Proto Hint Avrupalılar veya ön Hint Avrupalılar dilsel yeniden yapılandırmalara göre Hint Avrupa dillerinin atası

Proto-Hint-Avrupalılar veya Ön Hint-Avrupalılar, dilsel yeniden yapılandırmalara göre Hint-Avrupa dillerinin atası olan Proto-Hint-Avrupa dilini (İngilizce: PIE) konuşmuş Avrasya'nın tarih öncesi insanları.

Bu halk hakkında bilgiler, esas olarak dilsel rekonstrüksiyonlardan ve arkeolojik ve arkeogenetik kanıtlardan oluşur. Proto-Hint-Avrupalılar büyük olasılıkla geç Neolitik dönem boyunca, kabaca MÖ 4. milenyumda, yaşamışlardır. Genellikle akademisyenler, bu kavmin Doğu Avrupa'daki bozkır bölgesinde (günümüzde Ukrayna ve Rusya) yaşamış olduğunu varsayarlar. Bazı arkeologlar, PIE'nin yaşadıkları zamanların orta Neolitik (MÖ 5500 ila 4500) ve hatta ilk Neolitik (MÖ 7500 ila 5500) dönemleri kadar eski olduğunu desteklerler ve kökensel olarak alternatif konum hipotezleri önerirler.

MÖ ikinci binyılın başlarında, Proto-Hint-Avrupalıların farklı kolları, Anadolu’nun (Hititler), Ege’nin (Miken Yunanlarının ataları), Kuzey Avrupa’nın (İp Baskılı Seramik Kültürü), Orta Asya'nın (Yamnaya kültürü) ve Güney Sibirya'nın (Afanasievo kültürü) dâhil olduğu, Avrasya’nın çok uzak ve farklı bölgelerine yayılmıştır.

Kültür

Dilsel yeniden yapılandırma kullanarak, Proto-Hint-Avrupa dilinin varsayımsal özellikleri çıkarılmıştır. Bu dilsel özelliklerin Proto-Hint-Avrupalıların kültürünü ve çevresini yansıttığı varsayılarak aşağıdaki kültürel ve çevresel özelliklerin yaygın olduğu önerilmektedir:

Pastoralizm (çobanlık), evcil sığır, at ve köpek yetiştirme
Saban kullanımı, tarım ve tahıl ekimi
Kışın kar yağışlı bir iklim
Su ile ya da su yoluyla taşıma yapma
Tekerleğin arabalarda kullanımı
Bir gökyüzü tanrısına ibadet; "* Dyḗus Ph₂tḗr" ve "* dyeu ph₂ter" ("gökyüzü babası") köklerinden Sanskritçede Dyáuṣ Pitṛ́, Eski Yunancada Zeus patēr (Ζεύς πατήρ), Latincede Iūpiter ve İlirya dilinde Deipaturos kelimeleri türemiştir.
Sözlü epik destanlar, imkânsız şöhret ve şarap-kara deniz gibi kelime öbeklerini kullanan şiir dizeleri
Erkek egemen bir patrilineal akrabalık sistemi

Proto-Hint-Avrupalılar evcilleştirilmiş atlara sahiptiler; Proto-Hint-Avrupa dilinde * eḱwos (Latince: equus) kökünün varlığı, günümüzde pek çok Hint-Avrupa dilinde at için benzer sözcükler kullanılması ile kanıtlanabilir. Aynı şekilde inek (* gwous, İngilizce: cow), günlük yaşamda olduğu gibi din ve mitolojide de merkezî bir rol oynamıştır. Bir erkeğin serveti, hayvanlarının sayısı ile ölçülmüştür. Bu kelimeye * peḱu (İngilizce: fee, Latin pecunia) denildiği düşünülmektedir.

Teknolojik olarak, dilsel yeniden yapılandırma erken Tunç Çağı ile geç Neolitik dönemleri arasında bu kültürün, büyük olasılıkla "doğal bronz" (yani silikon veya arsenik bakımından doğal olarak zengin olan bakır cevherinden yapılmış) içeren araç ve silahlara sahip olduğunu göstermektedir. Gümüş ve altın bu kültür tarafından biliniyordu ancak Ön Hint-Avrupa dilinde kurşun ile ilgili bir kelime bulunmadığı için ve gümüş işlenirken yan ürün olarak kurşun oluştuğu için Ön Hint-Avrupalıların gümüşü ithal ettiği öne sürülür. Koyunlar, yünleri için yetiştirilmiş ve bu yün dokumada kullanılmıştır. Kurgan hipotezine göre Ön Hint-Avrupalı olduğu düşünülen Kurgan kültüründe oda şeklinde mezar ve tümülüs inşaları gözlemlenmiştir. Önemli liderler, eşyalarıyla beraber kurganlara gömülmüştür.

Hint-Avrupa toplumlarının birçoğu, rahipler, savaşçılar ve köylülerden oluşan üç kademeli bir sınıf sistemine sahiptir. Bu nedenden ötürü Georges Dumézil, Ön Hint-Avrupa toplumu içinde de böyle bir sınıfsal bölünme olmasının çok olası olduğunu öne sürmüştür.

Eğer bu sav doğru ise, birçok Hint-Avrupa toplumunda görülen Berserker ve kurt adam mitleri gibi inisiyasyon izleri, bu savaşçı sınıfının kurtlarla özdeşleşmiş olduğunu gösterir.

Ayrıca bakınız

Proto-Hint-Avrupa dili

Kaynakça

^ Anthony, David W.; Ringe, Don (1 Ocak 2015). "The Indo-European Homeland from Linguistic and Archaeological Perspectives". Annual Review of Linguistics. 1 (1). ss. 199-219. doi:10.1146/annurev-linguist-030514-124812. ISSN 2333-9683. 27 Mart 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Mart 2019.
^ Mallory, J. P.; Adams, Douglas Q. (1997). Encyclopedia of Indo-European culture. Taylor & Francis. ss. 4 and 6 (Afanasevo), 13 and 16 (Anatolia), 243 (Greece), 127-128 (Corded Ware), and 653 (Yamna). ISBN . 20 Haziran 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Mart 2012.
^ Christopher I. Beckwith (2009), İpek Yolu İmparatorluğu, Oxford University Press, s.30
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Watkins 2000.
^ ^a ^b The Oxford Companion to Archaeology – Edited by Brian M. Fagan, Oxford University Press, 1996, , p 347 – J.P. Mallory
^ Barfield, Owen (1967). "History in English Words". ISBN .
^ Meillet, Antoine (1923), Les origines indo-européennes des mètres grecs, Paris: Presses Universitaires de France , p. 61. Adam Parry's translation, revised.

Kaynakça

Haak, W.; Lazaridis, I.; Patterson, N.; Rohland, N.; Mallick, S.; Llamas, B.; Brandt, G.; Nordenfelt, S.; Harney, E.; Stewardson, K.; Fu, Q.; Mittnik, A.; Bánffy, E.; Economou, C.; Francken, M.; Friederich, S.; Pena, R. G.; Hallgren, F.; Khartanovich, V.; Khokhlov, A.; Kunst, M.; Kuznetsov, P.; Meller, H.; Mochalov, O.; Moiseyev, V.; Nicklisch, N.; Pichler, S. L.; Risch, R.; Rojo Guerra, M. A.; Roth, C. (2015). "Massive migration from the steppe was a source for Indo-European languages in Europe". Nature. Cilt 522. ss. 207-211. arXiv:1502.02783 $2. Bibcode:2015Natur.522..207H. 013433 $2. doi:10.1038/nature14317. (PMC) 5048219 $2. (PMID) 25731166.
Jones, Eppie R. (2015). "Upper Palaeolithic genomes reveal deep roots of modern Eurasians". Nature Communications. Cilt 6. s. 8912. Bibcode:2015NatCo...6E8912J. doi:10.1038/ncomms9912. (PMC) 4660371 $2. (PMID) 26567969. 21 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Mart 2019.
Lazaridis, Iosif (2014). "Ancient human genomes suggest three ancestral populations for present-day Europeans". Nature. Cilt 513. ss. 409-413. arXiv:1312.6639 $2. Bibcode:2014Natur.513..409L. doi:10.1038/nature13673. (PMC) 4170574 $2. (PMID) 25230663. 2 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Mart 2019.
Lazaridis, Iosif (2016). The genetic structure of the world’s first farmers.
(1989), In Search of the Indo-Europeans: Language, Archaeology, and Myth, Londra: Thames & Hudson, ISBN .
Strazny, Philipp (Ed). (2000), Dictionary of Historical and Comparative Linguistics (1 bas.), Routledge, ISBN
(2000), "Indo-European and the Indo-Europeans", (4. bas.), Houghton Mifflin Company, 1 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 17 Mart 2019

Kitap kaynakları

Anthony, David W. (2007). . Princeton University Press. ISBN .
Atkinson, Q. D.; Nicholls, G.; Welch, D.; Gray, R. D. (2005). "From Words to Dates: Water into wine, mathemagic or phylogenetic inference?". Transactions of the Philological Society. 103 (2). ss. 193-219.
[./https://en.wikipedia.org/wiki/Luigi_Luca_Cavalli-Sforza 24 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Cavalli-Sforza, Luigi]; Seielstad, Mark (2000). Genes, Peoples, and Languages. Harmondsworth: Penguin Books.Cavalli-Sforza, Luigi; Seielstad, Mark (2000). Genes, Peoples, and Languages. Harmondsworth: Penguin Books. ISBN . (PMC) 33682 $2. Cavalli-Sforza, Luigi; Seielstad, Mark (2000). Genes, Peoples, and Languages. Harmondsworth: Penguin Books. ISBN . (PMC) 33682 $2. .
Gray, Russell D.; Atkinson, Quentin D. (2003). (PDF). Nature. 426 (6965). ss. 435-439. Bibcode:2003Natur.426..435G. doi:10.1038/nature02029. (PMID) 14647380. 30 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2020. Gray, Russell D.; Atkinson, Quentin D. (2003). (PDF). Nature. 426 (6965). ss. 435-439. Bibcode:2003Natur.426..435G. doi:10.1038/nature02029. (PMID) 14647380. 30 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2020.
Piazza, Alberto; Cavalli-Sforza, Luigi (15 April 2006). "Diffusion of Genes and Languages in Human Evolution". Cangelosi, Angelo; Smith, Andrew D M; Smith, Kenny (Ed.). . Rome: World Scientific. ss. 255-266. 10 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2007. Piazza, Alberto; Cavalli-Sforza, Luigi (15 April 2006). "Diffusion of Genes and Languages in Human Evolution". Cangelosi, Angelo; Smith, Andrew D M; Smith, Kenny (Ed.). . Rome: World Scientific. ss. 255-266. 10 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2007. .

Dış bağlantılar

, Wayback Machine sitesinde (22 Ocak 2009 tarihinde arşivlendi)

Genetik

Eski DNA ve Hint-Avrupa Sorusu 2 Mayıs 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Proto-Hint-Avrupa genişlemesinin belirteçleri olarak R1a ve R1b: Eski DNA kanıtlarının gözden geçirilmesi 8 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .

Kaynak hatası: <ref> "note" adında grup ana etiketi bulunuyor, ancak <references group="note"/> etiketinin karşılığı bulunamadı (Bkz: )

[1] Anthony, David W.; Ringe, Don (1 Ocak 2015). "The Indo-European Homeland from Linguistic and Archaeological Perspectives". Annual Review of Linguistics. 1 (1). ss. 199-219. doi:10.1146/annurev-linguist-030514-124812. ISSN 2333-9683. 27 Mart 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Mart 2019.

[Mallory1997-2] Mallory, J. P.; Adams, Douglas Q. (1997). Encyclopedia of Indo-European culture. Taylor & Francis. ss. 4 and 6 (Afanasevo), 13 and 16 (Anatolia), 243 (Greece), 127-128 (Corded Ware), and 653 (Yamna). ISBN . 20 Haziran 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Mart 2012.

[3] Christopher I. Beckwith (2009), İpek Yolu İmparatorluğu, Oxford University Press, s.30

[FOOTNOTEWatkins2000-4] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Watkins 2000.

[Mallory_1996-5] The Oxford Companion to Archaeology – Edited by Brian M. Fagan, Oxford University Press, 1996, , p 347 – J.P. Mallory

[8] Barfield, Owen (1967). "History in English Words". ISBN .

[9] Meillet, Antoine (1923), Les origines indo-européennes des mètres grecs, Paris: Presses Universitaires de France , p. 61. Adam Parry's translation, revised.