Perth, İskoçya

Perth (İskoçça (Cermen dili): Pairth; İskoç Galce: Peairt), merkezî İskoçya'da bulunan, "Tay Nehri" kıyılarında kurulmuş olan bir şehirsel yerleşkedir. 2016 nüfus tahminlerine göre nüfusu 47.430 kişidir. Perth şehrinde bulunan ve tarihî İskoç krallarının taç giyme törenlerinin yapıldığı "Sconce Manastırı (günümüzde Sconce Sarayı)" dolayısıyla Perth şehri İskoçya'nın eski gayriresmî başşehri olarak da bilinmektedir.

Perth İskoçça: Pairth İskoç Galce: Peairt Saint Johnstoun
Şehir
Arma
Takma ad: Fair City
Perth İskoçya'daki konumu
Ülke	Birleşik Krallık
Kurucu Ülke	İskoçya
Kontluk	Perth ve Kinross
Yüzölçümü
• Toplam	17,5 km²
Nüfus  (2016)
• Toplam	47,430
• Yoğunluk	2,710/km²
Zaman dilimi	UTC±00.00 (BAS)
• Yaz (YSU)	(BAYS)
Alan kodu	01738
Resmî site http://www.perthcity.co.uk/

Tarihçe

Kentin ismi

Perth isminin aslı Britanya adasının ilk yerleşen ırklarından olan "Piktler"'in diline göre "koruluk" veya "ağaçlık arazi" anlamına gelmektedir. Fakat Orta Çağ'ın sonlarına kadar burada bulunan kasabanın ismi, yerleşke ortasında bulunan kilisenin bir Hristiyan azizine atıfla aldığı isim ile aynıydı; yani adı "St. John's Toun" veya "Saint Johnstoun" yani (Vafizci John Kasabası) idi. 19. yüzyıl ortalarına kadar basılan haritalarda yerleşke adı "St. Johnstone" olarak verilmekte ve etrafında bulunan daha büyükçe bir bölgeye ise "Perth" ismi verilmektedir. Resmi evraklarda ise "Perth'de kasaba" yani "Perth bölgesi içinde kasaba " olarak isimlendirilmiştir. Ancak 19. yüzyıl sonlarından itibaren yerleşkenin ismi "Perth" olarak anılmaya başlanmıştır.

19. yüzyılın popüler roman yazarları arasında bulunan İskoç asıllı Walter Scott 1828'de yayınladığı "Fair Maid of Perth" adlı romanı çok popüler olmuş ve bundan sonra Perth şehrinin takma adı da "The Fair City" olarak bilinmeye başlamıştır. Bu romanın kahramanı olan kadının gerçekte yaşadığı ve günümüze kadar kalan "Fair Maid'in Evi" şehirde önemli bir turist merkezidir.

Britanya'dan göç eden İskoçlar Avustralya, Kanada ve ABD'de de kurdukları bazı yerleşkelere Perth adını vermişlerdir. Bunlardan en önemlisi Avustralya'nın nüfusça 4. büyük şehri olan ve Batı Avustralya eyaletinin başkenti olan Perth şehridir. Bu şehrin varoşları ile birlikte metropoliten şehir nüfusu yaklaşık 1,7 milyondur.

Tarih öncesi çağlar

Perth'in "Pikt" asıllı ismi ile şehir içinde ve etrafında bulunan arkeolojik kalıntılar günümüzde şehrin bulunduğu mevkide antik çağlarda bile bir insan yerleşkesi olduğuna kanıdır. Kent, Tay Nehri'nin batı yakasında ufak bir tepe üzerinde olduğu için; bu tepenin önünde denizde gelgit git halinde olduğu zamanlar nehrin çok sığ olup yaya ve arabalara kolay geçit sağladığı için ve Tay Nehrinin batısındaki tepenin arkası denizden gelen fırtınalara karşı biraz sığınak sağladığı için Perth'in mevki insan yerleşkesi için çok çekici olduğu tabiidir. Perth içinde ve yakınlarında bulunan arkeolojik kalıntılar bu mevkide yontma taş devrinden beri yerleşke bulunduğuna ve ilk yerleşkenin 8.000 yıl önce olduğuna işaret etmektedir. Şehir civarında yaklaşık MÖ. 4000 yıllarında kurulmuş olan dikili menhir taşları ve taşlardan daireler şeklinde menhirler bulunması kentin cilalı taş devrinde yerleşim yeri olduğunu vurgulamaktadır. Perth'in doğusunda Carpow mevkiinde Tay Nehri kıyısında bulunan ve MÖ. 1000 civarında yapıldığı kabul edilen tek bir ağaç kütüğünden yapılmış kano kalıntısı kentin "bronz devrinde" de bir yerleşim mevki olduğuna nişanedir.

Orta çağlar

Perth'in kuzeydoğusunda 3 km kadar uzaklıkta bulunan İskoçya'nın Orta Çağ'dan beri İskoçya'nın idari merkezidir. Bu mevkinin (843–958) döneminde 'in başkenti olduğu belgelidir. Daha sonra aynı mevkide İskoçya Kralı I. Alexander büyük bir Augistin Manastırı inşa ettirmiştir. Bu manastır ve civarının da İskoçya Krallarının yılın çok büyük kısmında ikamet etmeleri ve ülkelerini buradan idare etmeleri bu dönemde Perth'in efektif olarak İskoçya başkenti olduğunu göstermektedir. 12. yüzyıl başında İskoçya Kralı Aslan William bu kente "Kraliyet Burgu" olma statüsü bahsetmiştir. 12. ve 13. yüzyıllarda Perth (aynen Aberdeen, Kuzey ve gibi) İskoçya ülkesi ve krallığının önemli ve çok zengin iç ve dış ticaret merkezi olmuştur. Şehirde birçok loncalar halinde organize olmuş zaanatkarlar bulunmaktaydı. Perth ile Fransa, Flemenk ülkeleri ve Baltık Denizi kıyıları ülkeleri arasında çok önemli dış ticaret bağları bulunmaktaydı. Kentte üretilen zanaatkar malları Avrupa kıtasına gönderilip oradan lüks eşyalar (örneğin Fransa'dan şarap ve seramik mallar, İspanya asıllı ipek kumaş vb.) ithal edilmekteydi. Bu ticaretin yüksek mikyas ve önemi, Tay Nehrinin zaman zaman çok yükselip etrafını sel baskınlarına maruz bırakması (örneğin 1209'da büyük sel baskını) ve bundan kentin gayet büyük zarar görmesi hakkında yazılanlar incelenince daha iyice anlaşılmaktadır. Bu dönemde 1209 sel baskınının (şimdi kent yeni yerel idare binasının yanındaki otomobil parkı binasının yerinde bulunan) Kraliyet Şatosu'nun yıkılmasına neden olduğu belgelidir.

İngiltere Kralı I. Edward İskoçya'yı fethe başladığında 1296'da ordusuyla Perth önüne gelmiş; bu şehrin sadece bir hendekle pek korunaksız olması dolayısıyla şehir hemen İngilizlerin eline geçmiştir. İngilizler şehri daha savunulabilir hale getirmişler ve hatta 1304'te şehri surlar içine almayı planlamışlardır. Perth İngiliz ordusunun İskoçya'da bir üssü olmuştur. Bu durum 1312'de İskoçya kralı I. Robert (Robert the Bruce), bu şehri tekrar İskoçya'ya katmasına kadar devam etmiştir. 1336'da İngiliz kralı III. Edward kenti geri alıp, bu kenti İngiliz askeri üssü yapmaya karar vermiş ve şehri surlar, sur kuleleri, müstahkem kale kapıları ve diğer savunma mevkileriyle donatmak için, bunların maliyetlerini karşılamak üzere Perthshire ve Fife bölgelerinde bulunan 6 manastırdan zorla vergi toplamıştır. Böylelikle ortaya çıkan, Perth kentini çevreleyen yeni şehir surları, Perth'in Orta Çağlarda İskoçya'da bulunan en önemli mevki olmasını sağlamıştır.

1437'de İskoçya Kralı I. James Perth'de bulunan "Blackfriars Kilisesi"'nde Atholl Kontu ve yardımcıları tarafından suikaste uğrayıp öldürülmüştür.

Yeni ve modern çağlar

16. yüzyıl ortasında İskoçya'ya Kalvinizm Protestanlığını getirmekte olan John Knox bu reform hareketine Perth'de bulunan "Vafizci St John Kilisesi"'nde verdiği bir vaaz ile başlamıştır. Bu vaazdan sonra galeyana gelen sonradan Presbiteryan Protestan olan Perth halkı, şehirde bulunan Katolik manastırlarına hücum edip onları yağma edip yerle bir ettiler ve sonra da Sconce Manastırı aynı akıbete maruz kaldı. Çocuk yaşta olan İskoçya Kraliçesi Mary'ye naip olarak ülkeyi idare eden annesi "Mary Guise" bu Presbiteryan isyanlarını kontrol etmeyi başardı; ama Perth Presbiteryan Protestanların merkezi olmaya devam etti.

1631'de İngiliz İç Savaşı içinde şahsen hem İngiltere Kralı ve hem de İskoçya Kralı olan II. Charles Sconce'da taç giyme töreni ile krallık tahtına geçti. Fakat bu krala aleyhtar olan İngiliz Parlamento güçleri Oliver Cromwell komutasında İskoçya girip 1650'de Dunbar Muharebesi'i kazandıktan sonra South İnch'de bir müstahkem kale inşa ettirip (yaptırılan diğer 4 kale ile birlikte) İskoçya'nın İngiliz idaresi altında kalmasını sağlamıştır. Daha sonra İngiltere'de Alman Saksonya asıllı Hanover Hanedanı'ndan krallar hükümdarlığa geçince İskoç asıllı geri getirmek için İskoçya'da çıkan Jakobit isyanları dolayısıyla Perth kenti ve kalesi 1689, 1715 ve 1745'te isyancı askerlerin istilasına uğramıştır.

1760'ta şehirde yeni ve ileri bir eğitim sağlamak için Perth Akademisi kurulmuştur. Bu okul mezunlarının önünü çektiği eğitimli işçi dolayısıyla Perth yeni sanayileri çekmeye başlamıştır. Şehir keten iplik ve tekstil üretimi, deri mamulleri üretimi, beyazlatıcı kimyevi maddeler üretimi ve viski üretiminde çok büyük sayıda şirket ve üretim birimi kurulmasına sahne olmuştur. Şehrin çok stratejik uygun merkezi mevki dolayısıyla ulaşım yolları kavşağı olmuştur. Perth tren garı 1848'de demiryolu hatları geldiğinde açıldı. Şehir içi ulaşımı 1890'da atlı tramvaylar tarafından yapılmaya başladı bunların yerine çok geçmeden "Perth Yerel İdaresi Tramvayları"'nın işlettiği elektrikli tramvaylar şehiriçi naklinde önemli rol oynamaya başladı. Perth kalesi dolayısıyla Perth bu dönemlerde önemli askerî birlikleri barındıran bir asker kışlası durumundaydı. I. Dünya Savaşı sırasında bu nedenle şehir önemli sosyal değişmeleri maruz kaldı. Fakat aynı zamanda savaş taleplerini karşılamak üzeri sanayi gelişmesi gösterdi.

Bundan sonra 20. yüzyıl içinde Perth önce yavaş yavaş sonra hızlanarak eski sanayilerini kaybetmeye başladı ve bu sanayilerin çökmesi 20. yüzyılın son çeyreğinde daha da hızlandı. Özellikle viski üretiminin kentten ayrılması büyük etkiler yaptı. Günümüzde Perth bir hizmet sektörü merkezi haline gelmiştir. Şehirdeki kamu sektörü en büyük iş sağlayan sektör olmuştur. Ayrıca özel sektörden Aviva, Royal Bank of Scotland bankacılık ve sigortacılık merkezleri ve elektrik şirketi çok önemli sayıda işçi istihdam etmektedirler. Şehir merkezi ise, Perth ve civarındaki bölgeler için bir perakende alışveriş merkezi halindedir.

Coğrafi konum ve iklim

Perth merkezî İskoçya'da olup, "Tay Nehri" kıyılarında kurulmuştur. Kentin içinde bulunduğu yerel idare 1996'dan itibaren "'tur ve bu yerel idarenin idari merkezidir.

Perth, genellikle Britanya adası ve İskoçya gibi soğukça yazlar ve ılıman kışlar şeklinde geçen bir Atlantik deniz kıyısı iklimine sahiptir.

Perth, İskoçya iklimi
Aylar	Oca	Şub	Mar	Nis	May	Haz	Tem	Ağu	Eyl	Eki	Kas	Ara	Yıl
En yüksek sıcaklık (°C)	14,5	15,0	18,3	21,7	27,0	27,2	30,0	28,9	26,4	22,5	16,0	14,4	30,0
Ortalama en yüksek sıcaklık (°C)	5,7	6,0	8,4	11,8	14,9	18,0	19,1	18,6	16,2	12,9	8,5	6,6	12,2
Ortalama en düşük sıcaklık (°C)	−0,6	−0,6	1,4	3,0	5,8	8,8	10,3	10,1	8,3	5,8	1,8	0,6	4,5
En düşük sıcaklık (°C)	−14,9	−18,9	−13,9	−5,0	−2,8	−0,6	1,7	0,0	−3,9	−4,4	−10,0	−13,9	−18,9
Kaynak: Weatherbase

Demografi

Birleşik Krallık 2001 Nüfus Sayımına Göre Perth Karşılaştırmaları

	Perth	Perth ve Kinross	İskoçya
Toplam nüfus	43,450	97,824	5,062,011
Britanya tebaası olmayan yabancı	3.06%	3.57%	3.35%
75 ve daha yaşlı	8.16%	8.56%	7.09%
İşsizler	1,045	2,730	148,082

2011'e yapılan Nüfus Sayımı sonuçları, bunları hazırlayıp yayımlamak için ihaleyi kazanan özel şirketin tüm gayretlerine rağmen, hala yayımlanmamıştır. Eldeki 2001 yılı verileri çok eskidir. Ama 2001 sayımına göre Perth'in nüfusu 43.450 kişidir. İskoçya'nın ortalama demografisi ile karşılaştırılınca Perth'in nüfusu İskoçya nüfusu niteliklerinden fazla değişiklik göstermemektedir. Bu nüfusu 30-44 yaşlar grubu tümün %22'sini kapsamaktadır. Perth'de yaşayan erkek ve kadın nüfusu medyan yaşları 37 ile 40 yıldır. Şehirde ikamet edenlerden %95,42'i Birleşik Krallık ve %87,8'i İskoçya içinde doğumludurlar. 16-74 yaşları arasında aktif nüfusun %57,1'i tam zamanlı bir işte çalışmakta; %12,9'i part-time çalışmakta; %6,08 işsiz ve %14,75'i emeklidir.

Yerel idare ve seçim bölgeleri

Perth 1929-1975 arasında Perthshire kontluğu içinde idi. 1973 İskoçya Yerel İdare Kanunu'na göre fiilen 1975'ten itibaren "Tayside" adı verilen ve eski Perthshire ve Kinross-shire kontluklarının birleştirilmesinde kurulan bir yerel bölge idaresi altına verildi. 1994'te İskoçya Yerel İdare Kanunu'na göre fiilen 1996'dan itibaren kurulan 36 tane tek seviyeli yerel idareden biri olan "Perth ve Kinross" tek seviyeli yerel idaresi altına verildi. Bu "Perth ve Kinross Tek Seviyeli Yerel İdare" merkez şehri Perth'dedir ve bu yerel idarenin 6.000 kadar sayıda memurları Perth şehrinin en büyük istihdam kaynağı olmaktadır.

Perth Birleşik Krllik şehir statüsünün kriterlerine Orta-çağlardan beridir uymakta idi ve eski belgelerde Perth'in şehir statüsü olduğu kabul edilmekte idi. Fakat 1990'lı yılların sonunda merkezî Birleşik Krallık hükûmeti ve yerel İskoçya İdaresi bu şehir olma kriterlerini tekrar inceleyip elden geçirdi. Bu yeni bir şehirler listesi ortaya çıkartıldı ve bu yeni liste içinde Perth bulunmamaktaydı. İskoçya'da diğer benzer yerleşkeler (Brechin ve Elgin) gibi "eski şehir" sıfatını taşımak Perth yerel idaresi tarafından kabul edilmedi. Şehir etrafında bulunan yol işaretleri "The City of Perth (Perth Şehri)" ve yön işaretleri "City Centre (Şehir Merkezi)" olarak özel olarak bu aksi yeni listeye uymayacak şekilde yapıldı.

Yerel idare 2009'da Perth'in kuruluşunun 800'uncu yıl dönümünde, Perth'in şehir yapılmasını istediler; ama bu kabul edilmedi. En nihayet 2012'de Kraliçe II. Elizabeth'in Birleşik Krallık tahtına geçişinin 60. yılını kutlamak için yapılan "Elmas Jübile" için yeni şehri statüsü kazanma yarışı yapıldı; buna 26 diğer yerleşke ile katıldı ve 2 Mart 2012'de Perth (Galler'de St Asaph, İngıltere'de Chelmsford ile birlikte) şehir statüsünü kazandığı ilan edildi. Böylece Perth İskoçya'da yedinci şehir statüsü bulunan kent oldu.

Birleşik Krallık Parlamentosu Avam Kamarası üyeleri seçimleri için Perth şehrinin bulunduğu bölgede "Perth ve North Perthshire" ve "Ochil ve South Perthshire" adı verilen her biri tek Avam Kamarası üyesi seçen seçim bölgesi bulunmaktadır. 2010 seçimlerinden bunlardan ilkinde "İskoçya Millî Partisi (SNP)" adayı ve ikincisinde İşçi Partisi (Birleşik Krallık) adayı seçilmiştir.

İskoçya Parlamentosu için Perth kentinde "Perthshire North" ve "Perthshire South" adlı tek bir İskoç Parlamentosu üyesi seçilen iki seçim alanı bulunmaktadır. Ayrıca "Orta İskoçya ve Fife" adı verilen bu iki ve diğer 5 seçim alanında oluşan tek bir seçim alanından oransal temsil sistemine göre 7 diğer parlamento üyesi seçilir.

Avrupa Birliği Parlamentosu içim tüm İskoçya (Perth dahil) 7 Avrupa parlamentosu üyesi seçen tek bir seçim bölgesi içindedir.

Ekonomi

Perth şehri 18. yüzyıldan itibaren bir sanayi şehri olarak gelişmiştir. Buna bir neden ulaşım merkezi olması ve şehrin etrafında demiryolları gelişmesi ve şehirde ilk istasyonun 1848'de açılmasıdır. Şehirdeki sanayiler keten iplikçilik ve dokuma; dericilik; beyazlatma kimyevi maddeleri üretimi ve viski üretimi idi. Bunlar 20. yüzyılda önemini kaybetmiştir. Özellikle viski üretiminin Perth'den ayrılması sorun açmıştır. Ancak şehrin ekonomisi bankacılık ve sigortacılık sektörlerinde önemli istidam gelişmesi ile bu istihdam kayıplarını karşılamıştır.

Perth şehrinde büyük şirketler, kamu sektörü ve geniş sektörlerde orta ve küçük mikyaslı şirketler ve tek sahipli şirketler dengeli bir şekilde yaygın oldukları için Perth şehrinin ekonomisi, özellikle buhranlı dönemlerde, çok dayanıklı olduğu iddia edilmektedir. Perth şehrinin iktisadi gelişmesi ile şehirde önem kazanan yenilenebilir enerji, sigortacılık, imalat sanayii, sağlık sektörü, boş vakit geçirme için eğlence sektörü ve ulaşım sektörü şehirdeki işsizlik, istihdamın yüksek olmasına neden olduğu iddia edilmektedir. Şehirde en büyük işçi istihdam eden kurum yaklaşık 6.000 kusur işçi ile kamu sektöründe "Perth ve Kinross Yerel İdare Konseyi"'dir. Bunu Tayside NHS (Millî Sağlık Servisi), "İskoçya ve Güney Enerji" elektrik şirketi, "Aviva" Otobüs Şirketi, Highlands Ve Islanda Üniveristesi'nin Perth Koleji gelmektedir. "Stagecoach Group" otobüs şirketinin genel merkezi Perth'dedir.

Günümüzde Perth'in en önemli iktisadi sektörü şehir ve etrafındaki bölge için perakende alışveriş ticareti sağlamasıdır. Perth'in alışveriş ve ticaret merkezi Tay Nehri'nin batı sahillerindeki şehir merkezindedir. Bu sade yayalara mahsus ana çarşı sokağı High Street'in bir kısmı olup, High Street ile Tay Street ve South Street'in kavşakları arasındadır. Bu merkezde Britanya'da önemli olan büyük perakandeci dükkânların şubeleri ile bağımsız perakendeci dükkânlar karışık şekilde bulunmaktadır. Yerel idare tarafından 2010 yılında £3 milyon sarfedilerek bu yayalara mahsus çarşı merkezi yenilenip daha çekici şekle getirilmiştir. Şehrin kuzeybatı varoşlarında 1988'den beri St Caterine Perakende Parkı adı verilen bir şehirdışı alışveriş alanı bulunmakta ve bu 8 büyük perakende şirket şubesi için alışveriş alanı sağlamaktadır.

Ulaşım

Perth İskoçya içinde karayolu ve demiryolu ulaşımı için merkez olma niteliğini korumaktadır. İskoçya başkenti Edinburgh'da şehre gelen M90 otoyol şehrin doğusundan geçmektedir. Güneyde bulunan Stirling ve Glasgow şehirlerini kuzeyde Inverness'e bağlayan A9 ana karayolu şehrin içinden geçer. Şehre hizmet veren diğer ana karayolları arasında ise ve Crianlarich ve sonda Oban'a giden A93; Blairgowrie ve Braemar'e giden A93; Coupar Angus ve Forfar'a giden A 94 ve Dundee ve Aberdeen'e giden A95 bulunur.

1970'te yapılan M90 otoyolu kuzey ve doğu yönünde ve 1980'li yıllarad yapılan A9 ana kara yolu batı yönünden şehrin yakınından geçmektedir. M90, A9 ve A93 ana karayolları Broxeden Kavşağı'nda birbirini kesmekte ve bu kavşak İskoçya için en önemli ve kalabalık trafikli yol kavşağı olmaktadır. Tüm İskoçya'da tek kavşak olarak bu kavşaktaki yol işretleri İskoçya'nın en büyük 6 şehrine güneye doğru A6'da Glasgow ve Stirling; A90 ile kuzeye Dundee ve Aberdeen'e; M90 ile Edinburgh'a ve kuzeye A9 ile Inverness'e) yol işareti göstermektedir. M90 otoyolu'nun son kısmı 198=78'de şehrin doğusunda bulunan ve Tay Nehri'ni viadükle geçen Friarton Köprüsü tamamlanmıştır. Bu köprü Britanya adasında bulunan büyük yol mühendisliği yapılarından en kuzeyde bulunanıdır.

Perth Demiryolu Garı'nda Fıfe'a, Forth Demiryolu Köprüsü üzerinde geçerek Edinburgh Waveerley istasyonuna ve güneyde Glasgow Queen Street istasyonunda her gün düzgün seferler bulunmaktadır. Bu istasyondan biri Britanya adasının doğusundan "East Coast" Şirketi tarafından işletilen Londra King's Croos, Londra'ya diğeri geceleyin yataklı tren servisi olarak "Caledonian" Şirketi tarafında Londra Euston istasyonuna direkt tren seferleri yapılmaktadır.

Perth şehrinde şehir içi otobüslerinin işletilmesi özel sektöre ait "Stagecoach Group" tarafından yapılmakta ve bu büyük otobüs şirketinin merkezi Perth'de bulunmaktadır. Şehirde bulunan "Leonard Street" otobüs garından önemli İskoçya şehir merkezlerini şehirler arası otobüsler işletilmektedir. İngiltere'de Manchester ve Londra şehirlerine şehirler arası otobüs seferleri, şehir merkezine 2,5 km uzaklıktaki "Broxden Kavşağı" otobüs istasyonundan, Megabus şirketi tarafından yapılmaktadır. Bu otobüs istasyonundan otobüsle seyahat için, şehir merkezinde otomobil park edip bu otobüs istasyonuna otobüsle gitme hizmeti de verilmektedir.

Perth civarında şehrin 7,5 km kuzeydoğusunda Perth Havaalanı bulunmaktadır. Fakat bu alandan ticari uçak seferleri yapılmamakta ve hava alanı özel uçaklar ve pilot eğitimi için kullanılmaktadır. Şehre en yakın ticari uzak seferli yapılan havaalanları Edinburgh Havaalanı veya Aberdeen Havalanı'dır. Perth'den 20 dakikalık otomobil sürmeyle varılabilen Dundee Havalanından Londra Şehri Havalanı, Belfast ve Birmingham'a ticari uçuşlar sağlamakta ve charter uçak seferleri yapılmaktadır.

Görülecek yerler

Müzeler

• Perth Müzesi ve Güzel Sanatlar Galerisi" : Perthshire kontluğu tarafından kurulup işletilen bir müze ve sanat galerisi. Doğal tarih, sosyal gelişmeler, arkeoloji ve güzel sanatlar eserleri sergilenmektedir.
• Fergusson Galerisi : Tanınmış İskoç asıllı ressam John Duncan Fergusson (1874-1961)'un eserlerinin en büyük koleksiyonunun sergilendiği galeri.

Saray, şato ve malikaneler

• Sconce Sarayı: Perth'in bir varoşu olan "Sconce"'da bulunan eski bir manastır olan ve geç Orta Çağlar ve yeni çağlarda bağımsız İskoç Krallarının taç giyme törenlerinin yapıldığı yapıdır. İskoçya krallığı için çok sembolik anlamı olan "Sconce Stone, Stone of Destiny (Sconce Taşı, Kader Taşı)"'nın saklandığı mahaldir. Bir şato şeklinde olan günümüzdeki yapı 19. yüzyılda tamamıyla restore edilip değiştirilmiştir. Bu sarayda müze olarak porselen koleksiyonu, tablolar ve antik mobilyalar sergilenmektedir ve etrafındaki bahçeler de çok ilgi çekicidir.
• Elcho Şatosu: Perth'nin 7 km kuzeyinde bulunan ve 16. yüzyılda yapılmış olan malikane binasıdır. Özel bir soylu sülalesi tarafından yapılmıştır ve günümüzde halka açık bir malikanedir. Yapı, mefruşatı ve orijinal vitray camları ile ilgi çekmektedir.
• Huntingtower Castle: "Ruthven Malikanesi" olarak da bilinmektedir. Perth'in 3 km doğusundadır. 15. ve 16. yüzyılda savunma için yapılmış müstahkem mevki şeklinde olup sonradan soylu İskoç ailesinin içinde yaşaması için 17. yüzyılda orijinal şekillerini fazla değiştirmeden restore edilmiştir.

Parklar

• Branklyn Gardens : İskoçya'da bulunan en güzel bahçe" olarak nitelendirilmiştir. Cam altında yetiştirlen nadir ve egzotik bitkileri ile tanınmıştır.
• Perthshire Bahçeler Koleksiyonu : Değişik 9 adet parktan oluşmaktadır. İskoç bahçeciliğinin kullandığı değişik teknikler ve şekillerini sergilemektedirler ve özellikle İskoçaya'da yerel ve yerel ağaç ve bitkiler bu bahçelerde görülebilir.

Diğer yapılar

• Perth'de köprüler : Perth Tay Nehri kıyılarında kurulduğu için bu nehrin üzerinde çeşitli dönemlerde o dönem mimari stiline göre yapılmış köprüler bulunmaktadır. Bunlar arasında 1771'de yapılmış "Smeaton's Bridge", 1863 yapımı demiryolu köprüsü, 1902'de yapılmış olan "Victoria's Bridge" yerine 1960'ta yeniden yapılmış "Queen's Bridge" ilgi çekebilir.
• St John's Kirk : Perth'de ve hatta tüm İskoçya'da günümüze kadar gelmiş bulunan en eski yapılardandır. Orijinal yapının bina edilmesine 1241'de başlanmış; 1440'ta ve 1511'de bu yapı genişletilmiştir. İskoç Protestanları lideri olan John Knox ve taraftarları tarafından 1559'de yakılmıştır. 1923'te tümüyle restore edilmiştir.
• St Paul's Church : Eski St John Kilisesi ve şehrin ana cadde olan "High Street" üzerinde bulunan St Paul Kilisesi'nin yerine 1807'de yapılan bir kilise.

Görsel sanatlar

• Perth Theater: İskoçya'da bulunan en eski tiyatro salonuna sahiptir. Yıllık programda repertuvar tiyatro, dram, müzik ve dans eserleri gösterileri bulunmaktadır.
• Perth Tiyatro Festivali: Her yıl ilkbahar sonlarında yapılan bir hafta veya daha uzun süren tiyatro, dans, klasik batı müziği konserleri ihtiva eden bir festivaldir. 2007'de 16-27 Mayıs'ta yapılmıştır.
• Perth Concert Hall: Şehrin merkezinde "Horsecross" mevkiinde Eylül 2005'te açılan bir Konser Sarayıdır ve yıl içinde bir müzik konser mevsimi, audiovizeuel gösteriler, sosyal toplantılar ve konferanslar bu salonda yapılmaktadır.

Spor

• St. Johnstone: Scottish Premier League'de oynayan, 1884'te kurulup Perth şehrinin Orta Çağ'daki ismini taşıyan bir futbol kulübü. Kulübün stadı 10,456 kişilik "McDiarmid Park" olup renkleri Mavi-Beyaz'dır.
• Bell's Sport Centre: Şehrin kuzeydoğusunda olan ve çeşitli spor sahaları bulunan bir spor merkezi. Bu merkezde kurulu olan kapalı salon "Greenwich Dome" dışında Birleşik Krallık'ta bulunan en büyük kapasiteli kapalı salondur.
• İskoç Açık Voleybol Turnuvası: Her yıl Perth'de organize edilen profesyonel ve amatör voleybol kulüplerine açık bir turnuvadır. Profesyonel maçlar genellikle "Bell' Sport Centre" kapalı salonunda oynanmaktadır. Amatör maçlar ise bu merkezde bulunan diğer açık hava voleybol sahalarında oynanmaktadır.
• Perthshire RFC: Perth'de bulunan Ragbi birliği ragbi takımıdır. Bu kulübün maçları "Bell's Sport Centre" yakınlarında yapılmaktadır.

Kardeş şehir

Perth'ın şu yabancı kentlerle "Kardeş şehir" bağlantıları vardır:

• Aschaffenburg, Almanya
• Bydgoszcz, Polonya
• Haikou, Çin
• , Kanada
• Pskov, Rusya
• , Fransa

Resimler

• Perth, İskoçya merkezi çarşı sokağı High Street
• Perth, İskoçya - Eski Akademi Okulu Rose Terrace
• Perth, İskoçya - Scone Sarayı
• Perth, İskoçya - Perth köprüsü ve şehir merkezi
• Perth, İskoçya - "Fair Maid'in Evi"
• Perth, İskoçya - Perth Konser Salonu
• Perth, İskoçya - Perth Şerif Adalet Merkezi
• Perth, İskoçya - Şehir merkezinde St John Street
• Perth Müzesi ve Güzel sanatlar Galersi
• Perth 'de futbol kulübü McDiarmid Stadı
• Perth dışından geçen ana karayolu için Tay Nehri'ni geçen viyadük Friarton Köprüsü
• Perth, İskoçya - Tay nehri ve Friarton Karayolu köprüsü

Kaynakça

1. ^ "İskoçya İskoç Dili Merkezi: İskoçça İskoçya Yer İsimleri". 20 Haziran 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Mart 2012. 
2. ^ . 29 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2012. 
3. ^ ^{a b c} Graham-Campbell Perth:The Fair City
4. ^ (PDF). Perth and Kinross Council. 18 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2009. 
5. ^ "Weatherbase: Perth, Scotland Records and Averages". . 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Kasım 2011. 
6. ^ . scrol.co.uk. 2001. 5 Nisan 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2010. 
7. ^ . scrol.gov.uk. 2001. 5 Nisan 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2010. 
8. ^ "Comparatıve Employment Profile: Perth Locality Scotland". scrol.gov.uk. 2001. Erişim tarihi: 4 Haziran 2010. ^[]
9. ^ "Comparatıve Employment Profile: Perth & Kinross Locality Scotland". scrol.gov.uk. 2001. Erişim tarihi: 4 Haziran 2010. ^[]
10. ^ "Review of Scotland's Cities - The Analysis". . Ocak 2003. 24 Nisan 2006 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mayıs 2010. 
11. ^ "Perth wins Diamond Jübilee contest to be named seventh Scottish city". BBC News (Tayside and Central Scotland). 14 Mart 2012. 3 Şubat 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Mart 2012. 
12. ^ "Peter Wishart, MP for Perth and North Perthshire". BBC News. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2010. ^[]
13. ^ "Gordon Banks, MP for Ochil and South Perthshire". BBC News. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2011. ^[]
14. ^ "Perth City Centre Map". Visitscotland. Erişim tarihi: 22 Aralık 2009. 
15. ^ "Perth shopping streets get £3 mıllion makeover". The Courier. 18 Şubat 2011. Erişim tarihi: 18 Şubat 2011. ^[]
16. ^ . Pradera. 20 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2011. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Perth, İskoçya ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• Curlie'de Perth, İskoçya (DMOZ tabanlı) (İngilizce)

• Vikigezgin'de Perth (Scotland) ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadır.

  • Perth şehir haberleri23 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
  • Perth history20 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
  • Perth ve Kinross Yerel Meclisi26 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
  • Perthshire Turizm Kurumu11 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
  • Perth Guzel Sanatlar Festivali2 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
  • Perth'e Hosgeldiniz10 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
  • Perth Sehri yerel idaresi resmi sitesi23 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
  • "Undiscovered Scotland sitesinde Perth3 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .