Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tutankhamun (Antik Mısırca: twt-ꜥnḫ-jmn; y. MÖ 1342 – MÖ 1325) veya Tutankamon, Mısır tarihinin Yeni Krallığı sırasında 18. hanedanlığın sonunda, kraliyet ailesinin sonuncu lideri olan ve MÖ 1332 – MÖ 1323 yılları arasında hüküm sürmüş Mısır firavunudur. Babası, KV55 mezarında mumyalanmış olarak bulunan firavun Akhenaton'du. Annesi, DNA testi yoluyla KV35'te bulunan Genç Kadın olarak anılan ve mumyalanmış olarak bulunan babasının üvey kız kardeşidir.
| Tutankhamun | |
|---|---|
| Firavun | |
 Kahire Mısır Müzesi'nde sergilenen Tutankamon'un mumyasının maskesi | |
| Hüküm süresi | MÖ 1332-1323 |
| Taç giymesi | MÖ 1332 |
| Önce gelen | Neferneferuaten |
| Sonra gelen | Ay |
| Doğum | MÖ 1341 |
| Ölüm | MÖ 1323 (18 yaşında) |
| Hanedan | 18. Hanedan |
| Babası | Akhenaton |
| Annesi | Genç Kadın |
Tutankhamun tahtı, sekiz veya dokuz yaşında, akraba olabileceği nihai halefi Ay'ın örneği görülmemiş vezirliği altında aldı. Üvey kız kardeşi Ankhesenamun ile evlendi.
Adlarının - Tutankhaton ve Tutankhamun - "Aton'un yaşayan görüntüsü" ve "Amun'un yaşayan görüntüsü" anlamına geldiği ve babası Akhenaton'un ölümünden sonra Aton'un yerini Amun aldığı düşünülmektedir. Az sayıda Mısırbilimci, çevirinin yanlış olabileceğine, "Aton'un yaşamı memnuyet vericidir" e daha yakın olabileceğine ya da Profesör Gerhard Fecht'in inandığı gibi "Tek-mükemmel-yaşam-Aton" olarak okunabileceği tezleri de mevcuttur.
Tutankhamun, babası Akhenaton tarafından feshedilen Eski Mısır dinini restore etti, iki önemli kültün rahiplik emirlerini zenginleştirdi, donattı ve önceki Amarna döneminde hasar gören eski anıtları restore etmeye başladı. Babasının mezar kalıntılarını Krallar Vadisi'ne taşıdı ve başkenti Akhetaten'den Teb'e geri taşıdı.
Tutankhamun, bir kısmı mezarında bulunan, bir baston kullanımını gerektiren kemik nekrozu ile birlikte sol ayağındaki bir deformite ile fiziksel olarak engelliydi. Skolyoz da dahil olmak üzere başka sağlık sorunları vardı ve çeşitli sıtma türlerine de yakalanmıştı.
Lord Carnarvon tarafından finanse edilen kazılarda Tutankhamun'un neredeyse bozulmamış mezarının Howard Carter tarafından 1922'de keşfedilmesi, dünya çapında basında yer aldı. Müzede sergilenen 5.000'den fazla eserle halkın Antik Mısır'a olan ilgisi artıp, Tutankhamun'un maskesi popüler bir sembol haline gelmiştir.
Tutankhamun'un mumyasının keşfine katılan birkaç kişinin ölümü, halk arasında firavunların lanetine bağlanıyor. Mezar kompleksinde herhangi bir lanet hiyeroglifi yoktur. Sağlam mezarının keşfinden bu yana halk arasında "Kral Tut" olarak anılmaktadır.
Hazinesinin bir kısmı, benzeri görülmemiş bir tepkiyle dünya çapında seyahat ediliyor. Mısır Eski Eserler Yüksek Konseyi, 1962'de Paris Louvre'daki bir sergiye izin verdi, ardından bunu Tokyo, Japonya'daki Kyoto Belediye Sanat Müzesi izledi. Sergiler milyonlarca ziyaretçi çekti. 1972-1979 yılları arası uluslararası bir sergi turuna daha izin verildi. Sergi; Amerika Birleşik Devletleri, Sovyetler Birliği, Japonya, Fransa, Kanada ve Batı Almanya'da gösterildi. 2019-2022 Hazineleri turu Los Angeles'ta başladı ve 2022'de Kahire'deki yeni Büyük Mısır Müzesi'nde sona erecek ve bu müze ilk kez Mısır'ın tüm müzelerinden ve depolarından toplanan Tutankhamun koleksiyonunun tamamını sergileyecek.
Firavun mezarları arasında sadece Tutankhamun'un mezarı istisna olarak hiç soyulmadan günümüze kadar gelebilmeyi başarmıştır. Dünya tarihinin en büyük arkeolojik keşfinin, “Tutankamon’un mezarının ortaya çıkarılması” olduğu söylenegelir. 6cı Ramses mezarı kazılırken Tutankamon mezarının üzerine molozları yığılmış, bu olay da mezarın daha önce fark edilip talanını önlemiştir. Oysaki Tutankamon, Mısır tarihinin çok önemli firavunlarından biri değildir. Ramses hiç değildir. Arkeolojik açıdan onu bu denli önemli yapan (genç yaşında hayata gözlerini yuman firavun olmasının etkisi vardır elbette), onu diğer tüm firavunlardan ayıran esas özellik, mezarı hiç soyulmayan ve tüm hazinesi günümüze kadar ulaşan tek firavun olmasında gizlidir. Yani mezar hırsızlarının gözünden kaçırdığı bir ayrıntı olmasa Mısır tarihi içinde onca önemli firavun varken bugün Tutankamon’un pek de esamesi okunmayacaktın(Mısır hükûmeti ülkenin tanıtımında Tutankamon’un yüz maskesini kullanıyor.). Tutanhamun'un mezarını 1922'de İngiliz arkeolog Howard Carter bulmuştur. Mezarında Mısır tarihini aydınlatan belgeler, çok değerli sanat eserleri vardı. Bazı kaynaklar bu firavunun rahip tarafından öldürüldüğünü yazar ancak mezardaki mumyanın bulguları ünlü firavunun genç yaşında ölmesi sebebinin bacağındaki kırıklar olduğunu belirtir. Tutanhamun'un zehirlendiği söylentisi de vardır. Mumyasını bulan ve ilgisi olanların da çok yaşamadığı, boş rivayetler arasındadır. Gerçekten de bu firavunun çok genç yaşlarda çıktığı tahta yirmili yaşların başında veda ettiği bilinmektedir. Bulunanlar arasında Tutankamon'un kolyesini incelemeye alan De Michele değerli bir taş olduğu var sayılan bu kolyenin aslında camdan olduğunu ve Mısır uygarlığından çok daha önce yapıldığını ortaya çıkardı. Söz konusu camın ancak çok yüksek bir sıcaklıkta meydana gelebileceğini, bu sıcaklığa ise yeryüzünde ulaşmanın mümkün olmadığı öne sürüldü. Uzaydan gelen gök taşlarının daha önce gökyüzünde şiddetli patlamalara yol açtığı ve benzer bir patlamanın da Mısır çöllerinde gerçekleşmiş olabileceği belirtiliyor. Ancak, camın bulunduğu bölgede meteora kanıt olabilecek herhangi bir bulgu yok. Tutankamon’un kolyesindeki camın oluşması için atom bombasının tesirinin on binlerce katı bir patlamanın meydana gelmiş olması gerekiyor. Yeryüzünde böyle bir etkiyi gerçekleştirebilecek şeyin ne olduğu henüz bilinmemektedir.
Ailesi
Orijinal adı Tutankhaten veya Tutankhuaten olan Tutankhamun, Mısır'ın On Sekizinci Hanedanlığı'nın sonlarında Firavun Akhenaton saltanatı sırasında doğdu. Akhenaton'un saltanatı, Atenizm olarak bilinen eski Mısır dininde dramatik bir değişim ve başkentin bu çağın modern terimi olan adını veren Amarna bölgesine taşınmasıyla karakterize edildi. Amarna Dönemi'nin sonlarına doğru, kayıtlarda Akhenaton'un yardımcı vekilleri olan iki firavun daha görünür: Akhenaton'un eşi Nefertiti veya kızı olabilecek bir kadın hükümdar olan Neferneferuaten; ve bazı Mısırbilimcilerin Neferneferuaten ile aynı kişi olduğuna inandıkları ancak çoğu kişinin ayrı bir figür olarak gördüğü Smenkhkare. Smenkhkare'nin saltanatının Akhenaton'dan daha uzun süre dayanıp dayanmadığı belirsizdir, oysa Neferneferuaten'in Akhenaton'un ölümünden kısa bir süre önce ortak naip olduğu ve ondan bir süre sonra hüküm sürdüğü düşünülmektedir.
Hermopolis'ten bir yazıt, "Tutankhuaten"den "kralın oğlu" olarak bahseder ve genellikle onun Akhenaton'un oğlu olduğu düşünülür, ancak bazıları bunun yerine Smenkhkare'nin babası olduğunu öne sürer. Tutankhamun'un saltanatından kalma yazıtlar onu Akhenaton'un oğlu değil de kardeşi, III. Amonhotep'in oğlu olduğunu ele alır. Fakat bu Akhenaton'un 17 yıllık saltanatı babasıyla uzun bir naiplik içeriyorsa mümkündür. Bu teori birçok Mısırbilimcinin bir zamanlar desteklediği ancak şimdi terk ettiği bir olasılıktır.
Amarna'daki Kraliyet Mezarı'nda bulunan bir kabartmaya dayanarak Tutankhamun'un annesinin Akhenaton ve Nefertiti'nin ikinci kızı olduğu yönünde bazı önerilerde bulunulsa da, Mekaetaten'in ölümü sırasında yaklaşık 10 yaşında olduğu göz önüne alındığında, bu olasılık olası görülmedi. Kabartmanın başka bir yorumu, Nefertiti'yi annesi olarak adlandırır. Meritaten'in de, mezarında bulunan bir kutu kapağı ve taç giyme tuniğinin yeniden incelenmesine dayanarak annesi olabileceği öne sürüldü.
2008 yılında, Kahire Üniversitesi'nden bir ekip tarafından Tutankhamun ve Yeni Krallık kraliyet ailesi olduğu düşünülen veya bilinen diğerlerinin mumyalanmış kalıntıları üzerinde genetik analiz yapıldı. Sonuçlar, babasının Akhenaton olarak tanımlanan KV55 mezarındaki mumya olduğunu, annesinin ise kocasının öz kız kardeşi olduğu tespit edilen "Genç Kadın" olarak bilinen KV35 mezarındaki mumya olduğunu gösterdi. Nefertiti'nin Akheneton'un kardeşi olmadığı bilindiğinden, bu Genç Kadın mumyasının Nefertiti olamayacağı tespit edildi. Ekip, Amenhotep III'ün KV55'teki Akheneton'un babası olduğunu ve Akhenaton'un da Tutankhamun'un babası olduğunu yüzde 99,99'un üzerinde kesin olduğunu bildirdi.
Ancak, mumyalanmış kalıntılardan elde edilen genetik verilerin geçerliliği ve güvenilirliği, çürüme nedeniyle olası bozulma nedeniyle sorgulanmıştır. Marc Gabolde ve Aidan Dodson gibi araştırmacılar, Nefertiti'nin gerçekten de Tutankhamun'un annesi olduğunu iddia etmektedir. DNA sonuçlarının bu yorumunda, genetik yakınlık bir erkek kardeş-kız kardeş eşleşmesinden değil, Nefertiti'yi Akhenaton'un birinci kuzeni yapan üç kuşak birinci kuzen evliliğinin sonucudur. Bu yüzden DNA sonuçları Genç Kadın mumyasını Akhenaton'un kız kardeşiymiş gibi göstermektedir.
Tutankhaten kral olduğunda, daha sonra adını Ankhesenamun olarak değiştiren Akhenaten'in kızlarından biri olan Ankhesenpaaten ile evlendi. Çiftin bebeklikten sağ kurtulamayan iki kızı vardır. Bu bebekler mezar kodları 317a ve 317b adlı yerlere mumyalanmış olarak defnedilmişlerdi. Bebeklerin DNA testleri sonucu Tutankhamum'un çocukları olduğu belirlendi. Ancak DNA testleri KV21A'ya defnedilen Ankhesenpaaten'in bebeklerin annesi olduğuna dair kuvvetli veriler sunmadı.
Annesi
Tuthankamun'un annesi Antik Mısır'ın büyük gizemlerinden birini oluşturmaktadır. Antik Mısır geleneklerine göre kral anneleri önemli bir statüye sahiptir. Kraliçe ve Tiye'nin adları tapınak ve lahitlerde geçmiştir. Ancak Tuthankamun'un annesine dair bilgi Antik Mısır'da herhangi bir yazıt, kabartma ve heykelde bulunamamıştır.
Mumyasının keşfi
1889'da arkeolog Victor Loret Krallar Vadisinde mezarını keşfeder. Mezar holünde yerde sargısız çıplak halde tahrip edilmiş üç isimsiz mumya da bulur. Bu mumyalar bir çocuk, bir genç kadın, bir ihtiyar kadına aitti. Mumyaların bir lahitleri olmadığı için isimleri öğrenilmedi. İsimleri yüzyıllar boyunca gayri olarak Oğlan, Genç Kadın, Yaşlı Hanım olarak kaldı. 2008'de bu üç mumya DNA testlerine tabi tutuldular. Üç mumya da birinci dereceden kraliyet ailesi mensubu çıktı.
Oğlan, III. Amenhotep'in oğlu idi. (Tuthankamun'un amcası)
Yaşlı Hanım adlı yaşlı mumyanın DNA'sı Akhenaton ve Tuthankamun ile eşleşti. Bu mumya; Akhenaton'un annesi, Tuthankamun'un büyük annesi, III. Amenhotep'in eşi Kraliçe Tiye idi.
En şaşırtıcı sonuç Genç Kadın olarak adlandırılan mumyadan çıktı. Bu mumyanın DNA'sı üç kral ve bir kraliçe ile eşleşti. Kral III. Amonhotep ve Kraliçe Tiye'nin öz kızı, Kral Akhenaton'un öz kız kardeşi ve Kral Tuthankamun'un öz annesiydi.
Bu önemli keşiften sonra Genç Kadın mumyası detaylı incelenmeye alındı. İncelemeler sonunda Genç Kadın'ın kimliği ve ölümü hakkında çeşitli teoriler öne sürüldü.
Ana madde: Genç Kadın
Saltanatı
Tutankhamun tahta çıktığında ve firavun olduğunda, taht adını Nebkheperure olarak aldığında sekiz ila dokuz yaşları arasındaydı. Yaklaşık dokuz yıl hükümdarlık yaptı. Tutankhamun döneminde Vezirlik makamı Yukarı ve Aşağı Mısır arasında bölünmüştü. Yukarı Mısır'ın başlıca veziri adında biriydi. adındaki diğer bir isim de vezirdi ama hangi toprakların veziri olduğu belli değil. Tutankhamun'un halefi olan Ay'ın bu pozisyonda olup olmadığı tam olarak bilinmiyor. Firavun Ay'ın mezarı WV23 kodlu adlı yerdedir. Ancak KV58 adlı mezarın da Firavun Ay ile ilişkisi vardır. KV58'in Ay'ın asıl mezarına sığmayan gömü eşyalarının konulduğu yedek depo olarak kullanıldığı öne sürülür. KV58'den bir altın varak parçası, Ay'ın "Maat'ı yöneten vezir" sıfatıyla birlikte Maat Rahibi olarak anıldığını göstermektedir, ancak bilginin kesinliği hakkında şüpheler vardır. Bu sıfat, normal vezir tarafından kullanılan olağan tanıma uymamaktadır, firavunların kullandığı resmi olmayan bir unvan olabilir. Bazı mısırbilimciler Ay'ın vezir unvanını benzeri görülmemiş bir şekilde kullanmış olduğunu da ileri sürür.
Tutankhamun, 18. hanedanlık içinde Amarna Dönemi firavunlarındandır. Amarna dönemi Tutankhamun'un babası Akhenaton'un din devrimi ile başladı. Baba Akhenaton binlerce yıllık Amon dinini reddedip Aton dinini ilan etmiştir. IV. Amonhotep olan adını din değişimi sonrası Akhenaton yaptı. Bu din geçişi sancılı olmuştur. Akhenaton, Amon'a ait tapınakları tahrip edip Aton adına yeni tapınaklar inşa ettirmiştir. Akhenaton'un ölümünden sonra Aton dini uzun süreli olmamıştır. Akhenaton adına ait 2 mezar yeri mevcuttur. Biri Amarna'da diğeri Krallar Vadisinde KV55 kodlu yerdir. Akhenaton'un mumyası KV55'te tahrip edilmiş halde bulunmuştur. Yüz maskesi ve isminin yazılı olduğu kartuş, altın kaplama tabutundan kazıtılmıştı. Akhenaton'un tahrip edilmiş tabutu oğlu Tutankhamun tarafından KV55'e getirilip koruma altına alındığı öne sürülür. Bu da Akhenaton'un ölümünden kısa süre sonra hanedanlıkta iç karışıklık çıktığını işaret etmektedir.
Amarna dönemi firavunları; Akhenaton, Smenkhare, Neferneferuaten, Tutankhamun ve Ay'dır. Tüm firavunların birbiriyle kan bağı vardır. Ay'dan sonra dönemin generali Horemheb firavun oldu. Horemheb'in Amarna dönemi firavunları ile kan bağı yoktu. Ay'dan sonra Akhenaton'un dinine saldırıların şiddeti arttı. Amarna en büyük tahribatı Horemheb döneminde yaşadı. Horemheb, Amarna'ya ait tüm kalıntıları yok edip tarihten silmek istedi. İsteğine kısmen de ulaşmıştır. Amarna öncesi firavunlara ait bilgiler kuvvetliyken Amarna dönemi bilgileri azdır. Günümüzde dönemin mumya kalıntılarının DNA testleri ve kısıtlı arkeolojik kalıntılarla döneme ait bilgiler elde edilmektedir.
Manetho, MÖ 3. yüzyılda Ptolemaioslar zamanında bir Antik Mısır rahibiydi. Onun kayıp eseri Aegyptiaca (Mısır Tarihi), Tarihten silinmek istenen Amarna kralları hakkında bilgi sunan tek eski kayıttır. (Kitabı kayıptır ama kitap var olduğu dönemde bazı tarihi simalar onun kitabından alıntılar yapmıştır) . Manetho'nun kitabına göre; Onsekizinci Hanedanlığın son sırasını 30 yıl 10 ay boyunca III. Amenhotep olarak, ardından "36 yıl 5 ay boyunca oğlu Orus" olarak tanımlar. Orus genellikle Horemheb adının bir yozlaşması olarak görülür, tüm Amarna Dönemi ona atfedilir, ancak bazıları Orus'u Akhenaten olarak görür. Orus'un ardından Ardından "12 yıl 1 ay boyunca kızı Acencheres, ardından 9 yıl boyunca kardeşi Rathotis" gelir. Mısırbilimcilere göre Acencheres, Neferneferuaten'dir. Çoğu, Rathotis'in Tutankhamun'a atıfta bulunduğu konusunda hemfikirdir. Açıklanamaz bir şekilde Manetho, saltanat sıralamasında Acencheres'in Rathotis'i takip ettiğini yazar. Bu da Manetho'nun güvenilebilirliği hakkında tereddütler oluşturur.
