Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Müze, somut ve somut olmayan kültürel mirası araştıran, ilgili nesneleri toplayan, muhafaza edip sergileyen kurumlar ve sergileme mekanlarıdır.
19. yüzyılda müzeler, ulusun kültür birikimini aktarma, koruma ve teşhir etme görevlerini üstlenen kurumlar haline gelmiş ve dünyanın birçok ülkesinde büyük resmî müzeler kurulmuştur.
Müze tanımları
ICOM'un müze tanımı
Müze kavramı, (ICOM) tarafından ilk defa 1946 yılında tanımlanmış ve belirli aralıklarla bu tanım yenilenmiştir. 1946 yılında tanım şu şekildeydi:
| “ | Müzeler; sanatsal, teknik, bilimsel, tarihi veya arkeolojik materyal bulunduran, içerisine hayvanat ve botanik bahçelerinin dahil olduğu kültür kurumlarıdır. | ” |
ICOM Genel Kurulunda 2022 yılında kabul edilen tanım, şu şekildedir:
| “ | Müze, somut ve somut olmayan mirası araştıran, bir araya getiren, koruyan, yorumlayan ve sergileyen, kâr amacı gütmeden topluma hizmet eden kalıcı bir kurumdur. Halka açık, erişilebilir ve kapsayıcı yapılarıyla müzeler, çeşitliliği ve sürdürülebilirliği teşvik eder. Etik ve profesyonel bir anlayış ve toplulukların katılımıyla şekillenen iletişim ve işleyişleriyle, eğitim, keyif, düşünce ve bilgi paylaşımı içeren çeşitli deneyimler sunarlar. | ” |
Kelimenin kökeni
Müze kelimesi, Yunancada "ilham perilerinin tapınağı" anlamındaki "mouseion"’dan gelmektedir. Yunan mitolojisine göre Zeus ile bellek tanrıçası Mnemosine’nin kızları olan müzler (veya musalar), dokuz kız kardeştir; her biri farklı bir sanat dalının ilham verici perisidir.
Antik Yunan'da, müzler ile ilişkilendirilen doğal ortamlar, örneğin kuşların şarkı söylediği yerler, kutsal kabul edilirdi. Müzler'in orada bulunduğuna inanıldığı için bu kutsal yerlere zamanla bir sunak ya da küçük bir tapınak inşa edilmiş ve "mouseion" (müze) adını almıştır.
Müzelerin amacı
Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
Müzeler, dünyadaki geçmiş ve mevcut uygarlıkların bilim ve sanat ürünleri ile yeraltı ve yer üstü zenginliklerine dair örnekleri saklamak, korumak, sergilemek, ziyaretçileri bilgilendirmek ve onlara ilham vermek amacıyla oluşturulan kurumlardır.
Müze ziyaretçileri, sergilenen nesnelerin anlam ve önemi konusunda müze rehberleri tarafından bilgilendirilir.
Tarihçe
Antik çağda müzeler
Müze kelimesinin kökeni olan "mouseion" adlı yapılar, Antik Yunan kültüründe esin perileri musalara adanmış tapınaklardı ve aynı zamanda insanlar için düşüncelere dalınacak bir yer, bir felsefe kurumu idi. Tek sunaklı basit yapılar olan mouseion'lar, Helenistik Çağ ile birlikte önem kazanan büyük merkezler haline geldiler.
Helenistik dönemin en önemli kenti olan İskenderiye'de MÖ 306 – 285 yılları arasında saray bahçesinin ortasına museion (müze) yapılmıştır. Çevresinde kitaplık, amfiteatr, gözlemevi, yemek ve çalışma odaları, botanik ve hayvanat bahçeleri yer alan museion, hem üniversite hem akademi hem de manastır niteliği taşıyordu. Yunanistan’ ın ve doğu ülkelerinin eski ve yeni sanat yapıtları burada toplanır, belgelenir ve korunurdu. Bu nedenle İskenderiye Müzesi, koleksiyon toplayan, koleksiyonunu muhafaza eden, aktaran, özgür düşünce ve ifade ortamı oluşturan ve bunu halka açık şekilde yapan bir kurum olarak günümüzdeki müze anlayışının temelini oluşturmuştur. İskenderiye'den sonra Bergama, Antakya, Roma ve Atina’da müzelerin kurulduğu bilinmektedir.
Koleksiyonculuğun yaygınlaşması
Müzelerin temeli olan koleksiyonculuk faaliyetleri, Antik Roma kültüründe onur verici eylemler olarak görülmüştür. Buldukları her ganimeti Roma’ya taşıyıp tapınaklara sunan Romalı komutanlar zamanla ganimetlerin bir kısmını saklayarak kişisel koleksiyonlar oluşturmaya başlamışlardır.
Orta Çağ'da tapınaklara ve dinsel törenlerle ilgili kutsal yerlere hediye edilen veya adak olarak bırakılan çeşitli objeler ve eşyalar koleksiyonların temelini oluşturmuştur. Haçlı Seferleri döneminde ganimetlerin "güç" sergilemek üzere Haçlılar tarafından kutsal alanlara ve saraylara getirilmesi, müze kültürünün başlamasında etkili olmuştur.
Rönesans döneminde, yeni arayışların yanı sıra araştırmalar ve yayınların artması sonucu bilim ve sanatta hızlı bir ilerleyiş gerçekleşmiş; koleksiyonculuk da buna bağlı olarak gelişmiştir. Bu dönemde, şahsi koleksiyonlar olan nadire kabineleri üst sınıflar arasında yaygınlaştı. Koleksiyonculuk merakı, 16. yüzyılın başında bütün dünyada yayılmış, toplanan eşyalar daha sonra müzeler için malzeme oluşturmuştur.
16. yüzyılın ortalarında “müze” sözcüğü ilk defa İtalya’da Medici ailesine ait bir koleksiyonun tanıtılmasında kullanılmıştır. Yine bu yüzyılda sanat eserlerinin korunduğu ve sergilendiği müze ve galeriler kurulmaya başlanmıştır. Bir İngiliz koleksiyoncunun topladığı eserleri Oxford Üniversitesi'ne bağışlaması ile 1683 yılında bir İngiltere’de modern anlamda ilk müze (Ashmolean Müzesi) kurulmuş oldu.
Koleksiyonların halka açılması
18. yüzyıldan itibaren, kraliyet koleksiyonları kamuya açılarak müzelere dönüştü. 1746 yılında Fransa Krallığı’nın sarayında toplanmış olan tarihî sanat eserlerinden genel bir koleksiyon yapılmış; eserlerin halka gösterilmesi düşüncesi ortaya atılmıştır. 1750 yılında Lüksemburg Müzesi kurularak bu düşünce gerçekleştirildi.
Fransa'da Lüksemburg Müzesi'nin kuruluşundan sonra, 1753'te İngiliz aristokrat Sir Hans Sloane'ın büyük sanat koleksiyonun devlete miras kalması üzerine British Müzesi'nin temelleri atıldı. 1773'te ABD’in Güney Karolina eyaletinde ülkenin ilk halk müzesi olan açıldı. Fransa'da 1792'de Fransız Devrimi ile monarşiye son verilmesinden dokuz gün sonra, halk kraliyet sarayına ve hazinelerine el koydu ve 1793’te Louvre Müzesi hizmete girdi. Louvre Müzesi'ni Madrid, Berlin, Budapeşte, Prag, Münih gibi birçok Avrupa başkentinde önemli müzelerin açılışı takip etti.
Ulusal müzeler
"Müzeler çağı" olarak nitelendirilen 19. yüzyılda dünyanın birçok ülkesinde büyük müzeler kuruldu. 1874'te dünyanın en büyük müzelerinden biri olan Amerikan Tabiat Tarihi Müzesi, 1880 yılında ise New York Metropolitan Sanat Müzesi hizmete açıldı.
Japonya’da Tokyo Ulusal Müzesi (1872), Avusturya’da Viyana Sanat Tarihi Müzesi (1891), Belçika’da (1830), Fransa’da (1878), İtalya’da 1865), Yunanistan’da Atina Ulusal Arkeoloji Müzesi (1866) gibi çok sayıda müze kurulmuştur.
Bu dönemde kamu müzeleri, ulusu temsil etme misyonu kazandı. Ulusun kültür birikimini aktarma, koruma ve teşhir etme görevlerini üstlenerek ulus kimliği oluşturmada önemli bir unsur haline geldi.
Küresel çağdaş sanat müzeleri
1970'li yıllardan itibaren dünyada küreselleşme olgusunun yaygınlaşması, müze kavramını da değiştirdi. Kültürel mirasın sergilendiği, devlet yönetiminde olan müzeler dışında bazı özel müzeler açıldı. Ulusal kültürün simgesi müzeler, evrenselleşmeye; küresel müze zincirleri kurulmaya ve müzecilik uluslararası dev firmaların faaliyet alanı haline gelmeye başladı.
Özellikle eski endüstri kentlerinin kültür sektörüne yönelmesi sonucu yeni müzeler kuruldu. New York'taki Guggenheim Müzesi'nin şubeleşerek bir müze işletmesi haline dönüşmesi, özellikle de İspanya'da terkedilmiş bir endüstri şehri olan Bilbao'da 1997'de modern sanat eserlerinin sergilendiği Guggenheim Bilboa Müzesi'nin açılması, müzecilik anlayışında önemli bir değişimi tetikledi.
Türkiye'de müzelerin tarihi
Ülkede müzecilik faaliyetleri 19. yüzyıl ortalarında Ahmet Fethi Paşa tarafından başlatıdı. 1846 yılında Sultan Abdülmecid'in emri ile bazı eski eserler ve eski silahlar Aya İrini Kilisesi'nde toplanmış daha sonra 1868 yılında Ali Paşa'nın sadrazamlığı sırasında kilise ve içerisindeki eserler “Müze-i Hümayun” adı altında ilk müze olarak açılmıştır. Bu dönemde Maarif Nezareti Osmanlı İmparatorluğu sınırları içerisinde bulunan tüm tarihî eserlerin İstanbul'a gönderilmesi konusunda bir emir yayınlamıştır.
1881 yılında Osman Hamdi Bey'in müze müdürü olmasıyla modern anlamda müzecilik çalışmaları ileri bir düzeye ulaştı. Osman Hamdi Bey 1883 yılında eski eserlerin yurt dışına çıkışını önleyen “Eski Eserler Kanunu” nu hazırladı, Anadolu'daki kazılar bu dönemde denetim altına alındı. Osman Hamdi Bey'in vefatından sonra yerine Halil Ethem Bey atanmış ve bu dönemde Türk-İslam eserlerini içine alan “İslam Müzesi” kurulmuştur.
Cumhuriyet döneminde 1924 yılında Topkapı Sarayı, 1934 yılında Ayasofya müze olarak hizmete sunuldu. Mevlevî Dergâhı ve Mevlâna Türbesi 1926 yılında "Konya Âsâr-i Âtîka Müzesi" adı altında müze olarak hizmete başladı; 1954 yılında teşhir ve tanzimi yeniden gözden geçirilerek müzenin adı "Mevlâna Müzesi" olarak değiştirildi.
Türkiye'de müzecilik özellikle Cumhuriyet döneminde büyük önem kazandı. Bu dönemde bir yandan yeni müzeler kurulurken diğer yandan bazı tarihsel anıt ve yapılar müze olarak kabul edilmiştir. Yine bu dönemde müzecilik ayrı bir bilim dalı olarak ortaya çıkmıştır.
Cumhuriyet döneminde yapılan ilk müze binası Ankara Etnografya Müzesi'dir. Müzenin inşasına 1925 yılında başlanmış ve 1930 yılında ziyarete açılmıştır. 1925 yılında çıkarılan kanunla kapatılan tekke, türbe ve zaviyelerdeki eşya ve eserlerin çoğu müzede sergilenmeye başlanmış, halk yaşamından kesitler sunmak amacıyla törensel ya da günlük eşyalar kullanılmıştır. Diğer taraftan Konya Mevlana Türbesi Atatürk'ün isteği üzerine kapatılmayarak koleksiyonları ile birlikte müze haline dönüştürülmüştür.
Dünya müzeciliğinde görülen özelleştirme süreci Türkiye'de 50 müzenin 2010 yılında özel işletmeye verilmesiyle ortaya çıkmıştır. Şubeleşen müze bulunmamaktadır.
Müzelerin işlevleri
Müzelerin işlevleri toplama, belgeleme (arşivleme), koruma (bakım - onarım) sergileme ve eğitimden başlıkları altında toplanır.
- Toplama İşlevi
Müzeler koleksiyonlarını, belirledikleri politika doğrultusunda oluştururlar ve müzeye edinecekleri nesneleri bu politikaya göre seçerler. Kolkesiyonlarındaki nesneleri, satın alma, bağış ve değişim yoluyla edinirler.
- Belgeleme İşlevi
Müzelerin belgeleme işlevi, topladıkları eserleri belgeleme, kaydetme arşivleme, araştırma ve sistemli olarak sıralamayı içerir
- Sergileme İşlevi
Müzeler, koleksiyonlardakii eserleri müze mekanında sergileyerek ziyaretçilerle buluşturur.
- Koruma İşlevi
Müzenin toplandığı nesnelerin bakımının yapılması ve müzenin gelecek kuşaklara aktarma sorumluluğu yerine getirebilmesi için uygun koşullarda muhafaza ve konservasyon işlemleri, nesneler için uygun depolama sistemlerinin kurulması bu işlev kapsamına girer. Koruma işlevi aynı zamanda sadece fiziksel olarak nesne üzerinde gerçekleşmez; nesnenin bilgisinin, bilgi teknolojisinden faydalanarak gelecek kuşaklara aktarılması için yapılacak çalışmaları da içerir. İnsanlığın ortak mirasını elinde bulunduran müzeler sadece bu miras eserlerinin kendilerini değil, eserlerin bilgisini de gelecek kuşaklara aktarmakla yükümlüdürler.
- Eğitim İşlevi
Müzeler, insanlara ilgi çekici ve özgür bir öğrenme ortamı sağlar. Müzede eğitim kapsamında oyunlar, dramalar, atölye çalışmaları, tartışma oturumları gibi etkinlikler yapılır. Müzeler, kütüphaneleri, sergileri, toplantıları, çok işlevli salon ve atölyeleri, açık alanları ile hoşça vakit geçirten, eğlendirirken öğreten mekânlardır.
- Araştırma İşlevi
Müzeye giren birçok nesne bulunduğu mekân ya da ortamdan koparılmış olduğundan, öncelikle nesnenin geldiği kaynağın tespitiyle başlar, sonra nesnenin kendine odaklanır. Araştırmada nesnenin kendi kadar, geride kalmış diğer kültürel öğelerin de araştırılması anlaşılması gerekir.
- İletişim İşlevi
Müzelerin sahip olduğu bilgilerin yayınlar, eğitimler sergiler, sanal uygulamalar gibi etkinlikle topluma sunulmasını müzenin iletişim işlevi kapsamınadır. .Hedef kitlelerin eğitim durumlarına, yaşlarına ve fiziksel özelliklerine göre farklı iletişim politikaları belirlenir.
Müzecilik
Müzedeki eserlerin sergilenmesi, saklanması ve korunması için gerekli teknik bilgileri içeren bilimsel çalışma alanına müzecilik adı verilir. Müzecilik ilk olarak müzelerin Batıda soyluların kişisel zevk için çeşitli sanat eserlerini ya da kumandanların ganimetlerini bir araya toplamaları sonucunda ortaya çıkmıştır. Müzeler başlangıçta halka açık olmayan, sadece devlet adamları ile bilginlerin yararlandıkları yerlerdi. Halkın ilgi ve bilgisine sunulması 1850 yılından sonra olmuştur. Müzecilik; müzenin kurulması, müzede yer alan eserlerin hangi çağa ait olduğu, nereden geldiği veya kim tarafından yapıldığının belirlenmesi, tasnifi, gerekliyse onarılması, ısı ve nem gibi dış etkenlerden korunması gibi konularda faaliyet gösterir.
Müze türleri
Koleksiyonlarına göre müzeler
Bağlı olduğu idari birime göre müzeler
Hizmet ettikleri bölgeye göre müzeler
Hitap ettikleri kitleye göre müzeler
Koleksiyonlarını sergileme yöntemlerine göre müzeler
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "Yüzyıllardır Değişen Tanımların Son Noktası: Müze Nedir?". Mimarlikdergisi.com. 30 Nisan 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Nisan 2024.
- ^ "Müzenin yeni tanımı belli oldu". Argonotlar. 16 Eylül 2022. 30 Nisan 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Nisan 2024.
- ^ "Bir Düşünüş Mekanı Olarak Müze". Mimari tasarım süreç ve etkileşimleri blogu (nurbin paker ve meltem aksoy tarafından yürütülen yüksek lisans dersinin yayın ortamı). 5 Ocak 2018. 1 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Mayıs 2024.
- ^ Cartwright, Mark (25 Mart 2020). "Müzeler - Antik Akdeniz". World History Encylopedia. 1 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Mayıs 2024.
- ^ a b c d Turgut, Hazal (2021). . Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü yüksek lisans tezi. 30 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Kültürel Bellek.Dünyada müzecilik tarihi. 27Nisan 2013 tarihinde http://yazarkafe.hurriyet.com.tr/icerik/520685/dunyada-muzecilik-tarihi.htm 21 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . .adresinden erişilmiştir.
- ^ a b c Gökçe, Beste (31 Ekim 2014). "Müzelerin Yönetim Anlayışında Meydana Gelen Değişimler". Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 18 (2): 217-227. ISSN 1304-4990. 2 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mayıs 2024.
- ^ "Müzede Modernliğin Kurulması ve Bozulması". Ali Artun (İngilizce). 3 Ekim 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mayıs 2024.
- ^ a b Gümüş,N.Müze Nedir ve Türkiye’de Müzecilik.27 Ocak 2012 tarihinde http://www.gonulsitesi.net/index.php?option=com_content&view=article&id=895:mueze-nedir-ve-tuerkiyede-muezecilik&catid=1:yazarlarmz&Itemid=44 18 Mayıs 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . adresinden erişilmiştir.
- ^ a b c d e Ayaokur, A. (2014). Müzelerde bilgi yönetimi: Sadberk hanım müzesi örneği. Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi. Ankara.
- ^ Denizci,A. ve Mirza,H.(2012).Müze Eğitimi 12.Devlet Kitapları.(1.bs.).. http://www.meb.gov.tr/Ders_Kitaplari/2012/OrtaOgretim/Devlet/GuzelSanatlar_SporLis/MuzikEgitimi_12.pdf 1 Aralık 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . .adresinden erişilmiştir.
- ^ Atagök,T. (1999). Yeniden müzeciliği düşünmek. İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Yayınları
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Muze somut ve somut olmayan kulturel mirasi arastiran ilgili nesneleri toplayan muhafaza edip sergileyen kurumlar ve sergileme mekanlaridir Dunya muzeleri haritasiLouvre MuzesiKahire MuzesiAnkara Etnografya MuzesiMETTroya MuzesiKrakow Muzesi 19 yuzyilda muzeler ulusun kultur birikimini aktarma koruma ve teshir etme gorevlerini ustlenen kurumlar haline gelmis ve dunyanin bircok ulkesinde buyuk resmi muzeler kurulmustur Muze tanimlariICOM un muze tanimi Muze kavrami ICOM tarafindan ilk defa 1946 yilinda tanimlanmis ve belirli araliklarla bu tanim yenilenmistir 1946 yilinda tanim su sekildeydi Muzeler sanatsal teknik bilimsel tarihi veya arkeolojik materyal bulunduran icerisine hayvanat ve botanik bahcelerinin dahil oldugu kultur kurumlaridir ICOM Genel Kurulunda 2022 yilinda kabul edilen tanim su sekildedir Muze somut ve somut olmayan mirasi arastiran bir araya getiren koruyan yorumlayan ve sergileyen kar amaci gutmeden topluma hizmet eden kalici bir kurumdur Halka acik erisilebilir ve kapsayici yapilariyla muzeler cesitliligi ve surdurulebilirligi tesvik eder Etik ve profesyonel bir anlayis ve topluluklarin katilimiyla sekillenen iletisim ve isleyisleriyle egitim keyif dusunce ve bilgi paylasimi iceren cesitli deneyimler sunarlar Kelimenin kokeniDokuz muz Muze kelimesi Yunancada ilham perilerinin tapinagi anlamindaki mouseion dan gelmektedir Yunan mitolojisine gore Zeus ile bellek tanricasi Mnemosine nin kizlari olan muzler veya musalar dokuz kiz kardestir her biri farkli bir sanat dalinin ilham verici perisidir Antik Yunan da muzler ile iliskilendirilen dogal ortamlar ornegin kuslarin sarki soyledigi yerler kutsal kabul edilirdi Muzler in orada bulunduguna inanildigi icin bu kutsal yerlere zamanla bir sunak ya da kucuk bir tapinak insa edilmis ve mouseion muze adini almistir Muzelerin amaciBu alt basligin genisletilmesi gerekiyor Sayfayi duzenleyerek yardimci olabilirsiniz Muzeler dunyadaki gecmis ve mevcut uygarliklarin bilim ve sanat urunleri ile yeralti ve yer ustu zenginliklerine dair ornekleri saklamak korumak sergilemek ziyaretcileri bilgilendirmek ve onlara ilham vermek amaciyla olusturulan kurumlardir Muze ziyaretcileri sergilenen nesnelerin anlam ve onemi konusunda muze rehberleri tarafindan bilgilendirilir TarihceAntik cagda muzeler Muze kelimesinin kokeni olan mouseion adli yapilar Antik Yunan kulturunde esin perileri musalara adanmis tapinaklardi ve ayni zamanda insanlar icin dusuncelere dalinacak bir yer bir felsefe kurumu idi Tek sunakli basit yapilar olan mouseion lar Helenistik Cag ile birlikte onem kazanan buyuk merkezler haline geldiler Helenistik donemin en onemli kenti olan Iskenderiye de MO 306 285 yillari arasinda saray bahcesinin ortasina museion muze yapilmistir Cevresinde kitaplik amfiteatr gozlemevi yemek ve calisma odalari botanik ve hayvanat bahceleri yer alan museion hem universite hem akademi hem de manastir niteligi tasiyordu Yunanistan in ve dogu ulkelerinin eski ve yeni sanat yapitlari burada toplanir belgelenir ve korunurdu Bu nedenle Iskenderiye Muzesi koleksiyon toplayan koleksiyonunu muhafaza eden aktaran ozgur dusunce ve ifade ortami olusturan ve bunu halka acik sekilde yapan bir kurum olarak gunumuzdeki muze anlayisinin temelini olusturmustur Iskenderiye den sonra Bergama Antakya Roma ve Atina da muzelerin kuruldugu bilinmektedir Koleksiyonculugun yayginlasmasi Muzelerin temeli olan koleksiyonculuk faaliyetleri Antik Roma kulturunde onur verici eylemler olarak gorulmustur Bulduklari her ganimeti Roma ya tasiyip tapinaklara sunan Romali komutanlar zamanla ganimetlerin bir kismini saklayarak kisisel koleksiyonlar olusturmaya baslamislardir Haclilarin ulkelerine goturdukleri bu at heykelleri gibi ganimetler muze kulturunun baslamasinda etkili oldu Orta Cag da tapinaklara ve dinsel torenlerle ilgili kutsal yerlere hediye edilen veya adak olarak birakilan cesitli objeler ve esyalar koleksiyonlarin temelini olusturmustur Hacli Seferleri doneminde ganimetlerin guc sergilemek uzere Haclilar tarafindan kutsal alanlara ve saraylara getirilmesi muze kulturunun baslamasinda etkili olmustur Nadire kabineleri kamuya acik muzelerin temelini olusturmustur Ronesans doneminde yeni arayislarin yani sira arastirmalar ve yayinlarin artmasi sonucu bilim ve sanatta hizli bir ilerleyis gerceklesmis koleksiyonculuk da buna bagli olarak gelismistir Bu donemde sahsi koleksiyonlar olan nadire kabineleri ust siniflar arasinda yayginlasti Koleksiyonculuk meraki 16 yuzyilin basinda butun dunyada yayilmis toplanan esyalar daha sonra muzeler icin malzeme olusturmustur 16 yuzyilin ortalarinda muze sozcugu ilk defa Italya da Medici ailesine ait bir koleksiyonun tanitilmasinda kullanilmistir Yine bu yuzyilda sanat eserlerinin korundugu ve sergilendigi muze ve galeriler kurulmaya baslanmistir Bir Ingiliz koleksiyoncunun topladigi eserleri Oxford Universitesi ne bagislamasi ile 1683 yilinda bir Ingiltere de modern anlamda ilk muze Ashmolean Muzesi kurulmus oldu Koleksiyonlarin halka acilmasi 18 yuzyildan itibaren kraliyet koleksiyonlari kamuya acilarak muzelere donustu 1746 yilinda Fransa Kralligi nin sarayinda toplanmis olan tarihi sanat eserlerinden genel bir koleksiyon yapilmis eserlerin halka gosterilmesi dusuncesi ortaya atilmistir 1750 yilinda Luksemburg Muzesi kurularak bu dusunce gerceklestirildi Louvre Sarayi Fransiz Devrimi nden sonra muze haline geldi Fransa da Luksemburg Muzesi nin kurulusundan sonra 1753 te Ingiliz aristokrat Sir Hans Sloane in buyuk sanat koleksiyonun devlete miras kalmasi uzerine British Muzesi nin temelleri atildi 1773 te ABD in Guney Karolina eyaletinde ulkenin ilk halk muzesi olan acildi Fransa da 1792 de Fransiz Devrimi ile monarsiye son verilmesinden dokuz gun sonra halk kraliyet sarayina ve hazinelerine el koydu ve 1793 te Louvre Muzesi hizmete girdi Louvre Muzesi ni Madrid Berlin Budapeste Prag Munih gibi bircok Avrupa baskentinde onemli muzelerin acilisi takip etti Chicago daki Field Muzesi 1894 yilinda acildi Ulusal muzeler British Muzesi 1850 de acildiginda Ingiliz Imparatorlugu nun buyuklugunun simgesiydi Muzeler cagi olarak nitelendirilen 19 yuzyilda dunyanin bircok ulkesinde buyuk muzeler kuruldu 1874 te dunyanin en buyuk muzelerinden biri olan Amerikan Tabiat Tarihi Muzesi 1880 yilinda ise New York Metropolitan Sanat Muzesi hizmete acildi Japonya da Tokyo Ulusal Muzesi 1872 Avusturya da Viyana Sanat Tarihi Muzesi 1891 Belcika da 1830 Fransa da 1878 Italya da 1865 Yunanistan da Atina Ulusal Arkeoloji Muzesi 1866 gibi cok sayida muze kurulmustur Bu donemde kamu muzeleri ulusu temsil etme misyonu kazandi Ulusun kultur birikimini aktarma koruma ve teshir etme gorevlerini ustlenerek ulus kimligi olusturmada onemli bir unsur haline geldi Kuresel cagdas sanat muzeleri 1970 li yillardan itibaren dunyada kuresellesme olgusunun yayginlasmasi muze kavramini da degistirdi Kulturel mirasin sergilendigi devlet yonetiminde olan muzeler disinda bazi ozel muzeler acildi Ulusal kulturun simgesi muzeler evrensellesmeye kuresel muze zincirleri kurulmaya ve muzecilik uluslararasi dev firmalarin faaliyet alani haline gelmeye basladi Bilboa daki Guggenheim Muzesi acilisindan kisa sure sonra 1 milyon 300 bin ziyaretci sayisina ulasti Ozellikle eski endustri kentlerinin kultur sektorune yonelmesi sonucu yeni muzeler kuruldu New York taki Guggenheim Muzesi nin subeleserek bir muze isletmesi haline donusmesi ozellikle de Ispanya da terkedilmis bir endustri sehri olan Bilbao da 1997 de modern sanat eserlerinin sergilendigi Guggenheim Bilboa Muzesi nin acilmasi muzecilik anlayisinda onemli bir degisimi tetikledi Turkiye de muzelerin tarihi Ulkede