1920'de Türkiye

Bu sayfada, 1920 yılında Türkiye'de görevdeki siyasi kurumlar ve kişiler, yaşanan olaylar, doğan ve ölen kişiler yer alır.

← 1919 1918 1917 1922 1923 Ayrıca bakınız: Yıllara göre Türkiye Meclis TBMM 1. dönem (23 Nisan 1920-15 Nisan 1923) Görevdekiler Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanı ve başkumandan – Mustafa Kemal Paşa İcra Vekilleri Heyeti Reisi - Mustafa Kemal Paşa (3 Mayıs 1920 - 24 Ocak 1921) Kabine Ankara Hükûmeti I. İcra Vekilleri Heyeti (3 Mayıs 1920 - 24 Ocak 1921) Olaylar Ocak 8 Ocak - Yahya Kaptan İstanbul Hükûmeti tarafından ele geçirildi ve öldürüldü. 10 Ocak - Hâkimiyet-i Milliye gazetesi kuruldu. 21 Ocak - Fransız-Ermeni işgal güçlerine karşı Maraş Muharebeleri başladı. 26 Ocak - Akbaş Cephaneliği Baskını gerçekleşti. 28 Ocak - Mîsâk-ı Millî, İstanbul'da toplanan son Meclis-i Mebûsan tarafından oy birliği ile kabul edildi. 17 Şubat'ta kamuoyuna açıklandı. Şubat 6 Şubat - Felâh-ı Vatan grubu kuruldu. 9 Şubat - İşgal altındaki Urfa'da, Kuva-yi Milliye ile Fransa'nın arasında Urfa Muharebesi gerçekleşti. Kuva-yi Milliye'nin zaferi ile sonuçlanmıştır. 12 Şubat - Maraş Fransız işgalinden kurtuldu. 16 Şubat - Kuvâ-yi Milliye hareketine karşı başlatılan Ahmet Anzavur ayaklanması bastırıldı. 17 Şubat - Osmanlı Mebuslar Meclisi, kabul ettiği Mîsâk-ı Millî'nin basında yayınlanmasını ve bütün yabancı parlamentolara bildirilmesini kararlaştırdı. Mart 2 Mart - Ali Rıza Paşa kabinesinin düştü. 5 Mart - Yeşilay kuruldu. 8 Mart - Hulusi Salih Paşa sadrazamlığa getirilerek kabinesini kurdu. 15 Mart - İngilizler, İstanbul'da yüz elli Türk aydınını tutukladı. 16 Mart İstanbul'un resmen işgali. İngiliz işgal güçleri ve Mızıka Takımının koğuş olarak kullandığı binaya aniden girerek Şehzadebaşı Baskını'nı gerçekleştirdi. 18 Mart İstanbul'da Meclis-i Mebusan son toplantısını yaptı. Heyet-i Temsiliye İstanbul'un İngiliz kuvvetleri tarafından işgalinin ardından kapatıldı. Komite üyeleri ve diğer Milli Mücadele sempatizanları tutuklanarak Malta'ya sürgüne gönderildi. 31 Mart - Trakya-Paşaeli Müdâfaa-i Hukuk Cemiyeti Lüleburgaz Kongresi'ni gerçekleştirdi. Nisan 1 Nisan - Fransız işgali altında olan Antep'te yerel halkın ayaklanması sonucu şehrin denetimini ele geçirildi. Bunun üzerine Fransızlar Suriye'den de getirdiği yeni kuvvetlerle 1 Nisan 1920 tarihinde Antep şehrini kuşattı. 6 Nisan - Anadolu Ajansı kuruldu. 10 Nisan - Şeyhülislam Dürrizade Abdullah, bir fetva ile Kuvvayı Milliye güçlerini kâfir ilan etti ve liderlerini ölüme mahkûm etti. Ankara müftüsü Rifat Börekçi, 153 müftünün de imzaladığı Ankara fetvasıyla Şeyhülislam'a karşılık verdi ve Kurtuluş Savaşı'nın caiz olduğunu söyledi. 12 Nisan - Urfa, Fransız işgalinden kurtuldu. 18 Nisan - Kuvâ-yi Milliye'ye karşı İstanbul Hükûmeti tarafından Kuvâ-yi İnzibâtiye adlı ordu kuruldu. 23 Nisan - Türkiye Büyük Millet Meclisi kuruldu. 24 Nisan - Ağnam Resmi Kanunu kabul edildi. 25 Nisan - İsmet İnönü, Genelkurmay Başkanlığına getirildi. 29 Nisan - Hıyanet-i Vataniye Kanunu çıkarıldı. Mayıs 2 Mayıs - Başbakanlık Makamı kuruldu. 3 Mayıs Dışişleri Bakanlığı kuruldu. Erkân-ı Harbiye-i Umûmiye Vekâleti kuruldu. Sağlık Bakanlığı kuruldu. Millî Savunma Bakanlığı kuruldu. İçişleri Bakanlığı kuruldu. 4 Mayıs - Millî Eğitim Bakanlığı kuruldu. 11 Mayıs - Mustafa Kemal Paşa, İstanbul'da toplanan bir Divan-ı Harp tarafından idama mahkûm edildi. 15 Mayıs Geyve Muharebesi gerçekleşti. Milli Mücadeleye karşı Yozgat'ta Çapanoğlu Ayaklanması başladı. Çerkez Ethem tarafından bastırılmıştır. 27 Mayıs - Karboğazı Baskını gerçekleşti. 43 Kuvâ-yi Milliye gönüllüsü, 700-1000 arası Fransız askerini mağlup etti. Haziran 1 Haziran - Urfa’da yaşayan Milli aşireti Fransızlarla iş birliği yaparak Milli Aşireti Ayaklanması'nı çıkardı. Ayaklanma 8 Eylül 1920 tarihinde bastırılmıştır. 7 Haziran - TBMM, İstanbul Hükûmeti'nin 16 Mart 1920'den sonra yaptığı ve yapacağı hiçbir anlaşma ve uygulamanın kabul edilmeyeceği kararını aldı. 21 Haziran - Kurtuluş Mücadelesine karşı Çopur Musa Ayaklanması başladı. Ayaklanma Çerkez Ethem tarafından bastırıldı. 22 Haziran - Adana'da 64'ten fazla sivilin Ermeniler tarafından öldürüldüğü Kahyaoğlu Katliamı gerçekleşti. 25 Haziran - Oltu Muharebesi gerçekleşti. Temmuz 10 Temmuz - Fransız işgali altındaki Adana'da Fransız-Ermeni güçler yerel halka karşı etnik temizliğe giriştiler. Kaç Kaç Olayı olarak bilinen vakıa gerçekleşti ve 40.000 Türk Çukurova'dan kaçtı. Fransız-Ermeni güçler, Belemedik'te bulunan ve kaçan kişilerin sığındığı hastaneye bombalı saldırı gerçekleştirdi. 18 Temmuz Muhafızgücü Spor Kulübü Mustafa Kemal Atatürk'ün emri ile Ankara'da kuruldu. TBMM Muhafız ve Tören Taburu kuruldu. Ağustos 10 Ağustos - Sevr Antlaşması imzalandı. 20 Ağustos - Amerikalılar tarafından İstanbul'da Amerikan Hastanesi kuruldu. Eylül 10 Eylül - Türkiye Komünist Partisi kuruldu. 19 Eylül - Diken dergisi kapandı. 28 Eylül - Doğu Cephesi'nde Kâzım Karabekir kuvvetleri saldırıya geçti ve birkaç gün içerisinde Ardeşen-Yusufeli-Oltu-Bayezit hattını aşarak Drastamat Kanayan komutasında Ermeni kuvvetleriyle çatışmaya girdi. 29 Eylül - Sarıkamış Muharebesi gerçekleşti. Ekim 2 Ekim - Millî Mücadele'ye karşı olarak Delibaş Mehmet tarafından Konya Ayaklanması başlatıldı. Ayaklanma kısa sürede bastırıldı. 7 Ekim - Resmi Gazete kuruldu. İlk sayısı 7 Şubat 1921 tarihinden çıkmıştır. 10 Ekim - Kovanbaşı Muharebesi gerçekleşti. Bu savaşta ağır kayıplar veren Fransızlar, daha sonra aynı bölgede Kanlı Geçit Muharebeleri'ne sebebiyet vermiştir. 18 Ekim - Türkiye Komünist Fırkası kuruldu. 24 Ekim - Gediz Muharebeleri başladı. 30 Ekim - Kars Muharebesi gerçekleşti. Kasım 1 Kasım - Kuva-yi Milliye Kuvvetleri ile Fransız Kuvvetleri arasında Kanlı Geçit Muharebeleri başladı. Muharebeler 9 Kasım'da Türk zaferiyle sona erdi. 7 Kasım - Gümrü Muharebesi gerçekleşti. 20 Kasım - Fadıl Muharebesi başladı. 4 günün ardından Konya'dan takviye kuvvetlerin gelmesiyle Kuvayı Milliye askerleri, Fransız Ordusunu yendi. Aralık 2 Aralık - Türkiye ile Ermenistan arasında Gümrü Anlaşması imzalandı. 3 Aralık- Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti ile Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti arasında Gümrü Antlaşması imzalandı. 5 Aralık - TBMM'de "Anadolu ve Rumeli Müdafaai Hukuk Grubu" kuruldu; Mustafa Kemal Grup Başkanlığına seçildi. 27 Aralık - Çerkez Ethem Ayaklanması başladı. Günü bilinmeyenler Aralık - İşgal döneminde Yunanlar İzmir'de İyon Üniversitesi adında bir üniversite açtı. Binası günümüzde İzmir Kız Lisesi olarak kullanılmaktadır. Doğumlar Ocak Şubat 2 Şubat - Cüneyt Gökçer 11 Şubat - Abdullah Meriçadalı Mart 15 Mart - Melih Birsel 27 Mart - Asuman Baytop Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Kasım - Ahmet Yakupoğlu Aralık 4 Aralık - Abdullah Yüce 15 Aralık - Ahmet Tarık Tekçe Ay veya günü bilinmeyenler Ölümler Ocak 8 Ocak - Yahya Kaptan 30 Ocak - Emine Sultan Şubat 18 Şubat - Köprülülü Hamdi Mart 1 Mart - Çarıksaraylı Hasan Hüseyin Efe 6 Mart - Ömer Seyfettin 28 Mart - Şahin Bey Nisan 21 Nisan - Mahmut Nedim Hendek 25 Nisan - Halil Ermiş Mayıs 6 Mayıs - İzzet Eyyüboğlu 29 Mayıs Abdulvahap Öner Müfit Ratip Haziran 12 Haziran - Dramalı Rıza Bey Temmuz Ağustos 5 Ağustos Rahime Hatun Nusret Bey Eylül 11 Eylül - Şevket Candaner Ekim 4 Ekim - Sivaslı Ali Kemal Kasım Aralık 27 Aralık - Mustafa Soylu Ay veya günü bilinmeyenler