Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde, uygun değildir. (Şubat 2016) |
Bu madde konu hakkında evrensel bir bakış açısı yansıtmamaktadır. (Ekim 2020) |
Bağ, sofralık üzüm, kuru üzüm,alkolsüz üzüm suyu ve şarapçılık için üzerinde salkımlar halinde üzüm toplanan üzüm bitkisi asmanın yetiştirildiği yerdir. Bağ üretimi, bilimi, uygulaması ve çalışmasına bağcılık denir. Üzüm bağları, şarabın kendisine pay çıkarılabilecek bağın özel coğrafi ve jeolojik özelliklerine atıfta bulunan ve Türkçeye "yer duygusu" gibi tercüme edilebilecek Fransızca kelimesiyle nitelenir.
Asmaya omca, bağ kütüğü de denir. Asmanın anavatanı Kafkasya - Anadolu' dur. Bağcılığın Türkiye'deki tarihçesi M.Ö. 5000-3500' lere dayanır. Türkiye'de yaklaşık 1,439 üzüm çeşidi yetiştirilir. Bu çeşitler Tekirdağ Bağcılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Milli Koleksiyon Bağı nda canlı olarak muhafaza edilmektedir.
Asma çok serin iklimleri (Doğu Anadolu Bölgesinin 1,500 m' den yüksek yerleri), bol yağış alan (Karadeniz Bölgesi'nin bol yağışlı yerlerini), ayrıca çok killi, ağır ve su tutan toprakları sevmez. Türkiye'de bu yerlerin dışında hemen her bölgede ekonomik bağcılık yapılmaktadır.
Türkiye bağcılık açısından 9 bölgeye ayrılmıştır. Bağcılığın yapıldığı bölgeler alan bakımından sırasıyla, Ege, Akdeniz, , Güneydoğu Anadolu Bölgesi, , , Marmara, Karadeniz ve Kuzeydoğu Anadolu' dur.
Türkiye' de 2019 yılı FAO verilerine göre 405,439 ha bağ alanından 4,100,000 ton üzüm hasat edildi.
Tarihçe
Şarap üretimine ilişkin en eski kanıtlar MÖ 6000 ile 5000 arasına tarihlenir. Şarap yapım teknolojisi eski Yunanlarla önemli ölçüde gelişti ancak bildiğimiz yetiştirme teknikleri Roma İmparatorluğu'nun sonuna kadar Avrupa genelinde yaygın değildi.
Ortaçağ Avrupası'nda Kilise, ayinlerde tüketilen şarabın sadık destekçisiydi. Orta Çağ'ın uzun süren istikrarsızlığı sırasında kaynakları, güvenliği, istikrarı ve asma kalitesini iyileştirmeye yönelik ilgisi olan manastırlar bağcılığı sürdürdü ve geliştirdi. Avrupa'daki en iyi üzüm bağlarının sahipleriydi ve bu bağların bakımını üstlenmişlerdi ve “vinum theologium” diğerlerinden daha üstün kabul ediliyordu.
Avrupa’da Vitis vinifera üzüm çeşitleriyle pek çok bağ oluşturuldu. Ancak 19. yüzyılın sonlarında tesadüfen Kuzey Amerika‘dan Avrupa'ya getirilen filoksera bitki biti yüzünden neredeyse bütün asma türleri yok edildi. Yerli Amerikan asmaları böceklere karşı dirençli Vitis labrusca gibi çeşitlerdir. Vitis vinifera çeşitleri Kızılderili çeşitlerinin anaçlarına aşılanarak kurtarıldı ama aşılı anaçla dikilmeyen her asma için tehlikeli olan filoksera’ya hala bir çare bulunamadı.
Modern uygulamalar
Bağ verimliliğini artırma arayışı son yıllarda şaşırtıcı bir dizi sistem ve teknik üretti. Genellikle daha verimli “Yeni Dünya” yetiştirme koşulları nedeniyle dikkatler asmanın daha güçlü büyümesini yönetmeye odaklandı. Kafesleme yapmada (Fransızca: palissage) yenilik (genellikle kafes boyunca asma eğitimi ve "gölgelik yönetimi" olarak anılır), budama ve seyreltme yöntemleri (bağın mikro iklimine göre Yaprak Alanı/Meyve (LA/F) oranını uygunlaştırmayı amaçlayan) "istenen kalitede verimi artırmak" lehine "birim alan başına düşen mahsul" gibi geleneksel kavramların yerini aldı. Bu yeni tekniklerin çoğu o zamandan beri "Eski Dünya" denilen üzüm bağlarının ilerici olanlarında geleneksel uygulama yerine benimsendi.
