Toprak, Antik Yunanlılar tarafından "o zamanlar mevcut olan ısı kaynakları tarafından daha fazla değiştirilemeyen maddeler" olarak tanımlanmıştır.Alüminyum oksit ve gibi çeşitli oksitlerin toprak elementi olduğu düşünülüyordu.Beril toprağı ve zirkon toprağı gibi gerçek topraklar ile kireç toprağı ve barit toprağı gibi alkali topraklar arasında bir ayrım yapılmıştı. Bu maddeler saf maddeler yani element olarak kabul edilmişti. Fransız kimyager Antoine Laurent de Lavoisier daha sonra bunların muhtemelen oksijen ile o zamanlar hala bilinmeyen (henüz metalik formda üretilmemiş) bazı metalik elementler arasındaki bileşikler olduğu sonucuna vardı.
İsveç'in güneydoğu kuşağında bulunan bir kent olan Vaxholm'un dışındaki köyünde bulunan pegmatit ocağı, yeni metallerin keşfedildiği yerlerden biriydi. İsveçli mineralog ve kimyager , Ytterby'deki kuvars ve feldspatın içinde siyah ve ağır bir şeyin gömülü olduğunu keşfetti ve Turku jeologu Johan Gadolin (o zamanlar Uppsala'daydı) malzemenin muhtemelen "31 kısım silisli toprak, 19 kısım şap toprağı, 12 kısım demir kireci ve 38 kısım bilinmeyen toprak"tan oluştuğunu tespit etti. Almanya ve Fransa'nın önde gelen kimyagerleri de bunların hepsini doğruladı. Bilinmeyen "toprak"a, madenin adından sonra itriya adı verildi. Birkaç on yıl sonra, bu toprak metaline itriyum adı verildi.
1751'de Västmanland'daki Bastnäs cevher sahasında bastnäs tungsten adı verilen benzer ağır bir mineral bulundu. Önde gelen İsveçli doğa bilimci Jöns Jakob Berzelius maddeyi yakından inceledi ve 1803-1804'te bilinmeyen başka bir "toprak türü" keşfetti. 1801'de keşfedilen bir asteroitten (Ceres) esinlenerek buna seryum adını verdi.
1820'lerin sonlarında beş alkalin (baryum, stronsiyum, kalsiyum, magnezyum ve son olarak berilyum) ve beş gerçek (alüminyum, zirkonyum, itriyum, seryum ve toryum) toprak metali tanımlandı. Berilyum başlangıçta gerçek toprak metalleri arasında sayılmıştı ancak alkalinler gibi periyodik tablonun 2. grubuna ait olduğundan, artık radyum gibi bu grupla bir araya getirilmiştir.
Yaklaşık bir on yıl sonra İsveçli araştırmacılar (Berzelius'un öğrencisi Carl Gustaf Mosander dahil) daha önce seryum olarak adlandırılan şeyin aslında daha fazla bölünebileceğini fark ettiler. Lantan adını 1838'de Mosander'ın onu seryumdan ayırmayı başarmasından sonra aldı. Daha sonra öğretmeni Berzelius, hatasını kabul ederek ona Yunanca "gizli" anlamına gelen kelimenin adını verdi. Ancak lantanın da ikiz bir metal olduğu ortaya çıktı. İki yıl sonra Mosander bunu da çözdü ve buna "ikiz" anlamına gelen adı verildi.
Aynı şekilde itriyumun da terbiyum ve erbiyum olarak adlandırılan iki maddeden daha oluştuğu ve bu ikisine de adının verildiği fark edildi. Yeni eklenen bu elementlerin tümüne ek olarak zirkonyum ve toryum, nadir toprak elementler olarak adlandırılmaya başlandı ve gerçek toprak elementlerin bir alt bölümünü oluşturdu. 'un daha sonra çeşitli elementlerin (praseodim, neodimyum, samaryum, evropiyum ve gadolinyum) bir bileşiği olduğu bulundu ve bu nedenle adı kaldırıldı.
Giderek daha fazla element keşfedildikçe, gerçek toprak metalleri kavramı bir bütün olarak geçerliliğini yitirmiş ve pratikte kullanılmaz hale gelmiştir. Öte yandan, nadir toprak metalleri tanımı hala kullanılmaktadır, ancak orijinaliyle karşılaştırıldığında biraz değiştirilmiş bir anlama bürünmüştür ve bugünkü bölüm skandiyum, itriyum ve 15 lantanitin tamamını içermektedir (ancak zirkonyum, toryum veya diğer aktinoidleri kapsamamaktadır). Bu tanımlamanın bile bugün biraz modasının geçmiş olduğu düşünülmektedir. Çünkü bazı metaller doğada yaygın olarak bilinen kurşun ve kalay gibi metallerden daha bol miktarda bulunur, ancak diğer bazı toprak metalleri daha da nadirdir.
Ayrıca bakınız
Kaynaklar
Vikisöz'de Toprak (tarihsel kimya) ile ilgili sözleri bulabilirsiniz. |
- ^ a b c Generalic, Eni. . www.periodni.com. 12 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2020.
- ^ a b . www.ne.se (İsveççe). 18 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2023.
- ^ . Encyclopædia Britannica. 5 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2019.
By the early 1800s it became clear that the earths, formerly considered to be elements, were oxides, compounds of a metal and oxygen.
- ^ a b c . web.archive.org. 2 Nisan 2015. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2023.
- ^ Per Enghag 1999, Jordens grundämnen och deras upptäckt, sällsynt - ädelt - aktivt, Industrilitteratur, sid 69, ISBN 91--7548-553-2
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Toprak Antik Yunanlilar tarafindan o zamanlar mevcut olan isi kaynaklari tarafindan daha fazla degistirilemeyen maddeler olarak tanimlanmistir Aluminyum oksit ve gibi cesitli oksitlerin toprak elementi oldugu dusunuluyordu Beril topragi ve zirkon topragi gibi gercek topraklar ile kirec topragi ve barit topragi gibi alkali topraklar arasinda bir ayrim yapilmisti Bu maddeler saf maddeler yani element olarak kabul edilmisti Fransiz kimyager Antoine Laurent de Lavoisier daha sonra bunlarin muhtemelen oksijen ile o zamanlar hala bilinmeyen henuz metalik formda uretilmemis bazi metalik elementler arasindaki bilesikler oldugu sonucuna vardi Isvec in guneydogu kusaginda bulunan bir kent olan Vaxholm un disindaki koyunde bulunan pegmatit ocagi yeni metallerin kesfedildigi yerlerden biriydi Isvecli mineralog ve kimyager Ytterby deki kuvars ve feldspatin icinde siyah ve agir bir seyin gomulu oldugunu kesfetti ve Turku jeologu Johan Gadolin o zamanlar Uppsala daydi malzemenin muhtemelen 31 kisim silisli toprak 19 kisim sap topragi 12 kisim demir kireci ve 38 kisim bilinmeyen toprak tan olustugunu tespit etti Almanya ve Fransa nin onde gelen kimyagerleri de bunlarin hepsini dogruladi Bilinmeyen toprak a madenin adindan sonra itriya adi verildi Birkac on yil sonra bu toprak metaline itriyum adi verildi 1751 de Vastmanland daki Bastnas cevher sahasinda bastnas tungsten adi verilen benzer agir bir mineral bulundu Onde gelen Isvecli doga bilimci Jons Jakob Berzelius maddeyi yakindan inceledi ve 1803 1804 te bilinmeyen baska bir toprak turu kesfetti 1801 de kesfedilen bir asteroitten Ceres esinlenerek buna seryum adini verdi 1820 lerin sonlarinda bes alkalin baryum stronsiyum kalsiyum magnezyum ve son olarak berilyum ve bes gercek aluminyum zirkonyum itriyum seryum ve toryum toprak metali tanimlandi Berilyum baslangicta gercek toprak metalleri arasinda sayilmisti ancak alkalinler gibi periyodik tablonun 2 grubuna ait oldugundan artik radyum gibi bu grupla bir araya getirilmistir Yaklasik bir on yil sonra Isvecli arastirmacilar Berzelius un ogrencisi Carl Gustaf Mosander dahil daha once seryum olarak adlandirilan seyin aslinda daha fazla bolunebilecegini fark ettiler Lantan adini 1838 de Mosander in onu seryumdan ayirmayi basarmasindan sonra aldi Daha sonra ogretmeni Berzelius hatasini kabul ederek ona Yunanca gizli anlamina gelen kelimenin adini verdi Ancak lantanin da ikiz bir metal oldugu ortaya cikti Iki yil sonra Mosander bunu da cozdu ve buna ikiz anlamina gelen adi verildi Ayni sekilde itriyumun da terbiyum ve erbiyum olarak adlandirilan iki maddeden daha olustugu ve bu ikisine de adinin verildigi fark edildi Yeni eklenen bu elementlerin tumune ek olarak zirkonyum ve toryum nadir toprak elementler olarak adlandirilmaya baslandi ve gercek toprak elementlerin bir alt bolumunu olusturdu un daha sonra cesitli elementlerin praseodim neodimyum samaryum evropiyum ve gadolinyum bir bilesigi oldugu bulundu ve bu nedenle adi kaldirildi Giderek daha fazla element kesfedildikce gercek toprak metalleri kavrami bir butun olarak gecerliligini yitirmis ve pratikte kullanilmaz hale gelmistir Ote yandan nadir toprak metalleri tanimi hala kullanilmaktadir ancak orijinaliyle karsilastirildiginda biraz degistirilmis bir anlama burunmustur ve bugunku bolum skandiyum itriyum ve 15 lantanitin tamamini icermektedir ancak zirkonyum toryum veya diger aktinoidleri kapsamamaktadir Bu tanimlamanin bile bugun biraz modasinin gecmis oldugu dusunulmektedir Cunku bazi metaller dogada yaygin olarak bilinen kursun ve kalay gibi metallerden daha bol miktarda bulunur ancak diger bazi toprak metalleri daha da nadirdir Ayrica bakinizNadir toprak elementi Alkali toprak metalleriKaynaklarVikisoz de Toprak tarihsel kimya ile ilgili sozleri bulabilirsiniz a b c Generalic Eni www periodni com 12 Agustos 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Nisan 2020 a b www ne se Isvecce 18 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Eylul 2023 Encyclopaedia Britannica 5 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Nisan 2019 By the early 1800s it became clear that the earths formerly considered to be elements were oxides compounds of a metal and oxygen a b c web archive org 2 Nisan 2015 2 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Eylul 2023 Per Enghag 1999 Jordens grundamnen och deras upptackt sallsynt adelt aktivt Industrilitteratur sid 69 ISBN 91 7548 553 2