Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yugoslav Savaşları, 1991'den 2001'e kadar Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'nde meydana gelen bir dizi ayrı ama birbiriyle ilişkili etnik çatışmalar, bağımsızlık savaşları ve isyanlardı. 1991, daha önce Yugoslavya'yı oluşturan cumhuriyetler olarak bilinen altı tarafla eşleşen altı bağımsız ülkeye ayrıldı: Slovenya, Hırvatistan, Bosna-Hersek, Karadağ, Sırbistan ve Kuzey Makedonya (önceden Makedonya olarak adlandırılıyordu). Yugoslavya'yı oluşturan cumhuriyetler, yeni ülkelerdeki etnik azınlıklar arasında savaşları körükleyen çözülmemiş gerilimler nedeniyle bağımsızlıklarını ilan ettiler. Çatışmaların çoğu, yeni devletlerin tam uluslararası tanınmasını içeren barış anlaşmalarıyla sona ermiş olsa da, çok sayıda ölüme ve bölgede ciddi ekonomik hasara neden oldu.
| Yugoslav Savaşları Yugoslav İç Savaşı | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 sol üstten saat yönünde: Sloven polisler 1991 Sloven Kurtuluş Savaşı sırasında yakalanan JNA askerlerini götürüyor; 'nda hasar gören bir tank; sırasında bir tanksavar füze kurulumu; 1995 Srebrenitsa Katliamı kurbanlarının 11 Temmuz 2010'da yeniden gömülüşleri; Saraybosna Kuşatması sırasında bir BM aracı şehrin sokaklarında ilerliyor. | |||||||
| |||||||
Yugoslavya'nın dağılmasının ilk aşamalarında Yugoslav Halk Ordusu, tüm ayrılıkçı hükûmetleri ezerek Yugoslav ulusunun birliğini korumaya çalıştı. Bununla birlikte, hükûmeti zayıflayan komünist sistemin ideolojik bir ikamesi olarak Sırp milliyetçiliğine başvuran Slobodan Milošević'in etkisi altına girdi. Sonuç olarak JNA, Slovenleri, Hırvatları, Kosovalı Arnavutları, Boşnakları ve Makedonları kaybetmeye başladı ve fiilen yalnızca Sırplar ve Karadağlılardan oluşan bir savaş gücü haline geldi. Birleşmiş Milletler'in 1994 tarihli bir raporuna göre, Sırp tarafı Yugoslavya'yı yeniden kurmayı amaçlamadı; bunun yerine Hırvatistan ve Bosna'nın bazı bölgelerinden bir "Büyük Sırbistan" yaratmayı amaçlıyordu. "Büyük Arnavutluk" (Kosova'dan, uluslararası diplomasinin ardından terk edildi) ve "Büyük Hırvatistan" (Hersek'in bazı bölgelerinden, 1994'te Washington Anlaşması ile terk edildi) gibi diğer irredantist hareketler de Yugoslav Savaşları ile bağlantılı hale getirildi.
2. Dünya Savaşı'ndan bu yana Avrupa'nın en ölümcül silahlı çatışması olarak tanımlanan Yugoslav Savaşları, soykırım, insanlığa karşı suçlar, etnik temizlik ve topyekün savaş zamanı tecavüz dahil olmak üzere birçok savaş suçuyla damgasını vurdu. Bosna soykırımı, Nazi Almanyası'nın askerî harekâtlarından bu yana resmen soykırım niteliğinde olarak sınıflandırılan ilk Avrupa savaş zamanı olayıydı ve bunu işleyen birçok önemli eski Yugoslav kişi daha sonra savaş suçlarıyla itham edildi; Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi, çatışmalar sırasında savaş suçları işleyen tüm bireyleri kovuşturmak için Hollanda'nın Lahey kentinde BM tarafından kuruldu. Uluslararası Geçiş Dönemi Adaleti Merkezi'ne göre Yugoslav Savaşları 140.000 kişinin ölümüyle sonuçlanırken, İnsancıl Hukuk Merkezi en az 130.000 kişinin hayatını kaybettiğini tahmin ediyor. On yıl süren çatışmalar, büyük mülteci ve insani krizlerle sonuçlandı.
Savaşlar
Sloven Bağımsızlık Savaşı
Yugoslav Savaşları'nın ilki olan ve Haftasonu Savaşı olarak da adlandırılan savaş, 25 Haziran 1991 tarihinde Slovenya'nın bağımsızlığını ilan etmesiyle başladı. Sloven Bölgesel Müdafaası ile Yugoslav Halk Ordusu arasındaki sınırlarda 27 Haziran günü başlayan çatışmalar, 7 Temmuz 1991 tarihinde imzalanan Brioni Antlaşması ile son bulmuştur.
Hırvatistan Bağımsızlık Savaşı
Hırvat milliyetçi lider Franjo Tuđman önderliğinde 25 Haziran 1991 tarihinde bağımsızlık ilan ederek ayaklanan Hırvatlara karşı büyük çoğunluğunu Sırpların oluşturduğu Yugoslav Halk Ordusu müdahale etmeye başladı. Karşısında Hırvat hükûmetine bağlı birlikler bulunuyordu. Hırvat kaynaklarında Anavatan Savaşı olarak adlandırılan savaşın ilk fazı sayılabilecek kısmı, 1992'de Yugoslav Halk Ordusu'nun Hırvatistan topraklarındaki operasyonlarına son vermesiyle tamamlandı. On binden fazla insan ölüp 14 anlaşma bozulduktan sonra Ocak 1992'de Birleşmiş Milletler önderliğinde bir ateşkes imzalandı.
Hırvatistan Savaşı, Bosna Savaşı ile birlikte 14 Aralık 1995 tarihinde imzalanan Dayton Anlaşması ile sona ermiştir.
Bosna Savaşı
Hırvatistan Savaşı ile birlikte Bosna Savaşı'nı da sona erdiren Dayton Anlaşması oldu. Bosna-Hersek Cumhuriyeti Devlet Başkanı Aliya İzzetbegoviç, Yugoslavya Federal Cumhuriyeti Devlet Başkanı Slobodan Milošević ve Hırvatistan Devlet Başkanı Franjo Tuđman tarafından Kasım 1995'te ABD'nin Ohio eyaletindeki Dayton kenti yakınında uzlaşma sağlandı ve 14 Aralık 1995 tarihinde antlaşma resmen imzalandı. Bu antlaşmanın ardından 1996'da bölgelere NATO güçleri gönderildi. Antlaşma ile Bosna-Hersek kantonlara bölündü ve ülkenin %49'unu Sırp Cumhuriyeti (Republika Srpska) %51'ini Bosna-Hersek Federasyonu'nun (FBiH) kontrol etmesi öngörüldü. Ayrıca, Doğu Slavoniya'yı, UNTAES Birleşmiş Milletler'in misyonu oldu ve daha sonra, Hırvatistan'ın kontrol etmesi öngörüldü.
Kosova Savaşı
28 Şubat 1998 tarihinden itibaren bağımsızlık isteyen Kosova Kurtuluş Ordusu'na ve bu örgüt yanında yer alan milis güçlerine karşı, Yugoslavya Federal Cumhuriyeti ordusunun yürüttüğü bastırma operasyonu ve buna karşı NATO'nun başlattığı müdahaledir. 24 Mart 1999 - 10 Haziran 1999 tarihinde gerçekleşen NATO'nun Yugoslavya'yı bombalaması savaşın gidişatını etkiledi.
Mayıs 1999'da, bombalama hâlâ devam ederken Slobodan Miloşeviç, insanlığa karşı suç işlediği için Lahey Uluslararası Adalet Divanı'na verilen görev başındaki ilk devlet başkanı oldu. İnsanlığa karşı altı belirli suçtan oluşan iddianameye göre, Miloşeviç ve işbirlikçileri, doğrudan 750.000 Kosovalının mülteci durumuna getirilmesi ve etnik Arnavut oldukları için 6.000 kişinin öldürülmesinden sorumlu tutuldular.
Preşova Vadisi Ayaklanması
Makedonya Ayaklanması
Bosna Soykırımı
1992 - 1995 yılları arasındaki Bosna Savaşı sırasında bugünkü Bosna ve Hersek'te var olan Bosna-Hersek Cumhuriyeti topraklarında, özellikle Sırplar tarafından Boşnaklara karşı başta Srebrenitsa ve Žepa katliamları olmak üzere sistemli biçimde bir soykırım gerçekleştirilmiştir. 1 Ocak 1993'te yayınlanan Helsinki İnsan Hakları İzleme Örgütü raporunda, “şiddetin, etnik ve dini ayrımlardaki seçici doğasının, Müslümanlara ve daha azınlıkta olarak Hırvatlara karşı soykırım niteliğindeki suçları gösterdiği” uyarısında bulunan ilk sivil hak örgütlerinden biriydi.
8 Şubat 1994 tarihinde Beyaz Saray'a gönderilen ve ABD'nin Hırvatistan Büyükelçisi Peter W. Galbraith tarafından kaleme alınan bir telgraf, soykırımın meydana geldiğini belirtiyordu. Telgraf, Karaciç'in Yugoslav Halk Ordusu tarafından "Saraybosna'nın sürekli ve ayrım gözetmeksizin bombardıman ve silah sesleri altında olduğunu" belirtiyor; Kuzey Bosna'daki azınlık gruplarının tacizi, bölgeyi terk etmeye zorlamaları ve soykırımın işlendiğine dair delil olarak tutukluların "ön saflarda tehlikeli işler yapmak" (canlı kalkan) için kullanılmalarını örnek gösteriyordu. 2005 yılında, Amerika Birleşik Devletleri Kongresi, "Sırpların saldırganlık ve etnik temizlik politikalarının soykırımı tanımlayan terimleri karşıladığını" belirten bir karar aldı. Mahkeme, 1992-1995 savaşı sırasında işlenen Srebrenitsa dışındaki diğer suçların uluslararası hukuka göre insanlığa karşı suçlar olabileceğini, ancak bu eylemlerin kendi başlarına soykırım oluşturmadıkları sonucuna vardı.
Srebrenitsa kentindeki soykırım suçu, ICTY tarafından verilen kararlarda, özellikle de Bosna Sırplarının lideri Radovan Karadžić'in sorumluluğu tespit edilerek onun mahkûmiyeti ile doğrulandı.
Lahey Uluslararası Adalet Divanı'nın Sırbistan'ı suçlu bulmamış olmasına rağmen Bosna'da işlenen suçların soykırım olduğunu kabul etmiştir. Lahey’deki mahkeme, iki Bosnalı Sırp subayı soykırımdan suçlu bulmuş, General ise 35 yıl hapis cezasına çarptırılmıştır. Albay , kendisi hakkında verilmiş olan 18 yıl hapis cezasını temyiz etmemiştir. Eski Sırp lider Slobodan Milošević ise yargılanırken ölmüştür. Diğer iki Bosnalı Sırp yetkili, Radovan Karadžić ve General Ratko Mladić ise Sırbistan'a yapılan tüm bu kişileri korumamaları yönündeki çağrılara rağmen yıllarca tutuklanamadılar. Fakat 21 Temmuz 2008 gecesi düzenlenen bir operasyonla Karadzic yakalanarak 30 Temmuz 2008'den beri Lahey'de tutuklu bulunmaktadır. General Ratko Mladić ise 26 Mayıs 2011 günü Sırp istihbaratı tarafından Sırbistan'da yakalanıp 31 Mayıs 2011 tarihinde Lahey Savaş Suçları Mahkemesi'ne gönderildi.
Savaş sırasında Birleşmiş Milletler'in Srebrenitsa'yı korumakla görevlendirilen 700 Hollanda askeri, bölgeye "güvenli" olma güvencesi ile sığınmış 8.000 kadar Bosnalı Müslümanı katledilecekleri bilindiği halde Sırp milislere teslim etmiştir. Kendilerine göstermiş oldukları "üstün hizmet" sebebiyle daha sonra madalya töreni düzenlenmiş ve ödüllendirilmişlerdir.
Günümüz kültürüne etkileri
Sinema filmleri
Yugoslav Savaşları ile ilgili birçok ülke tarafından çok sayıda film çevrilmiştir. Bunların arasında 2001 yılında hem Yabancı Dilde En İyi Film Akademi Ödülü hem Altın Küre En İyi Yabancı Dilde Film Ödülünü kazanan Bosna-Hersek-Fransa-Slovenya-İtalya-Birleşik Krallık-Belçika ortak yapımı Tarafsız Bölge (No Man's Land), 1994 Makedonya-Fransa-Birleşik Krallık ortak yapımı Yağmurdan Önce (Before the Rain), 1995 Yugoslavya, Fransa, Almanya, Bulgaristan, Çekya, Macaristan yapımı Yeraltı (Underground), 2006 Bosna-Hersek-Hırvatistan-Avusturya-Almanya ortak yapımı Esma'nın Sırrı (Grbavica) ve 2007 Romanya yapımı California Dreamin' en bilinenlerindendir.
Video oyunu
2014 yılında, This War of Mine adlı bir video oyunu yayınlanmıştır. Oyunun amacı savaşta hayatta kalmaktır.