Son zamanların uygulamalar ise asmaları sıfırın altındaki sıcaklıklardan korumak için üzerlerine su püskürtme (aspersiyon), yeni aşılama teknikleri, toprakta yarık açma ve mekanik hasattır. Bu tür teknikler Kanada gibi “Yeni Dünya” ülkelerinde şarap sanayini geliştirdi. Bugün organik, ekolojik olarak hassas ve sürdürülebilir üzüm bağlarını geliştirmeye artan bir ilgi vardır. Biyodinamik bağcılık da giderek daha popüler oldu. Son yıllarda damlamakı sulama kullanımıyla bağlar daha önce ekilemeyen alanlara doğru büyüdü.
Yarım yüzyılı aşkın bir süredir New York'taki Cornell Üniversitesi, ve Kaliforniya Eyalet Üniversitesi, Fresno diğerlerinin yanı sıra, bağcılığı geliştirmek için bilimsel deneyler yürütür ve uygulayıcıları eğitirler. Araştırma, iyileştirilmiş üzüm çeşitlerinin geliştirilmesini ve haşere kontrolü araştırmayı içerir. Uluslararası Üzüm Genom Programı kaliteyi iyileştirmek, verimi artırmak ve zararlılara karşı "doğal" direnç sağlamak için genetik bir yol keşfetmeye yönelik çok uluslu bir çabadır.
Mekanik hasat, genellikle iş kanunlarındaki değişiklikler, işgücü kıtlığı ve bürokratik karmaşıklar yüzünden desteklenir. Kısa süre için işçi tutmak pahalı olabilir ki bu da üretim maliyetlerini düşürme ve genellikle geceleri hızlı hasat ihtiyacıyla örtüşmez. Ancak çok küçük bağlar, asma sıraları arasındaki uyumsuz genişlikler, sarp araziler, makineli hasat kullanımını bu tür hasadı reddeden geleneksel görüşlerin karşı çıkmasından bile daha çok engeller.
Terroir
Terroir, herhangi bir özel bağla ilişkili doğal faktörlerin kombinasyonunu ifade eder. Bu faktörler arasında toprak, alttaki kaya, rakım, tepenin veya arazinin eğimi, güneşe yönelim ve mikro iklim (tipik yağmur, rüzgarlar, nem, sıcaklık değişimleri vb.) gibi şeyler bulunur. Oluşan şaraptaki herhangi bir farklılık neredeyse tespit edilemese de, hiçbir iki bağ tam olarak aynı terroir‘a sahip olmaz.
Üretim
Aşılı-köklü asma fidanı üretimi en çok Masabaşı Omega Aşısı (Ω) kullanılarak yapılmaktadır. Ocak-Şubat aylarında anaçlıktan kesilen sürgünler, 35–40 cm uzunluğunda çelikler halinde kesilir. Kesilen aşılık anaç çelikleri 1 yıllık ve 8–12 mm çapında olmalıdır. Budama mevsiminde aynı şekilde kültür çeşidinden de çelikler alınır. Her iki çelik de soğuk hava deposunda +1 ile +4 °C' de ve %80-85 nemde aşı zamanına kadar bekletilir. Soğuk hava deposu olmayan işletmelerde dere kumu içerisine konur. Aşı zamanı geldiğinde bu çelikler yıkanır ve bir gece suda bekletilir. Masabaşı Omega Aşısı ile aşılanır. Aşılanan çelikler parafinlenir. Kaynaştırma Odası koşullarında 26-28 °C ve %85-90 nemde 21 gün tutulur. Buradan çıkarılan aşılı çelikler ikinci kez parafinlenir ve köklendirilmek üzere fidanlık parsellerine ilkbaharda dikilir. Bir vejetasyon periyodu boyunca kültürel işlemleri (sulama, gübreleme, ilaçlama, vb.) yapılır. Sonbaharda aşılı-köklü asma fidanı olarak sökülürler. Boylanır, demetlenir ve ismine doğru olacak şekilde etiketlenerek satışa sunulur. Bağ kurulacak yer işaretlenir ve fidanın 1/3 toprak yüzeyinde, 2/3 toprak altında kalacak şekilde dikilir.
