Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Zırhlı tren, zırh ile korunmuş trendir. Çoğunlukla top, uçaksavar ve makineli tüfekle silahlandırılmıştır. Özellikle 19. yüzyılın sonuyla 20. yüzyılın başında yoğunlukla kullanılmıştır. Bu dönemde hızlı ilerleme kabiliyetine sahip büyük ateş gücü sağladığı için tercih edilmiştir. Karayollarının gelişmesi ve her türlü zeminde ilerleyebilen büyük ateş kabiliyetli silahların geliştirlimesiyle kullanımı neredeyse durmuştur. Zırhlı trenler günümüzde havadan saldırılara çok açık, demiryollarının kolayca sabote edilebileceği için güvenliği sorunlu ve tek bir demiryolu hattına bağlı olduğu için verimsizdir.
Tasarım ve ekipman
Zırhlı trene bağlanan vagonlar trenin işlevine göre değişebilmektedir. Buna göre bazı farklı görevler için özel tasarlanmış vagonlar arasında şunlar sayılabilir: Topçu vagonları, piyade vagonları, makineli tüfek vagonları, uçaksavar vagonları, komuta vagonları, anti-tank silah vagonları, taşıma platform vagonları, füze rampası vagonları vb. Zırhlı trenlerde kullanılan zırh çeşitli metallerden olabildiği gibi çimento veya kum torbalarından da oluşabilmektedir.
Tarihçe
İlk örnekler
Zırhlı trenler 19. yüzyılda Amerikan İç Savaşı, Fransa-Prusya Savaşı, I. ve II. Boer Savaşında, 20. yüzyılda ise Rus-Japon Savaşı, Meksika Devrimi, Rus İç Savaşı, I. ve II. Dünya Savaşında kullanılmıştır. En yoğun şekilde Rus İç Savaşı sırasında kullanılan zırhlı tren özellikle Çekoslovak Lejyonu tarafından başarıyla kullanılmıştır.
I. Dünya Savaşı
I. Dünya Savaşı sırasında Rus İmparatorluğu taşıdıkları toparın çaplarına göre ağır ve hafif olarak ikiye ayrılan sınıfta çok sayıda zırhlı tren kullanmıştır. Avusturya-Macaristan İmparatorluğu İtalya cephesinde zırhlı tren kullanmıştır. Ayrıca 1914 yılı Ekim ayındaki İngiltere Silahlı Kuvvetleri zırhlı tren desteği almıştır.
İki savaş arası dönem
Rus İç Savaşı sırasında Rus topraklarında mahsur kalan Çekoslovak Lejyonu Trans Sibirya Demiryolu boyunca zırhlı trenlerle bölgeyi kontrol etmiş, önemli askeri başarılar kazanmıştır. Aynı savaş sırasında Bolşevikler de zırhlı treni başarıyla kullanmıştır. Kızılordu tarafından kullanılan çok sayıda zırhlı tren ünlü Putilov Fabrikasında üretilmiştir. Savaşın sonuna doğru Kızılordu bünyesinde 103 zırhlı tren bulunmaktadır. Zırhlı trenler bu dönemde Estonya Bağımsızlık Savaşı sürecinde ve Çin İç Savaşında kullanılmıştır.
II. Dünya Savaşı
Savaşın ilk dönemindeki Polonya Seferi sırasında Polonya Ordusu tarafından başarıyla kullanılmıştır. İlerleyen dönemde zırhlı trenin başarıyla kullanılabildiğini gören Nazi Almanyası çok sayıda yeni tasarımlı zırhlı tren üretecek ve kullanacaktır. Slovak Ulusal Ayaklanması sırasında ele geçirilen bazı zırhlı trenler Nazilere karşı kullanılacaktır. Sovyetler Birliği ise 1941 yılındaki Barbarossa Harekâtında zırhlı trenlerinin çoğunu kaybedecektir. Yeni üretilen zırhlı trenlerin bazılara T-34 tank kuleleri bazılarına da uçaksavar bataryaları monte edilecektir. İngiltere'de olası Alman işgal teşebbüsüne karşı 12 adet zırhlı tren kullanıma alınmıştır. İşgal ihtimalinin ortadan kalkmasıyla 1942 yılında kullanımdan kaldırılan trenler İskoçya'da 1944 yılına kadar teyakkuzda bekletilmiştir.
Sonraki dönem
Birinci Çinhindi Savaşında Dördüncü Fransa Cumhuriyeti La Rafale adlı zırhlı treni hem keşif hem de taşımacılık için kullanır. 1953 yılında zırhlı tren Viet Minh birlikleri tarafından yoğun saldırıya uğramıştır.
Küba Devrimi sırasında Fulgencio Batista'ya bağlı askerleri taşıyan zırhlı tren Santa Clara Muharebesinde Ernesto Che Guevara komutasındaki 26 Temmuz Hareketine bağlı askerler tarafından raydan çıkartılarak etkisiz hale getirilmiştir.
Sovyetler Birliği Çin-Sovyet ayrılığını takip eden dönemde Trans Sibirya Demiryolunun güvenliğini sağlamak için bu hatta görev yapan zırhlı trenler bulundurmuştur.
Yugoslavya'nın dağılması sırasında meydana gelen Hırvatistan Savaşında Hırvatlar zırhlı trenler kullanmıştır. Sırp birlikleri de benzer şekilde T-55 tank kulelerinin de yer aldığı zırhlı trenler üretmiş ve kullanmıştır.
Soğuk Savaşın son dönemlerinde Sovyetler Birliği zırhlı trenlere kıtalararası balistik füze yerleştirmiştir.
Günümüzde Kuzey Kore yönetimi zırhlı trenleri devlet yöneticilerinin güvenli seyahat etmesi amacıyla kullanmaktadır.
-
![image]()
II. Dünya Savaşı sırasında kullanılan Sovyet NKVD zırhlı treni -
![image]()
Slovak Ordusu tarafından kullanılmış olan Hurban isimli zırhlı tren -
![image]()
Çekoslovak Lejyonuna ait zırhlı tren -
![image]()
Polonya Ordusu tarafından kullanılan bir zırhlı tren -
![image]()
Santa Clara Muharebesi sırasında etkisiz hale gelen zırhlı trenin bulunduğu yer günümüzde anıt haline getirilmiştir
Kaynakça
- ^ Muharebe fotoğrafları 11 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) 20 Şubat 2012 tarihinde erişilmiştir
- ^ İlgili makale 12 Mayıs 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) 20 Şubat 2012 tarihinde erişilmiştir
- ^ The Times haberi (İngilizce) 20 Şubat 2012 tarihinde erişilmiştir
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- Sovyetler Birliği tarafından II. Dünya Savaşı sırasında kullanılan zırhlı trenler 4 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) 14 Şubat 2012 tarihinde erişilmiştir
| Wikimedia Commons'ta Zırhlı tren ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Zirhli tren zirh ile korunmus trendir Cogunlukla top ucaksavar ve makineli tufekle silahlandirilmistir Ozellikle 19 yuzyilin sonuyla 20 yuzyilin basinda yogunlukla kullanilmistir Bu donemde hizli ilerleme kabiliyetine sahip buyuk ates gucu sagladigi icin tercih edilmistir Karayollarinin gelismesi ve her turlu zeminde ilerleyebilen buyuk ates kabiliyetli silahlarin gelistirlimesiyle kullanimi neredeyse durmustur Zirhli trenler gunumuzde havadan saldirilara cok acik demiryollarinin kolayca sabote edilebilecegi icin guvenligi sorunlu ve tek bir demiryolu hattina bagli oldugu icin verimsizdir II Dunya Savasi sirasinda kullanilan Sovyet zirhli treniTasarim ve ekipmanZirhli trene baglanan vagonlar trenin islevine gore degisebilmektedir Buna gore bazi farkli gorevler icin ozel tasarlanmis vagonlar arasinda sunlar sayilabilir Topcu vagonlari piyade vagonlari makineli tufek vagonlari ucaksavar vagonlari komuta vagonlari anti tank silah vagonlari tasima platform vagonlari fuze rampasi vagonlari vb Zirhli trenlerde kullanilan zirh cesitli metallerden olabildigi gibi cimento veya kum torbalarindan da olusabilmektedir TarihceIlk ornekler Zirhli trenler 19 yuzyilda Amerikan Ic Savasi Fransa Prusya Savasi I ve II Boer Savasinda 20 yuzyilda ise Rus Japon Savasi Meksika Devrimi Rus Ic Savasi I ve II Dunya Savasinda kullanilmistir En yogun sekilde Rus Ic Savasi sirasinda kullanilan zirhli tren ozellikle Cekoslovak Lejyonu tarafindan basariyla kullanilmistir I Dunya Savasi I Dunya Savasi sirasinda Rus Imparatorlugu tasidiklari toparin caplarina gore agir ve hafif olarak ikiye ayrilan sinifta cok sayida zirhli tren kullanmistir Avusturya Macaristan Imparatorlugu Italya cephesinde zirhli tren kullanmistir Ayrica 1914 yili Ekim ayindaki Ingiltere Silahli Kuvvetleri zirhli tren destegi almistir Iki savas arasi donem Rus Ic Savasi sirasinda Rus topraklarinda mahsur kalan Cekoslovak Lejyonu Trans Sibirya Demiryolu boyunca zirhli trenlerle bolgeyi kontrol etmis onemli askeri basarilar kazanmistir Ayni savas sirasinda Bolsevikler de zirhli treni basariyla kullanmistir Kizilordu tarafindan kullanilan cok sayida zirhli tren unlu Putilov Fabrikasinda uretilmistir Savasin sonuna dogru Kizilordu bunyesinde 103 zirhli tren bulunmaktadir Zirhli trenler bu donemde Estonya Bagimsizlik Savasi surecinde ve Cin Ic Savasinda kullanilmistir II Dunya Savasi Savasin ilk donemindeki Polonya Seferi sirasinda Polonya Ordusu tarafindan basariyla kullanilmistir Ilerleyen donemde zirhli trenin basariyla kullanilabildigini goren Nazi Almanyasi cok sayida yeni tasarimli zirhli tren uretecek ve kullanacaktir Slovak Ulusal Ayaklanmasi sirasinda ele gecirilen bazi zirhli trenler Nazilere karsi kullanilacaktir Sovyetler Birligi ise 1941 yilindaki Barbarossa Harekatinda zirhli trenlerinin cogunu kaybedecektir Yeni uretilen zirhli trenlerin bazilara T 34 tank kuleleri bazilarina da ucaksavar bataryalari monte edilecektir Ingiltere de olasi Alman isgal tesebbusune karsi 12 adet zirhli tren kullanima alinmistir Isgal ihtimalinin ortadan kalkmasiyla 1942 yilinda kullanimdan kaldirilan trenler Iskocya da 1944 yilina kadar teyakkuzda bekletilmistir Sonraki donem Birinci Cinhindi Savasinda Dorduncu Fransa Cumhuriyeti La Rafale adli zirhli treni hem kesif hem de tasimacilik icin kullanir 1953 yilinda zirhli tren Viet Minh birlikleri tarafindan yogun saldiriya ugramistir Kuba Devrimi sirasinda Fulgencio Batista ya bagli askerleri tasiyan zirhli tren Santa Clara Muharebesinde Ernesto Che Guevara komutasindaki 26 Temmuz Hareketine bagli askerler tarafindan raydan cikartilarak etkisiz hale getirilmistir Sovyetler Birligi Cin Sovyet ayriligini takip eden donemde Trans Sibirya Demiryolunun guvenligini saglamak icin bu hatta gorev yapan zirhli trenler bulundurmustur Yugoslavya nin dagilmasi sirasinda meydana gelen Hirvatistan Savasinda Hirvatlar zirhli trenler kullanmistir Sirp birlikleri de benzer sekilde T 55 tank kulelerinin de yer aldigi zirhli trenler uretmis ve kullanmistir Soguk Savasin son donemlerinde Sovyetler Birligi zirhli trenlere kitalararasi balistik fuze yerlestirmistir Gunumuzde Kuzey Kore yonetimi zirhli trenleri devlet yoneticilerinin guvenli seyahat etmesi amaciyla kullanmaktadir II Dunya Savasi sirasinda kullanilan Sovyet NKVD zirhli treni Slovak Ordusu tarafindan kullanilmis olan Hurban isimli zirhli tren Cekoslovak Lejyonuna ait zirhli tren Polonya Ordusu tarafindan kullanilan bir zirhli tren Santa Clara Muharebesi sirasinda etkisiz hale gelen zirhli trenin bulundugu yer gunumuzde anit haline getirilmistirKaynakca Muharebe fotograflari 11 Subat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce 20 Subat 2012 tarihinde erisilmistir Ilgili makale 12 Mayis 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce 20 Subat 2012 tarihinde erisilmistir The Times haberi Ingilizce 20 Subat 2012 tarihinde erisilmistirAyrica bakinizMokra MuharebesiDis baglantilarSovyetler Birligi tarafindan II Dunya Savasi sirasinda kullanilan zirhli trenler 4 Subat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce 14 Subat 2012 tarihinde erisilmistirWikimedia Commons ta Zirhli tren ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir