteristik özellikleri arasında yer almaktadır.
MD-80 modeli DC-9'un ikinci neslini oluşturmaktaydı. Orijinal adıyla DC-9-80 olarak adlandırılmış bu uçak, ilk kez 1980 yılında hizmete girdi. Onu 1995 yılında hizmete giren MD-90 takip etti. Bu model serisinin son çeşidi MD-95 Boeing ile birleşmenin ardından Boeing 717 olarak anılmaya başlandı.
MD-80
MD-80, 1980 yılında hizmete giren, orta-sınıf ve orta büyüklükteki bir modeldi. Verimli çalışan küçük boyutlu kanatlara ve ekonomi sınıfında yer alan yenilikçi yan yana 5 koltuk içeren oturma düzenine sahipti. Bir önceki model DC-9-50'ye göre daha uzun ve daha büyük bir maksimum kalkış ağırlığına sahipti. Uçak sık sık yapılan kısa mesafe uçuşlarında kısa aralıklarla kullanmak için uygundu. Yolcu kapasitesi 130 ila 172 arasında değişiyordu.
MD-80'in geliştirilmesine 1970'lerde MD-9-50'ye olan yüksek talep üzerine başlandı. Yeni nesil Pratt & Whitney JT8D yüksek bypass motorları kullanıldı. DC-9-55 adlı bir ara model hazırlandı. Sonrasında ilk DC-9-80 siparişi 1977 yılında firması tarafından 15 kesin 5 opsiyonlu olmak üzere verildi.
Bir önceki model DC-9-50'ye göre gövde 4,34 m(14 ft. 3 in) daha uzun olarak tasarlandı. Kanatların bağlantı noktaları üzerinde değişikliğe gidildi ve kanatların genişliği %28 oranında arttırıldı. İlk uçuşunu 19 Ekim 1979 tarihinde gerçekleştirdi.
1980 yılında servise girdikten üç yıl sonra, bir pazarlama hamlesiyle ismi MD-80 olarak değiştirildi. Böylece serinin uçakları DC-9-80/81/82 yerine MD-80/81/82 isimlerini aldılar. MD-88 ve MD-90 ise yalnızca bu isimlerle lanse edildiler.
MD-80'in zamanındaki en büyük rakipleri Boeing 737-400 ve Airbus A320 idi.
Aerodinamik ve gövde yapısı bakımından çok sayıda yenilik içeren uçak, eskisine göre daha sessiz, güçlü ve hafif bir motora sahipti. Üretimine 1998 yılında son verildi. Bugün halen American Airlines (301), Delta Air Lines (133), Alitalia (72), Scandinavian Airlines System (44), Japan Airlines (42),Spanair (37), Iberia Airlines (30), (29, MD-90 only), Aeroméxico (28), China Southern Airlines (24), Allegiant Air (24), Avianca (17) Onur Air (9) ve yaklaşık 70 kadar daha küçük çaplı firma tarafından kullanılmaktadırlar. Öte yandan 2000 yılından itibaren eskimekte olan çok sayıda uçak emekli edilmeye başlanmıştır.
MD-94X başta olmak üzere seri üretime geçirilmemiş çok sayıda varyantı da bulunmaktadır.
MD-90
MD-88'den 5 feet daha uzun bir gövde ve yeni IAE V2500 motorlara sahip olan MD-90, 1995 yılında serinin yeni ürünü olarak ortaya çıktı. Öncüsüyle aynı elektronik sistemlere() sahip olan bu uçak, tercihen değişen 153 ila 172 arasında bir maksimum yolcu kapasitesine sahipti.
1989'da duyrulan,1993'te ilk kez uçan ve 1995'te havayollarında hizmete giren MD-90 -30 ve -30ER olmak üzere iki farklı versiyona sahipti. -30 versiyonun 2,400 mil'lik (3680 km) bir menzili vardı. Daha yüksek bir brüt ağırlığa sahip olan -30ER, fazladan yakıt deposu sayesinde 2,750 mil'e (4,426 km) yaklaşan bir menzile sahipti. Daha yüksek menzile sahip olan -50 sürümü tasarlandıysa da sipariş veren olmamıştır.
firmasının Boeing ile birleşmesinin ardından, ile aynı segmentte olan uçağın üretimine 2001 yılında son verildi. Son 20 MD-90 Trunkliner programı kapsamında Çin'e satıldı. MD-90, satılan 117 uçak ile DC-9 serisinin en başarısız uçağı olarak kayda geçti.
MD-90'ın en ciddi rakipleri Airbus A320 ve Boeing 737-800 idi.
Ağustos 2006 itibarıyla, toplam 110 MD-90 çeşitli havayollarında hizmet vermektedir;China Eastern Airlines (9), China Southern Airlines (13), Japan Airlines (16), (5), (29), (11), Blue1 (3), (6), (2), (2) ve Delta Air Lines (16).
MD 95
Ana Madde: Boeing 717
MD-95, o sıralar 30 yaşlarına ulaşan erken dönem DC-9 modellerinin yerini almak için tasarlandı. Proje özgün DC-9 tasarımını modern taşımacılık ilkeleriyle buluşturmayı amaçlamaktaydı. DC-9-30 modeline göre oldukça uzun ve yeni nesil Rolls-Royce BR715 motorlarına sahip olacak şekilde tasarlanan uçak, Boeing ile yaşanan birleşme sonucunda Boeing 717 olarak adlandırıldı. 1998-2006 yılları arasında 156 Boeing 717 üretildi.
Özellikler
| MD-81 | MD-82/-88 | MD-83 | MD-87 | MD-90-30ER | |
|---|---|---|---|---|---|
| Yolcu | 155 (2 sınıf) 172 (1 sınıf) | 152 (2 sınıf) 172 (1 sınıf) | 155 (2 sınıf) 172 (1 sınıf) | 130 (2 sınıf) 139 (1 sınıf) | 153 (2 sınıf) 172 (1 sınıf) |
| 140,000 lb (64,000 kg) | 149,500 lb (67,800 kg) | 160,000 lb (72,600 kg) | 140,000 lb (64,000 kg) | 166,000 lb (70,760 kg) | |
| Menzil | 1,570 nm (2,900 km) | 2,050 nm (3,800 km) | 2,500 nm (4,600 km) | 2,400 nm (4,400 km) | 2,750 nm (4,425 km) |
| Normal Seyir Sürati | Mach 0.76 (504 mph, 811 km/h) | ||||
| Uzunluk | 147 ft 8 in (45.1 m) | 130 ft 4 in (39.7 m) | 152 ft 7 in (46.5 m) | ||
| Kanat uzunluğu | 107 ft 8 in (32.8 m) | 107 ft 10 in (32.87 m) | |||
| Yükseklik | 29 ft 6 in (9.05 m) | 30 ft 5 in (9.3 m) | 30 ft 6 in (9.4 m) | ||
| Güç kaynağı (2 x) | 18,500 lbf (82.29 kN) | 20,000 lbf (88.96 kN) | 21,000 lbf (93.41 kN) | 20,000 lbf (88.96 kN) | 25,000 lbf (111.21 kN) |
Önemli kazalar
- 1 Aralık 1981, Inex-Adria Aviopromet MD-81 uçağı Korsika'da inmeye çalışırken St.Pietro dağına çarptı.180 yolcunun ve mürettebatın tamamı öldü.