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Yugoslav Savaşları ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Kaynakça
- ^ Klemenčič, Matjaž; Žagar, Mitja (2004). "Democratization in the Beginning of the 1990s". The Former Yugoslavia's Diverse Peoples: A Reference Sourcebook (İngilizce). ABC-CLIO. ss. 297-298. ISBN . 5 Aralık 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Ağustos 2018.
- ^ Lukic, Rénéo; Lynch, Allen (1996). "The Wars of Yugoslav Succession, 1941–95". Europe from the Balkans to the Urals: The Disintegration of Yugoslavia and the Soviet Union (İngilizce). Oxford University Press. s. 184. ISBN . 31 Aralık 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Ağustos 2018.
- ^ Fraudet, Xavier (2006). (İngilizce). Peter Lang. s. 129. ISBN . 17 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2018.
- ^ Savaş Sözlüğü, George Childs Kohn, sf:294
- ^ a b (İngilizce). Department of State. 30 Kasım 1995. 17 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2018.
- ^ "International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia" (İngilizce). Birleşmiş Milletler. 3 Temmuz 2001. 17 Haziran 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Ağustos 2018.
- ^ "Resolution 47/121, 91st plenary meeting, The situation in Bosnia and Herzegovina" (İngilizce). Birleşmiş Milletler Genel Kurulu. 18 Aralık 1992. 4 Eylül 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Ağustos 2018.
- ^ "Human Rights Watch World Report 1993 - The former Yugoslav Republics" (İngilizce). İnsan Hakları İzleme Örgütü. 1 Ocak 1993. 1 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Ağustos 2018.
- ^ Peter W. Galbraith. "Galbraith telegram" (PDF) (İngilizce). Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanlığı. 6 Haziran 2013 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 15 Ağustos 2018.
- ^ "A resolution expressing the sense of the Senate regarding the massacre at Srebrenica in July 1995" (İngilizce). ABD: Congress.gov. 16 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Ağustos 2018.
- ^ Marlise Simons (27 Şubat 2007). "Court Declares Bosnia Killings Were Genocide". The New York Times (İngilizce). 5 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Ağustos 2018.
- ^ (İngilizce). 30 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2018.
- ^ Alexandra Sims (24 Mart 2016). "Radovan Karadzic guilty of genocide over Srebrenica massacre in Bosnia". The Independent (İngilizce). Birleşik Krallık. 29 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Ağustos 2018.
- ^ [LAHEY'E GERİ VERİLME: Radovan Karadzic hapsedildi] (HTML) (Almanca). WELT ONLINE. 30 Temmuz 2008. 30 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2014.
- ^ "Ratko Mladic vor dem UN-Tribunal: „Habe keine Muslime umgebracht"" [BM Mahkemesi önünde Ratko Mladić: „Müslüman öldürmedim“] (HTML) (Almanca). REUTERS. 3 Haziran 2011. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Ağustos 2018.
- ^ . TBMM. 16 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2018.
Hollanda'nın, Bosna'da görev yapan askerlerini ödüllendirmesi, uluslararası skandal ve suçluları örtbas etme çabasıdır
- ^ (İngilizce). filmaboutit.com. 16 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2018.
Konuyla ilgili yayınlar
- Allen, Beverly (1996). Rape Warfare: The Hidden Genocide in Bosnia-Herzegovina and Croatia. University of Minnesota Press. ISBN .
- Bideleux, Robert; Jeffries, Ian (2007). A history of Eastern Europe: crisis and change (2. bas.). Taylor & Francis. ISBN . 23 Haziran 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Nisan 2012.
- Brown, Cynthia; Karim, Farhad (1995). Playing the "Communal Card": Communal Violence and Human Rights. New York, NY: Human Rights Watch. ISBN .
- de Brouwer, Anne-Marie (2005). Supranational Criminal Prosecution of Sexual Violence. Intersentia. ISBN . 27 Haziran 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Ocak 2014.
- Finlan, Alastair (2004). The Collapse of Yugoslavia 1991–1999. Essential Histories. Oxford, UK: Osprey. ISBN .
- Gagnon, Valère Philip (2004). The Myth of Ethnic War: Serbia and Croatia in the 1990s. Cornell University Press. ISBN . 2 Şubat 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Ocak 2014.
- Glenny, Misha (1996). The fall of Yugoslavia: the third Balkan war. Londra: Penguin Books. ISBN .
- M. Naimark, Norman; Case, Holly (2003). Yugoslavia and Its Historians: Understanding the Balkan Wars of the 1990s. Stanford University Press. ISBN . 23 Haziran 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Nisan 2012.
- Rogel, Carole (2004). The Breakup of Yugoslavia and Its Aftermath. Greenwood Publishing Group. ISBN . 9 Aralık 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Nisan 2012.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yugoslav Savaslari 1991 den 2001 e kadar Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti nde meydana gelen bir dizi ayri ama birbiriyle iliskili etnik catismalar bagimsizlik savaslari ve isyanlardi 1991 daha once Yugoslavya yi olusturan cumhuriyetler olarak bilinen alti tarafla eslesen alti bagimsiz ulkeye ayrildi Slovenya Hirvatistan Bosna Hersek Karadag Sirbistan ve Kuzey Makedonya onceden Makedonya olarak adlandiriliyordu Yugoslavya yi olusturan cumhuriyetler yeni ulkelerdeki etnik azinliklar arasinda savaslari korukleyen cozulmemis gerilimler nedeniyle bagimsizliklarini ilan ettiler Catismalarin cogu yeni devletlerin tam uluslararasi taninmasini iceren baris anlasmalariyla sona ermis olsa da cok sayida olume ve bolgede ciddi ekonomik hasara neden oldu Yugoslav Savaslari Yugoslav Ic Savasisol ustten saat yonunde Sloven polisler 1991 Sloven Kurtulus Savasi sirasinda yakalanan JNA askerlerini goturuyor nda hasar goren bir tank sirasinda bir tanksavar fuze kurulumu 1995 Srebrenitsa Katliami kurbanlarinin 11 Temmuz 2010 da yeniden gomulusleri Saraybosna Kusatmasi sirasinda bir BM araci sehrin sokaklarinda ilerliyor Tarih31 Mart 1991 12 Kasim 2001 10 yil 7 ay 1 hafta ve 5 gun Bolge YugoslavyaSonucYeni bagimsiz ulkeler ortaya cikti Kosova nin siyasi durumu degisti Yugoslavya nin dagilmasinin ilk asamalarinda Yugoslav Halk Ordusu tum ayrilikci hukumetleri ezerek Yugoslav ulusunun birligini korumaya calisti Bununla birlikte hukumeti zayiflayan komunist sistemin ideolojik bir ikamesi olarak Sirp milliyetciligine basvuran Slobodan Milosevic in etkisi altina girdi Sonuc olarak JNA Slovenleri Hirvatlari Kosovali Arnavutlari Bosnaklari ve Makedonlari kaybetmeye basladi ve fiilen yalnizca Sirplar ve Karadaglilardan olusan bir savas gucu haline geldi Birlesmis Milletler in 1994 tarihli bir raporuna gore Sirp tarafi Yugoslavya yi yeniden kurmayi amaclamadi bunun yerine Hirvatistan ve Bosna nin bazi bolgelerinden bir Buyuk Sirbistan yaratmayi amacliyordu Buyuk Arnavutluk Kosova dan uluslararasi diplomasinin ardindan terk edildi ve Buyuk Hirvatistan Hersek in bazi bolgelerinden 1994 te Washington Anlasmasi ile terk edildi gibi diger irredantist hareketler de Yugoslav Savaslari ile baglantili hale getirildi 2 Dunya Savasi ndan bu yana Avrupa nin en olumcul silahli catismasi olarak tanimlanan Yugoslav Savaslari soykirim insanliga karsi suclar etnik temizlik ve topyekun savas zamani tecavuz dahil olmak uzere bircok savas sucuyla damgasini vurdu Bosna soykirimi Nazi Almanyasi nin askeri harekatlarindan bu yana resmen soykirim niteliginde olarak siniflandirilan ilk Avrupa savas zamani olayiydi ve bunu isleyen bircok onemli eski Yugoslav kisi daha sonra savas suclariyla itham edildi Eski Yugoslavya Uluslararasi Ceza Mahkemesi catismalar sirasinda savas suclari isleyen tum bireyleri kovusturmak icin Hollanda nin Lahey kentinde BM tarafindan kuruldu Uluslararasi Gecis Donemi Adaleti Merkezi ne gore Yugoslav Savaslari 140 000 kisinin olumuyle sonuclanirken Insancil Hukuk Merkezi en az 130 000 kisinin hayatini kaybettigini tahmin ediyor On yil suren catismalar buyuk multeci ve insani krizlerle sonuclandi SavaslarSosyalist Yugoslavya yi olusturan cumhuriyet ve otonom bolgeler Mavi arka plan uzerinde gri kesik cizgiler otonom bolgeleri gosterir Sloven Bagimsizlik Savasi Yugoslav Savaslari nin ilki olan ve Haftasonu Savasi olarak da adlandirilan savas 25 Haziran 1991 tarihinde Slovenya nin bagimsizligini ilan etmesiyle basladi Sloven Bolgesel Mudafaasi ile Yugoslav Halk Ordusu arasindaki sinirlarda 27 Haziran gunu baslayan catismalar 7 Temmuz 1991 tarihinde imzalanan Brioni Antlasmasi ile son bulmustur Hirvatistan Bagimsizlik Savasi Hirvat milliyetci lider Franjo Tuđman onderliginde 25 Haziran 1991 tarihinde bagimsizlik ilan ederek ayaklanan Hirvatlara karsi buyuk cogunlugunu Sirplarin olusturdugu Yugoslav Halk Ordusu mudahale etmeye basladi Karsisinda Hirvat hukumetine bagli birlikler bulunuyordu Hirvat kaynaklarinda Anavatan Savasi olarak adlandirilan savasin ilk fazi sayilabilecek kismi 1992 de Yugoslav Halk Ordusu nun Hirvatistan topraklarindaki operasyonlarina son vermesiyle tamamlandi On binden fazla insan olup 14 anlasma bozulduktan sonra Ocak 1992 de Birlesmis Milletler onderliginde bir ateskes imzalandi Hirvatistan Savasi Bosna Savasi ile birlikte 14 Aralik 1995 tarihinde imzalanan Dayton Anlasmasi ile sona ermistir Bosna Savasi Hirvatistan Savasi ile birlikte Bosna Savasi ni da sona erdiren Dayton Anlasmasi oldu Bosna Hersek Cumhuriyeti Devlet Baskani Aliya Izzetbegovic Yugoslavya Federal Cumhuriyeti Devlet Baskani Slobodan Milosevic ve Hirvatistan Devlet Baskani Franjo Tuđman tarafindan Kasim 1995 te ABD nin Ohio eyaletindeki Dayton kenti yakininda uzlasma saglandi ve 14 Aralik 1995 tarihinde antlasma resmen imzalandi Bu antlasmanin ardindan 1996 da bolgelere NATO gucleri gonderildi Antlasma ile Bosna Hersek kantonlara bolundu ve ulkenin 49 unu Sirp Cumhuriyeti Republika Srpska 51 ini Bosna Hersek Federasyonu nun FBiH kontrol etmesi ongoruldu Ayrica Dogu Slavoniya yi UNTAES Birlesmis Milletler in misyonu oldu ve daha sonra Hirvatistan in kontrol etmesi ongoruldu Kosova Savasi 28 Subat 1998 tarihinden itibaren bagimsizlik isteyen Kosova Kurtulus Ordusu na ve bu orgut yaninda yer alan milis guclerine karsi Yugoslavya Federal Cumhuriyeti ordusunun yuruttugu bastirma operasyonu ve buna karsi NATO nun baslattigi mudahaledir 24 Mart 1999 10 Haziran 1999 tarihinde gerceklesen NATO nun Yugoslavya yi bombalamasi savasin gidisatini etkiledi Mayis 1999 da bombalama hala devam ederken Slobodan Milosevic insanliga karsi suc isledigi icin Lahey Uluslararasi Adalet Divani na verilen gorev basindaki ilk devlet baskani oldu Insanliga karsi alti belirli suctan olusan iddianameye gore Milosevic ve isbirlikcileri dogrudan 750 000 Kosovalinin multeci durumuna getirilmesi ve etnik Arnavut olduklari icin 6 000 kisinin oldurulmesinden sorumlu tutuldular Presova Vadisi Ayaklanmasi Makedonya AyaklanmasiBosna SoykirimiBosna Hersek te Sirplar tarafindan yapilan Srebrenitsa Katliami 1992 1995 yillari arasindaki Bosna Savasi sirasinda bugunku Bosna ve Hersek te var olan Bosna Hersek Cumhuriyeti topraklarinda ozellikle Sirplar tarafindan Bosnaklara karsi basta Srebrenitsa ve Zepa katliamlari olmak uzere sistemli bicimde bir soykirim gerceklestirilmistir 1 Ocak 1993 te yayinlanan Helsinki Insan Haklari Izleme Orgutu raporunda siddetin etnik ve dini ayrimlardaki secici dogasinin Muslumanlara ve daha azinlikta olarak Hirvatlara karsi soykirim niteligindeki suclari gosterdigi uyarisinda bulunan ilk sivil hak orgutlerinden biriydi 8 Subat 1994 tarihinde Beyaz Saray a gonderilen ve ABD nin Hirvatistan Buyukelcisi Peter W Galbraith tarafindan kaleme alinan bir telgraf soykirimin meydana geldigini belirtiyordu Telgraf Karacic in Yugoslav Halk Ordusu tarafindan Saraybosna nin surekli ve ayrim gozetmeksizin bombardiman ve silah sesleri altinda oldugunu belirtiyor Kuzey Bosna daki azinlik gruplarinin tacizi bolgeyi terk etmeye zorlamalari ve soykirimin islendigine dair delil olarak tutuklularin on saflarda tehlikeli isler yapmak canli kalkan icin kullanilmalarini ornek gosteriyordu 2005 yilinda Amerika Birlesik Devletleri Kongresi Sirplarin saldirganlik ve etnik temizlik politikalarinin soykirimi tanimlayan terimleri karsiladigini belirten bir karar aldi Mahkeme 1992 1995 savasi sirasinda islenen Srebrenitsa disindaki diger suclarin uluslararasi hukuka gore insanliga karsi suclar olabilecegini ancak bu eylemlerin kendi baslarina soykirim olusturmadiklari sonucuna vardi Srebrenitsa kentindeki soykirim sucu ICTY tarafindan verilen kararlarda ozellikle de Bosna Sirplarinin lideri Radovan Karadzic in sorumlulugu tespit edilerek onun mahkumiyeti ile dogrulandi Lahey Uluslararasi Adalet Divani nin Sirbistan i suclu bulmamis olmasina ragmen Bosna da islenen suclarin soykirim oldugunu kabul etmistir Lahey deki mahkeme iki Bosnali Sirp subayi soykirimdan suclu bulmus General ise 35 yil hapis cezasina carptirilmistir Albay kendisi hakkinda verilmis olan 18 yil hapis cezasini temyiz etmemistir Eski Sirp lider Slobodan Milosevic ise yargilanirken olmustur Diger iki Bosnali Sirp yetkili Radovan Karadzic ve General Ratko Mladic ise Sirbistan a yapilan tum bu kisileri korumamalari yonundeki cagrilara ragmen yillarca tutuklanamadilar Fakat 21 Temmuz 2008 gecesi duzenlenen bir operasyonla Karadzic yakalanarak 30 Temmuz 2008 den beri Lahey de tutuklu bulunmaktadir General Ratko Mladic ise 26 Mayis 2011 gunu Sirp istihbarati tarafindan Sirbistan da yakalanip 31 Mayis 2011 tarihinde Lahey Savas Suclari Mahkemesi ne gonderildi Savas sirasinda Birlesmis Milletler in Srebrenitsa yi korumakla gorevlendirilen 700 Hollanda askeri bolgeye guvenli olma guvencesi ile siginmis 8 000 kadar Bosnali Muslumani katledilecekleri bilindigi halde Sirp milislere teslim etmistir Kendilerine gostermis olduklari ustun hizmet sebebiyle daha sonra madalya toreni duzenlenmis ve odullendirilmislerdir Gunumuz kulturune etkileriSinema filmleri Yugoslav Savaslari ile ilgili bircok ulke tarafindan cok sayida film cevrilmistir Bunlarin arasinda 2001 yilinda hem Yabanci Dilde En Iyi Film Akademi Odulu hem Altin Kure En Iyi Yabanci Dilde Film Odulunu kazanan Bosna Hersek Fransa Slovenya Italya Birlesik Krallik Belcika ortak yapimi Tarafsiz Bolge No Man s Land 1994 Makedonya Fransa Birlesik Krallik ortak yapimi Yagmurdan Once Before the Rain 1995 Yugoslavya Fransa Almanya Bulgaristan Cekya Macaristan yapimi Yeralti Underground 2006 Bosna Hersek Hirvatistan Avusturya Almanya ortak yapimi Esma nin Sirri Grbavica ve 2007 Romanya yapimi California Dreamin en bilinenlerindendir Video oyunu 2014 yilinda This War of Mine adli bir video oyunu yayinlanmistir Oyunun amaci savasta hayatta kalmaktir Ayrica bakinizCekoslovakya nin dagilmasi Sovyetler Birligi nin dagilmasiDis baglantilarWikimedia Commons ta Yugoslav Savaslari ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Kaynakca Klemencic Matjaz Zagar Mitja 2004 Democratization in the Beginning of the 1990s The Former Yugoslavia s Diverse Peoples A Reference Sourcebook Ingilizce ABC CLIO ss 297 298 ISBN 978 1 57607 294 3 5 Aralik 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Agustos 2018 Lukic Reneo Lynch Allen 1996 The Wars of Yugoslav Succession 1941 95 Europe from the Balkans to the Urals The Disintegration of Yugoslavia and the Soviet Union Ingilizce Oxford University Press s 184 ISBN 978 0 19 829200 5 31 Aralik 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Agustos 2018 Fraudet Xavier 2006 Ingilizce Peter Lang s 129 ISBN 978 3 03911 141 1 17 Kasim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Agustos 2018 Savas Sozlugu George Childs Kohn sf 294 a b Ingilizce Department of State 30 Kasim 1995 17 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Agustos 2018 International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia Ingilizce Birlesmis Milletler 3 Temmuz 2001 17 Haziran 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Agustos 2018 Resolution 47 121 91st plenary meeting The situation in Bosnia and Herzegovina Ingilizce Birlesmis Milletler Genel Kurulu 18 Aralik 1992 4 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Agustos 2018 Human Rights Watch World Report 1993 The former Yugoslav Republics Ingilizce Insan Haklari Izleme Orgutu 1 Ocak 1993 1 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Agustos 2018 Peter W Galbraith Galbraith telegram PDF Ingilizce Amerika Birlesik Devletleri Disisleri Bakanligi 6 Haziran 2013 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 15 Agustos 2018 A resolution expressing the sense of the Senate regarding the massacre at Srebrenica in July 1995 Ingilizce ABD Congress gov 16 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Agustos 2018 Marlise Simons 27 Subat 2007 Court Declares Bosnia Killings Were Genocide The New York Times Ingilizce 5 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Agustos 2018 Ingilizce 30 Temmuz 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Agustos 2018 Alexandra Sims 24 Mart 2016 Radovan Karadzic guilty of genocide over Srebrenica massacre in Bosnia The Independent Ingilizce Birlesik Krallik 29 Temmuz 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Agustos 2018 LAHEY E GERI VERILME Radovan Karadzic hapsedildi HTML Almanca WELT ONLINE 30 Temmuz 2008 30 Temmuz 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Agustos 2014 Ratko Mladic vor dem UN Tribunal Habe keine Muslime umgebracht BM Mahkemesi onunde Ratko Mladic Musluman oldurmedim HTML Almanca REUTERS 3 Haziran 2011 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Agustos 2018 TBMM 16 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Agustos 2018 Hollanda nin Bosna da gorev yapan askerlerini odullendirmesi uluslararasi skandal ve suclulari ortbas etme cabasidir Ingilizce filmaboutit com 16 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Agustos 2018 Konuyla ilgili yayinlarAllen Beverly 1996 Rape Warfare The Hidden Genocide in Bosnia Herzegovina and Croatia University of Minnesota Press ISBN 9780816628186 Bideleux Robert Jeffries Ian 2007 A history of Eastern Europe crisis and change 2 bas Taylor amp Francis ISBN 0415366275 23 Haziran 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Nisan 2012 Brown Cynthia Karim Farhad 1995 Playing the Communal Card Communal Violence and Human Rights New York NY Human Rights Watch ISBN 9781564321527 de Brouwer Anne Marie 2005 Supranational Criminal Prosecution of Sexual Violence Intersentia ISBN 9050955339 27 Haziran 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Ocak 2014 Finlan Alastair 2004 The Collapse of Yugoslavia 1991 1999 Essential Histories Oxford UK Osprey ISBN 9781841768052 Gagnon Valere Philip 2004 The Myth of Ethnic War Serbia and Croatia in the 1990s Cornell University Press ISBN 9780801472916 2 Subat 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Ocak 2014 Glenny Misha 1996 The fall of Yugoslavia the third Balkan war Londra Penguin Books ISBN 014026101X M Naimark Norman Case Holly 2003 Yugoslavia and Its Historians Understanding the Balkan Wars of the 1990s Stanford University Press ISBN 0804745943 23 Haziran 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Nisan 2012 Rogel Carole 2004 The Breakup of Yugoslavia and Its Aftermath Greenwood Publishing Group ISBN 0313323577 9 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Nisan 2012