Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sodyum borhidrür, olarak da bilinen sodyum tetrahidridoborat ve sodyum tetrahidroborat, NaBH4 formülüne sahip olan inorganik bir bileşiktir. Genellikle beyaz toz halinde olarak bulunur, kimya dalında hem laboratuvar hem de teknik ölçekde çok yönlü bir indirgeme ajanı olarak kullanılır. Odundan hamur hazırlamada test edilmiştir ancak ticari maliyeti çok yüksek çıkmıştır. Bileşik olarak alkolde ve bazı eterlerde çözünür. Suyla ise baz yoksunluğunda reaksiyona girer.
 | |||
| |||
| Adlandırmalar | |||
|---|---|---|---|
Sodyum tetrahidroborat (1–) | |||
Sodium boranuide | |||
| Tanımlayıcılar | |||
| |||
3D model (JSmol) |
| ||
| ChEBI |
| ||
| ChemSpider |
| ||
| ECHA InfoCard | 100.037.262 | ||
| EC Numarası |
| ||
| 23167 | |||
| MeSH | Sodium+borohydride | ||
PubChem CID |
| ||
| RTECS numarası |
| ||
| UNII |
| ||
| UN numarası | 1426 | ||
CompTox Bilgi Panosu (EPA) |
| ||
| |||
| |||
| Özellikler | |||
| Molekül formülü | Na[BH 4] | ||
| Molekül kütlesi | 37,83 g/mol | ||
| Görünüm | beyaz kristal | ||
| Koku | kokusuz | ||
| Yoğunluk | 1,0740 g/cm3 | ||
| Erime noktası | 400 °C (752 °F; 673 K) (bozunur) | ||
| Kaynama noktası | 500 °C (932 °F; 773 K) | ||
| Çözünürlük (su içinde) | 550 g/L | ||
| Çözünürlük | sıvı içinde çözünür amonyak, aminler, piridin | ||
| Yapı | |||
| Kübik (NaCl), cF8 | |||
| Fm3m, No. 225 | |||
a = 0,6157 nm | |||
| Termokimya | |||
Isı sığası (C) | 86,8 J·mol−1·K−1 | ||
Standart molar entropi (S⦵298) | 101,3 J·mol−1·K−1 | ||
Standart formasyon entalpisi (ΔfH⦵298) | -188,6 kJ·mol−1 | ||
Gibbs serbest enerjisi (ΔfG⦵) | -123,9 kJ·mol−1 | ||
| Tehlikeler | |||
| GHS etiketleme sistemi: | |||
| Tehlike ifadeleri | H260, H301, H311, H314 | ||
| Önlem ifadeleri | P223, P231, P232, P280, P301+P310, P370+P378, P422 | ||
| NFPA 704 (yangın karosu) | | ||
| Parlama noktası | 70 °C (158 °F; 343 K) | ||
| ca. 220 °C (428 °F; 493 K) | |||
| Patlama sınırları | %3 | ||
| Öldürücü doz veya konsantrasyon (LD, LC): | |||
LD50 ((medyan doz)) | 160 mg/kg (Oral – Sıçan) 230 mg/kg (Dermal – Tavşan) | ||
| Benzeyen bileşikler | |||
Diğer anyonlar | Boraks Sodyum borat | ||
Diğer katyonlar | |||
Benzeyen bileşikler | |||
| Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa). | |||
Bileşik 1940'larda H. I. Schlesinger tarafından, başında bulunduğu ekiple beraber metal borhidrürler kapsamında savaş zamanı uygulamaları deneyleriyle keşfedilmiştir. 1953'te bu çalışmasını açıklayıp yayınlamıştır.
Özellikleri
| Solvent | Çözünebilirlik (g/100 mL) |
|---|---|
| MeOH | 13 |
| EtOH | 3.16 |
| 5.15 | |
| Et2O | çözünmez |
Sodyum borhidrür kokusuz gri-beyaz toz halinde mikrokristalin yapıdadır. Sıcak(50 °C) haldeki ile tekrar kristallendirilerek saf halde elde edilebilir. , suda ve düşük alkollerde çözünebilir ve hidrojen gazı açığa çıkarır. Bu reaksiyon yavaş gerçekleşir. Metanolle reaksiyonunda çözünmesi 20 °C'de 90 dakika sürer. Nötral veya asidik çözeltilerle çözülebilir ve pH'ı sabit kalır. Bu durumlar da sodyum borhidrürün stabil davranışından faydalanılır ve tepkimeye girme isteğini arttırarak çözünme süresi hızlandırılır.
Sentezi
Schlesinger metoduyla sodyum borhidrür üretimini ile 250–270 °C'de reaksiyona girmesiyle oluşur.
- B(OCH3)3 + 4 NaH → NaBH4 + 3 NaOCH3
Bayer prosesi ile de susuz boraks, sodyum metali ve kuartz, 3 atm hidrojen basıncı altında, 500 °C'de karıştırıcılı otoklavla 2 ile 4 saat arasında ısıtılır. Reaksiyon ürününün amonyak ile ekstraksiyonundan ve amonyağın evaporasyonundan sonra yüksek bir verimle NaBH4 elde edilir. Yan ürün olarak da oluşur.
- 1/4 Na2 B4O7 + 4Na + 2H2 + 7/4 SiO2 → NaBH4 + 7/4 Na2SiO3
Kullanım Alanları
Sülfür dioksit ile beraber kullanılarak sodyum hidrosülfit üretiminde kullanılır. Sodyum hidrosülfit boya sektöründe ağaç hamurunu ağartma ajanı olarak kullanılmaktadır.
Sodyum borhidrürler aldehit ve ketonlarla indirgenerek alkolleri verir. Bu reaksiyon çeşitli antibiyotikleri içerikleri üretmede kullanılır. Çeşitli steroidlerin ve vitamin A'nın sentezinin bir aşamasında da sodyum borhidrür kullanılmaktadır.
Sodyum bor hidrür ayrıca altın nanoparçacık üretiminde indirgeme ajanı olarak kullanılır.
En önemli kullanım alanı ise yapısında hidrojen bulundurmasından dolayı hidrojen depolayıcı olarak kullanılmasıdır. Uygun basınç ve sıcaklık aralığında nanoyapıda hidrojen depolanabilir ve bunun saklanması kolayca sağlanabilir.
Kaynakça
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;crcisimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ Ford, P. T. and Powell, H. M. (1954). "The unit cell of potassium borohydride, KBH4, at 90° K". Acta Crystallogr. 7 (8): 604-605. doi:10.1107/S0365110X54002034
![image]()
. - ^ CRC handbook of chemistry and physics : a ready-reference book of chemical and physical data. William M. Haynes, David R. Lide, Thomas J. Bruno (2016-2017, 97th bas.). Boca Raton, Florida. 2016. ISBN . OCLC 930681942. 4 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Ağustos 2023.
- ^ Busch, D.H. (2009). Inorganic Syntheses. 20. Wiley. s. 137. ISBN . 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Mayıs 2015.
- ^ Istek, A. and Gonteki, E. "Utilization of sodium borohydride (NaBH4) in kraft pulping process." Retrieved online on 25 September 2014 at http://www.jeb.co.in/journal_issues/200911_nov09/paper_05.pdf 3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ a b Banfi, L.; Narisano, E.; Riva, R.; Stiasni, N.; Hiersemann, M. "Sodium Borohydride" in Encyclopedia of Reagents for Organic Synthesis (Ed: L. Paquette) 2004, J. Wiley & Sons, New York. DOI:10.1002/047084289X.rs052.
- ^ Schlesinger, H. I.; Brown, H. C.; Abraham, B.; Bond, A. C.; Davidson, N.; Finholt, A. E.; Gilbreath, J. R.; Hoekstra, H.; Horvitz, L.; Hyde, E. K.; Katz, J. J.; Knight, J.; Lad, R. A.; Mayfield, D. L.; Rapp, L.; Ritter, D. M.; Schwartz, A. M.; Sheft, I.; Tuck, L. D.; Walker, A. O. (1953). "New developments in the chemistry of diborane and the borohydrides. General summary". J. Am. Chem. Soc. Cilt 75. ss. 186-90. doi:10.1021/ja01097a049.