Krallara ölümlerinden sonra morg kültleri ve ilişkili tapınaklar aracılığıyla saygı gösterilirdi. Tutankhamun, yaşamı boyunca bu şekilde tapılan birkaç kraldan biriydi. Karnak'ta bulunan, Amun-Ra ve Tutankhamun'a adanan bir dikilitaş, kraldan bağışlanma ve dilekçe sahibini günahın neden olduğu bir rahatsızlıktan kurtarması için tanrılaştırılmış halinde başvurulabileceğini gösterir. Nubia'daki Kawa ve Faras'a kadar uzak yerlere bile Tutankhamun adına tapınaklar inşa edilmiştir.
İlâhi makamı elinde bulunduran firavunun halk ve tanrılarla ilişkilendirilebilmesi için tahta çıktıklarında kendilerine özel sıfatlar yaratılmıştır. Eski Mısır ünvanları aynı zamanda kişinin niteliklerini göstermeye ve onları karasal aleme bağlamaya da hizmet eder. Beş isim, yüz yıllar boyunca Horus İsmiyle geliştirildi. Tutankhamun'un asıl adı Tutankhaton'da, tam beş ad protokolünde hiçbir şey bulunamadığı için, onunla ilişkili bir Nebty adı veya Altın Şahin adı yoktu. Tutankhaton'un 1877'ye kadar "Aton'un Yaşayan Görüntüsü" anlamına geldiğine inanılıyordu; ancak, tüm Mısırbilimciler bu yoruma katılmadı. İngiliz Mısırbilimci Battiscombe Gunn, eski yorumun Akhenaten'in teolojisine uymadığına inanıyordu. Gunn, böyle bir ismin küfür olacağına inanıyordu. Tut'u bir isim olarak değil bir fiil olarak gördü ve çevirisini 1926'da "Aton'un-yaşamı-memnuniyet vericidir" olarak öne sürdü.
Amarna döneminin sonu
Firavunluk mertebesine ulaştıktan sonra Tutankhamun, eski Amon kültünün rahip sayısını arttırdı. En değerli metal ve taşlardan Amon heykelleri, en iyi ahşaplardan tanrılara adak olarak gemiler yaptırdı. Rahiplerin gelecekteki istikrarını güvenceye almak için kraliyet koruma kararnamesi çıkarttı.
Tutankhamun'un firavun olarak ikinci yılında, eski Mısır düzenine dönüşler başlandı. Hem o hem de kraliçesi, adlarından Aten'i kaldırıp yerine Amun koydu ve başkenti Akhetaten'den geri Thebes'e taşıdı. Aton dininden vazgeçip, babasının dinini tamamen reddetmese de bir belirsizlikte bıraktı. Mısır'ı çok tanrılı dine geri döndürdü. Bir firavun olarak ilk işi, babasının mumyasını Akhetaten'deki mezarından çıkarmak ve onu Krallar Vadisi'ne yeniden gömmek oldu. Bu onun saltanatını güçlendirmeye yardımcı oldu. Tutankhamun, Karnak'taki stelleri, tapınakları ve binaları yeniden inşa etti. Luksor'a eserler ekledi ve Mısır'da Akhenaton tarafından yağmalanan diğer tapınakların restorasyonuna başladı.
Seferler, anıtlar ve yapılar
Ülke, Akhenaton'un saltanatının ardından ekonomik olarak zayıf ve kargaşa içindeydi. Diğer krallıklarla diplomatik ilişkiler ihmal edilmişti ve Tutankhamun, özellikle Mitanni ile onları yeniden kurmaya çalıştı. Başarısının kanıtı, mezarında bulunan çeşitli ülkelerden gelen hediyeler gösterilmektedir. İlişkileri geliştirmek için gösterdiği çabalara rağmen, Nubyalılar ve Asyalılarla savaşlar yapılmıştır. Bu savaş sahneleri Thebes'teki tapınakta kaydedilmiştir. Mezarında vücut zırhı, askeri seferlere uygun katlanır tabureler ve yaylar vardı ve okçuluk eğitimi almıştı. Bununla birlikte, gençliği ve yürümek için baston kullanılmasını gerektiren fiziksel engelleri göz önüne alındığında, çoğu tarihçi onun bu savaşlara kişisel olarak katılmadığını düşünür.
Yaşı göz önüne alındığında, kralın muhtemel danışmanları; (Tutankhamun'un yerine geçen) Ay ve Ay'ın olası damadı ve halefi olan General Horemheb'tir. Horemheb'in Tutankhamun'u, kralın yasayı sürdürmesi için onu kan bağıyla prens ve "toprakların efendisi" olarak atadığı düşünülmektedir.
Üçüncü Tutankhamun, babasının saltanatı sırasında yapılan birkaç değişikliği tersine çevirdi. Tanrı Aton'a tapınmayı sona erdirdi ve tanrı Amon'u üstünlüğe kavuşturdu. Amun kültü üzerindeki yasak kaldırıldı ve rahipliğine geleneksel ayrıcalıklar iade edildi. Başkent Teb'e geri taşındı ve Akhetaten şehri terk edildi. Kral, restorasyonunun bir parçası olarak, özellikle Mut tapınağına giden sfenks caddesini düzenlediği, Teb'deki Karnak'ta inşaat projeleri başlattı. Sfenksler orijinal olarak Akhenaten ve Nefertiti için yapılmıştır; onlara yeni koç başları ve kralın küçük heykelleri verildi. Luksor tapınağında, III. Amenhotep'in giriş revakının dekorasyonunu tamamladı. Akhenaten döneminde tahrif edilen anıtlar restore edildi ve tanrı Amon'un yeni kült görüntüleri yaratıldı. Apis Bull, Horemakhet ve ile ilgili olanlar da dahil olmak üzere geleneksel festivaller yeniden kutlandı. Karnak tapınağının önüne dikilmiş olan Restorasyon Stelinde şu yazar;
Tanrıların ve tanrıçaların tapınakları harabeye dönmüştü. Tapınakları terk edilmiş ve otlarla sarılmıştı. Kutsal alanları yok gibiydi ve mahkemeleri yol olarak kullanılıyordu... Tanrılar bu topraklara sırtını döndü... Biri bir tanrıya öğüt almak için dua etse, asla yanıt vermezdi.
Tutankhamun'un inşaat projelerinin çoğu, ölümü nedeniyle tamamlanmamıştı ve halefleri, özellikle Horemheb tarafından tamamlandı ancak Horemheb tapınak kartuşlarına Tutankhamun yerine kendi adını yazdırdı.
Sağlığı ve ölümü
Sağlığı
Tutankhamun zayıf yapılıydı, boyu yaklaşık 1.67 metreydi. Büyük ön kesici dişleri vardı, bunlar ataları Tutmosis soyundan gelen kalıtsal özelliklerdi. Mezarında bulunan kıyafetlerin analizine göre; özellikle peştamal ve kemerlerine göre, ince bir bel yuvarlak kalça hatlarına sahip olduğu öne sürülür. Hem sanattaki olağandışı tasvirini hem de erken ölümünü açıklamaya yönelik girişimlerde, Tutankhamun'un jinekomasti, Marfan sendromu, zihinsel engellilik sendromu, (adipozogenital distrofi), Klinefelter sendromu ve sendromundan muzdarip olduğu teorileştirildi. Ayrıca, büyük dedesi Thutmose IV ve babası Akhenaten'in erken ölümlerini açıklamak amacıyla kalıtsal temporal lob epilepsisinden muzdarip olduğu öne sürülmüştür.
Ocak 2005'te Tutankhamun'un mumyası BT taramasından geçirildi. Sonuçlar, Tutankhamun'un kısmen yarık bir sert damak ve muhtemelen hafif bir skolyoz vakası olduğunu gösterdi. Tarama ayrıca sağ ayağının hipofalanizm ile düz olduğunu, sol ayağının çomak olduğunu gösterdi. Mezarında bulunan birçok baston, Tutankhamun'un yürümekte zorluk çekip bastonla yürüdüğünü göstermektedir.
Tutankhamun'un yüz rekonstrüksiyonu 2005 yılında Mısır Eski Eserler Yüksek Konseyi ve National Geographic tarafından gerçekleştirildi. Üç ayrı ekip (Mısırlı, Fransız ve Amerikalı) çocuk kralın yüzünü yaklaşık olarak belirlemek için ayrı ayrı çalıştı. Mısır ve Fransız ekipleri konularının Tutankhamun olduğunu bilirken, Amerikan ekip Tutankhamun hakkında çalıştıklarını bilmiyorlardı. Tüm ekipler çok benzer sonuçlar verdi, ancak sonuçta Fransız ekibin çalışması silikona döküldü.
Ölüm nedeni
Tutankhamun'un ölümünün koşulları hakkında günümüze ulaşan hiçbir kaydı yoktur; önemli tartışmalara ve büyük çalışmalara konu olmuştur. Hawass ve ekibi, ölümünün muhtemelen çoklu zayıflama bozukluklarının, belki de düşme sonucu bir bacak kırığının ve ciddi bir sıtma enfeksiyonunun birleşiminden kaynaklandığını öne sürüyor. Bununla birlikte, Timmann ve Meyer, orak hücreli aneminin, Mısır ekibinin "ilginç ve makul" olarak adlandırdığı bir öneri olan kral tarafından sergilenen patolojilere daha iyi uyduğunu savundu.
