Rákóczi Bağımsızlık Savaşı (1703–11), Habsburgların Macaristan üzerindeki egemenliğini sona erdirmeye yönelik ilk önemli girişimdi. Savaş, bir grup soylu, zengin ve üst düzey aydın tarafından yürütüldü ve II. Francis Rákóczi tarafından yönetildi ve istifa eden askerler ve köylüler soyluların yanında savaştı. Ayaklanma başarısız oldu ve Szatmár Antlaşması ile sona erdi; ancak Macar soyluları Macar çıkarlarını kısmen karşılamayı başardı.
Rákóczi Bağımsızlık Savaşı | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
İspanya Veraset Savaşı | |||||||
![]() Kuruç süvarileri Avusturyalı bir askeri esir alırken | |||||||
| |||||||
Taraflar | |||||||
|
Yabancı Asker ve gönüllüler: |
Altyapı
1699'da Karlofça Antlaşması ile Osmanlı İmparatorluğu, 1526'dan sonra Orta Çağ Macaristan Krallığı'ndan fethedilen bazı toprakları üzerindeki iddialarının neredeyse tamamından vazgeçti. Asalet, Habsburg yönetimine karşıydı, çünkü daha önce Osmanlılar tarafından ellerinden alınan topraklar, yalnızca mülk sahibi olma haklarını kanıtlayabilen ve değerinin %10'unu Habsburglara ödeyebilenlere iade edildi. Bunu yapmazlarsa, mülk İmparatorluğun alacaklılarına gitti. Köylü sınıfı, uzun savaşların üzerlerine getirdiği zorluklar nedeniyle İmparatorluğa sırt çevirdi. 1697 yılında, bir anti-Habsburg ayaklanması Tokaj bastırıldı. Ancak saray ve soylular arasındaki ilişkiler kötüleşiyordu ve yeni Habsburg hükümdarları köylülere o kadar kötü davrandılar ki sonunda bazı insanlar Türk yönetimine geri dönmek istediler.
Ayaklanma
Uluslararası ilişkiler, Macaristan'a kendilerini Habsburglardan kurtarma fırsatı verdi. Imre Tökeli, 1678'de genç bir asilzade tarafından yönetilen Fransa'nın Habsburg karşıtı isyancılarının yardımıyla, Imre Thököly İmparatorluğa karşı yükseldi. Thököly, Kuzey Macaristan'ın çoğunu işgal etti. 1681'de Osmanlılar ona yardım etmek için katıldı ve Tökeli, Sultan IV. Mehmed tarafından Yukarı Macaristan Kralı olarak tanındı. Ancak Osmanlılar 1683'te Viyana savaşını kaybedince, Tökeli, Osmanlı desteğini kaybetti ve sonunda 1685'te yenildi. Osmanlılarla ittifakı Batı Avrupa'nın Macaristan'a yönelik olumlu algısını değiştirmiş ve Hristiyanlığın kalesi olarak görülmek yerine ülke artık düşman ülke olarak görülmüş, sonucunda Macaristan işgal edilmiştir. İşgal edilen Macaristan ise "Osmanlılardan kurtarılan topraklar" yerine "yeni kazanılan topraklar" olarak örgütlendi.
Liderlik
Francis II Rákóczi (Hungarian Rákóczi Ferenc) eski bir soylu ailenin oğluydu ve Macaristan Krallığı'nın en zengin toprak sahiplerinden biriydi . 1694'ten itibaren Comitatus Sarossiensis'in (Macarca Sáros'ta) kontuydu (comes perpetuus). Transilvanya'nın seçilmiş yönetici prensi Francis I Rákóczi ve 1676'da Ilona Zrínyi'de doğdu. Babası Rákóczi daha bebekken öldü ve annesi 1682'de Imre Tökeli ile evlendi. Tökeli yenildikten sonra, Zrínyi Munkács kalesini (bugün Ukrayna'da Mukacheve) üç yıl boyunca elinde tuttu, ancak sonunda teslim olmaya zorlandı. Karlofça Antlaşması'ndan sonra, üvey babası ve annesi sürgüne gönderildiğinde, Rákóczi Viyana'da Habsburg gözetiminde kalmıştı.
Tökeli'nin köylü ordusunun kalıntıları,, Rákóczi ailesinin mülkünün bir parçası olan günümüz Macaristan'ının kuzey doğusundaki Hegyalja bölgesinde yeni bir ayaklanma başlattı. Tokaj, Sárospatak ve Sátoraljaújhely kalelerini ele geçirdiler ve Rákóczi'den liderleri olmasını istediler, ancak o, küçük bir köylü isyanı gibi görünen şeyin başına geçmeye hevesli değildi. Hemen Viyana'ya döndü ve adını temize çıkarmak için elinden geleni yaptı. Rákóczi daha sonra Ujhorod (bugünkü Ужгород (Uzhhorod), Ukrayna'da) mülkünde kendisinin yanında bulunan Kont Miklós Bercsényi ile arkadaş oldu. Bercsényi yüksek eğitimli bir adamdı, krallığın en zengin üçüncü adamıydı (Rákóczi ve Simon Forgách'tan sonra) ve Macar aristokrasisinin çoğuyla akrabaydı.
