Türkiye'de linç, Millî Mücadele'nin sonlarında ve Cumhuriyetin ilk dönemlerinde başlayıp günümüze dek ülke çapında zaman zaman karşılaşılan yargısız infaz olaylarıdır. Batı Anadolu'nun Yunan işgalinden kurtarılması sırasında linç kurbanları çoğunlukla Millî Mücadele karşıtları olsa da, yüzyılın ortalarına doğru, özellikle 1970'li yıllar ve 12 Eylül İhtilali arasındaki dönemde, linçlerin hedef aldığı kesimler azınlıklar, Aleviler ve komünistler, daha küçük bir ölçekte de ülkücüler idi; 2000'lerde ise PKK isyanının bir parçası olarak Türk milliyetçileri tarafından PKK sempatizanlığı ile suçlanan Kürtlere ve Kürt milliyetçileri tarafından Türklere yöneltildi. 2005 yılında ülke genelindeki linç olayları artış gösterdi ve özellikle 2013'teki Gezi Parkı olayları ile 2014'teki Kobani Olayları gibi toplumsal eylemler sırasında linç örnekleri sıklıkla görüldü.
Linçler çoğunlukla siyasi ve ayrımcı sebeplerden kaynaklanıyordu, ikinci en yaygın sebep kurbanın - çoğunlukla çocuklara yönelik - tecavüz, tecavüz girişimi veya diğer herhangi bir tür cinsel istismar ile suçlanmasıydı. Cinsel suçlar dışındaki mala ve şahsa karşı işlenen suçları işlemiş veya işlemekle suçlanan kişilerin linçleri ise, tek bir kategori olarak göz önüne alındığında üçüncü en yaygın sebep oluyordu. Son yıllarda, siyasi linçler sayı olarak bir artış göstermesine rağmen, cinsel suçlar ile suçlanan kişilere yönelik linçler çok daha hızlı bir şekilde artış göstermektedir.
Etimoloji
İngilizce'den Türkçeye geçen bir sözcük olan linç (İngilizce: Lynch) kelimesi, Amerikan Devrimi sırasında ortaya çıktı ve özellikle Amerikan İç Savaşı'ndan sonra Ku Klux Klan gibi ırkçı grupların siyahilere karşı uyguladığı şiddeti tanımlamak için kullanılıp yerleşti. Terimin kaynağı olarak genellikle ikisi de 1780'lerde Virginia'da yaşamış olan iki farklı Amerikan gösterilir: Charles Lynch (1736-1796) ve (1742-1820). William Lynch'in çok daha sonraya kadar bu terimi kullanmadığı bilinirken kendisi terimi 1782'de kullandığı için terimin kaynağının Charles Lynch olması daha olasıdır.
Linç kelimesi, Ali Püsküllüoğlu'nun 1991'de yayınladığı Türkçe Sözlük kitabında şöyle tanımlanır: Halktan bir topluluğun, bir suçluyu ya da kendilerine göre suç olan davranışta bulunmuş birini yumruk, taş, sopa gibi araçlarla döve döve öldürmesi."Türk Dil Kurumu ise aynı kelimeyi şu şekilde tanımlar: "Birden çok kimsenin kendilerine göre suç olan bir davranışından ötürü birini, yasa dışı ve yargılamasız olarak öldürmesi."
Tarihçe
Millî Mücadele
Millî Mücadele'nin son yılında, özellikle de İzmir örneğinde olduğu gibi yeni kurtarılan şehirlerde, işgal güçlerini desteklemekle suçlanan azınlıklara ve Millî Mücadele'ye karşı olduğu bilinen Türklere karşı bir linç dalgası gerçekleşti. Bunun en belirgin örneklerinden biri olan Bergama'da, şehirde Yunan ordusu tarafından 100.000 Türk sivilin yerinden edilmesi ve Kuvâ-yi Milliye birlikleri tarafından kente yapılan baskından sonra intikam olarak gerçekleştirilen Menemen Katliamı gibi olaylar nedeniyle halk arasında Yunan karşıtı duygular ve intikam arzusu yaygındı; bu sebeple 1922'de Türk birlikleri kenti kurtardığında kentte Yunan işgalcilerini sıcak karşılamış olan birçok sivil, hem sivil halk hem de düzensiz birlikler tarafından linç edilerek öldürüldü.
Gerçekleştirdiği linçlerle halk arasında şöhrete sahip olan bir isim ise Sakallı Nurettin Paşa olarak da bilinen Nureddin İbrahim Konyar'dı. İşgal kuvvetlerini metheden ve Millî Mücadeleyi kötüleyen gazeteci Süreyya'nın linç edilmesi gibi birçok olayın yanı sıra, kendisi tarafından teşvik edilen linçlerden en çok dikkat çekenleri Hrisostomos Kalafatis ve Ali Kemal'in linçleriydi. 9 Eylül 1922'de İzmir'in Kurtuluşu sırasında Nurettin Paşa, İzmir'e giren Birinci Ordu'nun başındaydı. Şehre girmesinden sonra, işgal boyunca verdiği vaazlarda "Ne kadar Türk kanı döküp içerseniz o kadar sevaba girmiş olacaksınız" gibi sözler sarf etmiş olan Rum din adamı Hrisostomos Kalafatis'in vatana ihanet nedeniyle tutuklanmasını emretti. Kalafatis, Nurettin Paşa'nın makamına çağrılmasını takiben Türk mahallelerinin ortasından geçirildi ve Nurettin Paşa, Müslümanları onun "işini halletmeye" davet etti. Kalafatis bunun ardından linç edilerek öldürüldü.
Damat Ferit Paşa hükûmetlerinde kısa bir süre Maarif ve Dâhiliye Nazırlığı yapan, bu esnada Millî Mücadele aleyhine sert tutumlar gösteren ve Mustafa Kemal Atatürk'ü "çete reisi, haydut" olarak nitelendiren gazeteci Ali Kemal, Kurtuluş Savaşı'nın kazanılmasının ardından tutuklanıp yargılanmak üzere Ankara'ya gönderilmek istendi. 4 Kasım 1922 günü, Teşkilat-ı Mahsusa mensubu birkaç kişi Ali Kemal'i Tokatlıyan Oteli'nde gittiği berber dükkânından kaçırarak İstiklal Mahkemesi'ne çıkarılmak üzere Ankara'ya götüreceklerini bildirdi. Ancak Ali Kemal, o sırada İzmit'te bölge kumandanı olan Nurettin Paşa'ya teslim edildi. 6 Kasım 1922'de, Nurettin Paşa'nın teşviki ile, kendisiyle görüştükten sonra dışarı çıkarken kumandanlık karargahı önünde toplanan ahali tarafından linç edildi. Kafası çekiçlerle ve taşlarla kırılarak öldürüldü, sırtından bıçaklandı ve yere yatırıldı. Parmağındaki yüzük ve altın saati çalındıktan sonra kıyafetleri çıkarıldı ve çıplak vücudu ayaklarına ip bağlanarak sokaklarda dolaştırıldı. Bunun ardından cesedi bir köprüye asıldı.
Nureddin’e nasıl olduğunu sordum. Kemâl-ı fahr ile yüksek perdeden, göğsünü kabartarak hikâye etti : «İzmit’e getirdiler. Aldım. İstintak ettim. Hakaret ettim sonra da asker ve ahaliden bir kalabalık toplamalarını emirerlerime emrettim. Topladılar. Beklesinler, Ali Kemâl’i çıkartacağım, hemen üstüne üşüşsünler, sopa ile, taşla, yumruk ile gebertsinler, dedim. Öyle yaptılar. Sonra da oraya'astım.» dedi. Oh... Bu bir cinayet idi. Hem de bunu bir ordu kumandanı yapıyordu. Bir kumandanın Türk askerliğine böyle bir leke sürmesini bir türlü çekemedim. Bu iş bana pek acı geldi.
— Rıza Nur
Erken Cumhuriyet Dönemi
1923'te Cumhuriyetin ilan edilmesi ile 1946'daki ilk çok partili seçimler arasındaki dönemde ülkede gerçekleşen linç olayları çoğunlukla milliyetçi ve antikomünist sebepler ile gerçekleşti. Nihal Atsız'ın Orhun dergisinde ve Cevat Rıfat Atilhan'ın ise Milli İnkılap dergisinde yayınladığı antisemitist yazılar, halkı Yahudilere karşı şiddet uygulamaya ve linçlemeye teşvik etti. İlk olaylar 21 Haziran 1934'te Çanakkale’de başladı. Çanakkale'de Yahudiler'e yapılan ekonomik boykotun dozu kaçınca fiziki saldırılara dönüştü; Linç, yağma, dayak, ırza geçme, imzasız tehdit mektupları gönderme olayları gerçekleşti. Kırklareli'nin valisi bu sırada tatildeydi, bunun şehirde oluşturduğu otorite boşluğunun da bir sonucu olarak Çanakkale'de olanların Kırklareli'de de tekrar etti. Kırklareli'den kaçan Yahudiler'in bir kısmı Edirne'ye varınca olayı öğrenen Edirneli Yahudiler mallarını geride bırakıp İstanbul'a kaçtı. Olaylar hızlı bir şekilde tırmandı ve sonuç olarak Edirne, Tekirdağ, Kırklareli, Çanakkale, Uzunköprü, Silivri, Babaeski, Lüleburgaz, Çorlu ve Lapseki'de Yahudilere ait dükkân ve evler yağmalandı, linç edildi ve kadınlara tecavüz edildi. Bir jandarma onbaşı, Yahudileri himaye ederken yağmacı grup tarafından linçlenerek öldürüldü.1934 Trakya Olayları veya Furtuna olarak bilinen olayların bir sonucu olarak yaklaşık 15 bin Trakya Yahudisi bulundukları şehirleri terk etti.
Kaynakça
- ^ Quinion, Michael (20 Aralık 2008). . World Wide Words. 16 Nisan 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Püsküllüoğlu, Ali (2012). Türkçe Sözlük. Arkadaş. ISBN . 2 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Ağustos 2021.
- ^ . Türk Dil Kurumu. 29 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Hasan İzzettin Dinamo: Kutsal isyan: Millî Kurtuluş savaşı'nın gerçek hikâyesi, Cilt 2, Tekin yayınevi, 1986, sayfa 275 18 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ "Foreign relations of the United States". Wisconsin-Madison Üniversitesi Kütüphanesi. 1861-1996. 2 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Ağustos 2021.
- ^ Kocatürk, Utukan (1983). Atatürk ve Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Kronolojisi: 1918–1938. Türk Tarih Kurumu Basımevi. s. 342.
- ^ Mango, Andrew (2002). Ataturk: The Biography of the founder of Modern Turkey. Abrams. s. 345. 2 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Ağustos 2021.
- ^ "Can Dündar, Peki Sonra Ne Oldu Ali Kemal'e? Milliyet Gazetesi, 02.03.2002". 4 Aralık 2005 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Kasım 2010.
- ^ a b . 1 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2010.
- ^ Apak, Rahmi. Yetmişlik Subayın Hatıraları. s. 265.
- ^ Kalfat, Louise Callaghan (28 Temmuz 2019). "Village of blond Turks ready to kill a sheep for Boris Johnson, its famous son". The Sunday Times. ISSN 0956-1382. 2 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Ağustos 2021.
- ^ Doktor Rıza Nur, Hayat ve Hatıratım. Altındağ Yayınları. 1967. s. 975. Erişim tarihi: 1 Şubat 2021.
- ^ a b c Hür, Ayşe (8 Şubat 2009). . Taraf. 1 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2009.
- ^ Aviyente, Selim (30 Nisan 2008). . Şalom. 27 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2009.
- ^ Mücahit Düzgün, Cumhuriyet'in İlanından İsrail'in Kuruluşuna Kadar Türkiye'deki Yahudiler
- ^ Özkırımlı, Umut, and Spyros A. Sofos, Tormented by history, (Columbia University Press, 2008), 168.
- ^ Hür, Ayşe (15 Kasım 2007). . Agos. 20 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2009.
- ^ Anver Levi, ‘1934 Trakya Yahudileri Olayı – Alınmayan Ders’, Tarih ve Toplum, Sayı 151, Temmuz 1996, s.10-17
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Turkiye de linc Milli Mucadele nin sonlarinda ve Cumhuriyetin ilk donemlerinde baslayip gunumuze dek ulke capinda zaman zaman karsilasilan yargisiz infaz olaylaridir Bati Anadolu nun Yunan isgalinden kurtarilmasi sirasinda linc kurbanlari cogunlukla Milli Mucadele karsitlari olsa da yuzyilin ortalarina dogru ozellikle 1970 li yillar ve 12 Eylul Ihtilali arasindaki donemde linclerin hedef aldigi kesimler azinliklar Aleviler ve komunistler daha kucuk bir olcekte de ulkuculer idi 2000 lerde ise PKK isyaninin bir parcasi olarak Turk milliyetcileri tarafindan PKK sempatizanligi ile suclanan Kurtlere ve Kurt milliyetcileri tarafindan Turklere yoneltildi 2005 yilinda ulke genelindeki linc olaylari artis gosterdi ve ozellikle 2013 teki Gezi Parki olaylari ile 2014 teki Kobani Olaylari gibi toplumsal eylemler sirasinda linc ornekleri siklikla goruldu 6 Kasim 1922 de Nurettin Pasa tarafindan linc ettirilerek oldurulen Milli Mucadele karsiti gazeteci Ali Kemal linc edilmesinden sonra idam sandalyesinde Gogsundeki kagitta Din ve Vatan Haini Ali Kemal yaziyor Lincler cogunlukla siyasi ve ayrimci sebeplerden kaynaklaniyordu ikinci en yaygin sebep kurbanin cogunlukla cocuklara yonelik tecavuz tecavuz girisimi veya diger herhangi bir tur cinsel istismar ile suclanmasiydi Cinsel suclar disindaki mala ve sahsa karsi islenen suclari islemis veya islemekle suclanan kisilerin lincleri ise tek bir kategori olarak goz onune alindiginda ucuncu en yaygin sebep oluyordu Son yillarda siyasi lincler sayi olarak bir artis gostermesine ragmen cinsel suclar ile suclanan kisilere yonelik lincler cok daha hizli bir sekilde artis gostermektedir EtimolojiIngilizce den Turkceye gecen bir sozcuk olan linc Ingilizce Lynch kelimesi Amerikan Devrimi sirasinda ortaya cikti ve ozellikle Amerikan Ic Savasi ndan sonra Ku Klux Klan gibi irkci gruplarin siyahilere karsi uyguladigi siddeti tanimlamak icin kullanilip yerlesti Terimin kaynagi olarak genellikle ikisi de 1780 lerde Virginia da yasamis olan iki farkli Amerikan gosterilir Charles Lynch 1736 1796 ve 1742 1820 William Lynch in cok daha sonraya kadar bu terimi kullanmadigi bilinirken kendisi terimi 1782 de kullandigi icin terimin kaynaginin Charles Lynch olmasi daha olasidir Linc kelimesi Ali Puskulluoglu nun 1991 de yayinladigi Turkce Sozluk kitabinda soyle tanimlanir Halktan bir toplulugun bir sucluyu ya da kendilerine gore suc olan dav ranista bulunmus birini yumruk tas sopa gibi araclarla dove dove oldurmesi Turk Dil Kurumu ise ayni kelimeyi su sekilde tanimlar Birden cok kimsenin kendilerine gore suc olan bir davranisindan oturu birini yasa disi ve yargilamasiz olarak oldurmesi TarihceMilli Mucadele Milli Mucadele nin son yilinda ozellikle de Izmir orneginde oldugu gibi yeni kurtarilan sehirlerde isgal guclerini desteklemekle suclanan azinliklara ve Milli Mucadele ye karsi oldugu bilinen Turklere karsi bir linc dalgasi gerceklesti Bunun en belirgin orneklerinden biri olan Bergama da sehirde Yunan ordusu tarafindan 100 000 Turk sivilin yerinden edilmesi ve Kuva yi Milliye birlikleri tarafindan kente yapilan baskindan sonra intikam olarak gerceklestirilen Menemen Katliami gibi olaylar nedeniyle halk arasinda Yunan karsiti duygular ve intikam arzusu yaygindi bu sebeple 1922 de Turk birlikleri kenti kurtardiginda kentte Yunan isgalcilerini sicak karsilamis olan bircok sivil hem sivil halk hem de duzensiz birlikler tarafindan linc edilerek olduruldu Sakalli Nurettin Pasa Gerceklestirdigi linclerle halk arasinda sohrete sahip olan bir isim ise Sakalli Nurettin Pasa olarak da bilinen Nureddin Ibrahim Konyar di Isgal kuvvetlerini metheden ve Milli Mucadeleyi kotuleyen gazeteci Sureyya nin linc edilmesi gibi bircok olayin yani sira kendisi tarafindan tesvik edilen linclerden en cok dikkat cekenleri Hrisostomos Kalafatis ve Ali Kemal in lincleriydi 9 Eylul 1922 de Izmir in Kurtulusu sirasinda Nurettin Pasa Izmir e giren Birinci Ordu nun basindaydi Sehre girmesinden sonra isgal boyunca verdigi vaazlarda Ne kadar Turk kani dokup icerseniz o kadar sevaba girmis olacaksiniz gibi sozler sarf etmis olan Rum din adami Hrisostomos Kalafatis in vatana ihanet nedeniyle tutuklanmasini emretti Kalafatis Nurettin Pasa nin makamina cagrilmasini takiben Turk mahallelerinin ortasindan gecirildi ve Nurettin Pasa Muslumanlari onun isini halletmeye davet etti Kalafatis bunun ardindan linc edilerek olduruldu Damat Ferit Pasa hukumetlerinde kisa bir sure Maarif ve Dahiliye Nazirligi yapan bu esnada Milli Mucadele aleyhine sert tutumlar gosteren ve Mustafa Kemal Ataturk u cete reisi haydut olarak nitelendiren gazeteci Ali Kemal Kurtulus Savasi nin kazanilmasinin ardindan tutuklanip yargilanmak uzere Ankara ya gonderilmek istendi 4 Kasim 1922 gunu Teskilat i Mahsusa mensubu birkac kisi Ali Kemal i Tokatliyan Oteli nde gittigi berber dukkanindan kacirarak Istiklal Mahkemesi ne cikarilmak uzere Ankara ya gotureceklerini bildirdi Ancak Ali Kemal o sirada Izmit te bolge kumandani olan Nurettin Pasa ya teslim edildi 6 Kasim 1922 de Nurettin Pasa nin tesviki ile kendisiyle gorustukten sonra disari cikarken kumandanlik karargahi onunde toplanan ahali tarafindan linc edildi Kafasi cekiclerle ve taslarla kirilarak olduruldu sirtindan bicaklandi ve yere yatirildi Parmagindaki yuzuk ve altin saati calindiktan sonra kiyafetleri cikarildi ve ciplak vucudu ayaklarina ip baglanarak sokaklarda dolastirildi Bunun ardindan cesedi bir kopruye asildi Nureddin e nasil oldugunu sordum Kemal i fahr ile yuksek perdeden gogsunu kabartarak hikaye etti Izmit e getirdiler Aldim Istintak ettim Hakaret ettim sonra da asker ve ahaliden bir kalabalik toplamalarini emirerlerime emrettim Topladilar Beklesinler Ali Kemal i cikartacagim hemen ustune usussunler sopa ile tasla yumruk ile gebertsinler dedim Oyle yaptilar Sonra da oraya astim dedi Oh Bu bir cinayet idi Hem de bunu bir ordu kumandani yapiyordu Bir kumandanin Turk askerligine boyle bir leke surmesini bir turlu cekemedim Bu is bana pek aci geldi Riza Nur Erken Cumhuriyet Donemi 1923 te Cumhuriyetin ilan edilmesi ile 1946 daki ilk cok partili secimler arasindaki donemde ulkede gerceklesen linc olaylari cogunlukla milliyetci ve antikomunist sebepler ile gerceklesti Nihal Atsiz in Orhun dergisinde ve Cevat Rifat Atilhan in ise Milli Inkilap dergisinde yayinladigi antisemitist yazilar halki Yahudilere karsi siddet uygulamaya ve linclemeye tesvik etti Ilk olaylar 21 Haziran 1934 te Canakkale de basladi Canakkale de Yahudiler e yapilan ekonomik boykotun dozu kacinca fiziki saldirilara donustu Linc yagma dayak irza gecme imzasiz tehdit mektuplari gonderme olaylari gerceklesti Kirklareli nin valisi bu sirada tatildeydi bunun sehirde olusturdugu otorite boslugunun da bir sonucu olarak Canakkale de olanlarin Kirklareli de de tekrar etti Kirklareli den kacan Yahudiler in bir kismi Edirne ye varinca olayi ogrenen Edirneli Yahudiler mallarini geride birakip Istanbul a kacti Olaylar hizli bir sekilde tirmandi ve sonuc olarak Edirne Tekirdag Kirklareli Canakkale Uzunkopru Silivri Babaeski Luleburgaz Corlu ve Lapseki de Yahudilere ait dukkan ve evler yagmalandi linc edildi ve kadinlara tecavuz edildi Bir jandarma onbasi Yahudileri himaye ederken yagmaci grup tarafindan linclenerek olduruldu 1934 Trakya Olaylari veya Furtuna olarak bilinen olaylarin bir sonucu olarak yaklasik 15 bin Trakya Yahudisi bulunduklari sehirleri terk etti Kaynakca Quinion Michael 20 Aralik 2008 World Wide Words 16 Nisan 2003 tarihinde kaynagindan arsivlendi Puskulluoglu Ali 2012 Turkce Sozluk Arkadas ISBN 9789755097169 2 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Agustos 2021 Turk Dil Kurumu 29 Aralik 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Hasan Izzettin Dinamo Kutsal isyan Milli Kurtulus savasi nin gercek hikayesi Cilt 2 Tekin yayinevi 1986 sayfa 275 18 Eylul 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Foreign relations of the United States Wisconsin Madison Universitesi Kutuphanesi 1861 1996 2 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Agustos 2021 Kocaturk Utukan 1983 Ataturk ve Turkiye Cumhuriyeti Tarihi Kronolojisi 1918 1938 Turk Tarih Kurumu Basimevi s 342 Mango Andrew 2002 Ataturk The Biography of the founder of Modern Turkey Abrams s 345 2 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Agustos 2021 Can Dundar Peki Sonra Ne Oldu Ali Kemal e Milliyet Gazetesi 02 03 2002 4 Aralik 2005 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Kasim 2010 a b 1 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Kasim 2010 Apak Rahmi Yetmislik Subayin Hatiralari s 265 Kalfat Louise Callaghan 28 Temmuz 2019 Village of blond Turks ready to kill a sheep for Boris Johnson its famous son The Sunday Times ISSN 0956 1382 2 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Agustos 2021 Doktor Riza Nur Hayat ve Hatiratim Altindag Yayinlari 1967 s 975 Erisim tarihi 1 Subat 2021 a b c Hur Ayse 8 Subat 2009 Taraf 1 Subat 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Aralik 2009 Aviyente Selim 30 Nisan 2008 Salom 27 Temmuz 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Aralik 2009 Mucahit Duzgun Cumhuriyet in Ilanindan Israil in Kurulusuna Kadar Turkiye deki Yahudiler Ozkirimli Umut and Spyros A Sofos Tormented by history Columbia University Press 2008 168 Hur Ayse 15 Kasim 2007 Agos 20 Ekim 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Aralik 2009 Anver Levi 1934 Trakya Yahudileri Olayi Alinmayan Ders Tarih ve Toplum Sayi 151 Temmuz 1996 s 10 17