İstanbul Metrosu, tarihi çok eskilere dayanan bir düşünce olmasına karşılık ancak 20. yüzyılın sonlarında gerçek anlamıyla hayat bulabilmiştir.
İstanbul, 17 Ocak 1875'te hizmete giren Tünel ile toplu taşımada metronun öncüleri arasındaydı. İstanbul'da geniş kapsamlı bir metro yapılması fikrinin 1908'de ortaya çıktığına dair kayıtlara İETT arşivinde rastlanılmaktadır. İstanbul şehri için kamu yararı ve ulaşım rahatlığı göz önüne alınarak 1912'den bu yana çeşitli firmalar tarafından yapılmış öneriler olduğu da bilinmektedir. Mecelle-i Umur-ı Belediye'nin 3. cildinde Mecidiyeköy ile Yenikapı arasında bir metro imtiyazı verildiğine dair kayda rağmen, proje gerçekleşmediği anlaşılmaktadır. 1912'de bir Fransız mühendisin Karaköy - Şişli arasında bir hat önerdiği ve Kurtuluş'a doğru bir giriş yaptığı da kayıtlara geçmiştir.
Mühendis L. Guerby'nin teklifi (1912)
İstanbul Teknik Üniversitesi Müzesi'nde, son senelerde eski kitaplar arasında bulunarak sergilenen ve ilk kapsamlı proje olan "Avant Projet d'un Métropolitain à Constantinople (İstanbul'da Bir Metro Ön Projesi)" Fransız Mühendis L. Guerby imzasını taşımaktadır. Projenin eldeki mavi ozalit kopyası 1/5.000 ölçeğindedir. Güzergâh üzerindeki 24 istasyon Topkapı Suriçi Tramvay İstasyonu'ndan başlayarak Şişli Tramvay İstasyonu'nda son bulmaktadır. İstasyonlarda peron uzunluklarının 75 metre; istasyonların arasının ise en uzun 975 metre, en kısa 220 metre olması önerilen proje, 10 Ocak 1912 tarihini taşımaktadır.
Şehir Planlamacı Prost'un teklifi (1936)
Şehri imar etmek gayesiyle 1936'da davet edilen Fransız Şehir Planlamacı Henri Prost, bu ihtiyacı hissederek Taksim Meydanı - Beyazıt Meydanı arasında bir metro hattı kurulmasını önermiştir. Taksim Meydanı'ndan başlayacak olan hat İstiklal Caddesi ile Tarlabaşı Bulvarı arasından geçerek İngiliz Sarayı ve Tepebaşı'ndan sonra Tünel'e, oradan Şişhane'ye ve Galata Kulesi'nin doğusundan Karaköy'e inecekti. Hattın Tünel, Karaköy, Taksim Meydanı arasındaki kot farkı yüzünden helezoni bir güzergâh veya kremayerli (dişli tekerlekli) bir sistem ile Karaköy'e düz inebileceği düşünülmekteydi. Haliç Tahmis Sokağı hizasında 50 m'lik bir köprü üzerinden viyadük ile geçilerek İstanbul yakasında Rüstem Paşa Camii'nin batısında kurulacak hat, 9 kotunda tekrar yeraltına girmekteydi. Buradan Mahmutpaşa yoluyla Kara Mustafa Paşa Türbesi önlerinde tramvay caddesine varmakta ve Beyazıt'a ulaşmaktaydı. Prost, bu son güzergahtaki kot farkının doğurduğu yüzde 8'lik meyli de kremayerli bir sistem ile aşmayı düşünmüştü. Öneri, Kapalıçarşı Sandal Bedesteni'ni metro istasyonu olarak gösteriyordu. Ayrıca Haliç'in köprü üzerinde bir viyadükle aşılması Yeni Cami'yi gölgeleyecekti. Prost'un bu önerisi ancak ön proje olabilmiş, daha ileri gidememiştir.
Nedeco teklifi (Ekim 1951)
Hollanda Teknik Müşavirlik Bürosu (Nedeco), İstanbul şehrinin seyrüsefer meselesi hakkında bir incelemeyi Ekim 1951'de vilayete vermişti. Haliç'in iki yakasındaki tıkanıkları bertaraf etmek üzere sınırlı bir "metropoliten" olarak ileri sürülen teklif "kabili tatbik ve karlı bir işletme" şeklinde önerilmişti. Mevcut ulaşım zorluklarının en kolay hal çaresi gibi gösterilen Nedeco önerisi 1951 şartlarına cevap vermek üzere, o zamanki Prost planı esas alınarak hazırlanmıştı.
Nedeco teklifinde, Taksim Meydanı - Beyazıt Meydanı arasında teklif edilen güzergahta eğimlerin yüzde 4'ü geçmemesi için katarın devamlı olarak yolların altından gitmeyip sağlı sollu kavisler çizmesi öngörülmekteydi. Taksim Meydanı'ndaki terminus istasyonundan başlayarak bir miktar Sıraselviler Caddesi'ni takiple İstiklal Caddesi'ne yönelmekte Galatasaray istasyonundan sonra gene binaların altına girip Tepebaşı istasyonuna varmakta, tekrar bir kavisle İstiklal Caddesi'ni kat edip caddenin doğusunda bir istasyondan sonra bir "S" çizerek Şişhane istasyonuna, oradan da gene bir "S" ile Tünel çıkışının batısına Karaköy istasyonuna gelmekte; sonra yer üstüne çıkmakta, hem metro hatlarını, hem de gidiş ve geliş ayrı iki yolu taşıyan 45 m'lik bir yüzer köprü ile karşıya geçmekteydi. Eminönü'nde, Mısır Çarşısı ile Rüstem Paşa Camii arasında tekrar yer altında giren hat, büyük bir kavisle Babıali ile Ebussuud caddeleri kavşağında bir istasyon yaparak gene yapı adalarının altından Sultanahmet Meydanı'ndaki istasyona çıkmakta, daha sonra bugünkü İstanbul Adalet Sarayı'nın altından geçerek Binbirdirek civarında bir istasyon yaparak Çarşıkapı istasyonuna gelmekte ve nihayet tramvay yolunu takiple Beyazıt terminusunde son bulmaktaydı.
Bu güzergahtan başka gene ilk aşamada inşa edilmek üzere, ileride Boğaz irtibatını yapacak hattın başlangıcı olarak Karaköy - Tophane parçası da teklif edilmiştir. Ayrıca, daha sonraki gelişmeler için Taksim'den Şişli'ye Beyazıt'tan Topkapı ile Edirnekapı yönlerine yol altlarını takip eden güzergahlar bu teklifi tamamlamaktaydı.
Nedeco teklifi bir bütün olarak ele alındığında,
- Mevcut Galata Köprüsü'nün hemen batısında, dört metropoliten hattı ile iki trafik yolunun yapımını mümkün kılan yeni bir köprü inşaasını;
- Bu yeni köprünün her iki ucunda modern trafik için düzenlenecek meydanların tahsisini;
- Beyoğlu yakasındaki meydan ile Taksim Meydanı arasında ve İstanbul yakası ile Beyazıt Meydanı arasında tünel inşaatını;
- Taksim Meydanı ile Beyazıt Meydanı arasında inşa edilecek tünellerin içinden ve yeni inşa edilecek köprünün üstünden geçecek bir metropoliten hattının tesisini;
- Gelecekte ikinci bir metropoliten hattının işletmesinde kullanılacak ve Beyoğlu ile Tulumbacı Sıtkı Sokağı arasında bulunacak bir tünelin inşasını;
- Boğaziçi sahilini takip ederek Necati Bey Caddesi'nden geçen tramvayı "e" maddesinde bahsedilen tünelden ve yeni inşa edilecek köprüden geçirerek İstanbul sahilindeki meydana ulaştıracak uzatmanın yapılmasını; böylece, köprü üzerinden 4 hat geçebilmesini;
- Taksim Meydanı ile Beyazıt Meydanı arasında bulunan mahallelerden geçen tüm tramvay hatlarının kaldırılmasını içeriyordu.
Langevin raporu (Eylül 1952)
İETT İdaresi tarafından davet edilmiş olan Paris Nakliyat Müstakil Reji İdaresi Etüt Dairesi Direktörü ve Paris Metropoliten Şimendifer Kumpanyası Fahri Genel Müdürü Yüksek Mühendis ve ortağı Yüksek Mühendis 'in vermiş oldukları rapor, İstanbul'un ulaşım konusunu ciddi bir şekilde incelemekte ve tekliflerde bulunmaktaydı. 14 fasıldan ibaret olan bu rapor, metrodan başka İstanbul'un genel ulaşım ve taşıma ilerine de çözümler getiren teklifleri bir araya topluyordu. Bu tekliflerin fasılları şöyleydi:
- Şehir dahilinde trafiğin başlıca unsurları,
- Şehir Nazım Planı,
- Şehirlerde işleyen çeşitli taşıma araçlarının türleri,
- Başlıca büyük şehirlerde yolcu taşıma idareleri ve tarifelerinin tanzimi,
- Şehir metropoliteni,
- Bölge metropoliteni ve Avrupa-Asya otomobil yolu,
- Modern tramvay arabalarıyla beslenen esas şebeke,
- Esas şebekenin troleybüs ile çalıştırılması
- İstanbul şehrinde halk taşıma işlerinin tertiplenmesi ve bununla ilgili bir ofisin kurulması,
- Ücret tarifeleri, bilet satış ve şekilleri,
- Önerilen çeşitli teknik çözümlerin ve uygulama şartlarını eleştirel olarak incelenmesi,
- İş programı,
- Rumeli ve Anadolu yakalarının bir şehir metropoliteni ile bağlanması
Günümüzdeki durumu
İstanbul Metrosu ile ilgili yapılan son proje IRTC kapsamında 1987'de gerçekleştirilen çalışmadır. Bu konsorsiyum İstanbul Metrosu ile birlikte "Boğaz Demiryolu Tüneli" projesini de birlikte hazırlamıştır. Bu etütte metro güzergâhı 16.207 metre olup, istasyonları Topkapı - Şehremini - Cerrahpaşa - Yenikapı - Unkapanı - Şişhane - Taksim - Osmanbey - Şişli - Gayrettepe - Levent - 4.Levent olan bir hat önerilmiştir. Bu projenin ilk aşaması olan Taksim - 4. Levent arası 2000 yılında M2 koduyla hizmete girmiş olup, günümüzde Yenikapı - Hacıosman arasında aktif çalışmaktadır. Hattın kalan kısımları inşa ya da proje hâlindedir. Şu anki planlara göre hat, - Hacıosman arasında hizmet verecek olup, gelecekte 'e dek uzatılması planlanmaktadır.
İlk açılan metro hattı 1989'da Aksaray - Kocatepe arasında hizmete giren M1 hattıdır. Bu hat 90'lı yıllarda yapılan eklemelerle beraber 2002'de Atatürk Havalimanı'na uzatılmıştır. Daha sonra Esenler şube hattından Kirazlı'ya doğru yapılan uzatmayla birlikte, 2013'te M1ᴀ (Aksaray - Atatürk Havalimanı) ve M1ʙ (Aksaray - Kirazlı) olarak ikiye bölünmüş, günümüzdeki halini ise 2014'te Yenikapı istasyonunun hizmete girmesiyle almıştır. İstanbul'un ikinci metrosu olan ve ilk etabı Taksim - 4. Levent arası 2000'de hizmete giren M2 hattı, 2009'da Şişhane ve Atatürk Oto Sanayi'ye uzatıldıktan sonra 11 Kasım 2010'da Seyrantepe şube hattı açılmıştır. Önce 2011'de kuzeyde Atatürk Oto Sanayi - Hacıosman uzatması, güneyde ise Haliç Metro Köprüsü ve Şişhane - Yenikapı uzatması 2014'te hizmete girerek günümüzdeki mevcut halini almıştır. Yine Avrupa Yakası'nda 2006'da sözleşmesi imzalanan M3 hattı açıldığında metro sisteminin kalanıyla bağlantısı olmadığı için önce 10 Eylül 2012'de gayri resmî olarak sonra 7 Temmuz 2013'te ise resmî olarak açılışı yapılmış ve yine aynı sene 22 Kasım 2013'te Olimpiyat şube hattı hizmete girmiştir. Anadolu Yakası'nda da yakanın ilk metrosu olma özelliği taşıyan M4 hattı'nın, Ocak 2008'de inşaatına başlanmış ve ilk etabı Kadıköy - Kartal arasında Ağustos 2012'de açılmıştır. 2015'te mini metro hattı olarak nitelendirilen M6 hattı hizmete girmiştir. 2016'da M4 hattı, Kartal'dan Tavşantepe'ye uzatılmıştır. 15 Aralık 2017'de Türkiye'nin ilk sürücüsüz metrosu olan Üsküdar - Yamanevler arasındaki M5 hattı hizmete girmiştir. M5 hattının Yamanevler - Çekmeköy arasındaki ikinci etabı ise 21 Ekim 2018'de hizmete girmiştir. Avrupa yakasının ilk sürücüsüz metro hattı olan M7 hattı ise 28 Ekim 2020'de hizmete girmiştir. 29 Mayıs 2021'de M9 hattı'nın ilk 2,1 kilometrelik İkitelli Sanayi - Bahariye kesimi, eskiden M3 şube hattı olarak adlandırılan İkitelli Sanayi - Olimpiyat kısmı ile birleştirilerek hizmete girmiştir. 16 Haziran 2021'de, İBB Meclis Komisyonu tarafından İstanbul Metrosunda internet kullanımına onay verilmiş ve altyapı için çalışmalara başlanmıştır. 2 Ekim 2022'de M4 hattı, Tavşantepe'den Sabiha Gökçen Havalimanı'na uzatılmıştır. 2023'ün Ocak ayında önce M7 hattının Fulya ve Yıldız istasyonları, sonra M8 (Bostancı-Parseller) hattı ve son olarak da M11 hattının Kâğıthane-Kargo Terminali arasındaki kesimi hizmete girerek bir ayda üç açılış birden gerçekleştirilmiştir. 8 Nisan 2023 tarihinde M3 hattı'nın Kayaşehir Merkez uzatması hizmete girmiştir. 29 Ocak 2024 tarihinde M11 hattının Gayrettepe istasyonu hizmete girmiştir. Şu an İBB tarafından 9 hatta, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından da 3 hatta inşaat ve uzatma çalışmaları devam etmektedir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "Üsküdar-Ümraniye metrosu açıldı (Türkiye'nin ilk sürücüsüz metrosu)". www.ntv.com.tr. 6 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Tem 2020.
- ^ "İBB Başkanı Uysal müjdeyi verdi! Pazar günü açılıyor". www.haberturk.com. 18 Ekim 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Tem 2020.
- ^ "Mecidiyeköy - Mahmutbey Metrosu'nda Seferler İmamoğlu'nun Startıyla Başladı". www.ibb.istanbul. 1 Kasım 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Ekim 2020.
- ^ . www.ibb.istanbul. 24 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2021.
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta İstanbul Metrosu ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Metro İstanbul web sitesi 20 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Istanbul Metrosu tarihi cok eskilere dayanan bir dusunce olmasina karsilik ancak 20 yuzyilin sonlarinda gercek anlamiyla hayat bulabilmistir Dunyanin en eski 2 yer alti toplu tasima sistemi olan Tunel in Karakoy Istasyonu Istanbul 17 Ocak 1875 te hizmete giren Tunel ile toplu tasimada metronun onculeri arasindaydi Istanbul da genis kapsamli bir metro yapilmasi fikrinin 1908 de ortaya ciktigina dair kayitlara IETT arsivinde rastlanilmaktadir Istanbul sehri icin kamu yarari ve ulasim rahatligi goz onune alinarak 1912 den bu yana cesitli firmalar tarafindan yapilmis oneriler oldugu da bilinmektedir Mecelle i Umur i Belediye nin 3 cildinde Mecidiyekoy ile Yenikapi arasinda bir metro imtiyazi verildigine dair kayda ragmen proje gerceklesmedigi anlasilmaktadir 1912 de bir Fransiz muhendisin Karakoy Sisli arasinda bir hat onerdigi ve Kurtulus a dogru bir giris yaptigi da kayitlara gecmistir Muhendis L Guerby nin teklifi 1912 Istanbul Teknik Universitesi Muzesi nde son senelerde eski kitaplar arasinda bulunarak sergilenen ve ilk kapsamli proje olan Avant Projet d un Metropolitain a Constantinople Istanbul da Bir Metro On Projesi Fransiz Muhendis L Guerby imzasini tasimaktadir Projenin eldeki mavi ozalit kopyasi 1 5 000 olcegindedir Guzergah uzerindeki 24 istasyon Topkapi Surici Tramvay Istasyonu ndan baslayarak Sisli Tramvay Istasyonu nda son bulmaktadir Istasyonlarda peron uzunluklarinin 75 metre istasyonlarin arasinin ise en uzun 975 metre en kisa 220 metre olmasi onerilen proje 10 Ocak 1912 tarihini tasimaktadir Sehir Planlamaci Prost un teklifi 1936 Sehri imar etmek gayesiyle 1936 da davet edilen Fransiz Sehir Planlamaci Henri Prost bu ihtiyaci hissederek Taksim Meydani Beyazit Meydani arasinda bir metro hatti kurulmasini onermistir Taksim Meydani ndan baslayacak olan hat Istiklal Caddesi ile Tarlabasi Bulvari arasindan gecerek Ingiliz Sarayi ve Tepebasi ndan sonra Tunel e oradan Sishane ye ve Galata Kulesi nin dogusundan Karakoy e inecekti Hattin Tunel Karakoy Taksim Meydani arasindaki kot farki yuzunden helezoni bir guzergah veya kremayerli disli tekerlekli bir sistem ile Karakoy e duz inebilecegi dusunulmekteydi Halic Tahmis Sokagi hizasinda 50 m lik bir kopru uzerinden viyaduk ile gecilerek Istanbul yakasinda Rustem Pasa Camii nin batisinda kurulacak hat 9 kotunda tekrar yeraltina girmekteydi Buradan Mahmutpasa yoluyla Kara Mustafa Pasa Turbesi onlerinde tramvay caddesine varmakta ve Beyazit a ulasmaktaydi Prost bu son guzergahtaki kot farkinin dogurdugu yuzde 8 lik meyli de kremayerli bir sistem ile asmayi dusunmustu Oneri Kapalicarsi Sandal Bedesteni ni metro istasyonu olarak gosteriyordu Ayrica Halic in kopru uzerinde bir viyadukle asilmasi Yeni Cami yi golgeleyecekti Prost un bu onerisi ancak on proje olabilmis daha ileri gidememistir Nedeco teklifi Ekim 1951 Hollanda Teknik Musavirlik Burosu Nedeco Istanbul sehrinin seyrusefer meselesi hakkinda bir incelemeyi Ekim 1951 de vilayete vermisti Halic in iki yakasindaki tikaniklari bertaraf etmek uzere sinirli bir metropoliten olarak ileri surulen teklif kabili tatbik ve karli bir isletme seklinde onerilmisti Mevcut ulasim zorluklarinin en kolay hal caresi gibi gosterilen Nedeco onerisi 1951 sartlarina cevap vermek uzere o zamanki Prost plani esas alinarak hazirlanmisti Nedeco teklifinde Taksim Meydani Beyazit Meydani arasinda teklif edilen guzergahta egimlerin yuzde 4 u gecmemesi icin katarin devamli olarak yollarin altindan gitmeyip sagli sollu kavisler cizmesi ongorulmekteydi Taksim Meydani ndaki terminus istasyonundan baslayarak bir miktar Siraselviler Caddesi ni takiple Istiklal Caddesi ne yonelmekte Galatasaray istasyonundan sonra gene binalarin altina girip Tepebasi istasyonuna varmakta tekrar bir kavisle Istiklal Caddesi ni kat edip caddenin dogusunda bir istasyondan sonra bir S cizerek Sishane istasyonuna oradan da gene bir S ile Tunel cikisinin batisina Karakoy istasyonuna gelmekte sonra yer ustune cikmakta hem metro hatlarini hem de gidis ve gelis ayri iki yolu tasiyan 45 m lik bir yuzer kopru ile karsiya gecmekteydi Eminonu nde Misir Carsisi ile Rustem Pasa Camii arasinda tekrar yer altinda giren hat buyuk bir kavisle Babiali ile Ebussuud caddeleri kavsaginda bir istasyon yaparak gene yapi adalarinin altindan Sultanahmet Meydani ndaki istasyona cikmakta daha sonra bugunku Istanbul Adalet Sarayi nin altindan gecerek Binbirdirek civarinda bir istasyon yaparak Carsikapi istasyonuna gelmekte ve nihayet tramvay yolunu takiple Beyazit terminusunde son bulmaktaydi Bu guzergahtan baska gene ilk asamada insa edilmek uzere ileride Bogaz irtibatini yapacak hattin baslangici olarak Karakoy Tophane parcasi da teklif edilmistir Ayrica daha sonraki gelismeler icin Taksim den Sisli ye Beyazit tan Topkapi ile Edirnekapi yonlerine yol altlarini takip eden guzergahlar bu teklifi tamamlamaktaydi Nedeco teklifi bir butun olarak ele alindiginda Mevcut Galata Koprusu nun hemen batisinda dort metropoliten hatti ile iki trafik yolunun yapimini mumkun kilan yeni bir kopru insaasini Bu yeni koprunun her iki ucunda modern trafik icin duzenlenecek meydanlarin tahsisini Beyoglu yakasindaki meydan ile Taksim Meydani arasinda ve Istanbul yakasi ile Beyazit Meydani arasinda tunel insaatini Taksim Meydani ile Beyazit Meydani arasinda insa edilecek tunellerin icinden ve yeni insa edilecek koprunun ustunden gececek bir metropoliten hattinin tesisini Gelecekte ikinci bir metropoliten hattinin isletmesinde kullanilacak ve Beyoglu ile Tulumbaci Sitki Sokagi arasinda bulunacak bir tunelin insasini Bogazici sahilini takip ederek Necati Bey Caddesi nden gecen tramvayi e maddesinde bahsedilen tunelden ve yeni insa edilecek kopruden gecirerek Istanbul sahilindeki meydana ulastiracak uzatmanin yapilmasini boylece kopru uzerinden 4 hat gecebilmesini Taksim Meydani ile Beyazit Meydani arasinda bulunan mahallelerden gecen tum tramvay hatlarinin kaldirilmasini iceriyordu Langevin raporu Eylul 1952 IETT Idaresi tarafindan davet edilmis olan Paris Nakliyat Mustakil Reji Idaresi Etut Dairesi Direktoru ve Paris Metropoliten Simendifer Kumpanyasi Fahri Genel Muduru Yuksek Muhendis ve ortagi Yuksek Muhendis in vermis olduklari rapor Istanbul un ulasim konusunu ciddi bir sekilde incelemekte ve tekliflerde bulunmaktaydi 14 fasildan ibaret olan bu rapor metrodan baska Istanbul un genel ulasim ve tasima ilerine de cozumler getiren teklifleri bir araya topluyordu Bu tekliflerin fasillari soyleydi Sehir dahilinde trafigin baslica unsurlari Sehir Nazim Plani Sehirlerde isleyen cesitli tasima araclarinin turleri Baslica buyuk sehirlerde yolcu tasima idareleri ve tarifelerinin tanzimi Sehir metropoliteni Bolge metropoliteni ve Avrupa Asya otomobil yolu Modern tramvay arabalariyla beslenen esas sebeke Esas sebekenin troleybus ile calistirilmasi Istanbul sehrinde halk tasima islerinin tertiplenmesi ve bununla ilgili bir ofisin kurulmasi Ucret tarifeleri bilet satis ve sekilleri Onerilen cesitli teknik cozumlerin ve uygulama sartlarini elestirel olarak incelenmesi Is programi Rumeli ve Anadolu yakalarinin bir sehir metropoliteni ile baglanmasi2014 te hizmete giren Halic Metro KoprusuGunumuzdeki durumu Istanbul Metrosu ile ilgili yapilan son proje IRTC kapsaminda 1987 de gerceklestirilen calismadir Bu konsorsiyum Istanbul Metrosu ile birlikte Bogaz Demiryolu Tuneli projesini de birlikte hazirlamistir Bu etutte metro guzergahi 16 207 metre olup istasyonlari Topkapi Sehremini Cerrahpasa Yenikapi Unkapani Sishane Taksim Osmanbey Sisli Gayrettepe Levent 4 Levent olan bir hat onerilmistir Bu projenin ilk asamasi olan Taksim 4 Levent arasi 2000 yilinda M2 koduyla hizmete girmis olup gunumuzde Yenikapi Haciosman arasinda aktif calismaktadir Hattin kalan kisimlari insa ya da proje halindedir Su anki planlara gore hat Haciosman arasinda hizmet verecek olup gelecekte e dek uzatilmasi planlanmaktadir Ilk acilan metro hatti 1989 da Aksaray Kocatepe arasinda hizmete giren M1 hattidir Bu hat 90 li yillarda yapilan eklemelerle beraber 2002 de Ataturk Havalimani na uzatilmistir Daha sonra Esenler sube hattindan Kirazli ya dogru yapilan uzatmayla birlikte 2013 te M1ᴀ Aksaray Ataturk Havalimani ve M1ʙ Aksaray Kirazli olarak ikiye bolunmus gunumuzdeki halini ise 2014 te Yenikapi istasyonunun hizmete girmesiyle almistir Istanbul un ikinci metrosu olan ve ilk etabi Taksim 4 Levent arasi 2000 de hizmete giren M2 hatti 2009 da Sishane ve Ataturk Oto Sanayi ye uzatildiktan sonra 11 Kasim 2010 da Seyrantepe sube hatti acilmistir Once 2011 de kuzeyde Ataturk Oto Sanayi Haciosman uzatmasi guneyde ise Halic Metro Koprusu ve Sishane Yenikapi uzatmasi 2014 te hizmete girerek gunumuzdeki mevcut halini almistir Yine Avrupa Yakasi nda 2006 da sozlesmesi imzalanan M3 hatti acildiginda metro sisteminin kalaniyla baglantisi olmadigi icin once 10 Eylul 2012 de gayri resmi olarak sonra 7 Temmuz 2013 te ise resmi olarak acilisi yapilmis ve yine ayni sene 22 Kasim 2013 te Olimpiyat sube hatti hizmete girmistir Anadolu Yakasi nda da yakanin ilk metrosu olma ozelligi tasiyan M4 hatti nin Ocak 2008 de insaatina baslanmis ve ilk etabi Kadikoy Kartal arasinda Agustos 2012 de acilmistir 2015 te mini metro hatti olarak nitelendirilen M6 hatti hizmete girmistir 2016 da M4 hatti Kartal dan Tavsantepe ye uzatilmistir 15 Aralik 2017 de Turkiye nin ilk surucusuz metrosu olan Uskudar Yamanevler arasindaki M5 hatti hizmete girmistir M5 hattinin Yamanevler Cekmekoy arasindaki ikinci etabi ise 21 Ekim 2018 de hizmete girmistir Avrupa yakasinin ilk surucusuz metro hatti olan M7 hatti ise 28 Ekim 2020 de hizmete girmistir 29 Mayis 2021 de M9 hatti nin ilk 2 1 kilometrelik Ikitelli Sanayi Bahariye kesimi eskiden M3 sube hatti olarak adlandirilan Ikitelli Sanayi Olimpiyat kismi ile birlestirilerek hizmete girmistir 16 Haziran 2021 de IBB Meclis Komisyonu tarafindan Istanbul Metrosunda internet kullanimina onay verilmis ve altyapi icin calismalara baslanmistir 2 Ekim 2022 de M4 hatti Tavsantepe den Sabiha Gokcen Havalimani na uzatilmistir 2023 un Ocak ayinda once M7 hattinin Fulya ve Yildiz istasyonlari sonra M8 Bostanci Parseller hatti ve son olarak da M11 hattinin Kagithane Kargo Terminali arasindaki kesimi hizmete girerek bir ayda uc acilis birden gerceklestirilmistir 8 Nisan 2023 tarihinde M3 hatti nin Kayasehir Merkez uzatmasi hizmete girmistir 29 Ocak 2024 tarihinde M11 hattinin Gayrettepe istasyonu hizmete girmistir Su an IBB tarafindan 9 hatta Ulastirma ve Altyapi Bakanligi tarafindan da 3 hatta insaat ve uzatma calismalari devam etmektedir Ayrica bakinizIstanbul da toplu tasimaKaynakca Uskudar Umraniye metrosu acildi Turkiye nin ilk surucusuz metrosu www ntv com tr 6 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Tem 2020 IBB Baskani Uysal mujdeyi verdi Pazar gunu aciliyor www haberturk com 18 Ekim 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Tem 2020 Mecidiyekoy Mahmutbey Metrosu nda Seferler Imamoglu nun Startiyla Basladi www ibb istanbul 1 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Ekim 2020 www ibb istanbul 24 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Haziran 2021 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Istanbul Metrosu ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Metro Istanbul web sitesi 20 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde