Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sokollu veya Sokullu Mehmed Paşa (Osmanlıca: صوقوللى محمد پاشا, Boşnakça: Mehmed-paša Sokolović, Sırpça: Мехмед-паша Соколовић; 1505 - 11 Ekim 1579), I. Süleyman döneminde Osmanlı donanmasının Kaptan-ı Deryalığı ve yine I. Süleyman, II. Selim ve III. Murad dönemlerinde 14 yıl Osmanlı Devleti'nin sadrazamlığını yapmış Osmanlı devlet adamıdır. I. Süleyman'ın son sadrazamı olmuştur. Hem Osmanlı İmparatorluğu'nun zirvede bulunduğu dönemi simgelemesi itibarıyla hem de icraatları, projeleri ve kişiliği sayesinde en önemli Osmanlı sadrazamlarından biri kabul edilir. II. Selim'in damadı ve Esmehan Sultan'ın eşidir.
| Sokollu Mehmed Paşa | |
|---|---|
 | |
| Osmanlı Sadrazamı | |
| Görev süresi 28 Haziran 1565 - 11 Ekim 1579 | |
| Hükümdar | I. Süleyman II. Selim III. Murad |
| Yerine geldiği | Semiz Ali Paşa |
| Yerine gelen | Semiz Ahmed Paşa |
| Osmanlı Kaptan-ı Derya | |
| Görev süresi 28 Haziran 1546 - 11 Ekim 1550 | |
| Hükümdar | I. Süleyman |
| Yerine geldiği | Barbaros Hayreddin Paşa |
| Yerine gelen | Sinan Paşa |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 1505 Sokoloviçi, Vişegrad, Bosna Hersek, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 11 Ekim 1579 (74 yaşında) İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
Sadrazamlıktan önceki hayatı
1505 yılında Vişegrad kadılığındaki Rudo kasabasına uzak olmayan (Osmanlı idaresi altında iken Sokol olarak adlandırılan) ↔ adı Bayo Sokoloviç'di. Muvekit'e göre Sokollu Mehmet Paşa, Sokollu Ahmet Bey'in oğludur ve bu iddia, Mehmet Paşa'nın düzenleyip imzaladığı vakıfnamesine dayandırılmıştır. Bu nedenle Balkan halkları arasında Mehmed Paşa Sokoloviç olarak anılır. Vaftiz edilirken Bayo adı takılmıştı. Yaygın görüş Sokollu'nun Boşnak kökenli olduğu yönündedir ancak Sırp olduğu yönünde de görüşler vardır. Sokullu'nun babasının adı Dimitriye'ydi. Dimitriye'nin bir kızı ve Sırp tarihçilerine göre üç, Türk yazarlarına göre ise iki oğlu daha vardı. 1519 yılında devşirme sistemi ile çocuk yaşta Edirne Sarayı'na getirilmiş, Mehmed adı verilerek Türk ve Müslüman kültürü ile yetiştirilmiştir. Ardından İstanbul'a gönderilmiştir. Topkapı Sarayı'nın Enderun bölümünde çeşitli görevlerde bulundu. 1541'de Kapıcıbaşılığa yükseldi. 1546'da saray hizmetlerinde başarılı olanların dış göreve atanmaları yolundaki gelenek uyarınca Kaptan-ı Derya'lığa getirildi. Görevde iken 'ne katıldı, İstanbul Tersanesini genişletti ve yeniledi. 1549'da vezirliğe yükselerek Rumeli Beylerbeyliğine atandı.
Avusturya ile 1547'de imzalanan barış antlaşmasının bozulması üzerine Sokollu Mehmed Paşa 1551'de Erdel üzerinde yapılacak seferin komutanlığına getirildi. 80.000 kişilik orduyla Erdel'e giren Sokollu Mehmed Paşa önemli kaleleri aldı, ama Temeşvar Kuşatması'nda başarılı olamayarak geri çekildi. Temeşvar 1552'de, Macaristan serdarlığına atanan Kara Ahmet Paşa ile alınabildi.
I. Süleyman 1553'te Sokollu Mehmed Paşa'yı Rumeli askerlerinin başında Anadolu'ya gönderdi. Aynı yıl başlayan Nahçıvan Seferi'nde Sokollu komutasındaki Rumeli askerleri büyük başarı gösterdiler. Sefer dönüşünde Sokollu üçüncü kez vezirliğe yükselerek kubbealtı vezirleri arasına katıldı. Sokollu Mehmed Paşa, Süleyman'ın oğulları arasındaki mücadeleler sırasında da hep Selim'in yanında oldu. Nitekim taht mücadelesini Selim kazandı. Semiz Ali Paşa'nın sadrazamlığa yükselmesiyle ikinci vezir olan Sokollu, onun 1565'te ölmesiyle sadrazamlığa getirildi. Yaşı hayli ilerlemiş olan Süleyman çok güvendiği Sokollu'ya geniş yetkiler vermişti. 1561'de üçüncü vezir iken Süleyman'ın torunu ve Sultan II. Selim'in kızı Esmehan Sultan ile evlendi.
Sadrazamlık dönemi
Bu tarihten ölümüne kadarki 15 yıl boyunca Osmanlı İmparatorluğu'nun idaresini fiilen elinde tuttu. I. Süleyman'ın son seferi olan Zigetvar kalesi fethini, padişah öldükten sonra o idare etti. Süleyman'ın ölümünü askerden II. Selim gelinceye kadar saklayarak onu tahta çıkarmayı başardı. II. Selim döneminde sürekli sadrazamlıkta kaldı ve devlet işlerini idare etti. Sokollu 1568'de Avusturya ile 8 yıl süren bir barış antlaşması imzaladıktan sonra doğuya yöneldi. Amacı Osmanlı egemenliğini Asya'da ve doğu denizlerinde de güçlendirmekti. Portekiz'in Hint Okyanusu'ndaki artan etkinliğine karşın Kızıldeniz, Umman Denizi ve Basra Körfezi'ndeki Osmanlı gemilerinin sayılarını attırdı. Hindistan ve Endonezya ile iyi ilişkiler kurmaya çalıştı. Sokollu ayrıca Tunus'u Osmanlı himayesi altına sokarak, Kuzey Afrika'yı da denetlemek istiyordu. Ama Piyale Paşa ve Lala Mustafa Paşa gibi karşıtların etkisiyle Divan 1570'te Kıbrıs'ın alınması kararını aldı. Sokollu Venediklilere karşı böyle bir savaşın Avrupa'yı kendilerine karşı birleştireceği görüşündeydi. Ama Lala Mustafa Paşa Divan'a uyarak 1571'de Kıbrıs'a çıktı. Haçlı Donanması'nın misillemesinde Osmanlı donanması İnebahtı'nda yenildi. Alınan ağır yenilgi karşısında Osmanlılara gelen bir Venedik elçisine "Biz sizden Kıbrıs'ı alarak kolunuzu kestik, siz ise donanmamızı yenmekle yalnızca sakalımızı kestiniz; unutmayın ki, kol bir daha yerine gelmez, ama sakal eskisinden de gür çıkar." dedi. Gerçekten de Sokollu'nun dediği oldu ve Venedikliler barış istemek zorunda kaldılar. Daha sonra Osmanlı Donanması Tunus'u İspanyollardan aldı.
Ölümü
Sokollu 1574'te ölen II. Selim'in yerine geçen III. Murad döneminde de sadrazamlığını sürdürdü. Fakat artık eski gücü yoktu çünkü padişah da artık onun karşıtlarıyla iş birliği halindeydi. Sokollu yine de bazı siyasal başarılara imza attı. Fas'ı Portekiz akınlarından kurtardı, Avusturya'nın saray içine dönük oyunlarını etkisiz hale getirdi. Fakat baskılar artık iyice artmıştı, amcasının oğlu Budin Beylerbeyi Sokullu Mustafa Paşa sudan bir nedenle idam edildi. Sokollu Mehmed Paşa, 11 Ekim 1579 tarihinde derviş kılığındaki biri tarafından bir ikindi divanı çıkışında kalbinden hançerlenerek ağır yaralandı. Ağır yaralarından dolayı Sokollu bir süre sonra 74 yaşında öldü. Eyüpsultan'da bulunan türbesine defnedildi. Sadrazamın katili konuşturulamadı ve ertesi gün öldürüldü. Sokullu’yu öldüren kişi görünüşte timarlarının azaltılmasından şikayetçi olan bir Boşnak olduğu iddia edilmiştir. Ancak bazı araştırmacılar suikastta yıllar önce şeyhleri Hamza Bâli' nin idam edilmesinin intikamını almak isteyen Hamzavîlerin rolü olduğunu iddia etmektedir. Ayrıca sadrazamdan kurtulmak istediği düşünülen III. Murad’ın da suikastın arkasında olduğu iddiaları vardır.
Sokollu Mehmed Paşa 14 yıl süren sadrazamlığı boyunca usta bir siyasetçi olarak öne çıkmış, birçok askeri ve siyasal başarının elde edilmesinde birinci derecede rol almıştır. 60 yıllık devlet hizmeti sırasında da hiçbir görevinden alınmamış, daima bir üst göreve atanmış olması da ayrı bir özelliğidir. Sokollu bir tanesi İstanbul'da, diğerleri Lüleburgaz, Havsa (Edirne) ve Payas (Hatay)'ta bulunan beş külliyesi, imparatorluğun hemen her yanına yayılmış eserleri olmuştur.
Don ve Volga ırmakları arasında bir kanal açarak Osmanlı donanmasına Hazar Denizi yolunu açma, Süveyş Kanalı'nı açma, İzmit Körfezi Sapanca Göl Sakarya Nehri üzerinden Karadeniz'e alternatif bir boğaz açma gibi çağının ötesinde projeleri vardı. Don-Volga kanalı için gerekli işgücü seferber edildi, ancak hava şartları nedeniyle çalışmalar sürdürülemedi. Süveyş Kanalı düşüncesiyle ön adım olarak Sudan zapt edildi. Ancak bu proje de sonuca ulaşamadı. Devlet teşkilatı içinde de önemli düzenlemeler yapmıştır.
Türbe Kitabesi
Sokollu Mehmed Paşa’nın Mimar Sinan’ın eser olan Eyüp Sultan’da yer alan türbesinin kitabesi ve okunuşu aşağıdaki gibidir:
Şeh Selîm’e vezîr-i a‘zam olan Ya’nî hem-nâm-ı mefhar-i dü-cihân
Eyleyüp hâtır-ı şerîfe hutûr Âyet-i küllü men aleyhâ fân
Kıldı bünyâd o hazret-i paşa Bir makâm-ı şerîf-i âlîşân
Merkad-i pâki oldu evlâdın Hûr u gılmâna ravza-ı rıdvân
Dedi bu dâr-ı Cennet-âsâya İki târîh eden Nihâdî hemân:
Bes makâm-ı latîf cây-ı şerîf(972) Türbe-i pâk-i dâr-i ehl-i cinân(972)
Popüler kültürdeki yeri
2011-2014 yılları arasında yayınlanan Muhteşem Yüzyıl adlı dizide Yıldırım Fikret Urağ tarafından canlandırılmıştır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
hakkında daha fazla bilgi edinin | |
 | Vikisöz'de alıntılar |
- ^ a b Samarcic, Radovan (1995). Sokollu Mehmet Paşa. Sabah Kitapları. s.8.
- ^ Safvet-beg Bašagić (1990). Bosna-Hersek Tarihi 1463-1850, Kastaş Yayınevi. s. 77.
- ^ Ahmet Cevdet Paşa, Tezakir 3. Cilt, s. 68
- ^ Levon Panos Dabağyan, Osmanlı'da şer hareketleri ve II. Abdülhamid Hân 2 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., s. 35
- ^ Yılmaz Öztuna, Türk Tarihinden Yapraklar, Sokollu'nun Şahsiyeti Bölümü
- ^ Samarčić, Radovan (2004). At that time, all people of Bosnia were regarded as Bosniaks! Sokollu Mehmet Paşa (3rd ed.) Istanbul: Aralik.
- ^ . 24 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2015.
- ^ Esenbel, Aziz (15 Haziran 1951). "Sokullu Mehmed Paşa". Hafta Dergisi, 90. İstanbul. s. 9.
Dış kaynaklar
- Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, (1954, 8. Baskı:2003) Osmanlı Tarihi II. Cilt, İstanbul'un Fethinden Kanunî Sultan Süleyman'ın Ölümüne Kadar , Ankara: Türk Tarih Kurumu say.412-418
- Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, (1954, 6. Baskı:2003) Osmanlı Tarihi III. Cilt, 1. Kısım, II. Selim'in Tahta Çıkışından 1699 Karlofça Andlaşmasına Kadar, Ankara: Türk Tarih Kurumu . say.49-54
- Danişmend, İsmail Hâmi, (1961) Osmanlı Devlet Erkânı, İstanbul:Türkiye Yayınevi. C.II say.335-336, C.III say.46-49
- Özcan, Tahsin, "Mehmed Paşa (Sokollu, Damad)", (1999) Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. C.2 s.168-172
- Peçevi İbrahim Efendi (Hzr.:Baykal, Bekir Sıtkı) (1981) Peçevi Tarihi C.I say.19-22, 297, 308), Ankara:Kültür ve Turizm. Bakanlığı Yayınları.
- Selânikî Mustafa Efendi (Hzr.:İpşirli, M.) (1989), Tarih-i Selânikî, İstanbul:Türk Tarih Kurumu C.I say.:8-9, 124-125
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Sokollu Mehmet Pasha ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar), "Mehmed Paşa (Sokollu)" (1996), Sicill-i Osmani C.IV say. 122/23), İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları Online: [1]
- Afyoncu, Erol, "Sokollu Mehmed Paşa" (2009) Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi Cilt:37 Sayfa:354-357 İstanbul:TDV Yayınları. Online:
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Semiz Ali Paşa |  Osmanlı Sadrazamı 28 Haziran 1565 - 12 Ekim 1579 | Sonra gelen: Semiz Ahmed Paşa |
| Askerî görevi | ||
| Önce gelen: Barbaros Hayreddin Paşa | Kaptan-ı Derya 1546 - 1550 | Sonra gelen: Sinan Paşa |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sokollu veya Sokullu Mehmed Pasa Osmanlica صوقوللى محمد پاشا Bosnakca Mehmed pasa Sokolovic Sirpca Mehmed pasha Sokoloviћ 1505 11 Ekim 1579 I Suleyman doneminde Osmanli donanmasinin Kaptan i Deryaligi ve yine I Suleyman II Selim ve III Murad donemlerinde 14 yil Osmanli Devleti nin sadrazamligini yapmis Osmanli devlet adamidir I Suleyman in son sadrazami olmustur Hem Osmanli Imparatorlugu nun zirvede bulundugu donemi simgelemesi itibariyla hem de icraatlari projeleri ve kisiligi sayesinde en onemli Osmanli sadrazamlarindan biri kabul edilir II Selim in damadi ve Esmehan Sultan in esidir Sokollu Mehmed PasaOsmanli SadrazamiGorev suresi 28 Haziran 1565 11 Ekim 1579Hukumdar I Suleyman II Selim III MuradYerine geldigi Semiz Ali PasaYerine gelen Semiz Ahmed PasaOsmanli Kaptan i DeryaGorev suresi 28 Haziran 1546 11 Ekim 1550Hukumdar I SuleymanYerine geldigi Barbaros Hayreddin PasaYerine gelen Sinan PasaKisisel bilgilerDogum 1505 Sokolovici Visegrad Bosna Hersek Osmanli ImparatorluguOlum 11 Ekim 1579 74 yasinda Istanbul Osmanli ImparatorluguSadrazamliktan onceki hayatiSokollu Mehmed pasa camisi Sokolovici da 1505 yilinda Visegrad kadiligindaki Rudo kasabasina uzak olmayan Osmanli idaresi altinda iken Sokol olarak adlandirilan adi Bayo Sokolovic di Muvekit e gore Sokollu Mehmet Pasa Sokollu Ahmet Bey in ogludur ve bu iddia Mehmet Pasa nin duzenleyip imzaladigi vakifnamesine dayandirilmistir Bu nedenle Balkan halklari arasinda Mehmed Pasa Sokolovic olarak anilir Vaftiz edilirken Bayo adi takilmisti Yaygin gorus Sokollu nun Bosnak kokenli oldugu yonundedir ancak Sirp oldugu yonunde de gorusler vardir Sokullu nun babasinin adi Dimitriye ydi Dimitriye nin bir kizi ve Sirp tarihcilerine gore uc Turk yazarlarina gore ise iki oglu daha vardi 1519 yilinda devsirme sistemi ile cocuk yasta Edirne Sarayi na getirilmis Mehmed adi verilerek Turk ve Musluman kulturu ile yetistirilmistir Ardindan Istanbul a gonderilmistir Topkapi Sarayi nin Enderun bolumunde cesitli gorevlerde bulundu 1541 de Kapicibasiliga yukseldi 1546 da saray hizmetlerinde basarili olanlarin dis goreve atanmalari yolundaki gelenek uyarinca Kaptan i Derya liga getirildi Gorevde iken ne katildi Istanbul Tersanesini genisletti ve yeniledi 1549 da vezirlige yukselerek Rumeli Beylerbeyligine atandi Avusturya ile 1547 de imzalanan baris antlasmasinin bozulmasi uzerine Sokollu Mehmed Pasa 1551 de Erdel uzerinde yapilacak seferin komutanligina getirildi 80 000 kisilik orduyla Erdel e giren Sokollu Mehmed Pasa onemli kaleleri aldi ama Temesvar Kusatmasi nda basarili olamayarak geri cekildi Temesvar 1552 de Macaristan serdarligina atanan Kara Ahmet Pasa ile alinabildi I Suleyman 1553 te Sokollu Mehmed Pasa yi Rumeli askerlerinin basinda Anadolu ya gonderdi Ayni yil baslayan Nahcivan Seferi nde Sokollu komutasindaki Rumeli askerleri buyuk basari gosterdiler Sefer donusunde Sokollu ucuncu kez vezirlige yukselerek kubbealti vezirleri arasina katildi Sokollu Mehmed Pasa Suleyman in ogullari arasindaki mucadeleler sirasinda da hep Selim in yaninda oldu Nitekim taht mucadelesini Selim kazandi Semiz Ali Pasa nin sadrazamliga yukselmesiyle ikinci vezir olan Sokollu onun 1565 te olmesiyle sadrazamliga getirildi Yasi hayli ilerlemis olan Suleyman cok guvendigi Sokollu ya genis yetkiler vermisti 1561 de ucuncu vezir iken Suleyman in torunu ve Sultan II Selim in kizi Esmehan Sultan ile evlendi Sadrazamlik donemiSokollu Mehmed Pasa Cesmesi 1578 yilinda yapilmistir Belgrad dadir Bu tarihten olumune kadarki 15 yil boyunca Osmanli Imparatorlugu nun idaresini fiilen elinde tuttu I Suleyman in son seferi olan Zigetvar kalesi fethini padisah oldukten sonra o idare etti Suleyman in olumunu askerden II Selim gelinceye kadar saklayarak onu tahta cikarmayi basardi II Selim doneminde surekli sadrazamlikta kaldi ve devlet islerini idare etti Sokollu 1568 de Avusturya ile 8 yil suren bir baris antlasmasi imzaladiktan sonra doguya yoneldi Amaci Osmanli egemenligini Asya da ve dogu denizlerinde de guclendirmekti Portekiz in Hint Okyanusu ndaki artan etkinligine karsin Kizildeniz Umman Denizi ve Basra Korfezi ndeki Osmanli gemilerinin sayilarini attirdi Hindistan ve Endonezya ile iyi iliskiler kurmaya calisti Sokollu ayrica Tunus u Osmanli himayesi altina sokarak Kuzey Afrika yi da denetlemek istiyordu Ama Piyale Pasa ve Lala Mustafa Pasa gibi karsitlarin etkisiyle Divan 1570 te Kibris in alinmasi kararini aldi Sokollu Venediklilere karsi boyle bir savasin Avrupa yi kendilerine karsi birlestirecegi gorusundeydi Ama Lala Mustafa Pasa Divan a uyarak 1571 de Kibris a cikti Hacli Donanmasi nin misillemesinde Osmanli donanmasi Inebahti nda yenildi Alinan agir yenilgi karsisinda Osmanlilara gelen bir Venedik elcisine Biz sizden Kibris i alarak kolunuzu kestik siz ise donanmamizi yenmekle yalnizca sakalimizi kestiniz unutmayin ki kol bir daha yerine gelmez ama sakal eskisinden de gur cikar dedi Gercekten de Sokollu nun dedigi oldu ve Venedikliler baris istemek zorunda kaldilar Daha sonra Osmanli Donanmasi Tunus u Ispanyollardan aldi OlumuSokullu Mehmed Pasa Turbesi Istanbul Eyup Sokollu 1574 te olen II Selim in yerine gecen III Murad doneminde de sadrazamligini surdurdu Fakat artik eski gucu yoktu cunku padisah da artik onun karsitlariyla is birligi halindeydi Sokollu yine de bazi siyasal basarilara imza atti Fas i Portekiz akinlarindan kurtardi Avusturya nin saray icine donuk oyunlarini etkisiz hale getirdi Fakat baskilar artik iyice artmisti amcasinin oglu Budin Beylerbeyi Sokullu Mustafa Pasa sudan bir nedenle idam edildi Sokollu Mehmed Pasa 11 Ekim 1579 tarihinde dervis kiligindaki biri tarafindan bir ikindi divani cikisinda kalbinden hancerlenerek agir yaralandi Agir yaralarindan dolayi Sokollu bir sure sonra 74 yasinda oldu Eyupsultan da bulunan turbesine defnedildi Sadrazamin katili konusturulamadi ve ertesi gun olduruldu Sokullu yu olduren kisi gorunuste timarlarinin azaltilmasindan sikayetci olan bir Bosnak oldugu iddia edilmistir Ancak bazi arastirmacilar suikastta yillar once seyhleri Hamza Bali nin idam edilmesinin intikamini almak isteyen Hamzavilerin rolu oldugunu iddia etmektedir Ayrica sadrazamdan kurtulmak istedigi dusunulen III Murad in da suikastin arkasinda oldugu iddialari vardir Sokollu Mehmed Pasa 14 yil suren sadrazamligi boyunca usta bir siyasetci olarak one cikmis bircok askeri ve siyasal basarinin elde edilmesinde birinci derecede rol almistir 60 yillik devlet hizmeti sirasinda da hicbir gorevinden alinmamis daima bir ust goreve atanmis olmasi da ayri bir ozelligidir Sokollu bir tanesi Istanbul da digerleri Luleburgaz Havsa Edirne ve Payas Hatay ta bulunan bes kulliyesi imparatorlugun hemen her yanina yayilmis eserleri olmustur Don ve Volga irmaklari arasinda bir kanal acarak Osmanli donanmasina Hazar Denizi yolunu acma Suveys Kanali ni acma Izmit Korfezi Sapanca Gol Sakarya Nehri uzerinden Karadeniz e alternatif bir bogaz acma gibi caginin otesinde projeleri vardi Don Volga kanali icin gerekli isgucu seferber edildi ancak hava sartlari nedeniyle calismalar surdurulemedi Suveys Kanali dusuncesiyle on adim olarak Sudan zapt edildi Ancak bu proje de sonuca ulasamadi Devlet teskilati icinde de onemli duzenlemeler yapmistir Turbe KitabesiSokollu Mehmed Pasa nin Mimar Sinan in eser olan Eyup Sultan da yer alan turbesinin kitabesi ve okunusu asagidaki gibidir Sokollu Mehmed Pasa nin Turbesinin Kitabesi Seh Selim e vezir i a zam olan Ya ni hem nam i mefhar i du cihan Eyleyup hatir i serife hutur Ayet i kullu men aleyha fan Kildi bunyad o hazret i pasa Bir makam i serif i alisan Merkad i paki oldu evladin Hur u gilmana ravza i ridvan Dedi bu dar i Cennet asaya Iki tarih eden Nihadi heman Bes makam i latif cay i serif 972 Turbe i pak i dar i ehl i cinan 972 Populer kulturdeki yeri2011 2014 yillari arasinda yayinlanan Muhtesem Yuzyil adli dizide Yildirim Fikret Urag tarafindan canlandirilmistir Ayrica bakinizYukselis donemi Osmanli sadrazamlari listesi Drina Koprusu roman Sokollu Mehmed Pasa Koprusu Suveys KanaliKaynakcaVikipedi nin kardes projelerinden hakkinda daha fazla bilgi edininVikisoz de alintilar a b Samarcic Radovan 1995 Sokollu Mehmet Pasa Sabah Kitaplari ISBN 975 7238 14 7 s 8 Safvet beg Basagic 1990 Bosna Hersek Tarihi 1463 1850 Kastas Yayinevi ISBN 978 9 75 2821743 s 77 Ahmet Cevdet Pasa Tezakir 3 Cilt s 68 Levon Panos Dabagyan Osmanli da ser hareketleri ve II Abdulhamid Han 2 Subat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde s 35 Yilmaz Oztuna Turk Tarihinden Yapraklar Sokollu nun Sahsiyeti Bolumu Samarcic Radovan 2004 At that time all people of Bosnia were regarded as Bosniaks Sokollu Mehmet Pasa 3rd ed Istanbul Aralik ISBN 975 8823 62 0 24 Subat 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Subat 2015 Esenbel Aziz 15 Haziran 1951 Sokullu Mehmed Pasa Hafta Dergisi 90 Istanbul s 9 Dis kaynaklarUzuncarsili Ismail Hakki 1954 8 Baski 2003 Osmanli Tarihi II Cilt Istanbul un Fethinden Kanuni Sultan Suleyman in Olumune Kadar Ankara Turk Tarih Kurumu ISBN 975 16 0012 X say 412 418 Uzuncarsili Ismail Hakki 1954 6 Baski 2003 Osmanli Tarihi III Cilt 1 Kisim II Selim in Tahta Cikisindan 1699 Karlofca Andlasmasina Kadar Ankara Turk Tarih Kurumu ISBN 975 16 0013 8 say 49 54 Danismend Ismail Hami 1961 Osmanli Devlet Erkani Istanbul Turkiye Yayinevi C II say 335 336 C III say 46 49 Ozcan Tahsin Mehmed Pasa Sokollu Damad 1999 Yasamlari ve Yapitlariyla Osmanlilar Ansiklopedisi Istanbul Yapi Kredi Kultur Sanat Yayincilik A S C 2 s 168 172 ISBN 975 08 0072 9 Pecevi Ibrahim Efendi Hzr Baykal Bekir Sitki 1981 Pecevi Tarihi C I say 19 22 297 308 Ankara Kultur ve Turizm Bakanligi Yayinlari Selaniki Mustafa Efendi Hzr Ipsirli M 1989 Tarih i Selaniki Istanbul Turk Tarih Kurumu C I say 8 9 124 125Dis baglantilarWikimedia Commons ta Sokollu Mehmet Pasha ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Mehmed Sureyya haz Nuri Akbayar Mehmed Pasa Sokollu 1996 Sicill i Osmani C IV say 122 23 Istanbul Tarih Vakfi Yurt Yayinlari ISBN 975 333 0383 Online 1 Afyoncu Erol Sokollu Mehmed Pasa 2009 Turkiye Diyanet Vakfi Islam Ansiklopedisi Cilt 37 Sayfa 354 357 Istanbul TDV Yayinlari Online Siyasi goreviOnce gelen Semiz Ali Pasa Osmanli Sadrazami 28 Haziran 1565 12 Ekim 1579 Sonra gelen Semiz Ahmed PasaAskeri goreviOnce gelen Barbaros Hayreddin Pasa Kaptan i Derya 1546 1550 Sonra gelen Sinan Pasa