Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Afrika'daki Osmanlı Savaşları, Osmanlı İmparatorluğu'nun (1299-1922) Kuzey ve Doğu Afrika'da verdiği askerî mücadeleler.
Genişleme dönemi (1515-1589)
Mağrip'te Türk akıncı reisleri
Osmanlı İmparatorluğu'nun Afrika'da yayılması 16. yüzyılın ilk çeyreğinde Mısır merkezli Memlûk Sultanlığı'yla savaşları ve Anadolu'dan Tunus ve Cezayir kıyılarına giden ve İspanyollarla mücadele eden Türk gazileri aracılığıyla oldu.
Nitekim; 1492 yılında İber Yarımadası'ndaki (711'de başlayan) Arap egemenliğini sonlandırarak Reconquista (yeniden fetih) hedefini gerçekleştiren İspanya Krallığı, askerî harekâtlarının sahasını Kuzey Afrika sahillerine teşmil etti ve güçlenen donanmasının da yardımıyla 1497'de Fas sahillerinde Melilla ve Tunus kıyısında Cerbe adasını, 1505'te Mers El Kebir'i, 1509'da Vahran'ı, 1510'da ise Bicâye ve Trablus'u işgal etti. Ayrıca Cezayir şehrinin karşısındaki adaya bir kale inşa ederek şehri dolaylı olarak kontrolü altına aldı.
Bu dönemde, Mısır hariç tüm Kuzey Afrika askerî güçten yoksun yerel emirlikler tarafından yönetilirken, İspanyol işgallerine direnebilecek kuvvete de sahip değillerdi. 1500'lü yılların başında bu dezavantajlı durumu değiştiren iki gelişme oldu. Birincisi, 1502 yılında İspanya'da İslam'ın yasaklanmasından sonra Endülüs'teki on binlerce Müslümanın Kuzey Afrika'ya göç ederek taze ve dinamik bir nüfus yaratmalarıydı. İkinci önemli gelişme ise Batı Anadolu sahillerinden gelen Türk denizcilerin bölgede üslenerek İspanyollara karşı direnişi başlatmalarıydı. Osmanlı Padişahı II. Bayezid'in Kaptan-ı derya Hersekzade Ahmed Paşa'yı 1511 Temmuz'unda Sadrazamlığa getirmesi ve yerine de denizcilik bilgisi bulunmayan Bostancıbaşı 'yı ataması, onun da Osmanlı donanmasını sefere çıkarmayıp atalete sürüklemesi sonrasında Kemal Reis'le birlikte donanmaya katılmış olan akıncı reisler yeniden Mağrip'e döndüler.
Bu çerçevede, 1513 yılında önce Cerbe ardından Tunus'taki Hafsî Hükümdarı 'le anlaşarak Halkulvâdî ve Şerşel'de üslenen Oruç Reis ve Hızır Reis İspanya'daki Müslümanları ve Yahudileri Kuzey Afrika'ya taşıdıkları gibi, İspanyollarla çatışmaya da başladılar. Bununla birlikte İspanya Donanmasıyla baş edebilecek yeterli güce sahip olmadıklarından 1515 yılında Osmanlı Padişahı Yavuz Sultan Selim'e gemilerle hediyeler göndererek tâbiyet arzettiler, bunun karşılığında da gemi ve Batı Anadolu sahillerinden asker toplama yetkisini temin ettiler. Bu şekilde, bir taraftan Osmanlı Devleti Tunus ve Cezayir'de ilk tutunma noktalarını elde ederken diğer yandan İspanya Krallığı'yla (daha sonra topyekûn savaşa dönüşecek) çarpışmalar başladı.
Mısır'ın ele geçirilişi
Osmanlı İmparatorluğu aynı zamanda Suriye, Filistin, Lübnan, Hicaz ve Yemen'i de yöneten Memlûk Sultanlığı'yla giderek artan bir rekabet halindeydi. İki büyük güç 1485-1491 arasında savaşa tutuşmuş, ancak batıdaki İspanya tehlikesi karşısında Hafsî Hükümdarının arabuluculuğuyla savaştan önceki sınırlara dönerek barış imzalamışlardı. Buna mukabil, Memlûk ekonomisi önce İspanya'ya karşı ekonomik ambargo ardından Portekiz'in Hint Okyanusu ticaretine vurduğu darbe neticesinde hızlı bir çöküşe geçti.
Bu iki güç arasında tampon devlet vazifesi gören Dulkadiroğulları Beyliği üzerindeki hakimiyet mücadelesi ve Memlûk-Safevî yakınlaşması 1516 yılında tarafları savaşa sürükledi ve Yavuz Sultan Selim komutasındaki Osmanlı ordusu 1516 yılında Mercidabık (24 Ağustos) ve Han Yunus (21 Aralık) muharebelerinde Memlûk ordusunu hezimete uğrattı ve Sina Yarımadası'nı geçerek Afrika'ya ilk kez ayak bastı. 22 Ocak 1517 tarihindeki Ridaniye Muharebesi'nde büyük bir zafer daha kazanan Osmanlı ordusu Kahire'ye girdi. Memlûk Sultanı Tomanbay'ın direnişini Kahire Muharebesi'nde bastıran Osmanlı ordusu Mısır'a hakim olurken, Tomanbay güneye kaçtı. Ancak 2 Nisan 1517'de 'nde son darbeyi alan Tomanbay yakalandı ve idam edildi.
Osmanlıların Mısır'a tamamen hakim olması 1525'i buldu. Mısır Valisi Hain Ahmed Paşa'nın Ocak 1524'te "el-Melik Mansur" unvanıyla kendini Mısır sultanı ilan ederek başlattığı isyan müteakip yıl Ayas Paşa tarafından bastırıldı. Sadrazam Pargalı İbrahim Paşa aynı yıl Mısır'da düzeni yeniden kurmak üzere görevlendirildi. İbrahim Paşa bu görevi başarıyla yerine getirirken, Kızıldeniz'deki Portekiz tehdidine karşı Süveyş Kaptanlığı'nı kurdu. 1525 yılında Osmanlı egemenliği batıda Berka, güneyde ise Nil'in üçüncü çağlayanına kadar genişledi.
Cezayir
Türk korsan ve amiral Barbaros Hayreddin, 1516'da Cezayir şehrini V. Charles'ın elinden aldı. Başlangıçta Barbaros ve kardeşleri bağımsız olsalar da, ağabeyinin ölümünden sonra Barbaros, korunma için Selim'in himayesine girdi. 1532'de, I. Süleyman döneminde Barbaros, Osmanlı donanmasının kaptan-ı deryası olarak atandı ve Cezayir, Osmanlı mülkü haline geldi. Nihayet Osmanlılar şehrin iç bölgesini de kontrol etmeye başladı. 1552'de bir Osmanlı amirali olan Salih Reis, Sahra üzerinde harekete geçti ve Touggourt'u ele geçirdi.
Sudan
Tunus
16. yüzyılın ilk yıllarında Tunus, Berberi kökenli Hafsi hanedanı tarafından yönetildi. Tunus'un aynı isimdeki ve en önemli şehri olan Tunus, 1534 yılında Osmanlı İmparatorluğu adına Barbaros tarafından ele geçirilse de, sonraki yıl V. Charles hükümdarlığı sırasında Kutsal Roma İmparatorluğu'na ait bir donanma şehri ele geçirdi. 1560 yılında Piyale Paşa komutasındaki Osmanlı donanması , Cerbe Muharebesi'nde Kutsal Roma İmparatorluğu'na ait büyük bir donanmayı mağlup etti. Bu savaştan sonra Kılıç Ali Reis komutasındaki Osmanlı güçleri 1569'da şehri ikinci kez II. Selim döneminde ele geçirdi. İki yıl sonra şehir ikinci kez Kutsal Roma İmparatorluğu'na kaybedildi. Nihayet 1574'te kaptan-ı derya Sinan Paşa komutasındaki Osmanlı donanması şehri üçüncü kez ele geçirdi.
Libya
Hospitalier Şövalyeleri, 1522'de Rodos adasını terk ettikten sonra içlerinden bazıları Libya'nın en önemli şehri olan Trablus'a yerleşmişlerdi. 1551'de Osmanlı amirali Turgut Reis, Sinan Paşa'nın yardımıyla şehri ele geçirdi. Sonunda Bingazi ve bir iç bölge olan Fizan da ilhak edildi. 1711-1835 yılları arasında Libya Karamanlı hanedanlığının özerk bir bölgesi haline geldi. 1835'ten sonra II.Mahmud, Osmanlı kontrolünü yeniden sağladı.
Afrika Boynuzu
1538'de I. Süleyman Hint Okyanusu'na bir donanma gönderdi. (Hint deniz seferleri). Keşif gezileri yaklaşık 30 yıl sürdü. Amiral yardımcısı Özdemir Paşa, 1567'de II. Selim döneminde Kızıldeniz'in batı yakasını (kabaca Sudan ve Eritre'nin kıyı şeridine tekabül eder) fethetti. 1585 yılında, III. Murad döneminde, Osmanlı korsanı Emir Ali (Miral Bey olarak da bilinir) Mogadişu'yu Portekiz donanmasının elinden aldı. Ancak Mogadişu'daki Osmanlı kontrolü sadece dört yıl sürdü.
Fas
Osmanlılar sık sık Fas'ın işlerine karıştılar. 1554 ve 1576'da kendisine tabi insanları Fes tahtında tutabilmek için Fes'i ele geçirdiler. 1578'deki Vadisseyl Muharebesi sırasında Portekiz güçlerine karşı Fas güçlerinin yanında aktif olarak savaştılar. Lord Kinross'a göre Fas, Osmanlı nüfuzu altına girdi. 1585 yılında Osmanlı amirali Murat Reis, Batı Afrika kıyılarındaki Kanarya adalarında bulunan Lanzarote adasını ele geçirdi. Kısa süre sonra geri çekilmesine rağmen, Atlantik Okyanusu'ndaki tek Osmanlı fethi olarak dikkate değer bir fetihti.
Napolyon'un Mısır seferi
Fransız General Napolyon Bonapart 1798'de Mısır'ı işgal etti. Osmanlı ordusunun asıl güçleri o sıralarda Avrupa'daki savaşlarla meşguldü ve buranın tek savunucuları Piramitler Savaşı'nda bozguna uğrayacak olan yerel güçlerdi. Ancak Napolyon'un filosu İngiliz donanması tarafından mağlup edildiği için fazla ilerleyemedi. 1799'da geri döndü ve Fransız ordusu, 1801'deki İskenderiye Savaşı'nın ardından Mısır'ı tahliye etti.
Toprakların kaybı ve son direnişler (1830-1918)
Cezayir'in işgali (1830-1848)
Osmanlı-Mısır Savaşları (1831-1840)
Tunus'un işgali (1881)
Mısır'ın işgali (1882)
Sudan'da Mehdi İsyanı ve bastırılması
Trablusgarp Savaşı (1911-1912)
Birinci Dünya Savaşı
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "The Christian Recovery of Spain - Being the Story of Spain from the Moorish Conquest to the Fall of Granada (711-1492 A.D.)", Creative Media Partners, LLC, Londra (2014)
- ^ "Kürek ve Yelken Döneminden Günümüze Türk Bahriyesi", Yüksel Öcal, Deniz Basımevi Müdürlüğü, İstanbul (2008), ISBN: 978-975-409-478-7, s.88
- ^ "Osmanlı Bahriyesi Kronolojisi XIV-XX Yüzyıl, 1299-1922", İ. Bülent Işın, Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Merkez Daire Başkanlığı Basımevi, Ankara (2004), ISBN: 978-1-4053-6712-7, s.19
- ^ "Osmanlı İmparatorluğu'ndan Günümüze Denizlerimizin Âmirleri, Derya Kaptanları, Bahriye Nazırları, Deniz Kuvvetleri Komutanları", İbrahim Akkaya ve Fahri Ayanoğlu, Deniz Basımevi Müdürlüğü, İstanbul (2009), ISBN:978-975-409-523-4, s.27
- ^ Agaston-Masters, p.512
- ^ Jorga Vol 2, p.284-286
- ^ "Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi", "Ahmet Paşa (Hain)" maddesi, İstanbul (1999), Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. c.2 s.146
- ^ "Osmanlı Tarihi: İstanbul'un Fethinden Kanunî Sultan Süleyman'ın Ölümüne Kadar", İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Türk Tarih Kurumu Basımevi (1998), , s.320
- ^ "İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi", İsmail Hâmi Danişmend, Türkiye Yayınevi (1971), c.2, s.107
- ^ Kinross, p.212
- ^ Kinross, p. 214-216
- ^ a b Kinross, 271
- ^ Jorga, Vol 3, p. 142
- ^ Shaw, p.106
- ^ Yücel-Sevim, p.295
- ^ Kinross, p.241
- ^ Shaw p.180
- ^ Agaston-Masters p.205
Kaynakça
- Geschichte des Osmanischen Reiches. trans by Nilüfer Epçeli. İstanbul: Yeditepe yayınları. 2009. ISBN .
- Encyclopaedia of the Ottoman Empire. 2009. s. 650. ISBN .
- The Ottoman Centuries. trans by Meral Gaspıralı. İstanbul: Altın Kitaplar. 2008. ISBN .
- Türkiye Tarihi (History of Turkey). Vol II. İstanbul: AKDTYK Yaynları. 1990. ISBN .
- History of the Ottoman Empire and Modern Turkey. Vol I. Cambridge University Press. 1976. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Afrika daki Osmanli Savaslari Osmanli Imparatorlugu nun 1299 1922 Kuzey ve Dogu Afrika da verdigi askeri mucadeleler Genisleme donemi 1515 1589 Magrip te Turk akinci reisleri Oruc ReisOruc Reis bir Hiristiyan kadirgasini ele geciriyor Osmanli Imparatorlugu nun Afrika da yayilmasi 16 yuzyilin ilk ceyreginde Misir merkezli Memluk Sultanligi yla savaslari ve Anadolu dan Tunus ve Cezayir kiyilarina giden ve Ispanyollarla mucadele eden Turk gazileri araciligiyla oldu Nitekim 1492 yilinda Iber Yarimadasi ndaki 711 de baslayan Arap egemenligini sonlandirarak Reconquista yeniden fetih hedefini gerceklestiren Ispanya Kralligi askeri harekatlarinin sahasini Kuzey Afrika sahillerine tesmil etti ve guclenen donanmasinin da yardimiyla 1497 de Fas sahillerinde Melilla ve Tunus kiyisinda Cerbe adasini 1505 te Mers El Kebir i 1509 da Vahran i 1510 da ise Bicaye ve Trablus u isgal etti Ayrica Cezayir sehrinin karsisindaki adaya bir kale insa ederek sehri dolayli olarak kontrolu altina aldi Bu donemde Misir haric tum Kuzey Afrika askeri gucten yoksun yerel emirlikler tarafindan yonetilirken Ispanyol isgallerine direnebilecek kuvvete de sahip degillerdi 1500 lu yillarin basinda bu dezavantajli durumu degistiren iki gelisme oldu Birincisi 1502 yilinda Ispanya da Islam in yasaklanmasindan sonra Endulus teki on binlerce Muslumanin Kuzey Afrika ya goc ederek taze ve dinamik bir nufus yaratmalariydi Ikinci onemli gelisme ise Bati Anadolu sahillerinden gelen Turk denizcilerin bolgede uslenerek Ispanyollara karsi direnisi baslatmalariydi Osmanli Padisahi II Bayezid in Kaptan i derya Hersekzade Ahmed Pasa yi 1511 Temmuz unda Sadrazamliga getirmesi ve yerine de denizcilik bilgisi bulunmayan Bostancibasi yi atamasi onun da Osmanli donanmasini sefere cikarmayip atalete suruklemesi sonrasinda Kemal Reis le birlikte donanmaya katilmis olan akinci reisler yeniden Magrip e donduler Bu cercevede 1513 yilinda once Cerbe ardindan Tunus taki Hafsi Hukumdari le anlasarak Halkulvadi ve Sersel de uslenen Oruc Reis ve Hizir Reis Ispanya daki Muslumanlari ve Yahudileri Kuzey Afrika ya tasidiklari gibi Ispanyollarla catismaya da basladilar Bununla birlikte Ispanya Donanmasiyla bas edebilecek yeterli guce sahip olmadiklarindan 1515 yilinda Osmanli Padisahi Yavuz Sultan Selim e gemilerle hediyeler gondererek tabiyet arzettiler bunun karsiliginda da gemi ve Bati Anadolu sahillerinden asker toplama yetkisini temin ettiler Bu sekilde bir taraftan Osmanli Devleti Tunus ve Cezayir de ilk tutunma noktalarini elde ederken diger yandan Ispanya Kralligi yla daha sonra topyekun savasa donusecek carpismalar basladi Misir in ele gecirilisi Yavuz Sultan Selim Iskenderiye ye gecerkenMemluk Sultani Tomanbay in idami Osmanli Imparatorlugu ayni zamanda Suriye Filistin Lubnan Hicaz ve Yemen i de yoneten Memluk Sultanligi yla giderek artan bir rekabet halindeydi Iki buyuk guc 1485 1491 arasinda savasa tutusmus ancak batidaki Ispanya tehlikesi karsisinda Hafsi Hukumdarinin arabuluculuguyla savastan onceki sinirlara donerek baris imzalamislardi Buna mukabil Memluk ekonomisi once Ispanya ya karsi ekonomik ambargo ardindan Portekiz in Hint Okyanusu ticaretine vurdugu darbe neticesinde hizli bir cokuse gecti Bu iki guc arasinda tampon devlet vazifesi goren Dulkadirogullari Beyligi uzerindeki hakimiyet mucadelesi ve Memluk Safevi yakinlasmasi 1516 yilinda taraflari savasa surukledi ve Yavuz Sultan Selim komutasindaki Osmanli ordusu 1516 yilinda Mercidabik 24 Agustos ve Han Yunus 21 Aralik muharebelerinde Memluk ordusunu hezimete ugratti ve Sina Yarimadasi ni gecerek Afrika ya ilk kez ayak basti 22 Ocak 1517 tarihindeki Ridaniye Muharebesi nde buyuk bir zafer daha kazanan Osmanli ordusu Kahire ye girdi Memluk Sultani Tomanbay in direnisini Kahire Muharebesi nde bastiran Osmanli ordusu Misir a hakim olurken Tomanbay guneye kacti Ancak 2 Nisan 1517 de nde son darbeyi alan Tomanbay yakalandi ve idam edildi Osmanlilarin Misir a tamamen hakim olmasi 1525 i buldu Misir Valisi Hain Ahmed Pasa nin Ocak 1524 te el Melik Mansur unvaniyla kendini Misir sultani ilan ederek baslattigi isyan muteakip yil Ayas Pasa tarafindan bastirildi Sadrazam Pargali Ibrahim Pasa ayni yil Misir da duzeni yeniden kurmak uzere gorevlendirildi Ibrahim Pasa bu gorevi basariyla yerine getirirken Kizildeniz deki Portekiz tehdidine karsi Suveys Kaptanligi ni kurdu 1525 yilinda Osmanli egemenligi batida Berka guneyde ise Nil in ucuncu caglayanina kadar genisledi Cezayir I SelimI SuleymanBarbaros Hayreddin Turk korsan ve amiral Barbaros Hayreddin 1516 da Cezayir sehrini V Charles in elinden aldi Baslangicta Barbaros ve kardesleri bagimsiz olsalar da agabeyinin olumunden sonra Barbaros korunma icin Selim in himayesine girdi 1532 de I Suleyman doneminde Barbaros Osmanli donanmasinin kaptan i deryasi olarak atandi ve Cezayir Osmanli mulku haline geldi Nihayet Osmanlilar sehrin ic bolgesini de kontrol etmeye basladi 1552 de bir Osmanli amirali olan Salih Reis Sahra uzerinde harekete gecti ve Touggourt u ele gecirdi Sudan 1541 tarihli Portekiz haritasinda Osmanli egemenligindeki SevakinTunus16 yuzyilin ilk yillarinda Tunus Berberi kokenli Hafsi hanedani tarafindan yonetildi Tunus un ayni isimdeki ve en onemli sehri olan Tunus 1534 yilinda Osmanli Imparatorlugu adina Barbaros tarafindan ele gecirilse de sonraki yil V Charles hukumdarligi sirasinda Kutsal Roma Imparatorlugu na ait bir donanma sehri ele gecirdi 1560 yilinda Piyale Pasa komutasindaki Osmanli donanmasi Cerbe Muharebesi nde Kutsal Roma Imparatorlugu na ait buyuk bir donanmayi maglup etti Bu savastan sonra Kilic Ali Reis komutasindaki Osmanli gucleri 1569 da sehri ikinci kez II Selim doneminde ele gecirdi Iki yil sonra sehir ikinci kez Kutsal Roma Imparatorlugu na kaybedildi Nihayet 1574 te kaptan i derya Sinan Pasa komutasindaki Osmanli donanmasi sehri ucuncu kez ele gecirdi LibyaHospitalier Sovalyeleri 1522 de Rodos adasini terk ettikten sonra iclerinden bazilari Libya nin en onemli sehri olan Trablus a yerlesmislerdi 1551 de Osmanli amirali Turgut Reis Sinan Pasa nin yardimiyla sehri ele gecirdi Sonunda Bingazi ve bir ic bolge olan Fizan da ilhak edildi 1711 1835 yillari arasinda Libya Karamanli hanedanliginin ozerk bir bolgesi haline geldi 1835 ten sonra II Mahmud Osmanli kontrolunu yeniden sagladi Afrika Boynuzu1538 de I Suleyman Hint Okyanusu na bir donanma gonderdi Hint deniz seferleri Kesif gezileri yaklasik 30 yil surdu Amiral yardimcisi Ozdemir Pasa 1567 de II Selim doneminde Kizildeniz in bati yakasini kabaca Sudan ve Eritre nin kiyi seridine tekabul eder fethetti 1585 yilinda III Murad doneminde Osmanli korsani Emir Ali Miral Bey olarak da bilinir Mogadisu yu Portekiz donanmasinin elinden aldi Ancak Mogadisu daki Osmanli kontrolu sadece dort yil surdu FasOsmanlilar sik sik Fas in islerine karistilar 1554 ve 1576 da kendisine tabi insanlari Fes tahtinda tutabilmek icin Fes i ele gecirdiler 1578 deki Vadisseyl Muharebesi sirasinda Portekiz guclerine karsi Fas guclerinin yaninda aktif olarak savastilar Lord Kinross a gore Fas Osmanli nufuzu altina girdi 1585 yilinda Osmanli amirali Murat Reis Bati Afrika kiyilarindaki Kanarya adalarinda bulunan Lanzarote adasini ele gecirdi Kisa sure sonra geri cekilmesine ragmen Atlantik Okyanusu ndaki tek Osmanli fethi olarak dikkate deger bir fetihti Napolyon un Misir seferiFransiz General Napolyon Bonapart 1798 de Misir i isgal etti Osmanli ordusunun asil gucleri o siralarda Avrupa daki savaslarla mesguldu ve buranin tek savunuculari Piramitler Savasi nda bozguna ugrayacak olan yerel guclerdi Ancak Napolyon un filosu Ingiliz donanmasi tarafindan maglup edildigi icin fazla ilerleyemedi 1799 da geri dondu ve Fransiz ordusu 1801 deki Iskenderiye Savasi nin ardindan Misir i tahliye etti Topraklarin kaybi ve son direnisler 1830 1918 Cezayir in isgali 1830 1848 Fransa nin Cezayir e taarruzu 1830 Osmanli Misir Savaslari 1831 1840 Tunus un isgali 1881 Misir in isgali 1882 Sudan da Mehdi Isyani ve bastirilmasi Trablusgarp Savasi 1911 1912 Birinci Dunya SavasiAyrica bakinizAsya daki Osmanli savaslari Avrupa daki Osmanli savaslariKaynakca The Christian Recovery of Spain Being the Story of Spain from the Moorish Conquest to the Fall of Granada 711 1492 A D Creative Media Partners LLC Londra 2014 Kurek ve Yelken Doneminden Gunumuze Turk Bahriyesi Yuksel Ocal Deniz Basimevi Mudurlugu Istanbul 2008 ISBN 978 975 409 478 7 s 88 Osmanli Bahriyesi Kronolojisi XIV XX Yuzyil 1299 1922 I Bulent Isin Deniz Kuvvetleri Komutanligi Merkez Daire Baskanligi Basimevi Ankara 2004 ISBN 978 1 4053 6712 7 s 19 Osmanli Imparatorlugu ndan Gunumuze Denizlerimizin Amirleri Derya Kaptanlari Bahriye Nazirlari Deniz Kuvvetleri Komutanlari Ibrahim Akkaya ve Fahri Ayanoglu Deniz Basimevi Mudurlugu Istanbul 2009 ISBN 978 975 409 523 4 s 27 Agaston Masters p 512 Jorga Vol 2 p 284 286 Yasamlari ve Yapitlariyla Osmanlilar Ansiklopedisi Ahmet Pasa Hain maddesi Istanbul 1999 Yapi Kredi Kultur Sanat Yayincilik A S c 2 s 146 ISBN 975 08 0072 9 Osmanli Tarihi Istanbul un Fethinden Kanuni Sultan Suleyman in Olumune Kadar Ismail Hakki Uzuncarsili Turk Tarih Kurumu Basimevi 1998 ISBN 978 975 1600 12 7 s 320 Izahli Osmanli Tarihi Kronolojisi Ismail Hami Danismend Turkiye Yayinevi 1971 c 2 s 107 Kinross p 212 Kinross p 214 216 a b Kinross 271 Jorga Vol 3 p 142 Shaw p 106 Yucel Sevim p 295 Kinross p 241 Shaw p 180 Agaston Masters p 205KaynakcaGeschichte des Osmanischen Reiches trans by Nilufer Epceli Istanbul Yeditepe yayinlari 2009 ISBN 975 6480 18 1 Encyclopaedia of the Ottoman Empire 2009 s 650 ISBN 978 0 8160 6259 1 The Ottoman Centuries trans by Meral Gaspirali Istanbul Altin Kitaplar 2008 ISBN 978 975 21 0955 1 Turkiye Tarihi History of Turkey Vol II Istanbul AKDTYK Yaynlari 1990 ISBN 975 160 25 99 History of the Ottoman Empire and Modern Turkey Vol I Cambridge University Press 1976 ISBN 0 521 21280 4