- ^ Stuart Gary, "Hydrogen storage no longer up in the air 7 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde ." in 16 August 2012, citing Christian, Meganne; Aguey-Zinsou, Kondo François (2012). "Core–Shell Strategy Leading to High Reversible Hydrogen Storage Capacity for NaBH4". . American Chemical Society. doi:10.1021/nn3030018. 25 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Ağustos 2012.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sodyum borhidrur olarak da bilinen sodyum tetrahidridoborat ve sodyum tetrahidroborat NaBH4 formulune sahip olan inorganik bir bilesiktir Genellikle beyaz toz halinde olarak bulunur kimya dalinda hem laboratuvar hem de teknik olcekde cok yonlu bir indirgeme ajani olarak kullanilir Odundan hamur hazirlamada test edilmistir ancak ticari maliyeti cok yuksek cikmistir Bilesik olarak alkolde ve bazi eterlerde cozunur Suyla ise baz yoksunlugunda reaksiyona girer Sodyum borhidrur Toz halde sodyum borhidrurAdlandirmalarIUPAC adiSodyum tetrahidroborat 1 Sistematik IUPAC adiSodium boranuideTanimlayicilarCAS numarasi 16940 66 2 15681 89 7 2D4 3D model JSmol Etkilesimli goruntuChEBI CHEBI 50985 ChemSpider 26189 9052313 2D4 9312193 3T4 ECHA InfoCard 100 037 262EC Numarasi 241 004 4Gmelin Referansi 23167MeSH Sodium borohydridePubChem CID 431176423673181 2D4 23671303 3T4 RTECS numarasi ED3325000UNII 87L0B9CPPA UN numarasi 1426CompTox Bilgi Panosu EPA DTXSID80893977InChI InChI 1S BH4 Na h1H4 q 1 1 Key YOQDYZUWIQVZSF UHFFFAOYSA N InChI 1S BH4 Na h1H4 q 1 1Key YOQDYZUWIQVZSF UHFFFSMILES Na BH4 OzelliklerMolekul formulu Na BH4 Molekul kutlesi 37 83 g molGorunum beyaz kristalKoku kokusuzYogunluk 1 0740 g cm3Erime noktasi 400 C 752 F 673 K bozunur Kaynama noktasi 500 C 932 F 773 K Cozunurluk su icinde 550 g LCozunurluk sivi icinde cozunur amonyak aminler piridinYapiKristal yapi Kubik NaCl cF8Uzay grubu Fm3 m No 225Kafes sabiti a 0 6157 nmTermokimyaIsi sigasi C 86 8 J mol 1 K 1Standart molar entropi S 298 101 3 J mol 1 K 1Standart formasyon entalpisi DfH 298 188 6 kJ mol 1Gibbs serbest enerjisi DfG 123 9 kJ mol 1TehlikelerGHS etiketleme sistemi Tehlike ifadeleri H260 H301 H311 H314Onlem ifadeleri P223 P231 P232 P280 P301 P310 P370 P378 P422NFPA 704 yangin karosu 312WParlama noktasi 70 C 158 F 343 K ca 220 C 428 F 493 K Patlama sinirlari 3Oldurucu doz veya konsantrasyon LD LC LD50 medyan doz 160 mg kg Oral Sican 230 mg kg Dermal Tavsan Benzeyen bilesiklerDiger anyonlar Boraks Sodyum boratDiger katyonlarBenzeyen bilesiklerAksi belirtilmedigi surece madde verileri Standart sicaklik ve basinc kosullarinda belirtilir 25 C 77 F 100 kPa Bilgi kutusu kaynaklari Bilesik 1940 larda H I Schlesinger tarafindan basinda bulundugu ekiple beraber metal borhidrurler kapsaminda savas zamani uygulamalari deneyleriyle kesfedilmistir 1953 te bu calismasini aciklayip yayinlamistir OzellikleriSolvent Cozunebilirlik g 100 mL MeOH 13EtOH 3 165 15Et2O cozunmez Sodyum borhidrur kokusuz gri beyaz toz halinde mikrokristalin yapidadir Sicak 50 C haldeki ile tekrar kristallendirilerek saf halde elde edilebilir suda ve dusuk alkollerde cozunebilir ve hidrojen gazi aciga cikarir Bu reaksiyon yavas gerceklesir Metanolle reaksiyonunda cozunmesi 20 C de 90 dakika surer Notral veya asidik cozeltilerle cozulebilir ve pH i sabit kalir Bu durumlar da sodyum borhidrurun stabil davranisindan faydalanilir ve tepkimeye girme istegini arttirarak cozunme suresi hizlandirilir SenteziSchlesinger metoduyla sodyum borhidrur uretimini ile 250 270 C de reaksiyona girmesiyle olusur B OCH3 3 4 NaH NaBH4 3 NaOCH3 Bayer prosesi ile de susuz boraks sodyum metali ve kuartz 3 atm hidrojen basinci altinda 500 C de karistiricili otoklavla 2 ile 4 saat arasinda isitilir Reaksiyon urununun amonyak ile ekstraksiyonundan ve amonyagin evaporasyonundan sonra yuksek bir verimle NaBH4 elde edilir Yan urun olarak da olusur 1 4 Na2 B4O7 4Na 2H2 7 4 SiO2 NaBH4 7 4 Na2SiO3Kullanim AlanlariSulfur dioksit ile beraber kullanilarak sodyum hidrosulfit uretiminde kullanilir Sodyum hidrosulfit boya sektorunde agac hamurunu agartma ajani olarak kullanilmaktadir Sodyum borhidrurler aldehit ve ketonlarla indirgenerek alkolleri verir Bu reaksiyon cesitli antibiyotikleri icerikleri uretmede kullanilir Cesitli steroidlerin ve vitamin A nin sentezinin bir asamasinda da sodyum borhidrur kullanilmaktadir Sodyum bor hidrur ayrica altin nanoparcacik uretiminde indirgeme ajani olarak kullanilir En onemli kullanim alani ise yapisinda hidrojen bulundurmasindan dolayi hidrojen depolayici olarak kullanilmasidir Uygun basinc ve sicaklik araliginda nanoyapida hidrojen depolanabilir ve bunun saklanmasi kolayca saglanabilir Kaynakca Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi crc isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme Ford P T and Powell H M 1954 The unit cell of potassium borohydride KBH4 at 90 K Acta Crystallogr 7 8 604 605 doi 10 1107 S0365110X54002034 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link CRC handbook of chemistry and physics a ready reference book of chemical and physical data William M Haynes David R Lide Thomas J Bruno 2016 2017 97th bas Boca Raton Florida 2016 ISBN 978 1 4987 5428 6 OCLC 930681942 4 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Agustos 2023 Busch D H 2009 Inorganic Syntheses 20 Wiley s 137 ISBN 9780470132869 6 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Mayis 2015 Istek A and Gonteki E Utilization of sodium borohydride NaBH4 in kraft pulping process Retrieved online on 25 September 2014 at http www jeb co in journal issues 200911 nov09 paper 05 pdf 3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b Banfi L Narisano E Riva R Stiasni N Hiersemann M Sodium Borohydride in Encyclopedia of Reagents for Organic Synthesis Ed L Paquette 2004 J Wiley amp Sons New York DOI 10 1002 047084289X rs052 Schlesinger H I Brown H C Abraham B Bond A C Davidson N Finholt A E Gilbreath J R Hoekstra H Horvitz L Hyde E K Katz J J Knight J Lad R A Mayfield D L Rapp L Ritter D M Schwartz A M Sheft I Tuck L D Walker A O 1953 New developments in the chemistry of diborane and the borohydrides General summary J Am Chem Soc Cilt 75 ss 186 90 doi 10 1021 ja01097a049 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Stuart Gary Hydrogen storage no longer up in the air 7 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde in 16 August 2012 citing Christian Meganne Aguey Zinsou Kondo Francois 2012 Core Shell Strategy Leading to High Reversible Hydrogen Storage Capacity for NaBH4 American Chemical Society doi 10 1021 nn3030018 25 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Agustos 2012