Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İnekler Gölü Savaşı, 682 yılında İkinci Göktürk Kağanlığı ile Dokuz Oğuzlar arasında yapılan savaştır.
| İnekler Gölü Savaşı | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
| Taraflar | |||||||||
| Dokuz Oğuzlar |  İkinci Göktürk Kağanlığı | ||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||
| Baz Kağan (ölü) Tengri Kağan (ölü) (Baz Kağan'ın oğlu) General Ku Tongra Eşim | İlteriş Kağan Tonyukuk Eletmiş Yabgu | ||||||||
| Güçler | |||||||||
| 6,000 | 2,000 | ||||||||
| Kayıplar | |||||||||
| Ağır | Az | ||||||||
Öncesi
Kutluk Kağan, 682 yılında Göktürkleri Tang hâkimiyetinden kurtarmak için büyük mücadeleyi başlattı. Göktürkler bağımsızlıklarına kavuşmak için daha önce de birçok kez ayaklanmışlardı. Ancak bu ayaklanmalar Tang tarafından bastırılmıştı. Kutluk Kağan halkını toplayarak Çugay-Ḳuz Dağı'na çıktı. Kutluk Kağan'ın takipçileri 5,000 kişi kadardı. Kutluk Kağan ilk iş olarak Dokuz Oğuzların sürülerini yağmalattı. Zamanla güçlenen Kutluk Kağan, kardeşi Bögü Çor'u şad, diğer kardeşi Tuo-hsi-fu'yu da (Eletmiš Yabgu) yabgu tayin etti. Bir süre sonra da Çinlilerin elinde hapiste bulunan Tonyukuk kurtularak Kutluk Kağan'a katıldı. Tonyukuk hapiste kaldığı süre boyunca Tang'ı yakından tanımış ve zayıf yönlerini öğrenmişti. Kutluk Kağan, Tonyukuk'a Apa Tarkan unvanı ile birlikte atların ve askeri işlerin sorumluluğunu verdi.
Savaş
Oğuzlardan bir kaçak, Kutluk Kağan'a geldi ve şöyle bilgi verdi:
Dokuz Oğuzlar yeni bir kağan seçmişler ve Tang'a General Ku'yu, Kitanlara ise Tongra Eşim adında bir kişiyi ulaştırmışlardı. Dokuz Oğuz kağanı, sayıları az olan Göktürklerin günden güne geliştiklerini, güçlendiklerini kağanları Kutluk Kağan'ın çok cesur olduğunu, sözcüleri Tonyukuk'un akıllı olduğunu, bu iki kişinin var oldukça hem Çinlileri hem Kitanları öldüreceğini, kuşkusuz Oğuzları da öldüreceğini ileri sürmüştü.
Sonra kaçak, bu kağanın Çinliler ve Kitanlar ile bir ittifak kurduklarını bildirdi. Dokuz Oğuzlar, Çinliler ve Kitanların kurmuş oldukları bu ittifaka göre Dokuz Oğuzlar kuzeyden, Kitanlar doğudan ve Çinliler de güneyden saldıracak ve Göktürkler ortadan kaldırılacaktı.Tonyukuk bu gelişmeler üzerine Kutluk Kağan'a böyle bir ittifakın, daha yeni kurulmuş Göktürk Kağanlığı'nın sonu olabileceğini, bir şeyin zayıf iken onu yenmenin kolay olduğunu, güçlendiğinde ise onunla savaşmanın güçleşeceğini söyledi. Bunun üzerine Kutluk Kağan, Tonyukuk'a orduyu istediği gibi yönetme yetkisini verdi. Ordunun komuta yetkisini eline alan Tonyukuk, Göktürk ordusu ile Kök Ong (Ongin) ırmağını geçerek Ötüken dağlarına doğru ilerledi. Dokuz Oğuzlar da inekleri ve yük arabalarıyla Tula Irmağı'na doğru geldiler. İnekler Gölü ile Tula Irmağı dolaylarından Dokuz Oğuz ordusu Göktürk ordusu üzerine saldırdı.Dokuz Oğuz ordusu 6,000 kişiden, Göktürk ordusu ise 2,000 kişiden oluşmasına rağmen Tonyukuk Yazıtı'na göre Tanrı yardım ettiği içinGöktürk ordusu Dokuz Oğuz ordusunu yenmeyi başardı. Dokuz Oğuzlar ağır bir bozguna uğradıkları gibi çekilenleri de ırmağa düşüp boğuldu. Dokuz Oğuzların kağanı Baz Kağan öldürüldü.
Sonuç
Savaştan sonra Göktürkler, Ötüken'i ele geçirdiler, Dokuz Oğuzların kalıntıları ile birçok Türk boyu Göktürklere bağlılıklarını bildirdiler.Kutluk Kağan'a ise devleti toparlayan, düzenleyen anlamında İlteriş unvanı verildi. Böylece İkinci Göktürk Kağanlığı resmen kurulmuş oldu. Bu savaş tarihte Büyük Selçuklu İmparatorluğu'nun kurulduğu Dandanakan Savaşı ile Osmanlı İmparatorluğu'nun kurulduğu Koyunhisar Savaşı ile benzerlikler gösterir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- Ahmetbeyoğlu, Ali (2015). Sorularla Eski Türk Tarihi. İstanbul: Yeditepe Yayınevi. ss. 104,105. ISBN .
- ^ Ongin Yazıtı, doğu yüzü, 5. satır.
- ^ a b Tonyukuk Yazıtı, güney yüzü, 9. satır.
- ^ Taşağıl, Ahmet (2004). Göktürkler III. Türk Tarih Kurumu Yayınları. s. 14. ISBN .
- ^ Tonyukuk Yazıtı, 8. satır.
- ^ Tonyukuk Yazıtı, 9. ve 10. satırlar.
- ^ Tonyukuk Yazıtı, 11. satır.
- ^ Tonyukuk Yazıtı, 12. ve 13. satırlar.
- ^ Tonyukuk Yazıtı, 14. satır.
- ^ Tonyukuk Yazıtı, güney yüzü, 15. satır.
- ^ Tonyukuk Yazıtı, 15. satır.
- ^ Tonyukuk Yazıtı, güney yüzü, 16. satır.
- ^ Tonyukuk Yazıtı, 16. ve 17. satırlar. Ayrıca bkz. Kafesoğlu, Türk Millî Kültürü, s. 107 ve de T. Tekin, Tonyukuk Yazıtı, s. 5-8.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Inekler Golu Savasi 682 yilinda Ikinci Gokturk Kaganligi ile Dokuz Oguzlar arasinda yapilan savastir Inekler Golu SavasiTarih682 687BolgeInekler Golu ile Tula Irmagi arasiSebepTang Dokuz Oguz Kitan ittifakinin Gokturklerin aleyhine harekete gecmesiSonucKesin Gokturk zaferi Baz Kagan in oldurulmesi TaraflarDokuz OguzlarIkinci Gokturk KaganligiKomutanlar ve liderlerBaz Kagan olu Tengri Kagan olu Baz Kagan in oglu General Ku Tongra EsimIlteris Kagan Tonyukuk Eletmis YabguGucler6 0002 000KayiplarAgirAzOncesiKutluk Kagan 682 yilinda Gokturkleri Tang hakimiyetinden kurtarmak icin buyuk mucadeleyi baslatti Gokturkler bagimsizliklarina kavusmak icin daha once de bircok kez ayaklanmislardi Ancak bu ayaklanmalar Tang tarafindan bastirilmisti Kutluk Kagan halkini toplayarak Cugay Ḳuz Dagi na cikti Kutluk Kagan in takipcileri 5 000 kisi kadardi Kutluk Kagan ilk is olarak Dokuz Oguzlarin surulerini yagmalatti Zamanla guclenen Kutluk Kagan kardesi Bogu Cor u sad diger kardesi Tuo hsi fu yu da Eletmis Yabgu yabgu tayin etti Bir sure sonra da Cinlilerin elinde hapiste bulunan Tonyukuk kurtularak Kutluk Kagan a katildi Tonyukuk hapiste kaldigi sure boyunca Tang i yakindan tanimis ve zayif yonlerini ogrenmisti Kutluk Kagan Tonyukuk a Apa Tarkan unvani ile birlikte atlarin ve askeri islerin sorumlulugunu verdi SavasOguzlardan bir kacak Kutluk Kagan a geldi ve soyle bilgi verdi Dokuz Oguzlar yeni bir kagan secmisler ve Tang a General Ku yu Kitanlara ise Tongra Esim adinda bir kisiyi ulastirmislardi Dokuz Oguz kagani sayilari az olan Gokturklerin gunden gune gelistiklerini guclendiklerini kaganlari Kutluk Kagan in cok cesur oldugunu sozculeri Tonyukuk un akilli oldugunu bu iki kisinin var oldukca hem Cinlileri hem Kitanlari oldurecegini kuskusuz Oguzlari da oldurecegini ileri surmustu Sonra kacak bu kaganin Cinliler ve Kitanlar ile bir ittifak kurduklarini bildirdi Dokuz Oguzlar Cinliler ve Kitanlarin kurmus olduklari bu ittifaka gore Dokuz Oguzlar kuzeyden Kitanlar dogudan ve Cinliler de guneyden saldiracak ve Gokturkler ortadan kaldirilacakti Tonyukuk bu gelismeler uzerine Kutluk Kagan a boyle bir ittifakin daha yeni kurulmus Gokturk Kaganligi nin sonu olabilecegini bir seyin zayif iken onu yenmenin kolay oldugunu guclendiginde ise onunla savasmanin guclesecegini soyledi Bunun uzerine Kutluk Kagan Tonyukuk a orduyu istedigi gibi yonetme yetkisini verdi Ordunun komuta yetkisini eline alan Tonyukuk Gokturk ordusu ile Kok Ong Ongin irmagini gecerek Otuken daglarina dogru ilerledi Dokuz Oguzlar da inekleri ve yuk arabalariyla Tula Irmagi na dogru geldiler Inekler Golu ile Tula Irmagi dolaylarindan Dokuz Oguz ordusu Gokturk ordusu uzerine saldirdi Dokuz Oguz ordusu 6 000 kisiden Gokturk ordusu ise 2 000 kisiden olusmasina ragmen Tonyukuk Yaziti na gore Tanri yardim ettigi icinGokturk ordusu Dokuz Oguz ordusunu yenmeyi basardi Dokuz Oguzlar agir bir bozguna ugradiklari gibi cekilenleri de irmaga dusup boguldu Dokuz Oguzlarin kagani Baz Kagan olduruldu SonucSavastan sonra Gokturkler Otuken i ele gecirdiler Dokuz Oguzlarin kalintilari ile bircok Turk boyu Gokturklere bagliliklarini bildirdiler Kutluk Kagan a ise devleti toparlayan duzenleyen anlaminda Ilteris unvani verildi Boylece Ikinci Gokturk Kaganligi resmen kurulmus oldu Bu savas tarihte Buyuk Selcuklu Imparatorlugu nun kuruldugu Dandanakan Savasi ile Osmanli Imparatorlugu nun kuruldugu Koyunhisar Savasi ile benzerlikler gosterir Ayrica bakinizTonyukuk Bolcu Savasi Bayirku SeferiKaynakcaAhmetbeyoglu Ali 2015 Sorularla Eski Turk Tarihi Istanbul Yeditepe Yayinevi ss 104 105 ISBN 978 605 5200 41 1 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim Ongin Yaziti dogu yuzu 5 satir a b Tonyukuk Yaziti guney yuzu 9 satir Tasagil Ahmet 2004 Gokturkler III Turk Tarih Kurumu Yayinlari s 14 ISBN 975 16 1113 X erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim Tonyukuk Yaziti 8 satir Tonyukuk Yaziti 9 ve 10 satirlar Tonyukuk Yaziti 11 satir Tonyukuk Yaziti 12 ve 13 satirlar Tonyukuk Yaziti 14 satir Tonyukuk Yaziti guney yuzu 15 satir Tonyukuk Yaziti 15 satir Tonyukuk Yaziti guney yuzu 16 satir Tonyukuk Yaziti 16 ve 17 satirlar Ayrica bkz Kafesoglu Turk Milli Kulturu s 107 ve de T Tekin Tonyukuk Yaziti s 5 8