Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kol Kalesi (Gürcüce: ყუელისციხე ya da ყველისციხე; okunuşu: "q'uelistsih'e" ya da "q'uelisstih'e") bugün Türkiye sınırları içinde bulunan Yalnızçam Dağları'nın zirvesinde, Kolköy köyünde bulunan Orta Çağ Gürcü kalesidir. Kveli Kalesi (Kvelistsihe) veya Kuveli Kalesi (Kuelistsihe) olarak da bilinir. Türkçe "Kol" adı "Kveli" ya da "Kueli"den gelir. İlk kez 10. yüzyılın başlarındaki Gürcü kaynaklarında ortaya çıkan Kol Kalesi, 16. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu tarafından ele geçirilene kadar Samtshe eyaletinin temel tahkimatıydı.
| Kol (Kveli) Kalesi | |
|---|---|
| Kolköy, Posof, Türkiye | |
| Koordinatlar | 41°26′31″N 42°37′26″E / 41.44197°K 42.62386°D |
| Tip | Kale |
| Yapı bilgisi | |
| Yapı sahibi |  Türkiye |
| Halka açık mı? | Evet |
Kveli Kalesi ya da Kueli Kalesi ismi kelimenin tam anlamıyla, Gürcistan'dan Yunanca eşdeğer Tyrokastron'un (Τυρόχαστρον) bir kaynağı olan bir "Peynir Kalesi" olarak söz eder: Konstantinos Porfirogennetos'un De Administrando Imperio.
Tarihi
Kol Kalesi, artık büyük ölçüde harap olup, günümüzde Gürcistan sınırına yakın olan Türkiye'nin kuzeydoğusundaki Ardahan ilinin Posof ilçesinde Kolköy köyündedir. İlk kez 10. yüzyılın başlarında Gürcüce yazılan haber metninde Stepane Mtbevari'nin Gürcü kaynaklarından Azerbaycan Emiri Yusuf Ibn Abi'l-Saj-Abu l'K'asim'in işgal ordusuna direniş yeri olarak Gobron'un tutkusu bahsedilir. Bu kaynağa göre, Kol Kalesi 28 günlük kuşatma sonrasında düştü ve ayrıcalıklı bir Hristiyan olan Gürcü komutanı Gobron, İslam'a geçmeyi reddettiği için öldürüldü.
Kol Kalesi, 920'li yıllara gelindiğinde, VII. Konstantinos Porfirogennetos'un De Ceremoniis adlı eserinde Cavaheti'deki bir Gürcü dükalığı olan ve kalenin adını taşıyan Kuvel (Κουελ)'in baş kalesi olarak geçmektedir. Profesör Cyril Toumanoff'a göre, bu eserde Konstantinos, Bagrationi Hanedanı'ndan Gürcü Prensi olması muhtemel olan "Kuvel arkonu"ndan bahsetmektedir. Kuvel'in adı, Konstantinos tarafından başka bir yerde, Yunanca "Tyrokastron (Peynir Kalesi)" kelimesinin karşılığı olarak anılmaktadır ve daha sonraları David'in yayılmacı kuzeni 'in mülkiyetine geçmiştir. Gurgen daha sonra Klarceti'ye karşılık olarak Kuvel ve Acara'yı kayınpederi 'ye vermiş, fakat daha sonra geri almıştır. 941'de Gurgen'in ölümünden sonra, kale, kuzenlerine miras kalmış ve sonuçta da 1008'de Bagrationi Hanedanı'nın diğer mülkleriyle birlikte- Gürcistan Krallığı'ın ilk kralı olan III. Bagrat'ın mülkiyetine geçmiştir.
Kol Kalesi, stratejik konumu nedeniyle, tarih boyunca birçok askeri çatışmalar, savaşlar ve kuşatmalar görmüştür. Kale 1040'larda isyancı Gürcü Generali IV. Liparit'in eline geçmiş, ancak Liparit 1059'da Gürcistan Kralı IV. Bagrat tarafından yenilgiye uğratılması üzerine geri alınmıştır. 1060'larda ise kalenin eristavisi (yönetici/dük) Cakeli hanedanından Murvan'a verilmiş, ancak 1065'te Gürcü seferleri sırasında Büyük Selçuklu Sultanı Alp Arslan'ın eline geçmiştir. 1080'de, muhtemelen Revvadi/Mamlān kökenli Emir Ahmed tarafından yönetilen Türkler, kalede mevzilenen Gürcistan Kralı II. Giorgi'yi mağlup etmişlerdir. 16. yüzyılda Kol Kalesi, güneybatı Gürcistan'ın çoğuyla birlikte Osmanlı yönetimine girmiş ve geçmişteki önemini yitirmiştir.
Notlar
- ^ a b Toumanoff, Cyril (1963). Studies in Christian Caucasian History (İngilizce). . ss. 492-495.
- ^ (2000), , pp. 48-9. Routledge, .
- ^ (Fransızca) Martin-Hisard, Bernardette. "Constantinople et les Archontes du Monde Caucasien dans le Livre de Cérémonies", pp. 452-455. In Travaux et mémoires du Centre de recherche d'histoire et civilisation byzantine, no. 13, pp. 361-521. Paris: De Boccard, 2000.
- ^ (Gürcüce) დ. მუსხელიშვილი, „ყველისციხე“. ქსე, ტ. X.-თბ., 1986.-გვ.639.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kol Kalesi Gurcuce ყუელისციხე ya da ყველისციხე okunusu q uelistsih e ya da q uelisstih e bugun Turkiye sinirlari icinde bulunan Yalnizcam Daglari nin zirvesinde Kolkoy koyunde bulunan Orta Cag Gurcu kalesidir Kveli Kalesi Kvelistsihe veya Kuveli Kalesi Kuelistsihe olarak da bilinir Turkce Kol adi Kveli ya da Kueli den gelir Ilk kez 10 yuzyilin baslarindaki Gurcu kaynaklarinda ortaya cikan Kol Kalesi 16 yuzyilda Osmanli Imparatorlugu tarafindan ele gecirilene kadar Samtshe eyaletinin temel tahkimatiydi Kol Kveli KalesiKolkoy Posof TurkiyeKoordinatlar41 26 31 N 42 37 26 E 41 44197 K 42 62386 D 41 44197 42 62386TipKaleYapi bilgisiYapi sahibiTurkiyeHalka acik mi EvetKol KalesiKol Kalesinin konumu Kveli Kalesi ya da Kueli Kalesi ismi kelimenin tam anlamiyla Gurcistan dan Yunanca esdeger Tyrokastron un Tyroxastron bir kaynagi olan bir Peynir Kalesi olarak soz eder Konstantinos Porfirogennetos un De Administrando Imperio Tarihi914 yilinda Kveli Kalesi ni Arap saldirisina karsi savunurken olen Gurcu aznaur Mikel Gobron 1882 Daha sonra Gurcu Kilisesi tarafindan aziz ilan edilmistir Kol Kalesi artik buyuk olcude harap olup gunumuzde Gurcistan sinirina yakin olan Turkiye nin kuzeydogusundaki Ardahan ilinin Posof ilcesinde Kolkoy koyundedir Ilk kez 10 yuzyilin baslarinda Gurcuce yazilan haber metninde Stepane Mtbevari nin Gurcu kaynaklarindan Azerbaycan Emiri Yusuf Ibn Abi l Saj Abu l K asim in isgal ordusuna direnis yeri olarak Gobron un tutkusu bahsedilir Bu kaynaga gore Kol Kalesi 28 gunluk kusatma sonrasinda dustu ve ayricalikli bir Hristiyan olan Gurcu komutani Gobron Islam a gecmeyi reddettigi icin olduruldu Kol Kalesi 920 li yillara gelindiginde VII Konstantinos Porfirogennetos un De Ceremoniis adli eserinde Cavaheti deki bir Gurcu dukaligi olan ve kalenin adini tasiyan Kuvel Koyel in bas kalesi olarak gecmektedir Profesor Cyril Toumanoff a gore bu eserde Konstantinos Bagrationi Hanedani ndan Gurcu Prensi olmasi muhtemel olan Kuvel arkonu ndan bahsetmektedir Kuvel in adi Konstantinos tarafindan baska bir yerde Yunanca Tyrokastron Peynir Kalesi kelimesinin karsiligi olarak anilmaktadir ve daha sonralari David in yayilmaci kuzeni in mulkiyetine gecmistir Gurgen daha sonra Klarceti ye karsilik olarak Kuvel ve Acara yi kayinpederi ye vermis fakat daha sonra geri almistir 941 de Gurgen in olumunden sonra kale kuzenlerine miras kalmis ve sonucta da 1008 de Bagrationi Hanedani nin diger mulkleriyle birlikte Gurcistan Kralligi in ilk krali olan III Bagrat in mulkiyetine gecmistir Kol Kalesi stratejik konumu nedeniyle tarih boyunca bircok askeri catismalar savaslar ve kusatmalar gormustur Kale 1040 larda isyanci Gurcu Generali IV Liparit in eline gecmis ancak Liparit 1059 da Gurcistan Krali IV Bagrat tarafindan yenilgiye ugratilmasi uzerine geri alinmistir 1060 larda ise kalenin eristavisi yonetici duk Cakeli hanedanindan Murvan a verilmis ancak 1065 te Gurcu seferleri sirasinda Buyuk Selcuklu Sultani Alp Arslan in eline gecmistir 1080 de muhtemelen Revvadi Mamlan kokenli Emir Ahmed tarafindan yonetilen Turkler kalede mevzilenen Gurcistan Krali II Giorgi yi maglup etmislerdir 16 yuzyilda Kol Kalesi guneybati Gurcistan in coguyla birlikte Osmanli yonetimine girmis ve gecmisteki onemini yitirmistir Notlar a b Toumanoff Cyril 1963 Studies in Christian Caucasian History Ingilizce ss 492 495 2000 pp 48 9 Routledge 0 7007 1163 5 Fransizca Martin Hisard Bernardette Constantinople et les Archontes du Monde Caucasien dans le Livre de Ceremonies pp 452 455 In Travaux et memoires du Centre de recherche d histoire et civilisation byzantine no 13 pp 361 521 Paris De Boccard 2000 Gurcuce დ მუსხელიშვილი ყველისციხე ქსე ტ X თბ 1986 გვ 639