Süleyman Şah veya Kaya Alp oğlu Süleyman Alp (ö. 1236, Fırat), Osmanlı İmparatorluğu'nun resmî olarak kurulmasına giden süreçte önemli bir yere sahiptir. Kaya Alp'in oğlu ve Ertuğrul Gazi'nin babası olan Gündüz Alp'in atasıdır. Bazı kaynaklara göre ise Ertuğrul Bey'in .Oğuzlar'ın Kayı Boyu'ndandır. Doğum yeri ve tarihi hakkında kesin bilgiler olmadığı gibi 12. yüzyılın sonlarında doğduğu ve Kayı Boyu'nun reisi olduğu bilinir. Moğol hükümdarı Cengiz Han’ın Orta Asya’daki istilâsı üzerine, 13. yüzyılda Türkistan’dan batıya doğru göç etmeye karar vermiştir. Türkistan'dan 50.000 kişiyle Kuzey Kafkasya üzerinden Doğu Anadolu Bölgesi'ne gelerek, 1214'te Erzincan ve Ahlat taraflarına yerleşti. Aynı boya mensup bâzı aşiretler de Diyarbakır, Mardin ve Urfa'ya yerleştiler. 1225-1226 arası da Haçlı Kalesi'nin fethi onun devrinde gerçekleşti.
Süleyman Şah | |||||
---|---|---|---|---|---|
Önce gelen | Kaya Alp / Gazan | ||||
Sonra gelen | Ertuğrul Gazi | ||||
Doğum | ? Harezm | ||||
Ölüm | 1236 Fırat Nehri, Halep | ||||
Defin | 1236 Süleyman Şah Türbesi | ||||
Eş(ler)i | Hayme Hatun | ||||
Çocuk(lar)ı | Şehmelik | ||||
| |||||
Hanedan | Kayı Boyu | ||||
Babası | Kaya Alp | ||||
Dini | İslam | ||||
Süleyman Şah | |
---|---|
Kayı Boyu lideri | |
Hüküm süresi | ?-1227 |
Önce gelen | Kaya Alp |
Sonra gelen | Ertuğrul Gazi (batıda) Gündoğdu Bey (doğuda) |
Eş(ler)i | Hayme Hatun |
Çocuk(lar)ı | Sungurtekin Bey, Gündoğdu Bey, Ertuğrul Bey, Dündar Bey |
Babası | Kaya Bey |
Annesi | ? |
Süleyman Âlp'in kimliği
Süleyman Âlp'in Süleyman Şah ile karıştırılması
Gündüz Âlp'in dedesi olan Süleyman Âlp'in kimliği, her ikisinin de Halep'te ölmeleri nedeniyle vefat tarihleri arasında yüzyıldan fazla süre geçmiş olmasına rağmen bazı yazarlar tarafından uzun yıllar Anadolu Selçuklu Devleti'nin kurucusu Kutalmışoğlu I. Süleyman Şah ile karıșıtırılmıştır.
Ertuğrul Âlp'nin babası Gündüz Âlp ile karıştırılması
Son zamanlarda bilim insanları tarafından Osman Gazi dönemine ait bulunan ve üzerinde "Osman bin Ertuğrul bin Gündüz Âlp" yazan üç adet madenî para Ertuğrul Gazi'nin babasının Gündüz Alp olduğunu ispat etmiş oluyor. Böylece Gündüz Âlp ile Kaya Alpoğlu Süleyman Âlp arasındaki karıșıklık ta aydınlatılmıș oluyor. Gündüz Âlp'in dedesinin adının ise Mîr Süleyman Âlp olduğunu Enverî teyit etmektedir.Yılmaz Öztuna ise Süleyman Şah'ın Ertuğrul'un babası zannedildiğini ve bunun doğru olmadığını söylüyor. TDV İslâm Ansiklopedisi'ne göre de Süleyman Şah adındaki kişi Ertuğrul'un babası değildir. Gündüz Âlp olarak düzeltilmesi gerekmektedir. Hem İlber Ortaylı hem de Erhan Afyoncu gibi tarihçiler ise Süleyman Şah Türbesi'nde yatan kişinin kimliğinin belirsiz olduğunu söylüyor ve Gündüz Âlp'in Ertuğrul Gazi'nin gerçek babası olduğu görüşünü savunuyor.
Ölümü ve mezarı
Süleyman Şah Kaya Alpoğlu, Kayı boyu'ndan birkaç bey ile Caber'e giderken Fırat Nehri'nde boğularak ölmüș ve Halep'teki Süleyman Şah Türbesi'ne defnedilmiștir. Süleyman Şah Kaya Alpoğlu, genellikle Melikşah'ın kardeşi I. Tutuş'un ordularıyla Halep yakınlarında yaptığı savaşta ölen Kutalmışoğlu Süleyman Şah ile karıştırılmaktadır. Ölümünden sonra Caber Kalesi'nin Fırat nehri hizasındaki kuzeyde (Türkiye'ye kuş uçuşu 30 km kadar güneyde) bir kümbete defnedildi. Mezarın bulunduğu bölge, I. Dünya Savaşı sonrasında Suriye Osmanlı Devleti’nden ayrılınca Fransız Suriye Mandası sınırları içerisinde kalmıştır. Ancak Ankara Anlaşması ve Lozan Antlaşması'na göre Türkiye'nin toprağı sayılmıştır.
21 Şubat 2015 tarihinde Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti tarafından Suriye'deki iç savaş öne sürülerek gerçekleştirilen Şah Fırat Operasyonu neticesinde türbe geçici süreliğine Türkiye sınırına 180 metre mesafedeki Eşme köyüne taşınmıştır.
Kaya Alpoğlu Süleyman Âlp'in ecdadı
'nin Tevârih-i Âl-i Selçuk isimli eserindeErtuğrul Gazi'nin atası olarak sadece Gök Âlp'in adı geçmektedir, Neşrî'nin Kitâb-ı Cihannümâ isimli eserinde ise Ertuğrul Gazi'nin atası olarak sadece Süleyman'ın adı zikredilmektedir. Aradaki isimler diğer tarihçilerce doldurulmaktadır. Öte taraftan Süleyman Âlp'in babasının Kaya Âlp olduğu Bay-Atlı Hasan'ın adlı, Şükrullah'ın Behcetü't-Tevârîh adlı ve Âşıkpaşazâde'nin Tevârîh-i Âl-i Osman adlı eserlerinde zikredilmektedir. Kaya Âlp'in dedesini ise hem Şükrullah hem de Âşıkpaşazâde Gök Âlp olarak veriyor.Şükrullah Kızıl Buğa aracılığıyla, Âşıkpaşazâde ise Basuk aracılığıyla Kaya Âlp'in dedesinin Gök Âlp olduğu hususunda hem fikirdir. Gök Âlp'in ise Türkler'in mitolojik atası Oğuz Han'ın neslinden geldiği Karamanlı Tevki'i Mehmet Paşa, Şükrullah ve Âşıkpaşazâde tarafından öne sürülmektedir. Öte taraftan Enverî Süleyman Âlp'i Gazan'a bağlamaktadır.Enverî'ye göre Emîr Süleyman Âlp Kutalmışoğlu Süleyman Şah'tır.
Oğuz Han | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Gün Han | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kayık Âlp | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Sarkuk Âlp | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Gök Âlp | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kızıl Buğa / Basuk | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kaya Âlp | Gazan | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Süleyman Şah Kaya Alpoğlu / Emîr Süleyman Âlp | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Şehmelik | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Gündüz Alp | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ertuğrul Gazi | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Osman Gazi | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Popüler kültürdeki yeri
2014-2019 yılları arasında TRT 1 de yayınlanan Diriliş Ertuğrul dizisinde Serdar Gökhan tarafından canlandırılmıştır.
Kaynakça
- ^ a b c d e f g h i j İnalcık, Halil, 2007; sf. 487.
- ^ a b c d e f g h i j Âşıkpaşazâde, Tevârîh-i Âl-i Osman; İnalcık, Halil, 2007; sf. 489.
- ^ a b c d e f g h i Enverî, , s. 78-80, 1464.