Bağımsızlık için Savaş
Habsburg Hanedanı yok olma eşiğindeyken, Fransa, Avusturya hegemonyasına karşı savaşında müttefikler arıyordu. Sonuç olarak, Rákóczi ile temas kurdular ve Macaristan'ın bağımsızlık davasını üstlenirse destek sözü verdiler. Avusturyalı bir casus bu yazışmayı ele geçirdi ve İmparatorun dikkatine sundu. Bunun doğrudan bir sonucu olarak, Rákóczi 18 Nisan 1700'de tutuklandı ve Wiener Neustadt (Viyana'nın güneyinde) kalesine hapsedildi. Tıpkı büyükbabası Péter Zrínyi'nin durumunda olduğu gibi, Francis için olası tek cezanın ölüm olduğu ön duruşmalar sırasında ortaya çıktı. Hamile eşi Amelia ve hapishane komutanının yardımıyla Rákóczi kaçmayı ve Polonya'ya gitmeyi başardı. Burada tekrar Bercsényi ile bir araya geldi ve birlikte Fransız Kraliyeti ile yeniden temasa geçtiler.
Üç yıl sonra, İspanya Veraset Savaşı, Macaristan Krallığı'ndaki Avusturya kuvvetlerinin büyük bir bölümünün ülkeyi geçici olarak terk etmesine neden oldu. Durumdan yararlanan kuruc güçleri Munkács'ta yeni bir ayaklanma başlattı ve Rákóczi'den buna önderlik etmesi istendi. O da enerjisini bir ulusal kurtuluş savaşına yatırmaya karar verdi ve talebi kabul etti. 15 Haziran 1703 günü, 3000 silahlı kendisine katılanTamás Esze komutasındaki grupla Polonya'da Lawoczne 'de (bugünkü Lavochne, Ukrayna'da bir köy) buluştu. Bercsényi de Fransız fonları ve 600 Polonyalı paralı askerle geldi.
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTg1THprMEwwZGxiM0puWDFCb2FXeHBjSEJmVW5WblpXNWtZWE5mUVc1bVlXeHNYMmx6WDJkbGQyRm5kQ1V5UTE5a2FXVmZUU1ZETXlWQ05tTm9kR1Z1WDIxcGRGOWhibWR5WldsbVptVnVMbXB3Wnk4eU1qQndlQzFIWlc5eVoxOVFhR2xzYVhCd1gxSjFaMlZ1WkdGelgwRnVabUZzYkY5cGMxOW5aWGRoWjNRbE1rTmZaR2xsWDAwbFF6TWxRalpqYUhSbGJsOXRhWFJmWVc1bmNtVnBabVpsYmk1cWNHYz0uanBn.jpg)
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTg0THpnMUwxSjFaMlZ1WkdGelgwdDFjblZqTFd4aFltRnVZMTlqYzJGMFlXcGxiR1Z1WlhRdWFuQm5Mekl5TUhCNExWSjFaMlZ1WkdGelgwdDFjblZqTFd4aFltRnVZMTlqYzJGMFlXcGxiR1Z1WlhRdWFuQm4uanBn.jpg)
Macar soylularının çoğu, Rákóczi'nin ayaklanmasını desteklemedi, çünkü onun bir jacquerie'den, bir köylü isyanından başka bir şey olmadığını düşündüler. Rákóczi'nin Szabolcs İlçesinin soylularına yaptığı ünlü çağrısı boşuna gibi görünüyordu. Hajdús'u (özgür köylü savaşçıları) güçlerine katılmaya ikna etmeyi başardı, bu nedenle güçleri, Eylül 1703'ün sonlarında Tuna'nın doğusunda ve kuzeyinde Macaristan Krallığı'nın çoğunu kontrol etti. Kısa bir süre sonra Transdanubia'yı fethederek devam etti.
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTgwTHpReUwxSWxRek1sUVRGckpVTXpKVUl6WTNwcFgzTjZiMkp2Y2k1cWNHY3ZNalV3Y0hndFVpVkRNeVZCTVdzbFF6TWxRak5qZW1sZmMzcHZZbTl5TG1wd1p3PT0uanBn.jpg)
Avusturyalılar birkaç cephede Rákóczi ile savaşmak zorunda kaldıklarından, kendilerini onunla müzakerelere girmek zorunda hissettiler. Bununla birlikte, Avusturya ve İngiliz kuvvetlerinin 13 Ağustos 1704'te Blenheim Muharebesi'ndae birleşik bir Fransız-Bavyera ordusuna karşı kazandığı zafer, yalnızca İspanya Veraset Savaşı'nda bir avantaj sağlamakla kalmadı, aynı zamanda Rákóczi'nin kuvvetlerinin Fransız kuvvetleriyle-Bavyeralı müttefikleri ile birleşmesini de engelledi.
Bu, Rákóczi'yi zor bir askeri ve mali duruma soktu. Fransız desteği giderek azaldı ve zaten kazanılmış toprakları işgal etmek için daha büyük bir orduya ihtiyaç vardı. Bu arada, mevcut orduya silah ve yiyecek sağlamak onun imkanlarının ötesindeydi. Bu sorunu, insanlar gümüş sikkelere alışkın olduğu için Macaristan'da kolayca kabul edilmeyen bakır bazlı yeni bir madeni para yaratarak çözmeye çalıştı. Bununla birlikte, Rákóczi bir süre askeri avantajını korumayı başardı - ancak 1706'dan sonra ordusu geri çekilmek zorunda kaldı.
Macar Diyetinin Eylül 1705'te Szécsény (Nógrád İlçesi ) yakınlarında düzenlenen (6 piskopos, 36 aristokrat ve 25 ilçenin alt soylularının yaklaşık 1000 temsilcisinden oluşan) bir toplantısı, prens - Macaristan Krallığı Konfedere Mülklerinden, 24 üyeli bir Senato tarafından desteklenecek şekilde Rákóczi'yi "fejedelem"- (hükümdar) olarak seçti. Rákóczi ve Senato, barış görüşmeleri de dahil olmak üzere dışişlerinin yürütülmesinden ortak sorumluluk aldı.
İngiltere ve Hollanda'nın cesaretlendirmesiyle , 27 Ekim 1705'te kuruç liderleri ile İmparator arasında barış görüşmeleri yeniden başladı. Ancak askeri operasyonlar devam etti ve her iki taraf da stratejilerini askeri duruma göre değiştirdi. 13 Aralık'ta János Bottyán liderliğindeki Kuruc kuvvetleri Avusturyalıları Szentgotthárd'da yendi. Ancak bağımsızlık konusunda engellerden biri Transilvanya üzerindeki egemenlikti - iki taraf da bundan vazgeçmeye hazır değildi. Rákóczi'nin Fransızlarla önerdiği anlaşma durduruldu, bu yüzden sadece bir bağımsızlık ilanının çeşitli güçlerin onunla müzakere etmesini kabul edilebilir kılacağına ikna oldu. 1706'da karısı (5 yıldır görmediği, oğulları József ve György ile birlikte) ve kız kardeşi barış elçisi olarak gönderildi, ancak Rákóczi İmparator adına çabalarını reddetti.
Rákóczi'nin tavsiyesi üzerine ve Bercsényi'nin desteğiyle, Ónod'da (Borsod İlçesi ) düzenlenen bir başka Diyet toplantısı, 13 Haziran 1707'de Habsburg Hanedanı'nın Macar tahtından indirildiğini ilan etti. Ancak ne bu kanun ne de parasal enflasyonu önlemek için çıkarılan bakır para başarılı olmadı. Louis XIV, Macarları müttefiksiz bırakarak Prens Rákóczi ile anlaşmalara girmeyi reddetti. Geriye Rus Çarlığı ile ittifak olasılığı kaldı, ancak bu da gerçekleşmedi.
Trenčín Muharebesi'nde (Macarca Trencsén, Alman Trentschin, Latince Trentsinium, Comitatus Trentsiniensis, bugün Slovakya'da ), 3 Ağustos 1708'de Rákóczi'nin atı tökezledi ve yere düştü, bu da onu bayılttı. Kuruc güçleri onun öldüğünü sanıp kaçtı. Bu yenilgi ayaklanma için ölümcül oldu. Çok sayıda Kuruç lideri, merhamet umarak imparatora bağlılıklarını aktardı. Rákóczi'nin kuvvetleri Munkács ve Szabolcs County çevresindeki alanla sınırlı hale geldi. İmparatorun isyancılarla müzakere etmekle görevli elçisi olan János Pálffy'nin sözlerine güvenmeyen Prens, 21 Şubat 1711'de Macaristan Krallığı'ndan ayrılıp Polonya'ya gitti.
Sırp katılımı ve diğer Kraliyetçiler
Sırplar (Büyük Sırp Göçleri sırasında Macaristan'ın güney sınırlarına yerleşmiş ve Avusturyalılar tarafından korunmuştur) savaşın başlangıcından beri İmparator'un yanında savaşmışlardır. Avusturya ordusunda hafif süvari olarak ve vergi tahsildarı olarak kullanıldılar. Sekiz yıllık savaş sırasında Büyük Macar Ovası ve Transdanubia'daki Macar köyleri ve kasabaları Sırplar tarafından yakılıp soyuldu, Bácska'da ise Sırp köyleri yakıldı. Ancak, Habsburg'lara karşı Rakóczi'nin yanında savaşan bazı Sırplar vardı - Semlak'ın Sınır Muhafızları. Kuruc Sırp birliklerinin lideri Senta'dan Frontier Kaptan Obrad Laliç oldu .
Hırvatistan da Habsburg Monarşisini destekledi, böylece Hırvat Ordusu ve Habsburg birlikleri Hırvatistan'ın Kuruç işgalini engelledi. Hırvat ve Sırp güçleri Transdanubia ve Yukarı Macaristan'da savaştı. Transilvanya Saksonları da 1703'te kendilerini Rákóczi'den uzaklaştırdılar. Avusturyalı General Rabutin Transilvanya'da kaybetmesine rağmen, Sakson kasabalarının ve köylülerinin Habsburg Ordusuna sığındığı Saksonya'ya çekildi. Hırvatistan genelinde Kuruç ve Habsburg-Sakson ordusu arasında çatışmalar yaşandı.
Danimarka yardımı
Danimarka Krallığı her yıl süvari ve piyade alayları sağlıyordu . Habsburg ordusu bu Danimarka alaylarını Macaristan'a yerleştirdi ve Danimarka askerleri Habsburg ordusuyla birlikte Macarlara (Kuruclar) ve müttefiklerine karşı savaştı. Danimarka kuvvetleri Doğu Macaristan ve Transilvanya'da (Zsibó Muharebesi) savaştı .
Kuruç ordusunda paralı askerler ve azınlıklar
1703'te Rusin azınlığı hemen ayaklanmaya katıldı, ancak bundan önce 1690 ve 1702 arasında Rusinler, Avusturya askerlerine karşı Macarları destekledi. Ayrıca tüm Slovaklar boyunca çatışma sırasında Rákóczi için savaştı. Kuruç ordusunda Slovak komutanlar vardı ve birkaç Kuruç kuvveti tamamen Slovak idi. Transilvanya'nın oy hakkının verilmesinden sonra Rumen azınlık, Kuruçlarla toplu halde durdu ve Rumen Kuruç güçlerini destekledi. Sonunda, Wallachia ve Moldavia'dan birkaç yüz paralı asker Rákóczi'nin ordusunda savaştı.
Polonya'dan çok sayıda Polonyalı gönüllü ve paralı asker geldi, ayrıca birçok asker Ukraynalı ve Lipka Tatar'dı, Kuruçları desteklediler. Rákóczi birkaç kez Polonya'dan yardım istedi ve daha fazla Polonyalı asker toplamaya çalıştı. Macar topraklarında Alman Spiš Saxons ve bazı Alman grupları (Habsburg Ordusundan dönenler dahil) Rákóczi'nin savaşına katıldı. Alman paralı askerleri tarafından desteklendiler. Kuruç ordusunda görev yapan çok sayıda Alman ve Slovak olduğundan, Kuruç Ordusu hem Slovakça hem de Almanca dillerinde emir ve sözleri kullandı.
Murska Sobota, Lendava ve Szentgotthárd ilçelerinden Macar Slovenleri, Sloven köylerinde birkaç kez yağma yaptığı için Habsburg askerlerine karşı Steiermark kuvvetleri yanında savaşa katıldı.
Birkaç yüz İsveçli asker Macaristan'daki Poltava, Benderi ve Polonya Muharebesi'nden kaçmışlardı. 1710'da Rákóczi, morali bozuk İsveçlileri Kuruç ordusuna kabul etti. Macar-Polonya-İsveç-Fransız ordusu Romhány Muharebesi'nde Avusturyalılara karşı zafere yakındı, ancak Rákóczi'nin kuvvetlerinin sonuncusu Avusturya karşı saldırısı sırasında ezildi.
Rákóczi'nin ordusunda Bulgarlar, Litvanyalılar, Kırım Tatarları ve Osmanlılar da vardı .
Kaynakça
- ^ Lendvai, Paul: "The Hungarians: A Thousand Years of Victory in Defeat. Princeton University Press, 2004
- ^ . 24 Haziran 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Simonyi, Erno: Angol diplomatiai iratok[English diplomacy documents in the age of] II. Rákóczi Ferencz korára. Pest, 1871. https://archive.org/details/angoldiplomatiai03simouoft/page/306/mode/2up https://archive.org/details/iirkcziferencz01mrki/page/356/mode/2up II. Rákóczi Ferencz fejedelem emlékiratai a magyar háborúról, 1703-tól végéig (1711)[Memoirs of Ferenc Rákóczi] https://archive.org/details/iirkcziferenczfe00rkcz/page/176/mode/2up https://archive.org/details/iirkcziferencz01mrki/page/356/mode/2up Marki, Sandor: Nagy Péter czár és II. Rákóczi Ferencz szövetsége 1707-ben : székfoglaló értekezés [About Peter the Great and Ferenc Rákóczi negotiations in 1707]. 1913. https://archive.org/details/nagypterczr00mr/page/58/mode/2up
- ^ Szabad, Emeric (1844). Hungary, past and present. Edinburgh: Adam and Charles Black, p. 172.
- ^ Martin, Henri (1865). Martin's History of France: The Age of Louis XIV. Volume 2. Boston; Walker, Wise, and Company, pp. 359, 386.
- ^ Vaupell, Otto (1872). Den dansk-norske hærs historie indtil 1814. Første del. Gyldendalske boghandel, p. 317.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Rakoczi Bagimsizlik Savasi 1703 11 Habsburglarin Macaristan uzerindeki egemenligini sona erdirmeye yonelik ilk onemli girisimdi Savas bir grup soylu zengin ve ust duzey aydin tarafindan yurutuldu ve II Francis Rakoczi tarafindan yonetildi ve istifa eden askerler ve koyluler soylularin yaninda savasti Ayaklanma basarisiz oldu ve Szatmar Antlasmasi ile sona erdi ancak Macar soylulari Macar cikarlarini kismen karsilamayi basardi Rakoczi Bagimsizlik SavasiIspanya Veraset SavasiKuruc suvarileri Avusturyali bir askeri esir alirkenTarih15 Temmuz 1703 1 Mayis 1711BolgeMacaristanSonucRoma Germen Imparatorlugu zaferi Szatmar AntlasmasiTaraflar Kutsal Roma Imparatorlugu Avusturya Prusya hattindan Sirplar Transilvanya Saksonlari Hirvatistan Kralligi Habsburg Habsburg Yandasi Kraliyetciler Parali Askerler Isvicreliler Almanlar Italyanlar IspanyollarKuruc Macaristan Kralligi Erdel Prensligi Fransa Azinliklar Macar Slovenleri Slovaklar Rusinler Macaristan dan Hirvatlar Sokci ve Bunyevatslar Macar Sirplari Yabanci Asker ve gonulluler Polonyalilar Bogdan Kirim Tatarlari Isvecliler Osmanli Turkleri Almanlar Letonyalilar Moldovalilar Bulgarlar Lipka Tatarlari RutenlerAltyapi1699 da Karlofca Antlasmasi ile Osmanli Imparatorlugu 1526 dan sonra Orta Cag Macaristan Kralligi ndan fethedilen bazi topraklari uzerindeki iddialarinin neredeyse tamamindan vazgecti Asalet Habsburg yonetimine karsiydi cunku daha once Osmanlilar tarafindan ellerinden alinan topraklar yalnizca mulk sahibi olma haklarini kanitlayabilen ve degerinin 10 unu Habsburglara odeyebilenlere iade edildi Bunu yapmazlarsa mulk Imparatorlugun alacaklilarina gitti Koylu sinifi uzun savaslarin uzerlerine getirdigi zorluklar nedeniyle Imparatorluga sirt cevirdi 1697 yilinda bir anti Habsburg ayaklanmasi Tokaj bastirildi Ancak saray ve soylular arasindaki iliskiler kotulesiyordu ve yeni Habsburg hukumdarlari koylulere o kadar kotu davrandilar ki sonunda bazi insanlar Turk yonetimine geri donmek istediler Ayaklanma Bagimsizlik Savasi nda bir savas biriminin bayragi Uluslararasi iliskiler Macaristan a kendilerini Habsburglardan kurtarma firsati verdi Imre Tokeli 1678 de genc bir asilzade tarafindan yonetilen Fransa nin Habsburg karsiti isyancilarinin yardimiyla Imre Thokoly Imparatorluga karsi yukseldi Thokoly Kuzey Macaristan in cogunu isgal etti 1681 de Osmanlilar ona yardim etmek icin katildi ve Tokeli Sultan IV Mehmed tarafindan Yukari Macaristan Krali olarak tanindi Ancak Osmanlilar 1683 te Viyana savasini kaybedince Tokeli Osmanli destegini kaybetti ve sonunda 1685 te yenildi Osmanlilarla ittifaki Bati Avrupa nin Macaristan a yonelik olumlu algisini degistirmis ve Hristiyanligin kalesi olarak gorulmek yerine ulke artik dusman ulke olarak gorulmus sonucunda Macaristan isgal edilmistir Isgal edilen Macaristan ise Osmanlilardan kurtarilan topraklar yerine yeni kazanilan topraklar olarak orgutlendi LiderlikFrancis II Rakoczi Hungarian Rakoczi Ferenc eski bir soylu ailenin ogluydu ve Macaristan Kralligi nin en zengin toprak sahiplerinden biriydi 1694 ten itibaren Comitatus Sarossiensis in Macarca Saros ta kontuydu comes perpetuus Transilvanya nin secilmis yonetici prensi Francis I Rakoczi ve 1676 da Ilona Zrinyi de dogdu Babasi Rakoczi daha bebekken oldu ve annesi 1682 de Imre Tokeli ile evlendi Tokeli yenildikten sonra Zrinyi Munkacs kalesini bugun Ukrayna da Mukacheve uc yil boyunca elinde tuttu ancak sonunda teslim olmaya zorlandi Karlofca Antlasmasi ndan sonra uvey babasi ve annesi surgune gonderildiginde Rakoczi Viyana da Habsburg gozetiminde kalmisti Tokeli nin koylu ordusunun kalintilari Rakoczi ailesinin mulkunun bir parcasi olan gunumuz Macaristan inin kuzey dogusundaki Hegyalja bolgesinde yeni bir ayaklanma baslatti Tokaj Sarospatak ve Satoraljaujhely kalelerini ele gecirdiler ve Rakoczi den liderleri olmasini istediler ancak o kucuk bir koylu isyani gibi gorunen seyin basina gecmeye hevesli degildi Hemen Viyana ya dondu ve adini temize cikarmak icin elinden geleni yapti Rakoczi daha sonra Ujhorod bugunku Uzhgorod Uzhhorod Ukrayna da mulkunde kendisinin yaninda bulunan Kont Miklos Bercsenyi ile arkadas oldu Bercsenyi yuksek egitimli bir adamdi kralligin en zengin ucuncu adamiydi Rakoczi ve Simon Forgach tan sonra ve Macar aristokrasisinin coguyla akrabaydi Bagimsizlik icin SavasHabsburg Hanedani yok olma esigindeyken Fransa Avusturya hegemonyasina karsi savasinda muttefikler ariyordu Sonuc olarak Rakoczi ile temas kurdular ve Macaristan in bagimsizlik davasini ustlenirse destek sozu verdiler Avusturyali bir casus bu yazismayi ele gecirdi ve Imparatorun dikkatine sundu Bunun dogrudan bir sonucu olarak Rakoczi 18 Nisan 1700 de tutuklandi ve Wiener Neustadt Viyana nin guneyinde kalesine hapsedildi Tipki buyukbabasi Peter Zrinyi nin durumunda oldugu gibi Francis icin olasi tek cezanin olum oldugu on durusmalar sirasinda ortaya cikti Hamile esi Amelia ve hapishane komutaninin yardimiyla Rakoczi kacmayi ve Polonya ya gitmeyi basardi Burada tekrar Bercsenyi ile bir araya geldi ve birlikte Fransiz Kraliyeti ile yeniden temasa gectiler Uc yil sonra Ispanya Veraset Savasi Macaristan Kralligi ndaki Avusturya kuvvetlerinin buyuk bir bolumunun ulkeyi gecici olarak terk etmesine neden oldu Durumdan yararlanan kuruc gucleri Munkacs ta yeni bir ayaklanma baslatti ve Rakoczi den buna onderlik etmesi istendi O da enerjisini bir ulusal kurtulus savasina yatirmaya karar verdi ve talebi kabul etti 15 Haziran 1703 gunu 3000 silahli kendisine katilanTamas Esze komutasindaki grupla Polonya da Lawoczne de bugunku Lavochne Ukrayna da bir koy bulustu Bercsenyi de Fransiz fonlari ve 600 Polonyali parali askerle geldi Gezici vagon ve binicilere hucum etmeye hazirlanan Kuruc c 1705Kuruc Labanc Muharebesi Macar soylularinin cogu Rakoczi nin ayaklanmasini desteklemedi cunku onun bir jacquerie den bir koylu isyanindan baska bir sey olmadigini dusunduler Rakoczi nin Szabolcs Ilcesinin soylularina yaptigi unlu cagrisi bosuna gibi gorunuyordu Hajdus u ozgur koylu savascilari guclerine katilmaya ikna etmeyi basardi bu nedenle gucleri Eylul 1703 un sonlarinda Tuna nin dogusunda ve kuzeyinde Macaristan Kralligi nin cogunu kontrol etti Kisa bir sure sonra Transdanubia yi fethederek devam etti Budapeste Macaristan daki Rakoczi heykeli Avusturyalilar birkac cephede Rakoczi ile savasmak zorunda kaldiklarindan kendilerini onunla muzakerelere girmek zorunda hissettiler Bununla birlikte Avusturya ve Ingiliz kuvvetlerinin 13 Agustos 1704 te Blenheim Muharebesi ndae birlesik bir Fransiz Bavyera ordusuna karsi kazandigi zafer yalnizca Ispanya Veraset Savasi nda bir avantaj saglamakla kalmadi ayni zamanda Rakoczi nin kuvvetlerinin Fransiz kuvvetleriyle Bavyerali muttefikleri ile birlesmesini de engelledi Bu Rakoczi yi zor bir askeri ve mali duruma soktu Fransiz destegi giderek azaldi ve zaten kazanilmis topraklari isgal etmek icin daha buyuk bir orduya ihtiyac vardi Bu arada mevcut orduya silah ve yiyecek saglamak onun imkanlarinin otesindeydi Bu sorunu insanlar gumus sikkelere aliskin oldugu icin Macaristan da kolayca kabul edilmeyen bakir bazli yeni bir madeni para yaratarak cozmeye calisti Bununla birlikte Rakoczi bir sure askeri avantajini korumayi basardi ancak 1706 dan sonra ordusu geri cekilmek zorunda kaldi Macar Diyetinin Eylul 1705 te Szecseny Nograd Ilcesi yakinlarinda duzenlenen 6 piskopos 36 aristokrat ve 25 ilcenin alt soylularinin yaklasik 1000 temsilcisinden olusan bir toplantisi prens Macaristan Kralligi Konfedere Mulklerinden 24 uyeli bir Senato tarafindan desteklenecek sekilde Rakoczi yi fejedelem hukumdar olarak secti Rakoczi ve Senato baris gorusmeleri de dahil olmak uzere disislerinin yurutulmesinden ortak sorumluluk aldi Ingiltere ve Hollanda nin cesaretlendirmesiyle 27 Ekim 1705 te kuruc liderleri ile Imparator arasinda baris gorusmeleri yeniden basladi Ancak askeri operasyonlar devam etti ve her iki taraf da stratejilerini askeri duruma gore degistirdi 13 Aralik ta Janos Bottyan liderligindeki Kuruc kuvvetleri Avusturyalilari Szentgotthard da yendi Ancak bagimsizlik konusunda engellerden biri Transilvanya uzerindeki egemenlikti iki taraf da bundan vazgecmeye hazir degildi Rakoczi nin Fransizlarla onerdigi anlasma durduruldu bu yuzden sadece bir bagimsizlik ilaninin cesitli guclerin onunla muzakere etmesini kabul edilebilir kilacagina ikna oldu 1706 da karisi 5 yildir gormedigi ogullari Jozsef ve Gyorgy ile birlikte ve kiz kardesi baris elcisi olarak gonderildi ancak Rakoczi Imparator adina cabalarini reddetti Rakoczi nin tavsiyesi uzerine ve Bercsenyi nin destegiyle onod da Borsod Ilcesi duzenlenen bir baska Diyet toplantisi 13 Haziran 1707 de Habsburg Hanedani nin Macar tahtindan indirildigini ilan etti Ancak ne bu kanun ne de parasal enflasyonu onlemek icin cikarilan bakir para basarili olmadi Louis XIV Macarlari muttefiksiz birakarak Prens Rakoczi ile anlasmalara girmeyi reddetti Geriye Rus Carligi ile ittifak olasiligi kaldi ancak bu da gerceklesmedi Trencin Muharebesi nde Macarca Trencsen Alman Trentschin Latince Trentsinium Comitatus Trentsiniensis bugun Slovakya da 3 Agustos 1708 de Rakoczi nin ati tokezledi ve yere dustu bu da onu bayiltti Kuruc gucleri onun oldugunu sanip kacti Bu yenilgi ayaklanma icin olumcul oldu Cok sayida Kuruc lideri merhamet umarak imparatora bagliliklarini aktardi Rakoczi nin kuvvetleri Munkacs ve Szabolcs County cevresindeki alanla sinirli hale geldi Imparatorun isyancilarla muzakere etmekle gorevli elcisi olan Janos Palffy nin sozlerine guvenmeyen Prens 21 Subat 1711 de Macaristan Kralligi ndan ayrilip Polonya ya gitti Sirp katilimi ve diger KraliyetcilerSirplar Buyuk Sirp Gocleri sirasinda Macaristan in guney sinirlarina yerlesmis ve Avusturyalilar tarafindan korunmustur savasin baslangicindan beri Imparator un yaninda savasmislardir Avusturya ordusunda hafif suvari olarak ve vergi tahsildari olarak kullanildilar Sekiz yillik savas sirasinda Buyuk Macar Ovasi ve Transdanubia daki Macar koyleri ve kasabalari Sirplar tarafindan yakilip soyuldu Bacska da ise Sirp koyleri yakildi Ancak Habsburg lara karsi Rakoczi nin yaninda savasan bazi Sirplar vardi Semlak in Sinir Muhafizlari Kuruc Sirp birliklerinin lideri Senta dan Frontier Kaptan Obrad Lalic oldu Hirvatistan da Habsburg Monarsisini destekledi boylece Hirvat Ordusu ve Habsburg birlikleri Hirvatistan in Kuruc isgalini engelledi Hirvat ve Sirp gucleri Transdanubia ve Yukari Macaristan da savasti Transilvanya Saksonlari da 1703 te kendilerini Rakoczi den uzaklastirdilar Avusturyali General Rabutin Transilvanya da kaybetmesine ragmen Sakson kasabalarinin ve koylulerinin Habsburg Ordusuna sigindigi Saksonya ya cekildi Hirvatistan genelinde Kuruc ve Habsburg Sakson ordusu arasinda catismalar yasandi Danimarka yardimiDanimarka Kralligi her yil suvari ve piyade alaylari sagliyordu Habsburg ordusu bu Danimarka alaylarini Macaristan a yerlestirdi ve Danimarka askerleri Habsburg ordusuyla birlikte Macarlara Kuruclar ve muttefiklerine karsi savasti Danimarka kuvvetleri Dogu Macaristan ve Transilvanya da Zsibo Muharebesi savasti Kuruc ordusunda parali askerler ve azinliklar1703 te Rusin azinligi hemen ayaklanmaya katildi ancak bundan once 1690 ve 1702 arasinda Rusinler Avusturya askerlerine karsi Macarlari destekledi Ayrica tum Slovaklar boyunca catisma sirasinda Rakoczi icin savasti Kuruc ordusunda Slovak komutanlar vardi ve birkac Kuruc kuvveti tamamen Slovak idi Transilvanya nin oy hakkinin verilmesinden sonra Rumen azinlik Kuruclarla toplu halde durdu ve Rumen Kuruc guclerini destekledi Sonunda Wallachia ve Moldavia dan birkac yuz parali asker Rakoczi nin ordusunda savasti Polonya dan cok sayida Polonyali gonullu ve parali asker geldi ayrica bircok asker Ukraynali ve Lipka Tatar di Kuruclari desteklediler Rakoczi birkac kez Polonya dan yardim istedi ve daha fazla Polonyali asker toplamaya calisti Macar topraklarinda Alman Spis Saxons ve bazi Alman gruplari Habsburg Ordusundan donenler dahil Rakoczi nin savasina katildi Alman parali askerleri tarafindan desteklendiler Kuruc ordusunda gorev yapan cok sayida Alman ve Slovak oldugundan Kuruc Ordusu hem Slovakca hem de Almanca dillerinde emir ve sozleri kullandi Murska Sobota Lendava ve Szentgotthard ilcelerinden Macar Slovenleri Sloven koylerinde birkac kez yagma yaptigi icin Habsburg askerlerine karsi Steiermark kuvvetleri yaninda savasa katildi Birkac yuz Isvecli asker Macaristan daki Poltava Benderi ve Polonya Muharebesi nden kacmislardi 1710 da Rakoczi morali bozuk Isveclileri Kuruc ordusuna kabul etti Macar Polonya Isvec Fransiz ordusu Romhany Muharebesi nde Avusturyalilara karsi zafere yakindi ancak Rakoczi nin kuvvetlerinin sonuncusu Avusturya karsi saldirisi sirasinda ezildi Rakoczi nin ordusunda Bulgarlar Litvanyalilar Kirim Tatarlari ve Osmanlilar da vardi Kaynakca Lendvai Paul The Hungarians A Thousand Years of Victory in Defeat Princeton University Press 2004 24 Haziran 2004 tarihinde kaynagindan arsivlendi Simonyi Erno Angol diplomatiai iratok English diplomacy documents in the age of II Rakoczi Ferencz korara Pest 1871 https archive org details angoldiplomatiai03simouoft page 306 mode 2up https archive org details iirkcziferencz01mrki page 356 mode 2up II Rakoczi Ferencz fejedelem emlekiratai a magyar haborurol 1703 tol vegeig 1711 Memoirs of Ferenc Rakoczi https archive org details iirkcziferenczfe00rkcz page 176 mode 2up https archive org details iirkcziferencz01mrki page 356 mode 2up Marki Sandor Nagy Peter czar es II Rakoczi Ferencz szovetsege 1707 ben szekfoglalo ertekezes About Peter the Great and Ferenc Rakoczi negotiations in 1707 1913 https archive org details nagypterczr00mr page 58 mode 2up Szabad Emeric 1844 Hungary past and present Edinburgh Adam and Charles Black p 172 Martin Henri 1865 Martin s History of France The Age of Louis XIV Volume 2 Boston Walker Wise and Company pp 359 386 Vaupell Otto 1872 Den dansk norske haers historie indtil 1814 Forste del Gyldendalske boghandel p 317