Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
8 Şubat Devrimi ve Şubat 1963 Irak Darbesi olarak da anılan Ramazan Devrimi 1963 yılında Baas Partisi'nin Irak kanadının Irak Başbakanı Abdülkerim Kasım'ı deviren askeri darbesiydi. 8-10 Şubat 1963 tarihleri arasında gerçekleşti. Kasım'ın Baasçı olmayan eski yardımcısı Abdüsselam Arif'e büyük ölçüde törensel cumhurbaşkanlığı görevi verilirken, önde gelen Baasçı general Ahmed Hasan el-Bekir başbakan seçildi. Yeni hükûmetin en güçlü lideri, Ulusal Muhafız milislerini kontrol eden ve darbe sonrası yüzlerce hatta binlerce şüpheli komünist ve diğer muhaliflerin katledilmesini organize eden Irak Baas Partisi'nin genel sekreteri Ali Salih es-Sadi idi.
| Ramazan Devrimi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Soğuk Savaş ve Arap Soğuk Savaşı | |||||||
 Abdülkerim Kasım'ın cesedi | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
|
| Ulusal Devrim Komutanlığı Konseyi
| ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
 Abdülkerim Kasım   |  Ali Salih es-Sadi Ahmed Hasan el-Bekir Abdüsselam Arif | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| 100 | 80 | ||||||
| Kasım ve/veya Irak Komünist Partisi'nin destekçisi olduğu iddia edilen 1.500-5.000 sivil, üç günlük bir "evden eve arama" sırasında öldürüldü | |||||||
Arka plan
Milliyetçi Subaylar Organizasyonu veya "El-Ahrar" ("Özgür"), monarşiyi devirmeyi ve 1958'de Irak hükûmetini bir cumhuriyete dönüştürmeyi başardıktan bir süre sonra, siyasi partiler ve güçler ile Vatan Subayları arasındaki farklılıkların işaretleri ortaya çıktı. Farklılıklar, Abdüsselam Arif ve Baas Partisi liderliğindeki Pan-Arap milliyetçi güçlerin Birleşik Arap Cumhuriyeti (BAC) ile derhal birleşme çağrısı yapmasıyla başladı. Birliğe karşı çıkan Irak Komünist Partisi, bir siyasi denge durumu yaratma girişimiyle siyasi ve askeri anlaşmalardan ziyade Birleşik Arap Cumhuriyeti ile ekonomi, kültür ve bilim alanındaki işbirliğini tercih etmeye çalıştı.
Yavaş yavaş Abdülkerim Kasım'ın El-Ahrar'daki bazı diğer üyelerle ilişkileri kötüleşti ve 1958 hareketini desteklemede aktif rol oynayan birlikçi ve milliyetçi akımlarla ilişkisi gerginleşti. Irak Komünist Partisi'ndeki çatışan akımlara gelince, General Kasım'la koalisyon kurmak istiyorlardı ve onunla ilişkilerini uzun süredir genişletiyorlardı. Kasım, Komünist partideki bazı müttefiklerinin öneriyi aşmaya yaklaştığını düşündü. Özellikle yürüyüşler sırasında birçok Komünist ve hükûmet destekçisi tarafından söylenen slogan ile Komünist Parti'nin etkisinin arttığı belli oluyordu: "Yaşasın büyük talebi yöneten lider Abdülkerim ve Komünist Parti!" Kasım, hükûmeti devirmeye hazırlanan Komünist hareketi küçültmeye başladı. Partinin silahsızlandırılmasını ve parti liderlerinin çoğunun tutuklanmasını emretti. Ancak parti, Hava Komutanı ve Kasım'ın kuzeni Yarbay Fadıl Abbas Mahdavi'yi elinde tuttu.
Hem iç hem de bölgesel faktörlerin örtüşen bir dizisi, Başbakan Abdülkerim Kasım ve ekibinin devrilmesine elverişli koşullar yarattı. Bazı tarihçiler, devrilmenin, Kasım'ın gaf yapan bireyciliğine ve liderler ile yerel halkın infazında işlenen hataların yanı sıra Kasım ile müttefik Komünist milislerden kaynaklanan şiddet eylemlerine atfedilebileceğini savundu. Ayrıca, ev hapsinde tutulan Mareşal Abdüsselam Arif ile giderek daha şiddetli bir anlaşmazlık da suçlanabilirdi. Kasım ayrıca, daha sonra Birleşik Arap Cumhuriyeti'nin bir parçası olarak Mısır'a katılan Suriye'yi ayrımak için bir darbeyi teşvik etmek amacıyla Suriyeli General Abdülkerim ve Albay Muvaffak Asasa'ya verdiği desteği yineleyen açıklamalar yaptı.
Darbe
Kasım'ın devrilmesi, 8 Şubat 1963'te, Ramazan'ın on dördüncü gününde gerçekleşti. Bu nedenle darbeye 14 Ramazan Darbesi adı verildi. Darbe 1962'den beri planlama aşamasındaydı ve birkaç girişim planlandı, ancak keşfedilme korkusuyla girişimlerden vazgeçildi. Darbe başlangıçta 18 Ocak için planlanmıştı, ancak Kasım'ın önerilen girişimden haberdar olması ve bazı komplocuları tutuklaması üzerine 25 Ocak'a, ardından 8 Şubat'a kaydırıldı.
Darbe, 8 Şubat 1963 sabahının erken saatlerinde, komünist hava kuvvetleri şefi Celal el-Avkati'nin öldürüldüğü ve tank birimlerinin Ebu Gureyb radyo istasyonunu işgal ettiği zaman başladı. Baasçı komplocular ile Kasım yanlısı güçler arasında şiddetli çatışmalarla iki günlük acı bir mücadele başladı. Kasım, savaşın özellikle ağırlaştığı savunma bakanlığına sığındı. Darbeye direnmek için sokaklara dökülen komünist sempatizanlar, can kayıplarının artmasına neden oldu.
9 Şubat'ta Kasım sonunda ülkeden güvenli geçiş karşılığında teslim olmayı teklif etti. İsteği reddedildi ve öğleden sonra Kasım, yeni kurulan Devrim Komutanlığı Ulusal Konseyi'nin (DKUK) emriyle idam edildi. Kasım, Bağdat radyosu üzerinden sahte bir mahkemeye verildi ve ardından öldürüldü. Kasım'ın Şii destekçilerinin çoğu, onun sadece saklandığına ve yeni hükûmete karşı bir isyana öncülük etmek için Mehdi gibi görüneceğine inanıyordu. Bu duyguya karşı koymak ve destekçilerini korkutmak için, Kasım'ın cesedi, son sahnede üzerine tükürüldüğü ve cesedine saygısızca davranılırken kurşun yaralarının yakından görüntülendiği Suçluların Sonu adlı beş dakikalık uzun bir propaganda videosunda televizyonda gösterildi.
ABD'nin müdahale iddiaları
Darbeyi Merkezi İstihbarat Teşkilatı'nın (CIA) düzenlediğine dair ısrarlı söylentiler olsa da, gizliliği kaldırılan belgeler ve eski CIA görevlilerinin ifadeleri, ABD'nin iki Baasçı darbe girişiminden haberdar edilmiş olmasına rağmen, doğrudan bir Amerikan müdahalesi olmadığını gösteriyor. Temmuz ve Aralık 1962 ve darbe sonrası eylemleri ABD'nin darbeye "en iyi ihtimalle göz yumduğunu ve en kötü ihtimalle ardından gelen şiddete katkıda bulunduğunu" öne sürdü. CIA'in Baas Partisi'nin darbe planlamasını "en az 1961'den beri" yakından izlediğine dair kanıtlara rağmen, Kasım'a karşı bir askeri darbe başlatmak için ile birlikte çalışan ve daha sonra CIA operasyonlarının başına geçecek olan bir CIA yetkilisi Irak ve Suriye'de, CIA'in Kasım'a yönelik çabalarının o sırada hala planlama aşamasında olduğunu belirterek "Baas Partisi'nin eylemleriyle herhangi bir ilgisi olduğunu reddetti". Buna karşılık, Brandon Wolfe-Hunnicutt, "Akademisyenler, Irak'taki Şubat 1963 darbesine yönelik Amerikan dış politikasına ilişkin yorumlarında bölünmüş durumdalar" diye belirtiyor, ancak "darbede Amerikan rolünün güçlü kanıtlarını" aktarıyor.
Darbeyi organize etmemiş olsa da, ABD'li yetkililer sonuçtan şüphesiz memnun kaldılar, sonuçta Irak ile 55 milyon dolarlık bir silah anlaşmasını onayladılar ve Amerika'nın Arap müttefiklerini, Irak'ı Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu'nda Kürt azınlığa karşı soykırım yapmakla suçlayan Sovyet destekli bir diplomatik saldırıya karşı çıkmaya çağırdılar. Ayrıca, CIA'in yeni hükûmete, daha sonra Baas Partisi'nin milisleri olan Ulusal Muhafızlar tarafından tutuklanan veya öldürülen komünistlerin ve diğer solcuların listelerini sağladığına inanılıyor. Bu iddia, 27 Eylül 1963'te El-Ahram'ın Ürdün Kralı Hüseyin ile yaptığı bir röportajda ortaya çıktı.
arkasında Amerikan istihbaratının olduğunu söylüyorsunuz. 8 Şubat'ta Irak'ta olanların Amerikan İstihbaratının desteğini aldığını kesin olarak bildiğimi söylememe izin verin. Şu anda Bağdat'ta hüküm sürenlerden bazıları bunu bilmiyor ama ben gerçeğin farkındayım. Baas partisi ile Kuveyt'te daha da önemlisi Amerikan İstihbaratı arasında çok sayıda toplantı yapıldı. Bunu biliyor musun ... 8 Şubat'ta Irak'a gönderilen gizli bir radyo, darbeyi yapan adamlara, tutuklanıp idam edilmeleri için oradaki Komünistlerin isimlerini ve adreslerini mi sağlıyordu? . . . Yine de Amerika ve emperyalizmin ajanı olmakla suçlanan biriyim!
—Robert Komer'den Başkan John F. Kennedy'ye, 8 Şubat 1963.
Bununla birlikte, 'ya göre, "Baasçılar, Komünistlerin tamamen açığa çıktığı 1958-1959'da ve daha önce onlarla her düzeyde sık sık ilişki kurdukları Ulusal Birlik Yılları (1957-1958) sırasında bu tür ayrıntıları toplamak için bolca fırsata sahiptiler." Ayrıca, 1963'ten çok önce isimlerinin derlendiklerine delil olarak kabul edilebilecek "söz konusu listelerin kısmen güncelliğini yitirdiği ortaya çıktı". Batatu'nun açıklamasına göre, "[Komünist] parti üyelerinin şu anda baskın durumdaki Baas Partisi tarafından hazırlanan listelere göre toplandığını" ve Baasçıların "dikkatle tespit edip listeledikleri" Irak Komünist Partisi'nin "neredeyse tüm varlıklarını" açığa çıkardığı İstihbarat ve Araştırma Bürosu raporları tarafından destekleniyor. Öte yandan Nathan J. Citino'ya göre Bağdat'taki ABD büyükelçiliğinde görevli iki yetkili - William Lakeland ve - "Temmuz 1962 Moskova Silahsızlanma ve Barış Konferansı'nı Irak'ın sol basınında, Iraklı komünistleri ve destekçilerinin listelerini derlemek için kullandı. Listelenenler arasında tüccarlar, öğrenciler, profesyonel toplulukların üyeleri ve gazeteciler vardı, ancak üniversite profesörleri en büyük tek grubu oluşturuyordu." Ayrıca, "Weldon C. Mathews, insan hakları ihlallerine katılan Ulusal Muhafız liderlerinin ve Uluslararası Kalkınma Ajansı tarafından yürütülen bir polis programının parçası olarak Amerika Birleşik Devletleri'nde eğitildiğini titizlikle belirlemiştir." ABD, 1963-1965 yılları arasında Irak'a 120.000 $ "polis yardımı" sağladı; bu, o yıllarda İran'a sağladığı 832.000 $'dan çok daha azdı.
Sovyet tankı "skandalı"
Kennedy yönetimi, 'na resmi olarak diplomatik bir çözüm bulunmasını savundu, ancak Baas hükûmetine askeri yardım sağlaması, Iraklı muhafazakarları 10 Haziran'da Kürt isyancılara karşı olan düşmanlıklarına yeniden başlamaları için cesaretlendirdi. Ardından Irak, napalm silahları da dahil olmak üzere ek acil ABD yardımı talep etti. Başkan Kennedy, kıdemli danışman Robert Komer'in tavsiyesi üzerine silah satışını kısmen onayladı ve silahlar sağlandı, ancak Iraklı general Hasan Sabri el-Bayati'den bu jeste karşılık olarak Irak'ın elindeki bir Sovyet T-54 tankını ABD'ye göndererek karşılık verme teklifi geldi. Bayati'nin teklifi El-Bekir, Dışişleri Bakanı veya diğer üst düzey Iraklı yetkililer tarafından onaylanmadığı için Bağdat'taki ABD büyükelçiliği teftişi bir "skandal" haline geldi. Sonuç olarak, Baas Partisi liderliği, tankın ABD'ye teslim edilmesinin Irak'ın itibarına geri dönülemez bir şekilde zarar vereceğinden korkarak anlaşmanın bu kısmından vazgeçti. Şibib daha sonra olayın Irak'ın hem ABD hem de Sovyetler Birliği ile ilişkilerine zarar verdiğini aktardı: "Bir yanda Irak bir istihbarat kaynağı olarak Sovyetleri kaybedecek. Öte yandan Amerika Birleşik Devletleri bizi bir avuç çocuk dolandırıcı olarak görecektir."
Sovyet tepkisi
1963 yılı boyunca Sovyetler Birliği, Mustafa Barzani liderliğindeki Kürt isyancıları propaganda ve "Barzani için küçük bir aylık maaş" ile destekleyerek, Mayıs ayında Irak'a askeri sevkiyatı askıya alarak, Temmuz-Eylül ayları arasında BM Genel Kurulu'nda Irak'a karşı soykırım suçlamasında bulunmak, 3 Temmuz'da başarısız bir komünist darbe girişimine sponsor olarak ve müttefiki Moğolistan'ı ikna etmeye çalışarak Baas hükûmetini baltalamak için aktif olarak çalıştı.
Suriye üzerindeki etkisi
Aynı yıl, Suriye Baas Partisi'nin askeri komitesi Nasırcı ve bağımsız subayları kendileriyle ortak davaya ikna etmeyi başardı ve 8 Mart'ta başarılı bir askeri darbe gerçekleştirdi. Ulusal Devrim Komutanlığı Konseyi kontrolü ele aldı, kendisine yasama yetkisi verdi ve Selahaddin Bitar'ı bir "ulusal cephe" hükûmetinin başına atadı. Baas; Arap Milliyetçi Hareketi, Birleşik Arap Cephesi ve Sosyalist Birlik Hareketi ile birlikte bu hükûmete katıldı.
Batatu'nun belirttiği gibi bu, acil veya "kabul edilen" yeniden birleşme konusundaki temel anlaşmazlık çözülmeden gerçekleşti. Baas, Nisan ayında Nasırcı subayları tasfiye ederek yeni hükûmet içindeki gücünü pekiştirmek için harekete geçti. Müteakip rahatsızlıklar el-Bitar hükûmetinin düşmesine yol açtı ve Casim Elvan'ın temmuzdaki başarısız Nasırcı darbesinin ardından Baas iktidarı tekelleştirdi.
Sonrası
—Cumhurbaşkanı Abdüsselam Arif, 1963.
Baas hükûmeti Kasım 1963'te Suriye ile birleşme sorunu ve es-Sa'di'nin Ulusal Muhafızlarının aşırı ve kontrol edilemez davranışları yüzünden çöktü. Cumhurbaşkanı Arif, Irak ordusunun ezici desteğiyle Baasçıları hükûmetten uzaklaştırdı ve Ulusal Muhafızlara geri çekilme emri verdi; el-Bekir, es-Sa'di'yi devirmek için Arif ile komplo kurmuş olsa da, 5 Ocak 1964'te Arif, Baas Partisi'nin kendi hükûmeti içinde bir dayanak noktası elde etmesine izin verme korkusuyla el-Bekir'i olarak yeni görevinden aldı. Kasım darbesinden sonra, Lakeland'in "ülkedeki siyasi gelişmeler üzerinde, özellikle de Baasçıların yeniden canlanması beklentileri üzerinde aşağı yukarı kalıcı bir etkisi olacağını" öngördüğü Baasçı vahşetlerine dair artan kanıtlar ortaya çıktı. Marion Farouk-Sluglett ve Peter Sluglett, Baasçıları Irak'ta daha önce görülmemiş bir ölçekte "ahlaksız vahşet eylemleri" yoluyla "son derece tatsız bir imaj" geliştirmiş olarak tanımlıyorlar. Bu durum, "savaş sonrası Ortadoğu'da şimdiye kadar yaşanan en korkunç şiddet sahnelerinden bazılarını" içeriyor: "Bağdat'taki hemen hemen her aile etkilendiğinden - ve hem erkekler hem de kadınlar eşit derecede kötü muameleye maruz kaldıklarından - Baasçıların faaliyetleri bir dereceye kadar o kuşağın birçok Iraklısı arasında bugüne kadar devam eden nefrete yoğun bir ilgi uyandırdı. Daha geniş anlamda, Slugletts, "Kasım'ın başarısızlıkları ne kadar ciddi olsalar da kendi rejimini takip eden rejimlerin karakteristik özellikleri olan rüşvet, vahşet ve ahlaksız gaddarlık gibi aynı terimlerle pek tartışılamaz." demiştir. Batatu'nun aktarımına göre:
[Ulusal Muhafızlar] Bürosunun [Özel Soruşturma] karargahı olarak kullandığı el-Nihayyah Sarayı'nın mahzenlerinde, kıskaçlı elektrik telleri, üzerine mahkumların oturtulduğu sivri demir kazıklar ve hala kesilmiş parmak izlerini taşıyan bir makine dahil her türlü iğrenç işkence aleti bulundu. Küçük kanlı giysiler etrafa saçılmıştı ve yerde havuzlar, duvarlarda lekeler vardı.
Ayrıca bakınız
Konuyla ilgili yayınlar
- Sold Out? US Foreign Policy, Iraq, the Kurds, and the Cold War. . 2015. ISBN .
- "The People's Court". Envisioning the Arab Future: Modernization in US-Arab Relations, 1945–1967. Cambridge University Press. 2017. ISBN .
- The Old Social Classes and the Revolutionary Movements of Iraq: A Study of Iraq's Old Landed and Commercial Classes and of its Communists, Ba'thists and Free Officers. Princeton University Press. 1978. ISBN .
- (PDF). March 2011. 19 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- (PDF). April 2013. 10 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
Kaynakça
- ^ a b (1998). Republic of Fear: The Politics of Modern Iraq, Updated Edition. University of California Press. s. 29. ISBN .
- ^ Ahram, Ariel Ira (2011). Proxy Warriors: The Rise and Fall of State-Sponsored Militias. . ss. 75-77. ISBN .
- ^ Gibson 2015, s. 59.
- ^ Gibson 2015, ss. 59–60, 77.
- ^ Monsour, Ahmed and Aaraf Abd Alrazaq. 2002. Interview. "Witnessing the Age." Al-Jazeera Television.
- ^ Pachachi, D. Adnan. Recorded Program. Satellite Channel.
- ^ Citino 2017, s. 218.
- ^ Marr, Phebe; "The Modern History of Iraq", p. 184-185
- ^ Republic of Fear: The Politics of Modern Iraq, Updated Edition. University of California Press. 1998. ss. 58-59. ISBN .
- ^ a b c Citino 2017.
- ^ a b c d e f Gibson 2015.
- ^ Longtime CIA officer Harry Rositzke later claimed "the CIA's major source, in an ideal catbird seat, reported the exact time of the coup and provided a list of the new cabinet members," but this remains unverified. See The CIA's Secret Operations. . 1977. s. 109. ISBN .
- ^ Wolfe-Hunnicutt (2017). "Oil Sovereignty, American Foreign Policy, and the 1968 Coups in Iraq". Diplomacy & Statecraft. Routledge. 28 (2): 248, footnote 4. doi:10.1080/09592296.2017.1309882. 12 Kasım 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Kasım 2021.
- ^ a b The Old Social Classes and the Revolutionary Movements of Iraq. Princeton University Press. 1978. ss. 985-987. ISBN .
- ^ Sovereign Creations: Pan-Arabism and Political Order in Syria and Iraq. Cornell University Press. 1996. s. 144. ISBN .
- ^ Komer, Robert (8 Şubat 1963). . 29 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2017.
- ^ (PDF). March 2011. s. 116. 19 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2020.
- ^ (PDF). March 2011. ss. 117-119, 128, 275. 19 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2020.
- ^ a b Republic of Fear: The Politics of Modern Iraq, Updated Edition. University of California Press. 1998. s. 30. ISBN .
- ^ (PDF). March 2011. ss. 138-139. 19 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2017.
- ^ Iraq Since 1958: From Revolution to Dictatorship. I.B. Tauris. 2001. ss. 83, 85-87. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
8 Subat Devrimi ve Subat 1963 Irak Darbesi olarak da anilan Ramazan Devrimi 1963 yilinda Baas Partisi nin Irak kanadinin Irak Basbakani Abdulkerim Kasim i deviren askeri darbesiydi 8 10 Subat 1963 tarihleri arasinda gerceklesti Kasim in Baasci olmayan eski yardimcisi Abdusselam Arif e buyuk olcude torensel cumhurbaskanligi gorevi verilirken onde gelen Baasci general Ahmed Hasan el Bekir basbakan secildi Yeni hukumetin en guclu lideri Ulusal Muhafiz milislerini kontrol eden ve darbe sonrasi yuzlerce hatta binlerce supheli komunist ve diger muhaliflerin katledilmesini organize eden Irak Baas Partisi nin genel sekreteri Ali Salih es Sadi idi Ramazan DevrimiSoguk Savas ve Arap Soguk SavasiAbdulkerim Kasim in cesediTarih8 10 Subat 1963 2 gun BolgeIrakSonucAbdulkerim Kasim in devrilmesi Baasci hukumetin kurulmasiTaraflarIrak hukumeti Komunist Parti Ordu sadiklariUlusal Devrim Komutanligi Konseyi Baas Partisi Ordu darbecileriKomutanlar ve liderlerAbdulkerim Kasim Ali Salih es Sadi Ahmed Hasan el Bekir Abdusselam ArifKayiplar10080Kasim ve veya Irak Komunist Partisi nin destekcisi oldugu iddia edilen 1 500 5 000 sivil uc gunluk bir evden eve arama sirasinda oldurulduDarbe sirasinda Kasim in resminin indirildigi bir tabelaArka planMilliyetci Subaylar Organizasyonu veya El Ahrar Ozgur monarsiyi devirmeyi ve 1958 de Irak hukumetini bir cumhuriyete donusturmeyi basardiktan bir sure sonra siyasi partiler ve gucler ile Vatan Subaylari arasindaki farkliliklarin isaretleri ortaya cikti Farkliliklar Abdusselam Arif ve Baas Partisi liderligindeki Pan Arap milliyetci guclerin Birlesik Arap Cumhuriyeti BAC ile derhal birlesme cagrisi yapmasiyla basladi Birlige karsi cikan Irak Komunist Partisi bir siyasi denge durumu yaratma girisimiyle siyasi ve askeri anlasmalardan ziyade Birlesik Arap Cumhuriyeti ile ekonomi kultur ve bilim alanindaki isbirligini tercih etmeye calisti Yavas yavas Abdulkerim Kasim in El Ahrar daki bazi diger uyelerle iliskileri kotulesti ve 1958 hareketini desteklemede aktif rol oynayan birlikci ve milliyetci akimlarla iliskisi gerginlesti Irak Komunist Partisi ndeki catisan akimlara gelince General Kasim la koalisyon kurmak istiyorlardi ve onunla iliskilerini uzun suredir genisletiyorlardi Kasim Komunist partideki bazi muttefiklerinin oneriyi asmaya yaklastigini dusundu Ozellikle yuruyusler sirasinda bircok Komunist ve hukumet destekcisi tarafindan soylenen slogan ile Komunist Parti nin etkisinin arttigi belli oluyordu Yasasin buyuk talebi yoneten lider Abdulkerim ve Komunist Parti Kasim hukumeti devirmeye hazirlanan Komunist hareketi kucultmeye basladi Partinin silahsizlandirilmasini ve parti liderlerinin cogunun tutuklanmasini emretti Ancak parti Hava Komutani ve Kasim in kuzeni Yarbay Fadil Abbas Mahdavi yi elinde tuttu Hem ic hem de bolgesel faktorlerin ortusen bir dizisi Basbakan Abdulkerim Kasim ve ekibinin devrilmesine elverisli kosullar yaratti Bazi tarihciler devrilmenin Kasim in gaf yapan bireyciligine ve liderler ile yerel halkin infazinda islenen hatalarin yani sira Kasim ile muttefik Komunist milislerden kaynaklanan siddet eylemlerine atfedilebilecegini savundu Ayrica ev hapsinde tutulan Maresal Abdusselam Arif ile giderek daha siddetli bir anlasmazlik da suclanabilirdi Kasim ayrica daha sonra Birlesik Arap Cumhuriyeti nin bir parcasi olarak Misir a katilan Suriye yi ayrimak icin bir darbeyi tesvik etmek amaciyla Suriyeli General Abdulkerim ve Albay Muvaffak Asasa ya verdigi destegi yineleyen aciklamalar yapti DarbeKasim in devrilmesi 8 Subat 1963 te Ramazan in on dorduncu gununde gerceklesti Bu nedenle darbeye 14 Ramazan Darbesi adi verildi Darbe 1962 den beri planlama asamasindaydi ve birkac girisim planlandi ancak kesfedilme korkusuyla girisimlerden vazgecildi Darbe baslangicta 18 Ocak icin planlanmisti ancak Kasim in onerilen girisimden haberdar olmasi ve bazi komploculari tutuklamasi uzerine 25 Ocak a ardindan 8 Subat a kaydirildi Darbe 8 Subat 1963 sabahinin erken saatlerinde komunist hava kuvvetleri sefi Celal el Avkati nin olduruldugu ve tank birimlerinin Ebu Gureyb radyo istasyonunu isgal ettigi zaman basladi Baasci komplocular ile Kasim yanlisi gucler arasinda siddetli catismalarla iki gunluk aci bir mucadele basladi Kasim savasin ozellikle agirlastigi savunma bakanligina sigindi Darbeye direnmek icin sokaklara dokulen komunist sempatizanlar can kayiplarinin artmasina neden oldu 9 Subat ta Kasim sonunda ulkeden guvenli gecis karsiliginda teslim olmayi teklif etti Istegi reddedildi ve ogleden sonra Kasim yeni kurulan Devrim Komutanligi Ulusal Konseyi nin DKUK emriyle idam edildi Kasim Bagdat radyosu uzerinden sahte bir mahkemeye verildi ve ardindan olduruldu Kasim in Sii destekcilerinin cogu onun sadece saklandigina ve yeni hukumete karsi bir isyana onculuk etmek icin Mehdi gibi gorunecegine inaniyordu Bu duyguya karsi koymak ve destekcilerini korkutmak icin Kasim in cesedi son sahnede uzerine tukuruldugu ve cesedine saygisizca davranilirken kursun yaralarinin yakindan goruntulendigi Suclularin Sonu adli bes dakikalik uzun bir propaganda videosunda televizyonda gosterildi ABD nin mudahale iddialariDarbeyi Merkezi Istihbarat Teskilati nin CIA duzenledigine dair israrli soylentiler olsa da gizliligi kaldirilan belgeler ve eski CIA gorevlilerinin ifadeleri ABD nin iki Baasci darbe girisiminden haberdar edilmis olmasina ragmen dogrudan bir Amerikan mudahalesi olmadigini gosteriyor Temmuz ve Aralik 1962 ve darbe sonrasi eylemleri ABD nin darbeye en iyi ihtimalle goz yumdugunu ve en kotu ihtimalle ardindan gelen siddete katkida bulundugunu one surdu CIA in Baas Partisi nin darbe planlamasini en az 1961 den beri yakindan izledigine dair kanitlara ragmen Kasim a karsi bir askeri darbe baslatmak icin ile birlikte calisan ve daha sonra CIA operasyonlarinin basina gececek olan bir CIA yetkilisi Irak ve Suriye de CIA in Kasim a yonelik cabalarinin o sirada hala planlama asamasinda oldugunu belirterek Baas Partisi nin eylemleriyle herhangi bir ilgisi oldugunu reddetti Buna karsilik Brandon Wolfe Hunnicutt Akademisyenler Irak taki Subat 1963 darbesine yonelik Amerikan dis politikasina iliskin yorumlarinda bolunmus durumdalar diye belirtiyor ancak darbede Amerikan rolunun guclu kanitlarini aktariyor Darbeyi organize etmemis olsa da ABD li yetkililer sonuctan suphesiz memnun kaldilar sonucta Irak ile 55 milyon dolarlik bir silah anlasmasini onayladilar ve Amerika nin Arap muttefiklerini Irak i Birlesmis Milletler BM Genel Kurulu nda Kurt azinliga karsi soykirim yapmakla suclayan Sovyet destekli bir diplomatik saldiriya karsi cikmaya cagirdilar Ayrica CIA in yeni hukumete daha sonra Baas Partisi nin milisleri olan Ulusal Muhafizlar tarafindan tutuklanan veya oldurulen komunistlerin ve diger solcularin listelerini sagladigina inaniliyor Bu iddia 27 Eylul 1963 te El Ahram in Urdun Krali Huseyin ile yaptigi bir roportajda ortaya cikti arkasinda Amerikan istihbaratinin oldugunu soyluyorsunuz 8 Subat ta Irak ta olanlarin Amerikan Istihbaratinin destegini aldigini kesin olarak bildigimi soylememe izin verin Su anda Bagdat ta hukum surenlerden bazilari bunu bilmiyor ama ben gercegin farkindayim Baas partisi ile Kuveyt te daha da onemlisi Amerikan Istihbarati arasinda cok sayida toplanti yapildi Bunu biliyor musun 8 Subat ta Irak a gonderilen gizli bir radyo darbeyi yapan adamlara tutuklanip idam edilmeleri icin oradaki Komunistlerin isimlerini ve adreslerini mi sagliyordu Yine de Amerika ve emperyalizmin ajani olmakla suclanan biriyim Henuz erken olsa da Irak devrimi basarili olmus gibi gorunuyor Bu bizim tarafimiz icin neredeyse kesinlikle net bir kazanc Kiminle konusacagimizi ve konusmamiz gerektigini bulur bulmaz ve bu adamlarin eyerde olduklarindan emin olur olmaz tanimak icin gayri resmi dostca sesler cikaracagiz CIA in komplo hakkinda mukemmel raporlari vardi ancak ne onlarin ne de Ingiltere nin bunun icin cok fazla ovgu talep etmesi gerektiginden supheliyim Robert Komer den Baskan John F Kennedy ye 8 Subat 1963 Bununla birlikte ya gore Baascilar Komunistlerin tamamen aciga ciktigi 1958 1959 da ve daha once onlarla her duzeyde sik sik iliski kurduklari Ulusal Birlik Yillari 1957 1958 sirasinda bu tur ayrintilari toplamak icin bolca firsata sahiptiler Ayrica 1963 ten cok once isimlerinin derlendiklerine delil olarak kabul edilebilecek soz konusu listelerin kismen guncelligini yitirdigi ortaya cikti Batatu nun aciklamasina gore Komunist parti uyelerinin su anda baskin durumdaki Baas Partisi tarafindan hazirlanan listelere gore toplandigini ve Baascilarin dikkatle tespit edip listeledikleri Irak Komunist Partisi nin neredeyse tum varliklarini aciga cikardigi Istihbarat ve Arastirma Burosu raporlari tarafindan destekleniyor Ote yandan Nathan J Citino ya gore Bagdat taki ABD buyukelciliginde gorevli iki yetkili William Lakeland ve Temmuz 1962 Moskova Silahsizlanma ve Baris Konferansi ni Irak in sol basininda Irakli komunistleri ve destekcilerinin listelerini derlemek icin kullandi Listelenenler arasinda tuccarlar ogrenciler profesyonel topluluklarin uyeleri ve gazeteciler vardi ancak universite profesorleri en buyuk tek grubu olusturuyordu Ayrica Weldon C Mathews insan haklari ihlallerine katilan Ulusal Muhafiz liderlerinin ve Uluslararasi Kalkinma Ajansi tarafindan yurutulen bir polis programinin parcasi olarak Amerika Birlesik Devletleri nde egitildigini titizlikle belirlemistir ABD 1963 1965 yillari arasinda Irak a 120 000 polis yardimi sagladi bu o yillarda Iran a sagladigi 832 000 dan cok daha azdi Sovyet tanki skandali Kennedy yonetimi na resmi olarak diplomatik bir cozum bulunmasini savundu ancak Baas hukumetine askeri yardim saglamasi Irakli muhafazakarlari 10 Haziran da Kurt isyancilara karsi olan dusmanliklarina yeniden baslamalari icin cesaretlendirdi Ardindan Irak napalm silahlari da dahil olmak uzere ek acil ABD yardimi talep etti Baskan Kennedy kidemli danisman Robert Komer in tavsiyesi uzerine silah satisini kismen onayladi ve silahlar saglandi ancak Irakli general Hasan Sabri el Bayati den bu jeste karsilik olarak Irak in elindeki bir Sovyet T 54 tankini ABD ye gondererek karsilik verme teklifi geldi Bayati nin teklifi El Bekir Disisleri Bakani veya diger ust duzey Irakli yetkililer tarafindan onaylanmadigi icin Bagdat taki ABD buyukelciligi teftisi bir skandal haline geldi Sonuc olarak Baas Partisi liderligi tankin ABD ye teslim edilmesinin Irak in itibarina geri donulemez bir sekilde zarar vereceginden korkarak anlasmanin bu kismindan vazgecti Sibib daha sonra olayin Irak in hem ABD hem de Sovyetler Birligi ile iliskilerine zarar verdigini aktardi Bir yanda Irak bir istihbarat kaynagi olarak Sovyetleri kaybedecek Ote yandan Amerika Birlesik Devletleri bizi bir avuc cocuk dolandirici olarak gorecektir Sovyet tepkisi1963 yili boyunca Sovyetler Birligi Mustafa Barzani liderligindeki Kurt isyancilari propaganda ve Barzani icin kucuk bir aylik maas ile destekleyerek Mayis ayinda Irak a askeri sevkiyati askiya alarak Temmuz Eylul aylari arasinda BM Genel Kurulu nda Irak a karsi soykirim suclamasinda bulunmak 3 Temmuz da basarisiz bir komunist darbe girisimine sponsor olarak ve muttefiki Mogolistan i ikna etmeye calisarak Baas hukumetini baltalamak icin aktif olarak calisti Suriye uzerindeki etkisiAyni yil Suriye Baas Partisi nin askeri komitesi Nasirci ve bagimsiz subaylari kendileriyle ortak davaya ikna etmeyi basardi ve 8 Mart ta basarili bir askeri darbe gerceklestirdi Ulusal Devrim Komutanligi Konseyi kontrolu ele aldi kendisine yasama yetkisi verdi ve Selahaddin Bitar i bir ulusal cephe hukumetinin basina atadi Baas Arap Milliyetci Hareketi Birlesik Arap Cephesi ve Sosyalist Birlik Hareketi ile birlikte bu hukumete katildi Batatu nun belirttigi gibi bu acil veya kabul edilen yeniden birlesme konusundaki temel anlasmazlik cozulmeden gerceklesti Baas Nisan ayinda Nasirci subaylari tasfiye ederek yeni hukumet icindeki gucunu pekistirmek icin harekete gecti Muteakip rahatsizliklar el Bitar hukumetinin dusmesine yol acti ve Casim Elvan in temmuzdaki basarisiz Nasirci darbesinin ardindan Baas iktidari tekellestirdi SonrasiUlusal Muhafizlarin kana susamis uyeleri tarafindan halkin ozgurluklerine yonelik saldirilar kutsal seyleri cignemeleri yasalari hice saymalari devlete ve halka verdikleri yaralar ve nihayetinde 13 Kasim 1963 teki silahli isyani Arap ulusunun ayrilmaz bir parcasi olan bu halkin gelecegi icin buyuk tehlikelerle dolu tahammul edilemez bir duruma yol acmistir Elimizden geldigi kadariyla her seye tahammul ettik Ordu halkin bu terorden kurtulma cagrisina cevap verdi Cumhurbaskani Abdusselam Arif 1963 Baas hukumeti Kasim 1963 te Suriye ile birlesme sorunu ve es Sa di nin Ulusal Muhafizlarinin asiri ve kontrol edilemez davranislari yuzunden coktu Cumhurbaskani Arif Irak ordusunun ezici destegiyle Baascilari hukumetten uzaklastirdi ve Ulusal Muhafizlara geri cekilme emri verdi el Bekir es Sa di yi devirmek icin Arif ile komplo kurmus olsa da 5 Ocak 1964 te Arif Baas Partisi nin kendi hukumeti icinde bir dayanak noktasi elde etmesine izin verme korkusuyla el Bekir i olarak yeni gorevinden aldi Kasim darbesinden sonra Lakeland in ulkedeki siyasi gelismeler uzerinde ozellikle de Baascilarin yeniden canlanmasi beklentileri uzerinde asagi yukari kalici bir etkisi olacagini ongordugu Baasci vahsetlerine dair artan kanitlar ortaya cikti Marion Farouk Sluglett ve Peter Sluglett Baascilari Irak ta daha once gorulmemis bir olcekte ahlaksiz vahset eylemleri yoluyla son derece tatsiz bir imaj gelistirmis olarak tanimliyorlar Bu durum savas sonrasi Ortadogu da simdiye kadar yasanan en korkunc siddet sahnelerinden bazilarini iceriyor Bagdat taki hemen hemen her aile etkilendiginden ve hem erkekler hem de kadinlar esit derecede kotu muameleye maruz kaldiklarindan Baascilarin faaliyetleri bir dereceye kadar o kusagin bircok Iraklisi arasinda bugune kadar devam eden nefrete yogun bir ilgi uyandirdi Daha genis anlamda Slugletts Kasim in basarisizliklari ne kadar ciddi olsalar da kendi rejimini takip eden rejimlerin karakteristik ozellikleri olan rusvet vahset ve ahlaksiz gaddarlik gibi ayni terimlerle pek tartisilamaz demistir Batatu nun aktarimina gore Ulusal Muhafizlar Burosunun Ozel Sorusturma karargahi olarak kullandigi el Nihayyah Sarayi nin mahzenlerinde kiskacli elektrik telleri uzerine mahkumlarin oturtuldugu sivri demir kaziklar ve hala kesilmis parmak izlerini tasiyan bir makine dahil her turlu igrenc iskence aleti bulundu Kucuk kanli giysiler etrafa sacilmisti ve yerde havuzlar duvarlarda lekeler vardi Ayrica bakiniz1959 Musul Ayaklanmasi 17 Temmuz DevrimiKonuyla ilgili yayinlarSold Out US Foreign Policy Iraq the Kurds and the Cold War 2015 ISBN 978 1 137 48711 7 The People s Court Envisioning the Arab Future Modernization in US Arab Relations 1945 1967 Cambridge University Press 2017 ISBN 9781108107556 The Old Social Classes and the Revolutionary Movements of Iraq A Study of Iraq s Old Landed and Commercial Classes and of its Communists Ba thists and Free Officers Princeton University Press 1978 ISBN 978 0863565205 PDF March 2011 19 Temmuz 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi PDF April 2013 10 Agustos 2017 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Kaynakca a b 1998 Republic of Fear The Politics of Modern Iraq Updated Edition University of California Press s 29 ISBN 9780520921245 Ahram Ariel Ira 2011 Proxy Warriors The Rise and Fall of State Sponsored Militias ss 75 77 ISBN 9780804773591 Gibson 2015 s 59 Gibson 2015 ss 59 60 77 Monsour Ahmed and Aaraf Abd Alrazaq 2002 Interview Witnessing the Age Al Jazeera Television Pachachi D Adnan Recorded Program Satellite Channel Citino 2017 s 218 Marr Phebe The Modern History of Iraq p 184 185 Republic of Fear The Politics of Modern Iraq Updated Edition University of California Press 1998 ss 58 59 ISBN 9780520921245 a b c Citino 2017 a b c d e f Gibson 2015 Longtime CIA officer Harry Rositzke later claimed the CIA s major source in an ideal catbird seat reported the exact time of the coup and provided a list of the new cabinet members but this remains unverified See The CIA s Secret Operations 1977 s 109 ISBN 0 88349 116 8 Wolfe Hunnicutt 2017 Oil Sovereignty American Foreign Policy and the 1968 Coups in Iraq Diplomacy amp Statecraft Routledge 28 2 248 footnote 4 doi 10 1080 09592296 2017 1309882 12 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Kasim 2021 a b The Old Social Classes and the Revolutionary Movements of Iraq Princeton University Press 1978 ss 985 987 ISBN 978 0863565205 Sovereign Creations Pan Arabism and Political Order in Syria and Iraq Cornell University Press 1996 s 144 ISBN 9780801431685 Komer Robert 8 Subat 1963 29 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Mayis 2017 PDF March 2011 s 116 19 Temmuz 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 29 Mayis 2020 PDF March 2011 ss 117 119 128 275 19 Temmuz 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 29 Mayis 2020 a b Republic of Fear The Politics of Modern Iraq Updated Edition University of California Press 1998 s 30 ISBN 9780520921245 PDF March 2011 ss 138 139 19 Temmuz 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 10 Temmuz 2017 Iraq Since 1958 From Revolution to Dictatorship I B Tauris 2001 ss 83 85 87 ISBN 9780857713735