- ^ a b c d e f İnalcık, Halil (2007). "Osmanlı Beyliği'nin Kurucusu Osman Beg". Belleten. Ankara. 7 (261): 490. 25 Aralık 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Temmuz 2020. (Halil İnalcık'a göre daha güvenilir olan soy ağacı Düstûrnâme'de verilmektedir.)
- ^ http://m.biyografi.info/kisi/suleyman-sah[]
- ^ a b Akgündüz, Ahmed; Öztürk, Said (2011). (İngilizce). IUR Press. s. 35. ISBN . 10 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2019.
- ^ a b Yılmaz, Hakan (2018). "Osman Gâzî'nin Kayıp İkinci Sikkesi ve Osmanlı Kuruluş Tartışmalarına Etkisi". Âb-ı Hayât’ı Aramak: Gönül Tekin’e Armağan. Yeditepe Yayınevi. ss. 763-788. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2020.
- ^ a b Yılmaz, Hakan (2019). . Vakanüvis - Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi. ss. 81-120. 1 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2020.
- ^ . 21 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
- ^ a b c Başar, Fahameddin (1995). (PDF). 11. TDV İslâm Ansiklopedisi. ss. 314-315. 16 Aralık 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2020.
- ^ Öztuna, Yılmaz, Türkiye Tarihi, Hayat Yayınları, s. 34, İstanbul, 1970.
- ^ a b Afyoncu, Erhan, Osmanlı İmparatorluğu, s. 33-34, Yeditepe Yayıncılık, İstanbul, 2011.
- ^ Osmanlı kaynakları referans alınarak hazırlanmış. . enfal.de. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2016.
- ^ Ayşe Hür (28 Ağustos 2014). "Süleyman Şah Türbesi hakkında yanlış bildiklerimiz". Radikal. 13 Ekim 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Ekim 2016.
- ^ . 19 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2020.
- ^ . Taraf. 22 Şubat 2015. 23 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2015.
- ^ a b İnalcık, Halil, 2007; sf. 486.
- ^ a b İnalcık, Halil, 2007; sf. 490.
- ^ a b c d e f İnalcık, Halil, 2007; sf. 488.
- ^ İnalcık, Halil (Ağustos 2007). "Osmanlı Beyliği'nin Kurucusu Osman Beg". Belleten, 261. sayı. Ankara. s. 503. 25 Aralık 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Temmuz 2020. (Âşıkpaşazâde'nin 14. Bâb'ında Osman Gazi'nin kendi ecdâdından bahsederken, hem bir taraftan kendisinin "Gök Âlp" neslinden geldiğini ileri sürdüğü hem de diğer taraftan kendi dedesinin ismini verirken Kaya Alpoğlu Süleyman Şah yerine Kutalmışoğlu Süleyman Şah'ın adını zikrettiği iddia edilmektedir.)
Resmî unvanlar | ||
---|---|---|
Önce gelen: Kaya Alp | Kayı boyu lideri 1178 - 1227 | Sonra gelen: Şehmelik |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Suleyman Sah veya Kaya Alp oglu Suleyman Alp o 1236 Firat Osmanli Imparatorlugu nun resmi olarak kurulmasina giden surecte onemli bir yere sahiptir Kaya Alp in oglu ve Ertugrul Gazi nin babasi olan Gunduz Alp in atasidir Bazi kaynaklara gore ise Ertugrul Bey in Oguzlar in Kayi Boyu ndandir Dogum yeri ve tarihi hakkinda kesin bilgiler olmadigi gibi 12 yuzyilin sonlarinda dogdugu ve Kayi Boyu nun reisi oldugu bilinir Mogol hukumdari Cengiz Han in Orta Asya daki istilasi uzerine 13 yuzyilda Turkistan dan batiya dogru goc etmeye karar vermistir Turkistan dan 50 000 kisiyle Kuzey Kafkasya uzerinden Dogu Anadolu Bolgesi ne gelerek 1214 te Erzincan ve Ahlat taraflarina yerlesti Ayni boya mensup bazi asiretler de Diyarbakir Mardin ve Urfa ya yerlestiler 1225 1226 arasi da Hacli Kalesi nin fethi onun devrinde gerceklesti Suleyman SahOnce gelenKaya Alp GazanSonra gelenErtugrul GaziDogum HarezmOlum1236 Firat Nehri HalepDefin1236 Suleyman Sah TurbesiEs ler iHayme HatunCocuk lar iSehmelikTam adiEmir Suleyman Alp bin Kaya Alp Gazan HanedanKayi BoyuBabasiKaya AlpDiniIslamSuleyman SahKayi Boyu lideriHukum suresi 1227Once gelenKaya AlpSonra gelenErtugrul Gazi batida Gundogdu Bey doguda Es ler iHayme HatunCocuk lar iSungurtekin Bey Gundogdu Bey Ertugrul Bey Dundar BeyBabasiKaya BeyAnnesi Suleyman Alp in kimligiSuleyman Alp in Suleyman Sah ile karistirilmasi Gunduz Alp in dedesi olan Suleyman Alp in kimligi her ikisinin de Halep te olmeleri nedeniyle vefat tarihleri arasinda yuzyildan fazla sure gecmis olmasina ragmen bazi yazarlar tarafindan uzun yillar Anadolu Selcuklu Devleti nin kurucusu Kutalmisoglu I Suleyman Sah ile karișitirilmistir Ertugrul Alp nin babasi Gunduz Alp ile karistirilmasi Son zamanlarda bilim insanlari tarafindan Osman Gazi donemine ait bulunan ve uzerinde Osman bin Ertugrul bin Gunduz Alp yazan uc adet madeni para Ertugrul Gazi nin babasinin Gunduz Alp oldugunu ispat etmis oluyor Boylece Gunduz Alp ile Kaya Alpoglu Suleyman Alp arasindaki karișiklik ta aydinlatilmiș oluyor Gunduz Alp in dedesinin adinin ise Mir Suleyman Alp oldugunu Enveri teyit etmektedir Yilmaz Oztuna ise Suleyman Sah in Ertugrul un babasi zannedildigini ve bunun dogru olmadigini soyluyor TDV Islam Ansiklopedisi ne gore de Suleyman Sah adindaki kisi Ertugrul un babasi degildir Gunduz Alp olarak duzeltilmesi gerekmektedir Hem Ilber Ortayli hem de Erhan Afyoncu gibi tarihciler ise Suleyman Sah Turbesi nde yatan kisinin kimliginin belirsiz oldugunu soyluyor ve Gunduz Alp in Ertugrul Gazi nin gercek babasi oldugu gorusunu savunuyor Olumu ve mezariSuleyman Sah Kaya Alpoglu Kayi boyu ndan birkac bey ile Caber e giderken Firat Nehri nde bogularak olmuș ve Halep teki Suleyman Sah Turbesi ne defnedilmiștir Suleyman Sah Kaya Alpoglu genellikle Meliksah in kardesi I Tutus un ordulariyla Halep yakinlarinda yaptigi savasta olen Kutalmisoglu Suleyman Sah ile karistirilmaktadir Olumunden sonra Caber Kalesi nin Firat nehri hizasindaki kuzeyde Turkiye ye kus ucusu 30 km kadar guneyde bir kumbete defnedildi Mezarin bulundugu bolge I Dunya Savasi sonrasinda Suriye Osmanli Devleti nden ayrilinca Fransiz Suriye Mandasi sinirlari icerisinde kalmistir Ancak Ankara Anlasmasi ve Lozan Antlasmasi na gore Turkiye nin topragi sayilmistir 21 Subat 2015 tarihinde Turkiye Cumhuriyeti Hukumeti tarafindan Suriye deki ic savas one surulerek gerceklestirilen Sah Firat Operasyonu neticesinde turbe gecici sureligine Turkiye sinirina 180 metre mesafedeki Esme koyune tasinmistir Kaya Alpoglu Suleyman Alp in ecdadi nin Tevarih i Al i Selcuk isimli eserindeErtugrul Gazi nin atasi olarak sadece Gok Alp in adi gecmektedir Nesri nin Kitab i Cihannuma isimli eserinde ise Ertugrul Gazi nin atasi olarak sadece Suleyman in adi zikredilmektedir Aradaki isimler diger tarihcilerce doldurulmaktadir Ote taraftan Suleyman Alp in babasinin Kaya Alp oldugu Bay Atli Hasan in adli Sukrullah in Behcetu t Tevarih adli ve Asikpasazade nin Tevarih i Al i Osman adli eserlerinde zikredilmektedir Kaya Alp in dedesini ise hem Sukrullah hem de Asikpasazade Gok Alp olarak veriyor Sukrullah Kizil Buga araciligiyla Asikpasazade ise Basuk araciligiyla Kaya Alp in dedesinin Gok Alp oldugu hususunda hem fikirdir Gok Alp in ise Turkler in mitolojik atasi Oguz Han in neslinden geldigi Karamanli Tevki i Mehmet Pasa Sukrullah ve Asikpasazade tarafindan one surulmektedir Ote taraftan Enveri Suleyman Alp i Gazan a baglamaktadir Enveri ye gore Emir Suleyman Alp Kutalmisoglu Suleyman Sah tir Oguz Han Gun Han Kayik Alp Sarkuk Alp Gok Alp Kizil Buga Basuk Kaya Alp Gazan Suleyman Sah Kaya Alpoglu Emir Suleyman Alp Sehmelik Gunduz Alp Ertugrul Gazi Osman GaziPopuler kulturdeki yeri2014 2019 yillari arasinda TRT 1 de yayinlanan Dirilis Ertugrul dizisinde Serdar Gokhan tarafindan canlandirilmistir Kaynakca a b c d e f g h i j Inalcik Halil 2007 sf 487 a b c d e f g h i j Asikpasazade Tevarih i Al i Osman Inalcik Halil 2007 sf 489 a b c d e f g h i Enveri s 78 80 1464 a b c d e f Inalcik Halil 2007 Osmanli Beyligi nin Kurucusu Osman Beg Belleten Ankara 7 261 490 25 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Temmuz 2020 Halil Inalcik a gore daha guvenilir olan soy agaci Dusturname de verilmektedir http m biyografi info kisi suleyman sah olu kirik baglanti a b Akgunduz Ahmed Ozturk Said 2011 Ingilizce IUR Press s 35 ISBN 978 90 90 26108 9 10 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Aralik 2019 a b Yilmaz Hakan 2018 Osman Gazi nin Kayip Ikinci Sikkesi ve Osmanli Kurulus Tartismalarina Etkisi Ab i Hayat i Aramak Gonul Tekin e Armagan Yeditepe Yayinevi ss 763 788 Erisim tarihi 14 Temmuz 2020 a b Yilmaz Hakan 2019 Vakanuvis Uluslararasi Tarih Arastirmalari Dergisi ss 81 120 1 Mart 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Temmuz 2020 21 Mart 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Ocak 2021 a b c Basar Fahameddin 1995 PDF 11 TDV Islam Ansiklopedisi ss 314 315 16 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 3 Agustos 2020 Oztuna Yilmaz Turkiye Tarihi Hayat Yayinlari s 34 Istanbul 1970 a b Afyoncu Erhan Osmanli Imparatorlugu s 33 34 Yeditepe Yayincilik Istanbul 2011 Osmanli kaynaklari referans alinarak hazirlanmis enfal de 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Subat 2016 Ayse Hur 28 Agustos 2014 Suleyman Sah Turbesi hakkinda yanlis bildiklerimiz Radikal 13 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Ekim 2016 19 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Haziran 2020 Taraf 22 Subat 2015 23 Subat 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Subat 2015 a b Inalcik Halil 2007 sf 486 a b Inalcik Halil 2007 sf 490 a b c d e f Inalcik Halil 2007 sf 488 Inalcik Halil Agustos 2007 Osmanli Beyligi nin Kurucusu Osman Beg Belleten 261 sayi Ankara s 503 25 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Temmuz 2020 Asikpasazade nin 14 Bab inda Osman Gazi nin kendi ecdadindan bahsederken hem bir taraftan kendisinin Gok Alp neslinden geldigini ileri surdugu hem de diger taraftan kendi dedesinin ismini verirken Kaya Alpoglu Suleyman Sah yerine Kutalmisoglu Suleyman Sah in adini zikrettigi iddia edilmektedir Resmi unvanlarOnce gelen Kaya Alp Kayi boyu lideri 1178 1227 Sonra gelen Sehmelik