Asma, filokseranın olmadığı yerlerde daldırma usulü ile de çoğaltılmaktadır. Uzun bir sürgünün ucu, toprak içine 8–10 cm derinlikte daldırılır.
Budama ve bakım
Bağlarda, budama çok dikkat ister. İlk yıllar şekil, sonraki yıllar ürün budaması yapılır. Budama yapıldığı zaman göre kış ve yaz budaması olmak üzere ikiye ayrılır.
Kış budaması budama ile bırakılan kısmın uzunluğuna göre 4 şekilde yapılır. Kısa budama 2-4 göz, yarı uzun budama 5-8 göz, uzun budama 8 gözden fazla ve karışık budamada kısa ve uzun budama birlikte yapılır. Kış budaması asmanın dinlenme döneminde yapılır. Ayrıca bağlarda Yazlık (yeşil) budama da yapılır. Yazlık budama uygulamaları:
- Filiz alma: Salkım taşımayan sürgünlerin (filiz) ve yaşlı kısımlardan çıkan sürgünlerin (obur) alınmasıdır.
- Yaprak alma: Salkımları örten ve dipteki yaşlı yaprağın koparılmasıdır.
- Uç alma: Sürgünlerin uzunluğuna büyümesini sınırlandırmak, salkım gelişmesi ve tane tutumunu artırmak için yapılan işlemdir.
- Tepe alma: Kuvvetli büyüyen yazlık sürgünlerin uç kısımlarının 30–60 cm kesilmesidir.
- Dip sürgünleri alma: Toprak altından çıkmış sürgünlerin alınmasıdır.
- Koltuk alma: Aktif gözlerden süren koltuk sürgünlerinin koparılmasıdır.
- Salkım ve tane seyreltme: Fazla oluşan salkımların veya tanelerin, tane tutumundan sonra alınmasıdır.
![image]()
Hasat
Üzümlerin olgunlaşma durumu dikkate alınarak, bir veya birkaç defada yapılır. Bu amaçla, olgunlaşan salkımlar, budama makasıyla kesilerek, sepetlere veya derin olmayan kasalara, kutulara doldurulur, satışa sunulur.
Üzümün değerlendirilme şekilleri
Sofralık
- Taze olarak tüketilmektedir.
- Türkiye'de yetiştirilen yerli-beyaz sofralık üzüm çeşitleri: Atasarısı, Barış, Çavuş, Hafızali, İtalya, Müşküle, Razakı, Yalova İncisi, Ergin Çekirdeksizi, Samancı Çekirdeksizi, Tarsus Beyazı, Tahannebi, vb.
- Ayrıca Türkiye'de yetiştirilen yerli-renkli sofralık üzüm çeşitleri: Trakya İlkeren, Uslu, Yalova Misketi, Tekirdağ Çekirdeksizi, Karagevrek, Adana Karası, Horoz Karası, Burdur Dimriti, vb.
Kurutmalık
- Doğal veya bandırmalı olarak kurutulur.
- Çekirdekli kurutmalık üzüm çeşitleri: Besni, Dımışkı, Karadimrit, Rumi, Sergi Karası, Ekşikara, İskenderiye Misketi, vb.
- Çekirdeksiz kurutmalık üzüm çeşitleri: Sultani Çekirdeksiz, Yuvarlak Çekirdeksiz.
Şaraplık
- Hasat edilen üzümler işletmeye getirilir ve burada şarap yapılır.
- Türkiye'de yetiştirilen yerli-beyaz şaraplık üzüm çeşitleri: Emir, Narince, Beylerce, Akdimrit, Bornova Misketi, Hasandede, Dökülgen, Kabarcık, Sungurlu, Vasılaki, vb.
- Türkiye'de yetiştirilen yerli-renkli şaraplık üzüm çeşitleri: Boğazkere, Öküzgözü, Adakarası, Çalkarası, Kalecik Karası, Karalahana, Karasakız (=Kuntra), Papazkarası, vb.
Üzümün Diğer Değerlendirme Şekilleri
- Pekmez, sirke, üzüm suyu, reçel, bulama, köfter, muska, sucuk, vb. Ayrıca son yıllarda üzüm çekirdeği sanayi, ilaç ve kozmetik alanlarda da kullanılmaya başlanmıştır. Resveratrol son yıllarda üzümden elde edilen anti-kanserojen bir maddedir.
- Ayrıca asma yaprağından salamura yapılır. Bu yapraklar sarma olarak değerlendirilir.
Kaynakça
- ^ Keys, David (28 Aralık 2003). "Now that's what you call a real vintage: professor unearths 8,000-year-old wine". The Independent (İngilizce). 25 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Temmuz 2020.
- ^ Phillips, R. (2000). A Short History of Wine. Harper Collins. s. 37. ISBN .
- ^ Jackson, Robert (2000). Wine Science: Principles, Practice, Perception. San Diego: Academic Press. ss. 99-100. ISBN .
- ^ nuksoy. . 16 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2019.
Dış bağlantılar
- Ağaoğlu, Y.S. 1999. Bilimsel ve Uygulamalı Bağcılık. Cilt 1, Asma Biyolojisi. Kavaklıdere Eğitim Yayınları No:1, Ankara.
- Çelik, H. 2002. Üzüm Çeşit Kataloğu. Sunfidan A.Ş. Mesleki Kitaplar Serisi:2, 137s. Ankara.
- Çelik, S. 1998. Bağcılık (Ampeloloji I). Anadolu Matbaacılık A.Ş. 425s. İstanbul.
- Çelik, H., Ağaoğlu,Y.S., Fidan Y., Marasalı,B., Söylemezoğlu, G.1998.Genel Bağcılık Sunfidan Mesleki Kitaplar Serisi:1, 253 s, Ankara.
- Uzun, İ. 1996. Bağcılık, Akdeniz Üniversitesi Basımevi, Antalya.
- A.J. Winkler, 1974. General Viticulture, University of California Press.
- Ed McCarthy ve Mary Ewing, Amatörler için Şarap, Dünya Yayıncılık, 4.Baskı, 2004, [].
- Varieties of red wines16 Ocak 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Wine storage11 Şubat 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Wine vintages, vintage charts13 Ocak 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- [1]27 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Subat 2016 Bu madde konu hakkinda evrensel bir bakis acisi yansitmamaktadir Maddeyi gelistirerek ve sorunu tartisma sayfasinda tartisarak maddenin evrensellesmesini saglayabilirsiniz Ekim 2020 Bag sofralik uzum kuru uzum alkolsuz uzum suyu ve sarapcilik icin uzerinde salkimlar halinde uzum toplanan uzum bitkisi asmanin yetistirildigi yerdir Bag uretimi bilimi uygulamasi ve calismasina bagcilik denir Uzum baglari sarabin kendisine pay cikarilabilecek bagin ozel cografi ve jeolojik ozelliklerine atifta bulunan ve Turkceye yer duygusu gibi tercume edilebilecek Fransizca kelimesiyle nitelenir BagLanguedoc Roussillon bolgesinin genis uzum baglari guney FransaMarkgraflerland Baden Almanya daki uzum baglarinin havadan gorunumu Asmaya omca bag kutugu de denir Asmanin anavatani Kafkasya Anadolu dur Bagciligin Turkiye deki tarihcesi M O 5000 3500 lere dayanir Turkiye de yaklasik 1 439 uzum cesidi yetistirilir Bu cesitler Tekirdag Bagcilik Arastirma Enstitusu Mudurlugu Milli Koleksiyon Bagi nda canli olarak muhafaza edilmektedir Asma cok serin iklimleri Dogu Anadolu Bolgesinin 1 500 m den yuksek yerleri bol yagis alan Karadeniz Bolgesi nin bol yagisli yerlerini ayrica cok killi agir ve su tutan topraklari sevmez Turkiye de bu yerlerin disinda hemen her bolgede ekonomik bagcilik yapilmaktadir Turkiye bagcilik acisindan 9 bolgeye ayrilmistir Bagciligin yapildigi bolgeler alan bakimindan sirasiyla Ege Akdeniz Guneydogu Anadolu Bolgesi Marmara Karadeniz ve Kuzeydogu Anadolu dur Turkiye de 2019 yili FAO verilerine gore 405 439 ha bag alanindan 4 100 000 ton uzum hasat edildi TarihceSatirler bagda Attic kirmizi figurlu volut krater yakl MO 490 Munih tedir Sarap uretimine iliskin en eski kanitlar MO 6000 ile 5000 arasina tarihlenir Sarap yapim teknolojisi eski Yunanlarla onemli olcude gelisti ancak bildigimiz yetistirme teknikleri Roma Imparatorlugu nun sonuna kadar Avrupa genelinde yaygin degildi Ortacag Avrupasi nda Kilise ayinlerde tuketilen sarabin sadik destekcisiydi Orta Cag in uzun suren istikrarsizligi sirasinda kaynaklari guvenligi istikrari ve asma kalitesini iyilestirmeye yonelik ilgisi olan manastirlar bagciligi surdurdu ve gelistirdi Avrupa daki en iyi uzum baglarinin sahipleriydi ve bu baglarin bakimini ustlenmislerdi ve vinum theologium digerlerinden daha ustun kabul ediliyordu Avrupa da Vitis vinifera uzum cesitleriyle pek cok bag olusturuldu Ancak 19 yuzyilin sonlarinda tesadufen Kuzey Amerika dan Avrupa ya getirilen filoksera bitki biti yuzunden neredeyse butun asma turleri yok edildi Yerli Amerikan asmalari boceklere karsi direncli Vitis labrusca gibi cesitlerdir Vitis vinifera cesitleri Kizilderili cesitlerinin anaclarina asilanarak kurtarildi ama asili anacla dikilmeyen her asma icin tehlikeli olan filoksera ya hala bir care bulunamadi Modern uygulamalarKuslarin uzumleri yememesi icin ag takilmis bir bag Bag verimliligini artirma arayisi son yillarda sasirtici bir dizi sistem ve teknik uretti Genellikle daha verimli Yeni Dunya yetistirme kosullari nedeniyle dikkatler asmanin daha guclu buyumesini yonetmeye odaklandi Kafesleme yapmada Fransizca palissage yenilik genellikle kafes boyunca asma egitimi ve golgelik yonetimi olarak anilir budama ve seyreltme yontemleri bagin mikro iklimine gore Yaprak Alani Meyve LA F oranini uygunlastirmayi amaclayan istenen kalitede verimi artirmak lehine birim alan basina dusen mahsul gibi geleneksel kavramlarin yerini aldi Bu yeni tekniklerin cogu o zamandan beri Eski Dunya denilen uzum baglarinin ilerici olanlarinda geleneksel uygulama yerine benimsendi Son zamanlarin uygulamalar ise asmalari sifirin altindaki sicakliklardan korumak icin uzerlerine su puskurtme aspersiyon yeni asilama teknikleri toprakta yarik acma ve mekanik hasattir Bu tur teknikler Kanada gibi Yeni Dunya ulkelerinde sarap sanayini gelistirdi Bugun organik ekolojik olarak hassas ve surdurulebilir uzum baglarini gelistirmeye artan bir ilgi vardir Biyodinamik bagcilik da giderek daha populer oldu Son yillarda damlamaki sulama kullanimiyla baglar daha once ekilemeyen alanlara dogru buyudu Yarim yuzyili askin bir suredir New York taki Cornell Universitesi ve Kaliforniya Eyalet Universitesi Fresno digerlerinin yani sira bagciligi gelistirmek icin bilimsel deneyler yurutur ve uygulayicilari egitirler Arastirma iyilestirilmis uzum cesitlerinin gelistirilmesini ve hasere kontrolu arastirmayi icerir Uluslararasi Uzum Genom Programi kaliteyi iyilestirmek verimi artirmak ve zararlilara karsi dogal direnc saglamak icin genetik bir yol kesfetmeye yonelik cok uluslu bir cabadir Mekanik hasat genellikle is kanunlarindaki degisiklikler isgucu kitligi ve burokratik karmasiklar yuzunden desteklenir Kisa sure icin isci tutmak pahali olabilir ki bu da uretim maliyetlerini dusurme ve genellikle geceleri hizli hasat ihtiyaciyla ortusmez Ancak cok kucuk baglar asma siralari arasindaki uyumsuz genislikler sarp araziler makineli hasat kullanimini bu tur hasadi reddeden geleneksel goruslerin karsi cikmasindan bile daha cok engeller TerroirLapilli La Geria Lanzarote Kanarya Adalari ni kaplayan usttoprak ta yetisen Malvasia uzum asmalari Alcak kavisli duvarlar asmalari surekli kurutucu ruzgardan korur Macaristan daki sarap arazisi Terroir herhangi bir ozel bagla iliskili dogal faktorlerin kombinasyonunu ifade eder Bu faktorler arasinda toprak alttaki kaya rakim tepenin veya arazinin egimi gunese yonelim ve mikro iklim tipik yagmur ruzgarlar nem sicaklik degisimleri vb gibi seyler bulunur Olusan saraptaki herhangi bir farklilik neredeyse tespit edilemese de hicbir iki bag tam olarak ayni terroir a sahip olmaz UretimAsili asma fidani uretimi Asili koklu asma fidani uretimi en cok Masabasi Omega Asisi W kullanilarak yapilmaktadir Ocak Subat aylarinda anacliktan kesilen surgunler 35 40 cm uzunlugunda celikler halinde kesilir Kesilen asilik anac celikleri 1 yillik ve 8 12 mm capinda olmalidir Budama mevsiminde ayni sekilde kultur cesidinden de celikler alinir Her iki celik de soguk hava deposunda 1 ile 4 C de ve 80 85 nemde asi zamanina kadar bekletilir Soguk hava deposu olmayan isletmelerde dere kumu icerisine konur Asi zamani geldiginde bu celikler yikanir ve bir gece suda bekletilir Masabasi Omega Asisi ile asilanir Asilanan celikler parafinlenir Kaynastirma Odasi kosullarinda 26 28 C ve 85 90 nemde 21 gun tutulur Buradan cikarilan asili celikler ikinci kez parafinlenir ve koklendirilmek uzere fidanlik parsellerine ilkbaharda dikilir Bir vejetasyon periyodu boyunca kulturel islemleri sulama gubreleme ilaclama vb yapilir Sonbaharda asili koklu asma fidani olarak sokulurler Boylanir demetlenir ve ismine dogru olacak sekilde etiketlenerek satisa sunulur Bag kurulacak yer isaretlenir ve fidanin 1 3 toprak yuzeyinde 2 3 toprak altinda kalacak sekilde dikilir Asma filokseranin olmadigi yerlerde daldirma usulu ile de cogaltilmaktadir Uzun bir surgunun ucu toprak icine 8 10 cm derinlikte daldirilir Budama ve bakim Baglarda budama cok dikkat ister Ilk yillar sekil sonraki yillar urun budamasi yapilir Budama yapildigi zaman gore kis ve yaz budamasi olmak uzere ikiye ayrilir Kis budamasi budama ile birakilan kismin uzunluguna gore 4 sekilde yapilir Kisa budama 2 4 goz yari uzun budama 5 8 goz uzun budama 8 gozden fazla ve karisik budamada kisa ve uzun budama birlikte yapilir Kis budamasi asmanin dinlenme doneminde yapilir Ayrica baglarda Yazlik yesil budama da yapilir Yazlik budama uygulamalari Filiz alma Salkim tasimayan surgunlerin filiz ve yasli kisimlardan cikan surgunlerin obur alinmasidir Yaprak alma Salkimlari orten ve dipteki yasli yapragin koparilmasidir Uc alma Surgunlerin uzunluguna buyumesini sinirlandirmak salkim gelismesi ve tane tutumunu artirmak icin yapilan islemdir Tepe alma Kuvvetli buyuyen yazlik surgunlerin uc kisimlarinin 30 60 cm kesilmesidir Dip surgunleri alma Toprak altindan cikmis surgunlerin alinmasidir Koltuk alma Aktif gozlerden suren koltuk surgunlerinin koparilmasidir Salkim ve tane seyreltme Fazla olusan salkimlarin veya tanelerin tane tutumundan sonra alinmasidir Hasat Uzumlerin olgunlasma durumu dikkate alinarak bir veya birkac defada yapilir Bu amacla olgunlasan salkimlar budama makasiyla kesilerek sepetlere veya derin olmayan kasalara kutulara doldurulur satisa sunulur Uzumun degerlendirilme sekilleriSofralik Taze olarak tuketilmektedir Turkiye de yetistirilen yerli beyaz sofralik uzum cesitleri Atasarisi Baris Cavus Hafizali Italya Muskule Razaki Yalova Incisi Ergin Cekirdeksizi Samanci Cekirdeksizi Tarsus Beyazi Tahannebi vb Ayrica Turkiye de yetistirilen yerli renkli sofralik uzum cesitleri Trakya Ilkeren Uslu Yalova Misketi Tekirdag Cekirdeksizi Karagevrek Adana Karasi Horoz Karasi Burdur Dimriti vb Kurutmalik Dogal veya bandirmali olarak kurutulur Cekirdekli kurutmalik uzum cesitleri Besni Dimiski Karadimrit Rumi Sergi Karasi Eksikara Iskenderiye Misketi vb Cekirdeksiz kurutmalik uzum cesitleri Sultani Cekirdeksiz Yuvarlak Cekirdeksiz Saraplik Hasat edilen uzumler isletmeye getirilir ve burada sarap yapilir Turkiye de yetistirilen yerli beyaz saraplik uzum cesitleri Emir Narince Beylerce Akdimrit Bornova Misketi Hasandede Dokulgen Kabarcik Sungurlu Vasilaki vb Turkiye de yetistirilen yerli renkli saraplik uzum cesitleri Bogazkere Okuzgozu Adakarasi Calkarasi Kalecik Karasi Karalahana Karasakiz Kuntra Papazkarasi vb Uzumun Diger Degerlendirme Sekilleri uzum urunleriPekmez sirke uzum suyu recel bulama kofter muska sucuk vb Ayrica son yillarda uzum cekirdegi sanayi ilac ve kozmetik alanlarda da kullanilmaya baslanmistir Resveratrol son yillarda uzumden elde edilen anti kanserojen bir maddedir Ayrica asma yapragindan salamura yapilir Bu yapraklar sarma olarak degerlendirilir Kaynakca Keys David 28 Aralik 2003 Now that s what you call a real vintage professor unearths 8 000 year old wine The Independent Ingilizce 25 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Temmuz 2020 Phillips R 2000 A Short History of Wine Harper Collins s 37 ISBN 0 06 093737 8 Jackson Robert 2000 Wine Science Principles Practice Perception San Diego Academic Press ss 99 100 ISBN 0 12 379062 X nuksoy 16 Kasim 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Kasim 2019 Dis baglantilarAgaoglu Y S 1999 Bilimsel ve Uygulamali Bagcilik Cilt 1 Asma Biyolojisi Kavaklidere Egitim Yayinlari No 1 Ankara Celik H 2002 Uzum Cesit Katalogu Sunfidan A S Mesleki Kitaplar Serisi 2 137s Ankara Celik S 1998 Bagcilik Ampeloloji I Anadolu Matbaacilik A S 425s Istanbul Celik H Agaoglu Y S Fidan Y Marasali B Soylemezoglu G 1998 Genel Bagcilik Sunfidan Mesleki Kitaplar Serisi 1 253 s Ankara Uzun I 1996 Bagcilik Akdeniz Universitesi Basimevi Antalya A J Winkler 1974 General Viticulture University of California Press Ed McCarthy ve Mary Ewing Amatorler icin Sarap Dunya Yayincilik 4 Baski 2004 ISBN 975 304 043 1 Varieties of red wines16 Ocak 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Wine storage11 Subat 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Wine vintages vintage charts13 Ocak 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde 1 27 Subat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde