Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Nöroloji ve nöroşirürji uygulamaları tarih öncesi zamanlara kadar uzanır. Ancak akademik çalışmalar 16. yüzyıla kadar başlamamıştır. Gözlemsel bilimden yola çıkarak, sinir sistemine ve nörolojik hastalıklara ve bunlara olası müdahalelere yaklaşmanın sistematik bir yolu zaman içinde gelişmiştir.
Erken tarih
Antik
İnkalar, Taş Devri'nin sonlarından beri, bugün kullanılan benzer tekniklere benzer bir yöntem olan trepanasyon uygulamışlardır. Bu prosedürler çoğunlukla savaşçılar üzerinde gerçekleştirildi ve iskelet kalıntılarından elde edilen kanıtlar, en erken yöntemlerin genellikle ölümle sonuçlandığını ortaya koydu. Bununla birlikte, 1400'lere gelindiğinde, İnkalar "yetenekli cerrahlar" olduklarını kanıtladılar. Çünkü hayatta kalma oranları yaklaşık %90'a yükseldi, prosedürü takiben enfeksiyon oranları düşüktü ve bazı kişilerin ameliyattan birden çok kez kurtulduğunu gösteren kanıtlar bulundu. İnka cerrahları, kafatasında daha az travmaya neden olacak bir yöntem kullanarak kafanın yaralanmaya neden olacak bölgelerinden kaçınmayı öğrendiler. Ayrıca muhtemelen ağrı için koka ve alkol gibi zamanın şifalı otlarını kullandılar. Ayrıca sonraları balsam ve saponin ise antibiyotik amaçlı kullanılacaktı.
Travma cerrahisi ile ilgili antik Mısır incelemesi olan Edwin Smith papirüsü, bazı nörolojik durumlar da dahil olmak üzere çeşitli yaralanmalar için açıklamalar içerir ve tedaviler önerir. Spesifik olarak, meninkslerin, beynin dış yüzeyinin, beyin omurilik sıvısının ve kafa içi nabızların tanımları vardır. Sadece bu nörolojik özelliklerden söz edilmekle kalmaz, aynı zamanda beyin yaralanmaları veya servikal omurga yaralanmaları nedeniyle bazı vücut fonksiyonlarının bozulabileceği de açıklanmıştır. Tarih boyunca nörolojik fenomenlerin gözlemlenmesine ilişkin başka birçok örnek vardır. Sümerler, sırtında bir ok bulunan bir aslanın kabartmasında fiziksel travmanın neden olduğu paraplejiyi resmetmişlerdir. Fiziksel bozukluğun neden olmadığı nörolojik bozukluklar da araştırıldı. Örneğin, antik Hindistan'ın Vedik döneminin tıbbında, Ayurvedik metin , hem semptomların hem de olası tedavilerin tartışıldığı bir epilepsiyi anlatır. Buddha'nın doktoru Jīvaka Komārabhacca MÖ 5. yüzyılda bir hastanın beyninden iki paraziti çıkarmak için ameliyat yapmıştır.
Kısa bir süre sonra, antik Yunan doktor Hipokrat, epilepsinin kutsal değil, doğal bir nedeni olduğunu söylemiştir. Eski Yunanlar da sinir sistemini incelediler. Örneğin, Aristoteles (beyin fonksiyonunu yanlış anlamasına rağmen) meninksleri açıklar ve beyin ve beyincik yapılarını birbirinden ayırır. Kısa bir süre sonra, Roma'da Galen, maymun da dahil olmak üzere çeşitli türlerde sinir sisteminin birçok diseksiyonunu gerçekleştirdi. Yaptığı özel bir keşif, rekürren larengeal sinirlerinin önemiydi . Başlangıçta, bağlı, bağıran bir domuz ile nefes almayı kontrol eden sinirler üzerinde bir deney yaparken yanlışlıkla onları kesmişti. Domuz hemen bağırmayı kesti ama mücadeleye devam etti. Galen daha sonra aynı deneyi köpekler, keçiler, ayılar, aslanlar, inekler ve maymunlar dahil olmak üzere çeşitli hayvanlar üzerinde gerçekleştirdi ve her seferinde benzer sonuçlar buldu. Son olarak, bu yeni sonucu duyurmak için Galen, Roma'da geniş bir izleyici kitlesine bir çift domuz üzerindeki deneyi göstererek onlara şunları söyledi: "larinksin her iki tarafındaki bir çift saç benzeri yapı (sinirler) bağlanırsa veya kesilirse, hayvanın yaşamına veya işlevsel aktivitesine zarar vermeden suskun hale getirir".
, beyin cerrahisi prosedürlerini gerçekleştirdiği söylenen eski bir Çinli doktor ve cerrahi öncüydü. MS 936'dan 1013'e kadar Endülüs'te Al-Zahrawi hastaları değerlendirdi ve kafa yaralanmaları, kafatası kırıkları, omurilik yaralanmaları, hidrosefali, subdural efüzyonlar ve baş ağrısının cerrahi tedavilerini gerçekleştirdi. İran'da eş zamanlı olarak İbn Sina da kafatası kırıkları ve cerrahi tedavileri hakkında detaylı bilgiler sundu.
Anatomi ve fizyoloji
- Diğer birçok bilimle birlikte, nöroloji ve nöroşirürjide Yunanlardan sonra ilk gerçek gelişmeler Rönesans'ta gerçekleşir. Matbaanın icadı, anatomik ders kitaplarının, sayfaların yayınlanmasına izin vererek bilginin yayılmasına izin verdi. İlk örnek Johann Peyligk'in 1499'da Almanya'nın Leipzig kentinde yayınlanan Compendium philosophiae naturalis'idir. Bu çalışma, dura mater ve pia mater ile ventriküler sistemi gösteren 11 gravür içeriyordu.
- Andreas Vesalius 1543'te De humani corporis Fabrica'yı yayınladığında hem nörolojide hem de genel olarak anatomide bir devrim gerçekleşti. Ventrikülleri, kafa sinirlerini, hipofiz bezini, meninksleri, gözün yapılarını, beyne ve omuriliğe giden damar beslemesini ve periferik sinirlerin bir görüntüsünü gösteren ayrıntılı çizimler içermekteydi. Vesalius, çağdaşlarının çoğundan farklı olarak, birçok hayvanın insanlarınkine benzer ventrikül sistemlerine sahip olduğunu, ancak gerçek bir zekaya sahip olmadığını öne sürerek ventriküllerin beyin işlevinden sorumlu olduğuna dair o zamanki yaygın inanca katılmadı. Görünen o ki, beyni incelemeden önce nadiren kafatasından çıkarmıştı. Zira diyagramlarının çoğu beyni kopmuş bir kafanın içinde oturuyormuş gibi gösteriyordu.
1549'da önemli bir nöroloji kitabı "De Cerebri Morbis" yayınladı. Bu kitap nörolojik hastalıkları inceliyordu. Galen ve diğer Yunan, Roma ve Arap yazarların düşüncelerinin yanı sıra semptomları tartıştı. 1664'te , Anatomy of the Brain'i ve ardından 1667'de Cerebral Pathology'yi yayınladı. Beyni kafatasından çıkardı ve Willis çemberini - beynin arteriyel beslenmesini sağlayan damar çemberini - ortaya koyarak onu daha net bir şekilde tanımlayabildi. Lokalizasyon ve refleksler hakkında belirsiz bir fikir de dahil olmak üzere beyin işleviyle ilgili bazı teorileri vardı. Epilepsi, ve felç durumlarını tanımladı. 1610'da anatomist Jean Riolan the Younger'dan sonra "nöroloji" kelimesini kullanan ilk birkaç yazardan biriydi.
Hastalık anlayışının başlangıcı, hastalıklı anatomik illüstrasyonlar ve etkili renkli baskının gelişmesiyle geldi. (1761-1823) ve (1791-1874), sırasıyla 1799 ve 1829'da inme durumundaki lezyonları resimlediler.
Biyoelektrik ve Mikroskopi
Ünlü filozof René Descartes (1596-1650), bir hayvanın her aktivitesinin bazı dış uyaranlara karşı gerekli bir tepki olduğunu öne sürdü. Burada uyaran ve tepki arasındaki bağlantı, belirli bir sinir yolu ile yapılmıştı. Luigi Galvani (1737-1798), sinirin elektriksel uyarılmasının kas kasılmasını sağladığını gösterdi. (1774-1842) ile (1783-1855) rekabet halindeki çalışmaları, omuriliğin ventral boynuzlarının motor ve duyusal dorsal boynuzlarını tanımlanmasını sağladı. Hücreler mikroskobik olarak tanımlandığında, kaba anatomik kavramların ötesine geçmek mümkün oldu. 1837'de (1787-1869) nöronların ilk tanımını ve aslında her türden hücrenin çok erken bir tanımını yaptı. Daha sonra Golgi ve Cajal sinir hücrelerinin dallarını boyadı. Bu dalların dokunduğunu veya sinapsyaptığını gösterdi. Konuşamayan hemiplejik bir hasta Paul Broca'yı (1824-1880) serebral korteksteki işlevlerin anatomik olarak lokalize olduğu görüşüne götürdü. Ivan Pavlov (1849–1936), köpekleri salya salarken, basit bir refleksin daha yüksek beyin işlevleriyle değiştirilebileceğini fark etti. Bu nörolojik fikirler, nörofizyolog Charles Scott Sherrington (1857–1952) tarafından koordine edildi ve değerlendirildi.
Teşhis
Kendini tamamen nörolojiye adayan ilk doktorlar , , , Jean-Martin Charcot ve John Hughlings Jackson'dı . Doktorlar, ancak klinik araştırma için uygun araçlar ve prosedürler geliştirmişlerse, nöroloji fikirlerini pratikte kullanabilirlerdi. Bu 19. yüzyılda adım adım gerçekleşti – , oftalmoskop, iğne ve diapozon, şırınga ve lomber ponksiyon bu alet ve işlemlerdendi. X ışınları, elektro-ensefalografi, anjiyografi, ve CAT taramaları bunları takip edecekti. Klinik nörologlar, ölümden sonraki bulgularını nöropatoloji ile ilişkilendirdiler. En iyi bilineni, beyin omurilik ilişkisini iki ciltlik büyük bir metinle anlatan (1845-1915) idi. On dokuzuncu yüzyılın sonunda, felç ile hemipleji arasında, travma ile belden aşağı felç durumu arasında, spiroket ile akıl hastanelerini dolduran felçli demans hastaları arasında bağlantı kuruldu. Ciddi bir enfeksiyon olan frengi'de salvarsan kullanımı ilk kemoterapötik tedavi oldu. Ayrıca nörosifiliz'de ateş indüksiyonu uygulandı. Antibiyotikler kullanılmaya başlandığında nörosifiliz tedavisi oldukça etkili hale geldi.
Beyin cerrahisi
Modern
19. yüzyılın sonlarından 20. yüzyılın başlarına dek, beyine elektrotların yerleştirildiği ve yüzeysel tümörlerin çıkarıldığı zamana kadar nöroşirürjide çok fazla ilerleme olmadı.
Beyin cerrahisi veya ağrının giderilmesi için kafaya önceden tasarlanmış kesi binlerce yıldır vardır, ancak beyin cerrahisindeki kayda değer ilerlemeler yalnızca son yüz yılda geldi.
Beyindeki elektrotların tarihi : 1878'de , elektrik sinyallerinin hayvanın beyninden iletildiğini keşfetti. 1950'de Dr. Jose Delgado, bir hayvanın beynine yerleştirilen ve onu çalıştırıp yön değiştirmesini sağlayan ilk elektrotu icat etti. 1972'de sağırların duymasını sağlayan nörolojik bir protez olan koklear implant ticari kullanım için pazarlandı. 1998'de araştırmacı Philip Kennedy, ilk beyin-bilgisayar arayüzünü (BCI) bir insan deneğe yerleştirdi.
Tümör çıkarılmasının tarihçesi : 1879'da, sadece nörolojik işaretlerle yerini belirledikten sonra, İskoç cerrah William Macewen (1848-1924) ilk başarılı beyin tümörü çıkarma işlemini gerçekleştirdi. 25 Kasım 1884'te İngiliz doktor Alexander Hughes Bennett (1848-1901) Macewen'in tekniğini kullanarak tümörün yerini tespit etti ve İngiliz cerrah Rickman Godlee (1849-1925) ilk birincil beyin tümörü çıkarma işlemini gerçekleştirdi. Bennett açıkta kalan beyin üzerinde ameliyat yaparken, Macewen trepanasyon yoluyla "uygun beyin alanı" belirliyordu. Üç yıl sonra, (1857-1916) bir omurilik tümörünü çıkaran ilk doktordu. 16 Mart 1907'de Avusturyalı cerrah Hermann Schloffer ,hipofiz tümörünü başarıyla çıkaran ilk kişi oldu. Amerikalı cerrah Harvey Cushing (1869–1939), 1909'da bir akromegaliden hipofiz adenomunu başarıyla çıkardı. Nöroşirürji ile endokrin hiperfonksiyonu tedavi etmek önemli bir nörolojik dönüm noktasıydı.
Portekiz'deki Egas Moniz (1874–1955), şiddetli psikiyatrik bozuklukları tedavi etmek için bir lökotomi prosedürü (şimdi çoğunlukla lobotomi olarak bilinir) geliştirdi. Lobotomi gelişiminin, 1848'de sol ön lobundan bir demir çubuk geçirilmiş bir demiryolu işçisi olan Phineas Gage'in durumundan esinlendiği söylense de, kanıtlar buna karşıdır.
Modern cerrahi aletler
-
![image]()
Stereotaksik Gamma Bıçak Radyocerrahi işlemi gerçekleştirilmesi, girişimsel olmayan işlem -
![image]()
:Puma Robotik Kol -
![image]()
Aluminyum çivili başlık
Nöroşirürjideki ana ilerlemeler, gelişmiş cihazların bir sonucu olarak ortaya çıktı. Modern beyin cerrahisi aletleri veya aletleri keskileri, küretleri, disektörleri, distraktörleri, elevatörleri, forsepsleri, kancaları, çarpma tertibatlarını, sondaları, emme tüplerini, elektrikli aletleri ve robotları içerir. Keskiler, elevatörler, pensler, kancalar, çarpma tertibatları ve sondalar gibi bu modern araçların çoğu, nispeten uzun bir süredir tıbbi uygulamada kullanılmaktadır. Nöroşirürjide ilerleme öncesi ve sonrası bu araçların temel farkı hassasiyetlerindendi. Bu araçlar, bir milimetrelik alanlar içinde iş görecek şekilde hazırlanmıştır. Elde tutulan elektrikli testereler ve robotlar gibi diğer araçlar, nörolojik bir ameliyathanenin içinde ancak son zamanlarda yaygın olarak kullanılmaktadır.
Kaynakça
- ^ Andrushko (September 2008). "Prehistoric trepanation in the Cuzco region of Peru: A view into an ancient Andean practice". American Journal of Physical Anthropology. 137 (1): 4-13. doi:10.1002/ajpa.20836. (PMID) 18386793.
- ^ a b c d e "Inca Skull Surgeons Were "Highly Skilled," Study Finds". National Geographic. 12 Mayıs 2008. 15 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2022.
- ^ a b Wilkins, 1964
- ^ Paulissian, 1991 p.35
- ^ "Theravāda Vinayapiṭaka Khandhaka (Mahāvagga) 8. Robes (Cīvara) The story of Jīvaka". SuttaCentral. 6 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2020.
- ^ World Health Organization, Fact Sheet #168
- ^ von Staden, p.157
- ^ Gross, 1998
- ^ Tubbs (1 Eylül 2011). "China's first surgeon: Hua Tuo (c. 108-208 AD)". Child's Nervous System. 27 (9): 1357-1360. doi:10.1007/s00381-011-1423-z. ISSN 1433-0350. (PMID) 21452005.
- ^ Al-Rodhan (1 Temmuz 1986). "Al-Zahrawi and Arabian neurosurgery, 936-1013 AD". Surgical Neurology. 26 (1): 92-95. doi:10.1016/0090-3019(86)90070-4. ISSN 0090-3019. (PMID) 3520907.
- ^ Aciduman (1 Temmuz 2009). "What does Al-Qanun Fi Al-Tibb (the Canon of Medicine) say on head injuries?". Neurosurgical Review. 32 (3): 255-263; discussion 263. doi:10.1007/s10143-009-0205-5. ISSN 1437-2320. (PMID) 19437052.
- ^ a b Tessman & Suarez, 2002
- ^ Gross 1998, p. 38
- ^ Vesalius 1543, pp. 605, 606, 609
- ^ Pestronk (1 Mart 1988). "The first neurology book. De Cerebri Morbis...(1549) by Jason Pratensis". Archives of Neurology. 45 (3): 341-344. doi:10.1001/archneur.1988.00520270123032. (PMID) 3277602.
- ^ Janssen (10 Nisan 2021). "The etymology of 'neurology', redux: early use of the term by Jean Riolan the Younger (1610)". Brain (İngilizce): awab023. doi:10.1093/brain/awab023. ISSN 0006-8950. 17 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2022.
- ^ A History of the Brain: From Stone Age surgery to modern neuroscience (İngilizce). Psychology Press. 8 Aralık 2014. ISBN . 24 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2022.
- ^ Preul (2005). "History of brain tumor surgery". Neurosurgical Focus. 18 (4): 1. doi:10.3171/foc.2005.18.4.1.
- ^ Kirkpatrick (1984). "The first primary brain-tumor operation". Journal of Neurosurgery. 61 (5): 809-13. doi:10.3171/jns.1984.61.5.0809. (PMID) 6387062.
- ^ "Alexander Hughes Bennett (1848-1901): Rickman John Godlee (1849-1925)". CA: A Cancer Journal for Clinicians. 24 (3): 169-170. 1974. doi:10.3322/canjclin.24.3.169. (PMID) 4210862.
- ^ "The Phineas Gage story: Surgery". 13 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2022.
- ^ "Cyber Museum of Neurosurgery". 17 Ekim 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ See Macmillan (2008), Macmillan (2002), and (Phineas Gage#Theoretical use and misuse)
- ^ "Neurosurgery surgical power tool - All medical device manufacturers - Videos". 24 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2022.
- ^ "Neurosurgical Instruments,Neurosurgery Instrument, Neurosurgeon, Surgical Tools". 13 Mayıs 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Technology increases precision, safety during neurosurgery | Penn State University". 4 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.
Bibliyografya
- Gross, Charles G. (1999) [1998]. Brain, Vision, Memory: Tales in the History of Neuroscience. MIT Press. ISBN .
- Dr.Aman PS, Sohal (2015). "children neuro condition treatment". Neuroscientist. Blog Publications. 1 (1): 216-221. 27 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2015.
- Macmillan, Malcolm (2002). An Odd Kind of Fame: Stories of Phineas Gage. MIT Press. s. 575. ISBN .
- Macmillan, Malcolm (2008). "Phineas Gage – Unravelling the myth". The Psychologist. . 21 (9): 828-831. 3 Eylül 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2010.
- Paulissian, Robert (1991). "Medicine in Ancient Assyria and Babylonia" (PDF). Journal of Assyrian Academic Studies. 5 (1): 3-51. 17 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 10 Eylül 2010.
- Singer, Charles (1956). "Brain Dissection Before Vesalius". Journal of the History of Medicine and Allied Sciences. Oxford Journals. 11 (3): 261-274. doi:10.1093/jhmas/XI.3.261. (PMID) 13346072.
- von Staden, Heinrich (1989) [1989]. Herophilus: The Art of Medicine in Early Alexandria. Cambridge University Press. ISBN .
- Tessman, Patrick A.; Suarez, Jose I. (2002). "Influence of Early Printmaking on the Development of Neuroanatomy and Neurology". Archives of Neurology. 59 (12): 1964-1969. doi:10.1001/archneur.59.12.1964. (PMID) 12470188. 29 Ağustos 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- Vesalius, Andreas (1543). De corporis humani fabrica libri septem. . ISBN . available to browse online at the National Library of Medicine 24 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Wilkins, Robert H. (March 1964). "Neurosurgical Classic – XVII Edwin Smith Surgical Papyrus". Journal of Neurosurgery. 21: 240-244. doi:10.3171/jns.1964.21.3.0240. (PMID) 14127631.
- "Fact sheet #168: Epilepsy: historical overview". WHO Fact Sheets. World Health Organization. 12 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2008.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Noroloji ve norosirurji uygulamalari tarih oncesi zamanlara kadar uzanir Ancak akademik calismalar 16 yuzyila kadar baslamamistir Gozlemsel bilimden yola cikarak sinir sistemine ve norolojik hastaliklara ve bunlara olasi mudahalelere yaklasmanin sistematik bir yolu zaman icinde gelismistir Erken tarihAntik Trepanned Inka kafataslari Inkalar Tas Devri nin sonlarindan beri bugun kullanilan benzer tekniklere benzer bir yontem olan trepanasyon uygulamislardir Bu prosedurler cogunlukla savascilar uzerinde gerceklestirildi ve iskelet kalintilarindan elde edilen kanitlar en erken yontemlerin genellikle olumle sonuclandigini ortaya koydu Bununla birlikte 1400 lere gelindiginde Inkalar yetenekli cerrahlar olduklarini kanitladilar Cunku hayatta kalma oranlari yaklasik 90 a yukseldi proseduru takiben enfeksiyon oranlari dusuktu ve bazi kisilerin ameliyattan birden cok kez kurtuldugunu gosteren kanitlar bulundu Inka cerrahlari kafatasinda daha az travmaya neden olacak bir yontem kullanarak kafanin yaralanmaya neden olacak bolgelerinden kacinmayi ogrendiler Ayrica muhtemelen agri icin koka ve alkol gibi zamanin sifali otlarini kullandilar Ayrica sonralari balsam ve saponin ise antibiyotik amacli kullanilacakti Travma cerrahisi ile ilgili antik Misir incelemesi olan Edwin Smith papirusu bazi norolojik durumlar da dahil olmak uzere cesitli yaralanmalar icin aciklamalar icerir ve tedaviler onerir Spesifik olarak meninkslerin beynin dis yuzeyinin beyin omurilik sivisinin ve kafa ici nabizlarin tanimlari vardir Sadece bu norolojik ozelliklerden soz edilmekle kalmaz ayni zamanda beyin yaralanmalari veya servikal omurga yaralanmalari nedeniyle bazi vucut fonksiyonlarinin bozulabilecegi de aciklanmistir Tarih boyunca norolojik fenomenlerin gozlemlenmesine iliskin baska bircok ornek vardir Sumerler sirtinda bir ok bulunan bir aslanin kabartmasinda fiziksel travmanin neden oldugu paraplejiyi resmetmislerdir Fiziksel bozuklugun neden olmadigi norolojik bozukluklar da arastirildi Ornegin antik Hindistan in Vedik doneminin tibbinda Ayurvedik metin hem semptomlarin hem de olasi tedavilerin tartisildigi bir epilepsiyi anlatir Buddha nin doktoru Jivaka Komarabhacca MO 5 yuzyilda bir hastanin beyninden iki paraziti cikarmak icin ameliyat yapmistir Galen halka acik yerlerde rekuren laringeal sinirleri gosteriyor Kisa bir sure sonra antik Yunan doktor Hipokrat epilepsinin kutsal degil dogal bir nedeni oldugunu soylemistir Eski Yunanlar da sinir sistemini incelediler Ornegin Aristoteles beyin fonksiyonunu yanlis anlamasina ragmen meninksleri aciklar ve beyin ve beyincik yapilarini birbirinden ayirir Kisa bir sure sonra Roma da Galen maymun da dahil olmak uzere cesitli turlerde sinir sisteminin bircok diseksiyonunu gerceklestirdi Yaptigi ozel bir kesif rekurren larengeal sinirlerinin onemiydi Baslangicta bagli bagiran bir domuz ile nefes almayi kontrol eden sinirler uzerinde bir deney yaparken yanlislikla onlari kesmisti Domuz hemen bagirmayi kesti ama mucadeleye devam etti Galen daha sonra ayni deneyi kopekler keciler ayilar aslanlar inekler ve maymunlar dahil olmak uzere cesitli hayvanlar uzerinde gerceklestirdi ve her seferinde benzer sonuclar buldu Son olarak bu yeni sonucu duyurmak icin Galen Roma da genis bir izleyici kitlesine bir cift domuz uzerindeki deneyi gostererek onlara sunlari soyledi larinksin her iki tarafindaki bir cift sac benzeri yapi sinirler baglanirsa veya kesilirse hayvanin yasamina veya islevsel aktivitesine zarar vermeden suskun hale getirir beyin cerrahisi prosedurlerini gerceklestirdigi soylenen eski bir Cinli doktor ve cerrahi oncuydu MS 936 dan 1013 e kadar Endulus te Al Zahrawi hastalari degerlendirdi ve kafa yaralanmalari kafatasi kiriklari omurilik yaralanmalari hidrosefali subdural efuzyonlar ve bas agrisinin cerrahi tedavilerini gerceklestirdi Iran da es zamanli olarak Ibn Sina da kafatasi kiriklari ve cerrahi tedavileri hakkinda detayli bilgiler sundu Anatomi ve fizyolojiDiger bircok bilimle birlikte noroloji ve norosirurjide Yunanlardan sonra ilk gercek gelismeler Ronesans ta gerceklesir Matbaanin icadi anatomik ders kitaplarinin sayfalarin yayinlanmasina izin vererek bilginin yayilmasina izin verdi Ilk ornek Johann Peyligk in 1499 da Almanya nin Leipzig kentinde yayinlanan Compendium philosophiae naturalis idir Bu calisma dura mater ve pia mater ile ventrikuler sistemi gosteren 11 gravur iceriyordu Andreas Vesalius un yazdigi De humani corporis Fabrica daki beynin tabani 1543Andreas Vesalius 1543 te De humani corporis Fabrica yi yayinladiginda hem norolojide hem de genel olarak anatomide bir devrim gerceklesti Ventrikulleri kafa sinirlerini hipofiz bezini meninksleri gozun yapilarini beyne ve omurilige giden damar beslemesini ve periferik sinirlerin bir goruntusunu gosteren ayrintili cizimler icermekteydi Vesalius cagdaslarinin cogundan farkli olarak bircok hayvanin insanlarinkine benzer ventrikul sistemlerine sahip oldugunu ancak gercek bir zekaya sahip olmadigini one surerek ventrikullerin beyin islevinden sorumlu olduguna dair o zamanki yaygin inanca katilmadi Gorunen o ki beyni incelemeden once nadiren kafatasindan cikarmisti Zira diyagramlarinin cogu beyni kopmus bir kafanin icinde oturuyormus gibi gosteriyordu 1549 da onemli bir noroloji kitabi De Cerebri Morbis yayinladi Bu kitap norolojik hastaliklari inceliyordu Galen ve diger Yunan Roma ve Arap yazarlarin dusuncelerinin yani sira semptomlari tartisti 1664 te Anatomy of the Brain i ve ardindan 1667 de Cerebral Pathology yi yayinladi Beyni kafatasindan cikardi ve Willis cemberini beynin arteriyel beslenmesini saglayan damar cemberini ortaya koyarak onu daha net bir sekilde tanimlayabildi Lokalizasyon ve refleksler hakkinda belirsiz bir fikir de dahil olmak uzere beyin isleviyle ilgili bazi teorileri vardi Epilepsi ve felc durumlarini tanimladi 1610 da anatomist Jean Riolan the Younger dan sonra noroloji kelimesini kullanan ilk birkac yazardan biriydi Hastalik anlayisinin baslangici hastalikli anatomik illustrasyonlar ve etkili renkli baskinin gelismesiyle geldi 1761 1823 ve 1791 1874 sirasiyla 1799 ve 1829 da inme durumundaki lezyonlari resimlediler Biyoelektrik ve MikroskopiUnlu filozof Rene Descartes 1596 1650 bir hayvanin her aktivitesinin bazi dis uyaranlara karsi gerekli bir tepki oldugunu one surdu Burada uyaran ve tepki arasindaki baglanti belirli bir sinir yolu ile yapilmisti Luigi Galvani 1737 1798 sinirin elektriksel uyarilmasinin kas kasilmasini sagladigini gosterdi 1774 1842 ile 1783 1855 rekabet halindeki calismalari omuriligin ventral boynuzlarinin motor ve duyusal dorsal boynuzlarini tanimlanmasini sagladi Hucreler mikroskobik olarak tanimlandiginda kaba anatomik kavramlarin otesine gecmek mumkun oldu 1837 de 1787 1869 noronlarin ilk tanimini ve aslinda her turden hucrenin cok erken bir tanimini yapti Daha sonra Golgi ve Cajal sinir hucrelerinin dallarini boyadi Bu dallarin dokundugunu veya sinapsyaptigini gosterdi Konusamayan hemiplejik bir hasta Paul Broca yi 1824 1880 serebral korteksteki islevlerin anatomik olarak lokalize oldugu gorusune goturdu Ivan Pavlov 1849 1936 kopekleri salya salarken basit bir refleksin daha yuksek beyin islevleriyle degistirilebilecegini fark etti Bu norolojik fikirler norofizyolog Charles Scott Sherrington 1857 1952 tarafindan koordine edildi ve degerlendirildi TeshisKendini tamamen norolojiye adayan ilk doktorlar Jean Martin Charcot ve John Hughlings Jackson di Doktorlar ancak klinik arastirma icin uygun araclar ve prosedurler gelistirmislerse noroloji fikirlerini pratikte kullanabilirlerdi Bu 19 yuzyilda adim adim gerceklesti oftalmoskop igne ve diapozon siringa ve lomber ponksiyon bu alet ve islemlerdendi X isinlari elektro ensefalografi anjiyografi ve CAT taramalari bunlari takip edecekti Klinik norologlar olumden sonraki bulgularini noropatoloji ile iliskilendirdiler En iyi bilineni beyin omurilik iliskisini iki ciltlik buyuk bir metinle anlatan 1845 1915 idi On dokuzuncu yuzyilin sonunda felc ile hemipleji arasinda travma ile belden asagi felc durumu arasinda spiroket ile akil hastanelerini dolduran felcli demans hastalari arasinda baglanti kuruldu Ciddi bir enfeksiyon olan frengi de salvarsan kullanimi ilk kemoterapotik tedavi oldu Ayrica norosifiliz de ates induksiyonu uygulandi Antibiyotikler kullanilmaya baslandiginda norosifiliz tedavisi oldukca etkili hale geldi Beyin cerrahisiModern 19 yuzyilin sonlarindan 20 yuzyilin baslarina dek beyine elektrotlarin yerlestirildigi ve yuzeysel tumorlerin cikarildigi zamana kadar norosirurjide cok fazla ilerleme olmadi Beyin cerrahisi veya agrinin giderilmesi icin kafaya onceden tasarlanmis kesi binlerce yildir vardir ancak beyin cerrahisindeki kayda deger ilerlemeler yalnizca son yuz yilda geldi Beyindeki elektrotlarin tarihi 1878 de elektrik sinyallerinin hayvanin beyninden iletildigini kesfetti 1950 de Dr Jose Delgado bir hayvanin beynine yerlestirilen ve onu calistirip yon degistirmesini saglayan ilk elektrotu icat etti 1972 de sagirlarin duymasini saglayan norolojik bir protez olan koklear implant ticari kullanim icin pazarlandi 1998 de arastirmaci Philip Kennedy ilk beyin bilgisayar arayuzunu BCI bir insan denege yerlestirdi Tumor cikarilmasinin tarihcesi 1879 da sadece norolojik isaretlerle yerini belirledikten sonra Iskoc cerrah William Macewen 1848 1924 ilk basarili beyin tumoru cikarma islemini gerceklestirdi 25 Kasim 1884 te Ingiliz doktor Alexander Hughes Bennett 1848 1901 Macewen in teknigini kullanarak tumorun yerini tespit etti ve Ingiliz cerrah Rickman Godlee 1849 1925 ilk birincil beyin tumoru cikarma islemini gerceklestirdi Bennett acikta kalan beyin uzerinde ameliyat yaparken Macewen trepanasyon yoluyla uygun beyin alani belirliyordu Uc yil sonra 1857 1916 bir omurilik tumorunu cikaran ilk doktordu 16 Mart 1907 de Avusturyali cerrah Hermann Schloffer hipofiz tumorunu basariyla cikaran ilk kisi oldu Amerikali cerrah Harvey Cushing 1869 1939 1909 da bir akromegaliden hipofiz adenomunu basariyla cikardi Norosirurji ile endokrin hiperfonksiyonu tedavi etmek onemli bir norolojik donum noktasiydi Portekiz deki Egas Moniz 1874 1955 siddetli psikiyatrik bozukluklari tedavi etmek icin bir lokotomi proseduru simdi cogunlukla lobotomi olarak bilinir gelistirdi Lobotomi gelisiminin 1848 de sol on lobundan bir demir cubuk gecirilmis bir demiryolu iscisi olan Phineas Gage in durumundan esinlendigi soylense de kanitlar buna karsidir Modern cerrahi aletler Stereotaksik Gamma Bicak Radyocerrahi islemi gerceklestirilmesi girisimsel olmayan islem Puma Robotik Kol Aluminyum civili baslik Norosirurjideki ana ilerlemeler gelismis cihazlarin bir sonucu olarak ortaya cikti Modern beyin cerrahisi aletleri veya aletleri keskileri kuretleri disektorleri distraktorleri elevatorleri forsepsleri kancalari carpma tertibatlarini sondalari emme tuplerini elektrikli aletleri ve robotlari icerir Keskiler elevatorler pensler kancalar carpma tertibatlari ve sondalar gibi bu modern araclarin cogu nispeten uzun bir suredir tibbi uygulamada kullanilmaktadir Norosirurjide ilerleme oncesi ve sonrasi bu araclarin temel farki hassasiyetlerindendi Bu araclar bir milimetrelik alanlar icinde is gorecek sekilde hazirlanmistir Elde tutulan elektrikli testereler ve robotlar gibi diger araclar norolojik bir ameliyathanenin icinde ancak son zamanlarda yaygin olarak kullanilmaktadir Kaynakca Andrushko September 2008 Prehistoric trepanation in the Cuzco region of Peru A view into an ancient Andean practice American Journal of Physical Anthropology 137 1 4 13 doi 10 1002 ajpa 20836 PMID 18386793 a b c d e Inca Skull Surgeons Were Highly Skilled Study Finds National Geographic 12 Mayis 2008 15 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Ocak 2022 a b Wilkins 1964 Paulissian 1991 p 35 Theravada Vinayapiṭaka Khandhaka Mahavagga 8 Robes Civara The story of Jivaka SuttaCentral 6 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Agustos 2020 World Health Organization Fact Sheet 168 von Staden p 157 Gross 1998 Tubbs 1 Eylul 2011 China s first surgeon Hua Tuo c 108 208 AD Child s Nervous System 27 9 1357 1360 doi 10 1007 s00381 011 1423 z ISSN 1433 0350 PMID 21452005 Al Rodhan 1 Temmuz 1986 Al Zahrawi and Arabian neurosurgery 936 1013 AD Surgical Neurology 26 1 92 95 doi 10 1016 0090 3019 86 90070 4 ISSN 0090 3019 PMID 3520907 Aciduman 1 Temmuz 2009 What does Al Qanun Fi Al Tibb the Canon of Medicine say on head injuries Neurosurgical Review 32 3 255 263 discussion 263 doi 10 1007 s10143 009 0205 5 ISSN 1437 2320 PMID 19437052 a b Tessman amp Suarez 2002 Gross 1998 p 38 Vesalius 1543 pp 605 606 609 Pestronk 1 Mart 1988 The first neurology book De Cerebri Morbis 1549 by Jason Pratensis Archives of Neurology 45 3 341 344 doi 10 1001 archneur 1988 00520270123032 PMID 3277602 Janssen 10 Nisan 2021 The etymology of neurology redux early use of the term by Jean Riolan the Younger 1610 Brain Ingilizce awab023 doi 10 1093 brain awab023 ISSN 0006 8950 17 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Ocak 2022 A History of the Brain From Stone Age surgery to modern neuroscience Ingilizce Psychology Press 8 Aralik 2014 ISBN 9781317744825 24 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Ocak 2022 Preul 2005 History of brain tumor surgery Neurosurgical Focus 18 4 1 doi 10 3171 foc 2005 18 4 1 Kirkpatrick 1984 The first primary brain tumor operation Journal of Neurosurgery 61 5 809 13 doi 10 3171 jns 1984 61 5 0809 PMID 6387062 Alexander Hughes Bennett 1848 1901 Rickman John Godlee 1849 1925 CA A Cancer Journal for Clinicians 24 3 169 170 1974 doi 10 3322 canjclin 24 3 169 PMID 4210862 The Phineas Gage story Surgery 13 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Ocak 2022 Cyber Museum of Neurosurgery 17 Ekim 2000 tarihinde kaynagindan arsivlendi See Macmillan 2008 Macmillan 2002 and Phineas Gage Theoretical use and misuse Neurosurgery surgical power tool All medical device manufacturers Videos 24 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Ocak 2022 Neurosurgical Instruments Neurosurgery Instrument Neurosurgeon Surgical Tools 13 Mayis 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Technology increases precision safety during neurosurgery Penn State University 4 Eylul 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi BibliyografyaGross Charles G 1999 1998 Brain Vision Memory Tales in the History of Neuroscience MIT Press ISBN 0 262 57135 8 Dr Aman PS Sohal 2015 children neuro condition treatment Neuroscientist Blog Publications 1 1 216 221 27 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Nisan 2015 Macmillan Malcolm 2002 An Odd Kind of Fame Stories of Phineas Gage MIT Press s 575 ISBN 978 0 262 63259 1 Macmillan Malcolm 2008 Phineas Gage Unravelling the myth The Psychologist 21 9 828 831 3 Eylul 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Eylul 2010 Paulissian Robert 1991 Medicine in Ancient Assyria and Babylonia PDF Journal of Assyrian Academic Studies 5 1 3 51 17 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi PDF Erisim tarihi 10 Eylul 2010 Singer Charles 1956 Brain Dissection Before Vesalius Journal of the History of Medicine and Allied Sciences Oxford Journals 11 3 261 274 doi 10 1093 jhmas XI 3 261 PMID 13346072 von Staden Heinrich 1989 1989 Herophilus The Art of Medicine in Early Alexandria Cambridge University Press ISBN 0 521 23646 0 Tessman Patrick A Suarez Jose I 2002 Influence of Early Printmaking on the Development of Neuroanatomy and Neurology Archives of Neurology 59 12 1964 1969 doi 10 1001 archneur 59 12 1964 PMID 12470188 29 Agustos 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Vesalius Andreas 1543 De corporis humani fabrica libri septem ISBN 0 930405 75 7 available to browse online at the National Library of Medicine 24 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Wilkins Robert H March 1964 Neurosurgical Classic XVII Edwin Smith Surgical Papyrus Journal of Neurosurgery 21 240 244 doi 10 3171 jns 1964 21 3 0240 PMID 14127631 Fact sheet 168 Epilepsy historical overview WHO Fact Sheets World Health Organization 12 Mart 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Nisan 2008