Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Troçkizm, Marksizm'in Troçki'nin bakış açısıyla yorumlanmasıdır. Aynı zamanda 1917 Ekim Devrimi'nden sonra ortaya çıkmış bir ayrımı ifade eder. Sovyetler Birliği'nde "sol muhalefet" olarak örgütlenmiş, Troçki'nin kurduğu 4. Enternasyonal'le başlayarak günümüze kadar gelmiştir.
Troçkizm'in en önemli unsurları; özgürlüğü ortadan kaldıracak bir sistem olarak görülen "tek ülkede sosyalizmi" fikrinin reddi, dünya devrimi fikri, enternasyonalin gerekliliği, sürekli devrim ve Doğu Bloku ülkelerinin gerçek sosyalizm olmadığı fikirleridir.
İdeoloji
Troçki'ye göre, bir işçi devleti tek başına kapitalist güçlerin baskısına direnemezdi. Bu nedenle Troçki, sosyalizmin tek bir ülkede kurulmasının olanaksız olduğunu düşünüyordu. Troçki'ye göre kapitalist dünya ekonomisi farklı ülkelerin ekonomilerinin bir toplamı değil, bir bütünüydü. Bu nedenle Troçki, tıpkı Lenin gibi başta gelişmiş kapitalist ülkelerde olmak üzere tüm dünyada sosyalist devrimlerin gerçekleşmesini en öncelikli sorun olarak görmüştür.
Bu nedenle Troçki, 3. Enternasyonalin (Komünist Enternasyonal) zaman içinde işlevini kaybetmesini eleştirir. Buna karşılık Troçkistler 4. Enternasyonali kurarak dünya devrimi için mücadeleye devam ettiklerini ilan etmişlerdir.
Sovyetler Birliği'nin ekonomik-toplumsal yapısı Troçki'nin tezlerinde önemli bir yer tutar. Troçki, bu ülkede aslında sosyalizmin var olmadığını, başlangıçta işçi devleti olan bu rejimin yalnız kalması, iç savaş, devrimin geri kalmış bir ülkede gerçekleşmesi, bir bürokrasi katmanını oluşturduğunu ve işçi iktidarını deformasyona uğrattığı görüşündedir. Troçki, bürokrasinin kendi çıkarları için içte ve dışta devrimi yenilgiye uğratmak için çalıştığını ve bunu başardığı söyler. Stalin'i ise bürokrasinin bu dönemdeki lideri olarak görür.
Troçki'nin önemli kuramlarından birisi de sürekli devrimdir. Aynı isimde bir kitabı da bulunan Troçki, emperyalizm çağında geri kalmış ülke burjuvalarının oynaması gereken rolü de işçi sınıfının devralması gerektiği görüşündeyken devrimin kesintiye uğramadan dünyaya yayılması gerektiğini bu kuramıyla vurgulamaya çalışır.
Troçkizm, ekonomi-politik ve devlet kuramı konularında Marksizmin ilk haline sıkı sıkıya bağlıdır.[] Bu görüşler doğrultusunda Troçkistler, Sovyetler Birliği'nde bürokrasinin devrilmesi, devrimin dünyaya yayılması için mücadele etmişlerdir.
Tarih
1903-1917
Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi'nin (RSDİP) 1903'teki 2. Konferansında Lenin'in ve Martov'un başını çektiği iki ayrı eğilim arasındaki ideolojik ve örgütsel ayrılıklar doruk noktasına çıktı. Parti Lenin'in başı çektiği çoğunluk (Bolşevik) ve Martov'un başı çektiği azınlık (Menşevik) olmak üzere bölündü. Troçki, bu bölünmede Menşeviklerin tarafında bulundu. Daha sonra Menşevikler, Rusya'nın koşullarını öne sürerek burjuva partileriyle ittifak yapılmasına yanaşan yeni fikirleri ortaya atınca Troçki, Menşeviklerden ayrıldı.
1917 yılına kadar Troçki, Bolşevikler ve Menşeviklerin dışındaydı. Troçki, Sürekli Devrim adlı teorisinin ilk çekirdeğini oluşturan Sonuçlar ve Olasılıklar adlı broşürünü yazmış ve bu konudaki tezlerini geliştirmeye devam etmişti.
1917-1923
Şubat 1917'de gerçekleşen devrimle birlikte Rusya'da Çarlık rejimi sona erdi ve hükûmetin aciz kalmasından ötürü fiili bir demokratik rejim kuruldu. Önce burjuva-liberal Kadetler önderliğinde, sonra popülist-sosyalist Kerenski başkanlığında geçici hükûmetler kuruldu . Menşevikler Rusya'daki devrimin bir burjuva-demokratik devrim aşamasında olduğu gerekçesiyle bu hükûmetleri desteklerken; Bolşevikler (Lenin ülkeye dönükten sonra) geçici hükûmetin karşısında oldular. karşı alınacak tavır, 1. Dünya Savaşına son verilmesi, devrimin daha da ileri götürülüp işçi sınıfı iktidarına varması konularındaki tartışmalar Troçki ve taraftarlarını Bolşeviklere yakınlaştırdı. Ve birleşme fikrini doğurdu. Nisan 1917'de Lenin'in ünlü Nisan Tezleri'ni yayınlamasıyla birlikte Troçki ve yaklaşık 4000 taraftarı Bolşevik Partiye katıldı.
Bu dönemde Geçici Hükûmet, halk desteğini hızla kaybediyordu. Ekim'de (Gregoryen takvime göre Kasım'da) bir devrim daha gerçekleşti. Geçici Hükûmet ortadan kalktı ve tüm iktidar Sovyetlerin eline geçti. Devrimin hemen ardından savaşa son verilmesi ve Almanya ile barış görüşmelerine gidilmesi konusu gündeme geldi. Görüşmeler için Troçki görevlendirildi.
Barış görüşmeleri, Lenin ile Troçki arasında fikir ayrılıklarına neden oldu. Lenin, hemen barış yapılması taraftarı olduğunu ilan etti ve barış yapılmazsa Almanya'nın SSCB'yi ortadan kaldırılabileceğini belirtti. Troçki ise Almanya'da devrimin yakın olduğunu ve içeriden yıkılacağını, görüşmelerin geciktirilmesi gerektiğini söylüyordu. 2 ay içinde Alman ordularının ilerleyişi Sovyetler Birliği'nin barış görüşmelerine oturmasına neden oldu ve Sovyetler Birliği savaştan çekildi. Troçki daha sonra deneyim Lenin'in haklı olduğunu gösterdi diyecekti.
1919'da ise eski rejimi geri getirmek isteyen Beyaz Muhafızlar, savaş ilan ettiler. Bu, iki yıl sürecek bir iç savaşın başlangıcıydı. Troçki bu sürede Kızıl Muhafızların komutanlığını üstlendi ve kısa sürede Kızıl Muhafızları büyük bir orduya dönüştürdü. İki yılın sonunda Beyaz Muhafızlar yenildi ve iç savaş sona erdi. Fakat SSCB ekonomisi büyük bir yıkıma uğradı.
1923-1929
Sovyetler'deki "", Troçki önderliğinde 1920'li yıllar boyunca güç kazandı.[] 1928'de Stalin bu gelişmeye son vermek için Troçki'yi önce SSCB içinde sürgüne gönderdi ve yandaşlarını hapsettirdi. Buna rağmen sol muhalefetin faaliyetlerini gizlice sürdürmesi üzerine Troçki yurtdışına, sırasıyla Türkiye, Norveç ve Meksika'ya sürgüne gönderildi. Stalin, gücünün yettiğince, tüm dünyadaki komünist partilerden Troçkistlerin tasfiye edilmesini sağladı.
1929-1938
Troçki, gücünü pekiştiren Sovyet bürokrasisinin er ya da geç konumunu kalıcı hale getirmek için kapitalizme yöneleceğini iddia etmiştir.[] 1936 yılında Troçki'nin yazdıklarına göre çevresi kapitalist ülkelerle çevrili olan Sovyetler Birliği'ndeki dengesizlikler gittikçe artacak ve Sovyet bürokrasisi kapitalizme yönelmek zorunda kalacaktı. Troçkistler, SSCB'deki Glasnost ve Perestroyka hareketlerini, Troçki'nin bu kehanetinin gerçekleşmesi olarak yorumlamıştır.
Troçki, yozlaşmasına rağmen SSCB'nin varlığının yine de işçilerin çıkarına olduğunu ve kapitalist ülkelerin saldırılarına, karşı devrim girişimlerine karşı savunulması gerektiğini düşünüyordu. SSCB'de proleter demokrasinin yeniden kurulması için bir "" çağrısında bulundu. Günümüzde bu çağrıyı yanlış bulan Troçkistler de vardır.
Stalin, Troçki'yi SSCB rejimi için büyük tehlike olarak görüyordu ve onu etkisiz hale getirmek için çeşitli yöntemler denedi. Troçki, Stalin'in emri ile Meksikalı bir Stalinist olan tarafından 1940'ta katledildi.
Suikastten önce, 1938'de Troçki ve taraftarları, hareketlerini kurumsallaştırmak için Dördüncü Enternasyonal'i örgütleyebilmişti. Troçki, Dördüncü Enternasyonal'in devrimi gerçekleştirebilecek tek güç olduğunu ve gerek kapitalizme gerekse Stalinizme karşı mücadele edeceğini söylüyordu. Bu yıllarda Troçkizm Vietnam'da, Sri Lanka'da ve daha sonra Bolivya'da bir kitle hareketi hüviyeti kazandı. Çin'de de önemli Troçkist hareket mevcuttu. Ancak Stalinistler, güç kazandıkları her yerde Troçkistleri başlıca düşmanları olarak gördüler ve yok etmek için özel bir çaba gösterdiler.[]
1938-1953
II. Dünya Savaşı yıllarında Dördüncü Enternasyonal'den kopmalar yaşandı. Bazı Troçkistler, SSCB'nin artık "yozlaşmış bir işçi devleti" sayılamayacağını söyleyerek Dördüncü Enternasyonal'den çekildiler.[] Bunlara göre, SSCB gibi bürokratik-totaliter bir rejimi savunmak işçi sınıfı için bir hataydı. Öte yandan, baskı altında kalan Troçkist gruplar Vietnam'daki ve diğer ülkelerdeki kitle desteğini kaybettiler.[]
Dördüncü Enternasyonal Uluslararası Sekreteryası, II. Dünya Savaşı sonrası siyasi durumu ve Doğu Avrupa'daki yeni bürokratik devletleri değerlendirmek amacıyla 1946, 1948 ve 1951 yıllarında bir dizi uluslararası kongre topladı.[] 1951 kongresi, Doğu Avrupa devletlerini "deforme işçi devletleri" olarak tanımladı.[] Aynı kongre, 'nun, Troçkistleri Stalinist Komünist partilerin içinde daha etkin olmaya çağıran görüşlerini de benimsedi.[] Pablo'ya göre Stalinist Komünist partiler, gerçek bir işçi hareketine dayanmaları halinde Stalin'in etkisinden kurtulabilirdi. Pablo'ya göre, Yugoslavya'nın kendi yolunu seçmesi, bunun olabilirliğini göstermişti.[] 1951 kongresinde Troçkistlerin Stalinist Komünist partiler içinde faaliyet göstermesi yönünde karar alındı. Bu hatalı karar sonucunda yüzlerce Troçkist militan Stalinist Komünist partilerin içinde tasfiye oldu.[]
1951 kongresinin karşı karşıya geldiği bir başka sorun ise Doğu Avrupa'daki yeni bürokratik rejimler oldu.[] Marksist görüşe göre SSCB, kendi varlığı için tehdit olmadığı sürece kapitalizmle uyum içinde yaşayacak, devrimi yaymaya çalışmayacaktı. Tartışmalar sonucunda Kongre; SSCB yönetiminin hâlâ karşı-devrimci olduğunu, Doğu Avrupa'daki yeni rejimlerin II. Dünya Savaşı'nın askeri ve siyasi bir sonucu olduğunu, SSCB'nin rejimini bu ülkelere yaymasının devrimcilikten değil varlığını koruma güdüsünden kaynaklandığını açıkladı.[]
1953-1991
1991-Günümüz
Günümüzde, dünya üzerinde Dördüncü Enternasyonal'in devamı olduğunu iddiasını taşıyan birçok Troçkist grup vardır.
Günümüzde Troçkizm
Troçkizm bugün dünyanın 7 kıtasında da mücadele veren bir siyasi akımdır. Latin Amerika ve Avrupa'da yoğun olmak üzere, Sri Lanka ve Arjantin gibi ülkelerde en güçlü sol akım olarak varlığını sürdürmektedir. Bazı ülkelere göre, Troçkist hareketlerin değerlendirmesini şöyle yapabiliriz:
ABD: ABD'de Troçkizm Komünist Enternasyonal kuruluşundan beri var oldu. Uluslararası Sol Muhalefetin bu ülkede bir seksiyonu vardı. Dördüncü Enternasyonal'in kuruluşunda bu seksiyon önemli bir rol oynadı ve aynı zamanda Sosyalist İşçi Partisi kuruldu. Özellikle II. Dünya Savaşı döneminde, enternasyonalin öncülüğünü bu parti yaptı. 1953 yılında 'un mektubuyla bu parti DE'den ayrıldı ve kendisini takip eden diğer seksiyonlarla Dördüncü Enternasyonal'in Uluslararası Komitesi'ni() kurdu. Daha sonra bu parti bölündü ve DE'ye geri dönerek BirSek'i kurdu. Günümüzde bu parti bütünüyle Troçkizmi terk etmiş durumdadır. Pablo çizgisinde olan bir grup Neo-conların içinde erimiştir. Ayrıca DEUK'un bir seksiyonu olan SEP, ABD'de faaliyetlerini sürdürmektedir.
Kanada: DEUK'un bu ülkede bir seksiyonu bulunmaktadır, BirSek'in bir seksiyonu mevcuttur, diğer Troçkist hareketlerle ilgili bilgiler sınırlıdır.
Meksika: Bu ülkede Troçkist hareketin tarihi Sol Muhalefete kadar uzanır. Troçki'nin Meksika'da bulunduğu dönemlerde bazı önemli çalışmaları olmuştur.
Arjantin: Arjantin'de güçlü bir troçkist hareket mevcuttur. LIT-CI, UIT-CI ve BirSek'in birer seksiyonları bu ülkede mevcuttur. Ayrıca Partido Obrero (İşçi Partisi) CRFI'nın kuruluşunda önemli bir rol oynamıştır. Bunların dışında pek çok Troçkist grup mevcuttur. Üç Troçkist partinin; Izquierda Socialista (UIT-CI), Partido Obrero (CRFI) ve Partido Trabajadores Socialista (FT-CI) ortaklığı olan İşçilerin ve Solun Cephesi (Frente Izquierda y Trabajadores-FIT) ülkenin 4. büyük siyasal yapısıdır.
Bolivya: Bolivya'da gelişmiş bir troçkist hareket mevcuttur. Özellikle de maden işçileri arasında Troçkizm güçlüdür. 'ın Pablo çizgisinde pek çok üyesi vardır. Bu ülkede Birsek, LIT-CI ve UIT-CI birer seksiyonları vardır.
Brezilya: LIT-CI, UIT-CI, CRFI ve BirSek'in birer seksiyonu vardır. Diğer hareketler dağınıktır.
Kolombiya: LIT-CI ve UIT-CI'nın birer seksiyonu mevcuttur.
Venezuela: Ülkede birkaç dağınık Troçkist grup bulunmaktadır. Birsek, LIT-CI, UIT-CI ve CRFI'in birer seksiyonu mevcuttur.
İngiltere: İngiltere'de güçlü bir troçkist hareket mevcuttur. , IST'nin liderliğini yapmaktadır. DEUK'un bir seksiyonu olan SEP faaliyet göstermektedir. IMT'nin İngiltere seksiyonu İşçi Partisi'ne süresiz entrizm yapmaktadır. Bu ülkede, hemen hemen bütün Uluslararası sektlerin bir seksiyonu bulunmaktadır. Diğer troçkist hareketler dağınık durumdadır.
Fransa: Fransa'da troçkist hareket önemli bir güç kazanmıştır. Troçkistler seçimlerde 3 milyondan fazla oy almaktadır. Eski Fransa Başbakanı Lionel Jospin Uluslararası Komünist Akım'dan ayrılmıştır. 2002 Fransa seçimlerinde Troçkist gruplar tüm oyların %11'ini aldılar. 2006'da %6'ya gerilediler. LO, LCR ve PT en güçlü Troçkist çevrelerdir. Son seçimlerdeki yaklaşık oy miktarları; LO: 1.600.000 LCR: 1.200.000 PT: 130.000
Almanya: DEUK'un bir seksiyonu olan SEP henüz kuruluş aşamasındayken 15.000 oy almayı başarmış bir partidir. Diğer troçkist hareketlerin hepsi Die Linke(Sol Parti) içinde yer almaktadır.
İspanya: Dördüncü Enternasyonal'in kuruluş belgelerinden edindiğimiz bilgiye göre henüz sol muhalefet döneminde İspanya Troçkist Hareketi ikiye bölünmüştür. İspanya İç Savaşı döneminde POUM(DE'den koptu) varlığını sürdürmüştür. LIT-CI, UIT-CI ve Birsek'in birer seksiyonu bulunmaktadır.
İtalya: LIT-CI'nın bir seksiyonu olan Alternatif Komünist Parti bu ülkede faaliyet göstermektedir. Birsek'in bir seksiyonu vardır. CRFI'nın seksiyonu vardır. Diğer troçkist hareketler dağınıktır.
Yunanistan: Sol Muhalefetin en güçlü seksiyonu Yunanistan'daydı. İlerleyen dönemlerde Troçkist hareket görece zayıfladı. CRFI'nın Yunan seksiyonu olan EEK ve Birsek'in bir seksiyonu mevcuttur.
Avustralya: DEUK'un bir seksiyonu olan SEP bu ülkede faaliyet göstermektedir. Birsek'in bir seksiyonu mevcuttur.
Sri Lanka: Sri Lanka'da güçlü bir troçkist hareket mevcuttur. Eski troçkist LSSP faaliyetlerini sürdürmektedir. DEUK'un bir seksiyonu SEP faaliyetlerini sürdürmektedir.
Paraguay:LIT-CI'nın ve Birsek'in birer seksiyonları mevcut.
Şili: LIT-CI, UIT-CI, CRFI ve Birsek'in birer seksiyonları mevcut.
Kamerun: BirSek'in bir seksiyonu mevcut.
Japonya: BirSek'in bir seksiyonu mevcuttur.
- seksiyonu
- Uluslararası İşçi Birliği - Dördüncü Enternasyonal sempatizan seksiyonu RED Hareketi
- 'ndan Devrimci Sosyalist İşçi Partisi
- seksiyonu Devrimci İşçi Partisi
- İşçilerin Uluslararası Birliği - Dördüncü Enternasyonal üyesi İşçi Demokrasisi Partisi
- resmi üyesi
- seksiyonu
- Sürekli Devrim Hareketi - Marksist Bakış
- üyesi
- Sosyalist Emekçiler Partisi
Stalinizmin Yükselişi
Troçkistlerin Doğu Bloku'na bakışını incelemeden önce Stalinizmin Yükselişine bakışlarını incelemek gerekir. Troçkistlerin ortak noktası SSCB ve benzeri rejimlerin gerçek anlamda işçi devletleri veya sosyalizm olmadığı görüşüdür.[]
1917 Rusya Devrimi'nden itibaren devrimin yayılamaması ve görece sanayileşmemiş bir ülkede gerçekleşmesi(hatta bu ülkede bir burjuva devrimi de yaşanmamıştı) genç işçi iktidarını hem yalıtık hem de çok güçsüz bıraktı. Buna bir de iki yıllık bir iç savaş eklenince ülke ekonomisi tamamen çöktü. Bu dönemde işçi sınıfı son derece güçsüz düştü, kırlara göç başladı. Örneğin ülkenin en gelişmiş sanayi merkezi Petersburg'un nüfusu 2.000.000'dan 500.000'e kadar düştü.[] Köylere göçen işçi sınıfı köylülüğe veya kır proleterlerine katılırken şehirlerde de küçük-burjuvanın güçlenmesine olanak sağladı. Bu yüzden, şehirlerdeki pek çok Sovyet hızla atomize oldu.[]
Durumu düzeltmek isteyen Bolşevikler, ilk önce ticareti canlandırmak için NEP'i (Novaya Ekonomicheskaya Politika- Yeni Ekonomi Politikası) devreye soktular. Bu politika, kapitalizme sınırlı da olsa izin veriyordu. Böylece köylünün elindeki tahılı satmasını ve kıtlığın yok edileceğini umuluyordu. Kırlarda hızla güç kazanan kulak [zengin köylülük] adını verdiğimiz sınıf, bu şartlar altında doğdu.
İşçi iktidarı hızla atomize olma sürecine uğrarken, işçi sınıfının yeniden güçlendirilmesi ve ülkenin sanayileşmesi ihtiyacı gündeme geldi. Fakat proje başarısızlığa uğradı, çünkü ülke yalıtık kalmıştı. Dışarıdan yardım alamıyordu. Bu şartlar altında bolşevik partisinde sağ eğilimler güçlendi. Daha sonra, bu sağ eğilimler parti yönetimini hızla ele geçirmeye başladılar. Böylece Stalin etrafında kenetlenen bir bürokrasi ortaya çıktı.
Doğu Bloku'nun Sınıf Karakteri
Troçkistler çeşitli konularda farklı tavırlar almışlardır. Bunlardan en önemlisi SSCB, Doğu Avrupa, Küba, Çin, Kuzey Kore ve benzer rejimlerin değerlendirilmesidir. Troçkistler Doğu Bloku ülkelerini sosyalist olarak görmezler. Troçkistler bu konuda üçe ayrılırlar:
1) Yozlaşmış İşçi İktidarları: Troçki'nin kendisi de bizzat bu fikri savunmuştur. (Fakat o dönemde sadece SSCB vardı) Bu görüşü savunanlara göre bu ülkelerde işçi iktidarı mevcuttur ama bürokrasi de bulunmaktadır. Bürokrasinin varlığı bu ülkelerde işçi iktidarı olduğu gerçeğini değiştirmez ama bu onun bozulmuş niteliğini gösterir. Bürokrasi mülkiyet ilişkilerine bakılırsa hiçbir mülkiyete sahip değildir, yine işçi sınıfı içinden çıkan sağ bir eğilimdir. Bürokrasi işçi sınıfı içinden çıkıyor, özel bir mülkiyete sahip olmuyor, ama politik iktidara sahip oluyordu. Doğrudan sömürmüyor, çalıyordu. Troçki bu görüşü ömrünün sonlarına doğru terk etmeye başlasa da genel olarak bu fikri savundu. Ardılları ise farklı fikirler önerdiler. Türkiye'de bu görüşü paylaşanlar: Devrimci İşçi Partisi, Sınıf Mücadelesi, Yeni Yol, Sosyalist Alternatif, Devrimci Marksist Kolektif, İşçi Demokrasisi Partisi, RED Dergisi.
2) : Troçkist saflarda bu konuyu ilk dillendiren Tony Cliff oldu. Cliff'e göre bürokrasi, işçi iktidarını karşı-devrimle yıkmıştı ve kendini egemen sınıf olarak örgütleyerek kapitalizmi restore etmişti. Bunun için devleti yıkması gerekmemişti sadece devlet kontrolünde kapitalizmi yaratmıştı. Bu ülkelerdeki kapitalizm diğerlerindeki gibi özel mülkiyetçi değildi, devlet mülkiyetindeydi. Cliff'e göre bürokrasi işi artı-değer sömürüsüne vardırarak kendisini bir çeşit burjuvaya dönüştürmüştü. Türkiye'de bu görüşü paylaşanlar: DSİP, Antikapitalist Parti, İşçilerin Sesi, İşçi Sözü, Sürekli Devrim Hareketi.
3) Bürokratik Diktatörlükler: Bir kısım Troçkistlere göre ise iki görüş de yanlıştır. İşçi sovyetleri ve komiteleri bu ülkelerde ya yoktu ya da işlevsizdi. Tüm iktidar devletin elinde toplanmıştı. Öte yandan birden fazla sermayenin rekabet halinde olmayışı, bürokrasinin doğrudan karı ele almayıp devlet yoluyla kullanması her iki teoriyi de geçersiz kılıyordu. 1941'e gelindiğinde Marx'ın ekonomi-politik üzerine yazdığı Grundrisse adlı eser yayınlandı. Buradan anlaşıldığı kadarıyla, köleci ve feodal toplum biçimleri, istisnalar hariç Asya'da yaşanmamıştı. Burada, asyatik adı verilen farklı bir üretim düzeni mevcuttu. Ve bu doğu despotizminde, sovyetlerde olduğu gibi egemen sınıf bürokrasinin kendisiydi, ayrıca özel mülkiyet de yoktu. Böylece bürokrasinin de bağımsız bir sınıf olabileceği düşüncesi güçlenmiş oldu. 1970'lerde Osmanlı İmparatorluğu'yla da bağlarını kurarak İdris Küçükömer ve Asaf Savaş Akat bu teoriyi Türkiye'de ilk geliştiren isimler oldular.
Sürekli Devrim
Sürekli devrim, Troçki'nin Marksizme yaptığı en önemli katkılardan biridir. Söz konusu teorinin gelişimi, Troçki'nin hayatının önemli bir bölümünü kapsar.[] Troçki sürekli devrim düşüncesini ilk önce broşüründe dile getirmiştir. Ekim Devriminin öncesinde ve sonrasında Troçki pek çok eserinde bu teoriyi tekrar tekrar şekillendirmiş, İstanbul'da kaldığı dönemlerde "Sürekli Devrim" adlı kitabını yazmıştır.[] İlerleyen dönemlerde özellikle de Çin üzerine yazdığı yazılarla Sürekli devrim teorisine son halini vermiştir. []
Sürekli Devrim düşüncesine göre geri kalmış ülkelerde bile devrimin öncüsü işçi sınıfı olmalıdır.[] Burjuva devriminin gerekleri bile ancak ve ancak işçi sınıfı tarafından yerine getirilebilir. Demokratik görevleri yerine getirecek olan işçi sınıfıdır. Burjuva sınıfı gericileşmiş olduğu için bu görevleri yerine getirmez. Önce bir burjuva devrimi yapmaya gerek yoktur.[]
Elbette burada bahsi geçen fikir doğrudan sosyalizme geçiş değildir. Sürekli devrimle birlikte aşamalar birbirine geçer. Teorinin en önemli noktalarından biri; ister ileri bir kapitalist ülkede olsun, isterse gelişmemiş bir ülkede olsun, öncülük görevi sadece işçi sınıfınındır.[]
Fakat işçi sınıfı iktidarı ele alıp, bu gereklilikleri yerine getirmekle yetinemez. Devrim bu noktada tamamlanmaz, aksine yeni başlar. Devrim ulusal sınırlar içinde başlayacaktır ama ulusal sınırlar içine hapsolamaz; devrimin ayakata kalabilmesi için dünyaya yayılması gerekmektedir. Kapitalizm tek tek ülkelerde değil bütün dünya ölçeğinde devrilebilir.[]
Bu fikirler Sürekli Devrim Teorisinin özünü oluşturur.
Troçkist Akımlar
Mandelcilik
İkinci Dünya Savaşından sonra yeniden toparlanan Dördüncü Enternasyonal içerisinde Michel Pablo ve Ernest Mandel'in başını çektiği bir akım ortaya çıktı.[] Onlara göre, Stalinist partilerin içinde "devrimci unsurlar" bulunmaktaydı. Hatta bazı stalinist örgütler gerçekten de devrimciydi. Bu nedenle Troçkistler, Stalinist KP'lere "derin giriş"(sui generis entrizm) yapmalıydılar ve onların içinde çalışma yürütmeliydiler.[] Yine aynı çizgi o dönemde yeni ortaya çıkan Yugoslavya devletinin bürokratik olmadığını ve gerçek bir işçi devleti olduğunu söyleyebiliyordu(zaten bu nedenle Dördüncü Enternasyonal pek çok militanını Yugoslavya'ya yollamıştı)[] Böylece Dördüncü Enternasyonalin "her koşul altında işçi sınıfının partisinin bağımsızlığı" ve "stalinist, merkezci, sendikalist, ulusalcı ve benzeri akımlarla kesin olarak ayrılarak uzlaşmacılığı reddetme" ilkelerinden vazgeçilmiş oluyordu.[] Aynı zaman da SSCB ve benzeri bürokratik rejimlerin kapitalizm ile sosyalizm arasındaki bir "geçiş aşaması" olduğunu iddia ediliyordu.[]
Bunun dışında Pablo-Mandel akımı işçi sınıfı dışında devrim için yeni öncüler aramaya başlamışlardı ve ilk olarak ulusal kurtuluş hareketlerini buldular.[] Bu sebeple Cezayir Ulusal Kurtuluş Hareketine koşulsuz destek verildi hatta Cezayir'in bir "yarı işçi devleti" olduğu iddia edildi.[] Bunun yanlışlığı ise daha sonra kabul edilecekti.[] Daha sonra Küba'nın da bir işçi devleti olduğu ileri sürülecekti.[] En sonunda "bürokratik bir işçi devletinin, gerçek bir işçi devleti ile aynı işlevi görebileceği" iddiasında bulundular.[] Yeni kitle öncüleri düşüncesiyle gerillacılığa, ulusal kurtuluş hareketlerine, stalinist, merkezci partilere, eşcinsel ve feminist hareketlerine destek verildi.[] Bir-Sek'in Bolivya seksiyonu ülkede hızla yükselen işçi hareketini görmezden gelip gerilla mücadelesine koşulsuz bir biçimde katıldı ve Che'ye koşulsuz destek verdi.[] Che'nin öldürülmesinden sonra ise gerillalarla birlikte bütün Bolivya seksiyonu yok edilecekti.[] Yıllar sonra ise Bir-Sek gerillacılığın yanlış olduğunu kabul edicekti.[] Bir-Sek içindeki bütün seksiyonlar ise kendi bölgelerinde ve iç işlerinde tamamen serbest bırakılacaktı. Böylece Dördüncü Enternasyonalin tüzüğündeki "demokratik merkeziyetçilik" ilkesi fiilen terk edilmiş olacaktı.[] 1985 yılından itibaren SSCB'de başlayan Glastnost ve Perestroyka hareketleri ise Sovyetler Birliği'nin "bürokrasiden kurtarılması" ve "gerçek bir işçi iktidarına dönüşmesi" olarak kabul ediliyor; bu hareketlerin en sonunda yaşanan dağılma ise bir "işçi devrimi" olarak tanımlanıyordu. Hatta Mandel bizzat SSCB'ye seyahat edip Gorbaçov'u kutluyordu.[] Bu rejimlerinin çöküşünden sonra büyük darbe yiyen stalinist hareketlerden umut kesilecekti ve sosyal-demokrat hareketlerle işbirliğine girişilecekti. Zaten bundan yıllar önce Sri Lanka'da bir sosyal-demokrat parti olan NSSP seksiyonluğa kabul edilmişti.[]
Pablo-Mandel çizgisinin ortaya çıkışından sonra James P. Cannon tarafından yazılan "Dünyanın Dört Bir Yanındaki Troçkistlere Açık Mektup" ile buna tepki gösteren bazı bileşenler ayrılıp Dördüncü Enternasyonal'in uluslararası Komitesi(DEUK)ni kurdu.[] Daha sonra Cannon'un başını çektiği ABD seksiyonu Dördüncü Enternasyonal Uluslararası Sekreterliği(DEUS) ile tekrar birleşecek ve Dördüncü Enternasyonal Birleşik Sekreterliği(Bir-Sek)ni kuracaktı.[]
Morenoculuk
Bu akım, ismini Nahuel Moreno'dan alır. 1940'lı yıllarda Arjantin'de Moreno'nun başını çektiği bir grup ile Marksist İşçiler Grubu'nu kuracaktı.[] Peronculuğu gerici ve sağcı bir akım olarak değerlendirmekle kalmayacak onu faşist olarak da tanımlayacaktı.[] Peronculuğa uzlaşmaz bir tutum izleyen Moreno aynı zamanda onu destekleyen CGT adlı sendika konfederasyonunun kapatılmasını istemek ve yükselen işçi hareketi CGT ve Peron'un kuyruğunda olduğu için polis hareketi olarak tanımlamak ve karşısında olmak gibi sekter bir davranış için de bulunuyordu.[] Günümüzde LIT-CI da bu çizginin sekter olduğunu kabul etmektedir.[] Fakat çok geçmeden birkaç yıl içinde aynı Moreno Peronculuğun en ateşli destekçisi olacaktı ve onun "sol kanadı" olarak tanımlayacaktı kendisini.[] 1958 yılında işçi hareketinin desteğini hızla yitiren Peron, sağcı Frondizi ile işbirliğine girişti. Bu durum, işçi hareketinin, sendika bürokrasisinin, sol grupların ve hatta Peroncuların büyük tepkisini çekerken sadece Moreno onu destekledi. 1958 seçimleri ise Peron açısından büyük bir yenilgiyle sonuçlandı.[]
Pabloculuğa sert eleştiler getiren Moreno aslında onlardan farklı yönelişlere girmedi.[] Küba Devrimi'ne kadar gerillacılığa karşı çıkan ve Castro'yu "goril" olarak tanımlayan Moreno daha sonra Castroculuğun savunuculuğunu yapacak ve gerillacılığa destek verecekti.[] 1969 yılında ise gerillacılığa tekrar karşı çıkmaya başladı. Burjuva anayasalcılığı destekleyen Moreno 19.yüzyıldaki Arjantin anayasasını savunmaya başladı.[] Bir halk cephesi kurulması fikrini savunarak Troçki'nin bu konuda savunduğu her şeyi pratikte reddetti.[] 70'lerde tekrar kurulan askeri diktatörlüğü "en demokratik askeri hükûmet" olarak tanımladı.[] Bu askeri hükûmetin İngiltere ile yaptığı savaştan yenilgiyle çıkmasından sonra büyüyen işçi hareketine katılmadı.[] Daha önce DEUK ve Bir-Sek içinde faaliyet göstermiş olan Moreno, kendi enternasyonali olan Uluslararası İşçiler Birliği-Dördüncü Enternasyonal(LIT-CI / UİB-DE)i kurdu.[]LIT-CI 1987'de Moreno'nun ölümünden sonra büyük bir krize girdi. Moreno, SSCB ve benzeri yozlaşmış bürokratik işçi devletlerinin çöküşünün emperyalizmle girdikleri ekonomik işikiler sonucu olacağını isabetli biçimde öngördü.[]
Lambertcilik
Bu akım ismini 'ten almıştır. Lambert Troçki'nin yaşadığı yıllarda Dördüncü Enternasyonal'e katılmış daha sonra DEUK saflarında bulunmuştur. DEUK'dan ayrılan Enternasyonalist Komünist Örgüt, 68 Fransa'sındaki olaylarda Kızıl Üniversite gibi sol sekter sloganları savunarak kendisini gençlik hareketine uyarladı.[] Bir dönem Moreno ile birlikte Enternasyonal kurma çabasına giren örgüt bu birlikteliği gerçekleştiremedi[] ve Moreno, kendi enternasyonalini kurdu.
Cliffçilik (Uluslararası Sosyalist Akım)
Bu akım Tony Cliff'in teorilerini kabul etmektedir. Uluslararası Sosyalist Akım'ın diğer Troçkist akımlardan ayrıldığı en önemli nokta SSCB'nin sınıfsal analizidir. Akım dünya devriminin yenilmesi ve Rusya'daki iç savaş nedeniyle işçi sınıfının deklase olduğunu vurgulayarak, bu sayede bürokrasinin iktidara geldiğini savunur. SSCB'de iktidar işçi sınıfında değil, bürokrasidedir. Bu yüzden SSCB devlet kapitalistidir.[] Bu görüş ilk defa Cliff'in adlı kitabında dile getirmişlerdir.
Diğer
Aslında yukarıdaki akımların hepsi kendisini "Troçkist" olarak görmektedir ama bunların dışında hayırlı ismi kullanan bir başka akım vardır. Bu akım yukarıdaki akımların hepsini pabloculuğun farklı fraksiyonları olarak değerlendirmektedir.[] İşçi sınıfının partisinin bağımsızlığını savunarak reformist olarak tanımladıkları pablocu, stalinist, merkezci, reformcu, gerillacı, sendikacı, ulusal kurtuluşçu hareketlerin hiçbiri ile ittifaka yanaşmaz, onların devrimcileşebileceğini düşünmez. Bu nedenle onlarla ittifaka yanaşmaz, işçi sınıfının marksist bir parti altındaki birleşik cephesini savunur.[] Yukarıda sayılan akımların hepsinin devrimcileştirilememesinin nedeninin ise onların sınıfsal, örgütsel yapılanmasında olduğunu ve kapitalizmin günümüzdeki durumunun bir sonucu olduğunu düşünür.[]
Bu akım, diğer akımlardan farklı olarak küreselleşmeyi reddetmez,[] küreselleşme ile küreselleşmecelik ideolojisini birbirlerinden ayırır. Küreselleşmenin insanlığa barış, huzur ve refah getirecek bir olgu olduğu iddiasına karşı çıkar. Küreselleşme dünya ekonomisinin hızla uluslararasılaşması, üretimin dünya çapında yeni teknolojilerle planlanması olgusudur, bu nedenlerle küçük burjuva sınıfının hızla mülksüzleşmesine ve işçi konumuna gelmesine neden olmaktadır.[] Bu durum kendisine küçük burjuva ve ulusal burjuva gibi sınıflara dayandıran ya da -bilerek veya bilmeyerek- küçük burjuva perspektife sahip olan pablocu, stalinist, merkezci, ulusal kurtuluşçu akımların hızla gerilemesine neden olmuştur. Ulusal kurtuluş hareketleri ve gerillacı hareketlerin emperyalizmle uzlaşmasına neden olmuştur.[]
Eleştiriler
Troçki ve Troçkizm gerek sağ, gerek sol ve gerekse liberal kesimden eleştiri almıştır. Sağ ve liberal kesimden gelen yeterince özgürlükçü olmama suçlaması Troçki'nin Kronstadt Ayaklanmasını şiddetle bastırmasına dayandırılır.
Sol kesimden gelen eleştiriler ise Stalin ile Tek ülkede sosyalizm konusunda yaşadığı fikir ayrılığını Sovyetler Birliğinin ekonomik ve siyasi yapısını değiştirmek adına sabotaj yapmaya vardırmasına dayanır.Sovyetler Birliği yönetimi ve Sovyetler Birliği Komünist Partisi (SBKP), Troçkizmin sabotajçı, casus ve faşizmin bir ajanı olduğunu belirtmiş ve buna yönelik propaganda yapmıştır. Dönemin SBKP Genel Sektereri Stalin konu hakkında şu görüşlere sahiptir;
:"Troçkist zararlıların tek tük insanlar tarafından, Bolşeviklerin ise onlarca milyon insan tarafından desteklendiği doğrudur. Fakat bundan, zararlı unsurların davamıza ciddi zararlar veremeyecekleri sonucu çıkmaz. Fesat çıkarmak ve zarar vermek için çok sayıda insana ihtiyaç yoktur. Bir Dinyeper Elektrik Santralı yapmak için onbinlerce işçi harekete geçirilmek zorundadır, ama aynı santralı havaya uçurmak için belki birkaç düzine insan yeter, daha fazla değil. Savaşta bir muharebeyi kazanmak için belki birkaç kızıl kolorduya gereksinme duyulur. Ne var ki cephede kazanılmış bu zaferi yerle bir etmek için, ordu karargahında, hatta bir bölükte birkaç casusun varlığı ve bunların harekat planlarını temin edip düşmana vermesi yeterlidir. Büyük bir demiryolu köprüsü kurmak için binlerce insan gerekir. Ama aynı köprüyü havaya uçurmak için birkaç kişi yeterlidir. Böyle düzinelerce yüzlerce örnek verilebilir. Dolayısıyla bizim çoğunlukta oluşumuz, Troçkist zararlıların ise azınlıkta oluşu teselli nedeni olmamalıdır. Ulaşılması gereken nokta, saflarımızda hiç Troçkist unsurun kalmamasıdır."
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- Sürekli Devrim- Lev Troçki/ Yazın Yayıncılık(Sonuçlar ve Olasılıklar da bu kitabın içine basılmıştır)
- http://www.wsws.org/tr/2008/jun2008/trot-j14.shtml4 Ağustos 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- http://www.wsws.org/tr/icfi.shtml28 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- http://www.wsws.org/tr/polemik/polemik.shtml8 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- SSS-Sosyalizm Sayı 9- Moreno ve Morenocluk
- Rusya'da Devlet Kapitalizmi- Tony Cliff
- http://www.marksist.com/ceviriler/dorduncu_enternasyonalden_istifa.htm9 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- http://www.internationalviewpoint.org/13 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Stalin- Lev Troçki/Yazın Yayıncılık
- Yeni Yol- Lev Troçki/ Yazın Yayıncılık
Dipnot
- ^ Marxists.org 14 Kasım 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - Marxists Internet Archive
- ^ Troçki'nin pek çok eserinde ele aldığı bu konuyu kısaca özetleyen Tek Ülkede Sosyalizm 8 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . adlı yazısına bakınız.
- ^ Lenin'den Sonra Üçüncü Enternasyonal 21 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . adlı eserine göz atılabilir. Fakat Troçki Komintern'in kapatılmasını görmediği için (Komintern 1943'te kapatıldı, Troçki 1940'ta öldürüldü) bu konuda bir değerlendirmesi olmamıştır. Fakat 1935'teki yedinci ve son Komintern kongresi gerçekleştiğinde bunun tasfiye kongresi olduğunu öngörmüştür
- ^ Ekim 1917 devrimi gerçekleştiğinde Rusya, Avrupa ülkeleri kadar sanayileşmemiş olup işçi sınıfı birkaç büyük şehir dışında oldukça zayıftı. Ülke nüfusunun çok büyük çoğunluğunu köylüler oluşturuyordu.
- ^ Troçki, iç savaştan sonra, ölümüne kadar yazdığı hemen hemen bütün eserlerinde bu konuya değinmektedir. Örneğin İhanete Uğrayan Devrim adlı eseri bu konuda bilgilendirici bir çalışmadır.
- ^ Stalin - Troçki, ISBN 757178489.
- ^ Troçkizm, işçi devleti kuramı ve sosyalizm kuramlarını Marx ve Engels'den ödünç alarak SSCB'nin sosyalizm olmadığını vurgular. Aynı şekilde dünya devrimi fikirleri de Marx, Engels, Lenin, ile ilk üç enternasyonal deneyiminden gelmektedir.
- ^ Çarpıtılan Devrim - Troçki /Yazın Yayıncılık
- ^ Bkz. Lenin, Uzaktan Mektuplar, Agora Kitaplığı, 2011 ve Lenin, Nisan Tezleri, Agora Kitaplığı, 2011.'
- ^ Çarpıtılan Devrim - Troçki /Yazın Yayıncılık Sayfa 41
- ^ L. Troçki, İhanete Uğrayan Devrim, Alef Yay., 2007'
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Eylül 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Ağustos 2008.
- ^ http://www.patronsuzdunya.com 18 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . ve http://www.revolucionpermanente.com/turk/ 14 Mayıs 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ http://red.web.tr/ 28 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . ve http://redaktif.com/ 12 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ . 11 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2020.
- ^ http://www.gercekgazetesi.net 23 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . ve http://www.dip.org.tr 2 Eylül 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ . 28 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2020.
- ^ . 28 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2008.
- ^ . 25 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2020.
- ^ . 20 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2020.
- ^ . 26 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2011.
- ^ . 5 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2020.
- ^ Bkz. Lenin, Sovyet İktidarı ve Dünya Devrimi, Agora Kitaplığı, 2010.'
- ^ Daha fazla ayrıntı için, bkz. Lenin, "Sosyalizme Geçiş Döneminde Ekonomi", http://www.idefix.com/kitap/sosyalizme-gecis-doneminde-ekonomi-vladimir-ilyic-lenin/tanim.asp?sid=GBZNBTU7L3QQMG2Z87F5 19 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Bkz. "Troçki Stalin'i Neden Alt Edemedi?", Sinan KARASU, http://www.militan.net/?p=1835 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Bu teoriyi geliştiren isimler ve daha fazla ayrıntı için bkz. Düşünen Sazlık, Boris Kagarlitski, Metis Yay.
- ^ Sürekli Devrim hakkında ayrıntılı bilgi için, bkz. "Sürekli Devrim Üzerine Mülahazalar", http://www.militan.net/?p=1777 13 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . ve "Fransa: 1848 Haziran Ayaklanması – Sürekli Devrimin Provası", http://www.militan.net/?p=1526 26 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Konuyla ilgili Grover Furr tarafından yazılan eser 10 Eylül 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde . 15 Kasım 2013 tarihinde erişilmiştir
- ^ Stalin, Jozef. Troçkistler ve Diğer İkiyüzlülerin Tasfiyesi İçin Alınacak Önlemler Üzerine, SBKP (B) 3-5 Mart 1937.
- ^ Armstrong, Terence, The Northern Sea Route: Soviet Exploitation of the North East Passage 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .,
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Trockizm Marksizm in Trocki nin bakis acisiyla yorumlanmasidir Ayni zamanda 1917 Ekim Devrimi nden sonra ortaya cikmis bir ayrimi ifade eder Sovyetler Birligi nde sol muhalefet olarak orgutlenmis Trocki nin kurdugu 4 Enternasyonal le baslayarak gunumuze kadar gelmistir Trockizm in en onemli unsurlari ozgurlugu ortadan kaldiracak bir sistem olarak gorulen tek ulkede sosyalizmi fikrinin reddi dunya devrimi fikri enternasyonalin gerekliligi surekli devrim ve Dogu Bloku ulkelerinin gercek sosyalizm olmadigi fikirleridir IdeolojiTrocki ye gore bir isci devleti tek basina kapitalist guclerin baskisina direnemezdi Bu nedenle Trocki sosyalizmin tek bir ulkede kurulmasinin olanaksiz oldugunu dusunuyordu Trocki ye gore kapitalist dunya ekonomisi farkli ulkelerin ekonomilerinin bir toplami degil bir butunuydu Bu nedenle Trocki tipki Lenin gibi basta gelismis kapitalist ulkelerde olmak uzere tum dunyada sosyalist devrimlerin gerceklesmesini en oncelikli sorun olarak gormustur Bu nedenle Trocki 3 Enternasyonalin Komunist Enternasyonal zaman icinde islevini kaybetmesini elestirir Buna karsilik Trockistler 4 Enternasyonali kurarak dunya devrimi icin mucadeleye devam ettiklerini ilan etmislerdir Sovyetler Birligi nin ekonomik toplumsal yapisi Trocki nin tezlerinde onemli bir yer tutar Trocki bu ulkede aslinda sosyalizmin var olmadigini baslangicta isci devleti olan bu rejimin yalniz kalmasi ic savas devrimin geri kalmis bir ulkede gerceklesmesi bir burokrasi katmanini olusturdugunu ve isci iktidarini deformasyona ugrattigi gorusundedir Trocki burokrasinin kendi cikarlari icin icte ve dista devrimi yenilgiye ugratmak icin calistigini ve bunu basardigi soyler Stalin i ise burokrasinin bu donemdeki lideri olarak gorur Trocki nin onemli kuramlarindan birisi de surekli devrimdir Ayni isimde bir kitabi da bulunan Trocki emperyalizm caginda geri kalmis ulke burjuvalarinin oynamasi gereken rolu de isci sinifinin devralmasi gerektigi gorusundeyken devrimin kesintiye ugramadan dunyaya yayilmasi gerektigini bu kuramiyla vurgulamaya calisir Trockizm ekonomi politik ve devlet kurami konularinda Marksizmin ilk haline siki sikiya baglidir kaynak belirtilmeli Bu gorusler dogrultusunda Trockistler Sovyetler Birligi nde burokrasinin devrilmesi devrimin dunyaya yayilmasi icin mucadele etmislerdir Tarih1903 1917 Rusya Sosyal Demokrat Isci Partisi nin RSDIP 1903 teki 2 Konferansinda Lenin in ve Martov un basini cektigi iki ayri egilim arasindaki ideolojik ve orgutsel ayriliklar doruk noktasina cikti Parti Lenin in basi cektigi cogunluk Bolsevik ve Martov un basi cektigi azinlik Mensevik olmak uzere bolundu Trocki bu bolunmede Menseviklerin tarafinda bulundu Daha sonra Mensevikler Rusya nin kosullarini one surerek burjuva partileriyle ittifak yapilmasina yanasan yeni fikirleri ortaya atinca Trocki Menseviklerden ayrildi 1917 yilina kadar Trocki Bolsevikler ve Menseviklerin disindaydi Trocki Surekli Devrim adli teorisinin ilk cekirdegini olusturan Sonuclar ve Olasiliklar adli brosurunu yazmis ve bu konudaki tezlerini gelistirmeye devam etmisti 1917 1923 Subat 1917 de gerceklesen devrimle birlikte Rusya da Carlik rejimi sona erdi ve hukumetin aciz kalmasindan oturu fiili bir demokratik rejim kuruldu Once burjuva liberal Kadetler onderliginde sonra populist sosyalist Kerenski baskanliginda gecici hukumetler kuruldu Mensevikler Rusya daki devrimin bir burjuva demokratik devrim asamasinda oldugu gerekcesiyle bu hukumetleri desteklerken Bolsevikler Lenin ulkeye donukten sonra gecici hukumetin karsisinda oldular karsi alinacak tavir 1 Dunya Savasina son verilmesi devrimin daha da ileri goturulup isci sinifi iktidarina varmasi konularindaki tartismalar Trocki ve taraftarlarini Bolseviklere yakinlastirdi Ve birlesme fikrini dogurdu Nisan 1917 de Lenin in unlu Nisan Tezleri ni yayinlamasiyla birlikte Trocki ve yaklasik 4000 taraftari Bolsevik Partiye katildi Bu donemde Gecici Hukumet halk destegini hizla kaybediyordu Ekim de Gregoryen takvime gore Kasim da bir devrim daha gerceklesti Gecici Hukumet ortadan kalkti ve tum iktidar Sovyetlerin eline gecti Devrimin hemen ardindan savasa son verilmesi ve Almanya ile baris gorusmelerine gidilmesi konusu gundeme geldi Gorusmeler icin Trocki gorevlendirildi Baris gorusmeleri Lenin ile Trocki arasinda fikir ayriliklarina neden oldu Lenin hemen baris yapilmasi taraftari oldugunu ilan etti ve baris yapilmazsa Almanya nin SSCB yi ortadan kaldirilabilecegini belirtti Trocki ise Almanya da devrimin yakin oldugunu ve iceriden yikilacagini gorusmelerin geciktirilmesi gerektigini soyluyordu 2 ay icinde Alman ordularinin ilerleyisi Sovyetler Birligi nin baris gorusmelerine oturmasina neden oldu ve Sovyetler Birligi savastan cekildi Trocki daha sonra deneyim Lenin in hakli oldugunu gosterdi diyecekti 1919 da ise eski rejimi geri getirmek isteyen Beyaz Muhafizlar savas ilan ettiler Bu iki yil surecek bir ic savasin baslangiciydi Trocki bu surede Kizil Muhafizlarin komutanligini ustlendi ve kisa surede Kizil Muhafizlari buyuk bir orduya donusturdu Iki yilin sonunda Beyaz Muhafizlar yenildi ve ic savas sona erdi Fakat SSCB ekonomisi buyuk bir yikima ugradi 1923 1929 Sovyetler deki Trocki onderliginde 1920 li yillar boyunca guc kazandi kaynak belirtilmeli 1928 de Stalin bu gelismeye son vermek icin Trocki yi once SSCB icinde surgune gonderdi ve yandaslarini hapsettirdi Buna ragmen sol muhalefetin faaliyetlerini gizlice surdurmesi uzerine Trocki yurtdisina sirasiyla Turkiye Norvec ve Meksika ya surgune gonderildi Stalin gucunun yettigince tum dunyadaki komunist partilerden Trockistlerin tasfiye edilmesini sagladi 1929 1938 Trocki gucunu pekistiren Sovyet burokrasisinin er ya da gec konumunu kalici hale getirmek icin kapitalizme yonelecegini iddia etmistir kaynak belirtilmeli 1936 yilinda Trocki nin yazdiklarina gore cevresi kapitalist ulkelerle cevrili olan Sovyetler Birligi ndeki dengesizlikler gittikce artacak ve Sovyet burokrasisi kapitalizme yonelmek zorunda kalacakti Trockistler SSCB deki Glasnost ve Perestroyka hareketlerini Trocki nin bu kehanetinin gerceklesmesi olarak yorumlamistir Trocki yozlasmasina ragmen SSCB nin varliginin yine de iscilerin cikarina oldugunu ve kapitalist ulkelerin saldirilarina karsi devrim girisimlerine karsi savunulmasi gerektigini dusunuyordu SSCB de proleter demokrasinin yeniden kurulmasi icin bir cagrisinda bulundu Gunumuzde bu cagriyi yanlis bulan Trockistler de vardir Stalin Trocki yi SSCB rejimi icin buyuk tehlike olarak goruyordu ve onu etkisiz hale getirmek icin cesitli yontemler denedi Trocki Stalin in emri ile Meksikali bir Stalinist olan tarafindan 1940 ta katledildi Dorduncu Enternasyonal in simgesi Suikastten once 1938 de Trocki ve taraftarlari hareketlerini kurumsallastirmak icin Dorduncu Enternasyonal i orgutleyebilmisti Trocki Dorduncu Enternasyonal in devrimi gerceklestirebilecek tek guc oldugunu ve gerek kapitalizme gerekse Stalinizme karsi mucadele edecegini soyluyordu Bu yillarda Trockizm Vietnam da Sri Lanka da ve daha sonra Bolivya da bir kitle hareketi huviyeti kazandi Cin de de onemli Trockist hareket mevcuttu Ancak Stalinistler guc kazandiklari her yerde Trockistleri baslica dusmanlari olarak gorduler ve yok etmek icin ozel bir caba gosterdiler kaynak belirtilmeli 1938 1953 II Dunya Savasi yillarinda Dorduncu Enternasyonal den kopmalar yasandi Bazi Trockistler SSCB nin artik yozlasmis bir isci devleti sayilamayacagini soyleyerek Dorduncu Enternasyonal den cekildiler kaynak belirtilmeli Bunlara gore SSCB gibi burokratik totaliter bir rejimi savunmak isci sinifi icin bir hataydi Ote yandan baski altinda kalan Trockist gruplar Vietnam daki ve diger ulkelerdeki kitle destegini kaybettiler kaynak belirtilmeli Dorduncu Enternasyonal Uluslararasi Sekreteryasi II Dunya Savasi sonrasi siyasi durumu ve Dogu Avrupa daki yeni burokratik devletleri degerlendirmek amaciyla 1946 1948 ve 1951 yillarinda bir dizi uluslararasi kongre topladi kaynak belirtilmeli 1951 kongresi Dogu Avrupa devletlerini deforme isci devletleri olarak tanimladi kaynak belirtilmeli Ayni kongre nun Trockistleri Stalinist Komunist partilerin icinde daha etkin olmaya cagiran goruslerini de benimsedi kaynak belirtilmeli Pablo ya gore Stalinist Komunist partiler gercek bir isci hareketine dayanmalari halinde Stalin in etkisinden kurtulabilirdi Pablo ya gore Yugoslavya nin kendi yolunu secmesi bunun olabilirligini gostermisti kaynak belirtilmeli 1951 kongresinde Trockistlerin Stalinist Komunist partiler icinde faaliyet gostermesi yonunde karar alindi Bu hatali karar sonucunda yuzlerce Trockist militan Stalinist Komunist partilerin icinde tasfiye oldu kaynak belirtilmeli 1951 kongresinin karsi karsiya geldigi bir baska sorun ise Dogu Avrupa daki yeni burokratik rejimler oldu kaynak belirtilmeli Marksist goruse gore SSCB kendi varligi icin tehdit olmadigi surece kapitalizmle uyum icinde yasayacak devrimi yaymaya calismayacakti Tartismalar sonucunda Kongre SSCB yonetiminin hala karsi devrimci oldugunu Dogu Avrupa daki yeni rejimlerin II Dunya Savasi nin askeri ve siyasi bir sonucu oldugunu SSCB nin rejimini bu ulkelere yaymasinin devrimcilikten degil varligini koruma gudusunden kaynaklandigini acikladi kaynak belirtilmeli 1953 1991 1991 Gunumuz Gunumuzde dunya uzerinde Dorduncu Enternasyonal in devami oldugunu iddiasini tasiyan bircok Trockist grup vardir Gunumuzde TrockizmTrockizm bugun dunyanin 7 kitasinda da mucadele veren bir siyasi akimdir Latin Amerika ve Avrupa da yogun olmak uzere Sri Lanka ve Arjantin gibi ulkelerde en guclu sol akim olarak varligini surdurmektedir Bazi ulkelere gore Trockist hareketlerin degerlendirmesini soyle yapabiliriz ABD ABD de Trockizm Komunist Enternasyonal kurulusundan beri var oldu Uluslararasi Sol Muhalefetin bu ulkede bir seksiyonu vardi Dorduncu Enternasyonal in kurulusunda bu seksiyon onemli bir rol oynadi ve ayni zamanda Sosyalist Isci Partisi kuruldu Ozellikle II Dunya Savasi doneminde enternasyonalin onculugunu bu parti yapti 1953 yilinda un mektubuyla bu parti DE den ayrildi ve kendisini takip eden diger seksiyonlarla Dorduncu Enternasyonal in Uluslararasi Komitesi ni kurdu Daha sonra bu parti bolundu ve DE ye geri donerek BirSek i kurdu Gunumuzde bu parti butunuyle Trockizmi terk etmis durumdadir Pablo cizgisinde olan bir grup Neo conlarin icinde erimistir Ayrica DEUK un bir seksiyonu olan SEP ABD de faaliyetlerini surdurmektedir Kanada DEUK un bu ulkede bir seksiyonu bulunmaktadir BirSek in bir seksiyonu mevcuttur diger Trockist hareketlerle ilgili bilgiler sinirlidir Meksika Bu ulkede Trockist hareketin tarihi Sol Muhalefete kadar uzanir Trocki nin Meksika da bulundugu donemlerde bazi onemli calismalari olmustur Arjantin Arjantin de guclu bir trockist hareket mevcuttur LIT CI UIT CI ve BirSek in birer seksiyonlari bu ulkede mevcuttur Ayrica Partido Obrero Isci Partisi CRFI nin kurulusunda onemli bir rol oynamistir Bunlarin disinda pek cok Trockist grup mevcuttur Uc Trockist partinin Izquierda Socialista UIT CI Partido Obrero CRFI ve Partido Trabajadores Socialista FT CI ortakligi olan Iscilerin ve Solun Cephesi Frente Izquierda y Trabajadores FIT ulkenin 4 buyuk siyasal yapisidir Bolivya Bolivya da gelismis bir trockist hareket mevcuttur Ozellikle de maden iscileri arasinda Trockizm gucludur in Pablo cizgisinde pek cok uyesi vardir Bu ulkede Birsek LIT CI ve UIT CI birer seksiyonlari vardir Brezilya LIT CI UIT CI CRFI ve BirSek in birer seksiyonu vardir Diger hareketler daginiktir Kolombiya LIT CI ve UIT CI nin birer seksiyonu mevcuttur Venezuela Ulkede birkac daginik Trockist grup bulunmaktadir Birsek LIT CI UIT CI ve CRFI in birer seksiyonu mevcuttur Ingiltere Ingiltere de guclu bir trockist hareket mevcuttur IST nin liderligini yapmaktadir DEUK un bir seksiyonu olan SEP faaliyet gostermektedir IMT nin Ingiltere seksiyonu Isci Partisi ne suresiz entrizm yapmaktadir Bu ulkede hemen hemen butun Uluslararasi sektlerin bir seksiyonu bulunmaktadir Diger trockist hareketler daginik durumdadir Fransa Fransa da trockist hareket onemli bir guc kazanmistir Trockistler secimlerde 3 milyondan fazla oy almaktadir Eski Fransa Basbakani Lionel Jospin Uluslararasi Komunist Akim dan ayrilmistir 2002 Fransa secimlerinde Trockist gruplar tum oylarin 11 ini aldilar 2006 da 6 ya gerilediler LO LCR ve PT en guclu Trockist cevrelerdir Son secimlerdeki yaklasik oy miktarlari LO 1 600 000 LCR 1 200 000 PT 130 000 Almanya DEUK un bir seksiyonu olan SEP henuz kurulus asamasindayken 15 000 oy almayi basarmis bir partidir Diger trockist hareketlerin hepsi Die Linke Sol Parti icinde yer almaktadir Ispanya Dorduncu Enternasyonal in kurulus belgelerinden edindigimiz bilgiye gore henuz sol muhalefet doneminde Ispanya Trockist Hareketi ikiye bolunmustur Ispanya Ic Savasi doneminde POUM DE den koptu varligini surdurmustur LIT CI UIT CI ve Birsek in birer seksiyonu bulunmaktadir Italya LIT CI nin bir seksiyonu olan Alternatif Komunist Parti bu ulkede faaliyet gostermektedir Birsek in bir seksiyonu vardir CRFI nin seksiyonu vardir Diger trockist hareketler daginiktir Yunanistan Sol Muhalefetin en guclu seksiyonu Yunanistan daydi Ilerleyen donemlerde Trockist hareket gorece zayifladi CRFI nin Yunan seksiyonu olan EEK ve Birsek in bir seksiyonu mevcuttur Avustralya DEUK un bir seksiyonu olan SEP bu ulkede faaliyet gostermektedir Birsek in bir seksiyonu mevcuttur Sri Lanka Sri Lanka da guclu bir trockist hareket mevcuttur Eski trockist LSSP faaliyetlerini surdurmektedir DEUK un bir seksiyonu SEP faaliyetlerini surdurmektedir Paraguay LIT CI nin ve Birsek in birer seksiyonlari mevcut Sili LIT CI UIT CI CRFI ve Birsek in birer seksiyonlari mevcut Kamerun BirSek in bir seksiyonu mevcut Japonya BirSek in bir seksiyonu mevcuttur Turkiye seksiyonu Uluslararasi Isci Birligi Dorduncu Enternasyonal sempatizan seksiyonu RED Hareketi ndan Devrimci Sosyalist Isci Partisi seksiyonu Devrimci Isci Partisi Iscilerin Uluslararasi Birligi Dorduncu Enternasyonal uyesi Isci Demokrasisi Partisi resmi uyesi seksiyonu Surekli Devrim Hareketi Marksist Bakis uyesi Sosyalist Emekciler PartisiStalinizmin YukselisiTrockistlerin Dogu Bloku na bakisini incelemeden once Stalinizmin Yukselisine bakislarini incelemek gerekir Trockistlerin ortak noktasi SSCB ve benzeri rejimlerin gercek anlamda isci devletleri veya sosyalizm olmadigi gorusudur kaynak belirtilmeli 1917 Rusya Devrimi nden itibaren devrimin yayilamamasi ve gorece sanayilesmemis bir ulkede gerceklesmesi hatta bu ulkede bir burjuva devrimi de yasanmamisti genc isci iktidarini hem yalitik hem de cok gucsuz birakti Buna bir de iki yillik bir ic savas eklenince ulke ekonomisi tamamen coktu Bu donemde isci sinifi son derece gucsuz dustu kirlara goc basladi Ornegin ulkenin en gelismis sanayi merkezi Petersburg un nufusu 2 000 000 dan 500 000 e kadar dustu kaynak belirtilmeli Koylere gocen isci sinifi koyluluge veya kir proleterlerine katilirken sehirlerde de kucuk burjuvanin guclenmesine olanak sagladi Bu yuzden sehirlerdeki pek cok Sovyet hizla atomize oldu kaynak belirtilmeli Durumu duzeltmek isteyen Bolsevikler ilk once ticareti canlandirmak icin NEP i Novaya Ekonomicheskaya Politika Yeni Ekonomi Politikasi devreye soktular Bu politika kapitalizme sinirli da olsa izin veriyordu Boylece koylunun elindeki tahili satmasini ve kitligin yok edilecegini umuluyordu Kirlarda hizla guc kazanan kulak zengin koyluluk adini verdigimiz sinif bu sartlar altinda dogdu Isci iktidari hizla atomize olma surecine ugrarken isci sinifinin yeniden guclendirilmesi ve ulkenin sanayilesmesi ihtiyaci gundeme geldi Fakat proje basarisizliga ugradi cunku ulke yalitik kalmisti Disaridan yardim alamiyordu Bu sartlar altinda bolsevik partisinde sag egilimler guclendi Daha sonra bu sag egilimler parti yonetimini hizla ele gecirmeye basladilar Boylece Stalin etrafinda kenetlenen bir burokrasi ortaya cikti Dogu Bloku nun Sinif KarakteriTrockistler cesitli konularda farkli tavirlar almislardir Bunlardan en onemlisi SSCB Dogu Avrupa Kuba Cin Kuzey Kore ve benzer rejimlerin degerlendirilmesidir Trockistler Dogu Bloku ulkelerini sosyalist olarak gormezler Trockistler bu konuda uce ayrilirlar 1 Yozlasmis Isci Iktidarlari Trocki nin kendisi de bizzat bu fikri savunmustur Fakat o donemde sadece SSCB vardi Bu gorusu savunanlara gore bu ulkelerde isci iktidari mevcuttur ama burokrasi de bulunmaktadir Burokrasinin varligi bu ulkelerde isci iktidari oldugu gercegini degistirmez ama bu onun bozulmus niteligini gosterir Burokrasi mulkiyet iliskilerine bakilirsa hicbir mulkiyete sahip degildir yine isci sinifi icinden cikan sag bir egilimdir Burokrasi isci sinifi icinden cikiyor ozel bir mulkiyete sahip olmuyor ama politik iktidara sahip oluyordu Dogrudan somurmuyor caliyordu Trocki bu gorusu omrunun sonlarina dogru terk etmeye baslasa da genel olarak bu fikri savundu Ardillari ise farkli fikirler onerdiler Turkiye de bu gorusu paylasanlar Devrimci Isci Partisi Sinif Mucadelesi Yeni Yol Sosyalist Alternatif Devrimci Marksist Kolektif Isci Demokrasisi Partisi RED Dergisi 2 Trockist saflarda bu konuyu ilk dillendiren Tony Cliff oldu Cliff e gore burokrasi isci iktidarini karsi devrimle yikmisti ve kendini egemen sinif olarak orgutleyerek kapitalizmi restore etmisti Bunun icin devleti yikmasi gerekmemisti sadece devlet kontrolunde kapitalizmi yaratmisti Bu ulkelerdeki kapitalizm digerlerindeki gibi ozel mulkiyetci degildi devlet mulkiyetindeydi Cliff e gore burokrasi isi arti deger somurusune vardirarak kendisini bir cesit burjuvaya donusturmustu Turkiye de bu gorusu paylasanlar DSIP Antikapitalist Parti Iscilerin Sesi Isci Sozu Surekli Devrim Hareketi 3 Burokratik Diktatorlukler Bir kisim Trockistlere gore ise iki gorus de yanlistir Isci sovyetleri ve komiteleri bu ulkelerde ya yoktu ya da islevsizdi Tum iktidar devletin elinde toplanmisti Ote yandan birden fazla sermayenin rekabet halinde olmayisi burokrasinin dogrudan kari ele almayip devlet yoluyla kullanmasi her iki teoriyi de gecersiz kiliyordu 1941 e gelindiginde Marx in ekonomi politik uzerine yazdigi Grundrisse adli eser yayinlandi Buradan anlasildigi kadariyla koleci ve feodal toplum bicimleri istisnalar haric Asya da yasanmamisti Burada asyatik adi verilen farkli bir uretim duzeni mevcuttu Ve bu dogu despotizminde sovyetlerde oldugu gibi egemen sinif burokrasinin kendisiydi ayrica ozel mulkiyet de yoktu Boylece burokrasinin de bagimsiz bir sinif olabilecegi dusuncesi guclenmis oldu 1970 lerde Osmanli Imparatorlugu yla da baglarini kurarak Idris Kucukomer ve Asaf Savas Akat bu teoriyi Turkiye de ilk gelistiren isimler oldular Surekli DevrimSurekli devrim Trocki nin Marksizme yaptigi en onemli katkilardan biridir Soz konusu teorinin gelisimi Trocki nin hayatinin onemli bir bolumunu kapsar kaynak belirtilmeli Trocki surekli devrim dusuncesini ilk once brosurunde dile getirmistir Ekim Devriminin oncesinde ve sonrasinda Trocki pek cok eserinde bu teoriyi tekrar tekrar sekillendirmis Istanbul da kaldigi donemlerde Surekli Devrim adli kitabini yazmistir kaynak belirtilmeli Ilerleyen donemlerde ozellikle de Cin uzerine yazdigi yazilarla Surekli devrim teorisine son halini vermistir kaynak belirtilmeli Surekli Devrim dusuncesine gore geri kalmis ulkelerde bile devrimin oncusu isci sinifi olmalidir kaynak belirtilmeli Burjuva devriminin gerekleri bile ancak ve ancak isci sinifi tarafindan yerine getirilebilir Demokratik gorevleri yerine getirecek olan isci sinifidir Burjuva sinifi gericilesmis oldugu icin bu gorevleri yerine getirmez Once bir burjuva devrimi yapmaya gerek yoktur kaynak belirtilmeli Elbette burada bahsi gecen fikir dogrudan sosyalizme gecis degildir Surekli devrimle birlikte asamalar birbirine gecer Teorinin en onemli noktalarindan biri ister ileri bir kapitalist ulkede olsun isterse gelismemis bir ulkede olsun onculuk gorevi sadece isci sinifinindir kaynak belirtilmeli Fakat isci sinifi iktidari ele alip bu gereklilikleri yerine getirmekle yetinemez Devrim bu noktada tamamlanmaz aksine yeni baslar Devrim ulusal sinirlar icinde baslayacaktir ama ulusal sinirlar icine hapsolamaz devrimin ayakata kalabilmesi icin dunyaya yayilmasi gerekmektedir Kapitalizm tek tek ulkelerde degil butun dunya olceginde devrilebilir kaynak belirtilmeli Bu fikirler Surekli Devrim Teorisinin ozunu olusturur Trockist AkimlarMandelcilik Ikinci Dunya Savasindan sonra yeniden toparlanan Dorduncu Enternasyonal icerisinde Michel Pablo ve Ernest Mandel in basini cektigi bir akim ortaya cikti kaynak belirtilmeli Onlara gore Stalinist partilerin icinde devrimci unsurlar bulunmaktaydi Hatta bazi stalinist orgutler gercekten de devrimciydi Bu nedenle Trockistler Stalinist KP lere derin giris sui generis entrizm yapmaliydilar ve onlarin icinde calisma yurutmeliydiler kaynak belirtilmeli Yine ayni cizgi o donemde yeni ortaya cikan Yugoslavya devletinin burokratik olmadigini ve gercek bir isci devleti oldugunu soyleyebiliyordu zaten bu nedenle Dorduncu Enternasyonal pek cok militanini Yugoslavya ya yollamisti kaynak belirtilmeli Boylece Dorduncu Enternasyonalin her kosul altinda isci sinifinin partisinin bagimsizligi ve stalinist merkezci sendikalist ulusalci ve benzeri akimlarla kesin olarak ayrilarak uzlasmaciligi reddetme ilkelerinden vazgecilmis oluyordu kaynak belirtilmeli Ayni zaman da SSCB ve benzeri burokratik rejimlerin kapitalizm ile sosyalizm arasindaki bir gecis asamasi oldugunu iddia ediliyordu kaynak belirtilmeli Bunun disinda Pablo Mandel akimi isci sinifi disinda devrim icin yeni onculer aramaya baslamislardi ve ilk olarak ulusal kurtulus hareketlerini buldular kaynak belirtilmeli Bu sebeple Cezayir Ulusal Kurtulus Hareketine kosulsuz destek verildi hatta Cezayir in bir yari isci devleti oldugu iddia edildi kaynak belirtilmeli Bunun yanlisligi ise daha sonra kabul edilecekti kaynak belirtilmeli Daha sonra Kuba nin da bir isci devleti oldugu ileri surulecekti kaynak belirtilmeli En sonunda burokratik bir isci devletinin gercek bir isci devleti ile ayni islevi gorebilecegi iddiasinda bulundular kaynak belirtilmeli Yeni kitle onculeri dusuncesiyle gerillaciliga ulusal kurtulus hareketlerine stalinist merkezci partilere escinsel ve feminist hareketlerine destek verildi kaynak belirtilmeli Bir Sek in Bolivya seksiyonu ulkede hizla yukselen isci hareketini gormezden gelip gerilla mucadelesine kosulsuz bir bicimde katildi ve Che ye kosulsuz destek verdi kaynak belirtilmeli Che nin oldurulmesinden sonra ise gerillalarla birlikte butun Bolivya seksiyonu yok edilecekti kaynak belirtilmeli Yillar sonra ise Bir Sek gerillaciligin yanlis oldugunu kabul edicekti kaynak belirtilmeli Bir Sek icindeki butun seksiyonlar ise kendi bolgelerinde ve ic islerinde tamamen serbest birakilacakti Boylece Dorduncu Enternasyonalin tuzugundeki demokratik merkeziyetcilik ilkesi fiilen terk edilmis olacakti kaynak belirtilmeli 1985 yilindan itibaren SSCB de baslayan Glastnost ve Perestroyka hareketleri ise Sovyetler Birligi nin burokrasiden kurtarilmasi ve gercek bir isci iktidarina donusmesi olarak kabul ediliyor bu hareketlerin en sonunda yasanan dagilma ise bir isci devrimi olarak tanimlaniyordu Hatta Mandel bizzat SSCB ye seyahat edip Gorbacov u kutluyordu kaynak belirtilmeli Bu rejimlerinin cokusunden sonra buyuk darbe yiyen stalinist hareketlerden umut kesilecekti ve sosyal demokrat hareketlerle isbirligine girisilecekti Zaten bundan yillar once Sri Lanka da bir sosyal demokrat parti olan NSSP seksiyonluga kabul edilmisti kaynak belirtilmeli Pablo Mandel cizgisinin ortaya cikisindan sonra James P Cannon tarafindan yazilan Dunyanin Dort Bir Yanindaki Trockistlere Acik Mektup ile buna tepki gosteren bazi bilesenler ayrilip Dorduncu Enternasyonal in uluslararasi Komitesi DEUK ni kurdu kaynak belirtilmeli Daha sonra Cannon un basini cektigi ABD seksiyonu Dorduncu Enternasyonal Uluslararasi Sekreterligi DEUS ile tekrar birlesecek ve Dorduncu Enternasyonal Birlesik Sekreterligi Bir Sek ni kuracakti kaynak belirtilmeli Morenoculuk Bu akim ismini Nahuel Moreno dan alir 1940 li yillarda Arjantin de Moreno nun basini cektigi bir grup ile Marksist Isciler Grubu nu kuracakti kaynak belirtilmeli Peronculugu gerici ve sagci bir akim olarak degerlendirmekle kalmayacak onu fasist olarak da tanimlayacakti kaynak belirtilmeli Peronculuga uzlasmaz bir tutum izleyen Moreno ayni zamanda onu destekleyen CGT adli sendika konfederasyonunun kapatilmasini istemek ve yukselen isci hareketi CGT ve Peron un kuyrugunda oldugu icin polis hareketi olarak tanimlamak ve karsisinda olmak gibi sekter bir davranis icin de bulunuyordu kaynak belirtilmeli Gunumuzde LIT CI da bu cizginin sekter oldugunu kabul etmektedir kaynak belirtilmeli Fakat cok gecmeden birkac yil icinde ayni Moreno Peronculugun en atesli destekcisi olacakti ve onun sol kanadi olarak tanimlayacakti kendisini kaynak belirtilmeli 1958 yilinda isci hareketinin destegini hizla yitiren Peron sagci Frondizi ile isbirligine giristi Bu durum isci hareketinin sendika burokrasisinin sol gruplarin ve hatta Peroncularin buyuk tepkisini cekerken sadece Moreno onu destekledi 1958 secimleri ise Peron acisindan buyuk bir yenilgiyle sonuclandi kaynak belirtilmeli Pabloculuga sert elestiler getiren Moreno aslinda onlardan farkli yonelislere girmedi kaynak belirtilmeli Kuba Devrimi ne kadar gerillaciliga karsi cikan ve Castro yu goril olarak tanimlayan Moreno daha sonra Castroculugun savunuculugunu yapacak ve gerillaciliga destek verecekti kaynak belirtilmeli 1969 yilinda ise gerillaciliga tekrar karsi cikmaya basladi Burjuva anayasalciligi destekleyen Moreno 19 yuzyildaki Arjantin anayasasini savunmaya basladi kaynak belirtilmeli Bir halk cephesi kurulmasi fikrini savunarak Trocki nin bu konuda savundugu her seyi pratikte reddetti kaynak belirtilmeli 70 lerde tekrar kurulan askeri diktatorlugu en demokratik askeri hukumet olarak tanimladi kaynak belirtilmeli Bu askeri hukumetin Ingiltere ile yaptigi savastan yenilgiyle cikmasindan sonra buyuyen isci hareketine katilmadi kaynak belirtilmeli Daha once DEUK ve Bir Sek icinde faaliyet gostermis olan Moreno kendi enternasyonali olan Uluslararasi Isciler Birligi Dorduncu Enternasyonal LIT CI UIB DE i kurdu kaynak belirtilmeli LIT CI 1987 de Moreno nun olumunden sonra buyuk bir krize girdi Moreno SSCB ve benzeri yozlasmis burokratik isci devletlerinin cokusunun emperyalizmle girdikleri ekonomik isikiler sonucu olacagini isabetli bicimde ongordu kaynak belirtilmeli Lambertcilik Bu akim ismini ten almistir Lambert Trocki nin yasadigi yillarda Dorduncu Enternasyonal e katilmis daha sonra DEUK saflarinda bulunmustur DEUK dan ayrilan Enternasyonalist Komunist Orgut 68 Fransa sindaki olaylarda Kizil Universite gibi sol sekter sloganlari savunarak kendisini genclik hareketine uyarladi kaynak belirtilmeli Bir donem Moreno ile birlikte Enternasyonal kurma cabasina giren orgut bu birlikteligi gerceklestiremedi kaynak belirtilmeli ve Moreno kendi enternasyonalini kurdu Cliffcilik Uluslararasi Sosyalist Akim Bu akim Tony Cliff in teorilerini kabul etmektedir Uluslararasi Sosyalist Akim in diger Trockist akimlardan ayrildigi en onemli nokta SSCB nin sinifsal analizidir Akim dunya devriminin yenilmesi ve Rusya daki ic savas nedeniyle isci sinifinin deklase oldugunu vurgulayarak bu sayede burokrasinin iktidara geldigini savunur SSCB de iktidar isci sinifinda degil burokrasidedir Bu yuzden SSCB devlet kapitalistidir kaynak belirtilmeli Bu gorus ilk defa Cliff in adli kitabinda dile getirmislerdir Diger Aslinda yukaridaki akimlarin hepsi kendisini Trockist olarak gormektedir ama bunlarin disinda hayirli ismi kullanan bir baska akim vardir Bu akim yukaridaki akimlarin hepsini pabloculugun farkli fraksiyonlari olarak degerlendirmektedir kaynak belirtilmeli Isci sinifinin partisinin bagimsizligini savunarak reformist olarak tanimladiklari pablocu stalinist merkezci reformcu gerillaci sendikaci ulusal kurtuluscu hareketlerin hicbiri ile ittifaka yanasmaz onlarin devrimcilesebilecegini dusunmez Bu nedenle onlarla ittifaka yanasmaz isci sinifinin marksist bir parti altindaki birlesik cephesini savunur kaynak belirtilmeli Yukarida sayilan akimlarin hepsinin devrimcilestirilememesinin nedeninin ise onlarin sinifsal orgutsel yapilanmasinda oldugunu ve kapitalizmin gunumuzdeki durumunun bir sonucu oldugunu dusunur kaynak belirtilmeli Bu akim diger akimlardan farkli olarak kuresellesmeyi reddetmez kaynak belirtilmeli kuresellesme ile kuresellesmecelik ideolojisini birbirlerinden ayirir Kuresellesmenin insanliga baris huzur ve refah getirecek bir olgu oldugu iddiasina karsi cikar Kuresellesme dunya ekonomisinin hizla uluslararasilasmasi uretimin dunya capinda yeni teknolojilerle planlanmasi olgusudur bu nedenlerle kucuk burjuva sinifinin hizla mulksuzlesmesine ve isci konumuna gelmesine neden olmaktadir kaynak belirtilmeli Bu durum kendisine kucuk burjuva ve ulusal burjuva gibi siniflara dayandiran ya da bilerek veya bilmeyerek kucuk burjuva perspektife sahip olan pablocu stalinist merkezci ulusal kurtuluscu akimlarin hizla gerilemesine neden olmustur Ulusal kurtulus hareketleri ve gerillaci hareketlerin emperyalizmle uzlasmasina neden olmustur kaynak belirtilmeli ElestirilerTrocki ve Trockizm gerek sag gerek sol ve gerekse liberal kesimden elestiri almistir Sag ve liberal kesimden gelen yeterince ozgurlukcu olmama suclamasi Trocki nin Kronstadt Ayaklanmasini siddetle bastirmasina dayandirilir Sol kesimden gelen elestiriler ise Stalin ile Tek ulkede sosyalizm konusunda yasadigi fikir ayriligini Sovyetler Birliginin ekonomik ve siyasi yapisini degistirmek adina sabotaj yapmaya vardirmasina dayanir Sovyetler Birligi yonetimi ve Sovyetler Birligi Komunist Partisi SBKP Trockizmin sabotajci casus ve fasizmin bir ajani oldugunu belirtmis ve buna yonelik propaganda yapmistir Donemin SBKP Genel Sektereri Stalin konu hakkinda su goruslere sahiptir Trockist zararlilarin tek tuk insanlar tarafindan Bolseviklerin ise onlarca milyon insan tarafindan desteklendigi dogrudur Fakat bundan zararli unsurlarin davamiza ciddi zararlar veremeyecekleri sonucu cikmaz Fesat cikarmak ve zarar vermek icin cok sayida insana ihtiyac yoktur Bir Dinyeper Elektrik Santrali yapmak icin onbinlerce isci harekete gecirilmek zorundadir ama ayni santrali havaya ucurmak icin belki birkac duzine insan yeter daha fazla degil Savasta bir muharebeyi kazanmak icin belki birkac kizil kolorduya gereksinme duyulur Ne var ki cephede kazanilmis bu zaferi yerle bir etmek icin ordu karargahinda hatta bir bolukte birkac casusun varligi ve bunlarin harekat planlarini temin edip dusmana vermesi yeterlidir Buyuk bir demiryolu koprusu kurmak icin binlerce insan gerekir Ama ayni kopruyu havaya ucurmak icin birkac kisi yeterlidir Boyle duzinelerce yuzlerce ornek verilebilir Dolayisiyla bizim cogunlukta olusumuz Trockist zararlilarin ise azinlikta olusu teselli nedeni olmamalidir Ulasilmasi gereken nokta saflarimizda hic Trockist unsurun kalmamasidir Ayrica bakinizLev Trocki Dorduncu Enternasyonal Leninizm MarksizmKaynakcaSurekli Devrim Lev Trocki Yazin Yayincilik Sonuclar ve Olasiliklar da bu kitabin icine basilmistir http www wsws org tr 2008 jun2008 trot j14 shtml4 Agustos 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde http www wsws org tr icfi shtml28 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde http www wsws org tr polemik polemik shtml8 Eylul 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde SSS Sosyalizm Sayi 9 Moreno ve Morenocluk Rusya da Devlet Kapitalizmi Tony Cliff http www marksist com ceviriler dorduncu enternasyonalden istifa htm9 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde http www internationalviewpoint org 13 Eylul 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Stalin Lev Trocki Yazin Yayincilik Yeni Yol Lev Trocki Yazin YayincilikDipnot Marxists org 14 Kasim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Marxists Internet Archive Trocki nin pek cok eserinde ele aldigi bu konuyu kisaca ozetleyen Tek Ulkede Sosyalizm 8 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde adli yazisina bakiniz Lenin den Sonra Ucuncu Enternasyonal 21 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde adli eserine goz atilabilir Fakat Trocki Komintern in kapatilmasini gormedigi icin Komintern 1943 te kapatildi Trocki 1940 ta olduruldu bu konuda bir degerlendirmesi olmamistir Fakat 1935 teki yedinci ve son Komintern kongresi gerceklestiginde bunun tasfiye kongresi oldugunu ongormustur Ekim 1917 devrimi gerceklestiginde Rusya Avrupa ulkeleri kadar sanayilesmemis olup isci sinifi birkac buyuk sehir disinda oldukca zayifti Ulke nufusunun cok buyuk cogunlugunu koyluler olusturuyordu Trocki ic savastan sonra olumune kadar yazdigi hemen hemen butun eserlerinde bu konuya deginmektedir Ornegin Ihanete Ugrayan Devrim adli eseri bu konuda bilgilendirici bir calismadir Stalin Trocki ISBN 757178489 Trockizm isci devleti kurami ve sosyalizm kuramlarini Marx ve Engels den odunc alarak SSCB nin sosyalizm olmadigini vurgular Ayni sekilde dunya devrimi fikirleri de Marx Engels Lenin ile ilk uc enternasyonal deneyiminden gelmektedir Carpitilan Devrim Trocki Yazin Yayincilik ISBN 975 7178 17 7 Bkz Lenin Uzaktan Mektuplar Agora Kitapligi 2011 ve Lenin Nisan Tezleri Agora Kitapligi 2011 Carpitilan Devrim Trocki Yazin Yayincilik Sayfa 41 L Trocki Ihanete Ugrayan Devrim Alef Yay 2007 Arsivlenmis kopya 21 Eylul 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Agustos 2008 http www patronsuzdunya com 18 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ve http www revolucionpermanente com turk 14 Mayis 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde http red web tr 28 Agustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ve http redaktif com 12 Agustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde 11 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Nisan 2020 http www gercekgazetesi net 23 Mayis 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ve http www dip org tr 2 Eylul 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde 28 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Mart 2020 28 Temmuz 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Agustos 2008 25 Subat 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Ekim 2020 20 Subat 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Ekim 2020 26 Ekim 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Ekim 2011 5 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Nisan 2020 Bkz Lenin Sovyet Iktidari ve Dunya Devrimi Agora Kitapligi 2010 Daha fazla ayrinti icin bkz Lenin Sosyalizme Gecis Doneminde Ekonomi http www idefix com kitap sosyalizme gecis doneminde ekonomi vladimir ilyic lenin tanim asp sid GBZNBTU7L3QQMG2Z87F5 19 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Bkz Trocki Stalin i Neden Alt Edemedi Sinan KARASU http www militan net p 1835 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Bu teoriyi gelistiren isimler ve daha fazla ayrinti icin bkz Dusunen Sazlik Boris Kagarlitski Metis Yay Surekli Devrim hakkinda ayrintili bilgi icin bkz Surekli Devrim Uzerine Mulahazalar http www militan net p 1777 13 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ve Fransa 1848 Haziran Ayaklanmasi Surekli Devrimin Provasi http www militan net p 1526 26 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Konuyla ilgili Grover Furr tarafindan yazilan eser 10 Eylul 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde 15 Kasim 2013 tarihinde erisilmistir Stalin Jozef Trockistler ve Diger Ikiyuzlulerin Tasfiyesi Icin Alinacak Onlemler Uzerine SBKP B 3 5 Mart 1937 Armstrong Terence The Northern Sea Route Soviet Exploitation of the North East Passage 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 0521232630