Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Çemişgezek, Tunceli ilinin bir ilçesidir.
| Çemişgezek | |
|---|---|
 Türkiye'de yeri | |
 İlçe sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | Tunceli |
| Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
| İdare | |
| • Kaymakam | Orçun Cüneyt Zor |
| • Belediye başkanı | İbrahim Enes Somyürek (AK Parti) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 877 km² |
| Rakım | 1000 m |
| Nüfus (2018) | |
| • Toplam | 8,347 |
| • Kır | 4,565 |
| • Şehir | 3.037 |
| Zaman dilimi | (TSİ) |
| Posta kodu | 62600 |
| İl alan kodu | 0428 |
| İl plaka kodu | 62 |
Resmî site www.cemisgezek.bel.tr | |
Etimoloji
İlçenin adı Ermeni kökenli general ve sonrasında Bizans İmparatoru olan I. İoannis Çimiskes'den geldiği görüşü bulunmaktadır. İmparatorun Tzimiskes (Çimiskes) lakabının Ermenice "Kırmızı çizme" anlamına gelen Chmushkik kelimesinden ya da Ermenice "Kısa boylu" anlamına gelen bir kelimeden türediği yönünde görüşler bulunmaktadır. Ermenice olarak (Չմշկածագ) Čmškacag olan ilçenin Osmanlıca'daki kullanımı ise (چمشکزک) idi. Edessalı Mateos, Çimiskes'i Sophene bölgesinden olduğunu belirtmektedir.
Tarihçe
Bilinen ve MÖ 4000 yıllarından başlatılan tarihi ile Çemişgezek’in sürekli olarak önemli bir yerleşim ve konaklama yeri olduğu düşünülmektedir. Hitit, Urartu, Roma, Bizans egemenliği görülen bölge 7. yüzyılda Arapların denetimine geçmiş, ancak 10. yüzyılda yeniden Bizans hakimiyeti başlamıştır. 1071'de yaşanan Malazgirt Meydan Muharebesi sonra Bizans otoritesinin kaybolmasıyla bir süre Philaretos Brakhamzos adlı Ermeni beyinin hakimiyetinde olan Çemişgezek, onun 5-6 yıl sonra ölümüyle I. Melikşah tarafından Harput ve çevresi ikta olarak verilen Çubuk Bey tarafından ele geçirilmiştir. Çubukoğulları Beyliğinin 1113'te ortadan kalkmasıyla Çemişgezek Artuklulardan Belek Gazi tarafından ele geçirilmiştir. Artuklu-Mengüçekler arasındaki mücadelede kısa süreli el değiştirse de sonuçta yerleşim Artuklular'ın hakimiyetinde kalmıştır. Anadolu Selçuklu Devleti 1224 yılında Harput'u alarak beyliğe son verince Çemişgezek'te Selçukluların hakimiyetine girmiştir. Ancak kısa süre sonra Anadolu Selçuklularının otoritesinin zayıflamasından istifade eden Saltuklular'dan Nasreddin Muhammed'in oğlu Melikşah Çemişgezek'e hakim olmuş ve onun soyundan gelenler ileride Melkişiler olarak da adlandırılan Çemişgezek Beyliğini yönetmişlerdir. 13. yüzyılın ikinci yarısından 14. yüzyılın başına kadar Çemişgezek'inde içinde olduğu geniş coğrafyada hüküm süren İlhanlılar'ın dağılmasıyla Çemişgezek bölgesi Karakoyunlu-Akkoyunlu mücadelesi içerisinde kalmıştır. Çemişgezek Beyi Şeyh Hasan Karakoyunlular'ı desteklemiş ancak Kara Yusuf'un ölümünden sonra şehir Kara Yülük Osman Bey tarafından ele geçirilerek Akkoyunlular'a bağlanmıştır. Şeyh Hasan, Çemişgezek'i geri alması için Kara İskender tarafında yer alsa da Kara İskender'in ele geçirdiği Çemişgezek'i ona vermemesi üzerinde Akkoyunlulara destek vermeye başladı. Uzun Hasan döneminde Akkoyunlular'a bağlı olan Çemişgezek beylerinin egemenliğinde görülen yerleşim uzun süre bu konumunu sürdürmüştür. Hacı Rüstem Bey döneminde şehir çatışmasız olarak Şah İsmail'in beylerinden Nur Ali Halife tarafından ele geçirilmiştir. 1514 yılında gerçekleşen Çaldıran Muharebesi'nin akabinde, Safevîler'in yanında yer alan Çemişgezek beyi Hacı Rüstem Bey'in Yavuz Sultan Selim tarafından idam ettirilmesinden sonra oğlu Pir Hüseyin Bey beyliğin başına geçirilmiştir. Çaldıran Muharebesi sonrasında Çemişgezek bir süre daha Nur Ali Halife'nin idaresinde kalmış, 1515 yılı Haziran ayıda Pir Hüseyin Bey'in Nur Ali'yi yenilgiye uğratmasıyla da şehir onun denetimine geçmiştir.
Osmanlı dönemi
Çemişgezek Osmanlı idaresine geçtiğinde 1518 yılında yapılan tahrire göre Diyarbekir Eyaletinin sancaklarından biri olarak görülmektedir. Pir Hüseyin Bey'de kayd-ı hayat şartı (ölümüne kadar) ile bu sancağın sancakbeyi olarak şehirde yönetim sürmüştür. Çemişgezek beyliği Kanuni Sultan Süleyman zamanına kadar mevcudiyetini sürdürürken, Pir Hüseyin'in 1534 yılı gibi ölmesiyle Çemişgezek sancağı merkezden atananlarca yönetilen klasik bir sancak olarak varlığını sürdürmüştür. 16. yüzyıl Osmanlı kayıtlarına göre bu yüzyılda şehirdeki Ermeni ve Rumlardan oluşan Gayrimüslim nüfusu, Müslüman nüfusundan fazla görülmektedir. Hane bazlı tahminlere göre 1518 yılında Çemişgezek'te 1.480'i Gayrimüslim ve 355'i Müslüman olmak üzere toplam 1835 kişi yaşamaktaydı. 1566 yılında ise tahmini olarak; 2.333'ü Gayrimüslim ve 1.652'si Müslüman olmak üzere şehirde toplam 3.985 kişi yaşamaktaydı.
1568 yılında yapılan yeni bir düzenleme ile Çemişgezek sancağı Diyâr-ı Bekr Beylerbeyliğinden alınarak Erzurum Beylerbeyliğine bağlanır. Bu tarihlerde sancak merkezi Çemişgezek’e 9 nahiyenin bağlı olduğu anlaşılmaktadır ki bunlar şöyledir:
|
|
Ancak Çemişgezek’in Erzurum Beylerbeyliğine bağlılığı fazla sürmez ve 1609 yılında tekrar Diyâr-ı Bekr Beylerbeyliğine bağlanır. Çemişgezek bu şekilde uzun yıllar Diyâr-ı Bekr Eyaletine bağlı bir sancak olarak idare edildikten sonra 1858 yılında kazaya dönüştürülerek Harput’a bağlanır.
Şehirdeki Gayrimüslim nüfus fazla olmakla birlikte, vergiden muaf olanlarla birlikte Müslüman nüfusun bir miktar daha fazla olabileceği düşünülmektedir. Bu yüzyılda yerleşim 11 mahalleden müteşekkil olup bazı isimler değişmekle birlikte mahalle sayısı uzun yıllar aynı kalmıştır. İlerleyen yıllarda şehirdeki Gayrimüslüm nüfusta azalma görülmektedir ki 1627 yılına ait bir kayıta yerleşimden Harput'a giderek yerleşen Gayrimüslimler olduğu belirtilmektedir. 1835 yılı nüfus sayımında Gayrimüslümlerin yaşadığı 7 mahalle, Müslümanların yaşadığı 5 mahalle olmak üzere toplam 12 mahalle görülmektedir. Bu sayıma göre şehirde; 309 hane ve 902 erkek Müslüman, 201 hane ve 656 erkek Gayrimüslim olmak üzere 510 hane bulunurken, tahmini olarak kadın ve erkek toplam 3.106 kişi yaşamaktaydı.
19. yüzyılda şehirde mal ve hizmet üretimi yapan çeşitli işyerleri bulunmakta olup bunlar içerisinde şehirdeki dut bahçelerinin varlığı sayesinde ipekçilik, küçükbaş hayvancılık nedeniyle yün üretimi ve bunlara bağlı olarak da boyahane yer almaktaydı. Şehirde 16. yüzyılda 1 cami ve 3 mescid bulunurken Müslüman nüfusun artışına bağlı olarak ilerleyen yıllardaki kayıtlarda 26 cami ve mescidin olduğu görülmektedir. 19. yüzyılın ikinci yarısında ise şehirde Gayrimüslimlere hizmet veren 4 adet kilise bulunmaktaydı.
1880 tarihine gelindiğinde ise Çemişgezek’in Keban’a bağlı bir nahiye olduğunu görmekteyiz. 1881 tarihinde ise Dersim vilayeti teşkil edilir. Çemişgezek'te kaza haline getirilerek vilayet merkezi olan Hozat’a bağlanır. 1887 (H.1304) yılında Dersim vilayeti lağvedilerek sancak haline gelmiş ise de Çemişgezek yine Dersim'e bağlı kalmıştır.
Cumhuriyet dönemi
1925 yılında Dersim Sancağı da kaldırılınca Çemişgezek de diğer kazalar gibi Elazığ’a bağlanmıştır. 25 Aralık 1935 tarih ve 2885 sayılı kanun ile Pülümür, Elazığ vilayetinin Hozat, Nazımiye, Mazgirt, Ovacık, Pertek ve Çemişgezek ilçelerinin bağlandığı Tunceli vilayeti teşkil edildi. Ancak Tunceli vilayeti özel kanuna göre 1 Ocak 1947 tarihine kadar geçici merkezinin bulunduğu Elazığ’dan idare edilmiş, 30 Aralık 1946 tarih ve 4993 sayılı kararla il merkezi Kalan kasabasına nakledilmiştir.
Çemişgezek o tarihten bugüne kadar Tunceli vilayetinden idare edilmektedir. İlçenin Belediye teşkilatı 1881’de kurulmuştur. Keban Barajı’nın su tutmasından önce toplam 51 köy muhtarlığı varken, bu köylerden 14’ü tamamen 12’si ise kısmen su altında kalmıştır. Zamanla göçlerin de tesiri ile bir kısım köyler de tüzel kişiliğini kaybetmiştir. 2020 yılı itibarıyla Çemişgezek ilçe merkezi 7 mahalleden oluşurken, merkeze bağlı da 34 köy bulunmaktadır.
Nüfus
| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| Çemişkezek ilçesi (Elâzığ) | |||
| 1927 | 13.680 | 1.936 | 11.744 |
| 1935 | 15.452 | 1.863 | 13.589 |
| Çemişgezek ilçesi (Tunceli) | |||
| 1940 | 15.513 | 2.136 | 13.377 |
| 1945 | 13.172 | 1.640 | 11.532 |
| 1950 | 13.371 | 1.852 | 11.519 |
| 1955 | 14.319 | 2.011 | 12.308 |
| 1960 | 15.508 | 2.200 | 13.308 |
| 1965 | 16.188 | 2.235 | 13.953 |
| 1970 | 15.484 | 2.305 | 13.179 |
| 1975 | 14.443 | 3.048 | 11.395 |
| 1980 | 14.423 | 3.445 | 10.978 |
| 1985 | 13.746 | 3.213 | 10.533 |
| 1990 | 12.559 | 3.397 | 9.162 |
| 2000 | 9.773 | 3.685 | 6.088 |
| 2007 | 8.210 | 3.327 | 4.883 |
| 2008 | 8.572 | 3.275 | 5.297 |
| 2009 | 7.929 | 2.819 | 5.110 |
| 2010 | 7.700 | 2.687 | 5.013 |
| 2011 | 7.566 | 2.615 | 4.951 |
| 2012 | 7.860 | 2.973 | 4.887 |
| 2013 | 8.270 | 3.130 | 5.140 |
| 2014 | 8.149 | 3.220 | 4.929 |
| 2015 | 7.709 | 2.929 | 4.780 |
| 2016 | 7.480 | 2.871 | 4.609 |
| 2017 | 7.513 | 2.975 | 4.538 |
| 2018 | 8.347 | 3.506 | 4.841 |
| 2019 | 7.877 | 3.238 | 4.639 |
| 2020 | 7.602 | 3.037 | 4.565 |
Ekonomi
Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
Bölgenin önemli geçim kaynağı tarım ve hayvancılıktır. En önemli tarım ürünü duttur. Her ne kadar sanayi olarak gelişmese de bölgede dut pekmezi meşhurdur. Ayrıca süt ve süt ürünleri sanayisi olmamak kaydıyla gelişmiştir.
Kültür ve sanat
Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
Folklor bölgenin önemli kültür etkinliklerindendir. Ayrıca saz ve üflemeli çalgılar bölge insanı tarafından benimsenip uygulanmıştır. Aynı zamanda Elazığ Ağır Halayı da Çemişgezek'te önemli bir yer tutar.
Dış bağlantılar
- Çemişgezek Kaymakamlığı
- Çemişgezek Belediyesi
Kaynakça
- ^ . 23 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2012.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ekim 2020.
- ^ Ünal, Mehmet Ali (1992). . Osmanlı Araştırmaları XII. sosyalarastirmalar.com. ss. 368-373. 4 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2020.
- ^ Ünal, Mehmet Ali (1991). (PDF). Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, 2. sosyalarastirmalar.com. ss. 246,247. 4 Eylül 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2020.
- ^ a b Uzun, Celalettin (2017). . Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 28 (1). sosyalarastirmalar.com. ss. 261-279. 24 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2020.
- ^ Dıvrak, Uysal (2015). (PDF). Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 8 (41). sosyalarastirmalar.com. ss. 373,374. 10 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2020.
- ^ Dıvrak, Uysal (2018). . Munzur Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 7 (13). DergiPark. ss. 111,112. 24 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2020.
- ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021.
- ^ (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016.
- ^ . (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Çemişgezek Nüfusu - Tunceli". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Tunceli Çemişgezek Nüfusu". nufusune.com.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Cemisgezek Tunceli ilinin bir ilcesidir CemisgezekIlceTurkiye de yeriIlce sinirlari haritasiUlkeTurkiyeIlTunceliCografi bolgeDogu Anadolu BolgesiIdare KaymakamOrcun Cuneyt Zor Belediye baskaniIbrahim Enes Somyurek AK Parti Yuzolcumu Toplam877 km Rakim1000 mNufus 2018 Toplam8 347 Kir4 565 Sehir3 037Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Posta kodu62600Il alan kodu0428Il plaka kodu62Resmi site www cemisgezek bel trEtimolojiIlcenin adi Ermeni kokenli general ve sonrasinda Bizans Imparatoru olan I Ioannis Cimiskes den geldigi gorusu bulunmaktadir Imparatorun Tzimiskes Cimiskes lakabinin Ermenice Kirmizi cizme anlamina gelen Chmushkik kelimesinden ya da Ermenice Kisa boylu anlamina gelen bir kelimeden turedigi yonunde gorusler bulunmaktadir Ermenice olarak Չմշկածագ Cmskacag olan ilcenin Osmanlica daki kullanimi ise چمشکزک idi Edessali Mateos Cimiskes i Sophene bolgesinden oldugunu belirtmektedir TarihceBilinen ve MO 4000 yillarindan baslatilan tarihi ile Cemisgezek in surekli olarak onemli bir yerlesim ve konaklama yeri oldugu dusunulmektedir Hitit Urartu Roma Bizans egemenligi gorulen bolge 7 yuzyilda Araplarin denetimine gecmis ancak 10 yuzyilda yeniden Bizans hakimiyeti baslamistir 1071 de yasanan Malazgirt Meydan Muharebesi sonra Bizans otoritesinin kaybolmasiyla bir sure Philaretos Brakhamzos adli Ermeni beyinin hakimiyetinde olan Cemisgezek onun 5 6 yil sonra olumuyle I Meliksah tarafindan Harput ve cevresi ikta olarak verilen Cubuk Bey tarafindan ele gecirilmistir Cubukogullari Beyliginin 1113 te ortadan kalkmasiyla Cemisgezek Artuklulardan Belek Gazi tarafindan ele gecirilmistir Artuklu Mengucekler arasindaki mucadelede kisa sureli el degistirse de sonucta yerlesim Artuklular in hakimiyetinde kalmistir Anadolu Selcuklu Devleti 1224 yilinda Harput u alarak beylige son verince Cemisgezek te Selcuklularin hakimiyetine girmistir Ancak kisa sure sonra Anadolu Selcuklularinin otoritesinin zayiflamasindan istifade eden Saltuklular dan Nasreddin Muhammed in oglu Meliksah Cemisgezek e hakim olmus ve onun soyundan gelenler ileride Melkisiler olarak da adlandirilan Cemisgezek Beyligini yonetmislerdir 13 yuzyilin ikinci yarisindan 14 yuzyilin basina kadar Cemisgezek inde icinde oldugu genis cografyada hukum suren Ilhanlilar in dagilmasiyla Cemisgezek bolgesi Karakoyunlu Akkoyunlu mucadelesi icerisinde kalmistir Cemisgezek Beyi Seyh Hasan Karakoyunlular i desteklemis ancak Kara Yusuf un olumunden sonra sehir Kara Yuluk Osman Bey tarafindan ele gecirilerek Akkoyunlular a baglanmistir Seyh Hasan Cemisgezek i geri almasi icin Kara Iskender tarafinda yer alsa da Kara Iskender in ele gecirdigi Cemisgezek i ona vermemesi uzerinde Akkoyunlulara destek vermeye basladi Uzun Hasan doneminde Akkoyunlular a bagli olan Cemisgezek beylerinin egemenliginde gorulen yerlesim uzun sure bu konumunu surdurmustur Haci Rustem Bey doneminde sehir catismasiz olarak Sah Ismail in beylerinden Nur Ali Halife tarafindan ele gecirilmistir 1514 yilinda gerceklesen Caldiran Muharebesi nin akabinde Safeviler in yaninda yer alan Cemisgezek beyi Haci Rustem Bey in Yavuz Sultan Selim tarafindan idam ettirilmesinden sonra oglu Pir Huseyin Bey beyligin basina gecirilmistir Caldiran Muharebesi sonrasinda Cemisgezek bir sure daha Nur Ali Halife nin idaresinde kalmis 1515 yili Haziran ayida Pir Huseyin Bey in Nur Ali yi yenilgiye ugratmasiyla da sehir onun denetimine gecmistir Osmanli donemi Cemisgezek Osmanli idaresine gectiginde 1518 yilinda yapilan tahrire gore Diyarbekir Eyaletinin sancaklarindan biri olarak gorulmektedir Pir Huseyin Bey de kayd i hayat sarti olumune kadar ile bu sancagin sancakbeyi olarak sehirde yonetim surmustur Cemisgezek beyligi Kanuni Sultan Suleyman zamanina kadar mevcudiyetini surdururken Pir Huseyin in 1534 yili gibi olmesiyle Cemisgezek sancagi merkezden atananlarca yonetilen klasik bir sancak olarak varligini surdurmustur 16 yuzyil Osmanli kayitlarina gore bu yuzyilda sehirdeki Ermeni ve Rumlardan olusan Gayrimuslim nufusu Musluman nufusundan fazla gorulmektedir Hane bazli tahminlere gore 1518 yilinda Cemisgezek te 1 480 i Gayrimuslim ve 355 i Musluman olmak uzere toplam 1835 kisi yasamaktaydi 1566 yilinda ise tahmini olarak 2 333 u Gayrimuslim ve 1 652 si Musluman olmak uzere sehirde toplam 3 985 kisi yasamaktaydi 1568 yilinda yapilan yeni bir duzenleme ile Cemisgezek sancagi Diyar i Bekr Beylerbeyliginden alinarak Erzurum Beylerbeyligine baglanir Bu tarihlerde sancak merkezi Cemisgezek e 9 nahiyenin bagli oldugu anlasilmaktadir ki bunlar soyledir Nefs i Sehir Nahiye i Sehir Nahiye i Seyh Osmanli Nahiye i Sidaros Nahiye i OvacikNahiye i Lernik Nahiye i Sisne Nahiye i Catalkale Nahiye i Keban Ancak Cemisgezek in Erzurum Beylerbeyligine bagliligi fazla surmez ve 1609 yilinda tekrar Diyar i Bekr Beylerbeyligine baglanir Cemisgezek bu sekilde uzun yillar Diyar i Bekr Eyaletine bagli bir sancak olarak idare edildikten sonra 1858 yilinda kazaya donusturulerek Harput a baglanir Sehirdeki Gayrimuslim nufus fazla olmakla birlikte vergiden muaf olanlarla birlikte Musluman nufusun bir miktar daha fazla olabilecegi dusunulmektedir Bu yuzyilda yerlesim 11 mahalleden mutesekkil olup bazi isimler degismekle birlikte mahalle sayisi uzun yillar ayni kalmistir Ilerleyen yillarda sehirdeki Gayrimuslum nufusta azalma gorulmektedir ki 1627 yilina ait bir kayita yerlesimden Harput a giderek yerlesen Gayrimuslimler oldugu belirtilmektedir 1835 yili nufus sayiminda Gayrimuslumlerin yasadigi 7 mahalle Muslumanlarin yasadigi 5 mahalle olmak uzere toplam 12 mahalle gorulmektedir Bu sayima gore sehirde 309 hane ve 902 erkek Musluman 201 hane ve 656 erkek Gayrimuslim olmak uzere 510 hane bulunurken tahmini olarak kadin ve erkek toplam 3 106 kisi yasamaktaydi 19 yuzyilda sehirde mal ve hizmet uretimi yapan cesitli isyerleri bulunmakta olup bunlar icerisinde sehirdeki dut bahcelerinin varligi sayesinde ipekcilik kucukbas hayvancilik nedeniyle yun uretimi ve bunlara bagli olarak da boyahane yer almaktaydi Sehirde 16 yuzyilda 1 cami ve 3 mescid bulunurken Musluman nufusun artisina bagli olarak ilerleyen yillardaki kayitlarda 26 cami ve mescidin oldugu gorulmektedir 19 yuzyilin ikinci yarisinda ise sehirde Gayrimuslimlere hizmet veren 4 adet kilise bulunmaktaydi 1880 tarihine gelindiginde ise Cemisgezek in Keban a bagli bir nahiye oldugunu gormekteyiz 1881 tarihinde ise Dersim vilayeti teskil edilir Cemisgezek te kaza haline getirilerek vilayet merkezi olan Hozat a baglanir 1887 H 1304 yilinda Dersim vilayeti lagvedilerek sancak haline gelmis ise de Cemisgezek yine Dersim e bagli kalmistir Cumhuriyet donemi 1925 yilinda Dersim Sancagi da kaldirilinca Cemisgezek de diger kazalar gibi Elazig a baglanmistir 25 Aralik 1935 tarih ve 2885 sayili kanun ile Pulumur Elazig vilayetinin Hozat Nazimiye Mazgirt Ovacik Pertek ve Cemisgezek ilcelerinin baglandigi Tunceli vilayeti teskil edildi Ancak Tunceli vilayeti ozel kanuna gore 1 Ocak 1947 tarihine kadar gecici merkezinin bulundugu Elazig dan idare edilmis 30 Aralik 1946 tarih ve 4993 sayili kararla il merkezi Kalan kasabasina nakledilmistir Cemisgezek o tarihten bugune kadar Tunceli vilayetinden idare edilmektedir Ilcenin Belediye teskilati 1881 de kurulmustur Keban Baraji nin su tutmasindan once toplam 51 koy muhtarligi varken bu koylerden 14 u tamamen 12 si ise kismen su altinda kalmistir Zamanla goclerin de tesiri ile bir kisim koyler de tuzel kisiligini kaybetmistir 2020 yili itibariyla Cemisgezek ilce merkezi 7 mahalleden olusurken merkeze bagli da 34 koy bulunmaktadir NufusYil Toplam Sehir KirCemiskezek ilcesi Elazig 1927 13 680 1 936 11 7441935 15 452 1 863 13 589Cemisgezek ilcesi Tunceli 1940 15 513 2 136 13 3771945 13 172 1 640 11 5321950 13 371 1 852 11 5191955 14 319 2 011 12 3081960 15 508 2 200 13 3081965 16 188 2 235 13 9531970 15 484 2 305 13 1791975 14 443 3 048 11 3951980 14 423 3 445 10 9781985 13 746 3 213 10 5331990 12 559 3 397 9 1622000 9 773 3 685 6 0882007 8 210 3 327 4 8832008 8 572 3 275 5 2972009 7 929 2 819 5 1102010 7 700 2 687 5 0132011 7 566 2 615 4 9512012 7 860 2 973 4 8872013 8 270 3 130 5 1402014 8 149 3 220 4 9292015 7 709 2 929 4 7802016 7 480 2 871 4 6092017 7 513 2 975 4 5382018 8 347 3 506 4 8412019 7 877 3 238 4 6392020 7 602 3 037 4 565EkonomiBu alt basligin genisletilmesi gerekiyor Sayfayi duzenleyerek yardimci olabilirsiniz Bolgenin onemli gecim kaynagi tarim ve hayvanciliktir En onemli tarim urunu duttur Her ne kadar sanayi olarak gelismese de bolgede dut pekmezi meshurdur Ayrica sut ve sut urunleri sanayisi olmamak kaydiyla gelismistir Kultur ve sanatBu alt basligin genisletilmesi gerekiyor Sayfayi duzenleyerek yardimci olabilirsiniz Folklor bolgenin onemli kultur etkinliklerindendir Ayrica saz ve uflemeli calgilar bolge insani tarafindan benimsenip uygulanmistir Ayni zamanda Elazig Agir Halayi da Cemisgezek te onemli bir yer tutar Dis baglantilarCemisgezek Kaymakamligi Cemisgezek BelediyesiKaynakca 23 Haziran 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Aralik 2012 Arsivlenmis kopya 7 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Ekim 2020 Unal Mehmet Ali 1992 Osmanli Arastirmalari XII sosyalarastirmalar com ss 368 373 4 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Eylul 2020 Unal Mehmet Ali 1991 PDF Ankara Universitesi Osmanli Tarihi Arastirma ve Uygulama Merkezi Dergisi 2 sosyalarastirmalar com ss 246 247 4 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 4 Eylul 2020 a b Uzun Celalettin 2017 Firat Universitesi Sosyal Bilimler Dergisi 28 1 sosyalarastirmalar com ss 261 279 24 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Eylul 2020 Divrak Uysal 2015 PDF Uluslararasi Sosyal Arastirmalar Dergisi 8 41 sosyalarastirmalar com ss 373 374 10 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 16 Agustos 2020 Divrak Uysal 2018 Munzur Universitesi Sosyal Bilimler Dergisi 7 13 DergiPark ss 111 112 24 Mart 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Agustos 2020 Fasikul I Mufassal Neticeler Icmal Tablolari PDF 28 Tesrinevvel 1927 Umumi Nufus Tahriri DIE Erisim tarihi 28 Mayis 2021 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link PDF 20 Ilktesrin 1935 Genel Nufus Sayimi DIE 2 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2021 PDF 20 Ilktesrin 1940 Genel Nufus Sayimi DIE 20 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 20 Ekim 2016 PDF 21 Ekim 1945 Genel Nufus Sayimi DIE 15 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2021 PDF 22 Ekim 1950 Umumi Nufus Sayimi DIE 15 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2021 PDF 23 Ekim 1955 Genel Nufus Sayimi DIE 2 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2021 PDF 23 Ekim 1960 Genel Nufus Sayimi DIE 15 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 19 Subat 2021 1965 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1970 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1975 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1980 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1985 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1990 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2000 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2007 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2008 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2009 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2010 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2011 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2012 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 20 Subat 2013 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 8 Mart 2013 2013 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 15 Subat 2014 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 15 Subat 2014 2014 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 10 Subat 2015 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 10 Subat 2015 a b c d e f Merkezi Dagitim Sistemi html Dogrudan bir kaynak olmayip ilgili veriye ulasmak icin sorgulama yapilmalidir Turkiye Istatistik Kurumu Erisim tarihi 13 Nisan 2016 Cemisgezek Nufusu Tunceli nufusu com Erisim tarihi 5 Subat 2021 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Tunceli Cemisgezek Nufusu nufusune com Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link