- 16 Ağustos 1987 tarihinde, bir MD-82 olan Northwest Airlines Uçuş 255 kalkışından kısa süre sonra düştü. Uçağın düşüşünün sebebi, uçuş ekibinin kontrol listesine göre uçağı denetlerken flapların kalkışa hazır olup olmadığını denetlememesi olarak gösterildi. 4 yaşındaki bir kız hariç tüm yolcu ve mürettebat hayatını yitirdi
- 27 Aralık 1991'de, SAS uçuş 751,MD-81, OY-KHO "Dana Viking" yakınlarında motorlarındaki aşırı sarsıntı sebebiyle acil iniş yapmak üzereyken düştü. İlk tırmanıştan itibaren motorların kanatlara montaj yerleri kuvvetli buzlanmanın etkisiyle gevşedi. Sonradan havaalanı departmanının uçağa uygulanması gereken anti-buzlanma işlemini uygulamadığı anlaşıldı. Her iki motor da zarar vermeden uçaktan ayrıldı, uçak bir planör gibi motorsuz olarak bir tarlaya indi ve üçe bölündü. Yangın çıkmazken, yolcu ve mürettebatın tamamı kurtuldu.
- 1 Haziran 1999, American Airlines Uçuş 1420 kötü hava koşullarının olduğu bir günde 'na inmek isterken pisti kaçırdı ve Arkansas nehri etrafındaki banklara çarptı. Kaptan pilot dahil 11 kişi hayatını kaybetti.
- 31 Ocak 2000, Alaska Airlines Uçuş 261,MD-83, yanlış krikolarla işlem yapılması sonucunda Pasifik Okyanusuna çakıldı.83 yolcu ve 5 mürettebattan kurtulan olmadı.
- 8 Kasım 2001, SAS uçuş SK686,SE-DMA kuyruk numaralı bir MD-87, küçük bir Cessna jet uçağı ile Milano'daki Linate Havalimanı'ndan kalkışı sırasında çarpıştı. Linate Havalimanı kazası geride 114 ölüm bıraktı. Kazanın hava trafik kontrolörleri ve Cessina marka jetin mürettebatı arasındaki anlaşmazlık sonucu olduğu anlaşıldı, SAS mürettebatının kazada herhangi bir rolü yoktu. Bir diğer önemli neden de yer hareket radarının o sırada kapalı olmasıydı.
- 30 Kasım 2004, Lion Air Uçuş 538, bir MD-82 Surakarta inmek isterken pistin sonunu kaçırarak düştü.25 kişi hayatını yitirdi.
- 16 Ağustos 2005'te,MD-82 model bir uçakla gerçekleştirilen West Caribbean Airways Uçuş 708, kuzeybatı Venezuela'da dağlık bir araziye düştü, 152 yolcu ve 8 mürettebat öldü.
- 16 Eylül 2007, One-Two-GO Airlines Uçuş 269,MD-82, kötü havada Phuket Uluslararası Havalimanında inişi pas geçmek isterken havaya uçtu. Uçaktaki 130 yolcudan 81'i öldü.
- 28 Eylül 2007'de American Airlines Uçuş 1400, bir MD-80, uçağın sol motorunun alev almasına rağmen güvenli bir şekilde yere indi. Uçak Lambert-St. Louis International Havalimanı'ndan, Şikago'ya gitmek için kalkmıştı. NBC News aynı uçağın JFK Havaalanında 2003 yılında başka bir kazaya karıştığını iddia etti. Ölen ya da yaralanan olmadı.
- 30 Kasım 2007, Atlasjet Uçuş 4203, bir MD-83, Isparta'nın güneybatısında iniş için alçalırken havaalanına yaklaşık 8 denizmili mesafede bir tepeye çarptı, 57 yolcu ve mürettebatın tamamı öldü. Henüz kaza ile ilgili rapor yayınlanmadığı için, Kazanın sebebi bilinmemektedir.
- 20 Ağustos 2008, , MD-82 Madrid'ten Kanarya Adaları'na gitmek için kalkış yapmak isterken, kalkış flaplarının açılmamış olması sebebiyle, yerden kesilir kesilmez düştü. Pilotların kalkıştan önce, daha hızlı yükselmeyi ve düşük hızlarda kontrolü sağlayan flapları kullanmaması sebebiyle olduğu belirlenen kazada 172 yolcudan 18 kişi sağ olarak kurtulabildi. Paramparça olan ve alevler içinde kalan uçaktan 18 kişinin kurtulmuş olması büyük bir mucize olarak nitelendiriliyor.[]
Üretim hataları
MD-80/90 serisi genelde güvenli bir uçak olarak addedilse de yatay sabitleyicilerinin krikolarının T-kuyruk yapısı sonucu sorun çıkartabileceğinin Alaska Havayolları kazası sonrası anlaşılmasının arkasından, önerilen servis kontrolü sıklığı arttırılmıştır. Ayrıca büyük kardeşi McDonell Douglas MD-11'in karıştığı 111 nolu uçuş kazasının ardından, izolasyon boşluklarının yanmaya elverişli olduğu görülerek ekstra önlemler alınmıştır.
Ayrıca bakınız
Benzer uçaklar
- McDonnell Douglas DC-9
- Boeing 717
Aynı kategorideki diğer uçaklar
- Airbus A320
- Boeing 737-200
- Boeing 737-400
- Boeing 737-800
Kaynakça
- ^ a b c Norris, Guy (1999). Douglas Jetliners. MBI Publishing. . Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: "douglas" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: ) - ^ Airlinerlist.com, May 2007
- ^ "MD-90 page on airliners.net". 11 Mart 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Mayıs 2007.
- ^ "China Northern Airlines Receives First MD-90 Aircraft". 26 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Aralık 2007.
- ^ "Manufacturing Processes, Changes to the Trunkliner Program". 22 Aralık 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Aralık 2007.
- ^ , 3-9 October 2006
- ^ Wilkerson, Isabel (22 Ağustos 1987). "Crash Survivor's Psychic Pain May Be the Hardest to Heal". The New York Times. 13 Şubat 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Aralık 2006.
- ^ . 4 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2007.
- ^ "160 believed dead in Venezuela jet crash" 19 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., CNN, , 2005.
- ^ "Search for clues after Thai crash" 11 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., BBC, , 2007.
- ^ " Survivors recount Thai jet crash" 18 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., CNN, , 2007.
- ^ "Jet With Burning Engine Lands At Lambert".
- ^ "Plane crashes; no survivors found" 16 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., CNN, , 2007.
Dış bağlantılar
- MD-80 Boeing.com'da MD-8025 Şubat 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- MD-90 Boeing.com'da MD-9016 Şubat 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- MD-80 ve MD-90 tarihçesi 4 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- MD-81/82/83/8820 Mayıs 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . ve MD-87 Airliners.net'de30 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- MD-90 Airliners.net'de11 Mart 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
| Wikimedia Commons'ta DC-9/MD-80/MD-90 ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
| | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Piston-motorlu | |||||
| Douglas Dolphin | DC-1 | DC-2 | DC-3 | DC-4E | DC-4 | DC-5 | DC-6 | DC-7 | | |||||
| Jet motorlu | |||||
| DC-8 | DC-9 | DC-10 (MD80/MD90/MD95) | MD-11 | |||||
| Geliştirilmeyen | |||||
| MD-94X | MD-12 | |||||
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
McDonnell Douglas MD 80 ve MD 90 cift motorlu orta sinif ve tek koridorlu ticari jet ucagi Her ikisi de DC 9 adli modelden turetilmistir MD 80 ler 1980 yilinda piyasaya sunulmaya baslanmasinin ardindan 1989 yilinda da MD 90 lar gelistirilmistir Her iki ucagin da yolcu kapasitesi aslen 140 iken 172 yolcuya kadar cikarilabilmekteydi Ilk ticari yolculuguna ile cikan ucak 1998 yilinda ise yerini Boeing 717 ye birakti 717 nin orijinal ismi MD 95 olmasina karsin McDonnell Douglas Boeing sirketlerinin birlesmesi sonrasi yeniden adlandirildi 23 Mayis 2006 tarihinde son iki Boeing 717 siparisinin teslimi ile DC 9 ucak ailesinin 41 yillik uretim sureci sona ermistir MD 80 ve MD 90Bir SAS MD 82 Heathrow Airport dan kalkiyor TuruYolcu ucagiUlusal koken ABDUreticiMcDonnell Douglas BoeingTasarimciMcDonnell DouglasIlk ucusMD 80 serisi MD 90 Hizmete girisMD 80 serisi 1980 da ve Austrian Airlines ile MD 90 1995 te Delta Air Lines ileAna kullaniciAmerican Airlines MD 80 353 Diger kullanicilarDelta MD 80 120 MD 90 16 Alitalia MD 80 75 SAS MD 80 47 MD 90 1 Uretim araligiMD 80 serisi 1979 1999 MD 90 1993 2000Uretim sayisiMD 80 serisi 1 191 MD 90 117Birim maliyeti 41 5 48 5 milyon DC 9 ailesi havacilik tarihinin en cok satan ucak modellerinin basinda gelir 5 000 in uzerinde uretilen Boeing 737 ve 3 200 civari bir sayida uretilen Airbus A320 den sonra 2 400 adet ile tum zamanlarin en cok satan ucuncu model ailesi durumundadir Tasarim ve GelistirmeDouglas Aircraft firmasi bu modelin oncusu sayilabilecek DC 9 modelini 1960 li yillarda yuksek yolcu kapasiteli DC 8 lerin disinda urun gamini genisletmek icin bir alternatif olarak uretmeye basladi DC 9 un tasarimi tamamen yenilikciydi Govdeye monte edilmis iki turbofan jet motor ve T seklindeki kuyruk yapisi bu modelin karakteristik ozellikleri arasinda yer almaktadir MD 80 modeli DC 9 un ikinci neslini olusturmaktaydi Orijinal adiyla DC 9 80 olarak adlandirilmis bu ucak ilk kez 1980 yilinda hizmete girdi Onu 1995 yilinda hizmete giren MD 90 takip etti Bu model serisinin son cesidi MD 95 Boeing ile birlesmenin ardindan Boeing 717 olarak anilmaya baslandi MD 80Delta Airlines MD 88Alitalia ya ait bir McDonnell Douglas MD 80 in Londra Heathrow Havalimani ndan yaptigi kalkisin ardindan inis takimlari kapanmis haldeki alttan gorunumu MD 80 1980 yilinda hizmete giren orta sinif ve orta buyuklukteki bir modeldi Verimli calisan kucuk boyutlu kanatlara ve ekonomi sinifinda yer alan yenilikci yan yana 5 koltuk iceren oturma duzenine sahipti Bir onceki model DC 9 50 ye gore daha uzun ve daha buyuk bir maksimum kalkis agirligina sahipti Ucak sik sik yapilan kisa mesafe ucuslarinda kisa araliklarla kullanmak icin uygundu Yolcu kapasitesi 130 ila 172 arasinda degisiyordu MD 80 in gelistirilmesine 1970 lerde MD 9 50 ye olan yuksek talep uzerine baslandi Yeni nesil Pratt amp Whitney JT8D yuksek bypass motorlari kullanildi DC 9 55 adli bir ara model hazirlandi Sonrasinda ilk DC 9 80 siparisi 1977 yilinda firmasi tarafindan 15 kesin 5 opsiyonlu olmak uzere verildi Bir onceki model DC 9 50 ye gore govde 4 34 m 14 ft 3 in daha uzun olarak tasarlandi Kanatlarin baglanti noktalari uzerinde degisiklige gidildi ve kanatlarin genisligi 28 oraninda arttirildi Ilk ucusunu 19 Ekim 1979 tarihinde gerceklestirdi 1980 yilinda servise girdikten uc yil sonra bir pazarlama hamlesiyle ismi MD 80 olarak degistirildi Boylece serinin ucaklari DC 9 80 81 82 yerine MD 80 81 82 isimlerini aldilar MD 88 ve MD 90 ise yalnizca bu isimlerle lanse edildiler MD 80 in zamanindaki en buyuk rakipleri Boeing 737 400 ve Airbus A320 idi Aerodinamik ve govde yapisi bakimindan cok sayida yenilik iceren ucak eskisine gore daha sessiz guclu ve hafif bir motora sahipti Uretimine 1998 yilinda son verildi Bugun halen American Airlines 301 Delta Air Lines 133 Alitalia 72 Scandinavian Airlines System 44 Japan Airlines 42 Spanair 37 Iberia Airlines 30 29 MD 90 only Aeromexico 28 China Southern Airlines 24 Allegiant Air 24 Avianca 17 Onur Air 9 ve yaklasik 70 kadar daha kucuk capli firma tarafindan kullanilmaktadirlar Ote yandan 2000 yilindan itibaren eskimekte olan cok sayida ucak emekli edilmeye baslanmistir MD 94X basta olmak uzere seri uretime gecirilmemis cok sayida varyanti da bulunmaktadir MD 90BritishJET MD 90 30 Londra Gatwick Havalimanindan kalkarken MD 88 den 5 feet daha uzun bir govde ve yeni IAE V2500 motorlara sahip olan MD 90 1995 yilinda serinin yeni urunu olarak ortaya cikti Oncusuyle ayni elektronik sistemlere sahip olan bu ucak tercihen degisen 153 ila 172 arasinda bir maksimum yolcu kapasitesine sahipti 1989 da duyrulan 1993 te ilk kez ucan ve 1995 te havayollarinda hizmete giren MD 90 30 ve 30ER olmak uzere iki farkli versiyona sahipti 30 versiyonun 2 400 mil lik 3680 km bir menzili vardi Daha yuksek bir brut agirliga sahip olan 30ER fazladan yakit deposu sayesinde 2 750 mil e 4 426 km yaklasan bir menzile sahipti Daha yuksek menzile sahip olan 50 surumu tasarlandiysa da siparis veren olmamistir firmasinin Boeing ile birlesmesinin ardindan ile ayni segmentte olan ucagin uretimine 2001 yilinda son verildi Son 20 MD 90 Trunkliner programi kapsaminda Cin e satildi MD 90 satilan 117 ucak ile DC 9 serisinin en basarisiz ucagi olarak kayda gecti MD 90 in en ciddi rakipleri Airbus A320 ve Boeing 737 800 idi Agustos 2006 itibariyla toplam 110 MD 90 cesitli havayollarinda hizmet vermektedir China Eastern Airlines 9 China Southern Airlines 13 Japan Airlines 16 5 29 11 Blue1 3 6 2 2 ve Delta Air Lines 16 MD 95Ana Madde Boeing 717 MD 95 o siralar 30 yaslarina ulasan erken donem DC 9 modellerinin yerini almak icin tasarlandi Proje ozgun DC 9 tasarimini modern tasimacilik ilkeleriyle bulusturmayi amaclamaktaydi DC 9 30 modeline gore oldukca uzun ve yeni nesil Rolls Royce BR715 motorlarina sahip olacak sekilde tasarlanan ucak Boeing ile yasanan birlesme sonucunda Boeing 717 olarak adlandirildi 1998 2006 yillari arasinda 156 Boeing 717 uretildi OzelliklerMD 81 MD 82 88 MD 83 MD 87 MD 90 30ERYolcu 155 2 sinif 172 1 sinif 152 2 sinif 172 1 sinif 155 2 sinif 172 1 sinif 130 2 sinif 139 1 sinif 153 2 sinif 172 1 sinif 140 000 lb 64 000 kg 149 500 lb 67 800 kg 160 000 lb 72 600 kg 140 000 lb 64 000 kg 166 000 lb 70 760 kg Menzil 1 570 nm 2 900 km 2 050 nm 3 800 km 2 500 nm 4 600 km 2 400 nm 4 400 km 2 750 nm 4 425 km Normal Seyir Surati Mach 0 76 504 mph 811 km h Uzunluk 147 ft 8 in 45 1 m 130 ft 4 in 39 7 m 152 ft 7 in 46 5 m Kanat uzunlugu 107 ft 8 in 32 8 m 107 ft 10 in 32 87 m Yukseklik 29 ft 6 in 9 05 m 30 ft 5 in 9 3 m 30 ft 6 in 9 4 m Guc kaynagi 2 x P amp W JT8D 209 18 500 lbf 82 29 kN P amp W JT8D 217A C or 219 20 000 lbf 88 96 kN P amp W JT8D 219 21 000 lbf 93 41 kN P amp W JT8D 217C 20 000 lbf 88 96 kN 25 000 lbf 111 21 kN Onemli kazalar1 Aralik 1981 Inex Adria Aviopromet MD 81 ucagi Korsika da inmeye calisirken St Pietro dagina carpti 180 yolcunun ve murettebatin tamami oldu 16 Agustos 1987 tarihinde bir MD 82 olan Northwest Airlines Ucus 255 kalkisindan kisa sure sonra dustu Ucagin dususunun sebebi ucus ekibinin kontrol listesine gore ucagi denetlerken flaplarin kalkisa hazir olup olmadigini denetlememesi olarak gosterildi 4 yasindaki bir kiz haric tum yolcu ve murettebat hayatini yitirdi 27 Aralik 1991 de SAS ucus 751 MD 81 OY KHO Dana Viking yakinlarinda motorlarindaki asiri sarsinti sebebiyle acil inis yapmak uzereyken dustu Ilk tirmanistan itibaren motorlarin kanatlara montaj yerleri kuvvetli buzlanmanin etkisiyle gevsedi Sonradan havaalani departmaninin ucaga uygulanmasi gereken anti buzlanma islemini uygulamadigi anlasildi Her iki motor da zarar vermeden ucaktan ayrildi ucak bir planor gibi motorsuz olarak bir tarlaya indi ve uce bolundu Yangin cikmazken yolcu ve murettebatin tamami kurtuldu 1 Haziran 1999 American Airlines Ucus 1420 kotu hava kosullarinin oldugu bir gunde na inmek isterken pisti kacirdi ve Arkansas nehri etrafindaki banklara carpti Kaptan pilot dahil 11 kisi hayatini kaybetti 31 Ocak 2000 Alaska Airlines Ucus 261 MD 83 yanlis krikolarla islem yapilmasi sonucunda Pasifik Okyanusuna cakildi 83 yolcu ve 5 murettebattan kurtulan olmadi 8 Kasim 2001 SAS ucus SK686 SE DMA kuyruk numarali bir MD 87 kucuk bir Cessna jet ucagi ile Milano daki Linate Havalimani ndan kalkisi sirasinda carpisti Linate Havalimani kazasi geride 114 olum birakti Kazanin hava trafik kontrolorleri ve Cessina marka jetin murettebati arasindaki anlasmazlik sonucu oldugu anlasildi SAS murettebatinin kazada herhangi bir rolu yoktu Bir diger onemli neden de yer hareket radarinin o sirada kapali olmasiydi 30 Kasim 2004 Lion Air Ucus 538 bir MD 82 Surakarta inmek isterken pistin sonunu kacirarak dustu 25 kisi hayatini yitirdi 16 Agustos 2005 te MD 82 model bir ucakla gerceklestirilen West Caribbean Airways Ucus 708 kuzeybati Venezuela da daglik bir araziye dustu 152 yolcu ve 8 murettebat oldu 16 Eylul 2007 One Two GO Airlines Ucus 269 MD 82 kotu havada Phuket Uluslararasi Havalimaninda inisi pas gecmek isterken havaya uctu Ucaktaki 130 yolcudan 81 i oldu 28 Eylul 2007 de American Airlines Ucus 1400 bir MD 80 ucagin sol motorunun alev almasina ragmen guvenli bir sekilde yere indi Ucak Lambert St Louis International Havalimani ndan Sikago ya gitmek icin kalkmisti NBC News ayni ucagin JFK Havaalaninda 2003 yilinda baska bir kazaya karistigini iddia etti Olen ya da yaralanan olmadi 30 Kasim 2007 Atlasjet Ucus 4203 bir MD 83 Isparta nin guneybatisinda inis icin alcalirken havaalanina yaklasik 8 denizmili mesafede bir tepeye carpti 57 yolcu ve murettebatin tamami oldu Henuz kaza ile ilgili rapor yayinlanmadigi icin Kazanin sebebi bilinmemektedir 20 Agustos 2008 MD 82 Madrid ten Kanarya Adalari na gitmek icin kalkis yapmak isterken kalkis flaplarinin acilmamis olmasi sebebiyle yerden kesilir kesilmez dustu Pilotlarin kalkistan once daha hizli yukselmeyi ve dusuk hizlarda kontrolu saglayan flaplari kullanmamasi sebebiyle oldugu belirlenen kazada 172 yolcudan 18 kisi sag olarak kurtulabildi Paramparca olan ve alevler icinde kalan ucaktan 18 kisinin kurtulmus olmasi buyuk bir mucize olarak nitelendiriliyor kaynak belirtilmeli Uretim hatalariMD 80 90 serisi genelde guvenli bir ucak olarak addedilse de yatay sabitleyicilerinin krikolarinin T kuyruk yapisi sonucu sorun cikartabileceginin Alaska Havayollari kazasi sonrasi anlasilmasinin arkasindan onerilen servis kontrolu sikligi arttirilmistir Ayrica buyuk kardesi McDonell Douglas MD 11 in karistigi 111 nolu ucus kazasinin ardindan izolasyon bosluklarinin yanmaya elverisli oldugu gorulerek ekstra onlemler alinmistir Ayrica bakinizBenzer ucaklar McDonnell Douglas DC 9 Boeing 717Ayni kategorideki diger ucaklar Airbus A320 Boeing 737 200 Boeing 737 400 Boeing 737 800Kaynakca a b c Norris Guy 1999 Douglas Jetliners MBI Publishing ISBN 0 7603 0676 1 Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi douglas adi farkli icerikte birden fazla tanimlanmis Bkz Kaynak gosterme Airlinerlist com May 2007 MD 90 page on airliners net 11 Mart 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Mayis 2007 China Northern Airlines Receives First MD 90 Aircraft 26 Temmuz 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Aralik 2007 Manufacturing Processes Changes to the Trunkliner Program 22 Aralik 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Aralik 2007 3 9 October 2006 Wilkerson Isabel 22 Agustos 1987 Crash Survivor s Psychic Pain May Be the Hardest to Heal The New York Times 13 Subat 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Aralik 2006 4 Subat 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Aralik 2007 160 believed dead in Venezuela jet crash 19 Aralik 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde CNN 2005 Search for clues after Thai crash 11 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde BBC 2007 Survivors recount Thai jet crash 18 Eylul 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde CNN 2007 Jet With Burning Engine Lands At Lambert Plane crashes no survivors found 16 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde CNN 2007 Dis baglantilarMD 80 Boeing com da MD 8025 Subat 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde MD 90 Boeing com da MD 9016 Subat 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde MD 80 ve MD 90 tarihcesi4 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde MD 81 82 83 8820 Mayis 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde ve MD 87 Airliners net de30 Eylul 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde MD 90 Airliners net de11 Mart 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Wikimedia Commons ta DC 9 MD 80 MD 90 ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Piston motorluDouglas Dolphin DC 1 DC 2 DC 3 DC 4E DC 4 DC 5 DC 6 DC 7 Jet motorluDC 8 DC 9 DC 10 MD80 MD90 MD95 MD 11GelistirilmeyenMD 94X MD 12