Suriye Türkmenleri

Suriye Türkmenleri ya da Suriye Türkleri, Suriye'de yaşayan Türk azınlıktır.

Suriye Türkmenleri

Suriye Türkmen meclisi tarafından kabul edilen bayrak
Toplam nüfus
800.000-1.500.000 3.500.000
Önemli nüfusa sahip bölgeler
Halep  · Şam  · Cezire  · Hama  · Humus  · Lazkiye
Diller
Türkçe  · Arapça  · Azerice  ·
Din
Sünnilik (Hanefilik)

Günümüzde ağırlıklı olarak Şam, Lazkiye, Hama, Humus, Halep ve Rakka kentlerinde ve köylerinde bulunmaktadırlar. Şam bölgesinde yaşayanlara Şam Türkmeni denirken, Halep ve Rakka bölgesindekilere Halep veya Culap Türkmeni, Lazkiye Türkmenlerine Bayır-Bucak Türkmeni denmektedir.

Suriye yönetimi tarafından azınlık olarak kabul edilmezler ve gündelik hayatta Türkmen olarak anılsalar da kayıtlarda “Müslüman” olarak geçmektedirler. Nüfus sayımlarında milliyetleri ile sayılmadıklarından sayıları hakkında kesin bilgi yoktur. Çeşitli kaynaklarda 200.000 ilâ 3.500.000 arasında farklı tahminler verilmektedir. 10.ve 11. yüzyıllarda bu bölgeye yoğun Türk göçlerin gerçekleştiği Suriye’nin yönetimi, 1516’dan sonra Osmanlı Devleti’ne geçmiş ve bölge 1918 yılına kadar kesintisiz olarak 402 yıl boyunca Türklerin hakimiyeti altında kalmıştır. Bu dönemde Suriye’de Türkmen yerleşimi artarak devam etmiş ve bölgede önemli bir Türk nüfusu oluşmuştur. Konuştukları diller Arapça ve Türkiye Türkçesine çok yakın bir Türkçe'dir. Anadolu’daki uzantıları olan Türk boyları arasında inanç, gelenek ve folklorik pratikler bakımından çok önemli benzerlikler bulunmaktadır.

Günümüz Suriyesi’nde Arap sosyalizmi asimilasyon programları çerçevesinde, dil öğrenimlerini engellemiş, köylerinin isimlerini değiştirmiştir. Dillerini unutmuş olan Türkmenler kimliklerinin bilincinde olmakla birlikte yaşadıkları bölgenin dili, kültürü ile bütünleşmiştir. Küçük gruplar halinde yaşayanlar önemli ölçüde Araplaşmış; ancak büyük gruplar halinde yaşayan Türkmenler, millî benliklerini korumuşlardır. Türkmen kimliğinin ve haklarının korunmasını talep eden Türkmenler, Suriye İç Savaşı’nda muhalif hareketlerin içinde yer almaktadır.

Başlıca yerleşim yerleri

• Suriye Türkmenleri'nin Halep ilinin kuzeyinde çoğunlukta oldukları bölgeler.
• Rakka Bölgesi'ndeki Türkmenler
• Lazkiye'deki Türkmenler
• Orta Suriye'deki Türkmenler
• Şam Bölgesi ve Güney Suriye'deki Türkmenler

Tarih

Türk kökenli Halil Merdam Bey, Suriye Milli Marşı'nın bestecisiydi.

