Muhammed Ziyad el-Hariri (d. 1930) Suriye Ordusunun önde gelen eski subaylarından biridir. Sıkı bir Arap milliyetçisi olan Hariri, 1958 yılında Suriye ile Mısır arasındaki birleşmeyi desteklemiş, 1961 yılında Suriye'nin Mısır'dan ayrılmasına karşı çıkmış ve Mart 1963'te ayrılıkçı hükûmeti deviren darbenin baş lideri olarak görev yapmıştır.Nasırcılardan ve Baasçı rakiplerinden siyasi olarak bağımsız olan Hariri, darbenin ardından ordunun genelkurmay başkanı olarak görev yaptı ve ordudaki Baasçı olmayanların geniş çaplı tasfiyesi sırasında görevden alınana kadar kısa bir süre savunma bakanı olarak görev yaptı. Kısa bir süre sonra da siyasi faaliyetlerden çekildi.
Ziyad el-Hariri | |
---|---|
Suriye Silahlı Kuvvetleri | |
Görev süresi 8 Mart 1963 - 8 Temmuz 1963 | |
Başbakan | Selahaddin el-Bitar |
Yerine geldiği | |
Yerine gelen | Salah Cedid |
Suriye Savunma Bakanı | |
Görev süresi 2 Mayıs 1963 - 8 Temmuz 1963 | |
Yerine geldiği | Muhammed es-Sufi |
Yerine gelen | Muhammed Ümran |
Kişisel bilgiler | |
Doğum | 1930 (93-94 yaşında) Hama, Birinci Suriye Cumhuriyeti, Fransız Suriye ve Lübnan Mandası |
Milliyeti | Suriyeli |
Askerî hizmeti | |
Bağlılığı | Suriye |
Rütbesi | Tümgeneral |
Erken dönem hayat
Hariri, 1930 yılında Hama'da Sünni Müslüman bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Babası Humus yakınlarında büyük bir toprak sahibiydi ve Halid el-Azm'ın politikalarına sempati duyuyordu. Hariri'nin erkek kardeşi komünizme sempati duyuyordu ve Suriye'de yerel olarak tanınan bir şairdi. Hariri'nin kayınbiraderi ise önde gelen Arap sosyalist siyasetçi Ekrem el-Havrani'ydi ve o da Hama'nın yerlisiydi.
Askerî ve siyasi kariyer
Hariri 1950'lerin başında Humus Askeri Akademisine girdi ve 1954 yılında Edib Çiçekli'nin devlet başkanlığı döneminde Suriye Ordusunda subay oldu. Bu dönemde Mısır Cumhurbaşkanı Cemal Abdünnasır'ın liderliğinde büyüyen pan-Arabist hareket içinde aktif olarak yer aldı. Hariri, Şubat 1958'de Birleşik Arap Cumhuriyeti'nin (BAC) kurulmasını destekledi. Diğer pek çok Suriyeli subayla birlikte Mısır'da görevlendirilmek üzere gönderildi. Daha sonra kendisinin ve yoldaşlarının "aşağı bir konumda olduğunu ve bunun nedenini bilmediğini" düşündüğünü ifade edecekti. Suriye'deki ayrılıkçı darbenin ardından 1961'de birliğin dağılmasının ardından, Devlet Başkanı Nazım el-Kudsi'nin yeni hükûmetinin sadık bir muhalifi oldu. O sırada kurmay albay olan Hariri,İsrail ile güney cephesindeki ordunun komutanlığına atanmıştı. Bu, hem prestijli bir unvan hem de stratejik bir görevdi çünkü Hariri ülkedeki en büyük Suriye birliklerinin başındaydı.
Hariri iki yıl boyunca ayrılıkçı hükûmete aktif bir şekilde karşı çıktı ve ordudaki Nasırcı ve siyasi olarak bağımsız Arap milliyetçisi subayların desteğini kazanarak Mısır ile birliğin yeniden tesis edilmesi için çalıştı. Görünüşte BAC'nin yeniden kurulmasından yana olan Baas Partisi (Askeri Komitesi), 1962 yılının ortalarında Hariri'ye, Baasçılara Kudsi hükûmetini devirme konusunda destek vermesi karşılığında genelkurmay başkanlığı görevini teklif etti. Komite, darbe girişiminin başarısız olması halinde Hariri'nin kendilerini "reddedebileceğini" garanti etti. Hariri ile Başbakan Halid el-Azm arasında gerilim artıyordu ve Hariri, Azm'ın kendisini cephe komutanlığından azledip Suriye'deki olaylar üzerinde çok az etkiye sahip olabileceği Bağdat'a askeri ataşe olarak atayacağından korkuyordu. Azm kendisini bu göreve atadığında Hariri bunu reddetti ve hükûmet tarafından "isyancı" olmakla suçlandı.
1963 Darbesi ve sonrası
Hariri, Askeri Komite'nin teklifini kabul etti ve 7-8 Mart 1963 gecesi Kudsi ve Azm'ın devrilmesinde önemli bir rol oynadı. Hariri zırhlı kuvvetleri İsrail cephesinden Suriye'nin başkenti Şam'a doğru yönlendirirken, şehrin eteklerindeki Katana ve el-Kisve'deki hükûmet yanlısı tugaylar birlikçi güçler tarafından etkisiz hale getirildi. Hariri'nin birlikleri şehirdeki stratejik yolları kapatan barikatlar kurdu ve ana postane de dahil olmak üzere birçok hükûmet binasını kuşattı. 8 Mart sabahı darbe neredeyse hiç kan dökülmeden tamamlandı ve başlıca birlikçi subaylar bu hızlı başarıyı kutlamak üzere Şam'daki ordu karargahında toplandılar. Suriye uzmanı Patrick Seale Hariri'den "baş darbeci" olarak bahsetti. Hariri tümgeneralliğe terfi etti, ülkeyi yöneten Ulusal Devrim Komutanlığı Konseyinin (UDKK) bir üyesi oldu ve planlandığı gibi ordunun genelkurmay başkanlığına atandı. Hariri'nin kırgınlığına rağmen, Hariri'nin ülkenin diktatörü olarak hizmet etmesi yerine Askeri Komite, Suriye'de temel güç haline geldi. Komitenin etkisi altındaki UDKK, subay Lu'ay el-Etasi'yi devlet başkanıve Baas kurucularından Selahaddin el-Bitar'ı başbakan olarak atadı.
Bu arada Nasırcılar ile Baasçılar arasındaki gerilim, Nasırcıların Şubat ayında Baasçı-Nasırcı ittifakın iktidarı ele geçirdiği Irak ve Mısır ile Nisan ayında imzaladıkları birlik anlaşmasından vazgeçtiklerinin görülmesi üzerine yükseldi. Hariri Kahire'deki müzakerelerde yer almıştı. Nisan ayının sonlarına doğru düzinelerce Nasırcı subayın ordudan tasfiye edilmesi, altı Nasırcı UDKK üyesinin, yani konseyin yarısının protesto amacıyla istifa etmesine yol açtı. Savunma Bakanı Muhammed es-Sufi de dahil olmak üzere Nasırcıların saf dışı bırakılması, Hariri'nin savunma bakanlığı makamını elde etmesiyle sonuçlandı. Genelkurmay başkanlığı göreviyle birlikte savunma bakanlığı Hariri'ye ordu üzerinde son derece stratejik bir kontrol sağladı. Bu durum, Askeri Komitenin silahlı kuvvetlerdeki kontrolsüz gücü pekiştirme planları önünde büyük bir engel olarak görülüyordu. Bağımsız bir siyasetçi olan Hariri ile Baasçılar arasındaki gerilim, 23 Haziran'da Baasçı İçişleri Bakanı Emin el-Hafız'ın emriyle Hariri'nin emrindeki otuz kadar seçkin subay da dahil olmak üzere Hariri'nin müttefiklerinden bazılarının görevden alınmasına kadar gizli kaldı. Hariri, tasfiyeden hemen önce Bitar, Eflak ve Eğitim Bakanı Sami Dürubi'nin de aralarında bulunduğu üst düzey bir heyetle 19 Haziran'da Cezayir'e gönderilmiş ve bizzat müdahale edememişti.
Hariri daha sonra genelkurmay başkanlığı görevinden alındı ve resmi olarak Washington'daki askeri ataşelik görevine atandı. Kendisine doğrudan Washington'daki gitmesi ve Şam'a dönmemesi talimatı verildi, ancak o bunu yapmadı. Görevi reddetti ve Baasçı subayların tepkisini çekmemek için 8 Temmuz'da Fransa'ya gitmek üzere Suriye'den ayrıldı. Başbakan Bitar'ın Hariri'ye sempati duyduğu biliniyordu ve ona Şam Uluslararası Havaalanı'na kadar eşlik etti, Bitar'ın gözlerinin yaşardığı bildiriliyor. Bitar ve sivil Baas liderliği Hariri'yi, Bitar'ın artık hükûmetinin kararları üzerinde sınırsız bir kontrole sahip olmasından korktuğu Askeri Komiteye karşı bir denge unsuru olarak görüyordu. Hariri'nin kendi kendini sürgüne göndermesi siyasi ve askeri kariyerinin sonu oldu.
Kaynakça
- ^ a b Rabinovich, 1972, p. 235.
- ^ a b Seale, 1990, p. 79.
- ^ Haddad, 1973, p. 396.
- ^ a b "Facing Two Ways". The Economist. Cilt 206. Economist Newspaper Limited. 1963. s. 991. 29 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
- ^ Mufti, 1996, p. 146.
- ^ a b Commins, 2004, p. 122.
- ^ a b c d e f Moubayed, 2005, p. 51.
- ^ a b Rabinovich, 1972, p. 24.
- ^ a b "Mideast Mirror". Arab News Agency. Cilt 15. 1963. s. 3. 29 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
- ^ Seale, 1990, p. 74.
- ^ a b Beeri, 1970, p. 150.
- ^ Seale, 1990, p. 76.
- ^ Seale, pp. 76–77.
- ^ a b Rabinovich, 1972, pp. 64–66.
- ^ Rabinovich, 1972, p. 68.
- ^ Alumni Association of the American University of Beirut (1963), Middle East Forum, 39-40, s. 7, 2 Nisan 2023 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 29 Aralık 2022
- ^ a b Rabinovich, 1972, p. 69.
- ^ a b Moubayed, 2005, p. 52.
- ^ Chronology of Arab Politics (İngilizce). Political Studies and Public Administration Department of the American University of Beirut. 1963. s. 148. 29 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
Konuyla ilgili yayınlar
- Beeri, Eliezer (1970). Army Officers in Arab Politics and Society. Praeger.
- Commins, David D. (2004). Historical Dictionary of Syria. Scarecrow Press. ISBN . 2 Nisan 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
- Haddad, George M. (1973). Revolutions and Military Rule in the Middle East. 3. Speller. ISBN . 29 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
- Moubayed, Sami M. (2006). Steel & Silk: Men and Women who shaped Syria 1900–2000. Cune Press. ISBN . 29 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
- Mufti, Malik (1996). Sovereign Creations: Pan-Arabism and Political Order in Syria and Iraq. Cornell University Press. ISBN .
Alwan Syria 1962.
- Rabinovich, Itamar (1972). Syria Under the Baʻth, 1963–66: The Army Party Symbiosis. Transaction Publishers. ISBN . 2 Nisan 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
- Seale, Patrick (1990). Asad of Syria: The Struggle for the Middle East. University of California Press. s. 74. ISBN .
Ziad Hariri.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Muhammed Ziyad el Hariri d 1930 Suriye Ordusunun onde gelen eski subaylarindan biridir Siki bir Arap milliyetcisi olan Hariri 1958 yilinda Suriye ile Misir arasindaki birlesmeyi desteklemis 1961 yilinda Suriye nin Misir dan ayrilmasina karsi cikmis ve Mart 1963 te ayrilikci hukumeti deviren darbenin bas lideri olarak gorev yapmistir Nasircilardan ve Baasci rakiplerinden siyasi olarak bagimsiz olan Hariri darbenin ardindan ordunun genelkurmay baskani olarak gorev yapti ve ordudaki Baasci olmayanlarin genis capli tasfiyesi sirasinda gorevden alinana kadar kisa bir sure savunma bakani olarak gorev yapti Kisa bir sure sonra da siyasi faaliyetlerden cekildi Ziyad el HaririSuriye Silahli KuvvetleriGorev suresi 8 Mart 1963 8 Temmuz 1963Basbakan Selahaddin el BitarYerine geldigiYerine gelen Salah CedidSuriye Savunma BakaniGorev suresi 2 Mayis 1963 8 Temmuz 1963Yerine geldigi Muhammed es SufiYerine gelen Muhammed UmranKisisel bilgilerDogum 1930 93 94 yasinda Hama Birinci Suriye Cumhuriyeti Fransiz Suriye ve Lubnan MandasiMilliyeti SuriyeliAskeri hizmetiBagliligi SuriyeRutbesi TumgeneralErken donem hayatHariri 1930 yilinda Hama da Sunni Musluman bir ailenin cocugu olarak dunyaya geldi Babasi Humus yakinlarinda buyuk bir toprak sahibiydi ve Halid el Azm in politikalarina sempati duyuyordu Hariri nin erkek kardesi komunizme sempati duyuyordu ve Suriye de yerel olarak taninan bir sairdi Hariri nin kayinbiraderi ise onde gelen Arap sosyalist siyasetci Ekrem el Havrani ydi ve o da Hama nin yerlisiydi Askeri ve siyasi kariyerHariri 1950 lerin basinda Humus Askeri Akademisine girdi ve 1954 yilinda Edib Cicekli nin devlet baskanligi doneminde Suriye Ordusunda subay oldu Bu donemde Misir Cumhurbaskani Cemal Abdunnasir in liderliginde buyuyen pan Arabist hareket icinde aktif olarak yer aldi Hariri Subat 1958 de Birlesik Arap Cumhuriyeti nin BAC kurulmasini destekledi Diger pek cok Suriyeli subayla birlikte Misir da gorevlendirilmek uzere gonderildi Daha sonra kendisinin ve yoldaslarinin asagi bir konumda oldugunu ve bunun nedenini bilmedigini dusundugunu ifade edecekti Suriye deki ayrilikci darbenin ardindan 1961 de birligin dagilmasinin ardindan Devlet Baskani Nazim el Kudsi nin yeni hukumetinin sadik bir muhalifi oldu O sirada kurmay albay olan Hariri Israil ile guney cephesindeki ordunun komutanligina atanmisti Bu hem prestijli bir unvan hem de stratejik bir gorevdi cunku Hariri ulkedeki en buyuk Suriye birliklerinin basindaydi Hariri iki yil boyunca ayrilikci hukumete aktif bir sekilde karsi cikti ve ordudaki Nasirci ve siyasi olarak bagimsiz Arap milliyetcisi subaylarin destegini kazanarak Misir ile birligin yeniden tesis edilmesi icin calisti Gorunuste BAC nin yeniden kurulmasindan yana olan Baas Partisi Askeri Komitesi 1962 yilinin ortalarinda Hariri ye Baascilara Kudsi hukumetini devirme konusunda destek vermesi karsiliginda genelkurmay baskanligi gorevini teklif etti Komite darbe girisiminin basarisiz olmasi halinde Hariri nin kendilerini reddedebilecegini garanti etti Hariri ile Basbakan Halid el Azm arasinda gerilim artiyordu ve Hariri Azm in kendisini cephe komutanligindan azledip Suriye deki olaylar uzerinde cok az etkiye sahip olabilecegi Bagdat a askeri atase olarak atayacagindan korkuyordu Azm kendisini bu goreve atadiginda Hariri bunu reddetti ve hukumet tarafindan isyanci olmakla suclandi 1963 Darbesi ve sonrasi Misir Suriye ve Irak arasinda Nisan ayinda yapilacak uclu birlik gorusmeleri icin bir araya gelen delegeler Hariri soldan ucuncu Misir Devlet Baskani Cemal Abdunnasir sagdan ikinci Hariri Askeri Komite nin teklifini kabul etti ve 7 8 Mart 1963 gecesi Kudsi ve Azm in devrilmesinde onemli bir rol oynadi Hariri zirhli kuvvetleri Israil cephesinden Suriye nin baskenti Sam a dogru yonlendirirken sehrin eteklerindeki Katana ve el Kisve deki hukumet yanlisi tugaylar birlikci gucler tarafindan etkisiz hale getirildi Hariri nin birlikleri sehirdeki stratejik yollari kapatan barikatlar kurdu ve ana postane de dahil olmak uzere bircok hukumet binasini kusatti 8 Mart sabahi darbe neredeyse hic kan dokulmeden tamamlandi ve baslica birlikci subaylar bu hizli basariyi kutlamak uzere Sam daki ordu karargahinda toplandilar Suriye uzmani Patrick Seale Hariri den bas darbeci olarak bahsetti Hariri tumgenerallige terfi etti ulkeyi yoneten Ulusal Devrim Komutanligi Konseyinin UDKK bir uyesi oldu ve planlandigi gibi ordunun genelkurmay baskanligina atandi Hariri nin kirginligina ragmen Hariri nin ulkenin diktatoru olarak hizmet etmesi yerine Askeri Komite Suriye de temel guc haline geldi Komitenin etkisi altindaki UDKK subay Lu ay el Etasi yi devlet baskanive Baas kurucularindan Selahaddin el Bitar i basbakan olarak atadi Bu arada Nasircilar ile Baascilar arasindaki gerilim Nasircilarin Subat ayinda Baasci Nasirci ittifakin iktidari ele gecirdigi Irak ve Misir ile Nisan ayinda imzaladiklari birlik anlasmasindan vazgectiklerinin gorulmesi uzerine yukseldi Hariri Kahire deki muzakerelerde yer almisti Nisan ayinin sonlarina dogru duzinelerce Nasirci subayin ordudan tasfiye edilmesi alti Nasirci UDKK uyesinin yani konseyin yarisinin protesto amaciyla istifa etmesine yol acti Savunma Bakani Muhammed es Sufi de dahil olmak uzere Nasircilarin saf disi birakilmasi Hariri nin savunma bakanligi makamini elde etmesiyle sonuclandi Genelkurmay baskanligi goreviyle birlikte savunma bakanligi Hariri ye ordu uzerinde son derece stratejik bir kontrol sagladi Bu durum Askeri Komitenin silahli kuvvetlerdeki kontrolsuz gucu pekistirme planlari onunde buyuk bir engel olarak goruluyordu Bagimsiz bir siyasetci olan Hariri ile Baascilar arasindaki gerilim 23 Haziran da Baasci Icisleri Bakani Emin el Hafiz in emriyle Hariri nin emrindeki otuz kadar seckin subay da dahil olmak uzere Hariri nin muttefiklerinden bazilarinin gorevden alinmasina kadar gizli kaldi Hariri tasfiyeden hemen once Bitar Eflak ve Egitim Bakani Sami Durubi nin de aralarinda bulundugu ust duzey bir heyetle 19 Haziran da Cezayir e gonderilmis ve bizzat mudahale edememisti Hariri daha sonra genelkurmay baskanligi gorevinden alindi ve resmi olarak Washington daki askeri ataselik gorevine atandi Kendisine dogrudan Washington daki gitmesi ve Sam a donmemesi talimati verildi ancak o bunu yapmadi Gorevi reddetti ve Baasci subaylarin tepkisini cekmemek icin 8 Temmuz da Fransa ya gitmek uzere Suriye den ayrildi Basbakan Bitar in Hariri ye sempati duydugu biliniyordu ve ona Sam Uluslararasi Havaalani na kadar eslik etti Bitar in gozlerinin yasardigi bildiriliyor Bitar ve sivil Baas liderligi Hariri yi Bitar in artik hukumetinin kararlari uzerinde sinirsiz bir kontrole sahip olmasindan korktugu Askeri Komiteye karsi bir denge unsuru olarak goruyordu Hariri nin kendi kendini surgune gondermesi siyasi ve askeri kariyerinin sonu oldu Kaynakca a b Rabinovich 1972 p 235 a b Seale 1990 p 79 Haddad 1973 p 396 a b Facing Two Ways The Economist Cilt 206 Economist Newspaper Limited 1963 s 991 29 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Aralik 2022 Mufti 1996 p 146 a b Commins 2004 p 122 a b c d e f Moubayed 2005 p 51 a b Rabinovich 1972 p 24 a b Mideast Mirror Arab News Agency Cilt 15 1963 s 3 29 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Aralik 2022 Seale 1990 p 74 a b Beeri 1970 p 150 Seale 1990 p 76 Seale pp 76 77 a b Rabinovich 1972 pp 64 66 Rabinovich 1972 p 68 Alumni Association of the American University of Beirut 1963 Middle East Forum 39 40 s 7 2 Nisan 2023 tarihinde kaynagindan erisim tarihi 29 Aralik 2022 a b Rabinovich 1972 p 69 a b Moubayed 2005 p 52 Chronology of Arab Politics Ingilizce Political Studies and Public Administration Department of the American University of Beirut 1963 s 148 29 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Aralik 2022 Konuyla ilgili yayinlarBeeri Eliezer 1970 Army Officers in Arab Politics and Society Praeger Commins David D 2004 Historical Dictionary of Syria Scarecrow Press ISBN 978 0810849341 2 Nisan 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Aralik 2022 Haddad George M 1973 Revolutions and Military Rule in the Middle East 3 Speller ISBN 9780831500610 29 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Aralik 2022 Moubayed Sami M 2006 Steel amp Silk Men and Women who shaped Syria 1900 2000 Cune Press ISBN 978 1885942418 29 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Aralik 2022 Mufti Malik 1996 Sovereign Creations Pan Arabism and Political Order in Syria and Iraq Cornell University Press ISBN 0801431689 Alwan Syria 1962 Rabinovich Itamar 1972 Syria Under the Baʻth 1963 66 The Army Party Symbiosis Transaction Publishers ISBN 9780706512663 2 Nisan 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Aralik 2022 Seale Patrick 1990 Asad of Syria The Struggle for the Middle East University of California Press s 74 ISBN 978 0520069763 Ziad Hariri