Kafatasının içinde iki kemik parçasının görüldüğü 1968 röntgeni sonucunda kafaya bir darbe ile cinayet teorize edildi. Bu teori, x-ışınlarının ve BT taramasının daha fazla analizi ile çürütüldü. Kafatasları arası kemik parçalarının mumyanın gevşemiş ve mumyalama reçinesine yapışmaması nedeni ile mumyanın Howard Carter zamanında tabutundan çıkartıldığı zaman kırıldığı düşünülmektedir. Kafaya ölümcül bir darbenin göstergesi olabilecek kemik incelmesi veya kalsifiye membranlara dair hiçbir kanıt bulunamamıştır. Ayrıca, genç kralın göğüs duvarının ön kısmının ve kaburgalarının eksik olması da dahil olmak üzere ezilme yaralanmaları nedeniyle bir araba kazasında öldüğü de öne sürülmüştür. Bununla birlikte, kayıp kaburgaların ölüm anında uğradığı bir yaralanmanın sonucu olması muhtemel değildir; Carter'ın 1926'daki kazısının sonunda çekilen fotoğraflar, kralın göğüs duvarının sağlam olduğunu, hala şahin başlı boncuklu bir yaka giydiğini göstermektedir. Hem yaka hem de göğüs duvarının yokluğu 1968 röntgeninde kaydedildi ve BT taraması ile daha da doğrulandı. Boncuklu yakanın çalınması sırasında göğsünün ön kısmının soyguncular tarafından çıkarılması muhtemeldir; Kralın 1926'da giydiği karmaşık boncuklu takke de 1968'de eksikti
Mezarı
Mezarı 1922 yılında Howard Carter tarafından bulunmuştur. Tutankamon’un mezarı Krallar Vadisi'nde yer almaktadır. Tutankhamun'un mumyası haricinde mezardan çıkarılanlar Kahire müzesinde sergilenmektedir. Sergilen eserlerden en ünlülerinden biri Tutankamon gömülürken mumyasında yer alan maskesidir Mezarı 1972'de Londra'da ve daha sonra ABD'de sergilenmiştir.
Tutankhamun, statüsü göz önüne alındığında alışılmadık derecede küçük bir mezara gömülmüştür. Ölümü beklenmedik bir şekilde gerçekleşmiş olabilir, daha görkemli bir kraliyet mezarının tamamlanmasından önce, mumyasının başkası için tasarlanmış bir mezara gömülmesine neden olmuş olabilir. Mezarı antik çağda en az iki kez soyuldu, ancak alınan eşyalara (bozulabilir yağlar ve parfümler dahil) ve izinsiz girişlerden sonra mezarın restorasyonuna dair kanıtlara dayanarak, bu soygunlar muhtemelen ilk gömülmeden hemen birkaç ay sonra yaşandığı düşünülmektedir. Mezarın yeri, sonraki firavun mezarlardan gelen enkazların üzerine gelmesi nedeniyle antik çağlarda kaybolmuş ve mezar girişinin üzerine işçi evleri inşa edilmiştir
Mısırbilimci Zahi Hawas ve Salima İkram, Tutankhamun'un kendisi için hazırlanan asıl mezara defnedilmediğini düşünmektedir. Tutankhamun'un mezar yeri kendinden sonraki firavun Ay'ın kullandığı öne sürülür. Krallar vadisindeki kaya mezarlarında 12 oturan maymun figürleri sadece iki kaya mezarında bulunmaktadır. Biri Tutankhamun'un, diğeri Ay'ın mezarındadır. Tutankhamun öldüğünde Ay'ın Tutankhamun'u asıl mezarı yerine krallar vadisinde daha küçük bir mezara defin emri verdiği öne sürülür. Öyle ki altın kaplama tabutu mezara sığmayıp ayak kısımlarında törpülenmesi, Tutankhamun için aslında önceden daha büyük bir mezara hazırlık yapıldığını göstermektedir.
Ay'ın mevcut mezarı, Tutankhamun'un büyükbabası III. Amonhotep'e yakın bir yerdedir.
Tutankhamun'un mezarında bulunan eşyaların bazılarında bir önceki firavun Nefernefereuaten adı yazıldığı da görülmüştür. Mumya maskesinin arkasındaki isim kartuşunda da tamir izi belirmektedir. Maskenin başka firavun mezarından alınıp Tutankhamun için yeniden düzenlendiği tezi de öne sürülmektedir.
Mezarının yeniden keşfedilmesi
Krallar Vadisi'ni kazı imtiyaz hakları 1905'ten 1914'e kadar Theodore Davis'in elindeydi. O dönemde Kraliçe Tiye'nin ebeveynleri Yuya ve Tjuyu'nun neredeyse bozulmamış mezarları, kraliyet dışı mezarlar da dahil olmak üzere on mezar ortaya çıkarmıştı. Daha sonraki yıllarda orada çalışmaya devam ederken, önemli bir şey ortaya çıkarmadı. Davis, KV58'DE Tutankhamun'a atıfta bulunan ve en önemlisi kralın mumyalama önbelleğini (KV54) taşıyan birkaç nesne buldu. Bunun Tutankhamun'un kayıp mezarı olduğuna inandı ve bulgularını şöyle yayınladı: "Korkarım Mezarların Vadisi tükendi". 1907'de Howard Carter; 5. Carnarvon Kontu George Herbert için kazı yapmak için vadiye davet edildi. Lord Carnarvon 1915'te vadinin kazı imtiyazını elde etti.
Howard Carter alanda 7 yıl kazı ve araştırmalar yaptı. Kazıdaki ekip için alana su taşıyan Mısırlı bir çocuk, su testisini yere indirirken düzgün kesilmiş bir taşın üzerine koyduğunu fark ettiler. Çocuğun testiyi üzerine koyduğu taş, Tutankhamun'un mezar girişini kapatan bir taştı. Girişteki moloz yığınlarını temizleyen Carter Tutankhamun'un mezarını keşfetmiş oldu. Mezara KV62 kodu verildi.
Mezarından çıkan eşyalar
Mezarda sağlam bir altın tabut, yüz maskesi, tahtlar, ok yayları, trompetler, nilüfer kadehi, altın ayak tezgahları, mobilyalar, yiyecekler, şaraplar, sandaletler ve taze keten iç çamaşırları dahil olmak üzere 5.398 eşya bulundu. Howard Carter'ın bu eşyaları kataloglaması 10 yıl sürdü.
Mezarda keşfedilen en ilginç nesne demir bir hançerdi. Çünkü Tutankhamun döneminde medeniyetler henüz demir çağına olmayıp bakır çağındaydı. Son analizler, mezardan çıkarılan demir hançerin bir göktaşından yapıldığı tespit edildi. Tutankhamun'un mezar eşyalarının çoğu, başlangıçta daha önceki sahipler için, muhtemelen Smenkhkare veya Neferneferuaten veya her ikisi için yapıldıktan sonra Tutankhamun için kullanıma uyarlandığına dair işaretler göstermektedir.
Tutankhamun efsanesi
Kral Tutankhamun'un mezarı, diğer kralların mezarlarına göre oldukça gösterişlidir. Tutankhamun'un genç yaştaki sıra dışı ölümünün nedeni bugün bile pek bilinmemektedir. Sanki Tutankamon aceleyle gömülmüştür. Bir kısım araştırmacılara göre mezar bir soylu için hazırlanmaktaydı fakat o sırada Tutankamon ölünce aceleyle buraya gömdürüldü. Ancak mumyasının kafatası sol kulağının arkasında zedelenme bulunduğu için şu anki Mısır bilimcilerinin son açıkladığı durum Tutankhamun'un generali olan Horemheb'in yönetimi ele geçirme amacıyla Tutankhamun'un kafatası arkasına sert bir cisimle vurmuş olabileceği tezidir.
Tutankamon’un mezarı iki odadan ve ilk odaya inen bir merdivenden oluşmaktadır. İlk odada bir at arabası, Tutankamon’un tahtı ve bunlar gibi Tutankamon’un hayattayken kullandığı paha biçilemez eserler bulunmuştur. Bu oda bulunduğunda, odanın Krallar Vadisi'nde yer almasından dolayı, bir mezar olması gerektiğini düşünen Howard Carter ve arkadaşları odanın duvarlarına vurarak duvarın arkasındaki boşlukları aradılar. Sonunda bir boşluk bulundu ve duvar kırıldı. Duvarın arkasındaki bir odada, yeni bir oda gibi görünen kocaman bir tahta kutu vardı. Kutu mühürlüydü. Howard Carter, mühürü -hayatında gördüğü ve göreceği en güzel şeyi- görmüştü. Bir lahtin içindeki som altından tabut mum ışığında bile parlıyordu. Howard Carter bu keşfi ile kendisine iyi bir kariyer sağlasa bile fakirlik ve unutulmuşluk içinde ölürken cenazesine bir iki kişi dışında kimse katılmamıştır.
Lanetler, Carter'in çok sevdiği kanaryasının bilinmeyen bir nedenden dolayı Mısır'ın simgesi olarak kabul edilen bir kobra yılanı tarafından yenilmesiyle başladı. Bir süre sonra kazı işlerinin ücretini karşılayan Lord Carnarvon'un Kahire'de kan zehirlenmesi nedeniyle ölümü büyük yankı uyandırdı ve turist akını yaşandı. Ayrıca mezara giren bazı kişilerin ateşli bir hastalıktan ölmesi de firavunun laneti adında bir hurafe başlatmıştır.[]
Firavun'un lahdinde hiyeroglif olarak bulunan yazılarda dikkat çekmektedir; Firavunun mezarına her kim dokunursa ölümün kanatları onu saracaktır.
Ancak daha sonra bu efsane haberlerinin, kazıyı finanse eden Lord Carnarvon'un ölümü üzerinden sansasyon yaratmak için İngiliz basını tarafından aslı olmayan haberler olduğu ortaya çıkmıştır. Kralın mezar kompleksinde herhangi bir lanet hiyeroglifine rastlanmamıştır.
Adları
| Doğum adı |
| Tutankhaton Aton'un yaşayan resmi | ||||||||||||||||
| Kendi seçtiği ad |
| Tutankhamun (Heliopolis hümkümdarı,Yukarı Mısır, Amun'un yaşayan resmi) | ||||||||||||||||
| Taht adı |
| Neb-cheperu-Rê (Neb-xprw-Ra) |
Resimler
-
![image]()
Tutankhamun ve eşi -
![image]()
Tutankhamun : savaş resmi -
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Frail boy-king Tut died from malaria, broken leg 19 Şubat 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . by Paul Schemm, Associated Press. 16 February 2010.
- ^ Hawass et al. 2010, ss. 638–647.
- ^ Hawass & Saleem 2011, ss. W829-W831.
- ^ Hawass 2004, s. 73.
- ^ Ridley 2019, s. 276.
- ^ Ridley 2019, s. 13.
- ^ Brand & Cooper 2009, s. 88.
- ^ Morkot 2004, s. 161.
- ^ "Annesine dair veriler".[]
- ^ Hawass 2004, s. 56.
- ^ a b . www.dmax.com.tr. 2 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2022.
- ^ . 23 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2014.
- ^ . 26 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2014.
- ^ TV, NatGeo. . www.natgeotv.com. 6 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tutankhamun Antik Misirca twt ꜥnḫ jmn y MO 1342 MO 1325 veya Tutankamon Misir tarihinin Yeni Kralligi sirasinda 18 hanedanligin sonunda kraliyet ailesinin sonuncu lideri olan ve MO 1332 MO 1323 yillari arasinda hukum surmus Misir firavunudur Babasi KV55 mezarinda mumyalanmis olarak bulunan firavun Akhenaton du Annesi DNA testi yoluyla KV35 te bulunan Genc Kadin olarak anilan ve mumyalanmis olarak bulunan babasinin uvey kiz kardesidir TutankhamunFiravunKahire Misir Muzesi nde sergilenen Tutankamon un mumyasinin maskesiHukum suresiMO 1332 1323Tac giymesiMO 1332Once gelenNeferneferuatenSonra gelenAyDogumMO 1341OlumMO 1323 18 yasinda Hanedan18 HanedanBabasiAkhenatonAnnesiGenc Kadin Tutankhamun tahti sekiz veya dokuz yasinda akraba olabilecegi nihai halefi Ay in ornegi gorulmemis vezirligi altinda aldi Uvey kiz kardesi Ankhesenamun ile evlendi Adlarinin Tutankhaton ve Tutankhamun Aton un yasayan goruntusu ve Amun un yasayan goruntusu anlamina geldigi ve babasi Akhenaton un olumunden sonra Aton un yerini Amun aldigi dusunulmektedir Az sayida Misirbilimci cevirinin yanlis olabilecegine Aton un yasami memnuyet vericidir e daha yakin olabilecegine ya da Profesor Gerhard Fecht in inandigi gibi Tek mukemmel yasam Aton olarak okunabilecegi tezleri de mevcuttur Tutankhamun babasi Akhenaton tarafindan feshedilen Eski Misir dinini restore etti iki onemli kultun rahiplik emirlerini zenginlestirdi donatti ve onceki Amarna doneminde hasar goren eski anitlari restore etmeye basladi Babasinin mezar kalintilarini Krallar Vadisi ne tasidi ve baskenti Akhetaten den Teb e geri tasidi Tutankhamun bir kismi mezarinda bulunan bir baston kullanimini gerektiren kemik nekrozu ile birlikte sol ayagindaki bir deformite ile fiziksel olarak engelliydi Skolyoz da dahil olmak uzere baska saglik sorunlari vardi ve cesitli sitma turlerine de yakalanmisti Lord Carnarvon tarafindan finanse edilen kazilarda Tutankhamun un neredeyse bozulmamis mezarinin Howard Carter tarafindan 1922 de kesfedilmesi dunya capinda basinda yer aldi Muzede sergilenen 5 000 den fazla eserle halkin Antik Misir a olan ilgisi artip Tutankhamun un maskesi populer bir sembol haline gelmistir Tutankhamun un mumyasinin kesfine katilan birkac kisinin olumu halk arasinda firavunlarin lanetine baglaniyor Mezar kompleksinde herhangi bir lanet hiyeroglifi yoktur Saglam mezarinin kesfinden bu yana halk arasinda Kral Tut olarak anilmaktadir Hazinesinin bir kismi benzeri gorulmemis bir tepkiyle dunya capinda seyahat ediliyor Misir Eski Eserler Yuksek Konseyi 1962 de Paris Louvre daki bir sergiye izin verdi ardindan bunu Tokyo Japonya daki Kyoto Belediye Sanat Muzesi izledi Sergiler milyonlarca ziyaretci cekti 1972 1979 yillari arasi uluslararasi bir sergi turuna daha izin verildi Sergi Amerika Birlesik Devletleri Sovyetler Birligi Japonya Fransa Kanada ve Bati Almanya da gosterildi 2019 2022 Hazineleri turu Los Angeles ta basladi ve 2022 de Kahire deki yeni Buyuk Misir Muzesi nde sona erecek ve bu muze ilk kez Misir in tum muzelerinden ve depolarindan toplanan Tutankhamun koleksiyonunun tamamini sergileyecek Firavun mezarlari arasinda sadece Tutankhamun un mezari istisna olarak hic soyulmadan gunumuze kadar gelebilmeyi basarmistir Dunya tarihinin en buyuk arkeolojik kesfinin Tutankamon un mezarinin ortaya cikarilmasi oldugu soylenegelir 6ci Ramses mezari kazilirken Tutankamon mezarinin uzerine molozlari yigilmis bu olay da mezarin daha once fark edilip talanini onlemistir Oysaki Tutankamon Misir tarihinin cok onemli firavunlarindan biri degildir Ramses hic degildir Arkeolojik acidan onu bu denli onemli yapan genc yasinda hayata gozlerini yuman firavun olmasinin etkisi vardir elbette onu diger tum firavunlardan ayiran esas ozellik mezari hic soyulmayan ve tum hazinesi gunumuze kadar ulasan tek firavun olmasinda gizlidir Yani mezar hirsizlarinin gozunden kacirdigi bir ayrinti olmasa Misir tarihi icinde onca onemli firavun varken bugun Tutankamon un pek de esamesi okunmayacaktin Misir hukumeti ulkenin tanitiminda Tutankamon un yuz maskesini kullaniyor Tutanhamun un mezarini 1922 de Ingiliz arkeolog Howard Carter bulmustur Mezarinda Misir tarihini aydinlatan belgeler cok degerli sanat eserleri vardi Bazi kaynaklar bu firavunun rahip tarafindan olduruldugunu yazar ancak mezardaki mumyanin bulgulari unlu firavunun genc yasinda olmesi sebebinin bacagindaki kiriklar oldugunu belirtir Tutanhamun un zehirlendigi soylentisi de vardir Mumyasini bulan ve ilgisi olanlarin da cok yasamadigi bos rivayetler arasindadir Gercekten de bu firavunun cok genc yaslarda ciktigi tahta yirmili yaslarin basinda veda ettigi bilinmektedir Bulunanlar arasinda Tutankamon un kolyesini incelemeye alan De Michele degerli bir tas oldugu var sayilan bu kolyenin aslinda camdan oldugunu ve Misir uygarligindan cok daha once yapildigini ortaya cikardi Soz konusu camin ancak cok yuksek bir sicaklikta meydana gelebilecegini bu sicakliga ise yeryuzunde ulasmanin mumkun olmadigi one suruldu Uzaydan gelen gok taslarinin daha once gokyuzunde siddetli patlamalara yol actigi ve benzer bir patlamanin da Misir collerinde gerceklesmis olabilecegi belirtiliyor Ancak camin bulundugu bolgede meteora kanit olabilecek herhangi bir bulgu yok Tutankamon un kolyesindeki camin olusmasi icin atom bombasinin tesirinin on binlerce kati bir patlamanin meydana gelmis olmasi gerekiyor Yeryuzunde boyle bir etkiyi gerceklestirebilecek seyin ne oldugu henuz bilinmemektedir AilesiTutankhamun ve esi Kralice Orijinal adi Tutankhaten veya Tutankhuaten olan Tutankhamun Misir in On Sekizinci Hanedanligi nin sonlarinda Firavun Akhenaton saltanati sirasinda dogdu Akhenaton un saltanati Atenizm olarak bilinen eski Misir dininde dramatik bir degisim ve baskentin bu cagin modern terimi olan adini veren Amarna bolgesine tasinmasiyla karakterize edildi Amarna Donemi nin sonlarina dogru kayitlarda Akhenaton un yardimci vekilleri olan iki firavun daha gorunur Akhenaton un esi Nefertiti veya kizi olabilecek bir kadin hukumdar olan Neferneferuaten ve bazi Misirbilimcilerin Neferneferuaten ile ayni kisi olduguna inandiklari ancak cogu kisinin ayri bir figur olarak gordugu Smenkhkare Smenkhkare nin saltanatinin Akhenaton dan daha uzun sure dayanip dayanmadigi belirsizdir oysa Neferneferuaten in Akhenaton un olumunden kisa bir sure once ortak naip oldugu ve ondan bir sure sonra hukum surdugu dusunulmektedir Hermopolis ten bir yazit Tutankhuaten den kralin oglu olarak bahseder ve genellikle onun Akhenaton un oglu oldugu dusunulur ancak bazilari bunun yerine Smenkhkare nin babasi oldugunu one surer Tutankhamun un saltanatindan kalma yazitlar onu Akhenaton un oglu degil de kardesi III Amonhotep in oglu oldugunu ele alir Fakat bu Akhenaton un 17 yillik saltanati babasiyla uzun bir naiplik iceriyorsa mumkundur Bu teori bircok Misirbilimcinin bir zamanlar destekledigi ancak simdi terk ettigi bir olasiliktir Amarna daki Kraliyet Mezari nda bulunan bir kabartmaya dayanarak Tutankhamun un annesinin Akhenaton ve Nefertiti nin ikinci kizi oldugu yonunde bazi onerilerde bulunulsa da Mekaetaten in olumu sirasinda yaklasik 10 yasinda oldugu goz onune alindiginda bu olasilik olasi gorulmedi Kabartmanin baska bir yorumu Nefertiti yi annesi olarak adlandirir Meritaten in de mezarinda bulunan bir kutu kapagi ve tac giyme tuniginin yeniden incelenmesine dayanarak annesi olabilecegi one suruldu 2008 yilinda Kahire Universitesi nden bir ekip tarafindan Tutankhamun ve Yeni Krallik kraliyet ailesi oldugu dusunulen veya bilinen digerlerinin mumyalanmis kalintilari uzerinde genetik analiz yapildi Sonuclar babasinin Akhenaton olarak tanimlanan KV55 mezarindaki mumya oldugunu annesinin ise kocasinin oz kiz kardesi oldugu tespit edilen Genc Kadin olarak bilinen KV35 mezarindaki mumya oldugunu gosterdi Nefertiti nin Akheneton un kardesi olmadigi bilindiginden bu Genc Kadin mumyasinin Nefertiti olamayacagi tespit edildi Ekip Amenhotep III un KV55 teki Akheneton un babasi oldugunu ve Akhenaton un da Tutankhamun un babasi oldugunu yuzde 99 99 un uzerinde kesin oldugunu bildirdi Ancak mumyalanmis kalintilardan elde edilen genetik verilerin gecerliligi ve guvenilirligi curume nedeniyle olasi bozulma nedeniyle sorgulanmistir Marc Gabolde ve Aidan Dodson gibi arastirmacilar Nefertiti nin gercekten de Tutankhamun un annesi oldugunu iddia etmektedir DNA sonuclarinin bu yorumunda genetik yakinlik bir erkek kardes kiz kardes eslesmesinden degil Nefertiti yi Akhenaton un birinci kuzeni yapan uc kusak birinci kuzen evliliginin sonucudur Bu yuzden DNA sonuclari Genc Kadin mumyasini Akhenaton un kiz kardesiymis gibi gostermektedir Tutankhaten kral oldugunda daha sonra adini Ankhesenamun olarak degistiren Akhenaten in kizlarindan biri olan Ankhesenpaaten ile evlendi Ciftin bebeklikten sag kurtulamayan iki kizi vardir Bu bebekler mezar kodlari 317a ve 317b adli yerlere mumyalanmis olarak defnedilmislerdi Bebeklerin DNA testleri sonucu Tutankhamum un cocuklari oldugu belirlendi Ancak DNA testleri KV21A ya defnedilen Ankhesenpaaten in bebeklerin annesi olduguna dair kuvvetli veriler sunmadi Annesi Tuthankamun un annesi Antik Misir in buyuk gizemlerinden birini olusturmaktadir Antik Misir geleneklerine gore kral anneleri onemli bir statuye sahiptir Kralice ve Tiye nin adlari tapinak ve lahitlerde gecmistir Ancak Tuthankamun un annesine dair bilgi Antik Misir da herhangi bir yazit kabartma ve heykelde bulunamamistir Mumyasinin kesfi 1889 da arkeolog Victor Loret Krallar Vadisinde mezarini kesfeder Mezar holunde yerde sargisiz ciplak halde tahrip edilmis uc isimsiz mumya da bulur Bu mumyalar bir cocuk bir genc kadin bir ihtiyar kadina aitti Mumyalarin bir lahitleri olmadigi icin isimleri ogrenilmedi Isimleri yuzyillar boyunca gayri olarak Oglan Genc Kadin Yasli Hanim olarak kaldi 2008 de bu uc mumya DNA testlerine tabi tutuldular Uc mumya da birinci dereceden kraliyet ailesi mensubu cikti Oglan III Amenhotep in oglu idi Tuthankamun un amcasi Yasli Hanim adli yasli mumyanin DNA si Akhenaton ve Tuthankamun ile eslesti Bu mumya Akhenaton un annesi Tuthankamun un buyuk annesi III Amenhotep in esi Kralice Tiye idi En sasirtici sonuc Genc Kadin olarak adlandirilan mumyadan cikti Bu mumyanin DNA si uc kral ve bir kralice ile eslesti Kral III Amonhotep ve Kralice Tiye nin oz kizi Kral Akhenaton un oz kiz kardesi ve Kral Tuthankamun un oz annesiydi Bu onemli kesiften sonra Genc Kadin mumyasi detayli incelenmeye alindi Incelemeler sonunda Genc Kadin in kimligi ve olumu hakkinda cesitli teoriler one suruldu Ana madde Genc KadinSaltanatiTSoldaki kartus Ad Tutankhamun Yukari Heliopolis in hukumdari Sag Onad Nebkheperura Tutankhamun tahta ciktiginda ve firavun oldugunda taht adini Nebkheperure olarak aldiginda sekiz ila dokuz yaslari arasindaydi Yaklasik dokuz yil hukumdarlik yapti Tutankhamun doneminde Vezirlik makami Yukari ve Asagi Misir arasinda bolunmustu Yukari Misir in baslica veziri adinda biriydi adindaki diger bir isim de vezirdi ama hangi topraklarin veziri oldugu belli degil Tutankhamun un halefi olan Ay in bu pozisyonda olup olmadigi tam olarak bilinmiyor Firavun Ay in mezari WV23 kodlu adli yerdedir Ancak KV58 adli mezarin da Firavun Ay ile iliskisi vardir KV58 in Ay in asil mezarina sigmayan gomu esyalarinin konuldugu yedek depo olarak kullanildigi one surulur KV58 den bir altin varak parcasi Ay in Maat i yoneten vezir sifatiyla birlikte Maat Rahibi olarak anildigini gostermektedir ancak bilginin kesinligi hakkinda supheler vardir Bu sifat normal vezir tarafindan kullanilan olagan tanima uymamaktadir firavunlarin kullandigi resmi olmayan bir unvan olabilir Bazi misirbilimciler Ay in vezir unvanini benzeri gorulmemis bir sekilde kullanmis oldugunu da ileri surur Tutankhamun 18 hanedanlik icinde Amarna Donemi firavunlarindandir Amarna donemi Tutankhamun un babasi Akhenaton un din devrimi ile basladi Baba Akhenaton binlerce yillik Amon dinini reddedip Aton dinini ilan etmistir IV Amonhotep olan adini din degisimi sonrasi Akhenaton yapti Bu din gecisi sancili olmustur Akhenaton Amon a ait tapinaklari tahrip edip Aton adina yeni tapinaklar insa ettirmistir Akhenaton un olumunden sonra Aton dini uzun sureli olmamistir Akhenaton adina ait 2 mezar yeri mevcuttur Biri Amarna da digeri Krallar Vadisinde KV55 kodlu yerdir Akhenaton un mumyasi KV55 te tahrip edilmis halde bulunmustur Yuz maskesi ve isminin yazili oldugu kartus altin kaplama tabutundan kazitilmisti Akhenaton un tahrip edilmis tabutu oglu Tutankhamun tarafindan KV55 e getirilip koruma altina alindigi one surulur Bu da Akhenaton un olumunden kisa sure sonra hanedanlikta ic karisiklik ciktigini isaret etmektedir Amarna donemi firavunlari Akhenaton Smenkhare Neferneferuaten Tutankhamun ve Ay dir Tum firavunlarin birbiriyle kan bagi vardir Ay dan sonra donemin generali Horemheb firavun oldu Horemheb in Amarna donemi firavunlari ile kan bagi yoktu Ay dan sonra Akhenaton un dinine saldirilarin siddeti artti Amarna en buyuk tahribati Horemheb doneminde yasadi Horemheb Amarna ya ait tum kalintilari yok edip tarihten silmek istedi Istegine kismen de ulasmistir Amarna oncesi firavunlara ait bilgiler kuvvetliyken Amarna donemi bilgileri azdir Gunumuzde donemin mumya kalintilarinin DNA testleri ve kisitli arkeolojik kalintilarla doneme ait bilgiler elde edilmektedir Manetho MO 3 yuzyilda Ptolemaioslar zamaninda bir Antik Misir rahibiydi Onun kayip eseri Aegyptiaca Misir Tarihi Tarihten silinmek istenen Amarna krallari hakkinda bilgi sunan tek eski kayittir Kitabi kayiptir ama kitap var oldugu donemde bazi tarihi simalar onun kitabindan alintilar yapmistir Manetho nun kitabina gore Onsekizinci Hanedanligin son sirasini 30 yil 10 ay boyunca III Amenhotep olarak ardindan 36 yil 5 ay boyunca oglu Orus olarak tanimlar Orus genellikle Horemheb adinin bir yozlasmasi olarak gorulur tum Amarna Donemi ona atfedilir ancak bazilari Orus u Akhenaten olarak gorur Orus un ardindan Ardindan 12 yil 1 ay boyunca kizi Acencheres ardindan 9 yil boyunca kardesi Rathotis gelir Misirbilimcilere gore Acencheres Neferneferuaten dir Cogu Rathotis in Tutankhamun a atifta bulundugu konusunda hemfikirdir Aciklanamaz bir sekilde Manetho saltanat siralamasinda Acencheres in Rathotis i takip ettigini yazar Bu da Manetho nun guvenilebilirligi hakkinda tereddutler olusturur Krallara olumlerinden sonra morg kultleri ve iliskili tapinaklar araciligiyla saygi gosterilirdi Tutankhamun yasami boyunca bu sekilde tapilan birkac kraldan biriydi Karnak ta bulunan Amun Ra ve Tutankhamun a adanan bir dikilitas kraldan bagislanma ve dilekce sahibini gunahin neden oldugu bir rahatsizliktan kurtarmasi icin tanrilastirilmis halinde basvurulabilecegini gosterir Nubia daki Kawa ve Faras a kadar uzak yerlere bile Tutankhamun adina tapinaklar insa edilmistir Ilahi makami elinde bulunduran firavunun halk ve tanrilarla iliskilendirilebilmesi icin tahta ciktiklarinda kendilerine ozel sifatlar yaratilmistir Eski Misir unvanlari ayni zamanda kisinin niteliklerini gostermeye ve onlari karasal aleme baglamaya da hizmet eder Bes isim yuz yillar boyunca Horus Ismiyle gelistirildi Tutankhamun un asil adi Tutankhaton da tam bes ad protokolunde hicbir sey bulunamadigi icin onunla iliskili bir Nebty adi veya Altin Sahin adi yoktu Tutankhaton un 1877 ye kadar Aton un Yasayan Goruntusu anlamina geldigine inaniliyordu ancak tum Misirbilimciler bu yoruma katilmadi Ingiliz Misirbilimci Battiscombe Gunn eski yorumun Akhenaten in teolojisine uymadigina inaniyordu Gunn boyle bir ismin kufur olacagina inaniyordu Tut u bir isim olarak degil bir fiil olarak gordu ve cevirisini 1926 da Aton un yasami memnuniyet vericidir olarak one surdu Amarna doneminin sonuAmarna Donemi Antik Misir Sanati Firavunluk mertebesine ulastiktan sonra Tutankhamun eski Amon kultunun rahip sayisini arttirdi En degerli metal ve taslardan Amon heykelleri en iyi ahsaplardan tanrilara adak olarak gemiler yaptirdi Rahiplerin gelecekteki istikrarini guvenceye almak icin kraliyet koruma kararnamesi cikartti Tutankhamun un firavun olarak ikinci yilinda eski Misir duzenine donusler baslandi Hem o hem de kralicesi adlarindan Aten i kaldirip yerine Amun koydu ve baskenti Akhetaten den geri Thebes e tasidi Aton dininden vazgecip babasinin dinini tamamen reddetmese de bir belirsizlikte birakti Misir i cok tanrili dine geri dondurdu Bir firavun olarak ilk isi babasinin mumyasini Akhetaten deki mezarindan cikarmak ve onu Krallar Vadisi ne yeniden gommek oldu Bu onun saltanatini guclendirmeye yardimci oldu Tutankhamun Karnak taki stelleri tapinaklari ve binalari yeniden insa etti Luksor a eserler ekledi ve Misir da Akhenaton tarafindan yagmalanan diger tapinaklarin restorasyonuna basladi Seferler anitlar ve yapilarTutankhamun a ait oldugu dusunulen heykel Ulke Akhenaton un saltanatinin ardindan ekonomik olarak zayif ve kargasa icindeydi Diger kralliklarla diplomatik iliskiler ihmal edilmisti ve Tutankhamun ozellikle Mitanni ile onlari yeniden kurmaya calisti Basarisinin kaniti mezarinda bulunan cesitli ulkelerden gelen hediyeler gosterilmektedir Iliskileri gelistirmek icin gosterdigi cabalara ragmen Nubyalilar ve Asyalilarla savaslar yapilmistir Bu savas sahneleri Thebes teki tapinakta kaydedilmistir Mezarinda vucut zirhi askeri seferlere uygun katlanir tabureler ve yaylar vardi ve okculuk egitimi almisti Bununla birlikte gencligi ve yurumek icin baston kullanilmasini gerektiren fiziksel engelleri goz onune alindiginda cogu tarihci onun bu savaslara kisisel olarak katilmadigini dusunur Yasi goz onune alindiginda kralin muhtemel danismanlari Tutankhamun un yerine gecen Ay ve Ay in olasi damadi ve halefi olan General Horemheb tir Horemheb in Tutankhamun u kralin yasayi surdurmesi icin onu kan bagiyla prens ve topraklarin efendisi olarak atadigi dusunulmektedir Ucuncu Tutankhamun babasinin saltanati sirasinda yapilan birkac degisikligi tersine cevirdi Tanri Aton a tapinmayi sona erdirdi ve tanri Amon u ustunluge kavusturdu Amun kultu uzerindeki yasak kaldirildi ve rahipligine geleneksel ayricaliklar iade edildi Baskent Teb e geri tasindi ve Akhetaten sehri terk edildi Kral restorasyonunun bir parcasi olarak ozellikle Mut tapinagina giden sfenks caddesini duzenledigi Teb deki Karnak ta insaat projeleri baslatti Sfenksler orijinal olarak Akhenaten ve Nefertiti icin yapilmistir onlara yeni koc baslari ve kralin kucuk heykelleri verildi Luksor tapinaginda III Amenhotep in giris revakinin dekorasyonunu tamamladi Akhenaten doneminde tahrif edilen anitlar restore edildi ve tanri Amon un yeni kult goruntuleri yaratildi Apis Bull Horemakhet ve ile ilgili olanlar da dahil olmak uzere geleneksel festivaller yeniden kutlandi Karnak tapinaginin onune dikilmis olan Restorasyon Stelinde su yazar Tanrilarin ve tanricalarin tapinaklari harabeye donmustu Tapinaklari terk edilmis ve otlarla sarilmisti Kutsal alanlari yok gibiydi ve mahkemeleri yol olarak kullaniliyordu Tanrilar bu topraklara sirtini dondu Biri bir tanriya ogut almak icin dua etse asla yanit vermezdi Tutankhamun un insaat projelerinin cogu olumu nedeniyle tamamlanmamisti ve halefleri ozellikle Horemheb tarafindan tamamlandi ancak Horemheb tapinak kartuslarina Tutankhamun yerine kendi adini yazdirdi Sagligi ve olumuSagligi Tutankhamun un kafasinin yakindan gorunumu Tutankhamun zayif yapiliydi boyu yaklasik 1 67 metreydi Buyuk on kesici disleri vardi bunlar atalari Tutmosis soyundan gelen kalitsal ozelliklerdi Mezarinda bulunan kiyafetlerin analizine gore ozellikle pestamal ve kemerlerine gore ince bir bel yuvarlak kalca hatlarina sahip oldugu one surulur Hem sanattaki olagandisi tasvirini hem de erken olumunu aciklamaya yonelik girisimlerde Tutankhamun un jinekomasti Marfan sendromu zihinsel engellilik sendromu adipozogenital distrofi Klinefelter sendromu ve sendromundan muzdarip oldugu teorilestirildi Ayrica buyuk dedesi Thutmose IV ve babasi Akhenaten in erken olumlerini aciklamak amaciyla kalitsal temporal lob epilepsisinden muzdarip oldugu one surulmustur Ocak 2005 te Tutankhamun un mumyasi BT taramasindan gecirildi Sonuclar Tutankhamun un kismen yarik bir sert damak ve muhtemelen hafif bir skolyoz vakasi oldugunu gosterdi Tarama ayrica sag ayaginin hipofalanizm ile duz oldugunu sol ayaginin comak oldugunu gosterdi Mezarinda bulunan bircok baston Tutankhamun un yurumekte zorluk cekip bastonla yurudugunu gostermektedir Tutankhamun un yuz rekonstruksiyonu 2005 yilinda Misir Eski Eserler Yuksek Konseyi ve National Geographic tarafindan gerceklestirildi Uc ayri ekip Misirli Fransiz ve Amerikali cocuk kralin yuzunu yaklasik olarak belirlemek icin ayri ayri calisti Misir ve Fransiz ekipleri konularinin Tutankhamun oldugunu bilirken Amerikan ekip Tutankhamun hakkinda calistiklarini bilmiyorlardi Tum ekipler cok benzer sonuclar verdi ancak sonucta Fransiz ekibin calismasi silikona dokuldu Olum nedeni Tutankhamun un olumunun kosullari hakkinda gunumuze ulasan hicbir kaydi yoktur onemli tartismalara ve buyuk calismalara konu olmustur Hawass ve ekibi olumunun muhtemelen coklu zayiflama bozukluklarinin belki de dusme sonucu bir bacak kiriginin ve ciddi bir sitma enfeksiyonunun birlesiminden kaynaklandigini one suruyor Bununla birlikte Timmann ve Meyer orak hucreli aneminin Misir ekibinin ilginc ve makul olarak adlandirdigi bir oneri olan kral tarafindan sergilenen patolojilere daha iyi uydugunu savundu Kafatasinin icinde iki kemik parcasinin goruldugu 1968 rontgeni sonucunda kafaya bir darbe ile cinayet teorize edildi Bu teori x isinlarinin ve BT taramasinin daha fazla analizi ile curutuldu Kafataslari arasi kemik parcalarinin mumyanin gevsemis ve mumyalama recinesine yapismamasi nedeni ile mumyanin Howard Carter zamaninda tabutundan cikartildigi zaman kirildigi dusunulmektedir Kafaya olumcul bir darbenin gostergesi olabilecek kemik incelmesi veya kalsifiye membranlara dair hicbir kanit bulunamamistir Ayrica genc kralin gogus duvarinin on kisminin ve kaburgalarinin eksik olmasi da dahil olmak uzere ezilme yaralanmalari nedeniyle bir araba kazasinda oldugu de one surulmustur Bununla birlikte kayip kaburgalarin olum aninda ugradigi bir yaralanmanin sonucu olmasi muhtemel degildir Carter in 1926 daki kazisinin sonunda cekilen fotograflar kralin gogus duvarinin saglam oldugunu hala sahin basli boncuklu bir yaka giydigini gostermektedir Hem yaka hem de gogus duvarinin yoklugu 1968 rontgeninde kaydedildi ve BT taramasi ile daha da dogrulandi Boncuklu yakanin calinmasi sirasinda gogsunun on kisminin soyguncular tarafindan cikarilmasi muhtemeldir Kralin 1926 da giydigi karmasik boncuklu takke de 1968 de eksiktiMezariMezari 1922 yilinda Howard Carter tarafindan bulunmustur Tutankamon un mezari Krallar Vadisi nde yer almaktadir Tutankhamun un mumyasi haricinde mezardan cikarilanlar Kahire muzesinde sergilenmektedir Sergilen eserlerden en unlulerinden biri Tutankamon gomulurken mumyasinda yer alan maskesidir Mezari 1972 de Londra da ve daha sonra ABD de sergilenmistir Tutankhamun statusu goz onune alindiginda alisilmadik derecede kucuk bir mezara gomulmustur Olumu beklenmedik bir sekilde gerceklesmis olabilir daha gorkemli bir kraliyet mezarinin tamamlanmasindan once mumyasinin baskasi icin tasarlanmis bir mezara gomulmesine neden olmus olabilir Mezari antik cagda en az iki kez soyuldu ancak alinan esyalara bozulabilir yaglar ve parfumler dahil ve izinsiz girislerden sonra mezarin restorasyonuna dair kanitlara dayanarak bu soygunlar muhtemelen ilk gomulmeden hemen birkac ay sonra yasandigi dusunulmektedir Mezarin yeri sonraki firavun mezarlardan gelen enkazlarin uzerine gelmesi nedeniyle antik caglarda kaybolmus ve mezar girisinin uzerine isci evleri insa edilmistir Misirbilimci Zahi Hawas ve Salima Ikram Tutankhamun un kendisi icin hazirlanan asil mezara defnedilmedigini dusunmektedir Tutankhamun un mezar yeri kendinden sonraki firavun Ay in kullandigi one surulur Krallar vadisindeki kaya mezarlarinda 12 oturan maymun figurleri sadece iki kaya mezarinda bulunmaktadir Biri Tutankhamun un digeri Ay in mezarindadir Tutankhamun oldugunde Ay in Tutankhamun u asil mezari yerine krallar vadisinde daha kucuk bir mezara defin emri verdigi one surulur Oyle ki altin kaplama tabutu mezara sigmayip ayak kisimlarinda torpulenmesi Tutankhamun icin aslinda onceden daha buyuk bir mezara hazirlik yapildigini gostermektedir Ay in mevcut mezari Tutankhamun un buyukbabasi III Amonhotep e yakin bir yerdedir Tutankhamun un mezarinda bulunan esyalarin bazilarinda bir onceki firavun Nefernefereuaten adi yazildigi da gorulmustur Mumya maskesinin arkasindaki isim kartusunda da tamir izi belirmektedir Maskenin baska firavun mezarindan alinip Tutankhamun icin yeniden duzenlendigi tezi de one surulmektedir Mezarinin yeniden kesfedilmesi Tutankhamun un mezar yerini tesadufen bulan Hussein Abdel Rassoul Krallar Vadisi ni kazi imtiyaz haklari 1905 ten 1914 e kadar Theodore Davis in elindeydi O donemde Kralice Tiye nin ebeveynleri Yuya ve Tjuyu nun neredeyse bozulmamis mezarlari kraliyet disi mezarlar da dahil olmak uzere on mezar ortaya cikarmisti Daha sonraki yillarda orada calismaya devam ederken onemli bir sey ortaya cikarmadi Davis KV58 DE Tutankhamun a atifta bulunan ve en onemlisi kralin mumyalama onbellegini KV54 tasiyan birkac nesne buldu Bunun Tutankhamun un kayip mezari olduguna inandi ve bulgularini soyle yayinladi Korkarim Mezarlarin Vadisi tukendi 1907 de Howard Carter 5 Carnarvon Kontu George Herbert icin kazi yapmak icin vadiye davet edildi Lord Carnarvon 1915 te vadinin kazi imtiyazini elde etti Howard Carter alanda 7 yil kazi ve arastirmalar yapti Kazidaki ekip icin alana su tasiyan Misirli bir cocuk su testisini yere indirirken duzgun kesilmis bir tasin uzerine koydugunu fark ettiler Cocugun testiyi uzerine koydugu tas Tutankhamun un mezar girisini kapatan bir tasti Giristeki moloz yiginlarini temizleyen Carter Tutankhamun un mezarini kesfetmis oldu Mezara KV62 kodu verildi Mezarindan cikan esyalar Mezarda saglam bir altin tabut yuz maskesi tahtlar ok yaylari trompetler nilufer kadehi altin ayak tezgahlari mobilyalar yiyecekler saraplar sandaletler ve taze keten ic camasirlari dahil olmak uzere 5 398 esya bulundu Howard Carter in bu esyalari kataloglamasi 10 yil surdu Mezarda kesfedilen en ilginc nesne demir bir hancerdi Cunku Tutankhamun doneminde medeniyetler henuz demir cagina olmayip bakir cagindaydi Son analizler mezardan cikarilan demir hancerin bir goktasindan yapildigi tespit edildi Tutankhamun un mezar esyalarinin cogu baslangicta daha onceki sahipler icin muhtemelen Smenkhkare veya Neferneferuaten veya her ikisi icin yapildiktan sonra Tutankhamun icin kullanima uyarlandigina dair isaretler gostermektedir Tutankhamun efsanesiKral Tutankhamun un mezari diger krallarin mezarlarina gore oldukca gosterislidir Tutankhamun un genc yastaki sira disi olumunun nedeni bugun bile pek bilinmemektedir Sanki Tutankamon aceleyle gomulmustur Bir kisim arastirmacilara gore mezar bir soylu icin hazirlanmaktaydi fakat o sirada Tutankamon olunce aceleyle buraya gomduruldu Ancak mumyasinin kafatasi sol kulaginin arkasinda zedelenme bulundugu icin su anki Misir bilimcilerinin son acikladigi durum Tutankhamun un generali olan Horemheb in yonetimi ele gecirme amaciyla Tutankhamun un kafatasi arkasina sert bir cisimle vurmus olabilecegi tezidir Kahire de bulunan Tutankhamun un maskesi Tutankamon un mezari iki odadan ve ilk odaya inen bir merdivenden olusmaktadir Ilk odada bir at arabasi Tutankamon un tahti ve bunlar gibi Tutankamon un hayattayken kullandigi paha bicilemez eserler bulunmustur Bu oda bulundugunda odanin Krallar Vadisi nde yer almasindan dolayi bir mezar olmasi gerektigini dusunen Howard Carter ve arkadaslari odanin duvarlarina vurarak duvarin arkasindaki bosluklari aradilar Sonunda bir bosluk bulundu ve duvar kirildi Duvarin arkasindaki bir odada yeni bir oda gibi gorunen kocaman bir tahta kutu vardi Kutu muhurluydu Howard Carter muhuru hayatinda gordugu ve gorecegi en guzel seyi gormustu Bir lahtin icindeki som altindan tabut mum isiginda bile parliyordu Howard Carter bu kesfi ile kendisine iyi bir kariyer saglasa bile fakirlik ve unutulmusluk icinde olurken cenazesine bir iki kisi disinda kimse katilmamistir Lanetler Carter in cok sevdigi kanaryasinin bilinmeyen bir nedenden dolayi Misir in simgesi olarak kabul edilen bir kobra yilani tarafindan yenilmesiyle basladi Bir sure sonra kazi islerinin ucretini karsilayan Lord Carnarvon un Kahire de kan zehirlenmesi nedeniyle olumu buyuk yanki uyandirdi ve turist akini yasandi Ayrica mezara giren bazi kisilerin atesli bir hastaliktan olmesi de firavunun laneti adinda bir hurafe baslatmistir kaynak belirtilmeli Firavun un lahdinde hiyeroglif olarak bulunan yazilarda dikkat cekmektedir Firavunun mezarina her kim dokunursa olumun kanatlari onu saracaktir Ancak daha sonra bu efsane haberlerinin kaziyi finanse eden Lord Carnarvon un olumu uzerinden sansasyon yaratmak icin Ingiliz basini tarafindan asli olmayan haberler oldugu ortaya cikmistir Kralin mezar kompleksinde herhangi bir lanet hiyeroglifine rastlanmamistir AdlariDogum adi Tutankhaton Aton un yasayan resmiKendi sectigi ad Tutankhamun Heliopolis humkumdari Yukari Misir Amun un yasayan resmi Taht adi Neb cheperu Re Neb xprw Ra ResimlerTutankhamun ve esi Tutankhamun savas resmi Tutankhamun un mezari Krallar vadisiAyrica bakinizHoward Carter George Herbert de Carnarvon Genc KadinKaynakca Frail boy king Tut died from malaria broken leg 19 Subat 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde by Paul Schemm Associated Press 16 February 2010 Hawass et al 2010 ss 638 647 Hawass amp Saleem 2011 ss W829 W831 Hawass 2004 s 73 Ridley 2019 s 276 Ridley 2019 s 13 Brand amp Cooper 2009 s 88 Morkot 2004 s 161 Annesine dair veriler olu kirik baglanti Hawass 2004 s 56 a b www dmax com tr 2 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Ocak 2022 23 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Agustos 2014 26 Agustos 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Agustos 2014 TV NatGeo www natgeotv com 6 Mart 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Agustos 2021