muzecilik faaliyetleri 19 yuzyil ortalarinda Ahmet Fethi Pasa tarafindan baslatidi 1846 yilinda Sultan Abdulmecid in emri ile bazi eski eserler ve eski silahlar Aya Irini Kilisesi nde toplanmis daha sonra 1868 yilinda Ali Pasa nin sadrazamligi sirasinda kilise ve icerisindeki eserler Muze i Humayun adi altinda ilk muze olarak acilmistir Bu donemde Maarif Nezareti Osmanli Imparatorlugu sinirlari icerisinde bulunan tum tarihi eserlerin Istanbul a gonderilmesi konusunda bir emir yayinlamistir 1881 yilinda Osman Hamdi Bey in muze muduru olmasiyla modern anlamda muzecilik calismalari ileri bir duzeye ulasti Osman Hamdi Bey 1883 yilinda eski eserlerin yurt disina cikisini onleyen Eski Eserler Kanunu nu hazirladi Anadolu daki kazilar bu donemde denetim altina alindi Osman Hamdi Bey in vefatindan sonra yerine Halil Ethem Bey atanmis ve bu donemde Turk Islam eserlerini icine alan Islam Muzesi kurulmustur Cumhuriyet doneminde 1924 yilinda Topkapi Sarayi 1934 yilinda Ayasofya muze olarak hizmete sunuldu Mevlevi Dergahi ve Mevlana Turbesi 1926 yilinda Konya Asar i Atika Muzesi adi altinda muze olarak hizmete basladi 1954 yilinda teshir ve tanzimi yeniden gozden gecirilerek muzenin adi Mevlana Muzesi olarak degistirildi Ankara Etnografya Muzesi Cumhuriyetin ilk muze binasidir Turkiye de muzecilik ozellikle Cumhuriyet doneminde buyuk onem kazandi Bu donemde bir yandan yeni muzeler kurulurken diger yandan bazi tarihsel anit ve yapilar muze olarak kabul edilmistir Yine bu donemde muzecilik ayri bir bilim dali olarak ortaya cikmistir Mevlana Turbesi 1926 da muze olarak ziyarete acildi Cumhuriyet doneminde yapilan ilk muze binasi Ankara Etnografya Muzesi dir Muzenin insasina 1925 yilinda baslanmis ve 1930 yilinda ziyarete acilmistir 1925 yilinda cikarilan kanunla kapatilan tekke turbe ve zaviyelerdeki esya ve eserlerin cogu muzede sergilenmeye baslanmis halk yasamindan kesitler sunmak amaciyla torensel ya da gunluk esyalar kullanilmistir Diger taraftan Konya Mevlana Turbesi Ataturk un istegi uzerine kapatilmayarak koleksiyonlari ile birlikte muze haline donusturulmustur Dunya muzeciliginde gorulen ozellestirme sureci Turkiye de 50 muzenin 2010 yilinda ozel isletmeye verilmesiyle ortaya cikmistir Subelesen muze bulunmamaktadir Muzelerin islevleriMuzelerin islevleri toplama belgeleme arsivleme koruma bakim onarim sergileme ve egitimden basliklari altinda toplanir Toplama Islevi Muzeler koleksiyonlarini belirledikleri politika dogrultusunda olustururlar ve muzeye edinecekleri nesneleri bu politikaya gore secerler Kolkesiyonlarindaki nesneleri satin alma bagis ve degisim yoluyla edinirler Belgeleme Islevi Muzelerin belgeleme islevi topladiklari eserleri belgeleme kaydetme arsivleme arastirma ve sistemli olarak siralamayi icerir Sergileme Islevi Muzeler koleksiyonlardakii eserleri muze mekaninda sergileyerek ziyaretcilerle bulusturur Koruma Islevi Muzenin toplandigi nesnelerin bakiminin yapilmasi ve muzenin gelecek kusaklara aktarma sorumlulugu yerine getirebilmesi icin uygun kosullarda muhafaza ve konservasyon islemleri nesneler icin uygun depolama sistemlerinin kurulmasi bu islev kapsamina girer Koruma islevi ayni zamanda sadece fiziksel olarak nesne uzerinde gerceklesmez nesnenin bilgisinin bilgi teknolojisinden faydalanarak gelecek kusaklara aktarilmasi icin yapilacak calismalari da icerir Insanligin ortak mirasini elinde bulunduran muzeler sadece bu miras eserlerinin kendilerini degil eserlerin bilgisini de gelecek kusaklara aktarmakla yukumludurler Egitim Islevi Muzeler insanlara ilgi cekici ve ozgur bir ogrenme ortami saglar Muzede egitim kapsaminda oyunlar dramalar atolye calismalari tartisma oturumlari gibi etkinlikler yapilir Muzeler kutuphaneleri sergileri toplantilari cok islevli salon ve atolyeleri acik alanlari ile hosca vakit gecirten eglendirirken ogreten mekanlardir Arastirma Islevi Muzeye giren bircok nesne bulundugu mekan ya da ortamdan koparilmis oldugundan oncelikle nesnenin geldigi kaynagin tespitiyle baslar sonra nesnenin kendine odaklanir Arastirmada nesnenin kendi kadar geride kalmis diger kulturel ogelerin de arastirilmasi anlasilmasi gerekir Iletisim Islevi Muzelerin sahip oldugu bilgilerin yayinlar egitimler sergiler sanal uygulamalar gibi etkinlikle topluma sunulmasini muzenin iletisim islevi kapsaminadir Hedef kitlelerin egitim durumlarina yaslarina ve fiziksel ozelliklerine gore farkli iletisim politikalari belirlenir MuzecilikMuzedeki eserlerin sergilenmesi saklanmasi ve korunmasi icin gerekli teknik bilgileri iceren bilimsel calisma alanina muzecilik adi verilir Muzecilik ilk olarak muzelerin Batida soylularin kisisel zevk icin cesitli sanat eserlerini ya da kumandanlarin ganimetlerini bir araya toplamalari sonucunda ortaya cikmistir Muzeler baslangicta halka acik olmayan sadece devlet adamlari ile bilginlerin yararlandiklari yerlerdi Halkin ilgi ve bilgisine sunulmasi 1850 yilindan sonra olmustur Muzecilik muzenin kurulmasi muzede yer alan eserlerin hangi caga ait oldugu nereden geldigi veya kim tarafindan yapildiginin belirlenmesi tasnifi gerekliyse onarilmasi isi ve nem gibi dis etkenlerden korunmasi gibi konularda faaliyet gosterir Muze turleriKoleksiyonlarina gore muzeler Arkeoloji Muzesi Sanat Muzeleri Tarih Muzeleri Askeri MuzelerBagli oldugu idari birime gore muzeler Hizmet ettikleri bolgeye gore muzeler Hitap ettikleri kitleye gore muzeler Koleksiyonlarini sergileme yontemlerine gore muzelerAyrica bakinizMuzebilim Uluslararasi Muze Gunu En cok ziyaret edilen sanat muzeleri listesi Toplumsal hafizaKaynakca Yuzyillardir Degisen Tanimlarin Son Noktasi Muze Nedir Mimarlikdergisi com 30 Nisan 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Nisan 2024 Muzenin yeni tanimi belli oldu Argonotlar 16 Eylul 2022 30 Nisan 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Nisan 2024 Bir Dusunus Mekani Olarak Muze Mimari tasarim surec ve etkilesimleri blogu nurbin paker ve meltem aksoy tarafindan yurutulen yuksek lisans dersinin yayin ortami 5 Ocak 2018 1 Mayis 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Mayis 2024 Cartwright Mark 25 Mart 2020 Muzeler Antik Akdeniz World History Encylopedia 1 Mayis 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Mayis 2024 a b c d Turgut Hazal 2021 Dokuz Eylul Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu yuksek lisans tezi 30 Nisan 2024 tarihinde kaynagindan arsivlendi Kulturel Bellek Dunyada muzecilik tarihi 27Nisan 2013 tarihinde http yazarkafe hurriyet com tr icerik 520685 dunyada muzecilik tarihi htm 21 Aralik 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde adresinden erisilmistir a b c Gokce Beste 31 Ekim 2014 Muzelerin Yonetim Anlayisinda Meydana Gelen Degisimler Ataturk Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Dergisi 18 2 217 227 ISSN 1304 4990 2 Mayis 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Mayis 2024 Muzede Modernligin Kurulmasi ve Bozulmasi Ali Artun Ingilizce 3 Ekim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Mayis 2024 a b Gumus N Muze Nedir ve Turkiye de Muzecilik 27 Ocak 2012 tarihinde http www gonulsitesi net index php option com content amp view article amp id 895 mueze nedir ve tuerkiyede muezecilik amp catid 1 yazarlarmz amp Itemid 44 18 Mayis 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde adresinden erisilmistir a b c d e Ayaokur A 2014 Muzelerde bilgi yonetimi Sadberk hanim muzesi ornegi Yuksek lisans tezi Hacettepe Universitesi Ankara Denizci A ve Mirza H 2012 Muze Egitimi 12 Devlet Kitaplari 1 bs ISBN 978 975 11 3629 9 http www meb gov tr Ders Kitaplari 2012 OrtaOgretim Devlet GuzelSanatlar SporLis MuzikEgitimi 12 pdf 1 Aralik 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde adresinden erisilmistir Atagok T 1999 Yeniden muzeciligi dusunmek Istanbul Yildiz Teknik Universitesi Yayinlari