Ertuğrul Gazi ya da Ertuğrul Bey (Osmanlıca: ارطغرل غازى; ö. ~1280, Söğüt), 13. yüzyılın ortalarında Oğuzların Kayı boyunun lideri ve Osmanlı Beyliği'nin kurucusu olan Osman Bey'in babasıdır.
Ertuğrul Gazi | |||||
---|---|---|---|---|---|
ارطغرل غازى | |||||
Ertuğrul Gazi'nin 16. yüzyıl'da yapılmış bir minyatürü | |||||
Kayı Boyu lideri | |||||
Hüküm süresi | 1232 - 1281 | ||||
Önce gelen | Süleyman Şah veya Gündüz Gazi | ||||
Sonra gelen | Osman Gazi | ||||
Anadolu Selçuklu Devleti'nin Söğüt uçbeyi | |||||
Hüküm süresi | ? - 1281 | ||||
Sonra gelen | Osman Gazi | ||||
Doğum | 1190'lar Ahlat, Bingöl | ||||
Ölüm | 1280'ler Söğüt, Bilecik | ||||
Defin | Ertuğrul Gazi Türbesi | ||||
Eş(ler)i | Halime Hatun | ||||
Çocuk(lar)ı | Gündüz Bey Saru Batu Savcı Bey Osman Gazi | ||||
| |||||
Hanedan | Kayı Boyu | ||||
Babası | Süleyman Şah veya Gündüz Alp | ||||
Annesi | Hayme Hatun | ||||
Dini | İslam |
13. yüzyılın ortalarında Orta Asya'daki Cengiz Han'ın Moğol baskısından kaçan Kayılar, ilk olarak Doğu Anadolu civarlarına geldiler. Kayı Boyu beyi Süleyman Şah'ın (veya Gündüz Alp) Fırat Nehri'nden geçerken boğulup vefat etmesi üzerine Ertuğrul Bey, Kayılar'ı Bizans sınırına göç ettirmek istedi. Fakat kardeşleri bu fikrine karşı çıktı. En nihayetinde, bu görüş ayrılıkları nedeniyle Kayılar ikiye bölündü: Ertuğrul'un ağabeyleri Sungur Tekin ve Gündoğdu geride, Ahlat'ta kalırken; Ertuğrul, kardeşi Dündar ile birlikte Batı'ya doğru göç etti.
Anadolu'ya gelmesi ve Söğüt'e yerleşmesi
Anadolu Selçuklu Devleti'nin Bizans İmparatorluğu sınırında bulunan uç emirliklerindeki Türk sayısı, 1243 yılında gerçekleşen Kösedağ Muharebesi sonrasında Anadolu'da başlayan Moğol istilaları sebebiyle artış göstermiş; buna paralel olarak Bizans topraklarına yapılan akınlar artmıştı. Bu akınlar sonucunda, Bizans topraklarında ikinci defa uç beylikleri kurulmaya başlandı.
Sultan Öyüğü (günümüzde Eskişehir) bölgesinde ise, uç topraklarının en ileri hattı olan Söğüt'te yerleşen Türk boyunun başında Ertuğrul Gazi bulunmaktaydı. Ertuğrul Gazi'ye bağlı boyun bu bölgeye ne zaman ve nasıl geldiği kesin olarak bilinmemekle birlikte, konu hakkında farklı görüşler mevcuttur.
'ne göre Ertuğrul Gazi veya atalarının önderliğindeki 340 kişilik Türk boyu, Selçuklular ile birlikte Türkistan'ı terk edip Anadolu'ya gelerek Ankara civarındaki Karacadağ yakınlarına yerleşti. 1222-1230 yılları arasında, İznik İmparatorluğu hükümdarı III. İoannis ile Anadolu Selçuklu Devleti Sultanı I. Alâeddin Keykubad arasında Eskişehir ve Ankara civarında gerçekleşen mücadelelerden haberdar olan Ertuğrul Gazi, orduya hizmet amacıyla çarpışmalara katıldı. Bu kapsamda Karacahisar'a yapılan kuşatmada yer aldı. Bunu memnuniyetle karşılayan I. Alâeddin Keykubad, Ertuğrul Gazi'yi akıncı başı yaptı. 1230 yılında, Harezmşahlar ile yapılan Yassıçemen Muharebesi ve Moğollarla yapılan Kösedağ Muharebesi sebebiyle I. Alâeddin Keykubad ile III. İoannis arasında barış sağlandı. Kısa süre sonra I. Alâeddin Keykubad, Ertuğrul Gazi veya atalarına yardımlarından ötürü Söğüt'ü kışlak, Domaniç'i yaylak olarak verdi. Ertuğrul Gazi akınlarına buradan devam ederken, I. Alâeddin Keykubad'ın ayrılmasının ardından Karacahisar elden çıktı. Bunun üzerine Ertuğrul Gazi, yerli tekfurlarla uzlaşma yoluna gitti.
Ruhî Tarihi'nde yer alan bu bilgileri Osmanlı dönemi tarihçisi Neşrî, Ruhî'den aktarmaktadır.Âşıkpaşazâde ise bu anlatılanları kısaltmış ve içeriğini değiştirerek, yaşananları Osman Bey dönemine nakletmiştir.
Başka bir hikâyeye göre ise, Sürmeli Çukur (Aras Nehri vadisi) veya Ahlat'tan Ankara civarındaki Karacadağ eteklerine yerleşen Ertuğrul Gazi ve aşireti, burada bir süre kaldı ve İznik İmparatoru III. İoannis'e karşı I. Alâeddin Keykubad'ın ordusunda yer aldı. Ancak Moğol saldırıları sebebiyle I. Alâeddin Keykubad'ın Konya'ya dönmesinin ardından Ertuğrul Gazi'ye Söğüt'ü kışlak, Domaniç'i yaylak olarak tayin etti.
Ölümü
Ertuğrul Gazi'nin ölüm tarihi kesin olarak bilinmemektedir. Birçok kaynak onun 1280'li yıllarda (1280, 1281, 1282, 1288 veya 1289) ve tahminen 80'li veya 90'lı yaşlarda vefat ettiğini söylemektedir. Söğüt'te vefat eden Ertuğrul Gazi'nin, oğlu Osman Gazi tarafından yaptırılan bir türbesi bulunmaktadır.
Soyağacı
Kaynaklarda, Ertuğrul Gazi'nin soyu hakkında yer alan bilgiler farklılık göstermektedir.
'nin Tevârih-i Âl-i Selçuk adlı eserinde yer alan soy ağacı:
| Karamanlı Mehmed Paşa'ya göre soy ağacı:
|
Popüler kültürdeki yeri
19. yüzyılda Osmanlı donanması için inşa edilen bir fırkateyne, onun anısına ismi verilmiştir. 1998'de, Türkmenistan'ın başkenti Aşkabat'ta adına Ertuğrul Gazi Camii inşa edilmiştir.
1988 yılında TRT 1'de yayınlanan dizisinde Baykal Saran, 2014-2019 yılları arasında yine TRT 1'de yayınlanan Diriliş ''Ertuğrul'' dizisinde Engin Altan Düzyatan ve günümüzde ATV'de yayınlanan Kuruluş ''Osman'' dizisinde ise Tamer Yiğit tarafından canlandırılmıştır.
Galeri
- Ertuğrul Gazi Türbesi (1890)
- Ertuğrul Gazi'nin mezarı
- Ertuğrul Gazi'nin anısına Türkmenistan'da basılan 500 Türkmenistan manatı değerindeki hatıra parası
- Ertuğrul Gazi'nin resmi. Resimde "Ertuğrul ibn Süleyman"
Kaynakça
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Aralık 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Ağustos 2021.
- ^ a b c "Arşivlenmiş kopya". 28 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Ağustos 2021.
- ^ a b c Akgün, Mustafa, Osman Gazi, Panama Yayıncılık, 2017.
- ^ Neşrî, Kitâb-ı Cihannümâ; İnalcık, Halil, 2007; sf. 490.
- ^ Âşıkpaşazâde, Tevârîh-i Âl-i Osman; İnalcık, Halil, 2007; sf. 489.
- ^ Bay-Atlı Hasan bin Mahmûd, ; İnalcık, Halil, 2007; sf. 488.
- ^ Şimşirgil, Ahmet, Kayı I - Ertuğrul'un Ocağı, Timaş Yayınları, İstanbul, 2013,
- ^ a b c İnalcık, Halil, 2007; sf. 479
- ^ a b c d e f g h i İnalcık, Halil, 2010, sf. 1-2
- ^ İnalcık, Halil, 2007; sf. 486
- ^ a b İnalcık, Halil, 2007; sf. 487
- ^ a b İnalcık, Halil, 2007; sf. 488
- ^ İnalcık, Halil, 2007; sf. 489
- ^ İnalcık, Halil, 2007; sf. 490
Konuyla ilgili yayınlar
Wikimedia Commons'ta Ertuğrul Gazi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Akgündüz, Ahmed ve Öztürk, Said (1999), Bilinmeyen Osmanlı, İstanbul:Osav
- Danışman, Zuhuri (?) Osmanlı İmparatorluğu Tarihi 14 Cilt, İstanbul:Zuhuri Danışman Yayinevi. Cilt:2 say:?
- İnalcık, Halil (Ağustos 2007). "Osmanlı Beyliği'nin Kurucusu Osman Beg". Belleten, 261. sayı. Ankara. ss. 486-490. 25 Aralık 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Mayıs 2020.
- Maksudoğlu, Mehmed (2001), Osmanlı Tarihi, İstanbul
- Müneccimbaşı Derviş Ahmet: Câmiü’d-Devle
- Osmanlı Ansiklopedisi, Tarih/Medeniyet/Kültür, İstanbul: İz Yayıncılık,1996
- Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, (1994 8. Baskı:2003), Osmanlı Tarihi I. Cilt: Anadolu Selçukluları ve Anadolu Beylikleri Hakkında bir Mukaddime ile Osmanlı Devleti'nin Kuruluşundan İstanbul'un Fethine Kadar, Ankara:Türk Tarih Kurumu .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ertugrul Gazi ya da Ertugrul Bey Osmanlica ارطغرل غازى o 1280 Sogut 13 yuzyilin ortalarinda Oguzlarin Kayi boyunun lideri ve Osmanli Beyligi nin kurucusu olan Osman Bey in babasidir Ertugrul Gaziارطغرل غازىErtugrul Gazi nin 16 yuzyil da yapilmis bir minyaturuKayi Boyu lideriHukum suresi1232 1281Once gelenSuleyman Sah veya Gunduz GaziSonra gelenOsman GaziAnadolu Selcuklu Devleti nin Sogut ucbeyiHukum suresi 1281Sonra gelenOsman GaziDogum1190 lar Ahlat BingolOlum1280 ler Sogut BilecikDefinErtugrul Gazi TurbesiEs ler iHalime HatunCocuk lar iGunduz Bey Saru Batu Savci Bey Osman GaziTam adiSuleyman Sah oglu Ertugrul Ertugrul bin GunduzHanedanKayi BoyuBabasiSuleyman Sah veya Gunduz AlpAnnesiHayme HatunDiniIslam 13 yuzyilin ortalarinda Orta Asya daki Cengiz Han in Mogol baskisindan kacan Kayilar ilk olarak Dogu Anadolu civarlarina geldiler Kayi Boyu beyi Suleyman Sah in veya Gunduz Alp Firat Nehri nden gecerken bogulup vefat etmesi uzerine Ertugrul Bey Kayilar i Bizans sinirina goc ettirmek istedi Fakat kardesleri bu fikrine karsi cikti En nihayetinde bu gorus ayriliklari nedeniyle Kayilar ikiye bolundu Ertugrul un agabeyleri Sungur Tekin ve Gundogdu geride Ahlat ta kalirken Ertugrul kardesi Dundar ile birlikte Bati ya dogru goc etti Anadolu ya gelmesi ve Sogut e yerlesmesiSelcuklu Devleti dagildiktan sonra Oguz Turkmen boylarinin bir araya gelerek yaptigi toplanti ve Ertugrul Gazi nin kilic kusanmasini anlatan tablo Anadolu Selcuklu Devleti nin Bizans Imparatorlugu sinirinda bulunan uc emirliklerindeki Turk sayisi 1243 yilinda gerceklesen Kosedag Muharebesi sonrasinda Anadolu da baslayan Mogol istilalari sebebiyle artis gostermis buna paralel olarak Bizans topraklarina yapilan akinlar artmisti Bu akinlar sonucunda Bizans topraklarinda ikinci defa uc beylikleri kurulmaya baslandi Sultan Oyugu gunumuzde Eskisehir bolgesinde ise uc topraklarinin en ileri hatti olan Sogut te yerlesen Turk boyunun basinda Ertugrul Gazi bulunmaktaydi Ertugrul Gazi ye bagli boyun bu bolgeye ne zaman ve nasil geldigi kesin olarak bilinmemekle birlikte konu hakkinda farkli gorusler mevcuttur ne gore Ertugrul Gazi veya atalarinin onderligindeki 340 kisilik Turk boyu Selcuklular ile birlikte Turkistan i terk edip Anadolu ya gelerek Ankara civarindaki Karacadag yakinlarina yerlesti 1222 1230 yillari arasinda Iznik Imparatorlugu hukumdari III Ioannis ile Anadolu Selcuklu Devleti Sultani I Alaeddin Keykubad arasinda Eskisehir ve Ankara civarinda gerceklesen mucadelelerden haberdar olan Ertugrul Gazi orduya hizmet amaciyla carpismalara katildi Bu kapsamda Karacahisar a yapilan kusatmada yer aldi Bunu memnuniyetle karsilayan I Alaeddin Keykubad Ertugrul Gazi yi akinci basi yapti 1230 yilinda Harezmsahlar ile yapilan Yassicemen Muharebesi ve Mogollarla yapilan Kosedag Muharebesi sebebiyle I Alaeddin Keykubad ile III Ioannis arasinda baris saglandi Kisa sure sonra I Alaeddin Keykubad Ertugrul Gazi veya atalarina yardimlarindan oturu Sogut u kislak Domanic i yaylak olarak verdi Ertugrul Gazi akinlarina buradan devam ederken I Alaeddin Keykubad in ayrilmasinin ardindan Karacahisar elden cikti Bunun uzerine Ertugrul Gazi yerli tekfurlarla uzlasma yoluna gitti Ruhi Tarihi nde yer alan bu bilgileri Osmanli donemi tarihcisi Nesri Ruhi den aktarmaktadir Asikpasazade ise bu anlatilanlari kisaltmis ve icerigini degistirerek yasananlari Osman Bey donemine nakletmistir Baska bir hikayeye gore ise Surmeli Cukur Aras Nehri vadisi veya Ahlat tan Ankara civarindaki Karacadag eteklerine yerlesen Ertugrul Gazi ve asireti burada bir sure kaldi ve Iznik Imparatoru III Ioannis e karsi I Alaeddin Keykubad in ordusunda yer aldi Ancak Mogol saldirilari sebebiyle I Alaeddin Keykubad in Konya ya donmesinin ardindan Ertugrul Gazi ye Sogut u kislak Domanic i yaylak olarak tayin etti OlumuErtugrul Gazi nin olum tarihi kesin olarak bilinmemektedir Bircok kaynak onun 1280 li yillarda 1280 1281 1282 1288 veya 1289 ve tahminen 80 li veya 90 li yaslarda vefat ettigini soylemektedir Sogut te vefat eden Ertugrul Gazi nin oglu Osman Gazi tarafindan yaptirilan bir turbesi bulunmaktadir Ertugrul Gazi Turbesi Sogut Bilecik SoyagaciKaynaklarda Ertugrul Gazi nin soyu hakkinda yer alan bilgiler farklilik gostermektedir nin Tevarih i Al i Selcuk adli eserinde yer alan soy agaci Gokalp Ertugrul Tundar Dundar Osman Enveri nin adli eserinde yer alan soy agaci Gazan Mir Suleyman Alp Sehmelik Gunduzalp Gokalp Ertugrul Osman Sukrullah in Behcetu t Tevarih adli eserinde yer alan soy agaci Oguz Gokalp Kizil Buga Kaya Alp Suleymansah Ertugrul Osman nin adli eserinde yer alan soy agaci Kaya Alp Suleymansah Ertugrul Savci Bey Osman Gunduz Bey Karamanli Mehmed Pasa ya gore soy agaci Oguz Han Kayik Alp Sarkuk Alp Gok Alp Gunduz Alp Ertugrul Osman Asikpasazade nin Asikpasazade Tarihi adli eserinde yer alan soy agaci Oguz Kayik Alp Gokalp Basuk Kaya Alp Suleymansah Ertugrul Saru Yati Savci Osman Gunduz Alp Bay Hoca Aydogdu Nesri nin Kitab i Cihannuma adli eserinde yer alan soy agaci Suleymansah Sunkur Tekin Ertugrul Gundogu Tundar Dundar Saru Yati Osman GunduzPopuler kulturdeki yeri19 yuzyilda Osmanli donanmasi icin insa edilen bir firkateyne onun anisina ismi verilmistir 1998 de Turkmenistan in baskenti Askabat ta adina Ertugrul Gazi Camii insa edilmistir 1988 yilinda TRT 1 de yayinlanan Kurulus Osmancik dizisinde Baykal Saran 2014 2019 yillari arasinda yine TRT 1 de yayinlanan Dirilis Ertugrul dizisinde Engin Altan Duzyatan ve gunumuzde ATV de yayinlanan Kurulus Osman dizisinde ise Tamer Yigit tarafindan canlandirilmistir GaleriErtugrul Gazi Turbesi 1890 Ertugrul Gazi nin mezari Ertugrul Gazi nin anisina Turkmenistan da basilan 500 Turkmenistan manati degerindeki hatira parasi Ertugrul Gazi nin resmi Resimde Ertugrul ibn Suleyman Kaynakca Arsivlenmis kopya 16 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Agustos 2021 a b c Arsivlenmis kopya 28 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Agustos 2021 a b c Akgun Mustafa Osman Gazi Panama Yayincilik 2017 Nesri Kitab i Cihannuma Inalcik Halil 2007 sf 490 Asikpasazade Tevarih i Al i Osman Inalcik Halil 2007 sf 489 Bay Atli Hasan bin Mahmud Inalcik Halil 2007 sf 488 Simsirgil Ahmet Kayi I Ertugrul un Ocagi Timas Yayinlari Istanbul 2013 a b c Inalcik Halil 2007 sf 479 a b c d e f g h i Inalcik Halil 2010 sf 1 2 Inalcik Halil 2007 sf 486 a b Inalcik Halil 2007 sf 487 a b Inalcik Halil 2007 sf 488 Inalcik Halil 2007 sf 489 Inalcik Halil 2007 sf 490Konuyla ilgili yayinlarWikimedia Commons ta Ertugrul Gazi ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Akgunduz Ahmed ve Ozturk Said 1999 Bilinmeyen Osmanli Istanbul Osav Danisman Zuhuri Osmanli Imparatorlugu Tarihi 14 Cilt Istanbul Zuhuri Danisman Yayinevi Cilt 2 say Inalcik Halil Agustos 2007 Osmanli Beyligi nin Kurucusu Osman Beg Belleten 261 sayi Ankara ss 486 490 25 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Mayis 2020 Maksudoglu Mehmed 2001 Osmanli Tarihi Istanbul Muneccimbasi Dervis Ahmet Camiu d Devle Osmanli Ansiklopedisi Tarih Medeniyet Kultur Istanbul Iz Yayincilik 1996 Uzuncarsili Ismail Hakki 1994 8 Baski 2003 Osmanli Tarihi I Cilt Anadolu Selcuklulari ve Anadolu Beylikleri Hakkinda bir Mukaddime ile Osmanli Devleti nin Kurulusundan Istanbul un Fethine Kadar Ankara Turk Tarih Kurumu ISBN 975 16 0011 1