Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Varşova Paktı ya da resmi olarak Dostluk, İşbirliği ve Karşılıklı Yardımlaşma Antlaşması, 14 Mayıs 1955 tarihinde Varşova'da, sekiz sosyalist ülkenin imzası ile kurulan askeri ve siyasal birlik. Antlaşmayı imzalayan ülkeler Arnavutluk, Bulgaristan, Çekoslovakya, Doğu Almanya, Macaristan, Polonya, Romanya ve SSCB'ydi. Anlaşma, daha önceleri SSCB ile Çekoslovakya (1943); Polonya (1945); Bulgaristan, Macaristan ve Romanya (1948) arasında imzalanan ikili anlaşmaları bütünlüyordu. Pakt, Macaristan, Çekoslovakya ve Afganistan'ın işgalleri gibi önemli siyasal olaylarda askeri unsur olarak yer almıştır.
| Dostluk, İşbirliği ve Karşılıklı Yardımlaşma Antlaşması Varşova Paktı | |
|---|---|
 | |
 Varşova Paktı üyesi ülkeler | |
| Slogan | Союз мира и социализма "Barışın ve sosyalizmin birliği" |
| Kuruluş | 14 Mayıs 1955 |
| Kapanış | 1 Temmuz 1991 |
| Tür | Askeri ve siyasi ortaklık |
| Merkez | Varşova, Polonya (Komuta Kontrol Merkezi) Moskova, SSCB (Askeri Merkez) |
| Üyeler | 8 üye
2 gözlemci |
| Resmî diller | Rusça, Almanca, Lehçe, Macarca, Çekçe, Slovakça, Romence, Bulgarca |
| Başkomutan | İvan Konev (ilk) (son) |
| Kurmay Başkanı | Aleksey Antonov (ilk) (son) |
| Personel | 6.435.900 (1987) |
Kurulma Nedenleri
Sosyalist ülkeleri, karşılıklı bağlarını bir pakt içinde güçlendirmeye yönelten başlıca neden; sosyalist ülkelere ve sosyalizmin yayılmasına karşı 1949'da kurulan NATO'nun, askeri etkinliklerini artırması ve silahlanmaya hız vermesiydi. Birliğin kuruluşuna ilişkin ilk adım, 29 Kasım-2 Aralık 1954 tarihleri arasında sekiz sosyalist ülkenin katılımıyla, ortak güvenliğin ve barışın korunması konusunda ve Moskova'da düzenlenen konferansta atıldı. Varşova Paktı, Londra ve Paris Antlaşmaları ile Federal Almanya'nın NATO'ya girmesi ve NATO'ya bağlı olarak Batı Avrupa Birliği'nin kurulmasıyla Avrupa'da doğan ve giderek artan savaş tehlikesine karşı biçimlendi. Pakt kurucularına göre bu gelişmeler, barışsever devletlerin güvenliği bakımından bir tehdit oluşturuyor ve savunma sağlayıcı karşı önlemlerin alınmasını gerektiriyordu.
Kurucu Antlaşmanın Maddeleri
- Üyeler, ortak çıkarlarını ilgilendiren tüm sorunlarda birbirlerine danışacaklardır.
- Avrupa'da silahlı bir saldırı durumunda üyeler, tek tek ya da ortak bir biçimde kendilerini savunacaklardır.
- Birleşik Komutanlık kurulacaktır.
- Siyasal Danışma Komitesi kurulacaktır.
- Üyeler, bu anlaşmanın amaçlarıyla herhangi bir uluslararası bağlantıya girmeyecekler ve girişimlerde bulunmayacaklardır.
- Taraflar, birbirleriyle ekonomik ve kültürel ilişkilerini daha ileri boyutlara taşıyacak bir dostluk ruhu içinde davranacaklardır.
- Bu sözleşme, toplumsal ve siyasal sistemleri göz önüne alınmaksızın tüm öteki devletlere açıktır.
- Antlaşma, 20 yıl geçerli olacaktır. Sürenin bitiminden bir yıl önce anlaşmayı sona erdirme isteğinin belirtilmemesi durumunda 10 yıl daha uzayacaktır.
- Varşova Paktı'ın en yüksek siyasal organı Siyasal Danışma Komitesi(CPC)'dir.
- Doğu ile Batı arasında ortak güvenlik sağlayan bir pakt yürürlüğe girince Varşova Paktı'nın kaldırılması göz önüne alınabilir.
Tarihçe
Paktın kuruluşundan hemen sonra, Temmuz 1955'te Moskova'da, ABD'yi de içine alan bir Avrupa güvenliğinin yararına olmak üzere, NATO ve Varşova Paktı'nın dağıtılması önerildi. Varşova Paktı'nın kuruluşunu izleyen süreçte, SSCB ile üye ülkeler arasında zincirleme bir biçimde ikili yardım anlaşmaları imzalandı. SSCB aynı zamanda Polonya, Macaristan, Romanya ve Demokratik Almanya ile 1956 Aralık - 1957 Mayıs döneminde bir dizi kuvvet statüsü anlaşması imzaladı. Aynı tür bir antlaşma, Çekoslovakya'yla 1968'de imzalandı. Anlaşmada uluslararası ilişkilerde tehdit ve kuvvete başvurma kınanarak, üyelerin bunu önlemek konusunda gerekli tüm çabayı gösterecekleri belirtiliyordu.
Paktın çok uluslu silahlı kuvvetlerinin tek ortak eylemi Ağustos 1968'de Çekoslovakya'nın işgali oldu. Romanya ve Arnavutluk hariç tüm üye ülkeler harekâta katıldı.
Moğolistan, 1963'te, Çin-Sovyet ayrılığı'nda üyelik başvurusu yaptı. Ancak Pakta, Avrupa'da olmadığı için gözlemci olarak katılabildi. 1966'dan itibaren de Sovyet askerleri Moğolistan'da konuşlandırıldı. Arnavutluk ise 1962-1968 döneminde çalışmalarına katılmadığı pakttan 1968'de, Çekoslovakya'nın işgalinden sonra kesin olarak çekildi. Doğu Almanya, Paktın askeri kanadına 1956'da katıldı. Batı Almanya ile birleşmesi sonucu 1990 yılında paktan çekildi ve NATO'ya girmiş oldu.
1991 yılında SSCB'nin dağılması ve üye devletlerde sosyalist rejimden çok partili parlamenter rejimlere geçilmesi, Avrupa'nın iki bloklu yapısını siyasal bakımdan ortadan kaldırdı. Varşova Paktı, 1 Temmuz 1991'de dağıtıldı ve böylece savaş sonrası Avrupa'sının iki kutuplu yapısı askeri bakımdan da tarihe karışmış oldu.
İşleyişi
Başlangıçta yılda en az iki kez toplanması öngörülen Siyasal Danışma Komitesi CPC'nin, 1972'den itibaren yılda iki kez toplanmasına karar verildi. Başkanlık ve toplantı yerinin, üye devletlerce sırayla üstlenildiği organ, üye ülkelerin Komünist Parti Birinci Sekreterleri, Devlet Başkanları ve Dışişleri Bakanlarından oluşmaktaydı. Toplantılarda genellikle, Varşova Paktı Ordusu'nun komutanı da bulunurdu. En üst düzey askeri rütbe ise, Birleşik Yüksek Komutanlık (USC) idi. CPC'nin denetiminde olan USC'nin önde gelen görevlileri, başkomutan, kurmay başkanı ve başkomutan yardımcılığı yapan Askeri Konsey üyeleriydi. 1969'dan paktın son bulmasına kadar her yıl toplanmış sürekli bir organ olan Savunma Bakanları Komitesi'nce desteklenmekteydi. Üye devletler arasındaki iş birliğini güçlendirmek amacıyla kurulan Dışişleri Bakanları Komitesi de 1976'dan itibaren benzer bir işlevi yerine getirmiştir. Danışmanlık işlevi görmekte olan Askerî Konsey, savunma bakan yardımcılarından ve üye devletlerin genelkurmay başkanlarından oluşmuştur.
Silahlı Gücü
Varşova Paktı silahlı kuvvetleri, 4,5 milyona yakını Avrupa'da olmak üzere yaklaşık 6,3 milyon muvazzaf personele sahipti. Ek olarak 700.000 kişilik ulusal güvenlik kuvvetleri de bulunmaktaydı. Paktın dünya üzerinde aktif durumda; 244 tümen, 27 bağımsız tugay, 60.000 savaş tankı içeren kara ve 12.000 uçağı içeren hava kuvvetleri vardı. Büyük bölümünü Sovyet donanmasının oluşturduğu Deniz Kuvvetleri, nükleer balistik füze denizaltılarına ek olarak 300 denizaltı gemisinden oluşuyordu. Bunların bir bölümü, denizaltılarından Cruise-seyir füzeleri atabilmekteydi. Su üstü kuvvetlerinde, uçak gemisi ve kruvazörlerden oluşan 40 savaş gemisi, çok sayıda değişik türden gemi ve havadan gemilere güdümlü füze atabilen 500 deniz bombardıman uçağı envanter dahilindeydi.
Paktın kıtalararası balistik füzeleri (ICBM), denizaltı gemilerindan atılan balistik füzeler (SLBM) ve bombardıman uçaklarından oluşan stratejik kuvvetlerinin tümü Sovyetler Birliği tarafından sağlanmıştır. 1989’da Varşova Paktı'nın asker sayısı 6.310.000 dolayındaydı. Fiili asker sayısı 5.390.000 olan NATO silahlı kuvvetleriyle 920.000 kişilik bir fark vardı. SSCB ise tek başına ABD’nin üç katından fazla askere sahipti.
Önemli Askeri Yöneticileri
| # | İsim | Ülke | Süresi |
|---|---|---|---|
| 1 | Sovyetler Birliği Mareşali İvan Konev |  Sovyetler Birliği | 14 Mayıs 1955–1960 |
| 2 | Sovyetler Birliği Mareşali Andrey Greçko | Sovyetler Birliği | 1960–1967 |
| 3 | Sovyetler Birliği Mareşali İvan Yakubovski | Sovyetler Birliği | 1967–30 Kasım 1976 |
| 4 | Sovyetler Birliği Mareşali Viktor Kulikov | Sovyetler Birliği | 1977–1989 |
| 5 | Kurmay başkan | Sovyetler Birliği | 1989–1991 |
| # | İsim | Ülke | Süresi |
|---|---|---|---|
| 1 | Kurmay başkan Aleksey Antonov | Sovyetler Birliği | 14 Mayıs 1955–1962 |
| 2 | Kurmay başkan | Sovyetler Birliği | 1962–1965 |
| 3 | Kurmay başkan | Sovyetler Birliği | 1965–1968 |
| 4 | Kurmay başkan Sergey Ştemenko | Sovyetler Birliği | 1968–1976 |
| 5 | Kurmay başkan | Sovyetler Birliği | 1976–1989 |
| 6 | Kurmay başkan | Sovyetler Birliği | 1989–1990 |
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Varsova Pakti ya da resmi olarak Dostluk Isbirligi ve Karsilikli Yardimlasma Antlasmasi 14 Mayis 1955 tarihinde Varsova da sekiz sosyalist ulkenin imzasi ile kurulan askeri ve siyasal birlik Antlasmayi imzalayan ulkeler Arnavutluk Bulgaristan Cekoslovakya Dogu Almanya Macaristan Polonya Romanya ve SSCB ydi Anlasma daha onceleri SSCB ile Cekoslovakya 1943 Polonya 1945 Bulgaristan Macaristan ve Romanya 1948 arasinda imzalanan ikili anlasmalari butunluyordu Pakt Macaristan Cekoslovakya ve Afganistan in isgalleri gibi onemli siyasal olaylarda askeri unsur olarak yer almistir Dostluk Isbirligi ve Karsilikli Yardimlasma Antlasmasi Varsova PaktiVarsova Pakti uyesi ulkelerSloganSoyuz mira i socializma Barisin ve sosyalizmin birligi Kurulus14 Mayis 1955Kapanis1 Temmuz 1991TurAskeri ve siyasi ortaklikMerkezVarsova Polonya Komuta Kontrol Merkezi Moskova SSCB Askeri Merkez Uyeler8 uye BulgaristanCekoslovakyaDogu Almanya Alman yeniden birlesmesi ne dek MacaristanPolonya 1990 a dek RomanyaSovyetler BirligiArnavutluk 1968 e dek 2 gozlemci Kuzey KoreMogolistanResmi dillerRusca Almanca Lehce Macarca Cekce Slovakca Romence BulgarcaBaskomutanIvan Konev ilk son Kurmay BaskaniAleksey Antonov ilk son Personel6 435 900 1987 Kurulma NedenleriSosyalist ulkeleri karsilikli baglarini bir pakt icinde guclendirmeye yonelten baslica neden sosyalist ulkelere ve sosyalizmin yayilmasina karsi 1949 da kurulan NATO nun askeri etkinliklerini artirmasi ve silahlanmaya hiz vermesiydi Birligin kurulusuna iliskin ilk adim 29 Kasim 2 Aralik 1954 tarihleri arasinda sekiz sosyalist ulkenin katilimiyla ortak guvenligin ve barisin korunmasi konusunda ve Moskova da duzenlenen konferansta atildi Varsova Pakti Londra ve Paris Antlasmalari ile Federal Almanya nin NATO ya girmesi ve NATO ya bagli olarak Bati Avrupa Birligi nin kurulmasiyla Avrupa da dogan ve giderek artan savas tehlikesine karsi bicimlendi Pakt kurucularina gore bu gelismeler barissever devletlerin guvenligi bakimindan bir tehdit olusturuyor ve savunma saglayici karsi onlemlerin alinmasini gerektiriyordu Kurucu Antlasmanin MaddeleriUyeler ortak cikarlarini ilgilendiren tum sorunlarda birbirlerine danisacaklardir Avrupa da silahli bir saldiri durumunda uyeler tek tek ya da ortak bir bicimde kendilerini savunacaklardir Birlesik Komutanlik kurulacaktir Siyasal Danisma Komitesi kurulacaktir Uyeler bu anlasmanin amaclariyla herhangi bir uluslararasi baglantiya girmeyecekler ve girisimlerde bulunmayacaklardir Taraflar birbirleriyle ekonomik ve kulturel iliskilerini daha ileri boyutlara tasiyacak bir dostluk ruhu icinde davranacaklardir Bu sozlesme toplumsal ve siyasal sistemleri goz onune alinmaksizin tum oteki devletlere aciktir Antlasma 20 yil gecerli olacaktir Surenin bitiminden bir yil once anlasmayi sona erdirme isteginin belirtilmemesi durumunda 10 yil daha uzayacaktir Varsova Pakti in en yuksek siyasal organi Siyasal Danisma Komitesi CPC dir Dogu ile Bati arasinda ortak guvenlik saglayan bir pakt yururluge girince Varsova Pakti nin kaldirilmasi goz onune alinabilir Paktin imzalanmasinin 20 yilini kutlayan posta pulu TarihcePaktin kurulusundan hemen sonra Temmuz 1955 te Moskova da ABD yi de icine alan bir Avrupa guvenliginin yararina olmak uzere NATO ve Varsova Pakti nin dagitilmasi onerildi Varsova Pakti nin kurulusunu izleyen surecte SSCB ile uye ulkeler arasinda zincirleme bir bicimde ikili yardim anlasmalari imzalandi SSCB ayni zamanda Polonya Macaristan Romanya ve Demokratik Almanya ile 1956 Aralik 1957 Mayis doneminde bir dizi kuvvet statusu anlasmasi imzaladi Ayni tur bir antlasma Cekoslovakya yla 1968 de imzalandi Anlasmada uluslararasi iliskilerde tehdit ve kuvvete basvurma kinanarak uyelerin bunu onlemek konusunda gerekli tum cabayi gosterecekleri belirtiliyordu Paktin cok uluslu silahli kuvvetlerinin tek ortak eylemi Agustos 1968 de Cekoslovakya nin isgali oldu Romanya ve Arnavutluk haric tum uye ulkeler harekata katildi Mogolistan 1963 te Cin Sovyet ayriligi nda uyelik basvurusu yapti Ancak Pakta Avrupa da olmadigi icin gozlemci olarak katilabildi 1966 dan itibaren de Sovyet askerleri Mogolistan da konuslandirildi Arnavutluk ise 1962 1968 doneminde calismalarina katilmadigi pakttan 1968 de Cekoslovakya nin isgalinden sonra kesin olarak cekildi Dogu Almanya Paktin askeri kanadina 1956 da katildi Bati Almanya ile birlesmesi sonucu 1990 yilinda paktan cekildi ve NATO ya girmis oldu 1991 yilinda SSCB nin dagilmasi ve uye devletlerde sosyalist rejimden cok partili parlamenter rejimlere gecilmesi Avrupa nin iki bloklu yapisini siyasal bakimdan ortadan kaldirdi Varsova Pakti 1 Temmuz 1991 de dagitildi ve boylece savas sonrasi Avrupa sinin iki kutuplu yapisi askeri bakimdan da tarihe karismis oldu Paktin Varsova daki baskanlik sarayi IsleyisiBaslangicta yilda en az iki kez toplanmasi ongorulen Siyasal Danisma Komitesi CPC nin 1972 den itibaren yilda iki kez toplanmasina karar verildi Baskanlik ve toplanti yerinin uye devletlerce sirayla ustlenildigi organ uye ulkelerin Komunist Parti Birinci Sekreterleri Devlet Baskanlari ve Disisleri Bakanlarindan olusmaktaydi Toplantilarda genellikle Varsova Pakti Ordusu nun komutani da bulunurdu En ust duzey askeri rutbe ise Birlesik Yuksek Komutanlik USC idi CPC nin denetiminde olan USC nin onde gelen gorevlileri baskomutan kurmay baskani ve baskomutan yardimciligi yapan Askeri Konsey uyeleriydi 1969 dan paktin son bulmasina kadar her yil toplanmis surekli bir organ olan Savunma Bakanlari Komitesi nce desteklenmekteydi Uye devletler arasindaki is birligini guclendirmek amaciyla kurulan Disisleri Bakanlari Komitesi de 1976 dan itibaren benzer bir islevi yerine getirmistir Danismanlik islevi gormekte olan Askeri Konsey savunma bakan yardimcilarindan ve uye devletlerin genelkurmay baskanlarindan olusmustur NATO ve Varsova Pakti nin 1973 yilindaki asker sayilari Silahli GucuVarsova Pakti silahli kuvvetleri 4 5 milyona yakini Avrupa da olmak uzere yaklasik 6 3 milyon muvazzaf personele sahipti Ek olarak 700 000 kisilik ulusal guvenlik kuvvetleri de bulunmaktaydi Paktin dunya uzerinde aktif durumda 244 tumen 27 bagimsiz tugay 60 000 savas tanki iceren kara ve 12 000 ucagi iceren hava kuvvetleri vardi Buyuk bolumunu Sovyet donanmasinin olusturdugu Deniz Kuvvetleri nukleer balistik fuze denizaltilarina ek olarak 300 denizalti gemisinden olusuyordu Bunlarin bir bolumu denizaltilarindan Cruise seyir fuzeleri atabilmekteydi Su ustu kuvvetlerinde ucak gemisi ve kruvazorlerden olusan 40 savas gemisi cok sayida degisik turden gemi ve havadan gemilere gudumlu fuze atabilen 500 deniz bombardiman ucagi envanter dahilindeydi Sovyetler in 1984 yilinda dunya uzerinde bulunan deniz usleri ve gemileri Polonya T 72 tanklari Paktin kitalararasi balistik fuzeleri ICBM denizalti gemilerindan atilan balistik fuzeler SLBM ve bombardiman ucaklarindan olusan stratejik kuvvetlerinin tumu Sovyetler Birligi tarafindan saglanmistir 1989 da Varsova Pakti nin asker sayisi 6 310 000 dolayindaydi Fiili asker sayisi 5 390 000 olan NATO silahli kuvvetleriyle 920 000 kisilik bir fark vardi SSCB ise tek basina ABD nin uc katindan fazla askere sahipti Onemli Askeri YoneticileriVarsova Pakti Birlesik Silahli Kuvvetler Yuksek komutanlari Isim Ulke Suresi1 Sovyetler Birligi Maresali Ivan Konev Sovyetler Birligi 14 Mayis 1955 19602 Sovyetler Birligi Maresali Andrey Grecko Sovyetler Birligi 1960 19673 Sovyetler Birligi Maresali Ivan Yakubovski Sovyetler Birligi 1967 30 Kasim 19764 Sovyetler Birligi Maresali Viktor Kulikov Sovyetler Birligi 1977 19895 Kurmay baskan Sovyetler Birligi 1989 1991Varsova Pakti Birlesik Silahli Kuvvetler Kurmay baskanlari Isim Ulke Suresi1 Kurmay baskan Aleksey Antonov Sovyetler Birligi 14 Mayis 1955 19622 Kurmay baskan Sovyetler Birligi 1962 19653 Kurmay baskan Sovyetler Birligi 1965 19684 Kurmay baskan Sergey Stemenko Sovyetler Birligi 1968 19765 Kurmay baskan Sovyetler Birligi 1976 19896 Kurmay baskan Sovyetler Birligi 1989 1990Kaynakca a b c d e Buyuk Ansiklopedi Milliyet 1990 Cilt 15 Sayfa 5699 5700