Global Positioning System (kısaca GPS veya Türkçe karşılığıyla Küresel Konumlama Sistemi), ABD hükümetine ait ve ABD Uzay Kuvvetleri tarafından yönetilen uydu tabanlı radyonavigasyon sistemidir. Dünya'daki ve Dünya yakınındaki GPS alıcılarına, en az dört GPS uydusunu görebilmeleri şartıyla coğrafi konum ve saat bilgisi sağlayan küresel uydu navigasyon sistemlerinden biridir. Uydular bir tür radyo sinyali yayarlar ve yeryüzündeki GPS alıcıları bu sinyalleri alıp yorumlayarak konum belirlenmesini gerçekleştirir.
Menşei Ülke | ABD |
---|---|
İşletici(ler) | |
Türü | Askeri, sivil |
Durumu | İşletimde |
Kapsama alanı | Küresel |
Hassasiyet | 5 metre |
Toplam uydu sayısı | 32 |
Yörüngedeki uydular | 31 |
İlk fırlatma | Şubat 1978 | )
Toplam fırlamalar | 72 |
Düzen(ler) | 6x MEO düzlemi |
Yörünge yüksekliği | 20,180 km (12,540 mi) |
GPS projesi, öncelindeki navigasyon sistemlerinin kısıtlı işlevselliklerini aşabilmek amacıyla 1960'lardan gelen bir dizi gizli mühendislik çalışması da dahil olmak üzere ilk denemelerde ortaya çıkan birkaç görüşün de bütünleştirilmesi ile, 1973 yılında geliştirilmişti. GPS, ABD Savunma Bakanlığı (DoD) tarafından esas olarak 24 uydu ile çalışacak şekilde tasarlanıp yapılmış ve devreye alınmıştı. 1994 yılında tam olarak işler hale gelmiştir. Sistem, Bradford Parkinson, Roger L. Easton ve Ivan A. Getting'in icatları ile güçlendirildi.
GPS sistemi, var olan sistem üzerinde teknoloji ilerlemeleriyle ve yeni taleplerle artık yenileştirilme ve Yeni Nesil Operasyonel Kontrol Sistemi (OCX) destekli, gelişmiş uydularının hayata geçirilmesi çabalarına yol açmıştır.Beyaz Saray ve Başkan Yardımcısı Al Gore 1998 yılında duyurular ile bu değişimi başlattı. 2000 yılından beri, GPS III yenileştirilmeleriyle ilgili kararlarda ABD Kongresi yetkilidir.
Ek olarak diğer sistemlerin kullanımında GPS geliştirilme aşamasındadır. Rus navigasyon sistemi GLONASS, GPS ile birlikte çağıldaşı olarak geliştirilmektedir; ama O, 2000'li yılların ortalarına kadar dünyayı tam olarak kapsamadan çalışmıştır. GPS'in yanı sıra AB tarafından geliştirilen Galileo, Çin tarafından geliştirilen Compass ve Hindistan tarafından geliştirilen IRNSS adlı konumlandırma sistemleri de vardır.
Tarihi
GPS sistemi ilk askeri gereksinimler için tasarlanmıştı. Tasarımı kısmen 1940'lı yılların başlarında geliştirilen, II. Dünya Savaşı sırasında kullanılan ve daha sonra da uzun süre kullanılmış o dönem için bir çözüm olan LORAN (LORAN - Long Range Navigation) ve Decca Gezgini gibi benzer yer tabanlı radyo-seyir sistemlerine dayanmaktadır. GPS'in ilk kullanımı İkinci Dünya Savaşı'nın hemen sonrasına dayanır. Sistem, sinyal alıcıları ile yön bulmakta, askeri planlarda ve konum hesaplamalarında ve güdümlü roketlerin kontrolünde kullanılmak üzere tasarlanmıştı. GPS sistemi, ancak 1980'lerde sivil kullanıma açılmıştır.
Önceli
1956 yılında, Alman-Amerikan fizikçi Friedwardt Winterberg yapay uydular içinde yörüngeye yerleştirilen hassas atom saatleri kullanılarak genel görelilik denemesi (güçlü bir yerçekimi alanındaki yavaşlayan süre için) önerdi. Genel görelilik kullanılmaksızın, yörüngede günde 38 mikrosaniye daha hızlı bir şekilde süre düzeltmesi çalıştırmak için GPS brüt arızalanmasına yol açardı. Sovyetler Birliği 1957 yılında ilk insan yapımı peyk olan Sputnik'i fırlattı; bu, GPS için ilave bir esin kaynağı oldu. İki Amerikan fizikçi, William Guier ve George Weiffenbach, Johns Hopkins'in Uygulamalı Fizik Laboratuvarı'nda (APL), Sputnik'in radyo sinyali iletimlerinin izlenmesine karar verdi.Doppler etkisi nedeniyle peykin, yörünge boyunca nerede olunduğunun bilgisini içindeki saatleri ile kesin olarak verebileceğini fark etti. APL Müdürü onlara gereken yoğun hesaplamaları yapmak için kendi UNIVAC bilgisayarına verileri giriş iznini verdi. Bir sonraki bahar, Frank McClure, APL müdür yardımcısı, Guier ve Weiffenbach'a, verilen ters problemi araştırmak için bu uydunun kullanıcının yerini saptamasını sordu. Bu, (denizaltıdan-fırlatılan Polaris füzesini geliştiren Donanma'nın, denizaltı konumunu bilebilmesi için gerekliydi.) onların ve APL'nin Transit sistemini geliştirmesine yol açtı. 1959 yılında, ARPA'da (adı 1972 yılında DARPA olarak değiştirildi) Transit sisteminin geliştiriminde rol aldı.
Amerika Birleşik Devletleri Deniz Kuvvetleri tarafından kullanılan ilk uydu navigasyon sistemi, Transit, 1960 yılında başarıyla test edildi. Yaklaşık saatte bir seyir düzeltmesi sağlayabilir bir uydu takımında (satellite constellation) beş uydu kullanıldı. 1967 yılında, ABD Deniz Kuvvetleri, GPS sisteminde gerekli bir teknoloji olarak uzay şartlarında, yüksek doğruluklu saat ölçümü için uydusunu geliştirerek yeteneğini kanıtladı. 1970'lerde, yer tabanlı , faz karşılaştırmasına dayanarak istasyon çiftlerinden sinyalin aktarımı ile dünya çapında ilk telsiz konumlandırma sistemi olmuştur. Bu sistemlerin sınırlandırılmaları daha fazla doğruluk ile daha evrensel bir navigasyon çözümüne ihtiyacı sürdürdü.
Geliştirilme eylemlerinin hemen hemen hiçbiri uydu takımının milyarlarca dolara mal olacak araştırmalarda, askeri ve sivil işkollarındaki doğru konumlandırma için kapsamlı ihtiyaçların temininde bir gerekçe olarak görülmedi. ABD Kongresi'nin bu harcamaları, Soğuk Savaşın silahlanma yarışı sırasında, ABD'nin varlığına nükleer bir tehdit görünümü gibi haklı bir ihtiyaca yönelik olarak yaptığı düşüncesini oluşturdu. Bu nedenle caydırıcı etkisi görülerek gizlice GPS finanse edildi. Ayrıca bu, o dönemdeki aşırı dereceli gizlilik nedeniylede dir. Nükleer üçlüsü, ABD Hava Kuvvetleri'nin stratejik bombardıman uçakları ile birlikte kıtalararası balistik füzeler (ICBM) ve ABD Donanması'na ait denizaltıdan fırlatılan balistik füzelerden (SLBM) oluşuyordu. Nükleer caydırıcılık duruşu için hayati önem arz eden, SLBM fırlatma konumunun doğru belirlenmesi bir olmuştur.
ABD'nin balistik füze taşıyan denizaltı konumlarının hassas biçimde hesaplanması için yüksek doğruluklu konum belirleme gereksinimi doğdu.Nükleer üçlüden ikisi için ABD Hava Kuvvetleri'nin, aynı zamanda daha doğru ve güvenilir bir navigasyon sistemine gereksinimi vardı. Paralelinde Deniz ve Hava Kuvvetleri'nde, temelde aynı tür sorunların çözümü için ne yapılabileceği ile ilgili, kendi teknolojileri geliştirilmekte idi. ICBM'lerin beka kabiliyetlerini arttırmak için, taşınabilir fırlatma platformları kullanmak gibi (Rus ve SS-25 sistemlerindeki gibi) öneriler vardı ve bu yüzden SLBM durumundaki gibi benzer fırlatma konumunu düzeltme ihtiyaçları oluştu.
1960 yılında, Hava Kuvvetleri aslında 3 boyutlu konum hesaplamaya imkân veren bir LORAN olan MOSAIC (MObile System for Accurate ICBM Control) adlı bir radyo-navigasyon sistemi önerdi. Takiben Proje-57 üzerinde çalışmalar başladı; 1963 yılında bu sistem denendi ve bu çalışmadan sonra GPS kavramı doğdu. Devamında aynı yıl GPS'te şimdi gördüğünüz özelliklerin birçoğunun ilk tasarılarını barındıran Proje 621B çalışmalarına yönelindi; hem ICBM'ler hem de Hava Kuvvetleri bombardıman uçaklarına gereken hassas konum hesaplamaları için çözümler üretilmeye başlandı. Deniz Kuvvetleri Transit sisteminin güncellemeleri Hava Kuvvetleri operasyonlarının yüksek hızları için çok yavaş kalmaktaydı. Deniz Araştırma Laboratuvarı'nın kendi sisteminin geliştirmeleri devam ederken, ilk kez 1967 yılında ve üçüncüsü 1974 yılında fırlatılmak üzere, içinde atom saati bulunan uzaydaki ilk araç olan Timation (Time Navigation) uydusu yörüngeye oturtuldu.
GPS, ABD ordusunun bir diğer önemli, farklı bir dalı haline geliyordu. 1964 yılında, ABD ordusunun, jeodezi ölçümlerinde kullanılacak SECOR (Sequential Collation of Range) jeodezi yer uydusu yörüngede ilk turuna çıktı. Henüz belirlenmeyen bir konumunda iken karada üslenen dördüncü bir istasyondan, tam olarak konumu düzeltmek için daha sonra bu sinyalleri kullanabilirdi. Son SECOR uydusu (SECOR 13) 1969 yılında fırlatıldı. Onyıllar sonra ilk yıllarında GPS, sivil yer araştırması için yeni teknolojilerinden sürekli olarak yararlanılabilen ilk sahalardan biri haline geldi. Çünkü sivil yer araştırması bilirkişilerine (surveyors) yarayan GPS uydu takımıdan gelen daha eksiksiz sinyaller, yıllar önce operasyonel ilan edilmişti. GPS sisteminin, yer tabanlı vericileri yörüngeye taşınan, SECOR sisteminin evrim geçirmiş bir türü olduğu düşünülebilir.
Geliştirme
1960'larda, paralelindeki gelişmelerle; Transit, Timation, 621B kodlu proje ve SECOR gibi bir dizi çoklu hizmet programından en iyi teknolojileri sentezleyerek üstün bir sistem geliştirilebileceği anlaşıldı.
1973 yılında hafta sonu, İşçi Bayramı boyunca, Pentagon'daki yaklaşık 12 askeri yetkili tarafından Savunma Navigasyon Uydu Sistemi (DNSS) konusunu işleyen bir dizi toplantı kararı alındı. Bu toplantıda, "GPS sisteminin oluşturulması yolunda gerçek bir sentez" yapılmıştır. Daha sonra O yıl, DNSS programı, Navstar veya Navigation System Using Timing and Ranging (Zamanlama Kullanımı ve Menzilleme Navigasyon Sistemi) adını almıştır. Navstar ile ilişkili olan özgün uyduların adı (önceki Transit ve Timation adlandırmaları gibi), Navstar uydu takımını tanımlamak için daha kapsamlı bir tam ad olarak Navstar-GPS şeklinde ve daha sonra da sadece kısaltılmış biçimde GPS olarak söylenegelmiştir.
Kore Hava Yolları'na ait 007 uçuş numararalı, 269 kişi taşıyan bir Boeing 747, Sovyetler Birliği'nin yasak hava sahası içine sapması sonrasında Sahalin ve Adaları dolaylarında 1983 yılında düşürülmüştü. ABD Başkanı Reagan, yeterli derecede geliştirilmiş olan, GPS sisteminin sivilde, serbest bir şekilde kullanılabilir olması için bir yönerge yayınlattı. İlk uydu 1989 yılında fırlatıldı ve 24. uydu 1994 yılında fırlatıldı. Roger L. Easton GPS birincil mucidi olarak yaygın bir şekilde yansıtılır.
Başlangıçta en yüksek kalitede sinyal, askeri kullanım için ayrılmıştı ve sivil kullanıma hazır olacak olan sinyal bilerek bozulmuş oldu (Selective Availability). Bu, seçici durumun kapatılabilir olması için 100 metreden (330 ft) 20 metreye (66 ft) sivil GPS sinyallerinin hassas iyileştirilmesi, Başkan Bill Clinton'ın siparişi ile 1 Mayıs 2000'de gece yarısı değişti. 2000 yılında seçici durumu kapatmak için 1996 yılında imzalanan talimat ABD Savunma Bakanı William Perry tarafından önerilmişti; çünkü diferansiyel GPS hizmetlerinin yaygın büyümesi için sivil doğruluğunu geliştirmek ve ABD askeri kazanımlarını ortadan kaldırmak gerekmekteydi. Dahası ABD ordusunun etkin bölgesel düzeyde muhtemel düşmanları için GPS hizmetini kullanımı bırakmayı destekleyebilecek teknolojileri gelişiyordu.
2000'li yıllarda ABD, GPS hizmetinde sivil kullanım için yeni sinyaller ve tüm kullanıcılar için artan doğruluk ve bütünlük de dahil olmak üzere, mevcut GPS donanımları ile tamamının uyumluluğunu korurken, çeşitli iyileştirmeleri uygulamaya geçirmiştir. Sistemin yenileştirmeleri şimdi, artan askeri, sivil ve ticari ihtiyaçları karşılamak, dolayısıyla yeni yetenekleri ile Küresel Konumlama Sistemini yükseltmek için devam eden bir girişim haline gelmiştir. Program GPS Blok III ve Yeni Nesil Operasyonel Kontrol Sistemi (OCX) dahil olmak üzere uydu satın almalar gibi bir dizi girişim şekliyle uygulanmaktadır. ABD Hükûmeti GPS sisteminin verimini ve doğruluğunu arttırmak için uzay ve yer bölümlerini geliştirmeye devam etmektedir.
GPS, ABD Hükûmeti'nin sahip olduğu ve işlettiği ulusal bir kaynaktır. Savunma Bakanlığı (DoD) GPS resmi temsilcisi olmaktadır. Kurumlararası GPS İcra Kurulu (IGEB - Interagency GPS Executive Board) 1996 ile 2004 yılları arası GPS politikalarını yönetti. Daha sonra 2004 yılında bu Uzay-Tabanlı Konumlandırma, Seyir ve Zamanlama Ulusal Yürütme Kurulu (Navigation and Timing Executive Committee), GPS ve ilişkin sistemler ile ilgili konularda federal daireler ve kurumlara danışmanlık hizmeti vermek ve onları yönlendirmek için yönerge ile kurulmuştur. İcra kuruluna savunma ve ulaşım vekil sekreterleri ortaklaşa başkanlık etmektedir. Üyeleri eşdeğer düzeyde, devlet ve ticaret bakanlıklarından yetkililer ve ülke güvenliği kadrolarının ortak şefleri ve NASA'dan dır. İcra kurulunun bileşenleri, yürütme ofisinin gözlemcileri ve irtibatlı olarak katılan FCC (Federal İletişim Kurulu) başkanıdır.
Savunma Bakanlığı (DoD), "Standart Konumlama Servisi"ni korumak için yasa gereği (federal radyoseyrüsefer planı ve standart konumlama hizmeti sinyal şartnamesinde tanımlandığı gibi) var olacaktır. GPS sisteminin dünya çapında sürekli geçerli halde olması; "ve" onu haksız yere bozan ya da sekteye uğratıcı sivil bir kullanım olmadan, onun güçlendirilmesine dair düşmanca kullanımları ortadan kaldırmak için önlemler geliştirecektir.
Süreç ve yenileştirme
Blok | Fırlatılma | Uydu durumu | Yörüng. ve işler | |||
---|---|---|---|---|---|---|
Başa- rılı() | Başa- rısız() | Yapım | Tasarı | |||
1978-1985 | 10 | 1 | 0 | 0 | 0 | |
1989-1990 | 9 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
1990-1997 | 19 | 0 | 0 | 0 | 9 | |
1997-2004 | 12 | 1 | 0 | 0 | 12 | |
2005-2009 | 8 | 0 | 0 | 0 | 7 | |
2010 sonrası | 3 | 0 | 10 | 0 | 3 | |
2014 sonrası | 0 | 0 | 0 | 12 | 0 | |
- | 0 | 0 | 0 | 8 | 0 | |
- | 0 | 0 | 0 | 16 | 0 | |
Toplam | 61 | 2 | 10 | 36 | 31 | |
(Son güncelleme: 8 Ekim 2012) Blok IIR-M PRN 01 sağlıksız |
- 1972 yılında, ABD Hava Kuvvetleri Ataletsel Kılavuz Merkezi Test Tesisi'nde (Holloman Hv. K. Üssü), yer tabanlı sözde uyduları kullanılarak White Sands Füze Menzili üzerinden GPS alıcılarının iki prototip geliştirimi için uçuş testleri yapılmıştır.
- 1978 yılında, ilk deneyim olarak Blok-I GPS uydusu fırlatıldı.
- 1983 yılında, seyir hataları sonucu Sovyet yasak hava sahası içine sapmış Kore Hava Yolları (KAL 007) uçağı bir Sovyet avcı uçağı tarafından düşürüldü. 269 kişinin yaşamını yitirdiği kaza sonrasında, daha önce bu Navigation Magazine yayınında yayınlanmış olmasına rağmen, ABD Başkanı Ronald Reagan'ın GPS sisteminin sivil kullanımlar için hazır olacağını açıklaması ile sivil kullanıma geçilmiştir.
- 1985 yılında, on kadar daha deneysel Blok-I uydusu, GPS kavramının oturması için fırlatılmıştı. Bu uyduların Komuta ve kontrolü, Kaliforniya Onizuka Hv. K. Üssü ve Colorado Springs Kolorado Falcon Hv. K. Üssü'nde (Schriever AFB) yer alan 2. Uydu Kontrol Filosu'na (2SCS) devredilmişti.
- 14 Şubat 1989 tarihinde, ilk çağdaş Blok-II uydusu fırlatıldı.
- 1990 ve 1991 yılları arasındaki Körfez Savaşı, GPS teknolojilerinin yaygın olarak kullanıldığı ilk çatışma olmuştur.
- 1992 yılında, Hv. K. 50. Uzay Kanatları (Space Wing) tarafından yönetilmekte olan ilk sistemin yönetimi yerini 2. Uzay Kanatları (2ndSW) yönetimine bıraktı.
- Aralık 1993 itibarıyla, GPS'nin tüm uydu takımı (24 uydu) gösteren kullanılabilir ve Standart Konumlama Hizmeti (SPS - Standard Positioning Service) sağlayan, ilk operasyonel yeteneği (IOC) elde etti.
- Tam Operasyonel Kabiliyeti (FOC) ordunun güvenli Hassas Konumlandırma Hizmetinin (PPS) tam kullanılabilirliğini gösteren, Nisan 1995 yılında Hava Kuvvetleri Uzay Komutanlığı (AFSPC) tarafından ilan edildi.
- 1996 yılında, sivil kullanıcılara GPS önemini bildiren yönerge yanı sıra askeri kullanıcılara da, ABD Başkanı Bill Clinton tarafından bir politika yönergesi yayınlandı, çift kullanımlı sistem olarak GPS ilânı ve onu ulusal olarak yönetmek için bir Kurumlararası GPS Yürütme Kurulu oluşturulmasına karar verildi.
- 1998 yılında, Amerika Birleşik Devletleri Başkan Yardımcısı Al Gore, GPS III olarak atfedilen özellikle Amerika Birleşik Devletleri Kongresi'nde çaba ile yetkili havacılık güvenliği ile ilgili ve 2000 yılında, gelişmiş kullanıcı doğruluğu ve güvenilirliği için iki yeni sivil sinyalin iletimi hakkında GPS'i yükseltmek için plânlarını açıkladı.
- 2 Mayıs 2000 tarihinde "Seçici Kullanılabilirlik" olarak bilinen durum kullanıcıların küresel olmayan bozulmuş sinyali alması için gereken izin, 1996'da yönetimin düzenlemesi sonucu kesildi.
- 2004 yılında, Amerika Birleşik Devletleri Hükûmeti GPS ve Avrupa'nın planlanan Galileo sistemiyle ilgili Avrupa Topluluğu'nda işbirliği ile bir anlaşma imzaladı.
- 2004 yılında, Amerika Birleşik Devletleri Başkanı George W. Bush tarafından, ulusal politika olarak güncellenen ve Uzay-Tabanlı konumlama ve Zamanlama için Ulusal Yürütme Komitesi ile yönetim kurulu yerini aldı.
- Kasım 2004'te, Qualcomm cep telefonları için yardımlı GPS'in başarılı denemelerini açıkladı.
- 2005 yılında, ilk çağdaş GPS uydusu fırlatıldı ve geliştirilmiş kullanıcı verimi için ikinci bir sivil sinyali (L2C) yayını başladı.
- 14 Eylül 2007 tarihinde, yaşlanan ana bilgisayar tabanlı Yer Segmenti Kontrol Sistemi (mainframe-based Ground Segment Control System) yeni Mimarisinin Evrimi Plânı transfer edildi.
- 19 Mayıs 2009 tarihinde, Amerika Birleşik Devletleri Sayıştayı bazı GPS uydularının kısa sürede 2010'a kadar başarısız olabileceğini bildiren bir rapor yayınladı.
- 21 Mayıs 2009 tarihinde, Hava Kuvvetleri Uzay Komutanlığı GPS yetersizliği korkularını iyileştirmeleri hakkında "bizim verim standartını aşan durumlarda desteğimiz devam etmeyecek, sadece küçük bir risk var." dedi."
- 25 Şubat 2010 günü, ABD Hava Kuvvetleri GPS konumlama sinyallerinin doğruluğunu ve kullanılabilirliğini artırmak ve GPS yenileştirilmesinin önemli bir parçası olarak hizmet verecek GPS Yeni Nesil Operasyonel Kontrol Sistemini (OCX) geliştirmek için bir sözleşme imzaladı.
Temel GPS kavramı
Bir GPS alıcısı Dünyanın yükseklerinden GPS uyduları tarafından gönderilen hassas zamanlama sinyalleri ile konumunu hesaplar. Her uydu sürekli GPS sinyali iletileri iletir ve:
- zaman iletisi iletilir ve dahasında
- mesaj iletimi sırasında uydu konumu bildirilir.
Alıcı her mesajın geçiş süresini belirlemek için aldığı iletileri kullanır ve ışık hızını kullanarak her uyduya olan mesafeyi hesaplar. Bu uzaklıkları ve uydusunun konumlarını her bir kürede tanımlar. Bu uzaklıklar ve uydusunun konumları konumlama denklemleri kullanılarak alıcının konumunu hesaplamak için kullanılır. Bu konum sonra belki hareketli bir harita ekranında veya enlem ve boylam ile gösterilir; yükseklik verisi ya da yükseklik bilgisi jeoidin (örneğin EGM96) yukarıdaki yüksekliğine göre dâhil edilebilir.
Temel GPS ölçümleri sadece bir konumun ne hız ne de yönünü verir. Ancak, çoğu GPS cihazıyla otomatik olarak iki veya daha fazla konumun ölçümleriyle konumun hızını ve hareket yönünü elde edebilirsiniz. Bu ilkenin sakıncası, hız veya yön değişikliğinin yalnızca bir gecikmeyle hesaplanarak elde edilebilmesidir ve elde edilen yön uzaklığı ise iki konumun ölçümleri arasında seyahat ederken hatalı olmasıdır, altında veya yakınındaki konumun ölçümü rastgele hataya düşer. GPS cihazıyla doğru hızını hesaplamak için sinyallerin doppler kayması ölçümlerini kullanabilirsiniz. Daha gelişmiş konumlandırma dizgeleri GPS'i tamamlayacak bir pusula ya da ataletsel konumlandırma sistemi gibi ek algılayıcılarda kullanır.
Temel bir GPS sinyal alımı işleminde, dört veya daha fazla uydu doğru bir sonuç elde etmek için görünür olmalıdır. Gezinme denklemlerin çözümü böylece daha doğru ve muhtemelen elverişsiz alıcı esaslı saat için ihtiyacı ortadan kaldırarak, alıcının yerleşik saat ve gerçek zaman günü tarafından tutulan saat arasındaki farkı ile birlikte alıcının konumu belirtir. Bu zaman aktarımı trafik sinyal zamanlaması ve cep telefonu baz istasyonları senkronizasyonu gibi GPS uygulamaları için bu ucuz ve son derece hassas zamanlamadan yararlanabilir.
Dört uydu normal çalışması için gerekli olmakla birlikte, daha azıda özel durumlarda geçerli olabilir. Bir değişkeni zaten biliniyorsa, bir alıcı ile sadece üç uydu kullanılarak konum belirlenebilir. Örneğin, bir gemi veya uçak yüksekliği bilinenlerden olabilir. Bazı GPS alıcıları bilinen son rakımın yeniden kullanılması gibi ilâve ipuçları ya da parekete hesabı, ataletsel konumlama veya dâhili olarak ilâve ipuçları ya da varsayımlarını kullanabilir.
Yapısı
Geçerli GPS üç ana parçadan oluşur. Bunlar, uzay bölümü (SS - space segment), kontrol bölümü (CS - control segment) ve bir kullanıcı bölümüdür (US - user segment). ABD Hava Kuvvetleri, uzay ve kontrol bölümlerini çalıştırır, geliştirir ve korur. GPS uyduları uzayda gönderilen sinyallerin yayını gerçekleştirir ve her GPS alıcısı kendi üç boyutlu konumunu (enlem, boylam ve yükseklik) ve anlık zamanı hesaplamak için bu sinyalleri kullanır.
Uzay bölümü orta Dünya yörüngesinde 24 ile 32 uydudan oluşan ve aynı zamanda yörüngeye bunları başlatmak için gerekli arttırıcı yükü ile adaptörleri içerir. Kontrol bölümü bir ana yönleme istasyonu, başka bir ana yönleme istasyonuna ve adanmış ve ortak zemin antenleri ve görüntüleme istasyonlarının bir dizisinden oluşur. Kullanıcı kesimi ise Standart Konumlama Hizmeti sivil, ticari ve bilimsel kullanıcılar (GPS cihazlarına bakınız) ABD'nin yüz binlerce güvenli GPS Hassas Konumlandırma Hizmetini alan müttefik askeri kullanıcıları ve sivil milyonlarca kullanıcısından oluşur.
Uzay bölümü
Uzay bölümü, en az 24 uydudan (18 aktif 6 yedek) oluşur ve sistemin merkezidir. Uydular, "Yüksek Yörünge" adı verilen ve dünya yüzeyinin 20.000 km üzerindeki yörüngede bulunurlar. Bu kadar fazla yükseklikte bulunan uydular oldukça geniş bir görüş alanına sahiptirler ve dünya üzerindeki bir GPS alıcısının her zaman iki boyutlu belirleme için en az 3, üç boyutlu belirleme için en az 4 adet uyduyu görebileceği şekilde yerleştirilmişlerdir.
Uydular saatte 7.000 mil hızla hareket ederler ve 12 saatte, dünya çevresinde bir tur atarlar. Güneş enerjisi ile çalışırlar ve en az 10 yıl kullanılmak üzere tasarlanmışlardır. Ayrıca güneş enerjisi kesintilerine karşı (güneş tutulması vs.) yedek bataryaları ve yörünge düzeltmeleri için de küçük ateşleyici roketleri vardır.
GPS projesi ilk uydunun 1978'de ateşlenmesiyle başlamıştır. 24 uyduluk ağ 1994'te tamamlanmıştır. Projenin devamlılığı ve geliştirilmesi ile ilgili bütçe ABD Savunma Bakanlığı'na aittir.
Uyduların her biri, iki değişik frekansta ve düşük güçlü radyo sinyalleri yayınlamaktadır. (L1, L2) Sivil GPS alıcıları L1 (UHF bandında 1575,42 MHz) ve L2 (1227,60 Mhz) frekanslarını dinlemektedirler. Birden fazla sinyalin kullanılması hem iyonesferden dolayı gerçekleşen kırılmayı engellemek hem de sinyal bozma durumlarına karşı güvenlik olarak uygulanmaktadır. ABD Savunma bölümü alıcıları Military (M-code) (5.115 MHz.) frekansını dinlemektedirler. Bu sinyaller "Görüş Hattında" Line of Sight ilerler. Yani bulutlardan, camdan ve plastikten geçebilir ancak duvar ve dağ gibi katı cisimlerden geçemez.
GPS sinyalleri binalardan yansıdığı için şehir içlerinde araziye oranla hassasiyeti azalır. Yeraltına kazılan tünellerde ise sinyal elde edilemez. Hatalı sinyallerin elde edilebileceği ya da hiç sinyal elde edilemeyen bölgelerde kullanılmak üzere geliştirilen Diferansiyel GPS'ler tarafından bu hatalar en aza indirilerek daha hassas bir yer ölçümü yapılabilir.
GPS Frekansları Bant Frekans
(MHz)Faz Özgün Kullanımı Çağcıl Kullanımı L1 1575.42
10.23×154Eş Fazlı (I) Şifrelenmiş Kesinlik P(Y) kodu Dördün-
Faz (Q)Kaba-edinim (C/A) kodu C/A, L1 Sivil (L1C), ve
Askeri (M) kodL2 1227.60
10.23×120Eş Fazlı (I) Şifrelenmiş Kesinlik P(Y) kodu Dördün-
Faz (Q)Modüle edilmemiş taşıyıcı L2 Sivil (L2C) kod ve
Askeri (M) kodL3 1381.05
10.23×135Nükleer Patlama için kullanılır (NUDET)
Algılama Dizgesi Faydalı yükü (NDS);
nükleer detonasyon sinyalleri/
yüksek enerjili kızılötesi olaylar.
Nükleer deneme yasağı antlaşmaları
uygulamak için kullanılır.L4 1379.913
10.23×1214/9(İletim yok) Ek için çalışılan
iyonosfer kaynaklı düzeltmeL5 1176.45
10.23×115Eş Fazlı (I) (İletim yok) Safety-of-Life (SoL) Veri sinyali Dördün-
Faz (Q)Safety-of-Life (SoL) Pilot sinyal
Daha rahat anlaşılması için, bildiğimiz radyo istasyonu sinyalleri ile L1 frekansını kıyaslamak istersek; FM radyo istasyonları 88 ile 108 Mhz arasında yayın yaparlar, L1 ise 1575,42 Mhz'i kullanır. Ayrıca GPS'in uydu sinyalleri çok düşük güçtedirler. FM radyo sinyalleri 100.000 watt gücünde iken L1 sinyali 20-50 watt arasındadır. Bu yüzden GPS uydularından temiz sinyal alabilmek için açık bir görüş alanı gereklidir.
GPS uyduları tarafından gönderilen elektromanyetik dalgalar atmosferden geçerken bükülmeye uğrarlar. L1 ve L2 bantları farklı dalga boylarına sahip olduğundan farklı oranda bükülmeye uğradığından aradaki farklılık hesaplanarak atmosferik bozulma engellenerek çok daha hassas bir yer bilgisi hesaplanabilir. Sadece L1 bandı kullanılarak (diferansiyel GPS ile dahi) 98 m. hassasiyet elde edilebilirken, L1 ve L2 bantlarının ortak kullanımı ile 1 m.'nin altında hassasiyete ulaşmak mümkün olmaktadır.
Her uydu yerdeki alıcının sinyalleri tanımlamasını sağlayan iki adet özel pseudo-random (şifrelenmiş rastgele kod) kodu yayınlar. Bunlar Korumalı (Protected P code) kod ve Coarse/Acquisition (C/A code) kodudur. P kodu karıştırılarak sivil izinsiz kullanımı engellenir, bu olaya adı verilir. P koduna verilen başka bir isimde "P (Y)" ya da sadece "Y" kodudur.
Bu sinyallerin ana amacı yerdeki alıcının, sinyalin geliş süresini ölçerek, uyduya olan mesafesini hesaplamayı mümkün kılmasıdır. Uyduya olan mesafe, sinyalin geliş süresi ile hızının çarpımına eşittir. Sinyallerin kabul edilen hızı ışık hızı dır. Gelen bu sinyal, uydunun yörünge bilgileri ve saat bilgisi, genel sistem durum bilgisi ve iyonosferik gecikme bilgisini içerir. Uydu sinyalleri çok güvenilir atom saatleri kullanılarak zamanlanır.
Kontrol Bölümü
Adından da anlaşılacağı gibi, Kontrol Bölümü, GPS uydularını sürekli izleyerek, doğru yörünge ve zaman bilgilerini sağlar. Dünya üzerinde 5 adet kontrol istasyonu bulunmaktadır (Hawaii, Kwajalein, Colorado Springs (ana merkez), Ascension adası ve Diego Garcia). Bunlardan dördü insansız, biri insanlı ana kontrol merkezidir. İnsansız kontrol merkezleri, topladıkları bilgileri ana merkeze yollarlar. Ana merkezde bu bilgiler değerlendirilerek gerekli düzeltmeler uydulara bildirilir.
Kullanıcı bölümü
Kullanıcı bölümü yerdeki alıcılardır. Çeşitli amaçlarla GPS kullanarak yerini belirlemek isteyen herhangi bir kişi, sistemin kullanıcı bölümüne dahil olur. Bu bölüm kullanıcılara sunulan uygulamaya ait donanım ve hesaplama tekniklerinin geniş bir aralığını tanımlar. Gerek askeri gerekse sivil kullanıcılar için teknolojinin gelişmesi ile beraber büyük bir ilerleme göstermiştir. Genel olarak her türlü amaç için farklı duyarlıkları olan uygun donanımlı GPS alıcıları (receiver) bu bölümü oluşturur. Bir GPS alıcısı; algılayıcı (sensor), kontrol ünitesi, alıcı anteni ve güç kaynağından oluşur. Ölçü sırasında
- Anlık faz farkı ölçüleri (data, ham ölçüleri)
- Yayın efemerisi bilgileri (uydu yörünge bilgileri)
- Atmosferik bilgiler (iyonosfer ve troposfer bilgileri)
- Mesaj bilgileri(anten yüksekliği ve nokta bilgileri)
elde edilir. Jeodezik amaçla GPS ölçülerinde kullanılan iki çeşit alıcı vardır.
Uygulama alanları
Aslında askeri bir proje iken, GPS'nin, önemli askeri ve sivil uygulamaları vardır, yani bir çift kullanımlı teknoloji olarak kabul edilir.
GPS ticaret, bilimsel kullanım, izleme ve gözetim için yaygın olarak dağıtılan ve kullanışlı olan bir araç haline gelmiştir. GPS doğru bir zaman kesinliğinde iyi eşitlenmede el-dışı anahtarlama vererek bankacılık, cep telefonu işlemleri ve enerji ağları hatta kontrolü gibi günlük etkinlikleri kolaylaştırır.
Sivil
Mutlak konum, bağıl hareket ve zaman aktarımı için: birçok sivil uygulamanın birini veya GPS üç temel bileşenini daha kullanır.
- Astronomi: konumsal olarak hem saat eşgüdümleme verileri hem de Astrometri ve Gök mekaniği hesaplamalarında kullanılır.
Ayrıca gezegen bulunmasında kullanılırken, örneğin, gözlemevleri uzmanları küçük teleskoplar kullanırken amatör astronomide yardımcı olarak GPS kullanmaktadır.
- Otomatikleştirilmiş araç: otomobiller ve diğer taşıtlar için yer ve yolları bir sürücüsü olmadan çalışması için uygulamada kullanılmaktadır.
- Haritacılık: hem sivil hem de askeri haritacılar yoğun GPS kullanmaktadır.
- Hücresel telefon: saat eşgüdümlemesi, hücreler arası yayınımı kolaylaştırmak ve mobil acil aramalar ve diğer uygulamalar için hibrid GPS / hücresel konum algılaması destekleyen diğer baz istasyonları ile yayılma kodlarını eşitlemek için kritik zaman transferini sağlamada kullanılmaktadır. 1990'ların sonlarında başlatılan tümleşik GPS ile ilk telefonlarda kullanılmıştır. ABD Federal İletişim Kurulu (FCC) 911'i arayanları daha hızlı bulmak için bu yüzden 2002'de acil servislerde (nirengi kullanım için) ya el cihazında ya da kulelerde özelliği zorunlu tutulmuştur. Üçüncü şahıs yazılım geliştiricilerinin daha sonraki, duyuruları sırasında Nextel GPS API'leri erişim kazandı, kısa bir süre sonra 2006 yılında Sprint ve Verizon bunu izledi.
- Saat eşgüdümlemesi: GPS zaman sinyallerinin (± 10 ns) doğruluğu yalnızca ikinci bir dayanak olarak atom saatlerine bağlıdır.
- Afet yardımı / acil hizmetler: konum ve zamanlama yetenekleri için GPS'e bağlıdır.
- Meteoroloji-Üst Rüzgâr: ölçümlerinde dünya yüzeyinden 27 km yukarıya doğru atmosferik basıncın, rüzgâr hızının ve yönünün hesaplanmasında kullanılmaktadır.
- Filo Takibi: GPS teknolojisinin kullanılması ile takip edilecek araçları tanımlamak ve gerçek-zamanlı olarak bir veya daha fazla filo aracının iletişim raporlarını sürdürmek için kullanılmaktadır.
- Araştırma: En pahalı GPS alıcıları haritacılar tarafından sınırların, yapıların, harita işaretlerinin konum tespiti ve yol yapım çalışmaları için kullanılmaktadır.
- Görme engelliler için: 1980'lerin sonlarına doğru uygulamaya giren GPS ile birlikte “MoBIC, Drishti, Brunel Navigation System for the Blind, NOPPA, BrailleNote GPS and Trekker” isimli projeler yürütülmeye başlamıştır.
- Havacılık: GPS uçaklarda da diğer yön bulma aygıtlarına ek olarak kullanılmaktadır. Bazı firmalar yolcuların el tipi GPS alıcılarını kullanmalarına izin vermemektedir.
- Referans saat: Birçok sistem senkronizasyon için referans saat kaynağı olarak GPS saatini kullanmaktadır. GPS sistemi, UTC ve GMT'den farklı olarak kendi uyduları üzerindeki atom saatlerini kullanmaktadır. Bunlar 6 Haziran 1980'de sıfırlanmış ve artık saniye düzeltmesi yapılmadığı için UTC'den 14 saniye ileridedirler. Bu nedenle periyodik olarak GPS alıcılarına UTC saat bilgisi gönderilir.
- Geofence: araç takip sistemleri, kişi izleme sistemleri ve hayvan izleme sistemlerinde araç, kişi ya da evcil hayvanı bulmak için GPS kullanabilirsiniz.
- Coğrafi Etiketleme: konumunu uygulayarak Nikon'un GP-1 benzeri cihazları ile harita kaplamaları oluşturmak gibi amaçlarla (Exif verilerine) fotoğraf gibi sayısal nesneler ve diğer belgelerin koordinatlarını belirtmede kullanılır.
- GPS Uçak takibi
- Madencilik için GPS: Gerçek Zamanlı Kinematik GPS (Real Time Kinematic GPS) kullanımı ile önemli ölçüde sondaj, kürekleme, araç takibi ve ölçme gibi çeşitli madencilik işlemlerinde geliştirilmiştir. RTK GPS santimetre düzeyinde konumlandırma hassasiyeti sağlar.
- GPS turları: konumun içeriğinin görüntülenmesi için; Örneğin, ilgili yaklaşan kişinin hareketli bir noktası hakkında bilgi.
- Konumlama: seyrüsefer değerinin sayısal olarak hassas hız ve yönelim ölçümlerinde kullanılır.
- Fazörlerle ölçümler: GPS sayesinde fazörlerle hesaplama yapmak için güç sistemi ölçümlerinde son derece doğru zaman damgası özelliği sağlar.
- Dinlenme: örneğin, yer önbellek özelliği, geodashing, GPS çizim ve yol işaretleme için kullanılır.
- Robot bilimi: Enlem, boylam, zaman, hız ve rotayı hesaplamakta GPS sensörleri ile otonom robotların seyirinde kullanılır.
- Spor: Eğitim yükünün kontrol ve çözümlenmesinde (örneğin futbol ve rugby için) kullanılır.
- Yer Ölçümü: bilirkişileri haritalar yapmak ve mülkiyet sınırlarını belirlemek için mutlak konumları kullanmaktadır.
- Tektonik: GPS depremlerde doğrudan yer kabuğunda meydana gelen değişimleri belirlemede kullanılır.
- Akıllı seyir sistemleri: otomobil seyir sistemleri, bilgisayar ve mobil iletişim teknolojisi ile tümleşik GPS teknolojisi kullanılır.
Sivil kullanım kısıtlamaları
ABD Hükûmeti, bazı sivil alıcıları ihracatını kontrol eder. Örneğin insansız hava araçları gibi bir kullanım için değiştirilmiş (18 kilometre (11 mil) yükseklikte ve 515 saniye (1,001 kn) ortalama metre) veya tasarlanan yukarıdaki işleyen yeteneğine sahip tüm GPS alıcıları, balistik veya seyir füze sistemleri Dışişleri Bakanlığı ihracat lisanslarına bağlı olduğu için mühimmat (silah) olarak sınıflandırılır.
Bir kural olarak yalnızca L1 frekansı ve C / A (Kaba/Edinim) kodu almak tamamen sivil birimler için geçerlidir.
Bu sınırların üzerinde devre dışı bırakma işlemi cephane olarak sınıflandırmadan dolayı alıcıyı muaf tutar. Satıcı yorumlanması farklıdır. Bu kural hedef yükseklikte ve hızda çalışması anlamına gelir ancak bazı alıcılar çalışmaya devam eder. Bu düzenli olarak 30 kilometreye ulaşması, bazı amatör radyo balon duyurularıyla beraber sorunlara sebep olmuştur. Bu sınırlar, yalnızca ABD ihraç birimlerine uygulamaktadır, açıkça ITAR-özgür olarak satılan diğer ülkeler tarafından sağlanan GPS birimleri de dahil olmak üzere çeşitli bileşenlerin, büyüyen bir ticareti vardır.
Askeri
GPS seyir füzelerinde (kıtalar arası füzelerde) ve hassas güdümlü füzelerde kullanılmaktadır. Balistik füzelere de de fırlatma pozisyonunun daha doğru olarak hesaplanması için kullanılmaktadır. Ayrıca Amerikan Nükleer Patlama Gözlemleme Sisteminin büyük bir parçası olarak GPS uyduları nükleer patlama dedektörleri içerir.[]
Türk Silahlı Kuvvetleri de izlediği savunma politikasına paralel olarak birçok alanda GPS uygulamalarından yararlanmaktadır. Örnek olarak komando birlikleri intikal, travers, arazide yön bulma gibi birçok alanda GPS kullanmaktadır.
- Arama ve Kurtarma: Düşen pilotlar daha hızlı pozisyon biliniyorsa bulunabilir.
- Keşif: Devriye hareketi daha yakından idare edilebilir.
İletişim
GPS uyduları tarafından iletilen seyir sinyalleri, içsel saatlerin durumu, ağ sağlığı ve uydu pozisyonları da dahil olmak üzere çeşitli bilgileri kodlamaktadır. Bu sinyaller, ağdaki tüm uydular için ortak olan iki ayrı taşıyıcı frekans üzerinden aktarılır. İki farklı kodlama kullanılır: düşük çözünürlüklü navigasyon sağlayan bir kamu kodlaması ve ABD ordusu tarafından kullanılan bir şifreli kodlama.
İleti biçimi
GPS ileti biçimi Alt çerçeveler Açıklaması 1 Uydu saati,
GPS zaman ilişkisi2-3 Efemeris
(kesin uydu yörüngesi)4-5 Almanak bileşeni
(uydu ağı özeti,
hata düzeltimi)
Her bir GPS uydusu sürekli olarak saniyede 50 bitlik (bit hızı bakınız) bir oranda, L1, C / A ve L2, S / Y frekanslarında bir seyir mesajını yayınlar. Her tamamlama mesajını tamamlamak için 750 saniye (12 1/2 dakika) sürer. İleti yapısı, 1500-bit uzunluğundaki çerçevenin temel biçiminde, her alt çerçeve, 300 bit uzunluğunda (6 saniye) olmak üzere beş alt çerçeveden oluşur. Tam bir veri iletisi 25 tam çerçevenin iletimini gerektirdiğinden, böylece alt çerçeveler 4 ve 5, 25 kez alt komütasyonlu olur. Her alt çerçeve, her biri 30 bit uzunluğunda on kelimeden oluşur. Bu nedenle, bir alt-kat olarak 300 bitlik bir çerçeve içinde 5 alt-çerçeve, bir mesajı 25 kare, her bir mesajı 37500 bit uzunluğundadır. 50 bit / saniyelik bir iletim oranında bütün almanak mesajını (GPS) iletmek 750 saniye sürer. Her 30 saniyelik çerçeve dakikasında veya her uydunun üzerinde atom saati ile gösterilen şekilde yarım dakika üzerinde tam olarak başlar.
Her çerçevenin ilk alt çerçevesi hafta numarasını ve hafta içinde zamanın, yanı sıra uydu sağlığı ile ilgili verileri kodlar. Uydu için hassas yörünge - ikinci ve üçüncü alt çerçeveler ephemerisi içerirler. Dördüncü ve beşinci alt çerçeveler kaba yörünge ve Almanak bileşenini yani uydu ağı özetini ve hata düzeltimini içerirler. Bu durumda, alıcı, 18-30 saniye boyunca çözüm içinde her bir uydudan gelen mesajı demodüle ederek gereken bu iletilen mesajını doğru olan bir uydu konumunu elde etmek için kullanır. Tüm iletilen almanakları toplamak amacıyla alıcının 732-750 saniye veya 12 1/2 dakika mesajı demodüle etmesi gerekmektedir.
Tüm uydular aynı frekanslarda yayın yaparlar. Sinyaller bireysel uydulardan gelen mesajları, her uydunun (alıcı farkında olması gerektiğini) benzersiz kodlamalara dayalı birbirinden ayırt edilmesi için kod bölmeli çoklu erişim (CDMA) kullanılarak kodlanmıştır. CDMA kodlamalarının iki farklı türleri kullanılır: genel kamu tarafından erişilebilir olan, kaba / edinim (C / A) kodu ve sadece ABD askeriyesince erişebilir hassas (P (E)) kodu.
Efemeris her 2 saatte bir güncellenir ve nominal olmayan koşullarda güncellemeleri her 6 saatte bir veya daha uzun süre için hükümleri ile, genel olarak 4 saat için geçerlidir. Almanak genellikle her 24 saatte bir güncellenmektedir. Birkaç hafta için ek veriler veri yükleme gecikme iletim güncellemeleri halinde yüklenir.
Alt çerçeve # | Sayfa # | Adı | Sözcük # | Bitleri | Ölçeği | İmzalı |
---|---|---|---|---|---|---|
1 | tümü | Hafta sayısı | 3 | 1-10 | 1:1 | Hayır |
1 | tümü | L2 üzerinde CA veya P | 3 | 11,12 | 1:1 | Hayır |
1 | tümü | URA Dizini | 3 | 13-16 | 1:1 | Hayır |
1 | tümü | SV Sağlığı | 3 | 17-22 | 1:1 | Hayır |
1 | tümü | IODC(MSB) | 3 | 23,24 | 1:1 | Hayır |
1 | tümü | L2P veri bayrağı | 4 | 1 | 1:1 | Hayır |
1 | tümü | ResW4 | 4 | 2-24 | Kullanılamaz | Kullanılamaz |
1 | tümü | ResW5 | 5 | 1-24 | Kullanılamaz | Kullanılamaz |
1 | tümü | ResW6 | 6 | 1-24 | Kullanılamaz | Kullanılamaz |
1 | tümü | ResW7 | 7 | 1-16 | Kullanılamaz | Kullanılamaz |
1 | tümü | TGD | 7 | 17-24 | 2^-31 | Evet |
1 | tümü | IODC (LSB) | 8 | 1-8 | 1:1 | Hayır |
1 | tümü | TOC | 8 | 9-24 | 2^4 | Hayır |
1 | tümü | AF2 | 9 | 1-8 | 2^-55 | Evet |
1 | tümü | AF1 | 9 | 9-24 | 2^-43 | Evet |
1 | tümü | AF0 | 10 | 1-22 | 2^-31 | Evet |
Alt çerçeve # | Sayfa # | Adı | Sözcük # | Bitleri | Ölçeği | İmzalı |
---|---|---|---|---|---|---|
2 | tümü | IODE | 3 | 1-8 | 1:1 | Hayır |
2 | tümü | CRS | 3 | 9-24 | 2^-5 | Evet |
2 | tümü | Delta N | 4 | 1-16 | 2^-43 | Evet |
2 | tümü | M0 (MSB) | 4 | 17-24 | 2^-31 | Evet |
2 | tümü | M0 (LSB) | 5 | 1-24 | ||
2 | tümü | CUC | 6 | 1-16 | 2^-29 | Evet |
2 | tümü | e (MSB) | 6 | 17-24 | 2^-33 | Hayır |
2 | tümü | e (LSB) | 7 | 1-24 | ||
2 | tümü | CUS | 8 | 1-16 | 2^-29 | Evet |
2 | tümü | root A (MSB) | 8 | 17-24 | 2^-19 | Hayır |
2 | tümü | root A (LSB) | 9 | 1-24 | ||
2 | tümü | TOE | 10 | 1-16 | 2^4 | Hayır |
2 | tümü | FitInt | 10 | 17 | 1:1 | Hayır |
2 | tümü | AODO | 10 | 18-22 | 900 | Hayır |
Alt çerçeve # | Sayfa # | Adı | Sözcük # | Bitleri | Ölçeği | İmzalı |
---|---|---|---|---|---|---|
3 | tümü | CIC | 3 | 1-16 | 2^-29 | Evet |
3 | tümü | Omega 0 (MSB) | 3 | 17-24 | 2^-31 | Evet |
3 | tümü | Omega 0 (LSB) | 4 | 1-24 | ||
3 | tümü | CIS | 5 | 1-16 | 2^-29 | Evet |
3 | tümü | i0 (MSB) | 5 | 17-24 | 2^-31 | Evet |
3 | tümü | i0 (LSB) | 6 | 1-24 | ||
3 | tümü | CRC | 7 | 1-16 | 2^-5 | Evet |
3 | tümü | Omega (MSB) | 7 | 17-24 | 2^-31 | Evet |
3 | tümü | Omega (LSB) | 8 | 1-24 | ||
3 | tümü | Omega Noktası | 9 | 1-24 | 2^-43 | Evet |
3 | tümü | IODE | 10 | 1-8 | 1:1 | Hayır |
3 | tümü | IDOT | 10 | 9-22 | 2^-43 | Evet |
Uydu frekansları
GPS frekansı genel bakışı Bant Frekans Açıklaması L1 1575.42 MHz Kaba-edinim (C/A) ve şifreli kesinlik (P(Y)) kodu, artı L1 sivil () ve askeri (M) kod gelecekteki Blok III uyduları üzerinde. L2 1227.60 MHz P(Y) kod, artı L2C ve Blok IIR-M ve yeni uyduların askeri kodları. L3 1381.05 MHz Nükleer patlama (NUDET) tespiti için kullanılır. L4 1379.913 MHz Ek iyonosfer kaynaklı düzeltme için çalışılmaktadır.[] L5 1176.45 MHz Bir sivil güvenlik ömrü (SoL) sinyali olarak kullanılmak üzere önerildi.
1,57542 GHz (L1 sinyali) ve 1,2276 GHz (L2 sinyali) aynı iki frekansta tüm uydular yayın yapar. Uydu ağı, düşük bit hızı mesaj verilerinin her bir uydu için farklı bir yüksek oranlı sözde rastgele (PRN) dizisi ile kodlanan bir CDMA yayılma spektrumlu tekniğini kullanır. Her uydu gerçek ileti verilerini yeniden alıcı için PRN kodlarının farkında olmalıdır. P kodu, ABD askeri kullanımı için, saniyede 10.230.000 çip ile iletilir ise C / A kodu, sivil kullanım için, saniyede 1.023.000 çip veriyle iletilir. Uydudan asıl dahili referans göreli etkilerini telafi etmek üzere 10,22999999543 MHz yeryüzündeki bu gözlemciler yörüngede vericiler açısından farklı bir zaman referansı algılarlar. L2 taşıyıcısı sadece P kodu tarafından modüle edilir ise, L1 taşıyıcısı, C / A ve P kodları ile modüle edilir.
Ayrıca bakınız
Notlar
- ^ Yörünge süreleri ve hızları; 4π²R³ = T²GM ve V²R = GM, burada R = yörünge yarıçapı metre olarak, T = saniyede yörünge dönemi, V = yörünge hızı m/s olarak, G = yerçekimi sabiti ≈ 6.673×10−11 Nm²/kg², M = Yeryüzü kütlesi ≈ 5.98×1024 kg. verileri kullanılarak hesaplanmıştır.
- ^ Yaklaşık olarak yörünge; Ay Dünya'ya en yakın konumda iken (363.104 km ÷ 42.164 km) 8.6 kez, en uzak (405.696 km ÷ 42.164 km) konumda iken 9.6 kez.
Kaynakça
- ^ (PDF). 16 Aralık 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2017.
- ^ National Research Council (U.S.). Committee on the Future of the Global Positioning System; National Academy of Public Administration (1995). The Global Positioning System: A Shared National Asset: Recommendations for Technical Improvements and Enhancements (İngilizce). National Academies Press. s. 16. ISBN . 22 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Ağustos 2013., Bölüm 1, ss. 16 22 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ . Losangeles.af.mil. 25 Ekim 2011. 28 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2011.
- ^ (İngilizce). Inside GNSS. 23 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2008.
- ^ Astronautica Acta II, 25 (1956)
- ^ "GPS and Relativity". Astronomy.ohio-state.edu. 14 Kasım 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Kasım 2011.
- ^ Guier, William H.; Weiffenbach, George C. (1997). (PDF). Johns Hopkins APL Technical Digest (İngilizce). 19 (1). ss. 178-181. 12 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2013.
- ^ Steven Johnson (2010), Where good ideas come from, the natural history of innovation, New York: Riverhead Books
- ^ Helen E. Worth and Mame Warren (2009). (PDF). 26 Aralık 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2013.
- ^ Catherine Alexandrow (Nisan 2008). . 1 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2013.
- ^ . Nisan 2008. 6 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2013.
- ^ Howell, Elizabeth. . Space.com. 17 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2013.
- ^ Jerry Proc. . Jproc.ca. 11 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2009.
- ^ . Trimble Navigation Ltd. 18 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2010.
- ^ . The Aerospace Corporation. 1 Kasım 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2013.
- ^ "Overview Of The Global Positioning System And Current Or Planned Augmentations: Origins And Development Of The NAVSTAR GPS Program". National Academy of Sciences. 22 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Ocak 2010.
- ^ . Radio Shack. 28 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2010.
- ^ "SECOR" (PDF) (İngilizce). NASA, ntrs.nasa.gov. 22 Eylül 2013 tarihinde kaynağından (PDF).
- ^ "SECOR Chronology". Mark Wade's Encyclopedia Astronautica. 24 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Ekim 2013.
- ^ "MX Deployment Reconsidered." 25 Haziran 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Erişim: 7 Haziran 2013.
- ^ Michael Russell Rip, James M. Hasik (2002). The Precision Revolution: GPS and the Future of Aerial Warfare. Naval Institute Press. s. 65. ISBN . Erişim tarihi: 14 Ocak 2010.
- ^ "ICAO Completes Fact-Finding Investigation". International Civil Aviation Organization. 27 Eylül 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Eylül 2008.
- ^ "United States Updates Global Positioning System Technology". America.gov. 3 Şubat 2006. 18 Şubat 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ekim 2013.
- ^ (PDF). noaa.gov. NOAA. 29 Mart 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2010.
- ^ . NOAA, Office of Space Commercialization, space.commerce.gov. 14 Mart 2013. 19 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2013.
- ^ E. Steitz, David. "NATIONAL POSITIONING, NAVIGATION AND TIMING ADVISORY BOARD NAMED". 28 Şubat 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Mart 2007.
- ^ GPS Wing Reaches GPS III IBR Milestone 23 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . InsideGNSS, 10 Kasım 2008
- ^ . Navcen.uscg.gov. 1 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ National Archives and Records Administration. U.S. Global Positioning System Policy 6 Nisan 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. 29 Mart 1996.
- ^ . Pnt.gov. 23 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2010.
- ^ . 3g.co.uk. 10 Kasım 2004. 2 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2010.
- ^ "First Modernized GPS Satellite Built By Lockheed Martin Launched". Phys.org. 1 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Eylül 2005.
- ^ This story was written by 010907 (17 Eylül 2007). . losangeles.af.mil. 22 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2010.
- ^ Johnson, Bobbie (19 Mayıs 2009). "GPS system 'close to breakdown'". The Guardian. Londra. 6 Ocak 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Aralık 2009.
- ^ Coursey, David (21 Mayıs 2009). "Air Force Responds to GPS Outage Concerns". ABC News. 23 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Mayıs 2009.
- ^ . 21 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2012.
- ^ Grewal, Mohinder S.; Weill, Lawrence R.; Andrews, Angus P. (2007). Global Positioning Systems, Inertial Navigation, and Integration. 2. John Wiley & Sons. ss. 92-93. ISBN . 4 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Ağustos 2014., 92.–93. sayfalarından 4 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Georg zur Bonsen, Daniel Ammann, Michael Ammann, Etienne Favey, Pascal Flammant (1 Nisan 2005). . GPS World. 11 Kasım 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2014.
- ^ "NAVSTAR GPS User Equipment Introduction" (PDF). United States Government. 21 Ekim 2013 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 13 Ağustos 2014. Bölüm 7
- ^ (PDF). 19 Ocak 2007. 27 Mart 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2008.
- ^ John Pike. "GPS III Operational Control Segment (OCX)". Globalsecurity.org. 5 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Ağustos 2014.
- ^ a b . Gps.gov. 18 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2010.
- ^ . nist.gov. 28 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2011.
- ^ Arms Control Association.Missile Technology Control Regime 16 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Erişim 17 Mayıs 2006.
- ^ Peter H. Dana. . 7 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2013.
- ^ Richharia, Madhavendra; Westbrook, Leslie David (2011). Satellite Systems for Personal Applications: Concepts and Technology. John Wiley & Sons. s. 443. ISBN . 4 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Kasım 2014., Extract of page 443 4 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Misra, Pratap; Enge, Per (2006). Global Positioning System. Signals, Measurements and Performance. 2nd. Ganga-Jamuna Press. s. 115. ISBN . 26 Eylül 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Ağustos 2013.
- ^ Borre, Kai; M. Akos, Dennis; Bertelsen, Nicolaj; Rinder, Peter; Jensen, Søren Holdt (2007). A Software-Defined GPS and Galileo Receiver. A single-Frequency Approach. Springer. s. 18. ISBN . 4 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Kasım 2014.
- ^ How GPS works. 4 Ağustos 2012 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi Konowa.de (2005).
- (İngilizce)
Konuyla ilgili yayınlar
- Parkinson; Spilker (1996). The global positioning system. American Institute of Aeronautics and Astronautics. ISBN .
- Jaizki Mendizabal; Roc Berenguer; Juan Melendez (2009). GPS and Galileo. McGraw Hill. ISBN .
- Nathaniel Bowditch (2002). The American Practical Navigator – Chapter 11 Satellite Navigation. United States government.
- Global Positioning System 26 Ağustos 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . M.I.T.'den ücretsiz ders donanımı, 2012. (İngilizce)
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta GPS ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Küresel Konumlama Sistemi'nin çalışmasından sorumlu Schriever Hava Kuvvetleri Üssü - GPS Operasyonları Merkezi 17 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- Curlie'de GPS (DMOZ tabanlı)
- FAA GPS FAQ 14 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- GPS.gov 24 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .-ABD Hükûmeti tarafından oluşturulan GPS hakkında kamunun bilgilenimi için oluşturulmuş internet sitesi.
- USCG Navigation Center 14 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .-GPS uydu takımı durumunu, hükûmet politikası ve diğer başvuru bağlantılarını içeren; uydu almanak verileri.
- -Amerika Birleşik Devletleri Hükûmeti adına sistem tasarımı ve edinimi için sorumludur.
- ABD Ordusu, mühendislik için kılavuz: ve
- National Geodetic Survey 23 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Küresel Uydu Konumlandırma Sistemi: GPS uyduları için yörüngeler.
- -Resmi Hassas Yerleştirme Servisi belirtimi.
- GPS and GLONASS Simulation 28 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Java uygulaması) , (DOP - Dilution of Precision), hesaplama da dâhil olmak üzere, uzay aracı hareketi grafik gösterimi ve simülasyon.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Global Positioning System kisaca GPS veya Turkce karsiligiyla Kuresel Konumlama Sistemi ABD hukumetine ait ve ABD Uzay Kuvvetleri tarafindan yonetilen uydu tabanli radyonavigasyon sistemidir Dunya daki ve Dunya yakinindaki GPS alicilarina en az dort GPS uydusunu gorebilmeleri sartiyla cografi konum ve saat bilgisi saglayan kuresel uydu navigasyon sistemlerinden biridir Uydular bir tur radyo sinyali yayarlar ve yeryuzundeki GPS alicilari bu sinyalleri alip yorumlayarak konum belirlenmesini gerceklestirir Mensei UlkeABDIsletici ler TuruAskeri sivilDurumuIsletimdeKapsama alaniKureselHassasiyet5 metreToplam uydu sayisi32Yorungedeki uydular31Ilk firlatmaSubat 1978 46 yil once 1978 02 Toplam firlamalar72Duzen ler 6x MEO duzlemiYorunge yuksekligi20 180 km 12 540 mi GPS Blok II F uydusunun sanatci tarafindan yapilmis bir gorseli Yaygin olarak kullanilan bir tasinabilir GPS sinyal alici cihazi GPS projesi oncelindeki navigasyon sistemlerinin kisitli islevselliklerini asabilmek amaciyla 1960 lardan gelen bir dizi gizli muhendislik calismasi da dahil olmak uzere ilk denemelerde ortaya cikan birkac gorusun de butunlestirilmesi ile 1973 yilinda gelistirilmisti GPS ABD Savunma Bakanligi DoD tarafindan esas olarak 24 uydu ile calisacak sekilde tasarlanip yapilmis ve devreye alinmisti 1994 yilinda tam olarak isler hale gelmistir Sistem Bradford Parkinson Roger L Easton ve Ivan A Getting in icatlari ile guclendirildi GPS sistemi var olan sistem uzerinde teknoloji ilerlemeleriyle ve yeni taleplerle artik yenilestirilme ve Yeni Nesil Operasyonel Kontrol Sistemi OCX destekli gelismis uydularinin hayata gecirilmesi cabalarina yol acmistir Beyaz Saray ve Baskan Yardimcisi Al Gore 1998 yilinda duyurular ile bu degisimi baslatti 2000 yilindan beri GPS III yenilestirilmeleriyle ilgili kararlarda ABD Kongresi yetkilidir Ek olarak diger sistemlerin kullaniminda GPS gelistirilme asamasindadir Rus navigasyon sistemi GLONASS GPS ile birlikte cagildasi olarak gelistirilmektedir ama O 2000 li yillarin ortalarina kadar dunyayi tam olarak kapsamadan calismistir GPS in yani sira AB tarafindan gelistirilen Galileo Cin tarafindan gelistirilen Compass ve Hindistan tarafindan gelistirilen IRNSS adli konumlandirma sistemleri de vardir TarihiGPS sistemi ilk askeri gereksinimler icin tasarlanmisti Tasarimi kismen 1940 li yillarin baslarinda gelistirilen II Dunya Savasi sirasinda kullanilan ve daha sonra da uzun sure kullanilmis o donem icin bir cozum olan LORAN LORAN Long Range Navigation ve Decca Gezgini gibi benzer yer tabanli radyo seyir sistemlerine dayanmaktadir GPS in ilk kullanimi Ikinci Dunya Savasi nin hemen sonrasina dayanir Sistem sinyal alicilari ile yon bulmakta askeri planlarda ve konum hesaplamalarinda ve gudumlu roketlerin kontrolunde kullanilmak uzere tasarlanmisti GPS sistemi ancak 1980 lerde sivil kullanima acilmistir Onceli NAVSTAR GPS resmi belirtkesi ABD Hv K 50 Uzay Kanatlari belirtkesi 1956 yilinda Alman Amerikan fizikci Friedwardt Winterberg yapay uydular icinde yorungeye yerlestirilen hassas atom saatleri kullanilarak genel gorelilik denemesi guclu bir yercekimi alanindaki yavaslayan sure icin onerdi Genel gorelilik kullanilmaksizin yorungede gunde 38 mikrosaniye daha hizli bir sekilde sure duzeltmesi calistirmak icin GPS brut arizalanmasina yol acardi Sovyetler Birligi 1957 yilinda ilk insan yapimi peyk olan Sputnik i firlatti bu GPS icin ilave bir esin kaynagi oldu Iki Amerikan fizikci William Guier ve George Weiffenbach Johns Hopkins in Uygulamali Fizik Laboratuvari nda APL Sputnik in radyo sinyali iletimlerinin izlenmesine karar verdi Doppler etkisi nedeniyle peykin yorunge boyunca nerede olundugunun bilgisini icindeki saatleri ile kesin olarak verebilecegini fark etti APL Muduru onlara gereken yogun hesaplamalari yapmak icin kendi UNIVAC bilgisayarina verileri giris iznini verdi Bir sonraki bahar Frank McClure APL mudur yardimcisi Guier ve Weiffenbach a verilen ters problemi arastirmak icin bu uydunun kullanicinin yerini saptamasini sordu Bu denizaltidan firlatilan Polaris fuzesini gelistiren Donanma nin denizalti konumunu bilebilmesi icin gerekliydi onlarin ve APL nin Transit sistemini gelistirmesine yol acti 1959 yilinda ARPA da adi 1972 yilinda DARPA olarak degistirildi Transit sisteminin gelistiriminde rol aldi Amerika Birlesik Devletleri Deniz Kuvvetleri tarafindan kullanilan ilk uydu navigasyon sistemi Transit 1960 yilinda basariyla test edildi Yaklasik saatte bir seyir duzeltmesi saglayabilir bir uydu takiminda satellite constellation bes uydu kullanildi 1967 yilinda ABD Deniz Kuvvetleri GPS sisteminde gerekli bir teknoloji olarak uzay sartlarinda yuksek dogruluklu saat olcumu icin uydusunu gelistirerek yetenegini kanitladi 1970 lerde yer tabanli faz karsilastirmasina dayanarak istasyon ciftlerinden sinyalin aktarimi ile dunya capinda ilk telsiz konumlandirma sistemi olmustur Bu sistemlerin sinirlandirilmalari daha fazla dogruluk ile daha evrensel bir navigasyon cozumune ihtiyaci surdurdu Gelistirilme eylemlerinin hemen hemen hicbiri uydu takiminin milyarlarca dolara mal olacak arastirmalarda askeri ve sivil iskollarindaki dogru konumlandirma icin kapsamli ihtiyaclarin temininde bir gerekce olarak gorulmedi ABD Kongresi nin bu harcamalari Soguk Savasin silahlanma yarisi sirasinda ABD nin varligina nukleer bir tehdit gorunumu gibi hakli bir ihtiyaca yonelik olarak yaptigi dusuncesini olusturdu Bu nedenle caydirici etkisi gorulerek gizlice GPS finanse edildi Ayrica bu o donemdeki asiri dereceli gizlilik nedeniylede dir Nukleer uclusu ABD Hava Kuvvetleri nin stratejik bombardiman ucaklari ile birlikte kitalararasi balistik fuzeler ICBM ve ABD Donanmasi na ait denizaltidan firlatilan balistik fuzelerden SLBM olusuyordu Nukleer caydiricilik durusu icin hayati onem arz eden SLBM firlatma konumunun dogru belirlenmesi bir olmustur ABD nin balistik fuze tasiyan denizalti konumlarinin hassas bicimde hesaplanmasi icin yuksek dogruluklu konum belirleme gereksinimi dogdu Nukleer ucluden ikisi icin ABD Hava Kuvvetleri nin ayni zamanda daha dogru ve guvenilir bir navigasyon sistemine gereksinimi vardi Paralelinde Deniz ve Hava Kuvvetleri nde temelde ayni tur sorunlarin cozumu icin ne yapilabilecegi ile ilgili kendi teknolojileri gelistirilmekte idi ICBM lerin beka kabiliyetlerini arttirmak icin tasinabilir firlatma platformlari kullanmak gibi Rus ve SS 25 sistemlerindeki gibi oneriler vardi ve bu yuzden SLBM durumundaki gibi benzer firlatma konumunu duzeltme ihtiyaclari olustu 1960 yilinda Hava Kuvvetleri aslinda 3 boyutlu konum hesaplamaya imkan veren bir LORAN olan MOSAIC MObile System for Accurate ICBM Control adli bir radyo navigasyon sistemi onerdi Takiben Proje 57 uzerinde calismalar basladi 1963 yilinda bu sistem denendi ve bu calismadan sonra GPS kavrami dogdu Devaminda ayni yil GPS te simdi gordugunuz ozelliklerin bircogunun ilk tasarilarini barindiran Proje 621B calismalarina yonelindi hem ICBM ler hem de Hava Kuvvetleri bombardiman ucaklarina gereken hassas konum hesaplamalari icin cozumler uretilmeye baslandi Deniz Kuvvetleri Transit sisteminin guncellemeleri Hava Kuvvetleri operasyonlarinin yuksek hizlari icin cok yavas kalmaktaydi Deniz Arastirma Laboratuvari nin kendi sisteminin gelistirmeleri devam ederken ilk kez 1967 yilinda ve ucuncusu 1974 yilinda firlatilmak uzere icinde atom saati bulunan uzaydaki ilk arac olan Timation Time Navigation uydusu yorungeye oturtuldu GPS ABD ordusunun bir diger onemli farkli bir dali haline geliyordu 1964 yilinda ABD ordusunun jeodezi olcumlerinde kullanilacak SECOR Sequential Collation of Range jeodezi yer uydusu yorungede ilk turuna cikti Henuz belirlenmeyen bir konumunda iken karada uslenen dorduncu bir istasyondan tam olarak konumu duzeltmek icin daha sonra bu sinyalleri kullanabilirdi Son SECOR uydusu SECOR 13 1969 yilinda firlatildi Onyillar sonra ilk yillarinda GPS sivil yer arastirmasi icin yeni teknolojilerinden surekli olarak yararlanilabilen ilk sahalardan biri haline geldi Cunku sivil yer arastirmasi bilirkisilerine surveyors yarayan GPS uydu takimidan gelen daha eksiksiz sinyaller yillar once operasyonel ilan edilmisti GPS sisteminin yer tabanli vericileri yorungeye tasinan SECOR sisteminin evrim gecirmis bir turu oldugu dusunulebilir Gelistirme 1960 larda paralelindeki gelismelerle Transit Timation 621B kodlu proje ve SECOR gibi bir dizi coklu hizmet programindan en iyi teknolojileri sentezleyerek ustun bir sistem gelistirilebilecegi anlasildi 1973 yilinda hafta sonu Isci Bayrami boyunca Pentagon daki yaklasik 12 askeri yetkili tarafindan Savunma Navigasyon Uydu Sistemi DNSS konusunu isleyen bir dizi toplanti karari alindi Bu toplantida GPS sisteminin olusturulmasi yolunda gercek bir sentez yapilmistir Daha sonra O yil DNSS programi Navstar veya Navigation System Using Timing and Ranging Zamanlama Kullanimi ve Menzilleme Navigasyon Sistemi adini almistir Navstar ile iliskili olan ozgun uydularin adi onceki Transit ve Timation adlandirmalari gibi Navstar uydu takimini tanimlamak icin daha kapsamli bir tam ad olarak Navstar GPS seklinde ve daha sonra da sadece kisaltilmis bicimde GPS olarak soylenegelmistir Kore Hava Yollari na ait 007 ucus numararali 269 kisi tasiyan bir Boeing 747 Sovyetler Birligi nin yasak hava sahasi icine sapmasi sonrasinda Sahalin ve Adalari dolaylarinda 1983 yilinda dusurulmustu ABD Baskani Reagan yeterli derecede gelistirilmis olan GPS sisteminin sivilde serbest bir sekilde kullanilabilir olmasi icin bir yonerge yayinlatti Ilk uydu 1989 yilinda firlatildi ve 24 uydu 1994 yilinda firlatildi Roger L Easton GPS birincil mucidi olarak yaygin bir sekilde yansitilir Dunya nin uzerinde Jeostatik yer yorungesi GPS GLONASS Galileo ve Compass sistemleri Uluslararasi Uzay Istasyonu Hubble Uzay Teleskobu ve Iridium uydu iletisim sistemi yorungelerinin karsilastirmasi SVG dosyasi icin tiklayin Fareyle bir yorungeyi veya etiketini vurgulamak icin uzerinde gezinerek yazisini belirginlestirebilirsiniz Baslangicta en yuksek kalitede sinyal askeri kullanim icin ayrilmisti ve sivil kullanima hazir olacak olan sinyal bilerek bozulmus oldu Selective Availability Bu secici durumun kapatilabilir olmasi icin 100 metreden 330 ft 20 metreye 66 ft sivil GPS sinyallerinin hassas iyilestirilmesi Baskan Bill Clinton in siparisi ile 1 Mayis 2000 de gece yarisi degisti 2000 yilinda secici durumu kapatmak icin 1996 yilinda imzalanan talimat ABD Savunma Bakani William Perry tarafindan onerilmisti cunku diferansiyel GPS hizmetlerinin yaygin buyumesi icin sivil dogrulugunu gelistirmek ve ABD askeri kazanimlarini ortadan kaldirmak gerekmekteydi Dahasi ABD ordusunun etkin bolgesel duzeyde muhtemel dusmanlari icin GPS hizmetini kullanimi birakmayi destekleyebilecek teknolojileri gelisiyordu 2000 li yillarda ABD GPS hizmetinde sivil kullanim icin yeni sinyaller ve tum kullanicilar icin artan dogruluk ve butunluk de dahil olmak uzere mevcut GPS donanimlari ile tamaminin uyumlulugunu korurken cesitli iyilestirmeleri uygulamaya gecirmistir Sistemin yenilestirmeleri simdi artan askeri sivil ve ticari ihtiyaclari karsilamak dolayisiyla yeni yetenekleri ile Kuresel Konumlama Sistemini yukseltmek icin devam eden bir girisim haline gelmistir Program GPS Blok III ve Yeni Nesil Operasyonel Kontrol Sistemi OCX dahil olmak uzere uydu satin almalar gibi bir dizi girisim sekliyle uygulanmaktadir ABD Hukumeti GPS sisteminin verimini ve dogrulugunu arttirmak icin uzay ve yer bolumlerini gelistirmeye devam etmektedir GPS ABD Hukumeti nin sahip oldugu ve islettigi ulusal bir kaynaktir Savunma Bakanligi DoD GPS resmi temsilcisi olmaktadir Kurumlararasi GPS Icra Kurulu IGEB Interagency GPS Executive Board 1996 ile 2004 yillari arasi GPS politikalarini yonetti Daha sonra 2004 yilinda bu Uzay Tabanli Konumlandirma Seyir ve Zamanlama Ulusal Yurutme Kurulu Navigation and Timing Executive Committee GPS ve iliskin sistemler ile ilgili konularda federal daireler ve kurumlara danismanlik hizmeti vermek ve onlari yonlendirmek icin yonerge ile kurulmustur Icra kuruluna savunma ve ulasim vekil sekreterleri ortaklasa baskanlik etmektedir Uyeleri esdeger duzeyde devlet ve ticaret bakanliklarindan yetkililer ve ulke guvenligi kadrolarinin ortak sefleri ve NASA dan dir Icra kurulunun bilesenleri yurutme ofisinin gozlemcileri ve irtibatli olarak katilan FCC Federal Iletisim Kurulu baskanidir Savunma Bakanligi DoD Standart Konumlama Servisi ni korumak icin yasa geregi federal radyoseyrusefer plani ve standart konumlama hizmeti sinyal sartnamesinde tanimlandigi gibi var olacaktir GPS sisteminin dunya capinda surekli gecerli halde olmasi ve onu haksiz yere bozan ya da sekteye ugratici sivil bir kullanim olmadan onun guclendirilmesine dair dusmanca kullanimlari ortadan kaldirmak icin onlemler gelistirecektir Surec ve yenilestirme Uydularin ozeti Blok Firlatilma Uydu durumu Yorung ve islerBasa rili Basa risiz Yapim Tasari1978 1985 10 1 0 0 01989 1990 9 0 0 0 01990 1997 19 0 0 0 91997 2004 12 1 0 0 122005 2009 8 0 0 0 72010 sonrasi 3 0 10 0 32014 sonrasi 0 0 0 12 0 0 0 0 8 0 0 0 0 16 0Toplam 61 2 10 36 31 Son guncelleme 8 Ekim 2012 Blok IIR M PRN 01 sagliksiz Blok IIA PRN 25 sagliksiz Blok IIA PRN 32 sagliksiz Blok IIA PRN 27 sagliksiz Diger listeler icin bakiniz GPS uydulari listesi1972 yilinda ABD Hava Kuvvetleri Ataletsel Kilavuz Merkezi Test Tesisi nde Holloman Hv K Ussu yer tabanli sozde uydulari kullanilarak White Sands Fuze Menzili uzerinden GPS alicilarinin iki prototip gelistirimi icin ucus testleri yapilmistir 1978 yilinda ilk deneyim olarak Blok I GPS uydusu firlatildi 1983 yilinda seyir hatalari sonucu Sovyet yasak hava sahasi icine sapmis Kore Hava Yollari KAL 007 ucagi bir Sovyet avci ucagi tarafindan dusuruldu 269 kisinin yasamini yitirdigi kaza sonrasinda daha once bu Navigation Magazine yayininda yayinlanmis olmasina ragmen ABD Baskani Ronald Reagan in GPS sisteminin sivil kullanimlar icin hazir olacagini aciklamasi ile sivil kullanima gecilmistir 1985 yilinda on kadar daha deneysel Blok I uydusu GPS kavraminin oturmasi icin firlatilmisti Bu uydularin Komuta ve kontrolu Kaliforniya Onizuka Hv K Ussu ve Colorado Springs Kolorado Falcon Hv K Ussu nde Schriever AFB yer alan 2 Uydu Kontrol Filosu na 2SCS devredilmisti 14 Subat 1989 tarihinde ilk cagdas Blok II uydusu firlatildi 1990 ve 1991 yillari arasindaki Korfez Savasi GPS teknolojilerinin yaygin olarak kullanildigi ilk catisma olmustur 1992 yilinda Hv K 50 Uzay Kanatlari Space Wing tarafindan yonetilmekte olan ilk sistemin yonetimi yerini 2 Uzay Kanatlari 2ndSW yonetimine birakti Aralik 1993 itibariyla GPS nin tum uydu takimi 24 uydu gosteren kullanilabilir ve Standart Konumlama Hizmeti SPS Standard Positioning Service saglayan ilk operasyonel yetenegi IOC elde etti Tam Operasyonel Kabiliyeti FOC ordunun guvenli Hassas Konumlandirma Hizmetinin PPS tam kullanilabilirligini gosteren Nisan 1995 yilinda Hava Kuvvetleri Uzay Komutanligi AFSPC tarafindan ilan edildi 1996 yilinda sivil kullanicilara GPS onemini bildiren yonerge yani sira askeri kullanicilara da ABD Baskani Bill Clinton tarafindan bir politika yonergesi yayinlandi cift kullanimli sistem olarak GPS ilani ve onu ulusal olarak yonetmek icin bir Kurumlararasi GPS Yurutme Kurulu olusturulmasina karar verildi 1998 yilinda Amerika Birlesik Devletleri Baskan Yardimcisi Al Gore GPS III olarak atfedilen ozellikle Amerika Birlesik Devletleri Kongresi nde caba ile yetkili havacilik guvenligi ile ilgili ve 2000 yilinda gelismis kullanici dogrulugu ve guvenilirligi icin iki yeni sivil sinyalin iletimi hakkinda GPS i yukseltmek icin planlarini acikladi 2 Mayis 2000 tarihinde Secici Kullanilabilirlik olarak bilinen durum kullanicilarin kuresel olmayan bozulmus sinyali almasi icin gereken izin 1996 da yonetimin duzenlemesi sonucu kesildi 2004 yilinda Amerika Birlesik Devletleri Hukumeti GPS ve Avrupa nin planlanan Galileo sistemiyle ilgili Avrupa Toplulugu nda isbirligi ile bir anlasma imzaladi 2004 yilinda Amerika Birlesik Devletleri Baskani George W Bush tarafindan ulusal politika olarak guncellenen ve Uzay Tabanli konumlama ve Zamanlama icin Ulusal Yurutme Komitesi ile yonetim kurulu yerini aldi Kasim 2004 te Qualcomm cep telefonlari icin yardimli GPS in basarili denemelerini acikladi 2005 yilinda ilk cagdas GPS uydusu firlatildi ve gelistirilmis kullanici verimi icin ikinci bir sivil sinyali L2C yayini basladi 14 Eylul 2007 tarihinde yaslanan ana bilgisayar tabanli Yer Segmenti Kontrol Sistemi mainframe based Ground Segment Control System yeni Mimarisinin Evrimi Plani transfer edildi 19 Mayis 2009 tarihinde Amerika Birlesik Devletleri Sayistayi bazi GPS uydularinin kisa surede 2010 a kadar basarisiz olabilecegini bildiren bir rapor yayinladi 21 Mayis 2009 tarihinde Hava Kuvvetleri Uzay Komutanligi GPS yetersizligi korkularini iyilestirmeleri hakkinda bizim verim standartini asan durumlarda destegimiz devam etmeyecek sadece kucuk bir risk var dedi 25 Subat 2010 gunu ABD Hava Kuvvetleri GPS konumlama sinyallerinin dogrulugunu ve kullanilabilirligini artirmak ve GPS yenilestirilmesinin onemli bir parcasi olarak hizmet verecek GPS Yeni Nesil Operasyonel Kontrol Sistemini OCX gelistirmek icin bir sozlesme imzaladi Temel GPS kavramiGPS uydu takiminin Yerkure etrafinda hareket halindeki 24 uydusunun temsili bir hareketli gorseli Dikkat edilirse Yerkure uzerinde belirli bir noktadan bakildiginda bu ornekte 45 Kuzey enlemi gorulebilir algilanabilir uydu sayisinin belirli bir surede nasil bir degisim icinde oldugu gorunmektedir GPS sinyallerinin uretilmesi Bir GPS alicisi Dunyanin yukseklerinden GPS uydulari tarafindan gonderilen hassas zamanlama sinyalleri ile konumunu hesaplar Her uydu surekli GPS sinyali iletileri iletir ve zaman iletisi iletilir ve dahasinda mesaj iletimi sirasinda uydu konumu bildirilir Alici her mesajin gecis suresini belirlemek icin aldigi iletileri kullanir ve isik hizini kullanarak her uyduya olan mesafeyi hesaplar Bu uzakliklari ve uydusunun konumlarini her bir kurede tanimlar Bu uzakliklar ve uydusunun konumlari konumlama denklemleri kullanilarak alicinin konumunu hesaplamak icin kullanilir Bu konum sonra belki hareketli bir harita ekraninda veya enlem ve boylam ile gosterilir yukseklik verisi ya da yukseklik bilgisi jeoidin ornegin EGM96 yukaridaki yuksekligine gore dahil edilebilir Temel GPS olcumleri sadece bir konumun ne hiz ne de yonunu verir Ancak cogu GPS cihaziyla otomatik olarak iki veya daha fazla konumun olcumleriyle konumun hizini ve hareket yonunu elde edebilirsiniz Bu ilkenin sakincasi hiz veya yon degisikliginin yalnizca bir gecikmeyle hesaplanarak elde edilebilmesidir ve elde edilen yon uzakligi ise iki konumun olcumleri arasinda seyahat ederken hatali olmasidir altinda veya yakinindaki konumun olcumu rastgele hataya duser GPS cihaziyla dogru hizini hesaplamak icin sinyallerin doppler kaymasi olcumlerini kullanabilirsiniz Daha gelismis konumlandirma dizgeleri GPS i tamamlayacak bir pusula ya da ataletsel konumlandirma sistemi gibi ek algilayicilarda kullanir Temel bir GPS sinyal alimi isleminde dort veya daha fazla uydu dogru bir sonuc elde etmek icin gorunur olmalidir Gezinme denklemlerin cozumu boylece daha dogru ve muhtemelen elverissiz alici esasli saat icin ihtiyaci ortadan kaldirarak alicinin yerlesik saat ve gercek zaman gunu tarafindan tutulan saat arasindaki farki ile birlikte alicinin konumu belirtir Bu zaman aktarimi trafik sinyal zamanlamasi ve cep telefonu baz istasyonlari senkronizasyonu gibi GPS uygulamalari icin bu ucuz ve son derece hassas zamanlamadan yararlanabilir Dort uydu normal calismasi icin gerekli olmakla birlikte daha azida ozel durumlarda gecerli olabilir Bir degiskeni zaten biliniyorsa bir alici ile sadece uc uydu kullanilarak konum belirlenebilir Ornegin bir gemi veya ucak yuksekligi bilinenlerden olabilir Bazi GPS alicilari bilinen son rakimin yeniden kullanilmasi gibi ilave ipuclari ya da parekete hesabi ataletsel konumlama veya dahili olarak ilave ipuclari ya da varsayimlarini kullanabilir YapisiGecerli GPS uc ana parcadan olusur Bunlar uzay bolumu SS space segment kontrol bolumu CS control segment ve bir kullanici bolumudur US user segment ABD Hava Kuvvetleri uzay ve kontrol bolumlerini calistirir gelistirir ve korur GPS uydulari uzayda gonderilen sinyallerin yayini gerceklestirir ve her GPS alicisi kendi uc boyutlu konumunu enlem boylam ve yukseklik ve anlik zamani hesaplamak icin bu sinyalleri kullanir Uzay bolumu orta Dunya yorungesinde 24 ile 32 uydudan olusan ve ayni zamanda yorungeye bunlari baslatmak icin gerekli arttirici yuku ile adaptorleri icerir Kontrol bolumu bir ana yonleme istasyonu baska bir ana yonleme istasyonuna ve adanmis ve ortak zemin antenleri ve goruntuleme istasyonlarinin bir dizisinden olusur Kullanici kesimi ise Standart Konumlama Hizmeti sivil ticari ve bilimsel kullanicilar GPS cihazlarina bakiniz ABD nin yuz binlerce guvenli GPS Hassas Konumlandirma Hizmetini alan muttefik askeri kullanicilari ve sivil milyonlarca kullanicisindan olusur Uzay bolumu Firlatilmadan once testleri yapilan bir NAVSTAR uydusu Uzay bolumu en az 24 uydudan 18 aktif 6 yedek olusur ve sistemin merkezidir Uydular Yuksek Yorunge adi verilen ve dunya yuzeyinin 20 000 km uzerindeki yorungede bulunurlar Bu kadar fazla yukseklikte bulunan uydular oldukca genis bir gorus alanina sahiptirler ve dunya uzerindeki bir GPS alicisinin her zaman iki boyutlu belirleme icin en az 3 uc boyutlu belirleme icin en az 4 adet uyduyu gorebilecegi sekilde yerlestirilmislerdir Uydular saatte 7 000 mil hizla hareket ederler ve 12 saatte dunya cevresinde bir tur atarlar Gunes enerjisi ile calisirlar ve en az 10 yil kullanilmak uzere tasarlanmislardir Ayrica gunes enerjisi kesintilerine karsi gunes tutulmasi vs yedek bataryalari ve yorunge duzeltmeleri icin de kucuk atesleyici roketleri vardir GPS projesi ilk uydunun 1978 de ateslenmesiyle baslamistir 24 uyduluk ag 1994 te tamamlanmistir Projenin devamliligi ve gelistirilmesi ile ilgili butce ABD Savunma Bakanligi na aittir Uydularin her biri iki degisik frekansta ve dusuk guclu radyo sinyalleri yayinlamaktadir L1 L2 Sivil GPS alicilari L1 UHF bandinda 1575 42 MHz ve L2 1227 60 Mhz frekanslarini dinlemektedirler Birden fazla sinyalin kullanilmasi hem iyonesferden dolayi gerceklesen kirilmayi engellemek hem de sinyal bozma durumlarina karsi guvenlik olarak uygulanmaktadir ABD Savunma bolumu alicilari Military M code 5 115 MHz frekansini dinlemektedirler Bu sinyaller Gorus Hattinda Line of Sight ilerler Yani bulutlardan camdan ve plastikten gecebilir ancak duvar ve dag gibi kati cisimlerden gecemez GPS sinyalleri binalardan yansidigi icin sehir iclerinde araziye oranla hassasiyeti azalir Yeraltina kazilan tunellerde ise sinyal elde edilemez Hatali sinyallerin elde edilebilecegi ya da hic sinyal elde edilemeyen bolgelerde kullanilmak uzere gelistirilen Diferansiyel GPS ler tarafindan bu hatalar en aza indirilerek daha hassas bir yer olcumu yapilabilir GPS Frekanslari Bant Frekans MHz Faz Ozgun Kullanimi Cagcil KullanimiL1 1575 42 10 23 154 Es Fazli I Sifrelenmis Kesinlik P Y koduDordun Faz Q Kaba edinim C A kodu C A L1 Sivil L1C ve Askeri M kodL2 1227 60 10 23 120 Es Fazli I Sifrelenmis Kesinlik P Y koduDordun Faz Q Module edilmemis tasiyici L2 Sivil L2C kod ve Askeri M kodL3 1381 05 10 23 135 Nukleer Patlama icin kullanilir NUDET Algilama Dizgesi Faydali yuku NDS nukleer detonasyon sinyalleri yuksek enerjili kizilotesi olaylar Nukleer deneme yasagi antlasmalari uygulamak icin kullanilir L4 1379 913 10 23 1214 9 Iletim yok Ek icin calisilan iyonosfer kaynakli duzeltmeL5 1176 45 10 23 115 Es Fazli I Iletim yok Safety of Life SoL Veri sinyaliDordun Faz Q Safety of Life SoL Pilot sinyal Daha rahat anlasilmasi icin bildigimiz radyo istasyonu sinyalleri ile L1 frekansini kiyaslamak istersek FM radyo istasyonlari 88 ile 108 Mhz arasinda yayin yaparlar L1 ise 1575 42 Mhz i kullanir Ayrica GPS in uydu sinyalleri cok dusuk guctedirler FM radyo sinyalleri 100 000 watt gucunde iken L1 sinyali 20 50 watt arasindadir Bu yuzden GPS uydularindan temiz sinyal alabilmek icin acik bir gorus alani gereklidir GPS uydulari tarafindan gonderilen elektromanyetik dalgalar atmosferden gecerken bukulmeye ugrarlar L1 ve L2 bantlari farkli dalga boylarina sahip oldugundan farkli oranda bukulmeye ugradigindan aradaki farklilik hesaplanarak atmosferik bozulma engellenerek cok daha hassas bir yer bilgisi hesaplanabilir Sadece L1 bandi kullanilarak diferansiyel GPS ile dahi 98 m hassasiyet elde edilebilirken L1 ve L2 bantlarinin ortak kullanimi ile 1 m nin altinda hassasiyete ulasmak mumkun olmaktadir Her uydu yerdeki alicinin sinyalleri tanimlamasini saglayan iki adet ozel pseudo random sifrelenmis rastgele kod kodu yayinlar Bunlar Korumali Protected P code kod ve Coarse Acquisition C A code kodudur P kodu karistirilarak sivil izinsiz kullanimi engellenir bu olaya adi verilir P koduna verilen baska bir isimde P Y ya da sadece Y kodudur Bu sinyallerin ana amaci yerdeki alicinin sinyalin gelis suresini olcerek uyduya olan mesafesini hesaplamayi mumkun kilmasidir Uyduya olan mesafe sinyalin gelis suresi ile hizinin carpimina esittir Sinyallerin kabul edilen hizi isik hizi dir Gelen bu sinyal uydunun yorunge bilgileri ve saat bilgisi genel sistem durum bilgisi ve iyonosferik gecikme bilgisini icerir Uydu sinyalleri cok guvenilir atom saatleri kullanilarak zamanlanir Kontrol Bolumu 1984 2007 yillari arasinda kullanilmis Hava Kuvvetleri Uzay ve Fuze Muzesi nde sergilenen zemin monitor istasyonu Adindan da anlasilacagi gibi Kontrol Bolumu GPS uydularini surekli izleyerek dogru yorunge ve zaman bilgilerini saglar Dunya uzerinde 5 adet kontrol istasyonu bulunmaktadir Hawaii Kwajalein Colorado Springs ana merkez Ascension adasi ve Diego Garcia Bunlardan dordu insansiz biri insanli ana kontrol merkezidir Insansiz kontrol merkezleri topladiklari bilgileri ana merkeze yollarlar Ana merkezde bu bilgiler degerlendirilerek gerekli duzeltmeler uydulara bildirilir Kullanici bolumu Kullanici bolumu yerdeki alicilardir Cesitli amaclarla GPS kullanarak yerini belirlemek isteyen herhangi bir kisi sistemin kullanici bolumune dahil olur Bu bolum kullanicilara sunulan uygulamaya ait donanim ve hesaplama tekniklerinin genis bir araligini tanimlar Gerek askeri gerekse sivil kullanicilar icin teknolojinin gelismesi ile beraber buyuk bir ilerleme gostermistir Genel olarak her turlu amac icin farkli duyarliklari olan uygun donanimli GPS alicilari receiver bu bolumu olusturur Bir GPS alicisi algilayici sensor kontrol unitesi alici anteni ve guc kaynagindan olusur Olcu sirasinda Anlik faz farki olculeri data ham olculeri Yayin efemerisi bilgileri uydu yorunge bilgileri Atmosferik bilgiler iyonosfer ve troposfer bilgileri Mesaj bilgileri anten yuksekligi ve nokta bilgileri elde edilir Jeodezik amacla GPS olculerinde kullanilan iki cesit alici vardir Uygulama alanlariAslinda askeri bir proje iken GPS nin onemli askeri ve sivil uygulamalari vardir yani bir cift kullanimli teknoloji olarak kabul edilir GPS ticaret bilimsel kullanim izleme ve gozetim icin yaygin olarak dagitilan ve kullanisli olan bir arac haline gelmistir GPS dogru bir zaman kesinliginde iyi esitlenmede el disi anahtarlama vererek bankacilik cep telefonu islemleri ve enerji aglari hatta kontrolu gibi gunluk etkinlikleri kolaylastirir Sivil Bu hassas zamanlama gerektiren bilimsel bir deney icin bir kulube catisina takilabilir Mutlak konum bagil hareket ve zaman aktarimi icin bircok sivil uygulamanin birini veya GPS uc temel bilesenini daha kullanir Astronomi konumsal olarak hem saat esgudumleme verileri hem de Astrometri ve Gok mekanigi hesaplamalarinda kullanilir Ayrica gezegen bulunmasinda kullanilirken ornegin gozlemevleri uzmanlari kucuk teleskoplar kullanirken amator astronomide yardimci olarak GPS kullanmaktadir Otomatiklestirilmis arac otomobiller ve diger tasitlar icin yer ve yollari bir surucusu olmadan calismasi icin uygulamada kullanilmaktadir Haritacilik hem sivil hem de askeri haritacilar yogun GPS kullanmaktadir Hucresel telefon saat esgudumlemesi hucreler arasi yayinimi kolaylastirmak ve mobil acil aramalar ve diger uygulamalar icin hibrid GPS hucresel konum algilamasi destekleyen diger baz istasyonlari ile yayilma kodlarini esitlemek icin kritik zaman transferini saglamada kullanilmaktadir 1990 larin sonlarinda baslatilan tumlesik GPS ile ilk telefonlarda kullanilmistir ABD Federal Iletisim Kurulu FCC 911 i arayanlari daha hizli bulmak icin bu yuzden 2002 de acil servislerde nirengi kullanim icin ya el cihazinda ya da kulelerde ozelligi zorunlu tutulmustur Ucuncu sahis yazilim gelistiricilerinin daha sonraki duyurulari sirasinda Nextel GPS API leri erisim kazandi kisa bir sure sonra 2006 yilinda Sprint ve Verizon bunu izledi Saat esgudumlemesi GPS zaman sinyallerinin 10 ns dogrulugu yalnizca ikinci bir dayanak olarak atom saatlerine baglidir Afet yardimi acil hizmetler konum ve zamanlama yetenekleri icin GPS e baglidir Meteoroloji Ust Ruzgar olcumlerinde dunya yuzeyinden 27 km yukariya dogru atmosferik basincin ruzgar hizinin ve yonunun hesaplanmasinda kullanilmaktadir Filo Takibi GPS teknolojisinin kullanilmasi ile takip edilecek araclari tanimlamak ve gercek zamanli olarak bir veya daha fazla filo aracinin iletisim raporlarini surdurmek icin kullanilmaktadir Arastirma En pahali GPS alicilari haritacilar tarafindan sinirlarin yapilarin harita isaretlerinin konum tespiti ve yol yapim calismalari icin kullanilmaktadir Gorme engelliler icin 1980 lerin sonlarina dogru uygulamaya giren GPS ile birlikte MoBIC Drishti Brunel Navigation System for the Blind NOPPA BrailleNote GPS and Trekker isimli projeler yurutulmeye baslamistir Havacilik GPS ucaklarda da diger yon bulma aygitlarina ek olarak kullanilmaktadir Bazi firmalar yolcularin el tipi GPS alicilarini kullanmalarina izin vermemektedir Referans saat Bircok sistem senkronizasyon icin referans saat kaynagi olarak GPS saatini kullanmaktadir GPS sistemi UTC ve GMT den farkli olarak kendi uydulari uzerindeki atom saatlerini kullanmaktadir Bunlar 6 Haziran 1980 de sifirlanmis ve artik saniye duzeltmesi yapilmadigi icin UTC den 14 saniye ileridedirler Bu nedenle periyodik olarak GPS alicilarina UTC saat bilgisi gonderilir Geofence arac takip sistemleri kisi izleme sistemleri ve hayvan izleme sistemlerinde arac kisi ya da evcil hayvani bulmak icin GPS kullanabilirsiniz Cografi Etiketleme konumunu uygulayarak Nikon un GP 1 benzeri cihazlari ile harita kaplamalari olusturmak gibi amaclarla Exif verilerine fotograf gibi sayisal nesneler ve diger belgelerin koordinatlarini belirtmede kullanilir GPS Ucak takibi Madencilik icin GPS Gercek Zamanli Kinematik GPS Real Time Kinematic GPS kullanimi ile onemli olcude sondaj kurekleme arac takibi ve olcme gibi cesitli madencilik islemlerinde gelistirilmistir RTK GPS santimetre duzeyinde konumlandirma hassasiyeti saglar GPS turlari konumun iceriginin goruntulenmesi icin Ornegin ilgili yaklasan kisinin hareketli bir noktasi hakkinda bilgi Konumlama seyrusefer degerinin sayisal olarak hassas hiz ve yonelim olcumlerinde kullanilir Fazorlerle olcumler GPS sayesinde fazorlerle hesaplama yapmak icin guc sistemi olcumlerinde son derece dogru zaman damgasi ozelligi saglar Dinlenme ornegin yer onbellek ozelligi geodashing GPS cizim ve yol isaretleme icin kullanilir Robot bilimi Enlem boylam zaman hiz ve rotayi hesaplamakta GPS sensorleri ile otonom robotlarin seyirinde kullanilir Spor Egitim yukunun kontrol ve cozumlenmesinde ornegin futbol ve rugby icin kullanilir Yer Olcumu bilirkisileri haritalar yapmak ve mulkiyet sinirlarini belirlemek icin mutlak konumlari kullanmaktadir Tektonik GPS depremlerde dogrudan yer kabugunda meydana gelen degisimleri belirlemede kullanilir Akilli seyir sistemleri otomobil seyir sistemleri bilgisayar ve mobil iletisim teknolojisi ile tumlesik GPS teknolojisi kullanilir Sivil kullanim kisitlamalari ABD Hukumeti bazi sivil alicilari ihracatini kontrol eder Ornegin insansiz hava araclari gibi bir kullanim icin degistirilmis 18 kilometre 11 mil yukseklikte ve 515 saniye 1 001 kn ortalama metre veya tasarlanan yukaridaki isleyen yetenegine sahip tum GPS alicilari balistik veya seyir fuze sistemleri Disisleri Bakanligi ihracat lisanslarina bagli oldugu icin muhimmat silah olarak siniflandirilir Bir kural olarak yalnizca L1 frekansi ve C A Kaba Edinim kodu almak tamamen sivil birimler icin gecerlidir Bu sinirlarin uzerinde devre disi birakma islemi cephane olarak siniflandirmadan dolayi aliciyi muaf tutar Satici yorumlanmasi farklidir Bu kural hedef yukseklikte ve hizda calismasi anlamina gelir ancak bazi alicilar calismaya devam eder Bu duzenli olarak 30 kilometreye ulasmasi bazi amator radyo balon duyurulariyla beraber sorunlara sebep olmustur Bu sinirlar yalnizca ABD ihrac birimlerine uygulamaktadir acikca ITAR ozgur olarak satilan diger ulkeler tarafindan saglanan GPS birimleri de dahil olmak uzere cesitli bilesenlerin buyuyen bir ticareti vardir Askeri GPS seyir fuzelerinde kitalar arasi fuzelerde ve hassas gudumlu fuzelerde kullanilmaktadir Balistik fuzelere de de firlatma pozisyonunun daha dogru olarak hesaplanmasi icin kullanilmaktadir Ayrica Amerikan Nukleer Patlama Gozlemleme Sisteminin buyuk bir parcasi olarak GPS uydulari nukleer patlama dedektorleri icerir kaynak belirtilmeli Turk Silahli Kuvvetleri de izledigi savunma politikasina paralel olarak bircok alanda GPS uygulamalarindan yararlanmaktadir Ornek olarak komando birlikleri intikal travers arazide yon bulma gibi bircok alanda GPS kullanmaktadir Arama ve Kurtarma Dusen pilotlar daha hizli pozisyon biliniyorsa bulunabilir Kesif Devriye hareketi daha yakindan idare edilebilir IletisimGPS uydulari tarafindan iletilen seyir sinyalleri icsel saatlerin durumu ag sagligi ve uydu pozisyonlari da dahil olmak uzere cesitli bilgileri kodlamaktadir Bu sinyaller agdaki tum uydular icin ortak olan iki ayri tasiyici frekans uzerinden aktarilir Iki farkli kodlama kullanilir dusuk cozunurluklu navigasyon saglayan bir kamu kodlamasi ve ABD ordusu tarafindan kullanilan bir sifreli kodlama Ileti bicimi GPS ileti bicimi Alt cerceveler Aciklamasi1 Uydu saati GPS zaman iliskisi2 3 Efemeris kesin uydu yorungesi 4 5 Almanak bileseni uydu agi ozeti hata duzeltimi Her bir GPS uydusu surekli olarak saniyede 50 bitlik bit hizi bakiniz bir oranda L1 C A ve L2 S Y frekanslarinda bir seyir mesajini yayinlar Her tamamlama mesajini tamamlamak icin 750 saniye 12 1 2 dakika surer Ileti yapisi 1500 bit uzunlugundaki cercevenin temel biciminde her alt cerceve 300 bit uzunlugunda 6 saniye olmak uzere bes alt cerceveden olusur Tam bir veri iletisi 25 tam cercevenin iletimini gerektirdiginden boylece alt cerceveler 4 ve 5 25 kez alt komutasyonlu olur Her alt cerceve her biri 30 bit uzunlugunda on kelimeden olusur Bu nedenle bir alt kat olarak 300 bitlik bir cerceve icinde 5 alt cerceve bir mesaji 25 kare her bir mesaji 37500 bit uzunlugundadir 50 bit saniyelik bir iletim oraninda butun almanak mesajini GPS iletmek 750 saniye surer Her 30 saniyelik cerceve dakikasinda veya her uydunun uzerinde atom saati ile gosterilen sekilde yarim dakika uzerinde tam olarak baslar Her cercevenin ilk alt cercevesi hafta numarasini ve hafta icinde zamanin yani sira uydu sagligi ile ilgili verileri kodlar Uydu icin hassas yorunge ikinci ve ucuncu alt cerceveler ephemerisi icerirler Dorduncu ve besinci alt cerceveler kaba yorunge ve Almanak bilesenini yani uydu agi ozetini ve hata duzeltimini icerirler Bu durumda alici 18 30 saniye boyunca cozum icinde her bir uydudan gelen mesaji demodule ederek gereken bu iletilen mesajini dogru olan bir uydu konumunu elde etmek icin kullanir Tum iletilen almanaklari toplamak amaciyla alicinin 732 750 saniye veya 12 1 2 dakika mesaji demodule etmesi gerekmektedir Tum uydular ayni frekanslarda yayin yaparlar Sinyaller bireysel uydulardan gelen mesajlari her uydunun alici farkinda olmasi gerektigini benzersiz kodlamalara dayali birbirinden ayirt edilmesi icin kod bolmeli coklu erisim CDMA kullanilarak kodlanmistir CDMA kodlamalarinin iki farkli turleri kullanilir genel kamu tarafindan erisilebilir olan kaba edinim C A kodu ve sadece ABD askeriyesince erisebilir hassas P E kodu Efemeris her 2 saatte bir guncellenir ve nominal olmayan kosullarda guncellemeleri her 6 saatte bir veya daha uzun sure icin hukumleri ile genel olarak 4 saat icin gecerlidir Almanak genellikle her 24 saatte bir guncellenmektedir Birkac hafta icin ek veriler veri yukleme gecikme iletim guncellemeleri halinde yuklenir Alt cerceve Sayfa Adi Sozcuk Bitleri Olcegi Imzali1 tumu Hafta sayisi 3 1 10 1 1 Hayir1 tumu L2 uzerinde CA veya P 3 11 12 1 1 Hayir1 tumu URA Dizini 3 13 16 1 1 Hayir1 tumu SV Sagligi 3 17 22 1 1 Hayir1 tumu IODC MSB 3 23 24 1 1 Hayir1 tumu L2P veri bayragi 4 1 1 1 Hayir1 tumu ResW4 4 2 24 Kullanilamaz Kullanilamaz1 tumu ResW5 5 1 24 Kullanilamaz Kullanilamaz1 tumu ResW6 6 1 24 Kullanilamaz Kullanilamaz1 tumu ResW7 7 1 16 Kullanilamaz Kullanilamaz1 tumu TGD 7 17 24 2 31 Evet1 tumu IODC LSB 8 1 8 1 1 Hayir1 tumu TOC 8 9 24 2 4 Hayir1 tumu AF2 9 1 8 2 55 Evet1 tumu AF1 9 9 24 2 43 Evet1 tumu AF0 10 1 22 2 31 EvetAlt cerceve Sayfa Adi Sozcuk Bitleri Olcegi Imzali2 tumu IODE 3 1 8 1 1 Hayir2 tumu CRS 3 9 24 2 5 Evet2 tumu Delta N 4 1 16 2 43 Evet2 tumu M0 MSB 4 17 24 2 31 Evet2 tumu M0 LSB 5 1 242 tumu CUC 6 1 16 2 29 Evet2 tumu e MSB 6 17 24 2 33 Hayir2 tumu e LSB 7 1 242 tumu CUS 8 1 16 2 29 Evet2 tumu root A MSB 8 17 24 2 19 Hayir2 tumu root A LSB 9 1 242 tumu TOE 10 1 16 2 4 Hayir2 tumu FitInt 10 17 1 1 Hayir2 tumu AODO 10 18 22 900 HayirAlt cerceve Sayfa Adi Sozcuk Bitleri Olcegi Imzali3 tumu CIC 3 1 16 2 29 Evet3 tumu Omega 0 MSB 3 17 24 2 31 Evet3 tumu Omega 0 LSB 4 1 243 tumu CIS 5 1 16 2 29 Evet3 tumu i0 MSB 5 17 24 2 31 Evet3 tumu i0 LSB 6 1 243 tumu CRC 7 1 16 2 5 Evet3 tumu Omega MSB 7 17 24 2 31 Evet3 tumu Omega LSB 8 1 243 tumu Omega Noktasi 9 1 24 2 43 Evet3 tumu IODE 10 1 8 1 1 Hayir3 tumu IDOT 10 9 22 2 43 EvetUydu frekanslari GPS frekansi genel bakisi Bant Frekans AciklamasiL1 1575 42 MHz Kaba edinim C A ve sifreli kesinlik P Y kodu arti L1 sivil ve askeri M kod gelecekteki Blok III uydulari uzerinde L2 1227 60 MHz P Y kod arti L2C ve Blok IIR M ve yeni uydularin askeri kodlari L3 1381 05 MHz Nukleer patlama NUDET tespiti icin kullanilir L4 1379 913 MHz Ek iyonosfer kaynakli duzeltme icin calisilmaktadir kaynak belirtilmeli L5 1176 45 MHz Bir sivil guvenlik omru SoL sinyali olarak kullanilmak uzere onerildi 1 57542 GHz L1 sinyali ve 1 2276 GHz L2 sinyali ayni iki frekansta tum uydular yayin yapar Uydu agi dusuk bit hizi mesaj verilerinin her bir uydu icin farkli bir yuksek oranli sozde rastgele PRN dizisi ile kodlanan bir CDMA yayilma spektrumlu teknigini kullanir Her uydu gercek ileti verilerini yeniden alici icin PRN kodlarinin farkinda olmalidir P kodu ABD askeri kullanimi icin saniyede 10 230 000 cip ile iletilir ise C A kodu sivil kullanim icin saniyede 1 023 000 cip veriyle iletilir Uydudan asil dahili referans goreli etkilerini telafi etmek uzere 10 22999999543 MHz yeryuzundeki bu gozlemciler yorungede vericiler acisindan farkli bir zaman referansi algilarlar L2 tasiyicisi sadece P kodu tarafindan module edilir ise L1 tasiyicisi C A ve P kodlari ile module edilir Ayrica bakinizGalileo GLONASS Iota GPS izleyici Kesin Nokta KonumlandirmaNotlar Yorunge sureleri ve hizlari 4p R T GM ve V R GM burada R yorunge yaricapi metre olarak T saniyede yorunge donemi V yorunge hizi m s olarak G yercekimi sabiti 6 673 10 11 Nm kg M Yeryuzu kutlesi 5 98 1024 kg verileri kullanilarak hesaplanmistir Yaklasik olarak yorunge Ay Dunya ya en yakin konumda iken 363 104 km 42 164 km 8 6 kez en uzak 405 696 km 42 164 km konumda iken 9 6 kez Kaynakca PDF 16 Aralik 2011 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 27 Nisan 2017 National Research Council U S Committee on the Future of the Global Positioning System National Academy of Public Administration 1995 The Global Positioning System A Shared National Asset Recommendations for Technical Improvements and Enhancements Ingilizce National Academies Press s 16 ISBN 0 309 05283 1 22 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Agustos 2013 Bolum 1 ss 16 22 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Losangeles af mil 25 Ekim 2011 28 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Kasim 2011 Ingilizce Inside GNSS 23 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Aralik 2008 Astronautica Acta II 25 1956 GPS and Relativity Astronomy ohio state edu 14 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Kasim 2011 Guier William H Weiffenbach George C 1997 PDF Johns Hopkins APL Technical Digest Ingilizce 19 1 ss 178 181 12 Mayis 2012 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 12 Ekim 2013 Steven Johnson 2010 Where good ideas come from the natural history of innovation New York Riverhead Books Helen E Worth and Mame Warren 2009 PDF 26 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 12 Ekim 2013 Catherine Alexandrow Nisan 2008 1 Subat 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Ekim 2013 Nisan 2008 6 Mayis 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Ekim 2013 Howell Elizabeth Space com 17 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Subat 2013 Jerry Proc Jproc ca 11 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Aralik 2009 Trimble Navigation Ltd 18 Ekim 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Ocak 2010 The Aerospace Corporation 1 Kasim 2002 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Ekim 2013 Overview Of The Global Positioning System And Current Or Planned Augmentations Origins And Development Of The NAVSTAR GPS Program National Academy of Sciences 22 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Ocak 2010 Radio Shack 28 Mart 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Ocak 2010 SECOR PDF Ingilizce NASA ntrs nasa gov 22 Eylul 2013 tarihinde kaynagindan PDF SECOR Chronology Mark Wade s Encyclopedia Astronautica 24 Agustos 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Ekim 2013 MX Deployment Reconsidered 25 Haziran 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Erisim 7 Haziran 2013 Michael Russell Rip James M Hasik 2002 The Precision Revolution GPS and the Future of Aerial Warfare Naval Institute Press s 65 ISBN 1 55750 973 5 Erisim tarihi 14 Ocak 2010 ICAO Completes Fact Finding Investigation International Civil Aviation Organization 27 Eylul 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Eylul 2008 United States Updates Global Positioning System Technology America gov 3 Subat 2006 18 Subat 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Ekim 2013 PDF noaa gov NOAA 29 Mart 2012 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 28 Mayis 2010 NOAA Office of Space Commercialization space commerce gov 14 Mart 2013 19 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Ekim 2013 E Steitz David NATIONAL POSITIONING NAVIGATION AND TIMING ADVISORY BOARD NAMED 28 Subat 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Mart 2007 GPS Wing Reaches GPS III IBR Milestone 23 Mayis 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde InsideGNSS 10 Kasim 2008 Navcen uscg gov 1 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi National Archives and Records Administration U S Global Positioning System Policy 6 Nisan 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde 29 Mart 1996 Pnt gov 23 Temmuz 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Ekim 2010 3g co uk 10 Kasim 2004 2 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Kasim 2010 First Modernized GPS Satellite Built By Lockheed Martin Launched Phys org 1 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Eylul 2005 This story was written by 010907 17 Eylul 2007 losangeles af mil 22 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Ekim 2010 Johnson Bobbie 19 Mayis 2009 GPS system close to breakdown The Guardian Londra 6 Ocak 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Aralik 2009 Coursey David 21 Mayis 2009 Air Force Responds to GPS Outage Concerns ABC News 23 Mayis 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Mayis 2009 21 Eylul 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Aralik 2012 Grewal Mohinder S Weill Lawrence R Andrews Angus P 2007 Global Positioning Systems Inertial Navigation and Integration 2 John Wiley amp Sons ss 92 93 ISBN 0 470 09971 2 4 Temmuz 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Agustos 2014 92 93 sayfalarindan 4 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Georg zur Bonsen Daniel Ammann Michael Ammann Etienne Favey Pascal Flammant 1 Nisan 2005 GPS World 11 Kasim 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Agustos 2014 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link NAVSTAR GPS User Equipment Introduction PDF United States Government 21 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 13 Agustos 2014 Bolum 7 PDF 19 Ocak 2007 27 Mart 2009 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 10 Kasim 2008 John Pike GPS III Operational Control Segment OCX Globalsecurity org 5 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Agustos 2014 a b Gps gov 18 Mayis 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Haziran 2010 nist gov 28 Ekim 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Temmuz 2011 Arms Control Association Missile Technology Control Regime 16 Eylul 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Erisim 17 Mayis 2006 Peter H Dana 7 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Agustos 2013 Richharia Madhavendra Westbrook Leslie David 2011 Satellite Systems for Personal Applications Concepts and Technology John Wiley amp Sons s 443 ISBN 1 119 95610 2 4 Temmuz 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Kasim 2014 Extract of page 443 4 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Misra Pratap Enge Per 2006 Global Positioning System Signals Measurements and Performance 2nd Ganga Jamuna Press s 115 ISBN 0 9709544 1 7 26 Eylul 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Agustos 2013 Borre Kai M Akos Dennis Bertelsen Nicolaj Rinder Peter Jensen Soren Holdt 2007 A Software Defined GPS and Galileo Receiver A single Frequency Approach Springer s 18 ISBN 0 8176 4390 7 4 Temmuz 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Kasim 2014 How GPS works 4 Agustos 2012 tarihinde Archive is sitesinde arsivlendi Konowa de 2005 Ingilizce Konuyla ilgili yayinlarParkinson Spilker 1996 The global positioning system American Institute of Aeronautics and Astronautics ISBN 978 1 56347 106 3 Jaizki Mendizabal Roc Berenguer Juan Melendez 2009 GPS and Galileo McGraw Hill ISBN 978 0 07 159869 9 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Nathaniel Bowditch 2002 The American Practical Navigator Chapter 11 Satellite Navigation United States government Global Positioning System 26 Agustos 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde M I T den ucretsiz ders donanimi 2012 Ingilizce Dis baglantilarWikimedia Commons ta GPS ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Kuresel Konumlama Sistemi nin calismasindan sorumlu Schriever Hava Kuvvetleri Ussu GPS Operasyonlari Merkezi 17 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Curlie de GPS DMOZ tabanli FAA GPS FAQ 14 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde GPS gov 24 Subat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde ABD Hukumeti tarafindan olusturulan GPS hakkinda kamunun bilgilenimi icin olusturulmus internet sitesi USCG Navigation Center 14 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde GPS uydu takimi durumunu hukumet politikasi ve diger basvuru baglantilarini iceren uydu almanak verileri Amerika Birlesik Devletleri Hukumeti adina sistem tasarimi ve edinimi icin sorumludur ABD Ordusu muhendislik icin kilavuz ve National Geodetic Survey 23 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kuresel Uydu Konumlandirma Sistemi GPS uydulari icin yorungeler Resmi Hassas Yerlestirme Servisi belirtimi GPS and GLONASS Simulation 28 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Java uygulamasi DOP Dilution of Precision hesaplama da dahil olmak uzere uzay araci hareketi grafik gosterimi ve simulasyon