Oğuz boyları akıncıları Suriye’de 7. yüzyıldan itibaren görünmeye başlamış, 10.ve 11. yüzyıllarda bu bölgeye yoğun göçler gerçekleşmiştir. Tolunoğulları ile başlayan Türklerin yerleşimi 11. yüzyılda Selçuklu Hanedanının bölgeye gelmesi ile devam etti. Selçuklular'ın 1040 yılında kazandıkları Dandanakan Savaşı'ndan sonra birçok Türkmen boy ve oymağı 1063 yılından itibaren Suriye'ye girerek kendi hayat şartlarına uyabilecek alanları vatan edinmeye başlamıştır. 1071-1071 yıllarında Nâvekiyye Türkmenleri Suriye'ye geldiler ve Nâvekiyyelerden olan Atsız Kudüs, Dimaşk ve çevresinin hakimi oldu. 1077'de Selçuklu hükümdarı Melik Şah, kardeşi Tutuş'u Suriye melikliğine tayin ettiğinde beraberinde birçok Türkmen beyi mahiyetlerindeki kalabalık zümrelerle birlikte Suriye'ye geldi. 1078 yılında Suriye Selçuklu Devleti kuruldu. Suriye'deki Türk boyları, 1096 yılında Haçlı seferleri başladığında Selahattin Eyyubi komutasındaki Müslümanlarla birleşerek Haçlılara karşı bölgeyi savundular. 1243 yılında Kösedağ Savaşı'nda Moğollara yenilen Türk boyları da Halep bölgesine yerleştiler. 1260’tan itibaren Suriye’ye idari ve askerî gücü Türkler’den oluşan Memlûk Devleti hakim oldu.

Yavuz Sultan Selim, 1516 yılında Mercidabık'ta Memlûkler'i yenmesi ile Suriye topraklarında Osmanlı yönetimi başladı. Bölge 1918 yılına kadar kesintisiz olarak 402 yıl boyunca Türklerin hakimiyeti altında kaldı. Suriyeli Türkmenler Osmanlı kayıtlarında "Halep Türkmenleri" olarak yer aldı. Halep Türkmenleri has (padişah hassı) reayası idi ve bu statü onlara görece bir serbestlik sağlıyordu. Çoğu konar-göçer gruplar halinde yaşıyorlardı; kışları Halep civarında, yazlarını ise Sivas'a kadar uzanan Anadolu yaylalarında geçirirlerdi. Devlet için önemli bir vergi kalemi meydana getiren Suriye Türkmenleri, yaşadıkları bölgede istikrarın korunmasında belli bir role sahiptiler.

Halep Türkmenleri, 17. yüzyıl başlarında siyasal ve ekonomik nedenlerle bulundukları yerden göç etmek ya da yerleşik hayata geçmek zorunda kaldılar. Osmanlı Devleti 17. yüzyıl ortalarında onları belirli yörelerde iskana zorladı. 18. yüzyılın sonlarında Türkmen boylarının yarısı Antep, Hama, Humus, Rakka gibi bölgelerde yerleşik hayata geçirilmiş durumdaydı. Rakka, gerek iklim gerekse toprak yapısı bakımından Türkmen aşiretlerin yaşamına uygun değildi. İskana tabi tutulan oymaklar, eski yurtlarına dönmek istedilerse de yeniden aynı yerlere sürüldüler. Bir kısmı 18. ve 19. yüzyıllarda Anadolu içlerine dağıldılar, köyler ve kasabalar kurdular.

19. yüzyıl başında gerek 1822 depremi ve bunu izleyen salgın hastalıklar; gerekse Kavalalı İbrahim Paşa’nın bölgeyi işgali ve kadim aşiret çatışmalarından Türkmenler çok olumsuz etkilendi. Fırsatını bulanlar Anadolu’ya göç ettiler. Bulamayanların bir bölümü Sünni Arap aşiretleri içinde asimile oldu. Zamanla Türkçe biraz daha az konuşulur oldu, Arap dili ve gelenekleri baskın gelmeye başladı.

93 Harbi'nden sonra Kafkasya'da yaşadıkları yerlerden ayrılmak zorunda kalmış Türkler'e Osmanlı Devleti Suriye'yi mesken gösterdi ve yeni bir göç dalgası oluştu.

Türk kökenli Suphi Bereket, Suriye'nin ilk Cumhurbaşkanı idi.

1935'te Suriye ve Lübnan'daki dini ve etnik toplulukların dağılımı.

Osmanlılar I. Dünya Savaşı’ndan sonra bölgeden çekildi. 25-26 Ekim 1918 gecesinde Halep’i terk edip kuzeye çekilen orduların sonuncusu 7. Ordu idi ve başında Mustafa Kemal bulunuyordu. Ordunun çekilmesi ile Suriye tarafında kalmış olan Türkler, Müdafaa-yı Hukuk Cemiyetleri kurarak mücadeleye başlamışlardır. Suriye ve Filistin Kuvva-yı Milliye-i Osmaniye adıyla örgütlenen bölgedeki direnişin reisi “Özdemir” takma ismini kullanan Ali Şefik Bey’dir. Kurtuluş Savaşı boyunca bölgedeki Türkmen direnişinin temel hedefi Türkiye’ye katılmaktı. Şubat 1919 tarihinden 22 Ekim 1921 tarihli Ankara Anlaşması’na kadar bölgede Fransızlara karşı sayısız çatışma ve taarruz yaşanmış, bu çatışmalarda çok sayıda işgal askeri öldürülmüş veya esir alınmıştır.

Türkiye ile Fransa arasında 20 Ekim 1921 tarihinde imzalanan Ankara Anlaşması’nın 7. maddesi ile Suriye Türkmenleri konusunda Türkiye’ye garantörlük verildi. 20 Kasım 1922 tarihinde başlayan Lozan Konferansı’nda Suriye sınırı neredeyse hiç konu edilmeden kabul edildi. 31 Ocak 1923 tarihinde Suriye ile sınırlar belirlenirken, Ekim 1921 tarihindeki Türk Fransız anlaşması temel esas olarak alınmıştı. Türkiye topraklarında kalmak isteyen köylerin isyanı olduysa da amaçlarına ulaşamadılar.

Türk ve Kürt silahlı milislerin Türkiye sınırına yakın bölgelerde Fransız manda idaresine yönelik başkaldırıları 1924 yılına kadar sürmüştür. Fransız manda idaresi mahalli idarelerinden oluşan Suriye Devletler Birliği’ni meydana getirerek ülkeyi yönetmeye çalıştı. Bu düzen, Araplarla Arap olmayanlar arasındaki gerilimi arttırdı. Türkler, hem milliyetçiler hem de Manda idaresinin gözünde “dikkatli olunması gereken” bir azınlık durumuna düştü. Fransız mandası altında oldukları dönemde nüfusları 500binden fazla olan Türkmenlerin liderliğini Bekmişlilerin Hacı Ali aşiretinden Kel Muhammed yürütüyordu. Onun ardından Türkmenlerin lideri Hacı Nasen oldu. Türkmenler, Fransız mandası altındaki çalkantılı ilk on yıllık dönemden sonra daha sakin bir dönem yaşadılar; varlıklarını ve kimliklerini sürdürebildiler.

1936 yılında Fransa'nın bölgedeki hâkimiyetinin zayıflaması ile birlikte baskılara maruz kalmaya başladı. 1936-1939’da sancağın Hatay adıyla Türkiye’ye katılması sürecinde Suriye sınırları içerisinde kalan Türkmenlere ilişkin hiçbir görüşme ya da anlaşma yapılmamış olması, Suriye Türkmenlerinin hukuki durumunu belirsizleştirdi. Bu belirsizlik Suriye yönetimlerinin Türkmenlere karşı baskı ve asimilasyon politikası uygulamasına neden oldu. 1946 ve 1972 anayasalarına göre Suriye Arap vatandaşı olarak kabul edilen Türkmenlere kimlikleri ile yaşama hakkı tanınmadı. Türkçe gazete yayımlama imkânı ortadan kalktı; hatta Türkçe konuşmak bile yasaklandı.

1958'de yapılan toprak reformu ile Türkmenlere ait birçok tarla, bağ ve bahçe kamulaştırıldı. Bu ve benzeri uygulamalar yüzünden 1950'ler boyunca Halep’ten Türk asıllı aileler, Türkiye’ye kaçmaya devam ettiler.

1963'te yaşanan darbeden sonra baskılar artarak devam etti. Türkmenler herhangi bir sivil ya da yasal örgütlenme oluşturamadı. Hafız Esad rejimi “Tek Suriyeli Kimliği” politikası çerçevesinde, Türkmenleri asimile ederek “Araplaştırma” politikası izledi.

Bayraklar

Suriye Türkmenleri ve Suriye Türkmen Ordusu tarafından kullanılan bayraklar

• Türkmen Suriye Meclisi'nin Çobanbey'deki kongresinde kabul edilen Suriye Türkmenleri bayrağı.
• Alternatif bayrak
• Alternatif bayrak
• Sultan Murat Tümeni bayrağı
• Selçuk askerî birlikleri bayrağı

Günümüzdeki durum

Günümüzde Suriye Türkmenleri özellikle Şam, Lazkiye, Hama, Humus, Halep ve Rakka kentlerinde ve köylerinde bulunmaktadır. Şam bölgesinde yaşayanlara Şam Türkmeni denirken, Halep ve Rakka bölgesindekilere Halep veya Culap Türkmeni, Lazkiye Türkmenlerine Bayır-Bucak Türkmeni denmektedir. Ülkenin diğer toplulukları tarafından “Türkmenler” olarak adlandırılmaktadırlar.

Suriye Arap Cumhuriyeti'nde sadece Ermeniler azınlık kabul edildiğinden nüfus sayımlarında milliyetleri ile sayılmazlar ve bu nedenle sayıları hakkında kesin bilgi yoktur. Çeşitli kaynaklarda 200.000 ilâ 3.500.000 arasında farklı tahminler verilmektedir. ORSAM’ın 2011 tarihli araştırmasında Suriye’de Türkçe konuşan Türkmen sayısı yaklaşık bir buçuk milyon, Türkçeyi unutmuş Türkmenlerle beraber sayılarının 3,5 milyon civarında olduğu belirtilmektedir.

Suriye’de büyük gruplar halinde yaşayan Türkmenler, millî benliklerini koruyabildikleri halde küçük gruplar halinde yaşayanlar önemli ölçüde Araplaşmıştır. Köy ve kasabalarda yaşamaya devam eden Türkmenler kendi aralarında Türkçe konuşmayı sürdürür. Şive ve edebiyatları bakımından Türkiye’nin bir uzantısı gibidir. Suriye’de konuşulan ağız, Hatay bölgesinde konuşulan Türkmen ağızlarının bir devamı niteliğindedir. Hama ve Humus Türkmenlerinin şivesi eski Osmanlı diline son derece yakındır.

Halep ilinin kuzeyindeki etnik nüfusu gösteren güncel harita: Mavi=Türkmenler, Sarı=Kürtler, Yeşil=Araplar.

Eğitim, Türkmenlerin en ciddi sorunlarından biridir. Türkmen toplumunda okuryazarlık oranı, Suriye genel ortalamasına yakındır ancak Türkçe okur-yazar çok azdır. Türkçe yayın organları, 1922’den 1937’ye kadar, sürgündeki Refik Halit’in de katkılarıyla çıkan “Doğru Yol” ve “Vahdet” olmuştur. Türkmenler kendine “aydın sınıfı” denilebilecek bir eğitimli sınıf çıkaramamıştır.

Dini yapıya bakıldığında Suriye Türkmenlerinin büyük çoğunluğu Sünni Hanefi mezhebine mensuptur. Çok az sayıda Alevi Türkmen bulunmaktadır.

Suriye Türkmenleri ekonomik olarak genelde alt-orta sınıfta yer almaktadır. Geçimlerini genellikle tarım ve ayakkabı sanayisi ile sağladıkları görülmektedir. Lazkiye ve Tartus Türkmenleri narenciye ve ormancılıkla meşgul olurken Hama ve Humus Türkmenleri hayvancılık ve tarımla uğraşmaktadırlar. Şam’da yaşayan Türkmenler memurluk ve serbest meslek, Rakka ve Deraa’da ise tarım başlıca gelir kaynağıdır.

Fransız mandası döneminde başlayan ve sonrasında da devam eden politikalar sonucu Türkmenler önemli oranda asimile olmuştur. Suriye hükûmeti tarafından Türkçe yer adları Arapçaya çevrilmiştir. Kendilerine örgütlenme hakkı tanınmamış Suriye Türkmenleri, Suriye İç Savaşı’nda muhalif hareketlere katılmışlardır

Suriyeli-Türk/Türkmen kökenli tanınmış Suriyeli ve Türk kişiler

Türk asıllı ünlü şair Nizar Kabbani eserlerini Arapça yazdı.

Türk asıllı Ahmed Nami, Suriye'nin 5. Başbakanı ve 2. Cumhurbaşkanı idi.

Türk asıllı Profesör Sadık Celal el-Azm, insan hakları savunucusu ve entelektüel.

Türk kökenli Khaled Khoja, 2015'ten 2016'ya kadar Suriye Devrimci ve Muhalefet Güçleri Ulusal Koalisyonunun başkanıydı.

Beşir el-Azma Suriye Başbakanı olarak görev yaptı. Ailesi, Türk kökenliydi.

Türkmen bir aileden gelen Yusuf el-Azma, Savaş Bakanı ve Suriye Genelkurmay Başkanı idi.

Türk asıllı olan Said el-Ghazzi, 1954'te ve daha sonra 1955-56'da Suriye Başbakanı idi.

Şam doğumlu Suat Hayri Ürgüplü, 1965 yılında 11. Türkiye Başbakanı olarak görev yaptı.

Türk asıllı Mustafa Satı Bey, Arap milliyetçisi bir yazardı.

Türk asıllı Cemil Merdam Bey, Suriye'nin 21. Başbakanı idi.

Türk kökenli Sabah Kabbani, 1974'te göreve başlayan Suriye'nin 5. Amerikan Büyükelçisidir.

Atassi (Atasi), Al-Azm, Qawuqji, Quwwatli (Kuvvetli) ve Shishakli (Çiçekçi) gibi birçok Suriyeli Türk aile Suriye'yi Başbakan veya Başkan olarak yönetmeye devam etti. Ancak 1960'larda Esad ailesinin pan-Arap Baas hareketi, Arap olmayanları siyasetten uzaklaştırdı.

• Akşemseddin, Osmanlı din alim
• , Türk Kökenli Suriyeli Savunma Bakanı (2004-2009) 
• , Türk Kökenli Suriyeli Politikacı
• Beşir el-Azma, Türk Kökenli Suriye Başbakanı (1962)
• , Türk Kökenli Ürdün İçişleri Bakanı (1925)
• , Türk Kökenli Suriyeli Aktör
• , Türk Kökenli Suriye Savaş Bakanı (1920)
• Suphi Bereket, eski Türk Kökenli (1922-1925) 
• Burhan Asaf Belge, Suriye Türkmeni kökenli Türk politikacı
• , Suriye TV'deki ilk program direktörü
• Cemil Merdam Bey, Suriye Başbakanı (1936-1939) 
• Halil Merdam Bey, 'nın Bestecisi
• , Türk Kökenli Suriyeli Yazar
• , Türk Kökenli Suriyeli Şair
• Cemil Bilsel, Suriyeli Türkmen kökenli Türk politikacı ve akademisyen
• , Suriye Türkmen Meclisi İkinci Başkanı (2016 – günümüz)
• Mehmed Fuad Carim, Türk politikacı
• , Türk Kökenli Suriyeli Ekonomi ve Dış Ticaret Bakanı
• , Türk Kökenli Suriyeli Avukat, yazar, TV sunucusu
• , Türk Kökenli Suriye Başbakanı (1954 ve 1955–56'da)
• , Türk Kökenli Suriyeli yazar
• , Türk Kökenli Suriyeli şarkıcı
• Sami Sabit Karaman, Türk Ordusu Generali
• , Türk Kökenli Suriyeli sanatçı
• Abdurrahman Mustafa, Suriye Türkmen Meclisi Birinci Başkanı (2012-2016)
• , Türk Kökenli Suriyeli Feminist yazar
• Mustafa Naima, Osmanlı tarihçisi
• Mahmud Kâmil Paşa, Osmanlı Ordusu Generali
• Zeki Paşa, Osmanlı Türkü mareşal
• , Türk Kökenli Suriyeli oyun yazarı ve besteci
  • , Türk Kökenli Suriye kültür tarihçisi
• Reşit Ronabar, Osmanlı valisi ve Türk politikacı
• Süleyman Şah
• , 50'li ve 60'lı yılların popüler Türk Kökenli Suriyeli Oyuncusu.
• , Türk Kökenli Suriyeli Başbakan ve Suriye Cumhurbaşkanı (1953–1954)
• , eski Suriye Demokratik Güçleri sözcüsü.
• Adil Şan, Şarkıcı
• , Türkiye'nin ilk kadın jinekoloğu
• Mustafa Talas, Suriye Savunma Bakanı (1972-2004)
  • Çocuklar:
  • , eski Türk Kökenli Suriyeli Tuğgeneral
  • , Türk Kökenli Suriyeli iş insanı
  • Çocuklar:
  • Bilal Turkmani, Suriye'nin haftalık gazetesi ın sahibi
• , Türk Kökenli Suriyeli astrofizikçi
• Refi Cevat Ulunay, Türk yazar
• Suat Hayri Ürgüplü, Türk Başbakan (1965) 
• Necdet Yılmaz, Türk politikacı
• Husni al-Za'im, Türk Kökenli Suriyeli Suriye Cumhurbaşkanı (1949)
• Muhammed Habes, Cerablus Sivil Konseyi Başkanı (Ağustos 2016'dan bu yana)
• Ahmed Osman, 2013'ten beri SAA albayı, lideri
• Nûreddin Mahmud Zengî, Selçuklu İmparatorluğu'nun Suriye eyaletini yöneten Türk Zengid hanedanının bir üyesi.
• I. İmâdüddin Zengî, Musul, Halep, Hama ve Edessa'yı yöneten bir Türk atabegidir. Zengid hanedanının üyesi.
• I. Tutuş, Şam Selçuklu Emiri.
• Aksungur el-Hacib, Selçuklu Halep valisi.

, Türk Kökenli Suriyeli aile

• • Abdullah Paşa el-Azm, Şam Osmanlı Valisi
  • As'ad Paşa el-Azm, Hama ve Şam Osmanlı Valisi
  • Haki el-Azm, Suriye eski başbakanı
  •  İbrahim bin Taher bin Ahmed Al-Azem (ar), şair ve insan hakları aktivisti
  • İsmail Paşa el-Azm, Hama, Trablus ve Şam Osmanlı Valisi
  • Halid el-Azm, Suriye'ye altı kez başbakanlık yaptı.
  • Muhammed Fawzi Paşa el-Azm, Suriye'deki ilk parlamentonun ilk başkanı
  • Muhammed Paşa el-Azm, Sidon ve Şam Osmanlı valisi
  • Rafīq Bey al-Azm, entelektüel, yazar ve politikacı
  • Sa'deddin Paşa el-Azm, Halep ve Mısır'ın Osmanlı valisi
  • Sadık El-Azm, Gezgin ve Osmanlı Komutanı
  • Sadiq Jalal al-Azm, Şam Üniversitesi Modern Avrupa Felsefesi Profesörü
  • Süleyman Paşa el-Azm, Trablus, Sidon ve Şam Osmanlı Valisi

 

Resimler

• Halep'ten bir görünüm
• Fıstıklı baklava

Ayrıca bakınız

• Irak Türkleri
• Türkler
• Türk Dilleri
• Türk halkları
• Bayır-Bucak
• Türkmen Dağı

Kaynakça

1. ^ Nahost-Informationsdienst (ISSN 0949–1856): Presseausschnitte zu Politik, Wirtschaft und Gesellschaft in Nordafrika und dem Nahen und Mittleren Osten. Autors: Deutsches Orient–Institut; Deutsches Übersee–Institut. Hamburg: Deutsches Orient–Institut, 1996, seite 33.
2. ^ ^{a b} (PDF). 14 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2011. 
3. ^ Mehmet Şandır, “Suriye Türklüğü”, Türk Yurdu, Cilt 18, Sayı 133 (1998), s. 7-8.
4. ^ www.fildisiajans.com.tr, Fildişi Ajans, Danışmanlık ve Yazılım. . ORSAM-Ortadoğu Araştırmaları Merkezi. 4 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2023.  1,5 milyon Suriyeli Türkmen Türkçe konuşmasına rağmen 2milyon Türkmen anadilini unutmuş.Yani toplam 3,5 milyon Türkmen yaşamakta
5. ^ ^{a b c d e f g h i j} "Suriye'de Değişimin Ortaya Çıkardığı Toplum: Suriye Türkmenleri Orsam.org.tr web sitesi Rapor No:14, Kasım 2011, Erişim tarihi:21 Kasım 2015" (PDF). 5 Ekim 2015 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 21 Kasım 2015. 
6. ^ Commins 2004, 268.
7. ^ Galié & Yildiz 2005, 18.
8. ^ Karpat 2004, 436.
9. ^ . 16 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2015. 
10. ^ ^{a b} Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Now isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: )
11. ^ ^{a b c} Çakar, Enver. "XVI. yüzyılda Suriye Türkmenleri". Türkler Ansiklopedisi Cilt X, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 2002. Erişim tarihi: 26 Eylül 2016. 
12. ^ ^{a b c d e} Hür, Ayşe. . Radikal gazetesi, 5 Ocak 2014. 31 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2016. 
13. ^ ^{a b} Işıl Bostancı, Halep Türkmenleri (Boy ve Oymak), Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Elazığ 1998
14. ^ ^{a b c d} Ahmet Emin Dağ, Halep Türkmenleri, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Doktora Tezi, İstanbul, 2010
15. ^ ^{a b c} . 22 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2015. 
16. ^ Çetin, Nurullah. . www.tarihgazetesi.net/. Tarihgazetesi.net, 10 Aralık 2013. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Eylül 2016. 
17. ^ https://www.facebook.com/story.php?story_fbid=1488458057964308&id=261942290615897 17 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Suriye Türkmen Meclisi المجلس التركماني السوري On Facebook
18. ^ https://twitter.com/MVecihCuma/status/1066598024003096577 11 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Muhammed Vecih Cuma, Suriye Türkmen Meclisi Başkanı
19. ^ McHugo, John (2014), Syria: A Recent History, Saqi Books, s. 44, ISBN  
20. ^ Yılmaz, Hüseyin Raşit; Koru, Selim (2014), , Fair Observer, 12 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 9 Ekim 2016 

Dış bağlantılar

• Suriye Türkmen Hareketi12 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
• Suriye Türkmen Gerçeği 3 Temmuz 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
• Unutulan Suriye ve Suriye Türkleri 17 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
• Arap baharı Suriye Türkmenleri 13 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
• Suriye Türkmen Mahallesini vurdu
• Türkmen köyünde DAEŞ vahşeti 8 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .