Bâb-ı Âli tercümanı (Osmanlıca: Tercümân-ı Bâb-ı Âli; Yunanca: διερμηνέας της Υψηλής Πύλης, romanize: Dierminéas tis Ypsilís Pýlis; Rumence: Dragomani ai Porții Otomane), Dîvân-ı Hümâyun tercümanı (Osmanlıca: Tercümân-ı Dîvân-ı Hümâyûn), büyük tercüman ya da tercümanbaşı, Osmanlı hükûmetinin kıdemli tercümanı ve fiili dışişleri bakan yardımcısına verilen addır. Makam, 1661'de oluşturulmasından 1821'de Yunan İsyanı'nın patlak vermesine kadar büyük ölçüde Fenerli Rumlar tarafından yönetildi ve Osmanlı İmparatorluğu'ndaki gayrimüslimlerin erişmiş olduğu en yüksek kamu göreviydi.
Bâb-ı Âli tercümanı, resmi dairelerdeki yazışmaların tercüme ve yazımını yapmakla görevliydi. Tercümanlar, resmi kabul törenlerinde Avrupalı elçilerin padişah veya sadrazama gönderilen mektuplarını tercüme etmek, Reîsü'l-küttâbın yabancı elçilerle görüşmesinde bulunmak ve bu toplantıların yazılı raporlarını hazırlamak, yabancı ülkelere gönderilen Osmanlı sefaret heyetlerinde bulunmak, Osmanlı Devleti'nin ikili antlaşmalarında tercümanlık etmek, Avrupalı devletlere verilecek her türlü yazıyı kaleme almak gibi Osmanlı İmparatorluğu'nun uluslararası ilişkilerinden sorumlulardı. Bu yönüyle Dîvân-ı Hümâyun tercümanları, Osmanlı'nın “Avrupa'daki gözü” olmuşlardır. Özetle diplomatik işlerin idaresinde Reis-ül küttabdan sonra gelen en önemli görevliydi.
Bütün tercümanların imparatorlukta yaygın olarak kullanılan üç dili, (elsine-i selase) yani Arapça, Farsça ve Türkçeyi bilmesi ve birkaç yabancı dilde (genellikle Fransızca ve İtalyanca) yetkin olması gerekiyordu.
Tarihçe
Makamın oluşturulması
1661'de Sadrazam Köprülü Fazıl Ahmed Paşa, kendi kişisel doktoru Panayot Nikusios'u Dîvân-ı Hümâyun'a ilk tercümanbaşı olarak atadı. 1673 yılında Nikusios'un ölümünden sonra görevi, başka bir Yunan olan İskerletzâde İskender üstlendi. Bu tercümanlar, Bâb-ı Âli'nin hemen hemen tüm tercümanlarının Yunan kökenli olduğu veya Mavrokordat, Gika, Karaca veya Kalimaki gibi Fenerli Rum aile çemberinin üyeleri olarak makamın Helenleştiği bir geleneği başlattı. Fenerli Rumların çoğu daha önce İstanbul'daki Avrupa elçiliklerinde görev yapmıştı. Örneğin Nikusios, daha önce (ve bir süre eş zamanlı olarak) Avusturya büyükelçiliğinde tercümanlık yapıyordu.
Rum etkisi
Bâb-ı Âli tercümanları, Dîvân-ı Hümâyun'un dışişlerinden sorumlu olan Reîsü'l-küttâbın kurmaylarındandı. Çok az sayıda Osmanlı Türkü Avrupa dillerini öğrendiğinden, ilk zamanlardan itibaren bu tercümanların çoğunluğunu Hristiyan kökenliler; başlıca Avusturyalılar, Macarlar, Polonyalılar, Rumenler ve Yunanlar oluşturuyordu. Bâb-ı Âli tercümanlığı makamında, Rumen-Yunan Fenerli Rum aile üyeleri önemli rol oynamıştır ve makama getirilen isimlerin büyük çoğunluğu bu ailelerdendir.
Fenerli Rumların Osmanlı yönetimindeki bu yükselişi, "Büyük Rum Tercümanlar Çağı" olarak da bilinir. Rumlar, Avrupalılarla ilişkilerini sürdürüp genişletmeyi ve bilgileri sayesinde Osmanlı'da elde edilen güç ve konumlarına kalıcı bir biçim vermeyi ve kurumsallaştırmayı başarmışlardır. 1822'ye kadar 12 büyük Rum aileden 34 tercümanbaşı çıkmıştır. Karacalar biri iki kez olmak üzere altı, Suçolar beş, Moruziler biri iki kez olmak üzere beş, Mavrokordatolar dört, Gikalar dört, Kalimakiler biri iki kez olmak üzere üç, İpsilantiler iki, Rakoviță, Ralettos, Argiropulos, Aristarhi ve Nikusioslar ise birer tercüman çıkarmıştır.
Nikusios ve halefleri, kendileri, oğulları ve maiyetinin 20 üyesi için vergi muafiyeti gibi bir sürü büyük ayrıcalığı makamlarına bağlamayı başardılar; kişisel kullanımları için gönderilen ürünler için tüm gümrük ücretlerinden muafiyet, Sadrazam hariç tüm mahkemelerden muafiyet, Osmanlı memurlarıyla aynı tip kaftan giyme, kakım kürkü kullanma izni ve ata binme iznine sahiptiler. Bâb-ı Âli tercümanının maaşı yıllık 47.000 kuruştu. Bunlar, konumu imrenilen Fenerli Rumların makam üzerinde rekabet etmesine neden oldu. Bâb-ı Âli tercümanlarının sorumlulukları normal bir tercümanın sorumluluklarının ötesine geçmişti ve daha ziyade dışişlerinin günlük işlerinden sorumlu hale geldiler. Bu itibarla makam, Osmanlı İmparatorluğu'nda gayrimüslimlerin erişebildiği en yüksek kamu görevi haline geldi.
Görevin başarısı, 1701'de Bâb-ı Âli tercümanınınkine benzer tersane tercümanı makamını oluşturdu. Tersane tercümanlığı, genellikle Bâb-ı Âli tercümanı makamına bir basamak taşı olarak hizmet etti. Osmanlı ordusu ve Mora Eyaleti için de küçük tercümanlar vardı, ancak bu pozisyonlar asla aynı şekilde resmileştirilmedi. 1711'den itibaren, birçok eski tersane tercümanı, Eflak ve Boğdan'ın prenslik (voyvoda veya hospodar) pozisyonlarını üstlendi.
Makamın kaldırılması
Fenerliler bu ayrıcalıklı konumu 1821'de Yunan Devrimi'nin patlak vermesine kadar ellerinde tuttular. O zamanki Bâb-ı Âli tercümanı Konstantin Moruzi'den, Rum beylerine isyandan vazgeçmeleri hususunda yazı yazması istendi. Ancak Moruzi bu isteğe uymadı ve tam tersine, ayaklanmayı özendirdiği ve isyancılarla işbirliği yaptığı gerekçesiyle Nisan 1821'de idam edildi. Yerine, Fenerli Rum olmayan ve daha güvenilir kabul edilen İstavraki Aristarhi, Yahya Naci Efendi denetimi altında göreve getirildi. Ancak Aristarhi de Rumlarla işbirliği yaptığı gerekçesiyle 1822'de görevden alındı ve sürgün edildi. Bundan sonra tercümanlık görevine hiçbir Rum atanmadı. Daha sonra bu makamın yerini, başlangıçta İshak Efendi gibi mühtediler, kısa süre sonra yabancı dilleri akıcı Müslüman Türklerden oluşan lonca benzeri Tercüme Odası aldı.
Bâb-ı Âli tercümanları listesi
Aşağıdaki tablo, Bâb-ı Âli tercümanlarını tarihe göre sıralanmış olarak listeler. Bazı yıllarda birden fazla tercüman görev yapmıştır.
# | Portre | Tercüman | Göreve gelişi | Görevden ayrılması | Görev süresi | Notlar |
---|---|---|---|---|---|---|
1 | – | Panayot Nikusios | 1661 | 1673 | y. 12 yıl |
|
2 | İskerletzâde İskender | 1673 | 1709 | y. 36 yıl |
| |
3 | Nikolaye Mavrokordato | 1689 | 1709 | y. 20 yıl |
| |
4 | Yenaki Mavrokordato | 1709 | 1717 | y. 8 yıl |
| |
5 | II. Ligor Gika | 1717 | 1727 | y. 10 yıl |
| |
6 | – | Aleksandru Matei Gika | 1727 | 1740 | y. 13 yıl |
|
7 | Yanaki Teodor Kalimaki | 1741 | 1750 | y. 9 yıl |
| |
8 | Matei Gika | 1751 | 1752 | y. 1 yıl |
| |
9 | Yanaki Teodor Kalimaki | 1752 | 1758 | y. 7 yıl |
| |
10 | III. Ligor Gika | 1758 | 1764 | y. 8 yıl |
| |
11 | – | Yorgi Karaca | 1764 | 1765 | y. 1 yıl | – |
12 | – | 1765 | 1768 | y. 3 yıl |
| |
13 | – | Nikolas Suço | 1768 | 1769 | y. 1 yıl | – |
14 | Mihal Rakoviça | 1769 | 1770 | y. 1 yıl |
| |
15 | – | 1770 | 1774 | y. 4 yıl |
| |
16 | Aleksandros İpsilantis | 1774 | 1774 | y. 1 yıldan az |
| |
17 | Konstantin Moruzi | 1774 | 1777 | y. 3 yıl |
| |
18 | – | Nikolas Karaca | 1777 | 1782 | y. 5 yıl |
|
19 | Drakozade Mihal Suço | 1782 | 1783 | y. 1 yıl |
| |
20 | Aleksandros Mavrokordatos Firaris | 1782 | 1783 | y. 1 yıl |
| |
21 | Aleksandru Kalimaki | 1785 | 1788 | y. 3 yıl |
| |
22 | – | 1788 | 1790 | y. 2 yıl | – | |
23 | Aleksandır Morozi | 1790 | 1792 | y. 2 yıl |
| |
24 | – | 1792 | 1794 | y. 2 yıl |
| |
25 | Aleksandru Kalimaki | 1794 | 1795 | y. 1 yıl |
| |
26 | – | 1795 | 1796 | y. 1 yıl |
| |
27 | Konstantin İpsilantis | 1796 | 1799 | y. 3 yıl |
| |
28 | Drakozade Aleko Bey | 1799 | 1801 | y. 2 yıl |
| |
29 | İskerlet Kalimaki | 1801 | 1806 | y. 5 yıl |
| |
30 | – | Aleksandros Suço | 1802 | 1807 | y. 5 yıl |
|
31 | Aleksander Hançerli | 1806 | 1807 | y. 1 yıl |
| |
32 | Yoan Karaca | 1807 | 1808 | y. 1 yıl |
| |
33 | – | Yanaki N. Karaca | 1808 | 1808 | y. 1 yıldan az |
|
34 | – | Dimitraşko Morozbeyzade | 1808 | 1812 | y. 4 yıl |
|
35 | – | 1809 | 1812 | y. 3 yıl |
| |
36 | Yoan Karaca | 1812 | 1812 | y. 1 yıldan az |
| |
37 | – | Yakovos Argiropulos | 1812 | 1817 | y. 5 yıl |
|
38 | Mihal Suço | 1817 | 1819 | y. 2 yıl |
| |
39 | – | Konstantin Moruzi | 1821 | 1821 | y. 1 yıldan az |
|
40 | – | İstavraki Aristarhi | 1821 | 1822 | y. 1 yıl |
|
Kaynakça
- Özel
- ^ a b (PDF). Ankara Üniversitesi. 2 Ekim 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2021.
- ^ (PDF). 2010. 16 Kasım 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2021.
- ^ a b Philliou 2011, s. 11.
- ^ a b Patrinelis 2001, s. 177-198.
- ^ a b c d Bosworth 2000, s. 237.
- ^ a b Patrinelis 2001, s. 181.
- ^ Vakalopoulos 1973, s. 237.
- ^ Vakalopoulos 1973, s. 238.
- ^ a b c d Philliou 2011, s. 183.
- ^ a b Vakalopoulos 1973, s. 243.
- ^ Vakalopoulos 1973, s. 242.
- ^ Strauss 1995, s. 190.
- ^ Eliot 1900, s. 307.
- ^ Strauss 1995, s. 191.
- ^ Patrinelis 2001, s. 180-181.
- ^ Philliou 2011, s. 11, 183-185.
- ^ Lewis 2001, s. 35.
- ^ a b Philliou 2011, s. 72,92.
- ^ Philliou 2011, s. 92.
- ^ a b kamu malı olan bir yayından alınan metni içeriyor: Chisholm, Hugh, (Ed.) (1911). "Mavrocordato". Encyclopædia Britannica. 17 (11. bas.). Cambridge University Press. s. 917. Önceki cümlelerden bir veya daha fazlası artık
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x Philliou 2011, s. 184.
- ^ Hart 2020, s. 140-141.
- ^ a b Philliou 2011, s. 185.
- ^ Yılmazer 2008, s. 21-22.
- Genel
- Bosworth, C. E. (2012). Tard̲j̲umān. ss. 236-238. ISBN . Erişim tarihi: 10 Ağustos 2022.
- Eliot, Charles (1900). Turkey in Europe. Londra: Edward Arnold.
- Patrinelis, C. G. (2001). "The Phanariots Before 1821". Balkan Studies. 42 (2): 177-198. ISSN 2241-1674. 16 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Ağustos 2021.
- Philliou, Christine M. (2011). Biography of an Empire: Governing Ottomans in an Age of Revolution. Berkeley, Los Angeles and London: University of California Press. ISBN . 31 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Ekim 2022.
- Strauss, Johann (1995). "The Millets and the Ottoman Language: The Contribution of Ottoman Greeks to Ottoman Letters (19th-20th Centuries)". Die Welt des Islams. 35 (2): 189-249. doi:10.1163/1570060952597860.
- Vakalopoulos, Apostolos E. (1973). Ιστορία του νέου ελληνισμού, Τόμος Δ′: Τουρκοκρατία 1669–1812 [Modern Helenizm Tarihi, Cilt IV: Türk egemenliği 1669-1812] (Yunanca). Selanik: Emm. Sfakianakis & Sons. 18 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Ekim 2022.
- Hart, Patrick (2020). Henrietta Liston's Travels: The Turkish Journals, 1812 - 1820. Edinburgh University Press. ss. 140-141. ISBN . 18 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Ekim 2022.
- Lewis, Bernard (2001). The Muslim Discovery of Europe. New York: W.W. Norton & Company. ISBN .
- Yılmazer, Ziya (2008). Şanizade Tarihi. Çamlıca Basım Yayın. ss. 21,22. ISBN . 18 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Ekim 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bab i Ali tercumani Osmanlica Tercuman i Bab i Ali Yunanca diermhneas ths Ypshlhs Pylhs romanize Diermineas tis Ypsilis Pylis Rumence Dragomani ai Porții Otomane Divan i Humayun tercumani Osmanlica Tercuman i Divan i Humayun buyuk tercuman ya da tercumanbasi Osmanli hukumetinin kidemli tercumani ve fiili disisleri bakan yardimcisina verilen addir Makam 1661 de olusturulmasindan 1821 de Yunan Isyani nin patlak vermesine kadar buyuk olcude Fenerli Rumlar tarafindan yonetildi ve Osmanli Imparatorlugu ndaki gayrimuslimlerin erismis oldugu en yuksek kamu goreviydi Bab i Ali tercumani solda bir Avrupa buyukelcisi solda oturan bir Buhara elcisi sagda oturan ve Reisu l kuttab ortada oturan Bab i Ali tercumani resmi dairelerdeki yazismalarin tercume ve yazimini yapmakla gorevliydi Tercumanlar resmi kabul torenlerinde Avrupali elcilerin padisah veya sadrazama gonderilen mektuplarini tercume etmek Reisu l kuttabin yabanci elcilerle gorusmesinde bulunmak ve bu toplantilarin yazili raporlarini hazirlamak yabanci ulkelere gonderilen Osmanli sefaret heyetlerinde bulunmak Osmanli Devleti nin ikili antlasmalarinda tercumanlik etmek Avrupali devletlere verilecek her turlu yaziyi kaleme almak gibi Osmanli Imparatorlugu nun uluslararasi iliskilerinden sorumlulardi Bu yonuyle Divan i Humayun tercumanlari Osmanli nin Avrupa daki gozu olmuslardir Ozetle diplomatik islerin idaresinde Reis ul kuttabdan sonra gelen en onemli gorevliydi Butun tercumanlarin imparatorlukta yaygin olarak kullanilan uc dili elsine i selase yani Arapca Farsca ve Turkceyi bilmesi ve birkac yabanci dilde genellikle Fransizca ve Italyanca yetkin olmasi gerekiyordu TarihceIstanbul da anonim bir Yunan sanatci tarafindan tasvir edilen bir Bab i Ali tercumani 1809 Makamin olusturulmasi 1661 de Sadrazam Koprulu Fazil Ahmed Pasa kendi kisisel doktoru Panayot Nikusios u Divan i Humayun a ilk tercumanbasi olarak atadi 1673 yilinda Nikusios un olumunden sonra gorevi baska bir Yunan olan Iskerletzade Iskender ustlendi Bu tercumanlar Bab i Ali nin hemen hemen tum tercumanlarinin Yunan kokenli oldugu veya Mavrokordat Gika Karaca veya Kalimaki gibi Fenerli Rum aile cemberinin uyeleri olarak makamin Helenlestigi bir gelenegi baslatti Fenerli Rumlarin cogu daha once Istanbul daki Avrupa elciliklerinde gorev yapmisti Ornegin Nikusios daha once ve bir sure es zamanli olarak Avusturya buyukelciliginde tercumanlik yapiyordu Rum etkisi Bab i Ali tercumanlari Divan i Humayun un disislerinden sorumlu olan Reisu l kuttabin kurmaylarindandi Cok az sayida Osmanli Turku Avrupa dillerini ogrendiginden ilk zamanlardan itibaren bu tercumanlarin cogunlugunu Hristiyan kokenliler baslica Avusturyalilar Macarlar Polonyalilar Rumenler ve Yunanlar olusturuyordu Bab i Ali tercumanligi makaminda Rumen Yunan Fenerli Rum aile uyeleri onemli rol oynamistir ve makama getirilen isimlerin buyuk cogunlugu bu ailelerdendir Fenerli Rumlarin Osmanli yonetimindeki bu yukselisi Buyuk Rum Tercumanlar Cagi olarak da bilinir Rumlar Avrupalilarla iliskilerini surdurup genisletmeyi ve bilgileri sayesinde Osmanli da elde edilen guc ve konumlarina kalici bir bicim vermeyi ve kurumsallastirmayi basarmislardir 1822 ye kadar 12 buyuk Rum aileden 34 tercumanbasi cikmistir Karacalar biri iki kez olmak uzere alti Sucolar bes Moruziler biri iki kez olmak uzere bes Mavrokordatolar dort Gikalar dort Kalimakiler biri iki kez olmak uzere uc Ipsilantiler iki Rakoviță Ralettos Argiropulos Aristarhi ve Nikusioslar ise birer tercuman cikarmistir Nikusios ve halefleri kendileri ogullari ve maiyetinin 20 uyesi icin vergi muafiyeti gibi bir suru buyuk ayricaligi makamlarina baglamayi basardilar kisisel kullanimlari icin gonderilen urunler icin tum gumruk ucretlerinden muafiyet Sadrazam haric tum mahkemelerden muafiyet Osmanli memurlariyla ayni tip kaftan giyme kakim kurku kullanma izni ve ata binme iznine sahiptiler Bab i Ali tercumaninin maasi yillik 47 000 kurustu Bunlar konumu imrenilen Fenerli Rumlarin makam uzerinde rekabet etmesine neden oldu Bab i Ali tercumanlarinin sorumluluklari normal bir tercumanin sorumluluklarinin otesine gecmisti ve daha ziyade disislerinin gunluk islerinden sorumlu hale geldiler Bu itibarla makam Osmanli Imparatorlugu nda gayrimuslimlerin erisebildigi en yuksek kamu gorevi haline geldi Gorevin basarisi 1701 de Bab i Ali tercumanininkine benzer tersane tercumani makamini olusturdu Tersane tercumanligi genellikle Bab i Ali tercumani makamina bir basamak tasi olarak hizmet etti Osmanli ordusu ve Mora Eyaleti icin de kucuk tercumanlar vardi ancak bu pozisyonlar asla ayni sekilde resmilestirilmedi 1711 den itibaren bircok eski tersane tercumani Eflak ve Bogdan in prenslik voyvoda veya hospodar pozisyonlarini ustlendi Makamin kaldirilmasi Fenerliler bu ayricalikli konumu 1821 de Yunan Devrimi nin patlak vermesine kadar ellerinde tuttular O zamanki Bab i Ali tercumani Konstantin Moruzi den Rum beylerine isyandan vazgecmeleri hususunda yazi yazmasi istendi Ancak Moruzi bu istege uymadi ve tam tersine ayaklanmayi ozendirdigi ve isyancilarla isbirligi yaptigi gerekcesiyle Nisan 1821 de idam edildi Yerine Fenerli Rum olmayan ve daha guvenilir kabul edilen Istavraki Aristarhi Yahya Naci Efendi denetimi altinda goreve getirildi Ancak Aristarhi de Rumlarla isbirligi yaptigi gerekcesiyle 1822 de gorevden alindi ve surgun edildi Bundan sonra tercumanlik gorevine hicbir Rum atanmadi Daha sonra bu makamin yerini baslangicta Ishak Efendi gibi muhtediler kisa sure sonra yabanci dilleri akici Musluman Turklerden olusan lonca benzeri Tercume Odasi aldi Bab i Ali tercumanlari listesiAsagidaki tablo Bab i Ali tercumanlarini tarihe gore siralanmis olarak listeler Bazi yillarda birden fazla tercuman gorev yapmistir Portre Tercuman Goreve gelisi Gorevden ayrilmasi Gorev suresi Notlar1 Panayot Nikusios 1661 1673 y 12 yil Koprulu Fazil Ahmed Pasa tarafindan ilk tercuman basi olarak atanmistir Daha oncesinde Alman buyukelciligi yapmistir 2 Iskerletzade Iskender 1673 1709 y 36 yil Sarayda Iskerletzade Iskender adiyla da taninmistir Karlofca Antlasmasi nin muzakerelerinde buyuk rol oynamistir 3 Nikolaye Mavrokordato 1689 1709 y 20 yil Daha sonra Bogdan Prensi 1711 1715 ve Eflak Prensi 1715 1716 ve 1719 1730 4 Yenaki Mavrokordato 1709 1717 y 8 yil Daha sonra Bogdan Prensi 1711 ve Eflak Prensi 1716 1719 5 II Ligor Gika 1717 1727 y 10 yil Daha sonra Bogdan Prensi 1726 1733 1735 1739 1739 1741 ve 1747 1748 ve Eflak Prensi 1733 1735 ve 1748 1752 6 Aleksandru Matei Gika 1727 1740 y 13 yil 1 donem 7 Yanaki Teodor Kalimaki 1741 1750 y 9 yil 1 donem 8 Matei Gika 1751 1752 y 1 yil Daha sonra Eflak Prensi 1752 1753 ve Bogdan Prensi 1753 1756 9 Yanaki Teodor Kalimaki 1752 1758 y 7 yil 2 donem Daha sonra Bogdan Prensi 1758 1761 10 III Ligor Gika 1758 1764 y 8 yil Daha sonra Bogdan Prensi 1764 1767 ve 1774 1782 ve Eflak Prensi 1768 1769 11 Yorgi Karaca 1764 1765 y 1 yil 12 1765 1768 y 3 yil 1 donem 13 Nikolas Suco 1768 1769 y 1 yil 14 Mihal Rakovica 1769 1770 y 1 yil Daha sonra Bogdan Prensi 1703 1705 1707 1709 ve 1716 1726 ve Eflak Prensi 1730 1731 ve 1741 1744 15 1770 1774 y 4 yil 2 donem 16 Aleksandros Ipsilantis 1774 1774 y 1 yildan az Daha sonra Eflak Prensi 1774 1782 1796 1797 ve Bogdan Prensi 1786 1788 17 Konstantin Moruzi 1774 1777 y 3 yil Daha once Tersane tercumani 1764 1765 Daha sonra Bogdan Prensi 1777 1782 18 Nikolas Karaca 1777 1782 y 5 yil Daha sonra Eflak Prensi 1782 1783 19 Drakozade Mihal Suco 1782 1783 y 1 yil Daha sonra Eflak Prensi 1783 1786 1791 1793 ve 1801 1802 ve Bogdan Prensi 1793 1795 20 Aleksandros Mavrokordatos Firaris 1782 1783 y 1 yil Daha sonra Bogdan Prensi 1785 1786 21 Aleksandru Kalimaki 1785 1788 y 3 yil 1 donem 22 1788 1790 y 2 yil 23 Aleksandir Morozi 1790 1792 y 2 yil Daha sonra Bogdan Prensi 1792 1802 1806 ve 1806 1807 ve Eflak Prensi 1793 1796 ve 1799 1801 24 1792 1794 y 2 yil 1 donem 25 Aleksandru Kalimaki 1794 1795 y 1 yil 2 donem Daha sonra Bogdan Prensi 1795 1799 26 1795 1796 y 1 yil 2 donem 27 Konstantin Ipsilantis 1796 1799 y 3 yil Daha sonra Bogdan Prensi 1799 1801 ve Eflak Prensi 1802 1806 28 Drakozade Aleko Bey 1799 1801 y 2 yil Daha once Tersane tercumani 1797 1799 Daha sonra Bogdan Prensi 1801 1802 ve Eflak Prensi 1819 1821 29 Iskerlet Kalimaki 1801 1806 y 5 yil Daha sonra Bogdan Prensi 1806 1812 1819 30 Aleksandros Suco 1802 1807 y 5 yil 1807 yilinda Padisah in emriyle idam edildi 31 Aleksander Hancerli 1806 1807 y 1 yil Daha sonra Bogdan Prensi 1807 32 Yoan Karaca 1807 1808 y 1 yil 1 donem 33 Yanaki N Karaca 1808 1808 y 1 yildan az Daha once Tersane tercumani 1799 1800 34 Dimitrasko Morozbeyzade 1808 1812 y 4 yil 1812 yilinda Rusya ile savasi sona erdiren muzakerelerde Ruslarla isbirligi yaptigindan suphelenildi ve daha sonra Topkapi Sarayi nda idam edildi 35 1809 1812 y 3 yil Daha once Tersane tercumani 1803 1806 36 Yoan Karaca 1812 1812 y 1 yildan az 2 donem Daha sonra Eflak Prensi 1812 1819 37 Yakovos Argiropulos 1812 1817 y 5 yil Daha once Tersane tercumani 1809 38 Mihal Suco 1817 1819 y 2 yil Daha sonra Bogdan prensi 1819 1821 39 Konstantin Moruzi 1821 1821 y 1 yildan az Yunan Isyani nda isyancilarla isbirligi yaptigi aciga cikti ve gorev yaptigi sirada idam edildi 40 Istavraki Aristarhi 1821 1822 y 1 yil Yunan Isyani sirasinda Rumlarla isbirligi yaptigi gerekcesiyle gorevden alindi ve surgun edildi KaynakcaOzel a b PDF Ankara Universitesi 2 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 29 Eylul 2021 PDF 2010 16 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 29 Eylul 2021 a b Philliou 2011 s 11 a b Patrinelis 2001 s 177 198 a b c d Bosworth 2000 s 237 a b Patrinelis 2001 s 181 Vakalopoulos 1973 s 237 Vakalopoulos 1973 s 238 a b c d Philliou 2011 s 183 a b Vakalopoulos 1973 s 243 Vakalopoulos 1973 s 242 Strauss 1995 s 190 Eliot 1900 s 307 Strauss 1995 s 191 Patrinelis 2001 s 180 181 Philliou 2011 s 11 183 185 Lewis 2001 s 35 a b Philliou 2011 s 72 92 Philliou 2011 s 92 a b Onceki cumlelerden bir veya daha fazlasi artik kamu mali olan bir yayindan alinan metni iceriyor Chisholm Hugh Ed 1911 Mavrocordato Encyclopaedia Britannica 17 11 bas Cambridge University Press s 917 a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x Philliou 2011 s 184 Hart 2020 s 140 141 a b Philliou 2011 s 185 Yilmazer 2008 s 21 22 GenelBosworth C E 2012 Tard j uman ss 236 238 ISBN 9789004161214 Erisim tarihi 10 Agustos 2022 Eliot Charles 1900 Turkey in Europe Londra Edward Arnold Patrinelis C G 2001 The Phanariots Before 1821 Balkan Studies 42 2 177 198 ISSN 2241 1674 16 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Agustos 2021 Philliou Christine M 2011 Biography of an Empire Governing Ottomans in an Age of Revolution Berkeley Los Angeles and London University of California Press ISBN 978 0 520 26633 9 31 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Ekim 2022 Strauss Johann 1995 The Millets and the Ottoman Language The Contribution of Ottoman Greeks to Ottoman Letters 19th 20th Centuries Die Welt des Islams 35 2 189 249 doi 10 1163 1570060952597860 Vakalopoulos Apostolos E 1973 Istoria toy neoy ellhnismoy Tomos D Toyrkokratia 1669 1812 Modern Helenizm Tarihi Cilt IV Turk egemenligi 1669 1812 Yunanca Selanik Emm Sfakianakis amp Sons 18 Agustos 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Ekim 2022 Hart Patrick 2020 Henrietta Liston s Travels The Turkish Journals 1812 1820 Edinburgh University Press ss 140 141 ISBN 1474467350 18 Agustos 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Ekim 2022 Lewis Bernard 2001 The Muslim Discovery of Europe New York W W Norton amp Company ISBN 978 0 393 32165 4 Yilmazer Ziya 2008 Sanizade Tarihi Camlica Basim Yayin ss 21 22 ISBN 9789944905626 18 Agustos 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Ekim 2021